장음표시 사용
41쪽
magna merces videbatur tamen postulare plerique, uti proponeret, quae conditio belli foret quae armis praemia peterent: qui ubique opis, aut spei haberent. Tum Catilina polliceri tabulas novas,' proscriptionem locupletium, magistratus, Sacerdotia, rapinas, alia omnia, quae bellum atque lubido victorum fert praeterea esse in Hispania citeriores Pisonem, in Mauritania cum exercitu P. Sittium Nucerinum, consilii sui participes petere consulatum S C. Antonium, quem sibi collegam ore speraret, hominem et familiarem, et omnibus necessitudinibus circum Uentum cum eo consulem Se initium agendi facturum. Ad hoc, maledictis increpabat omne bonos Suorum unumquemque nominans, laudare, admonebat alium egestatis, alium cupiditatis suae, complures periculi, aut ignominiae, multos victoriae Sullanae, quibus ea praedae fuerat. Postquam omnium animos 4lacres videt cohortatus, ut hietitionem Suam Curae haberent, conventum dimisit. Fuere ea tempestate, qui dicerent Catilinam, oratione habita, cum ad jusjurandum ' populare sceleris sui adigeret, humani corporis sanguinem vino permiXtum in pateri. circumtulisse cinde, cum poste Xecrationem omne degustavissent, sicuti in solemnibus sacris fieri consuevit, aperuisse conSilium OUm; asque eo dic
titare fecisse, quo inter se magis id forent alius alii tanti facinoris conscii. Nonnulli ficta et haec, et multa praeterea, Xistimabant ab
NOTAE. Tabulas. J Tabulae novae appellantur, cum abolitis prioribus debitis, nemo, quod ante a creditoribu accePtum est, cogitur solvere' quae quidem ProPOSitae sunt aliquando tabulae, clim aere alieno, et praesertim usuris plebs Romana oppressa erat Gall. .Abolition des detes. Anglice, an Actis Graces Eb Proscriptioriem. Ex quo factiosis locupletium bona veniebant. Illud vero malum in civitatem invexerant bella civilia Nam qui per illa victoriam adepti fuerant, illi nomina eorum, qui diverSarum partium fuisse putabantur, in tabulis descripta proponebant, constituti Spraemiis, Si quis eorum quenquam CCidisset bonis etiam proscriptorum Publicatis atque hastae subje Cti S. Sacerdotia. Non tam dignitatem p Sam Sacerdotalem, cujus nebulones illi prope nullam curam habebant, quam X dignitate lucrum, aut, quod Oeam HS nos bene forum aut praebendam.
illo. qui sceleris sui conscii erant
d Pisonem. Quem occisum fuisse Catilinam latebat, aut certe dissimula
Mauritanici. J Dicae regio e St, ver insus Gaditanum fretum. Nucerinum. l liceris ortum. Quatuor autem Nuceriae fuerim in Italia.
C. Antonium. J Iic fuit triumviri pa
li Petitionem. J Consulatus scilicet, ut illi ambirent C. Circumtulisse. Ut singuli biberens, seu potius libarrent, et leviter attinge
la Solemnibus. Id est, Nise certis anni temporibus seri olei ent. In iis autem mos erat SaCerdoti, priusquam inter Victimae cornua vinum funderet SNnpulo istest vasculo ligneo aut fictili, Prose mare, atque astantibus circumferre, ut Pariter libarent, et de vino gustarent.
