장음표시 사용
251쪽
f cinatiuam, Se minorem negativam. si igitur transponatur negativum, & fiatai firmativum, aut affirmativa maior extremitas,&minor negativa, similiter concludetur falsam inrediate. ideo d. quod citiua in nullo est a, i. ii r nullo colore, neque in b, nullo eritdi .n que erit in nulla albedine. sSi autem accipiatur c, i. sapor in toto quidema, ii. in colore non esse, ut nullus colore it sapor n b, i. in albedine auteesse toto v. g. omnis albe so eit iapor,1quae quidem cli a, J i. maior extremutas siue maior, propositio, uera eli,ab tera autem, supple minor extremitas
est Italia, ut null' color est sapor,omnis albedo est sapor, ergo nulla albe- . do est color, Sc est in ectare. ostendit deinde cum maior fit falsa, & minor vera cuin si Mi t. d. Et iterum fit deceptior liuod in b, est. ian omni albedine in nullo accipere a,esse. i. in nullo colore,ffalsum erit,' propterea quod,
illud quod contingit omni albedint,a,
colore non poterit rei noueri unitae
saliter, necesse enim eis, si in omni b.J i. in omni albedine, Id illud qum, sin quodam a, ess r. J i- in quodam colore. sSi igitur accipiatur quidem in omnia, este e, i .in omni albedine est edistipatiuum, in a, i .in colore autem nullo, quae quidem citc, b, i. minor extre-anitas uera erit, quae autem ella, GJi.
maior propositio, erit si alsa.J Formetur ergo sic syllogismus iste. Nullus color eth dissipari in visus,omnis albedo est disi pati ita uisus. igitur nulla albedo est color. demum epilogat.&s Manifestum igitur est, quod utrisque fallis praemissis, de altera solum siue maior, si uominor in secunda figurasiat syllogismus, serit syllogi sinus deceptiuus in indivisibilibus. i. in pra missis immediatis. igitur ex praemissis exilientibus falsis , dc ex altera tantu,
cocluait sy llogismus ignoratis in i mediatis,& haec satis pro Plenti capitulo.
Tex. 7. In ijsusque. Sed per mediam figuram Cap. XV.
r Stud est secundum caput huius tr i cta tua. in quo ostendit Philosophus
qualiter possit cocludi propositio uniuersalis falsa opposita mediais uerS,& primo quomodo concludatur per medium proprium . propter quod est notandum secundum Egid..quod me dium se habet in triplici habitudine qili ad in est propriit, aliqii si inite proprio,&aliqn extraneu, ut si debeat coricludi haec propositio mediata omnivhomo est substantia: dicetur medium quicquid eli in praedicamento subitantiae liter hominum,& substantia,iltpata genera subalterua, &species subal-tcrnae. nempe animes, corpus, i similia, licet forsan intentiaec propria media si dare gradus . ut unum mediumst magis proprium altero, Omnia tamen , illa media possunt dici propria.. Medium vero simile proprio potest dici aliquod medium accidentale per quod potest talis conclusio concludi,. ut si omnis homo esset albus , M omne album esset substantia, si albu pro medio acciperetur ad concludendum omnem hominem esse substantiam diceretur tunc accipi medium simile proprio . Medium uero extraneum dict-tur omne id p quod nullo modo uere potest concludi talis conclusio,ut putae
lignum, lapis,& similia.Sic de reliquis dicendum est, Dividitur hoc caput ire sex coclusones. dicit igitur in prima.
ΓIn ijs autem J propositionibus, squae non diuisibiliter siue immediate, sed
mediatesin sunt, aut nonJ mediate insunt, cum quidem per proprium medium falsitatis fiat syllogismus, idem
cum concludatur huiusmodi conclusio ignorantiae per proprium medium
Inon possibile est falsas utrasque esidi propositiones,sed Iolum, quae ante ma
252쪽
u extrem lim .li. sed solum maior e tremitas erit falsa si accipiatur mediuproprium,re minor seiripier vera, tputa si fiat ille svilogismus nullum corpus est lubilantia,omnis homo est corpus, igitur nullus homo est subst aliare est in celaret. declarat quid prariudicat. I Dico autem proprium medium per quod fit sullogismus contradicti nis. i. per quod fit syllogismus coeludens propositionem contrariam, ut si debeat concludi haec negativa falsa, nullus homo est subitantia medium pro rium erit id quod e st contrarium, scilicet, omnis homo est substantia.de- ilarat exemplo, per a , intelligerubii
tiam, per b, hominem per C, n edium. i.
