장음표시 사용
51쪽
rorum causam pro mea consuetudine SUScepi non quin aes alie - num meis Dominibus ecpossessionibus Solvere possema cum ti aliis nominibus liberalitas Aureliae Orestillae, suis, filiaeque copiis persolveret sed, quod non dignos homine honore honestatos vide- bam, meque falsa suspicione alienatum esse Sentiebam: hoc no- mine satis honestas f pro meo casu spes reliquae dignitatis conser- vandae sum secutus. Plura cum Scribere vellem, nunciatum est
mihi vim parari, nunc restillam tibi commendo, tuaeque fidei tra- do. Eam ab injuria defendas, per libero tuo rogatus. Veto. Sed ipse, paucos dies commoratus apud C. Flaminium in agro Reatino, dum vicinitatem antea sollicitatam armis e XOrnat, Cum fas cibus, atque aliis imperii insignibus in castra ad Manlium contendit. Haec ubi Romae comperta sunt, senatus Catiliuam in Manlium hostes judicat caeterae multitudini diem statuit, antequam liceret sine fraude ab armis discedere, praeter rerum capitalium condemnatis praeterea, decernit, uti consules' delectum habeant, Antonius cum exercita Catilinam persequi maturet, Cicero urbi praesidio sit. Ea tempestate mihi imperium populi Romani multo maxime ψ miserabile visum est: cui cum ad occasum ob ortu solis 'omnia domita armis parerent, domi otium, atque divitiae, quae ' prima mortale putant, assi uerent; fuere tamen cives, qui Seque remque publicam obstinati animis perditum INTERPRETATIO. Prescribit diem coeterae multitudini, ante gelam liceret impune dis cedere ab armiS,
AE alienum. Pecuniam mutuδ υ tam Hinc vero Sati ConStat, arma O- vendi unum' eundem conjuratis fuisse Prae Xtum violentiam nempe cenerato
Mei nominibue. En mon nomu Ou8mon propreuein. Aliis nomi=ubris. Intelligo de pecunia sumpta a Catilina, praedibu Sin spon- Soribus amicisci illud enim ab ipso factum fuisse supra vidimus atque ila Sumendum esse non dissicile esset Stendere, si tanti haberetur. Alienatum. J Uectum Gall. Diagria Cie, eri tu sussct. Huc nomine. Id est, Eri causi prae-X rtim vero Π Di me auspicione Duri lienatum sentio, postquam Cicero atroci criminuti ne innocentiam meam ad euatum divexiavit.
Pro meo cam. Id est, pro eo statu in Pu ego eum Gall. a P tar uo me
g Reatino. Reate urbs suit in Sabinis,
Roma prorsus ad Septentrionem. Nieti vocatur in novis tabuli geo aphicis. l. Praeter. J Adverbium est. Guli. Eae cepiε. Capitalium. Id est, rerum aut crimi-
Delectum. Id est, milites diligerens, ta id militiam conscriberent Gali seu illa leviassent de troUe8. Viserabile. Id est, mi evatione dignum Gall. Non dicas, miserabile, Sed digne de compastiori. Omnia. Hyperbol est, eo, QUO VO-lunt autores, Sensu intelligenda ut scilicet, quascumque terras Romani Og-noScerent, ea ipsorum Subirent aut Venerarentur imperium.
52쪽
irent. Namque, duobus senati decretis, ex tanta multitudine, neque praemio inductus conjurationem patefecerat, neque ex castris Ca-t:linae quisquam omnium discesserat. Tanta vis morbi, atque uti tabe plerOSque civium animos invaserat. Neque solum illic aliena mens erat, qui conscii conjurationis fuerant, res omnino Cuncta plebes, novarum rerum Studio, Catilinae incepta probabat. Id adeo more suo videbatur facere. Nam semper in civitate, quibus opes nullae Sunt, honis invident, malo extollunt vetera odere, nova exoptant odio Suarum rerum mutari omnia student; turba atque seditionibus' sine cura aluntur: quoniam egestas facile habetur sine damno. Sed ur-hana plebes ea vero 'praeceps ierat multis de causis. rimum omnium, qui ubique probro, atque petulantia maxime praestabant item alii, per dedecora, patrimoniis amissis; OStremo omnes, quOS B igitium, aut facinus domo expulerat; hi Romam, sicuti in sentinam confluxerant. Dein multi, memores Sullanae victoriae, quod ex gregariis militibus alios senatores videbant alios ita divites, ut Tegio victu, atque cultu aetatem agerent; ibi quisque, si in armis foret ex victoria talia sperabat. Praetere juventus, quae in agris manuum mercede inopiam toleraverat, privatis atque iublicis largitionibus excita, urbanum otium ingrato labori praetulerat. Eos atque alios omnes malum publicum alebat. Rud minus mirandum est, homine egente S mali moribus, maxima Spe, INTERPRETATIO.