42쪽
iis, qui ' Ciceronis invidiam, quae postea orta est, leniri credebant
atrocitate celeri eorum qii poena clederant. Nobi ea res pro magnitudine parum comperta est. i Sed in ea conjuratione fuit . Curius natus haud obscuro loco, flagitiis atque facinoribus coopertu8, quemeen Sore Senatu, probri gratia, moverant. Huic homini non minor vanitas inerat, quam audis cia Neque reticere, quae audierat; neqUC Suamet ipse Celera Occultare prorsu neque dicere, neque faCere
quicquam pensi habebat. Erat ei cum Fulvia, muliere nobili, stupri Vetus Consuetudo. Cui cum minus gratus esset, quod inopia minus largiri poterat, repente glorians, maria montesque polliceri coepit, minuri interdum ferro, ni sibi obnoxia foret postremo feroci USagitare, quam solitus erat. At Fulvia insolentiae Curii causa cognita, tale periculum reipublicae haud occultum habuit ' sed, sublato auctore, de Catilinae Oriuratione, quae, quo modo audierat, compluribus narravit. a re in primis tuitia hominum accendit ad consulatum mandandum . Tullio Cicuroni. Namq;ae antea pleraque nOhilitas invidia aestuabat, et quasi pollui conbu utum credebat, Si eum, quamvis egregiuS, homo ' novu adeptus foret. Sed ubi periculum advenit invidia, atque superbia ' postfuere. Igitur, comitiis habitis, consules declaruntur . Tullius, et C. Antonius. nod factum primo populares conjurationi. Concusserat. Neque tamen Catulinae furor minuebatur Sed in die plura agitare arma per Italiam locis opportuni parareri pecuniam, Sila, aut amicorum, fide sumptam mutuam ' Faesulas ad antium quendam portare; qui postea ' princepS fuit belli faciundi Ea tempeState plurimos cujuSque generi homines adscivisse sibi dicitur mulieres etiam aliquot, quae primo ingentes Sumptu stupro corpori toleraverant: GSt, ubi aetaS, tantummodo quaestui, neque luXuriae modum fecerat, aeSalienum grandes con- INTERPRETATIO. Puem censores ex Senatu cffccerant, ut ipsum ignomini multarent.
Non minor levitas et futilitas inerant huic, quὰm audacia. Sed tacito nomine at CisriS narravit compluribus ea quin audiverat, de conjuratione Catilin
' Inoidia atque superbia OSt- positafuerunt si tred factum turbaverat pri
διὰ posteaprimus bestum intulit.
Minari. Dicebat se eam gladio in
Aorare. Ille novus homo dicebatur cujus majores amplissimis usi non essent honoribus qui primia virtute sua maioribus Praelucebat. Comitiis. Comitia, conventus Crant populi ad creando magistratuS, legesserendaS, C. Foesulas. J tesulae, urbs Tusciae Versus Appenninum, juxta florentiam. Con ιυe unt. Id est, quae e alieno orrct obstrinxerunt. Guil. Qui 'etoierit cudet e.
43쪽
ssaverant. Per eas se Catilina credebat posse ' servitia urbana solicitare, urbem R incendere, Uiro earum, vel adjungere sibi, vel interficu re. Sed in his erat Sempronia, quae multa saepe virilis audaciae facinora commiserat. Hae mulier genere atque forma, praeterea Viro
atque liberis, satis fortunata fuit literis Graecis et Latinis docta:
pSallere, altare eleganti US, quam neceSSe Si probae multu alia quae instrumenta luxuriae sunt sed ei cariora Semper omnia, quam decias
atque pudicitia fuit Pecuniae, an famae minus parceret, haud facile discerneres lubidine Si accensa, ut saepius peteret VirOS,AUam Peteretur. Sed ea saepe antehac ' fidem prodiderat, creditum aduraverat, Caedis conscia fuerat, luxuria atque inopia praecep abierat Verum ingenium ejus haud absurdum : posse versus facere OCum movere sermone uti, vel , modeSto, vel ' molli, vel f procaci Prorsus multae dacetiae, multusque lepos inerat. His rebus comparatis, Catilina nihilominus in proximum annum consulatum petebZt Sperans, si designatus foret, facile se ex voluntate Antonio ucturum. Ne que interea quietus erat, Sed omnibus modis insidi is parabat ciceroni. Neque illi tamen ad cavendum dolus, aut astutiae deerant. Namque a principio consulatus sui multa per Fulviam pollicendo, esse cerat, ut Q. Curius, de quo paulo ante memoravi, consilia Catilinae sibi proderet. A hoc collegam suum Antonium pactione Provinciae perpulerat, ne contra rempublicam sentiret circum supraesidia amicorum, atque clientium occulte habebat Postquam dies comitiorum venit, et Catilinae neque petitio, neque insidiae, quas consuli fecerat, prOSpere cesserem Constituit bellum facere, et extrema omnia Xperiri UOD im, quae occulte tentaverat, aspera foedaque evenerant. Igitur C. anlium Faesulas, atque
in eam partem Etruriae, Septimium quemdam Camertem in
INTERPRETATIO. Credebat se posse per ea mul-nitudinem servorum urban rumi
NOTAE. incendere.J Ut scilicet, per tumultum facilius esset, quos vellent interficere. Fidem promuerat. Id est, promissis
breu 'eat bon que contes. g Facetiae. Id est, urbanita', et Iratia, decus et excultu elegari a Forte non ia-le vertas Gallice En iove merit. li Pactione. Ciceroni NIacedonia clim obtingere tritiae optima erat provinciae X commercio Ct mercibus Pientis, amlle Antonio Concessit, ut obsequio P sum mitigaret, atque impediret, ne On- ra rempublicam machinaretur. Et tiniae. , Italiae regio non longe a Latio ad occasum. IIoni I sciane.