corpus. d. sit enini ab I i. subitantia sin i. in homine per medium GJ idest,
per corpus. Γ quoniam igitur necesse est C, b, i. illam, quae minor est a stirmativam aceim sue llogismo facto.J s. per medium: manifestum est quod haec. i. Minor si emper est verae Jpropterea qd Inon conuertitur. Isin oppositam, sed affirmata ita sicuti prius remanet.'ssed quae est a,c,falsa, ut nullum corpus est substantia, hae enim conuersaJ supplein oppolitam qualitatem, tecontrario fiet lyl logi sinus. J i. erit syllogismus contrarius concludens propositione contrariam . deinde subdit quomodo fiat conclusio falsa per medium proprio simile .d. similiter autem est, &si ex alia coordinatione accipiatur in dium. i. si accipiatur non medium P-prium, sed aliquod accidentale, puta gressibile, quod intelligatur per literam .d.dicit ergo, ut d,J idest gressibile, & in toto a, iid est substantiae sub ij, ciatur una uersaliter, s& praedicatur de omni b, Ii. de homine necesse est e-
nor extremitas, omnis homo est gressibile ' propositionem manere, ilii inpleueram salteram autem conuerti, Jlcilicet maior, per OppOIitam qualita
te m. f Quare haec quidem minor senseper iactat erit, fit a vero, nator emper sal l a,ta sexd huiusmodi deceptio, quae fit per medium simile proprio, Leadena est ei, quae fit per medium propriumd quoniam ii sat iste syllogis in
uerit per medium non proprium, sed
simile proprio, omne arcuibile est subitataria, omni, homo eis gie ili bilis. igitur omnis homo est subitantia,tunc si debeat lieri syllogismus ignorati
de contrarius, ut coucludat nullum hominem esie sub Ilantia, Oporici ut accipiatur triaior Megaritia taliae &mi- .nor no inlitabitur. Maior erit haec, ii ullum gressibile est subilatia, de erit semper falsa, im nor autem uerac ut lic nullum greis bile eit subitantia,omnis homo vii gressibilis, igitur nullum gressibile est iubitantia. Ad secundam conclusione accedit deinde. ostenditque
qualiter, si praedictus syllogismus fiat
per medium extraneum,habeat infe
ri huiusmodi negativa falsa in prima figura, & primo quomodo ex ambab.
Secundo quomodo ex altera tantum. d. ergo. Si vero non Per proprium medium fiat syllogismus,2 sed per extraneum medium, ἱcum quidem sub a,sit medium. J i. cum mediu inputa d, sit .sub maiori extremitate, uerbi gratia, sub iubitantia significata per luerama, in b, autem nullo. J i. in minori extremitate vero nullo est, L necesse est utrasque esse fallas,Jqua sit dicat, quod si medium extraneum debeat accipi, Pquod medium extraneum,debeat probari haec propolitio negatiua mediata falsa, utputa nullus homo est subitantia: Oportet accipere aliquod medium quod uniuersaliter ab homine rem uetur, & de iubilantia uniuersaliter
praedicetur, ut leo,tunc enim erunt ambae saliae, ut nullus lapis est subitantia, omnis homo est lapis, igitur nullus homo est substantia.d. igit it r. Is umendae enim econtrario sunt, quam ut se
253쪽
habeant propositiones,s debeat syllogismus et se.Jq. d. si debeat fieri syli vismus ignorantiae debent ambSI' missae aliter accipi, quam se habent, cad contrariam qualitatem. quoniam Ilic acceptis, utraeque fiunt sal 0, 3 de maior extremitas, & minor, ut si a,Ji. substantia quidem in toto d, est.J i. in toto lapide,sue in omni lapide, d,aim tem J siue lapisi in nullo b, J i. in nullo homine : sconuersis enim ijs propositionibus f syllogismus erit, J suppleignorantiae, & propositiones utraeque falsae, ut patet in exemplo supra allato. accedit ad tertiam conclusionem, scilicet,qualiter ex altera salsa concludi pote ii deceptiue .dicens . sciam uero
non sit sub a,Pi. sub substantia mediu, t d, Ji. vi logica, aut scientia quae significatur per literana d, quod medium est, quae quidem est a,d, i .maior extrenritas, ut nulla substantia est scientia I vera eris, quae vero d, b,7 i. minore tremitas,omnis homo est scientia, eriti falsa. J Sic est syllogis ruis ex maiori vera. Nulla substantia est scientia,Omnis homo est scientia, igitur,nullus homo est substantia, &erit syllogismus In CSsare. quoniam,quae est b, d, idest maior propositio nulla substantia est scientia, Jquia non erit in a , supple, d,b, vel minor propositio capta pro d, b, non erit in a, siue in maiori extremitate, Jquae uero est d,b, i. mino salis, erit Jquia si uera esset,& conclusio est et vera ta sic non esset deceptivira, Ised fusa erat.J i. sed dicebatur quod zminor erat salsa. propterea quod agi- cur de deceptione,&eon elusio igitur
xit falsa per tale medium extraneum. ergo per maiorem ueram,& --norem falsa i. i concludi po-α resti medio extraneo existente syllogis
Tex. 8. Sed per mediam figmram usque. Manifestum
est autem. HAec est quarta concluso huius