Aluntur sine cursinter turbas guo toleraverat inopiamfructa seditiones. t tu laboris ui.
NOTAE. Duobus J Pisis vidimus, ubi agitur
de Sestertiis, posterius vero, ubi dies Statuitur ante quam sine fraude liceret ab armis discedere. b Τliena. Aversa a bono reipublicae
Bonia. Iis qui in republic potentes
sunt ta forentea. Sine Orci. Rernm suarum CiliCet,
quia nihil possident deinde etiam de iis
minus soliciti, quae in usunt quetidianum requiruntur cum hinc inde quaelibet. Per turbam rapiant. Praeceps. J Caeco impetu ad Catilinam defeceratu ipsius incoeptis μυebat. Per de cova. Jud est, blagitiose Jam Saepius vidimus Salustiam adverbiis non ita libenter uti, sed ea per praepositionem dc ubStantivum eXprimere solitum Sse. Sentinam. J Proprie est sentina pars
naum infima, in quam Sordes omnes defluunt. Hic metaphorice sumitur pro improborum receptaculo.
Privatis. Quaera privatis hominibus febant ut populi gratiam aucuparentur, et
la Publicis. Frumenta enim in populum publie distribuebantur; deinde, donationes publice in ludis a quibusdam magistratibus fiebant. Ingrato. id est, ex quo quantum illi
in omnes. Musdem generis ; supple, quos appellare nihil attinet.
53쪽
reipublicae juxta ac sibi ' consuluisse. Praeterea quorum, victoria Sullae, parente proscripti, bona erepta, jus libertatis amminutum erat, haud sane ς alio animo belli eventum Spectabant. Ad hoc, quicumque aliarum, atque Senatu partium erant, conturbari rempublicam 4 quam minus valere ipsi, malebant id adeo 'malum multos post annos in civitatem reverterat emam postquam Cn. Pompeio M. Crasso Coss. tribunitia potestas restituta est homine adolescentes, summam potestatem nacti, quibu aetas, animusque fero erat, cepere, Senatum criminando, plebem Xagitare , dein largiendo, atque pollicitando magis incendere cita ipsi clari potentesque fieri. Contra eos Summa ope nitebatur pleraque nobilitas Senatus, Sub specie, pro sua magnitudine. Namque uti paucis verum absolvam, per cilla tempora quicumque rempublicam agitaVere, honestis nominibus, alii, sicut jura populi defenderent pars, quo Senatu auctoritas, maxima foret, bonum publicum Simulantes, pro Ua quiSque potentia certabant neque illis modestia, neque modus contentioni erat utrique Victoriam crudeliter Xercebant. Sed, postquam Cn. Pompeius ad bellam maritimum, atque Mithridaticum missus est plebis ope imminutae, paucorum potentia crevit. Hi magistratus, proVincias, aliaque omnia tenere ipsi innoXii, florentes, INTERPRETATIO.
Otii umque turbaverunt rempublicam illis temporitiis, eam
a Consuli istae. Id est, non majorem reipublicae, urim iιarum rerum curiam habu- isae vel reipublicae commodum utimςue idem fecisae Gall. Ne prenotent a d Gutre meeures potir a repubiique que potiretiae. Confori dolenti interet sublic avecte eur.