44쪽
agrum Picenum, C. Iulium in V Apuliam dimisit, praeterea alium
alio, quem ubique opportunum ibi fore credebat. Interea Romae multa simul moliri consuli insidias tendere parare incendia : opportuna loca armatis hominibus obsidere : ipse cum telo esse, item alios jubere, hortari, ut semper intenti, paratique eSSent dies, noctesque festinare vigilare neque ' insomniis, nequc labore fatigari. Postremo, ubi multa agitanti nihil procedit, rursus' intempesta nocte con-jurationis principe convocat per . orcium Laecam, ibique multa de ignavia eorum questus, docet se praemisisse antium ad eam multitudinem, quam ad capienda arma paraverat item alios in alia loca opportuna, qui initium belli facerent seque ad exercitum proficisci cupere, si prius Ciceronem oppresSisset eum suis consiliis multum ossicere. Igitur, perterriti ac dubitantibu caeteris, C. Cornelius, eques Romanus, Operam Suam pollicitUS, et cum eo L. Vargunteius Senator constituere ea nocte paulo poSt, cum armatis hominibus, sicuti salutatum, introire ad Ciceronem, et de improviso domi suae imparatum confodere Curius, ubi intellegit, quantum periculum consuli impendeat, propere per Fulviam Ciceroni dolum qui parabature nunciat. Ita illi Janua prohibiti, tantum sacinu frustra susceperant. Interea antius in Etruria plebem Solicitare, egestate Simul, ac do-Iore injuriae novarum rerum cupidam, quod Sullae dominatione, agros, bonaque omnia ami Serat praeterea, latrone cujusque generis quorum in ea regione magna copia erat: nonnullos ex Sullanis Scoloniis, quibus lubido atque luxuria ex magnis rapinis nihil reliqui fecerant. Ea cum Ciceroni nunciarentur, in ancipiti malo permotus, quod neque urbem ab insidiis privato consilio longius tueri poterat; neque Xercitus antii quantus, aut quo conSilio foret, ' satis com-
Ipse cum gladio in publicum prodibat. Constitueratnt introire ad Ciceronem eo nocte, paulis θst, sicuti
talarum Pieenum.J In media Propemoclum Italia, ad mare Adriaticum hodie,
Apuliam. J Ad mare Adriaticum acet, in Italiae ora extrema fere, quFe Vergit ad orientem. Insomniis. J In Somnia est chim quis dormire non Pote St. Intempesti . Circa nmediam noctem, cum tempus non eat amplites operandi Cou-ticinio, concUbio, Ianu . J Ciceronis scilicet.
repta fuiSSent. Coloniis. J Syllae milites erant, quibus HetruScorum agros diviserat, quod ii Marii partes secuti SSent.
parte imminebat. Satis. J Ex toto hoc negotio maXimum certe erat periculum. Clim enim in senatu ipso plurimi essent, iique maX-ime Potentes, qui conjurationi faverent; invidiosum erat homines accusare tanto favore Suhni Xos, nisi pariter coargUerentur deinde ipsis reipublicae consilia manis Stabantur.