capitis. in qua ostendit Philoso-Pb' qualiter possit cocludi deceptoriene in secunda figura: quoniam supra egit quomodo contingat in prima, de primo cum ambae prae inissae sunt falsae, secundo cum maior est salsa, e misnor uera, tertio cum minor est uera,rimator salsa.d. igitur. Sed per mediam figuram facta deceptione , non cotingit quidem utras lite falsas esse propositiones totas. I i. uniuersaliter falsae. quoniam Jcum b, quidem sit suba, si, cum b,siue minor extremitas sit sub a, aut sub maiori extremitat Isuhil contingit in hoc quidem omni,ti. non coutingit sumere neutram propoctionem totaliter falsam . f in illo autem nullovisse. q.d. non possunt ambae praemissae esse in toto falsae: quia si possent, opor teret inuenire aliquod medium, quod
uniuersaliter ab una extremitate romoueatur, & alteri extremitati attria buatur. at non est possibile.ergo icut
dictum est, & prius.J in capite praec denti .de uniuersali falsa. igitur no possunt ambae esse totaliter falss. quoniamedium bis, & uniuersaliter praedic turde uno affirmative,& de altero negati M. Quare conclusio est vera. possunt tamen esse salss secundum parte, ut sic omnis substantia est rationalis, Nullum animal est rationale, igitur nullum animal est substantia. deinde ostendit cum maior est uera,& minor falsa. d. Altera uero potest esse falsad
ut minor, &quaecunque contingit, a suppleuieem minoris gerere. ΓSic. n. c,& in b,de in a,estia per c,mtellige metdium. i. substantia, per b,uero homine. per a,autem corpus , ti fiat hoc pacto
sillogismus.Oaute corpus est substan
254쪽
tia, est ueri nullus homo est substa
tia ergo nullus homo est corpus. dicit ipse,s c. est in b, & in a, vel si substantia est in homine. s Si accipiatur in a, quidem ess e. i.si accipiatur c, vel su nantia esse in a, aut in corpore, s in b, vero non esse.Ji.& non esse in homine, squae quidem a,c,J i. maior extremitas siue omne corpus est substantia, fueraerit,altera autem.Ji. minor extremitas
ut nullus homo est substantia stalia. IDeinde quomodo continpat econtra, ostendit cum dicit. Item si in b,J id est in homine accipiature, esse, siue se stantia, sin a,autem nullo est,Ji in compore nulla esse substatia, aut sic dicas. Item si accipiatur e,aut substantia, esse in b, aut in homine, & e st minor extremitas, ut omnis homo est substantiardi si accipiatur a,siue in corpore nullo esse substantia, tunc fiet syllogismus,
per minorem veram, & maiorem falsam hoc modo. nullum corpus est substantia, omnis homo est substantia, e go nullus homo est corpus. ideo. d. sqquidem est c, b.J i. minor extremitas, omnis homo est substantia. svera erit, -altera autem falsa. i. maior propositio. Deinde quoddam epilogum facit. d. Si quidem igitur priuatiuus fit deceptionis syllogismus.J i. si syllogismus adest, qui concludat per ignorantiam siegati uani falsam , sdictum est quando,Juel in qua figura, s& per quae erit deceptio. sue per quas propositiones falsa sterit iste syllogismus. accedit
deinde ad quintam conclusionem. in . qua Ostendit, ac determinat de syllogismo ignorantiae non negativo, sed dea Ermati O in propositioni b. mediatis nunc,& primo quomodo per medium proprium. secundo per medium simile proprio. Tertio per medium extraneum, &hoc fit nisi in prima figura, quae concludit sola uniuersaliter a firmat lue.d. ergo. Si vero sit affirmariu ,J
sue syllogismus decertionis εο aci
dendo assirmative, tune eum per proprium medium J fit syllogismus sim. possibile est utrasque esse fallas, sumpte praemissas. t Necesse est en mJ illa
propositionem, quae eth c, b,I i. minor extremitas Imanere,J ut patet in hoc exemplo omnis substantia est quantiatas,omnis homo est substantia, igitur omnis homo est quantitas, & hoc est,
quod dicit. sSiquidem erit syllogi liti sicut diruim est,& prius. i. si recte se uabitur ibi forma syllogiltica, viai et uni est eum de syllogismo priuatiuo
agebatur. quare,c,a, J i. maior extremitas, ut omnis substantia est quantitas Isemper erit falsa, haec enim est com uersadi.in oppositam qualitatem .propterea quod si acciperetur in syllogi semo non ignorantiae esset haec maior negat tua ,&uera , ut nulla substantia
est quantitas. Deinde subdit: si media
accipiatur simile proprio , utputa ex alia coordinatione, ut in hoc ex eplo. Omne coloratum est quantitas omnis homo est coloratus, igitur omnis homo est quantitas. ubi patet coloratum esse qualitatis, quae qualitas est diuersum praedicamentum 2,quantitate .dieit igitur. ssimiliter aute estJ syllogi mus deceptorius, quod maior semper erit falsa , Se minor vera, & si ex alia
coordinatione accipiatur medium, sicut dictu est, & in priuatiua deceptione.)q. d. quod similiter continget deceptio, si accipiatur medium ex coo dinatione accidentali, quod medium
est simile proprio,eo qa diximus syllogismum ignorantiae esse in concludendo priuatiuam falsam,vel afiirmativa, per medium proprium, vel per simile proprio, deceptione in prima figura. Semper enim uera eris minor extremitas de falsa maior, & variabitur. ζNeccilla enim est, quae qua dem est d, b, J i.