Imminutum. Sylla enim proscriptorum liberis jus petendorum honorum e. ripuit. Alio. Jod est, adeptivictorici e quo. De usobis poliaturos perabiant.. Qui in minua. J Ne te per e la Oin-d e chore de leur rgdit. IIulum. Disse nsiones intellige, quae senatui cum popilo intercedebant. Multos. Tribunitiam Potestutem Sylla unte diquot annos ita di ecerat, ut tribunis solum iudum au mirrcedendi reliqui Sint . hestituta. Ab ipso ompeio, ut populi rarium promereretur cujus Actim0X PSum poenituith Summam.J A prima institutione sumisma non ivit, quamvis Sacro sancta dicta potestas tribunitia verum eo Sque Proingressa, limite tranSgreSS ES', ut convocare senatum, dimittere ab aliis convocatum, tribuni aliquando ausi sint. Senatris. Id est, cum pro encitus dig-rsitate e certare imulare ὶ Ur mia late . que glorici nitebiantur.
δε ominibite. J Si solent homines vel, quod mali faciunt, occultum hul, liri vel Palam si audent, virtutis specio Mnomine hirudunt ideoque per fraudem pleraque conantur' exequuntur I uuiis timum J Adversus Cilices, qui etiam a Mithi date sustentabantur. HOC bellum piraticum vocatur in Flora situlis Q Uithridaticum. J Maridates re X fuit Ponti, in Asia, qui longum iv vebellum adversus Romano SuSteni ADt. Innoxii. Passive, quibu Nemo G-cere audebat: nam innoxitis, active etiam
54쪽
sine metu aetatem agere, caeterosque judiciis terrere, 'ub plebem in magistratu placiditis tractarent. Sed ubi primum dubiis rebus
novandis Spes oblata St, vetuS certamen animos eorum arreXit,
quod si primo proelio Catilina Superior, aut sequa manu, disceSSiSSEt, profeci magna clade S, atque calamita rempublicam oppreSSisset; neque illis, qui victoriam adepti forent, diutius ea uti licuisset quindefessis di exsanguibus f qui plus posset, imperium atque libertatem extorqueret. Fuere tamen extra conjurationem complures, qui ad- Catilinam initio profecti sunt. In his erat Fulvius, senatoris filius, quem retractum ex itinere parens necari jussit. isdem temporibus Romae Lentulus, Sicuti Catilina praeceperat, quoScumque moribus, aut i fortuna, novis rebu idoneo credebat, aut per Se aut e Iulios, sollicitabat; neque Solum cives, Sed cujuscumque modi genuS hominum, quod modo usui bello foret. Igitur P. Umbreno cuidam negotium dat, uti legatos' Allobrogum requirat eosque, si possit, impellat ad societatem belli existimans μ' publice, privatimque aere lieno Oppressos, praeterea quod natura gens Gallica bellicosa esset, facile ad tale consilium adduci posse. Umbrenus, quod in Gallia negotiatus erat, plerisque principibu Civitatum notus erat, atque eos noverat itaque sine mora, ubi primum legatos in foro conspeX-it, percunctatus pauca de Statu civitatis,in quasi dolens ejus casum, requirere coepit, quem exitum tantis malis Sperarent. Postquam
NOTAE. Iudiciis. Condemnationibus aut certe
Qud plebem. J Locus obseurus. Sic intelligo. Pauci, qui omnia ad libitum inflectebant, tribunos praesertim, judiciis
condemnationibus terrebant, ut ne illi Plebem exagitarent, Sed eam Placidum c obsequentem efficeroni. Dubiis. J Seditio tibris, quibus respub- Iica in dubio 8 discrimine ponitur, quibusque pro imperio ita Certatur, Ut Penes quos futurum Sit lateat. Certamen. Quos patricios inter . Plebem per tribuno intercedebat Primo J Cave hinc concludas saeptu Scum Catilina prcelium commissum ASC Semel enim, in Perpatuum armis Cumi PS certatum est. Dicit tantum, a Xinatim futuria persiculum, si Sia Perior, aut aequa manu discessisset; quia Scit. plurima ad ipsum confugi S Sent.1 Qui plus posset. Tertius aliqui S X republica, Crassus sol te, Pompeius. Cae-Sar . nisi insuper tantam fuisse e Stem Sallustriis arbitratus est, ut etiam Per hanc conjurationem, eXhauSta republica, nudum regibus' exteris hostibus iatus porrigeret. Tamen. Transitio St. li Iusset. Patria PoteState, quae antiquis temporibus maxima erut in filios, ut major esset quam in servos tametsi postea de rigore tanto eo S hic detraC- tum St, ut Patres filio contumace judici, qui fere e eorum PraeScripto cunas indigeret, Serrent. Fortunci. Adversa Scilicetin duriore. Alisbrogum. J Populi erant lacu LQ-mani accoii Rhodani. e Savoyarus,les Dauphinoie, O les reSaaris. Nequirat. Id est, quaerat sedulΘ, Uad belli societatem adducat Gall. Qu' ille cher chὰ sol retiasment, et u i tach sce les agris .m Publice. J Propter tributa vectigalia quae Romanis victoribus PerSolve
Casum. Quod ita scilicet, magistratuum varitia opprimerentur. Gall. Piuignant leui mane ur.
