장음표시 사용
171쪽
impossibile esse;sicut dicimus quod noeli impossibile ambulare tam eum qui ambulat actu: quam eum qni actu non ambulat , sed ambulat nium est.
verum de necessario simpliciter dicere, alterum autem v cruest&c.
Nonam conclusionem ponit Aristoteles in praesenti contextu .cum subdit dices: quod sic sumptum possibile hoc tertio modo, scilicet, hoc possibile qrde eo dicitur, quod non actu est,no est verum de necessario: quoniam neces sarium semper est in actu. sed alterum possibile, quod de eo quod est actu dicitur. est vertim de necessario,& sequitur ad ipsum necesse esse. Concludit
igitur dices, quod ad illud quod est de
necessitate, vel ad necessarium, sequitur possibile esse,quasi dicar,si necessarium ergo possibile: sed non omne,id est, sed secudum omnem totalitatem, idest non in omnibus modis, de necessatio verificatur.
Et cst quidem sortasse principium quod neccsarium est &quo is non neccssiarit m cst, omnium vel csse, vel non esse. αalia, veluti h tum cons quentia, considerare Oportet.
Duiuoes, idest no vno modo;quia postibile quod dicitur secundum potestatem, vel potentiam, non dicitur simpliciter, scilicet, uno modo. sed pluribus: quoniam hoc possibile verum est de eo quod est,ut in actu.quemadmodum dicitur ambulare qui actu ambulat, de omnino vel totaliter dicitur possibile esse: qtioniam iam in actu est. sed illud quod posset esse actu , ut possibile ambulare: quoniam ambulare pollet cu, vult; dicitur potentia ambulatiuuin. Manifestat deide diuersos modos possibilium fieri in diuersis rebus. cum dicit: quod haec potellas qua dicitur possibile etiam illud qnod non est actu: solum in rebus mobilibus eli. propterea quod immobilia sempiterna sunt: &nec inueniuntur quandoque non esse in actu. illa uero tirpple alia pote ita qua dicitur possibile id quod est aeruin immobilibus reperituri quoniam si non possent cise actu, tauquam actu e se sent quia igitur utroque modo possibile sibi opponitur impossibili. ideo dicit quod , tri in q, verum est dicere, L. 6Aciorum modorum ad ipsum necessarium consequentia. Ordo II. Antecedente . Necessarium est non esse. Conseqtientes.
Non possibile est esse. Non contingens est esse. Impossibile est esse: Ordo IIII. Ordo I.
Antecedente . Necessarium est esse. Consequentes. Non possibile est non esse. Non contingens est non esse. Impos. ibile est non esse. Orao III. Antecedens. Non necessarium est esse. Consequente . Possibile est non esse. Contingens est non esse.
Antecedens. Non necessariu est non esse. Consequentes.
Possibile est es e. Contingens est esse. Non impossibile est esse.
172쪽
D LR II. Perihermenias. I 6 3Manifestum est aut ex iis, quae sint sine potellate semper actu
sitate est, lecundum actum est. pleentia sunt actu cum potestate asquare , si priora sunt sempiter dita,ut naturalia,generabilia,&corru
priora sunt. Et hςc quidem sine notandum ell, quod naturaliter poteri potestate actus sunt, ut primae tia est prior acta, bc actus est pollerior substantia .aliaucio, cum pote im est dicere, illa quae sunt,' prius fuere potcntia deinde actu facta
state, quae natura quid c pi iora sunt. alia autem sunt nunquam actu v, sunt, tempore vero posteriora. sed solum rotcstates, idest,nori in per- alia autem nu quam actus sunt, m)nenti a tu, sed in potentia, quemadi δ modum tu motus : qui nunquam per sed potet lates totum. manet.igitur quia illa, quae in entibus Dccimam, ac ultimam conclusione sunt actu, semper, sunt caeteris , rora: ponit Aristoteles in praesenti cotextu. couenienter temper ponitur pratis ne- ponitu, in hoc ordine, consequentias cessarium in conlequentia modalium de necessario, Se in hoc differt a supe- quam possibile.