minor extremitas, omnis homo est coloratus manere,quae uero est a M,J id
est maior, Puta omne coloratum est quantitas
255쪽
quantitas conuerti. i. se habere eco tra,ffc erit falsa. accedit dem uni ad v, rimam conchasonem dicens. in qua
demostrat qualiter se habeat fieri per syllogismum in quo medium est non
Proprium,& extraneum . Primum ubi medium est non proprium .d. fcum uero sic non per proprium: J supplem dium , fiat deceptio, aut per medium extrancum .s Siquid cm stddi. medius ub maiori extremitate sub a,hsc quidem, a sue maior extremitas serit vera,altera uero falsa.J i. minor. forna tur unus syllogismus hoc pacto,omne lignum est in animatum, omnis homo est lignum,ergo omnis homo est inanimatus. O Potest enim esse a, in plurib. Jrera, intellige in animatum, in maiori extremitate positum, de pluribus dicens, quae non sunt sub se inuicem.J i. praedicatur de pluribus med ijs, q sunt
cxtranea a minori extremitate,utputa de ferro, auro, ere, di huiusmodi,quae sunt extranea a minori extranea ab
homine. Si vero non sit d, i. medium, sub a Ji. sub maiori extremitate haec quidem ,J scilicet maior manifestum est quoniam semper est falsa assirmatiua enim accipiaturnJ aut dicas hoc modo, ut habet aliuς textias, a Trinatiua enim haec accipitur,' quae uero est d, b, i. minor extremitas contingit,&veram esse, di falsam : propterea quod nihil prohibet a quidem in nullo dueesse, d, autem in omnibusJ declarat quid per has literas intelligat. d. iii animal in scientia. i. ut nulli scientiae inest animal, scietia autem,ut musica. i.& omni musicae inest scientia, neque utiquea, in nullo d,neque d, in nullo b, esse. J. d. luare sequitur,quoda, sit in nullo,& d,m nullo b, ut dictum est. formetur sic syllogismus interminis phil sophi omnis scientia est animal, omnis musca est scientia, igitur omnis musica est animal, animal quae est maior remouetur ab omni scientia uniuersaliter, & est salsa . minor uero est vera, sed concluso est contraria negative mediate vers. I lanifestum igitur est, quoniam cum no sit medium proprium, & ulrsque possunt simul elie falsae,& quaecunque contingit, J quasi
dicat,quod cum medium non contin tur lub maiori extremitate, possunt esse uir sque falss, & altera earum quae cunque contingit.Demum epilogat .d.s quot quidem igitur modis possunt fieri deceptiones per syllogismum , Npqtiae siue per qua premittas,ia in alii quae sunt fine medio.Ji. in prς mi liis immediatis, & in ijs quae sunt per demonstrationem,J idest in praemissis medi iis, manifestum estio ac declaratum .
TcX. 9.Man iscstum usque. Est autem. Cap. XIIII.
EGit supra de ignoratia aggener ea per syllogismum, quae dicebaturis norantia prauae dispositionis. in praesenti capitulo agit Aristoteles de
ignorantia purae negationis. vltimum caput est huius tractatus, quod conti
net unam tantum conclusionem. Hat
dens huiusmodi scientiam nos docere quod si deficit nobis aliquis sensus,d ficit&scientia illius, uerbi gratia, si quis caret uisu , caret etiam scient
corum . si quis auditu caret, caret etiam scientia harmonicorum, & hoc
est quod dicit ipse. manifestum est autem, & si aliquis sensus desecerit, nocesi e est aliquam scientiam deficere, quam imponi bile est accipere: nanq; qui caret auditu, ipossibile est ut sciatae discat fidibus . Siquidem dicimus,
aut per inductionem, aut per demo strationem.' q. d.quod uerum est, quod deficiente sensu,&scientia quoq; , propterea quod scietia aggeneratur, aut Pinductionem siue per particularia,quq supponunt sensum, aut per demostra tionem.