45쪽
pertum habebat rem ad senatum ' reseri, jam antea vulgi rumoribus exagitatam. Itaque, quod plerumque in atroci negoti Solet, Senatus decrevit, darent operum consules, ne quid respublica detrimenti caperet. Ea pote Sta per Senatum, more Romano, magistratu maxima permittitur, Xercitum parare, bellum gerere, Coercere Omnibus
modis socios, atque cives domi militiaeque imperium, atque judicium summum habere. Aliter sine populi jussu, nulli earum rerum consuli jus est. Post paucos dies L. Senius Senator in senatu literas recitavit, quas Faesulis allatas sibi dicebat in quibus Scriptum erat C. Manlium arma cepisse cum magna multitudine ante diem vi Kal. Nov. Simul, s id quod in tali re solet, alii portenta atque prodigia nunciabant alii, conventus fieri, arma portari, Capuae atque in Apulia ' servile bellum moveri. Igitur senati decreto R. marcius Rex Faesulas R. h e tellus Creticus in Apuliam, circumque ea loca missi. Hi utrique i ad urbem imperatores erant impediti, ne triumpharent, calumnia paucorum, quibus omnia honesta, atque inhonesta Vendere mos erat. Sed praetores Q. Pompeius usus Capuam, Q. V etellus Celer in agrum icenum hisque termissum, ut pro
tempore, atque periculo exercitum compararent. Ad hoc, si quis indicas Set de conjuratione, quae contra Temp. DCta erat, Praemium, Ser
vo libertatem et M. S. C. libero impunitatem ejus rei H. S. C.
Ne fert. Referre, est rem agitandam tu enatu proponere. Darent operam. Jmis verbis solenni-buS, Summum imperium, et quasi dictatorium consulibus deferebatur. Id quod. Parenthesis est. Gall. Com=ne 'eat a colitum en de pareisses ren-
Capuae . t Urbs fuit Campaniae nobilissima mari Tyrrheno adjacens : HUS illecebris et amoenitate Sque adeo captus ianibal, ut ipsius domitrix dicta suerit. Servile. lod est, quod per ervo gereretur. Gall. Qui en cichoit cry uire
Senat 7. Pro Senvius ita olim. Murcima. t arci ortiri famili ab Anco Marci quarto Romanoruin roge deducitur. Hic consul fuit cum L. Metello, quo mortuo, et eo qui in ejus locum Susse .serat, Solu Marcius consulatum gessit. h Metellus. Cognomen habuit a devicta Creta post ConSutatum. Ad urbem. Quia ante triumphum ur- hem intrare non erat Iicitum.
Metellus Cele . t Hic beneficio Ciceronis, Galliam ipsi destinatam, sed is
concione depositam, administravit consul fuit postea cum Afranio, Permiseum. Imo et imperatum. H. S. J Sestertium denotat haec figura, cujus si accurationem cognitionem habere voles, opus erit adire eos qui depere tractarunt, Budaeum, puta, lottO- mannum, aliosque neque enim, quaecunque ab aliis bene scripta sunt, opus e Sthu transcribere. Interim, ne omnino vacuus discedas, quantum Sati erat, dicemus ad hujus loci intelligentiam. Septertius, ut quidem plurimis e locis collibere videor, nummus fuit Primo et' us Ualore duorum assium Cum Semi SSe, qui postea e argento OUssatus quinque, eStimatus fuit atque utrumque, Si ad monetae nostrae Gallicae rationem exigas, Prior decem Turonenqibus denaniolis, Paulo pluris,vel secundum alios quatuordecim; posterior duplo valebat. Verum difficultas in eo non est, Clim tibique prostent T.ibulae pro monetarum aestimatione Numerandi ratio hac in parte obscuritatem attulit, quam tamen ex Pauculis sequentibus lineis intelliges. Quando nia
46쪽
itemque decrevere, uti familiae gladiatoriae Capuam, et in caetera municipia distribuerentur pro friusque ' opibus , Romae per totam
urbem vigiliae haberentur, eisque minores magistratu praee SSCnt. Gu: bu rebu permota civitas, utque immutata facie urbi erat ex summa laetitia, atque lascivia, quae diciturna qui e S pepererat, repente omnis tristitia invasit. Festinare, trepidare, neque loco, neque homini cuiquam Sati credere : neque hellum gerere, neque pacem habere : Suo qui Sque metu pericula metiri. Ad hoc, mulieres, quibus pro rei p. magnitudine belli timor insolitus incesserat, amicture Se - SC; manu Stapplice ad coelum tendere mi Sereri parvos liberos ro
git re omnia paver Superbia atque deliciis amissis, sibi patriaeque dii sidere. At Catilinae crudeli animus eadem illa movebat, ta-
Propter reipublica magnitudinem.