nostis sibi inuicem e ille di-
. cantu r. Cap. I III. Vtrum autem contra: ia estriori ordine, quoniam de possibili ponebantur consequentie, hic vero de necessario. dicit igitnr & est quidem fortasse necessarium principium omniis, vel esse quantum ad a firmativas pertineri uel non esse . quantum adpropω - .stiones negat tuas; in modalibus pro- affrmatio, nrgationi, an amrpositionibus,quasi dicat,quod neces e maiio affrinationi, & oratio
esse,est prius omnibus allirmativis, Sc -
non necesse esse, omnibus negati ui . quae dicit, quod Ciam deinde subdit,&alia supple, dicta se- nis homo ilistus cst , ci quae est, cundu alios modos ad ipsa consequun nullus homo iustus est; aut Om-
tur, sicuti considerare Oportet in hac '. o. - on.
figura de necessario supra posita: ebri nis homo iustus est quae est, sequentiam supradicti ordinis mani se Omnis homo inius is est; ut,elistat recte positam : probatque duabus rationibus: prima elt cum dicit, quod manifestum cit ex his, quae dieta sunt, uod id quod ex necessitate est secumum actum, est semper. quare ergo, si priora sunt sempiterna, & quae uintactu, potestate quoq; priora sitiat. igitur per coii sequens, ante postibile poniti rnecessarium in modalium conseqiten
Callias iustus, no est Callias iustus, Callias iniustus cst,utra ha
rum contraria estΘProponit Arilloteles virum assirmatio quae est omnis homo eli iustus, sit ei contraria que est nullus homo eli iusius: aut non huic negationi, sed huic assirmationi, omnis homo est iniustus: tia. secundam rationem ponit deinde habet autem hoc caput, hanc quaestio- cum dicit, quod in his rebus,hsc quide ne & irco conclusiones. Dicit ergo cla
173쪽
sit assirmationi contraria, vel assirma- Accedit ad primam conclusionemetio negationi: rkutrum oratio sit ora- Arilloteles declaransque,ex quo veritioni contraria, ut puta haec, quae dicit ras huius dubitationis sit sumenda,di- omnis homo est iusius: an sit contraria cit igitur, quod si ea que lunt in voce, ei, supple,propostioni quae est, nullus idest quae loqaimur, sequuntur,i. lunt homo est iustus aut si illa propositio notae,vel signa eorum quae sunt inanI- est cotraria ei supple assirmationi quae ma,idest propositio quae in mente est, est omnis homo est iniustus, ei omnis opinio sit contraria, quae est Contrari homo est iustus . idem est iudicium in praedicati,ut haec propositio,omius hosingularibus;vt Callias est iussus an sit mo est iustiis; sit contraria illi. omnis contraria et,quae dicit, non est Callias homo est iniustus. Similiter dicta uiniustus; an ei quae dicit, Callias est iniu- est in iis assirmationibus, quae lunt in stus; quae igitur harum erit contrariae voce.quod si in anima non est sic utpo oratione dignum est, quod Aristote- te opinio contrarij praedicati est con-Ies loquitur hic de oppositione largo traria: igitur nec assirmatio assirmatio
modo,non autem stridie. ni contraria erit,m voce,quia illae qug sunt de contrariis praedicatis pollunt
Nam Hea,quae lunt In voce, Esie ambae a malitiae simul, ut dicta sequuntur ea, qua sunt in intel est. igitur si quod dictum est non erit lectu , illic autem contraria cliopinio contrariI, ut quod om- ei,.quare considerandum est, x pi nis homo iustus est, eique est, nio .ides propositio mentalis talis,est
omnis homo iniustus est:etiam contraria mnioni