256쪽
tionem . Est autem demonstratio ex uniuersalibus: inductio autem ex iis , quae sunt particularia, JS: haec est disterentia iliter scire per demonstratione, quae procedit ex uniuersalibus , & perinductioneni, quae per singularia . Deinde subdit fimpossibile autem est uniuersali ais peculari, nisi perinductionem, quasi dicat,quod scientia de uniuersalibus non potest sciri, nisi inducendo, igitur nisi praecedente notitia sagularium , non potest haberi scientia uniuersalium, & ratio est in promptu, quoniam&quae scientiae ex abstracitione, ut mathematicae dicuntur est per iductionem nota facere, si quis
vult nota facere, tanto igitur magis, quae non sunt per abstrationem oportet , ut faciant nota per induetionem: nanque mathematici assignant lineam quae non est in materia abstracta, utputa hanc in marmore, uel ligno, squia sint in unoquoque genere quaedam,&s non separabilia sint secundum quod huiusmodi unumquodque est, I idest Ita sunt in unoquoque genere abstra orum 'usdam particularia,qus licet non sint separabilia secundum , j quod huiusmodi sunt,tamen omnia uia sensus sunt separabilia, S: si non possunt
a materia separari secundum rem , tamen secundum intentionem pol sunt. igitur. Inducere no habentes sensum, impossibile est quoniam sensus est singularium: nanque non contingit accipere scientiam ipsorum, J supple particularium, nisi per inductionem, &per sensum, neque enim est ex uniuersalibus sine inductione, neque per inductionem sine sensu,Jquasi dicat, non est scientia ex uniuersalibus,si ne inductione, neque est scientia per inductionem sine sensu .igitur cum nihil scitur nisi hoc modo dicto, relinquitur quod deficiete sensu, deficit, A scientia.Aduerte tamen, quod Aristoteles intelligit de illo qui semper priua uo suit ibio sensu, utputa quic us fuit anatiuitate . quoniam si vidisset prius, tunc etiam posset habere scientiam coloru: similit er de musicii , si prius auditum habuit, quia tunc priuatus sensus p test habere scientiam .,Notatione dignum est secundum Egid. quod uniuersales .ppositiones mediate possunt sciri per uniuersales propositiones immediatas, re per principia, siue per dignitates: ipsa uero principia, & dbgnitates sciuntur uia sensus, & per inductionem . Ad hoc ergo vadit Philosophi ratio, quod non contingit scire per uniuersalia principia, & per dignitates . nisi sciuerimus ipsa principia uniuersalia,& ipsas dimitates. haec autem non possumus scire nisi uia sensus& per inductionem. igitur nihil est scire per uniuersalia nisi uia sensus, &per inductionem,de haec satis pro praesenti capitulo.
TeX. 19. Est autem omnis syllogi lirius, usque si igi.
Iste est tertius tractatus huius libri,
usque ad cap. io . nequis putet dari infinitatem in praedicatis ad hoc, ut recedamus ab hac scientia, ideo in Praesenti capitulo docet, omnem syllogi Gnium constare ex tribus terminis, scilicet maiori, nii nori, medio, & hos terminos tam in propositionibus, affirmativis,quam negati uis in infinitum abire non posse demonstrat.continet hoc caput quinque suppositiones , Zet res
conclusione . in praesentia sunt suppositiones , &corrotarium . quantum ad primam inquit ipse. s Est autem omnis syllogismus per tres terminos, 3c quidem monsi rare possibilis et t.Ii. omnis syllogis in us est per tres terminos ordinatos in modo ec figura. s. maiore e trem,
257쪽
trem itatem, & minorem extremitate,
di medium , & facilis ac possibilis est declarare istum syllogismum . Declarat deinde in termunis fiat primum sic syllogismus omne b, est a , Omnec,ethb, igitur omne c,est a, maior terminus sit a, siue maior extremitas, minor ex tremitas, siue minor terminus sit e,mediiis autem b, dicit ergo. hoc patet qd pote si demonstrari. quoniam λῖi.m ior terminus est in c,Ji. in minori te mino, aut maior extremitas est in mi
nor. Secunda suppositio est illacum. d.