NOTAE.merus intra mia e continetur, nulla est prorsus difficultas rotunde et absque illa precisione Romani, Sicut et alii, numerant Sed numeru quando naille nummos Seu Se Stertio eXcedit, saepe detruncatus est ita ut mille pro singulis sint,ntelligendi. Clim summa eo quo dixi
modo amplius quam mille complectebatur, tum per Genetivum Pluralem sestertium illam exprimebant adeo ut Sestercium, et mille sestertii sint res una et Adem Unde factum, ut Poetae X genetivo illo plurali nomen genere neutro infecerint, quo tamen ni Si in numero lurali non utuntur atque ita illis singula se Stertia pro mille veniunt sestertiis illis
parvi a masculino e StertiUS, quo Solo Palores utuntur. Si vero Summa esset mi-m im decies centinorum mi ilium tum adverbiis decies, Centie S, Vicies, C Utebantur, quae adverbia Centena millia faciebant, quamvis ea non XPrimerentur. Jam res Satis Clara est, interim nodia Unus restateXPlanandus; sciendum enim, an hoc Sallustii oco centum SeStertia, an Centum SeStertiurn seu se Stertiorum intelligantur. Hi vero opus est conjectura et judicio. Dico itaque, primo, ab RIiis prolixe probatum esse hanc figuram
H. S. pro minoribus e Stertiis, in mascu-,ino genere Positam e Sse, quatenus nullust numerus, nisi qui e X pressus est intelliget. tur deinde venirCottam eandem figUram,PPOMEε tertit hir, VCPaet entia Poetarum. HOC posito, nihi facilius est quam videre ineptum fore, Si Senatu S in re quae salutem publicam respiciebat, Centum Se StertiOS, vilissimam pecuniam, cleCPeVis Set. Ergo fhrura haec H. S. C. centum, hoc in lOCO, facit septentium, vel si cum lauetis loqui ame S centum eatertii , id est centena nillia nummo um seu fatentiorum quae ad noStram monetam, Si Per Summam in te.
am et Solidam reseras quingentos efficient aureos dupliones linque cens pi8
Fumilibe. Qui gladiatores apud unum lanistam sese exercebant, discebant, aut sprviebant, ii familia dicebantur. b Opibus. J Saepe gladiatores a privatis empti ad tumultum et caedem ipsi ali quando bella et quidem gravia excitaverunt adeoque minime mirum isti SpeC-ti essent CX urbe deducere nitaru atque
pro ratione virium, in municipia distri
Minores. J Quaestores, puta, aediles minores, triumviri capitales, tac. . Lascimici. J Non hic prosita pro incontinentia, seu obscoena li id in Seduint una pro ludibunda CXultante, et Pro
47쪽
metsi praesidia parabantur, et ipse lege ' Plautia interrogatus erat ab L. Paulo postremo dissimulandi causa et quasi sui expurgandi, sicuti jurgio lacessitus foret, in senatum venit. Tum M. Tullius Consul, sive irae sentiam ejus timens Sive ira commotuS, orationem habuit luculentam atque utilem reipublicae quam postea Scriptam edidit. Sed ubi ille assedit, Catilina, ut erat paratus ad dissimulanda Omnia, demi ASO Vultu Voce supplici, postulare a patribus, ne quid de Se temere crederent: - ea familia ortum, ita ab adolescentia vitam instituisse ut omnia bona in spe haberet ne existumarent, Sibi patricio homini, cujus ipsius, atque majorum plurima beneficia in plebem Romanam Agent, perdita republica OPIS SSO: Cum amr Ser varet M. Tullius, Scin quilinus civis rhis Romae Ad hoc, maledicta alia cum adderet obstrepere omnes hostem atque parricidam UO-care, Tum ille furibundes : Quoniam V idem Circumventu8, inquit, ab inimicis princeps agor, incendium V meum mirici exstingteam. Dein se ex curia domum proripuit. Ibi multa Secum ipse volvens, quod neque insidiae consuli procedebant, et ab incendio intelligebat urbem vigiliis munitam, optimum factu credens exercitum IUgere ac Prius, quam legiones scriberentur, multa ante capere, quae bello usui sorent; nocte intempesta, cum paucis, in Manliana castra Profectus est. Sed Cethego, atque Lentulo, caeteri Sque, quorum Cognoverat promptam audaciam, mandat, quibu rebus POSSent, Ope factionis confirment, IXTERPRETATIO.