55쪽
illos videt queri de avaritia magistratuum, accusare senatum quod in eo auXilii nihil esset miseriis suis remedium mortem e Xpectare Ate o, inquit, vobis, Si modo viri esse vultis, ristionem Stendam, qua tanta Mnala ista effugiatis. Haec ubi dixit, Allobroges, in Spem maximam adducti, Umbrenum orare, uti sui misereretur nihil tam asperum neque tam dissicile esse, quod non cupidissime facturi es Sent, dum ea res civitatem per alieno liberaret. Ille em in domum D. Bruti perducit, quod foro propinqua erat, neque aliena consilii, propter Semis Proniam. Nam tum Brutus ab Roma aberat. Praeterea Gabinium
arcessit, quo major auctoritas Sermoni inesset. Eo praeSente Conjurationem aperit, nominat socios, praeterea multo cujusqMe generis innoxios ; quo legatis animus amplior esset de in OS, pollicitos operam suam, domum dimitit. Sed Allobroges diu in incertum habuere, quidnam consilii caperent. In V altera parte erat aes alienum, studiurnhelli magna merces in Spe victoriae : at in 'altera majore opes, tuta consilia, pro incerta spe certa praemia. Haec illis volventibus tandem vicit 'fortuna reip. Itaque Q. Fabio Sangae, cujus patrocinio civitas plurimum utebatur, rem omnem, ut cognoUerant, aperiunt. Cicero per Sangam consilio cognito, legatis praecipit, ut studium con-jurationi vehementer simulent S carieros adeant bene polliceantur, dentque Operam, ut eo quam maxime manifestos habeant. Iisdem fere temporibus, in Gallia in citeriore, atque ulteriore, item in agro Piceno, Bruttio, Apulia η motus erat. Namque illi, quo ante Catilina dimiserat, inconsulte ac veluti per dementiam cuncta simulugere nocturni consiliis, armorum, atque telorum portationibus, INTERPRETATIO
Cum hinc illi an amo reputarerit. Legatisproecipit ut maximo Simulent se ad conjurationem prς-
Innoxios. Viro bono5, qui ccnirtriationis Conaci non eriant. Atque ideo eos 'iominabant conjuruli, ut in validissimas partes confugere se Allobroges crede
b Alter . Si nimirum, a Conjuratorum partibus Starent, Credere enim erat se aere aliono, per eos victores, liberatum iri, C. Alterci. Si Romanis fidem servarent. Ore opes . In fide permanendum esse liae Pationes suadebant potentia maxima reipublicae, neque enim tui imos videbant inter coniuratos, qui multum valerent. Tuta consilia, c. Fortuna. Urbis enitie, qui Romae
fintrocinio. J Romae habebant singulae
civitates suos Patronos, in quorum clientela essent per quos etiam negotia Sua
g Caeterna. Conjuratos, sci Llimiteriore. Ea est quae Italiae proxima ulteriore quae trans Alpes. ADtittio. Calabria est inferior, in Italiae extremo angulo Orientuli, die ridient. Motuad Bellicus, scit. ut Te
Dimiserrat. In cliversas QPte mi8 rati qui Sibi socios Ddjungerent m Simul. Pruclen ibus, Contra Omma clivisa sum:
56쪽
festinando, agitando omnia, plus timoris, quam periculi effecerant. Ex eo numero complures Q. Metellus Celer praetor, ex S. C. causa cognita, in vincula conjicerat item in citeriore Gallia C. Muraena, qui ei provinciae legatus praeerat. At Romae Lentulus cum caeteris qui principes conjurationis erant, paratis, uti videbantur, magni CO- piis constituerant, uti cum Catilina in agrum Faesulanum cum Xercitu venisset, L. Bestia tribunus plebis, conscione habita, quereretur de tactionibus Ciceronis, bellique gravissimi invidiam optimo consuli imponeret: eo Signo proxima nocte caetera multitudo conjurationis Suum quisque negotium exsequeretur. Sed ea divisa hoc modo dicebantur Statilius,in Gabinius uti, cum magna manu, duodecim simul