Sed privativus. i. sed sorma syllogismi priuatiui. i.negati uis est quidem habens alteram propositioncm , quoniaest aliquid aliud in alio, alteram aut . quoniam non est. q. d. quod syllogi L
inus ncgativus. i. concludens, negati
ue, necesse eit alteram praemissarum esse negatiuam,& aliam assirmativam,
affirmativa est quippiam significans Mliud de alio. negativa vero, quod non si aliud in alio. I Manifestum est igitur quod principia , & quae suppositiones sunt dicta, haec sunt.Jq. d. quod est manifestum ad tradendam formam syllogisticam, conliare omnem syllogi Linum aifirmati hau verum, vel negati uti,
di ad probandum hoc, quod hae sunt
suppositiones, ta principia. quoniam saccipientem haec lic, J scilicet quod syllogi sinus ex tribus terminis collet,ia sit lic forma sy llogistica, necesse est monstrare: J datque exemplum in te minis:ἱvtJdemonstrando, s quod a, sit inc, per hoc medium b, iterum J si uolumus de monil rare, quod a, si in b, per aliud medium. JPraeterea, s&ssi volumus ostendere Γsimiliter quod b,st inc,Jnempe per aliud medium, hic quaeritur si hoc in infinitum possit fieri aertiam deinde suppositionem ponit cum dicit f secundum igitur opinionem sy llogizantibus.α solum dialectice, scis
licet secundum argum etat Ionemd a- lecticam solum, inanifestum eii, quod hoc solum intendendum si ex quibus . contingit maxime fiat syllogismus, Jquasi dicat, ubi fiat syllogismus dial clicus opinionem inducens, sussicit solum ad hoc intendere, quod omnes Immissae sint probabiles, siue uerisimiles, de opitiabiles , quaecunque fuerint i differenter, vel per se, vel per accides. Accedit deinde ad corrotariu d. sQuare & si ell aliquid in veritate eorum , quae sunt a, b, medium : videtur autem
non esse per hoc syllogirans, sy llogia 2 at dialectice. q. d.quare si occurrat in syl ogizando aliqua propositio dial
ctico,quae habeat medium .i. sit pro p
sitio mediata, sed propter eius probabilitatem per se nota videatur, sussiciet dialectico, di syllogizabit dialectice, uel sic dicat, quod si eorum q tantia, b, medium. i. haec propositio in veri tate sit mediata: si tamen uideatur, ac probabiliter immediata appareat esse,vel non mediata, lassicit ad hoc, ut dialectice syllogiaei. quartam suppositionem dei nde ponit. d. fAd ueritatε autem. Ji. ad syllogizandum demonstrative ex iis quae sunt oportet intei dere, i. speectat, ut ex his procedat quae secundum veritatem sint immediata, Ihabet autem seJdemo nil rator sic. Jsiue per hanc uia procedit.haec est qui ta suppositio cum dicit. ΓQuoniam autem est quod ipsum quidem de alia indicatur, non secundum accidens:J iseli, quia est dare quaedam quae per se Ddicantur, & non secundum accidens. tDico autem secundum accidens, ut album aliquado dicimus illud esse hominem, non si in iliter dicentes, & hominem album, J idelthae duae propositiones sunt secundum accidens,sed nos militer:ut homo eli albus, & albu est homo. in prima enim accidens praedi-eatur de subiecto. in secuda uero su
tectum praedicatur de accidente: di nosunt
258쪽
sint similes hi modi. Cum enim non si alterum , aliquod album est,J quasi dicat, album praedicatur de homine, non quod album sit aliquod alterum, sed L quoniam homini accidit esse alisbum.J i. illud prsdicatum eum dici in
album est homo, homo non dicitur de albo, nisi quia dicitur de eo,cui accidit esse album. lunt igitur quaedam huiusmodi, quaecunque secundum se praedicantur.J i. talia sunt praedicata ex quibus demonstrator procedit: quae sunt perse,non autem per accides: sed dialecticus potest uti propositionib. quae sunt per accidens, bd quae sunt per se. Vbi notandum quod ex puris negatiuis nihil sequitur, & ex puris assirmativis non potest sequi conclufio negativa. igitur syllogiimus priuatiuus debet habere alteram praemissarum ueram,ia alteram falsam ad hoc, ut negative concludad. Secundo notandum est
tropositionem immediatam, ut adoc spectat poste diei dupliciter. Primo modo secundum ueritatem, ut supra ollensum eli, quae est illa qua non est altera prior: & hanc semper accipit demonstrator ex illa mediate, velim mediate demonstrando . Secundo modo, dicitur immediata secunda ap-l arentiam, de hac accipere potest dia-ecticus; propositio immediata secundum apparentiam est, quae uel plurib. uel omnibus apparet per se nota, &haec dialectico sufficit, ut inducat opinionem, quia ut in Rhetoricis dixi m dialecticus opinionem generat, Sede
monstrator veritatem . Tertio notan
dum est, Aristotelem distinxisse per se, de per accidens: ad hoc ut ollenderet, quod demonstrator non abit in infinitum, & quod non est demonstratio cuiusque rei. nanque si posset accipere ea quae sunt per accides, iret quodammodo in infinitum: quia huiusmodi sunt in determinata, ac infinita qu da modo.patet igitur,quod dictum est.