Pergit dicere, se esse ortum iis olescentia, L a familici, ita instituiScte vitam spem, ef Se o orbi VI r, uiri b nam
NOTAE. Pluisti J Eam tulit Plautius tribunus plebis adjuvantibus Catulo et Lepiclo,unno ante Conjurationem altilinae 15 ut quaereretur in eo qui quovis mota Sen: tui, mani Stratibus, imo et Privatis hominibus insidias, aut vim feciSSent.b titilo. Is postea Consul fuit. Jurgio J 63nine i ilui ut ait me querelle ut ii propos. Praetentiam. J Timebat ne sorte, cum Catilina ausus esset in Senatum vertire, minus Crederent Senatores quae PS de conjuratione indicaverat. Bona in spe. Qu' on me potiv it Duir Pu esperiarὶ ea, rem Geuis ea de ria. f Servaret. Ide St, serviare Stiaceret, irrct se anuam si iuret Neque vero Catilinae mons est dicere, eruata opus ess2i 'Publica uti se oris initium quaesiisse. Inpia uti Peregrinus, APPin Ori-- IUS. li eum. Id est, quod in me arcuatum egi Metaphora sumpta ab incendiis, quae ut ne in isSita difficia PASSOntia P. ruina intermediorum impediri solent. In tendit utilina se pestem reipublicae, saltem inimicis importaturuin, potita I quo periturum. Caeterum Uct C;ceronis contendunt, non istud in Senatu ut ui dictum fuisse; sed iam Catoni ante comitia consulari judicium minitanti, spondisse volunt, si quod es
set infortunas suas incendium e XCitat UIN,
48쪽
insidias consilli maturent caedem, incendia, aliaque belli facinora
parent: sese propediem cum magno exercitu ad urbem acceSSurum.
Dum haec Romae geruntur, C. Manlius ex suo iumero legato ad Q. arcium Regem mittit, cum mandatis limus modi: DEOS, hominesque testamur, imperator no arma neque contra patriam cepisse, neque riuo periculum aliis faceremus; sed uti cor- pora nostra ab injuria trita forent: qui miseri, egentes, violentia at- que crudelitate foeneratorum, plerique patria, sed omnes fama, at- que fortunis experte Sumus meque cuiquam noStrum licuit, more majorum, lege uti, ne que amisso patrimonio, corpus liberum ha- bere tanta saevitia faeneratorum, atque praetoris fuit Saepe majo- res vestrum miseriti plebis Romanae decretis suis inopiae ejus χ- pitulati sunt ac novissime, memoria e Stra, propter magnitudinem aeris alieni volentibus omnibu bonis, argentum' sere solutum est.
Nautius mittit quosdam exsilis Neque ut alio in discri ex militibus legatos ad . Marcium adduceremus.