an is, quStiunt an voce astir a- Ae eontrarium, idest contrari j prsditionibus necesse est similiter se eati opinatur. propterea quod sicut e
se habere . quod, si neque illic
contrariJ Opinio contraria est; et ii in ere posiimus. subdit dicens; nec affirmatio affrivationi erit dieci aute hoe modo, quod est opinio contraria ; sed ea que dicita est, quaedam de bono vera . utputa quε le
' bono opinatur; quonia bonum est,Ver
negatio ; quare coiiderandum bi sthitia bonum est bonum. alia opi est, quae opinio falsa opinioni nio falsa est; utputa quae opinatur det
verae contraria est,utrum nest, bono: quoniam bonum non est , verbi
pratia bonum non est bonum. Ochaec
tionis, an ea quae contrarium, latis iiiii, primae.est aute &λlia opicile opinatur. Dico autem hoc nio salsa de bono , quae opinatur,quo modo . est quaedam opinio ve niam malum est, verbi gratia, bonum
in ri . . est malum. & haec assirmativa est sicut
raboni, quod bonum est; alia psimi sed de eotrario praedicato Igi' autem quod non bonum , est ius videndum est,quae harum duarum falsa. alia vero quod malum ; falsarum est contraria illi verae Rusci
o cit bonum est bonum Se u est una con
traharum contraria Vera ξ&si Ii ,.h5,utem ambs; secundu quain est una, sic Ina quam contrai ta est eontraria ρ scilicet, anis bonum
174쪽
non est bonum: uel illa bonum est maIum Unile hic est notandum, signa debere signatis se cosormari: propterea 7 uod e nunciationes quae sunt in voceunt signa opinionum animae. necesse est, quod in veritate Sc falsitate, Se oppositione eis conformentur. ideo uult Philosophus veritatem sumendam de e nunciationum oppositione,ex oppo-stione talium opinionum.
Nam arbitrari cotrarias opiniones definiri, coquod contrariorum sunt, falsum est Boni
enim quod bonum est, & maliquod malum est,eadem fortasse opinio est etiam vera , siue plures , siue una sit. &c.
Usc est secunda conci usio huius capituli : in qua ostendit illas duas opiniones,uon esse contrarias: quae modo contrario opinatur. Dicit igitur. quod
arbitrari contrarias opiniones definiri, idest determinate esse;eo quod sunt contrariorum praedicatorum, & subiectorii,salsum est. probat minorem di-
ces; quod opinio boni, quod est ipium bonum, eadem sortasse supple specie est opinio ipsius mali, quod malu est:
eo quod traque est in specie a farmativae opinionis:& vere est, scilicet una, sicut reliqua. est tamen eadem una specie cum reliqua,sitie una tantum de eis sit vera, siue plures , i. ambae sint uerae.
deinde subdit quod ista quae sunt i opinione sunt contraria, no eo quod sunt tot rariorum prsdicatorum: sed magis in eo quod contrarie sunt. quia si est una armativa de aliquo, alia est de eodenegat: tra, vel clarius explicetur: quia verum vero non contrariatur. & qa cotraria non polsunt simul stare. veru stat cum vero aed opiniones quae opinatur
coatraria de cotrarijs fimul possiit esse uerae. ut bonum eii bonum , ta maluest malum. utraque est vera . Dicit igitqis falsum est arbitrari contrarias opiniones,l. propositiones metis dicit c trarias:eo quod sunt contrariorum terminorum,ut iustum, & iniustum.Opinio boni est,qiis bonum est,& mal i qm
maluin. Fortasse ergo erit eadem opinio:hoc est, sunt simul verae, bonum et bonum.& malum est malum. quare patet non esse contrarias propter hoc.
est bonum, opinio; alia autem quod no bonum cst; est autem
aliquid aliud quod non est,ne-qlie esse potest; aliarum quiden ulla ponenda est, &c.