Tex. r. Si igiciar C usque. Quoniam igitur.
TRes ut in principio capitis diximus, innuet Philosophus qussti ne ,δe prima pertinet ad minorem ex tremitatem. Secunda ad maiorem.Tertia ad media pertinet. Quantum ad primum mouet hoc modo nunquid conistingat abire in infinitum in ascendendo. dicit igitur . sit igitur c, J i. minor extremitas, quod ipsum quidem non sit in alio,J i. quod ita sit quod nihil sie sub eo, uel quod de nullo per se sup riori praedicetur. sin hoc autem Jl Pple e, b, sit primo,J i. de c, immediate praedicetur b, & no per aliud me si si Ii.&no sit inter hec aliud medium .sIte
turde d, & similiter,& hocJluppleo, sit sin B, nunquid igitur hoc necesse est stare, an cotingit in infinitum ire3Iquasi dicat, se habeant haec quatuor hoc modo, c, b, e, d,c, autem sit speci lissimum, supra c, immediate sit b,& supra b, e, & supra e, sit d, quaeritur an ibi sit status aut est abire in infinitia v. g. ab homine incipiendo, quod est specialissimii, deinde ad animal,postimodum ad corpus,& simi liter secundam quaestionem ponit cum . d. &est de maiori extremitate in descendedo. Et iterum Iliue,&idenassi dea, quidε nihil praedicatur per se.J i. de maiori extremitate, & nihil sit supra ipse in , sa,autem est in f, primo. J i. immediatea,praedicetur, medium autemJ supples, quod erit medium intera,&alia sesin nullo priori, J idest no sit in aliquo priore,quam in a, i .sit immediate in a, f& LJquod est medium inter a, & alia sit sin a, & hocJ supple a, sit in b, i. se habeant in descendendo a , Lin b, nunquid,& hoc stare necesse est siue pen. manere in hoc san & hic contingit in infinitum abire: θ i. aut debet fieri iste
259쪽
proceisiri in descendendo, incipieti doaba, supra quo non est dare ali7i d su-Prcinum , aut est descendere in infinitum dat deinde di serentiam inter has qui stiones .d. sdii fert autem hoc a priori in tantum quoniam hoc quidem. I i. quaellio quae posita est prius; festi quae- si io snunquid contingit incspturum ab huiusmodi, quod in nullo est altero sed aliud in illo, in sursum in infinitu abire. J i. nunquid contingit ab , it imo incipere, S: ire sursum in infinitum: alter ulla autem incspturum ab huiusmodi,quod ipsum quidem de alio, de illo autem nihil praedicatur, in deorsum intendentem si contingit in infinitum ire, quasi dicat, quod altera quesilio est uae quaerit xtrum incipere ab aliquoc supremo,quod nihil de ipso praedicaturis ed ipsunt cotingit de alijs de ora sum descendere,& sic ire in infinitum di hoc est dicere,ut breuiter dicam,prima praesupponit vltimum, &quaerit nunquid sit descendere sursum in infinitum. Tertiam quaestionem ponitdeinde.d. Ampli: is, media supple cotingit quaerere nunquid mediascontingit infinita esse determinatis terminis I i. nunquid existentibus extremis aut terminis finitis,contingat media ipsa esse infinit, dico aute,ut sia, in c, sit. q. d.
quod si sint determinata,ut nihil fit suprac,& medium ipsorum intera,&ς sit b, ab ipso autem b, & ab a, a itera. J i. ab ipso N& ab a,vel inter b,5d a, alterum sit medium, puta q. Sed horualia. J i. sed inter l,sc media lint alia media, quaeritur snunquid & haec J mediasin infinitum cotingit abireὸ an impossbile est 3 in infinitum ire 3 ita ut sint semper media, & media mediorum.