NOTAE. Lege. J Papiria, aut quamvis lia,
quae civibus adversus foeneratores OnSu-Ieret ne illi in debitores Saevirent, OS ligarent, aut alio modo VeXarent. Corpus liberum. 3 ex fuit duodecim tabularum atrocissima Contra perfidiam debitorum, qua, non tant uni illi Vinciri, sed etiam in partes secari, ab iis quibus adjudicati essent, licitum erat Illam eo fine paraverant, ut ne Perfidia debitorum, subsidium pecuniae mutuatitiae, quo communis hominum vita indiget
inopiae temporariete adimeretur. Quoniam vero Saevitia ista pinnae non quita est COntemni, quenquam dissectum esse antiquitus, Gellius testatur, Se nec legi SSe, nec audivissera hinc factum ut situ et Senio, tum etiam legibus SubsCquentibus,cle ista acerbitate detractum fuerit Ligari corpus debitorum non pariter in desuetustinem abiit; num pro moribu et temporibu reipublic pe, plebem hac de re Conquestum esse, cum X alii locis, tum ex hac Manlii epistolamma in conspicimuS. Opiti lati eunt. Foenus cum pro libitution Semel uticium fuiSSet, aliquando
etiam tribuni ita rogatione diminutum est
adeo ut non tantum e unciario, quot cautum fuerat duodecim tabulis, semunciarium, in singulo menses, factum Sit,
sed omnino lege L. Genutii tribuni plebis sublatΚm.d Ere. J Hic per aes nonnulli e Commune, Seu aerarium, intelligunt atquc arbitrantur e publicis pecuniis expedita fuisse nomina hominum Privatorum;
quod ut firment, aliquid simile ex Livio,
multo ante tamen actum, Proferunt. At certe, cum de Sta nostra oultione nullum vestigium, quod quidem sciam, aut ab illis indicetuP, Spitam appareat non. modo de re ipsa ciuibus haereo, Sed ut maXime vera SSei, eam Manlii verbis significari non equidem arbitratu fuero. Potius est ut credam, hoe in loco quamvis obscure, illud indicari tamen quod praestati Valerius Flaccus in Marii locum suffectus, qui, ut refert Paterculus lib. 2. turpissimae legis autor fuit, qua
creditoribus quadrantem Sol iduSSit. Si enit Verum est, uti quidem libentissime Credo, quod alicubi testatur an ibinus in commentariis admor itum, Se SeStertium victisse argenteum V. Signatum, est , ut ille exponit, a lore
49쪽
inistratuum armata, ' a patribus secessit. At nos non imperium, neque divitias petimus, quarum rerum causa bella, atque Certam mina omnia inter mortales sunt; sed libertatem, quam nemo 'O- nus, nisi cum anima simul amittit. Te, atque senatum obteSta- muro consulatis miseris civibus, legis praesidium, quod iniquitas praetoris eripuit, restituatis neve nobis eam necessitudinem im- ponatis, Ut quaeramus, quonam modo, maxime ulti sanguinem,
Ad haec, Q. Marcius respondit, si quid ab senatu petere Vellent, ab armis discedant, Romam supplices proficiscantur: ea misericordia atque mansuetudine senatum, populumque Romanum semperfuisse, ut nemo unquam ab eo frustra auxilium petiverit. At Catilina 4 citinere plerisque ' consularibus, praeterea optimo cuique literas mittit se falsis criminibus circumventum, quoniam factioni inimicorum resistere nequiverit, fortunae cedere, Massiliam in exilium proficisci non ' quod sibi tanti sceleris conscius esset, sed uti respublica quieta foret, neve eX sua contentione seditio oriretur. Atiliis longe diversas literas Q. Catulus in senatu recitavit; quas sibi nomine Catilinae redditas dicebat. Earum' exemplum infra scrip
vrans talem misericordiam atque mansuetudinem semper fuiSSe, ut, Dicet e circumventum falsis criminibus et accusationibus, Cedere fortuno .