Tertiam coclutionem ponit Λrist teles, cu sex ronibus, quara prima est in hoc contextii .deinde duo prsbet docum cia. probatq; illas opiniones no esse cotrarias,qus opinant cotraria pd, cata de eodem subiecto: quia unu uni- tantum opponitur, quod est verum in genere oppositionis. sed illa quae contraria opinantur praedicata de eodem supple subiecto, sunt plures. ideo dicit si propositio haec in mente,quae est bonum est bonum, & alia opinio bonum non est bonum sunt contrariae:si in qua ita est, contingit alias opiniones et . quae opinantur de bono aliquid aliud, quod non est, neque esse potest puta ut bonum est malum, bonum est inhonestum,&c. nulla autem illarum aliarum ponenda est contraria primae. nec illa, quae. Opinatur esse quod non est: neque
illa quae opinatur no esse,quod est, verbi gratia, exemplum planat ut bonum est malum .exempl. secundi, bonii non esst iustum . quoniam inii natae iitrsque sunt, siue sit quae opinatur esse,quod noest: siue quae opinatur non es le qa est. ponit deinde solam rationem, ad hac tertiam conclusionem cum dicit. quod illae opiniones sunt contraiiae in quib.
175쪽
est prima sallacia. i. fallitas: sed prima
falsitas est in illis, quae modo cotrario opinantur: ideo hoc est quod dicit. qd non in supradictis est coirtrarietas,sed in quibuscunque cil fallacia. i. prima
salsitas, supple, eo trariantur ueris. sed
lisc prima fallitas est ex his,ex quibus
fiunt generationes. sed generationes fiunt ex oppositis. igitur etiam fallacie fiunt secundum assirmationem, de negationem eiusdem de eodem.
vero secundum accidens Occidit enim ci non malum esse)
ra est, qu .ae secundum se est et iafalsa, siquidem & uera, Sc.
Tertiam ponit rationem Aristo.quae
est qd id la, a magis distant magis quoque ponenda sunt contraria: eo quod contrarietas ipsa maximam denotat distantiam. sed negatio assirinatioq; eiusdem de eodem magis , qua contrari rum amrmationes dii iant : igitur sunt ponendae illae potius contrariae,
quam istae. ideo dicit Philosophus: si ergo id quod bonum est, est bonum, &no malum,& hoc, supple, este bonum est secundum se vecum , illud uero. s. bonum non est malum, est verum secudum accidens, uel lecudum aliud: a cidit enim. s. quod est bonum, no elle malum magis autem in unoquoque est uera , quae est vera secundum se, &ea falsa magis est, quae est falsa secvndum se. sicut d: eium cst de uera: & tales per consequcias Opponuntur: ergo
ea quae dicit,uel quae est, quod bonum non est bonum, est falsa secundum se tilla uero,quae dicit. i. illa propositio implicita quae dicit bonum est malum est falsa secundum accidens:quare sequitur conclusio, quod magis est contraria falsa de bono, quae est opinio negationis, quam ea quae est contrarii, tipple, praedicati ,hoc est, sequitur,q stunc sit magis falsa negatio eiusdem quam opinio assirmativa contrari j prs dicati,& per consequens, quod sit contraria eius. deinde sequitur dicens. qi fallux magis habet contrariam opinionem circa singula: quoniam contraria sunt de numero eorum , quae circa ideplurimum distat.quare sequitur,quod si harum. s. bonum non est bonum, &bonum est malum. altera est . ontraria magis est contraria illa quae dii cotra dictionis,uel negationis. s. bonum noest bonum. manifestu est hanc esse co-trariam , non autem hanc, quae elide contrario praedicato, scilicet bonum est malum.