opportuna loca urbis incenderent; quo tumultu facilior aditus ad Consulem caeterosque, quibus insidiae parabantur, fieret: Cethegus Ciceronis januam ob deret, eumque vi aggrederetur; alius autem alium : sed filii familiarum, quorum ex nobilitate maxima Par erat, Parente interficerent simul caede, incendio perculsis omnibus, ad Catilinam erumperent. Inter haec parata, atquC decreta, Cethegus semper querebatur de ignavia sociorum illos dubitando. dies ' prolatando, magna opportunitate corrumper 2 facto, non conSulto, in tali Periculo opus Sse, Seque, Si pauci adjuvarent, languentibus aliis, impetum in curiam facturum. Natura
ferOX, Vehemens, manu promptu erat maXimum bonum in celeritate putabat. Sed Allobroges, ex praecepto Ciceronis per Gabinium, caeteros conveniunt ab Lentulo, Cethego, Statilio, item Cassio postulant jusjurandum, quod i signatum ad cives praeferant: aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse. Caeteri nihil suspicantes dant : Cassius Semel δ eo brevi venturum pol- Iicetur ac paulo ante legatos e urbe proficiscitur. Lentulus cum
Ut per tumultum aditus essetfacatior ad consulem P reliquos quibus insidice parabantur.
R .PSenatus Conauit; ita eniIN a. lim legere, quam, ut habent alii, ex Sociiθquod iiivecum ex compendiaria scriben- li ratione. Si tamen retinea ex socii8, intellige quosdam ex illis nebulonibus, festinatione sua deprehensos, Conjuratioticinin socios lianifestos secisse. Actionibris. J De querelis advertus conjuratos iu Seniatu habitis Call. Bes
GDidium. Jota ut ille, querimoniis
d Misisti J Id est. Unusquisque εibi hoc ciui illud exequendum recesperat. Prolatarido. en tirant de long die endi erant. Erat. Mallem hoc verbum abesset. Sed DTransitio est. li Fer Giabiniura. Legatos ille ad conis juratos introduco bat. Signatwn. Signum et sigillum P posuerunt &gnatum Cachet . Dant. Jusjurandum, Scilicet, Signo
Eῖ. Ad Allobroges. Cautus hac in parte fuit.
57쪽
his T. Volturtium quemdam Crotoniensem mittit, ut Allobrogys prius quam domum pergerent, cum Catilina, data atque accepta fide, societatem confirmarent. Ipse Volturtio literas ad Catilinam dat, quarum S e Xemplum infra scriptum est: Qui Sim, X eo, quem ad te misi, cognosces. Fac cogites, in quanta calamitate Sis,in memineris, te Virum esse considere S, quid tuae rationes postulent auxilium petas ab omnibus, etiam ab infimis. Ad hoc mandata verbis dat cum ab senatu hostis judicatus sit, quo concilio δ servitia repudiet in urbe parata esse, quae USSerit ne cunctetur ipSe propius accedere. His rebus ita actis, constituta nocte, qua proficiscerentur, Cicero, per legatos cuncta edoctus, L. Valerio Flacco Se C. Pomptino praetoribus imperat, ut in ponte mulvio per insidias, Allobrogum comitatus deprehendant rem Omnem aperit, cujus gratia mittebantur : caetera, uti facto opus sit, ita agant. Homines V militares sine tumultu praesidiis collocatis, sicuti praeceptum erat, occulte pontem obsident. Postquam ad id loci legati cum Vulturtio venere, Simul utrimque clamor exortus est Galli, cito cognito consilio, sine mora praetoribus se tradunt. Volturiiu primo, cohortatu caeteros gladio Se a multitudine defendit dein, ubi a legatis de-Sertus est, multa prius de Salute Sua Pomptinum obtestatu S, quod ei notus erat postrem timidus, ac ' vitae dissidens, velut hostibus, sese praetoribus dedit . Quibus rebus confectis, omnia propere per nun- INTERPRETATIO. Proeterea verbis et perat ut di jiciat, cum hostis a Senatu u a cat Catilinae, qui causti servos re tu Sit.