quinque assium 1 nullus dubitat quin ad illud respexerit antius, Cum a qui aereu est, ne quidem quartam Partem satiat sestertii, qui argenteus fuit, idque tam egregie ad ejus copum Pertineat. Atque ita tempora optime Convenient, Severe dixerit antius memori vesti , Cum antea viderimus superstites Syllanos milires, Valerium in Marii locum Subrogatum, ne quemquam lateat Syl- Iamin. avium coaevos fuisse. a. patribus. J A senatuin potentioribusu quod quidem ter aut quater factum fuisse legimus, seu libertatem, seu Pudi- Citiam, seu natalium dignitatem, seu honorum decoraru insignia populus vinclicaverit ut loquitur Florus. Bonus.Jad est cordatua. Consulcltia. Id est, eorum rationem habeatis, ipsis prospiciatis, ta uiuam averis
Ex itinere. J Postquam Roma nig cesserat ex locis ubi commorabatur. Consularibus. Illis, qui consulatum gesserant, ineo scripsit Catilina, quod major eorum in senatu auctorita eSSet, primique sententiam suam dicerent. Massiliam. J Urbs est Galliae Narbo. nensis maritima, quaein antiquissima a profugis ex Ionia Phocensibus condita. Hodie Mare illes. Nomine.' Gall. De la pari. h Exemplum. Gall. La copi . Atque ipsius Catilinae propria esse verba arbitror, cujus ut mens, ita stylus perplaxus
50쪽
in Catilina Q. Catulo S. Egregia tua fides, re cognita, grata mihi, Magnis in meis periculis, d fiduciam commendationi Mese tribuit. Quamobrem de sensionem in consilio novo non statui parare satisfactionem ex nulla conscientia de culpa proponere de- crevi: quae melius' fidius licet vera mecum recogno ScaS I U- riis, contumeliisque concitatus quod fructu laboris industriaeque meae privatus, latatum dignitatis; non obtinebam, publicam mi Se
Egregia. Jo est, excellens, cuique quae imilis reperiatuV. GPata. Jod est jucunda; sed istud ita intelligendum est, ut grati animi testificationem involvat. Guli diceremus, Doni j votis suis obliget. Mag=iis. Catuli enim grati . fultus maXime, Cum incesti cum Fabia virgine Vestali accusatus esset, judicium effugit. d Fiduciam. Id est, facit ut considiam, tibi commendans meias fortυNGS. Meae. to est,riaci ego fortuna meas tibi committo Quamobrem. J Locum maxime dissici Iem nobis fecit mens Catilinae sceleratu pertum bata, cui insuper tenebras offuderunt variae eodem CongeSiae Comment&tiones. Quidem istud quamobrem ad praecedentia, alii ad sequentia, referunt, idque totum diverse connectunt ProtiX
ideoque id tantum proseram, quod magi Sprobatum fuerit Castilioneus ita eXpODit. De credi proponere satisfactionem ex et dici conscienti de cri*ri, quamobrem non statui parare defensionen in novo consilio. Id est, decrevi purgiare me apud te, et mnullius mihi delicti conscius sim, curio-Nιae ciu8um non dixerim, neque defert de imia inimicorum calumniis Agno SC equidem hanc ΘX positionem non multum ab ipsis autoris verbis recedere; at Certe vereor ou ut mentem Satia S Sequatur. Itaque pauculi rem, ut videtur, XPe-clio : Ob eam rem, et qui tibi confitendam esse experientici diadici, ego disces8i, Nec statui me defendere in senatu denuo CONUO-cato. Con enim Eecrevi me exprimare, Gratfati iactiouem proponere, cetum nulliu Ctilpae sim athi conscitia atque ita estae facilecssyrio 8cca, Si mectim latum et titiones
'eu vescissor Hare , Pergit porro Catilina, atque sigillatim ostender Conatur, illud sibi minime vitio vertendum
e SSe, quod a senatu maXim reprehendebatur. Dicet forte aliquis, me particulum negantem ex longinquo in meam explicationem retraxisse : aliquid etiam addidisse : quivis quidlibet objiciet. Unum omitibus respondeo, quorSum iret, aut quid ageret quem conscientia & lictores insectarentur, Catilinam neScivisse ideoque opus esse gradus ipsi hi firmare, quodque minus XPosuit, apertius de
Consilio.J Nonnulli per consilium no-vrim ipsam conjurationem intelligunt, quam vocaverit novum conSilitim, Cum antea omnia alia Simulasset . alim accipi de senatu. h Pson statni. μὰ contra libere fateri, quod et acriter per8equar, quamquan id
Quae me scilicet nullius culpae esse
Fidius. Arbitrator ex Festo doctissimus ossius Me-diusfditi juramentum esse per Herculi Jovis filium rata ut diu positum Sit pro Graeco διος, quod Iovis significat: filius pro lius mutato L in D, more antiquo M Vero Pro Greco μα, quod est adverbium jurandi. Confirmat eam sententiam ex Varrone
Tertulliano, qui Dium filium Graecis Herculem esse dicunt. Alii alia, quibus
Statum. J Id est, ex eo gradu dignitalia, Od quem meri virtute 88ti 'Pexeriam, de ictebar. Equidem, cum ille tunia familia, Miantis animis esset, POS Praeturam, non ab re, Si bonus fuisset, ad Consulatum Spiria SSet.