Illa uero quae est, quod in lum est,quod bonum est, implicita est: etenim quod no bonuest, necesse est forte i plum eundem opinari,&c
Quartam , & quintam rationem in praesenti contextu ponit Aristo t. cum
1ubdit dicens, quod illa proposito quae est, bonum est malum, implicita propostio est. etenim quod non bonurn est. i. & illa quae dicit bonum est in alum, implicatur in illa, bonum noli est bona: quoniam qui opinatur, quod bonii est malum : necesse est opinari ipsum non esse bonum Est autem notadum secudum Gra. quia bonum, tu malum fundatur in mente : quod non Oportet, ut de quocunque dicitur,quod no est bonum: id intelligatur esse malum. quia de omnino non ente est uerum dicere uod non est bonum:&tamen no ideo equitur quod sit malia. unde patet l, num est malum .implicat se in illa,qiis dicit bonum no est bonu. & non econtra. deinde quintam ratiouem pomecum
176쪽
In Lib. II Perihermenias. I 67
dicit: Amplius. i. item si in aliis et raruae similiter habent contraria. i. ii inous oppolitionis est communis omnibus terminis,oportet similiter se habere,& hoc modo,uel, & hoc loco, scilicet ubi non est contrarietas; videtur
bene esse diruim,quod illae supple, sint
contrariae quae opinantur modo contrario . aut enim ubique est contraria
illa,quae est contradictionis, uel negati olus, id est negatiua,aut nusquam .ied in illis in quibus non est esse contraria illa est contra ria,& falsa, quae est opposita vers. ut ille qui opinatur homine non esse hominem, falsum opinatur. si igitur hae contraiiae, i upple, homo est homo,de homo non est homo, sunt.emgo aliae etiam , 'uae sunt contradictionis, idest, quae lunt sicut contradictorie, ut ais rinatio, & negatio de e
opinio boni, quod bonum est, di non boni,quod non bonum est,&piSter has, boni,quod notionum est, & non boni, quod
bonum est. Illi ergo quae est,noboni, quod non bonum uerae opinioni, quae est cotraria,&c.
Sextam & ultimam rationem ponit in praesenti contextu Artitoteles: cum
subdit dicens amplius similiter se habet opinio boni,quod bona eit,& opinio non bo .ri, quae dicit quod est non bonum: hoc est, lic s. habet haec pio postio bonum est bonum ad illam , non
bonum est bonum; ut haec ,bonum non est bonum, ad illam, non bonum non est bonum . illi igitur opinioni uerae qua op namur non bonum no esse bonum, qirae nam contraria est illa enim quae dicit quod est malum, non est contraria optuto,quia aliquado simul sunt ambῶ uerae, ta aera nunquam ..ntraria est uerae. nanque malum eliquouia a
non bonum. igitur contingit simul esse ueras. insuper nec illa quae dicit nobon si,qa non malum est: propterea qJ& illa uerificatur limul secum. quoniahae negationes simul uerae esse positit. relinquitur, & concludit, ergo ut opinioni uerae, qua opinamur non bona non e ise bonum, contraria sit opinio ua opinamur non bonum esse bonu. alia enim haec est,& sic erit falsa,contraria vers. Quare Scopinioni uerae, quod bonum,est bonum, cotraria erit opinio falsa quod bonum, bonum noest,quialis,ut superiores diis,similiter conce Re liliat. igitur determinata n gatio contraria est uers a firmationi pro postae, magis quam affirmatio contrari j.
do nihil interest nec si uniuersaliter ponamus aifirmatione. Vniuersalis enim negatio contraria erit, ut opinioni quae opinatur quoniam omne, quod est bonum, bonum est, ea quae est quoniam nihil corum, quae bona sunt, bonum est, &c.
Duo praebet documenta Ar illoteles in his dii obus contextibus ultimis: e quod no posuerat exempla de 'pini nibus , idcirco dicit es, e eadem ratio.