Crotonientem. Duae fuerunt urbes in Italia, Croton, aut Crotona, nominatae, altera in extrema Calabria ad Ortum, altera in Umbria. Societatem. J Foedus conjurationis. Exemplum. Fωrte Uerba non sunt Eadem, Sed Sensus Ansam Praebet dubitandi quod paulo aliter hae in similia a Cicerone reseruntur in Catilinam Illumque adeo, si penitus de liae conjuratione tibi compertum esse cupi S adibi S. Nationes. J Ex Cicerone vim vocis istius cognosces : Ita vero illam reddit, Cogita quem in locum sis progreastis, ta vide quid jam tibi sit necesse Gai ice, LesmeουUPES que votis ave prises, P ettit de vos faires Infimis. J Servis.
Mandata, Mure perferret ad Catilinam Call. Livi recommanda de mi diro de bouchct. g Iuli io. J Vocatur hodie Ponte-molle. Distat ab urbe duobus millibu passuum, plus minuS. l. Comitatus. onmes eos qui Allobrogea
Ita aggant. Imperat ut pro re nata. consilium capiant. Qu' iis prisaent cursmestire selon ς' ille te jugeruientci propos.
Miktares. Eousmodi expeditionibus
Prieaidiis. In villas proximas bipar. titi sunt, referente Cicerone, qui Volturtio insidias fecerunt ut Tiberis inter eos, pons interesSet. m trimque. Scilicet statim cognovit Volturtius, dolos S insidias subesSe.n Vitae di Sileus. J Timens ne in loco in tersiceretur.
58쪽
cios consuli declarantur. At illum ingens cura atque laetitia simul
Occupavere Laetabatur intelligens, conjuratione patefacta, civita tem p riculi ereptam e SSe. Porro autem anxius erat in maXimo
scelere tantis civibus deprehensis, quid facto opus esset in poenam illoruit sibi oneri, impunitatem perdendae reipublicae fore. Igiturh confirmato animo, vocari ad sese jubet Lentulum, Cethegum itatilium Gabinium, itemque Ceparium Tarracinensem, qui in Apuliam ad concitanda servitia proficisci parabat. Caeteae sine mora veniunt CC parius, Paulo ante domo e I ressus, cognito 4 Pulicio, Xurbe profugerat. Consul Lentuliam, quoci praetor erat, ipse manu tenen S, in Senatum perducit reliquos cum custodibus in aedem Concordiae venire jubet. Eis Senatum advocat, magnaque frequentia ejus ' ordinis Volturtium scum legatis introducit Flaccum praetorem crinium Iam literis, quas a legati acceperat,
eodem adferre jubet. Volturtius interrogatus S de itinere, deliteris postremo quid, ' aut qua de in causa, consilii habuisset; primo fingere alia omnia, dissimulare de conjurationea post ubii fide publica dicere jussus est, omnia, uti gesta erant, aperit: Sepaucis ante diebus a Gabinio, mepario socium adscitum nihil ampliu Scire, quam legatos et tantummodo audire solitum ex Gabinio P. Autronium, Ser. Sullam, L. Vargunteium, multo praeterea in ea conjuratione esse. Eadem Galli fatentur a Lentulum dis- Simulantem A coarguunt, praeter literas, sermonibus, quos ille habere molitus erat, ex libri Sibyllinis, regnum moniae, tribus
futurum sibi oneri, impunitatem perdendo reipublicod. Consul ipse tenens Lentulum
manu, quia pro tor erat, eum δε- ei in enatum.