cum subdit dicens, quod manifestum est quoniam nihil interest si dicamus etiam uniuersaliter, idest cum ligno uniuersali fieri a firmationem, Sc etianega ionem , quia semper uniuersalialsrmamae de aliquo, est cuntraria negativa de eodem . ut in hoc exemplo patet, opinioni quε opinatur,omne bonum est bonum; eli haec contraria. nihil eo in quae sunt bona est bonum.i. nullum bonum est bonum . rationem p nit cum dicitinam ea quae est boni quo
177쪽
niani bonum, idest, omne bonum est bonum : si bonum accipitur uniuers liter ut hic patet: omne bonum est bonum: eadem est ei quae opinatur quoniam quicquid bonum cst, est bonum; sicut dicere : quicquid est honu est ho-nzm. quare ualet tantum dicere.omne
bonum est bonum . nullum bonum est bonum. sicut dicere quicquid est bonuest bonum.& nihil eorum quae sunt bona est bonum. subdit deinde, quod similiter est, & in. non bono, hoc est, si non bonum subiiciatur: eo quod ei ut contrariae. concludit igitur quod si in opinione animae sic se habet ut diximus, & ea quae sunt in uoce sunt notae, uel signa eorum qias sunt in anima manifestum est, quod etiam in uoce asti matio est contrar7a, id eis,ops osita quae est de eodem: ut ei quae est quonia omne bonum bonum cst, uel quo uia omnis homo bonus, idest, omne bona est bonum, nullum bonum est bonum, &omnis homo est bonus. nullus homo est bonus,quae sunt contrariae . similiter in contradictoriis se habet eadem ratio. ideo subdit:contradictoriae auteque est quoniam non nne, aut n5 cmm, .ut in hoc exemplo, aut no omnis homo est bonus , qtiae est contradun ria illius. Omnis homo est bonus .autron omne bonum e t bonum , quae est illius contradictoria. omne bonum est bonum. Aduerte quod,non omnis, tantum traice, quantum est dicere, quidanon: igitur in omni genere oppositi nis illae sunt oppositae,qus modo opposito enunciant. s. aTrmatio & negatio,
id non illae quae sunt de praedicat Isoppositis respectu eiusdem subiecti.
Manifestum cst autem,quod& veram verae non cotingit esse cotraria, neq; Opinione, &c.
Secundum documentum hoc in uutimo contextu, ut prius dicebamus;
' ponit Philosophus . nanq; supra dixit
veru uero non contrariari idcirco nuceundem declarat cum dicit. manifestuest ex dictis,quod opinio uera, dc contradictio uera, non est contraria alteri opinioni uere, de contradictoris uerae. ratio autem est, quia contraria sunt illa, quae posita sunt circa idem contraria: at opposita nori possunt inesse etidem. Sed bene contingit dicere circa eundem ac opinari uerum esse, quod de ipso pol dici. igitur uera uers enuu .ciationi non contrariam r.q. l. Aristota quod circa eundem uerum est diceres mul ueras posse esse: sed non contingit simul ei inesse contraria. potest autem lite quaeri utrum uerum,uero contrarietur, 3 uidetur quod sic. ad hane quaestionem breuiter ac unica disti etione respondendum est.nem te ueritatem accipi dupliciter: uno modo socii dum quod dicit entitatem rei, de se vero uerum contrariari idem est, ac si diceretur enti ens contrariatur,ut fingidum calido. Alio modo sumitur pro ad squatione intellectus : de hoc in
do uerum uero non contrariatur.
haec pro breuitate lassiciant ad laude Iesu Christi, Leataeq; semper Virginia.
Expliciunt commentaria in libros de Interpretatione .
178쪽
gnopere midasse huiusmodi prouin
dissicilem, suscipere,cu prs sertii fi de demonstratione agaturiqus, i omnes interpretes concorditer affirmant est finis logici negocii. fine autem cogn scere haud quis potest ignoratis principiis, quorum omnimodam intelligentiam nec magna ex parte)equi dein me non habere certe scio, nisi eorum fretus essem authoritate, intelligetia,prudentiaque,vel maxime, qui optime interpretati suere hos libros : si qua in
parte errauero, fore non arbitror, ut me pudeat, cum duces huiusmodi sequar , ac imitari conabor, Auerroem, Diuum Thomam, Egidium, Ioannem, Grammaticum. primumqm. O. M. ut meo velit fauere principio, deprecabor.&vos, & ad finem optimum nos perducere velit, ac in parte, ut ipsum eundem invocetis, oro,atque polutio. Ioannes Grammaticus. qui lingua Grpea Aristotelem mapna ex parte in te pretatus est, dein je in Latinam trans.
latus ab Alexandro : & praesertim sup libros Polleriores, in principio suae Commentationis in ijsdem, septe commemorat, qu2 in cuiuscuiusque Aristo . telici operis initio; coiisdcranda me-A A rito
179쪽
rito iudicauit. primo quod sit proposi- huius libri cometatione. Inquit enim.
tum, seu finis, vel scopus. secundo quae Demonstratione autem Philosophis utilitas. tertio qui ordo. quarto qui titu pus fuit, velut in strum Peto ad directiolus, seu causa tituli.quinto an sit ex o D nem partium Philosophiae: & s pecula-ficina Aristotelis. sexto diuiso operis. tiuae & practicae. Sicut enim lignu cum septimo, & ultimo, sub qua Philoso- uti a recto, regula, a fabro lignario di-phiae parte contineatur, considerandu stinguitur, necnon etiam parietem aedieli, quae omnia explicare conabor.Pri- ficator rectum ab inclinato perpedicu mo igitur sciendum est,propositu Ari- Io discernit, sic&Philosophus,quoadstotelis esse de demonstratione agere, contemplationem , per ipsam demon siue de sillogismo demonstrat tuo. Q I stratione,diuidit verit m a talso: Sc quo innuit Ioan . Gram m. in initio huius li- ad actionem diuidit bonum a malo seu bri inquiens: liber hic in quo de demo- partitur.Demonstratio enim,ut ipse te
stratione scimo est, finis est Logics tra statur,est syllogismus facies scire. per
Oationis : cstera nanque logicalia ob quam aggeneratur scietia.&multum demonstratione in nobis tradidit Ari- valet ad Philosophiain capescendam: stoteles. hoc idem Diuus Tho m. in pri- haec de utilitate,ad ordine accedamus-ma collum. circa finem ostendit ca di- Ordo igitur est, ut postquam voces sim
cit,Certitudo autem iudicii quae per re plices in praedicamentis didicimus, &solutionem habetur est, vel ex ipsa sor deinde propositiones in lib. de Inter-ma syllogismi &c. quae sequuntiar: in. pretatione,ac demum syllogismum inquit igitur Ioan . Gram m. quemadmo- libris Priorum, necesse fuit, ut speciem dum uia possibile est aliquem cytharam aliqua syllogismi eliceremus, ' agg pulsare,qui prius, qd sit harmonia non neraret in nobis scientiam, ut facit de- ignorauerit, nec pariter quicquam seri monstrativus syllogismus;&debet prpbere, vel aliqua figuram formare, nisi cedere sophisticu,propterea quod non prius simpliciter scribere agnouerit, gignit scientiam, prout facit demolira sic impossibile est demostrativum stl- tiuus,quem ipse tradit non ut in dispulogi linum agnoscere , nisi prius dii ca- tationibus illo utamur, sed ut sciamus mus,simplia: ter syllogismum , de quo illum euitare qui quidem syllogismus.
agitur in prioribus: idcirco merito diis Flenchns potius nos perturbat ac im-cuntur priores eo quod praecedunt isti pedit, quam nobis auxilietur ac adiu- Vcro polleriores. propterea quod se- uet,xt facit demostrativus. possum ad-quuntur. praeterea, quoniam syllogisi de re causam hanc, quod cum sit Logimus simplieiter , de quo in libris Prio- ca scientia, quae nobis auxilium prSbetrum agitur non poteli confici ignora. ad inueniendam & cognoscendam reris propositionibus, ideo in lib. de In- rum naturam sequitur prius de demonterpretatione Aristoteles de hisce egit. strativo,quem sequi debemus, deinde, Rursum, quia impossibile est proposi- de Flencho quem vitate oportet: ideotiones nosse ignoratis terminis acv de demostrativo prius agere, quam de cibus ex quibus conficiuntur ipse pro- sophistico agendum est . de dyalectico P sitiones, praeposuit librum Predica- vero, i. qui in Topicis de eo habet scienmentorum , libro de Interpretatione tia varia est opinio. tamen breuiter sidpatet ex dictis igitur primum conside- sentiam, dicam . &ptimum sese offert. Iadum ad secundum accedamus . Qua sentati a & Aphrodisielis, quae ualet adst utilis ille liber, facile ex verbis Ioa confirmidam noli rum de Elencho: in-Gram M. colligere possumus in prima quit enim,de ordine multi dubitat: alii
180쪽