Volturtius interrogatus de tr-nere, de literis,postrem quid consilii habuisset, aut uti de causa
illud cepisset, primis coepit fingere
alia omnia. At convincunt Lentulum dissi-mrdantem, proeter iteras, Sermonibus, quos ille habere solitus erat
ideo postea in exilium actu eSt. Co= si malo. R id Corroborato, ut conjurati Unit Entur. Tarracinensem. J Tarracina urbs est Volscorum maritima, ab urbe Roma ad
d Indicio, L. an decor aeert a tramee 'ant ea te verit de cesti P on falloit. O dirus. J Senatomi, scilicet Gall. Naasembi e otiant forte coinplόte. sitim legatis. Allobrogum, scilicet, C: cero dicit non introductos fuisse OS
monet enim Cicero sub Vesperam missos fuisse, qui eum Cum caeteris deprehen
hiatisci. J Quamobrem nefaria Consilia contra rempublicam Cepi SSet. Fide publieci. Id est, impunitate pro misci, i verum diceret. Sibyllinis. Fuerunt Sibyllae virgineAfatidicae, quarum una quae Erythreati C. ta est, ab origine, urbe scilicet Erythris, in Ionia, Si Cumana, ab habitatione urbis in Campania, quae dicitur Cumae, libros tres Tarquinio obtulit, quorum auctoritas tanquam divinitus missorum Paculorum apud Romanos sacrosancta nait:
59쪽
Corneliis portendi Cinnam, atque Sullam antea ; se tertium SSe, cui fatum foret urbis potiri praeterea, ab incenso Capitolio illume SSe vigiSimum annum, quem saepe ex prodigiis haruspices respondissent bello civili cruentum fore. Igitur, perlectis literis, cum prius omne Signa Ua cognovissent, senatus decernit, ut v abdicato magi- Stratu, Lentulus, itemque caeteri, in f liberis custodiis haberentur. Ita
que Lentulus P. Lentulo Spintheri, qui tum S aedilis erat, Cethegus Q. Cornificio, Statilius C. Caesari, Gabinius . Crasso, Ceparius nam is
paulo ante ex fuga retractus erat Cn. Terentio Senatori traduntur. Interea plebes, conjuratione patefacta, quae primo cupida rerum noVarum nimis bello favebat, mutata mente, Catilinae consilia exsecrari, Ciceronem ad coelum tollere veluti e Servitute erepta, gaudium atque in laetitiam agitabat. Namque alia belli facinores praedae magis, quam detrimento forea incendium vero crudele, immoderatum, CSibi maxime calamitosum putabat quippe cui omnes copiae in usu quotidiano, & cultu corporis erant. Post eum diem quidam L. Tarquinius ad Senatum adductus erat, quem ad Catilinam proficiscentem eiitinere retractum aiebant. Is cum Se diceret de coniuratione indicaturum, si fides publica data esset, juSSUS COASule, qUae Sciret, edicere, eadem fere, quae Volturtius, de parati incendiis, de caede honorum, de itinere hostium, senatum edocet praeterea, Se mi S Sum M. Crasso, qui Catilinae nunciaret, ne eum Lentulus, Cethegus, aliique e conjuratione deprehensi terrerent eoque magi properaret ad urbem accedere, quoin caeterorum animo reficeret,in illi facilius e periculo eriperentur. Sed, ubi Tarquiniu CraSSum nominavit, hominem nobilem, maximis divitiis, Summa potentia alii rem incredibilem rati pars, tametsi verum XiStimabant, ta- INTERPRETATIO.
Namque plebes putabat alia belli fachetora fore magia prCdae quam
detramento. NOTAE. Corneliis. J Id est, tribu hominibus,
qui eae clariss8m Corneliorum gente esSentoriundi.
h P Dim. A qui a destine promettoiti Empire Fati vero nomine indecliti hilis intelligitur serie S, Sc rerum Concatinatio. Incenso. Prim ὁ: nam te templum illud incendio eversum St. Narti ices. Illi erant, qui ex inspectis harugis, Sive hostiis, sutura Prae-cticebante 'bdicato. Ante tempus deposito.