rtutem dicunt, quemadmodum dyale- resolutoria appelletur, cum sit quodctica facultas, scilicet de qua in Topicis pra ponenda est demonstrativae , ita etiam sophisticam et se anteponendam volunt: quibus in verbis patet esse huius sententiae, quod Topica debeat prε cedere demonstrativam . Idem Ioan. Grammati c. in Expositione prim p pa tis, ubi sic ait, est autem prior ordine liber hic Posteriorum , ipsis sophisticis Elenchis: subdit illico: nam quod Topica sequi deberet, in diis monstrauimus, supple, in libris Topicorum . probabilius enim sinquit) exercitati facilius necessarius applicabimus;ubi aperte suam ostendit sententiam . Ego autem quod Topica sit postponenda hoc pacto proborid quod utilius, uel perfectius in aliqua scia eii debet praeponi, at demonstratio huiusmodi stergo . iam aior est manifesta: accipitur ibi, per, perfectius, pro eo quod maiorem per octionem rei demonstrat: & non pro eo quod dissicilius. Minor probatur demonstratio nihil habet in se fallitatis: quia constat ex veris,&c.de id quod nishil falsitatis in se habet, id perfectius
est, ergo &c .haec de ordine, ad titulum accedamus. Titulus igitur est Posteriora analoica, id est resolutiua,seu resolutoria ; ut est communis sententia. ἰκειλυω, idem est quod resoluo. Cur vero sic appellatur dicendum est. multipliciter ilicitur resolutio alia est resolutio totius in partes: ut resoluendo domum in lapides,dc ligna: alia est resolutio coinpositoru in simplicia qua nullus dubitat, quare ad sex tum tran-
hic agatur de syllos sino: qui dicitur
compositiuus,cum plurium orationusit comprehesio λ Ad hoc respondet Burana in Commentatione Priorum, in principio dicens; Philosophum dicimus a digniori nuncupasse descriptionem: eo quod resolutio est antiquior,& dignior ipsa compositione, qui sciere soluere, scit quoque componere, sed non econtra. igitur resolutoria, Senon compositoria debet esse inlcriptio.Posteriora verbia uncupantur, quare demonstrativus syllogismus habet rationem formae, eo quod est una species syllogismi. Syllogismus vero simpliciter de quo traiiatur in Prioribus trabet rationem materiae, sed sic est quod dicitur forma posterior materia, quae materia dicit quid prius: igitur, Posteri ra debent appellari : illa vero Priora, vel silisc ratio no placeat,placeat lis
quod species est quid posterius a genere , sed demonstratio est species ly limgismi, & syllogismus de quo agitur in
Prioribus,est genus ad hunc,&ad T picum ,& ad Sophisticum, ergo. haec de titulo. Quintum considerandiim est, an secundum intentionem illius Philosophi sit germanus ipsius Aristotelis.
de dicunt omnes hune esse suum, Sc prqcipue Ioannes Grammaticus in Expositione libri Priorum , quadraginta libros fuisse repertos in veteribus bibliothecis .in quibus quatitor hi soli Aris otelis else fuerui iudicati: & de hoe
geo incire utuntur.alia est resolutio naturalis ut resolutio corporum in quatuor es ementa, elem euia in mater iam, ac sormam resoluuntunalia est resolutio logicalis, que est sy llogis inorum inseundum est. Diuiditur autem hoc opus in duos partiales libro ,: primus liber habet urginti leptim capita. secvndus vero,decem & octo . primus liber habet de demonstrationis essentia conproprias species & figuras reductio: de ditionibusque adcam requisiti usque ab ista sic appellatur inscriptio libri. ad 13. caput. De differentia demonstra' devia compositiva, de resolutilia supra tionu quod seu quia ,& propter quid.
determinatum est. Dubitaret sorte ali- cdeque figura aptiori ad demo in il ratio-quis: cur non potius compositoria qua nc constituenda. cap. decimoquarto.