Liberist. J Liberis custodiis detinetur qui nun in publicum carcerem detruditur, sed cuipiam asservandus reu Cominmittitur. g Edilis. J agistratus erant Ddiles, qui aedificia curabant in ludos Solemne&itemque annonam, ut liquet ex Cicerone.
h Laetitiam. Addit ad fraudi*m, quod
corporis gestu demonStratur. Usu. Id est, in ita ebria, quarum u8us erat quotidiantis quibuεque carere
non poterant. Ideo plebi incendira crudele vi Suin fit. Qui. Pro ut Optime. Caetero tim. Ut conjuratis, iis, scili. cet, qui depreliensi non erant, animum relevaret.
60쪽
men, quia in tali tempore tanta vis hominis magis lenienda, quam exagitanda, videbatur, plerique Crasso ex negotiis privatis obnoxii, conclamant, indicem falsum essea deque ea re postulant uti referatur. Itaque Cicerone consulente. frequena senatus decernit, Tarquinii indicium falsum videri, eumque in vinculis retinendum ; neque amplius potestatem faciendam, nisi de eo dicaret, cujus ConSilio tantam rem escet mentitus. Erant eo tempore, qui XiStimarent, indicium illud a P. Autronio machinatum, quo facilius, appellato Crasso. per societatem periculi reliquos illius potentia tegeret. Alii Tarquinium a Cicerones immissum aiebant, ne CraSSUS, Ore Suo Suscepi malorum patrocinio rem p. conturbaret. Ipsum Cras Sum ego postea praedicantem audivi, tantam illam contumeliam sibi ab Cicerone impositam. Sed iisdem temporibus Q Catulus, et C. WΡiso neque gratia, neque precibus, neque pretio Ciceronem impellere quivere, uti per Allobroges, aut alium indicem C. Caesar falso nominaretur. Nam uterque cum illo grave Sinimicitias exercebant: iso, oppugnatus in judicio repetundarum, propter cujusdam ν Transpadunt supplicium injustuma Catulus ex petitione pontificatus odio incensus, quod eXtrema aetate, maXimis honoribus usus, ab adolescentulo Caesare victus discesserat. INTERPRETATIO. Iuia tanta potentia illius hominis videbatur magis mulcenda, quὰm irritanda. Postulant, ut de eo Sermo habeatur enuo in Senatu. in Crasso inter conjurato recensito, potentia illius tegeret re
liquos, cum ipse in idem periculum
Consulante. t residanto recutillant
Frequens. Illud est, quod suprastixit magna frequentia ejus ordini8. Faciendum. J Ulterius, scilicet Ioquendi in senatu, aut, quicquam de Con- ου ratione dicendi. d Per societatem. Ut cum ille, eodem supplicio multiindu potentia Sua Vaderet, Caeteri, qui in eodem eSsent reatu, damnari non OSSent. Immissum. Delegatum, Gall. qttire ApoStC. Catumst. Hic ille fuit, omnium Onfessione princeps Senatus cui cum bel. Ium maritimum Pompeio committendum, dehortaretur, addidissetque, Si quid ni acciderit, quem in ejus locum substituetis Succlamavit universa Onucio Quinte Catule. g Piso. Ilic est quem Cicero, defendit Consul fuit cum labrione, deinde Galliam administravit, ubi Transpadanum, de quo nunc agitur, morte affecit. hibetar.J Julius est, PrimuSImPerato
lippognatus. Accusationem intentaverat Caesar contra ipsum. k Transpadani. Padus fluvius est in Italiae parte suprema, quem Galliae vetere accensebant. Transpadanus est qui trans Padum habitat, Romae habita ratione. Pontifcatus J In maximo fuit honore apud Romanos Pontificum dignitas, Praesertim vero Pontificis maximi, de qua nunc agitUr. in Adolescentula. J Nato tamen 2 aut 36 annos circiter Ut vero te minus moveat haec appellatio, a te velim observari, isthuc dictum esse cum Comparatione ad aetatem Catuli,' quodammodo ex ipsius PerSona.