Ostendit quid quasi soluendo quaerant hae quaestiones cum dicit, est autehoc quidem intendere idem, & si demonstrationes in infinitum veniunt. Ji. idem est haec quaIlio ac si quaeratur nunquid demonstrationes in infinituprocedant,& ni inquid si euiugibet reῖ de monil ratio ut ipse subdit d. & si est
demonstratio omnis rei , an ad inuice concludantur.J i. virum sit demonstratio omnium rerum,uel ipse demostr tiones intra terminos finitos includatatur. Dicit deinde quod praedictae quaeqniones possunt formari in negati uis svllogismis cum dicit. ΓSimiliter autedico c, in priuatiuis syllogismis. J i. in syllogismis negati uis, s& propositi
nibus;vt s a, non ineli b, nulli,J ut nutilum b,est a , cu sit negativa vera, quDrendum erit nunquid a, s primo J siue immediate remoueatur ab ipso b, aut
est aliquid medium cui priori non inest a , i. aut sit aliquod medium cui noin est a principaliter, faut si sit c, quod
omni b,inest,&iterum hoc non etiam
alij priori, ut si a , est quod si in omnib, quasi dicat quaerendum esset num a immediate ab ipso b, remoueatur,aut mediante alio priori,&si mediante aliquo priori, igitur c, quod uniuersaliter de b praedicatur, iterum quaerenduerit, num a,ab ipso e emoueatur,m
diante priori aliquo, ut si esset aliquid quod uniuersat iter praedicaretur de G& sic dicedo esset dubium nunquid in infinitum sit procedendum: s nanque in his , aut infinita sint uidelicet priora sin quibus non est in prioribus
aut statur.J i. in quibus prioribus non inest a, aut statur, & non est processus in infinitu, verbi gratia, nullus homo est qualitas. est vera; sed per hanc probatur nullu aiat est qualitas: qualitas. enim primu remouet ab animali, deinde ab homine quoniam ista propositio nullum animal est qualitas est magicpropinqua immediate, quam illa nullus homo est qualitas:& per conseques dubium est nunquid hoc modo proc datur in infinitum. Ostendit demum quod hae quastiones non habent loci, in propositionibus conuertibilibus,te haec est conclusio huius capitis. d. Sed in
260쪽
in conuertibilibus non similiter se habetiquia non est in eque praedicabiIib. de quo primo pdicatur,aut ultimo: J i. quoniam non est dare aliquid, de quo aliquid primo praedicetur,aut ultimo:
ita ut prius de uno praedicetur , quam de alio, & patet haec consequentia, eo
quod praedictae quaestiones non fiunt nili ascensu, &del censu praedicatorum.
nanque s omnia ad omnia si e similiter
se habent, squasi dicat,quod conuertit tur, desunt eodem modo, siue sunt imfinita Italia conuertibilia sde ipso praedicata, s siue de aliquo conuertibili,ssiue utraque sunt dubitata infinita: nis similiter conuerti contingat: sed hoc quidem sicut accidens,illud uero sicut praedicatum,Jquasi dicat, quod omnia conuertibilia similiter se habent ad inuicem in praedicando, propterea qJunumquodque illorum de quolibet uniuersaliter praedicaturi si autem sint
i nfinita conuertibilia, tunc ex utraque
parte subiecti de praedicati sunt infinita ; quoniam quoddam istorum est accidentale, sicut passio,alterum uero est praedicatum essentiale: uti distinitio. Notandum autem quod in infinitis noest dare primum , quare si mundus esset ab aeterno non esset dare primum hominem; ita quod nullus esset homo, qui ab alio homine non esset genitus. Sic ergo si praemissae demonstrativaeirent in infinitum, nulla erit prima P- positio. quare,&c. Notat hic Lincon. quod hoc caput est potius de complectione bonitatis huius scientiae, quam de complectione substantiae. Item n
tandum, quod quaedam est praedicatio impropria, de quaedam propria. propria est cum diffinitio dedissinito praedicatur. praedicatio vero
n bet econtra,&haec pro praesenti.
TeX. a. Quoniam igituri L que. Manifestum autem. Cap. XVI.
TN prxsenti capitulo demostrat Phia 1 losophus solutionem aliquaru qu Pstionum,& illas reduci ad aliarum s
lutionem. nempe non esse infinita media si stent praedicata in sursum, Zcd orsum. Primum ostendit quod dubitatio de mediis reducitur ad dubitati
nem,quae de extremis mouetur . Qua
stiones autem de negati uis, ad qu silio nes de assirmativis reducuntur. Dicit igitur primum. Quoniam igitur media non contingit infinita esse: si insu sum,& deorsum stent praedicata, manifestum est. q. d. quod manifestum est cum sit status in extremis, quod non contingit in infinitum nec ascendere, igitur nec media erunt infinita, quae sunt inter ista extrema. exponit deinde .d. dico aute sursum quidem , quod uniuei sale magis est. i.per ire sursum intelligo ad magis uniuersale procedere: sdeorsum autem, quod particulare est.Ji.d procedere deorsum est ad minus uniuersale . quemadmodum est
eadem uia qua itur ab Athenis ad Thebas & a Thebis ad Athenas: sic idem est spacium per quod ascenditur, &descenditur in praedicamentali linea. Sed ascensus incipit a particulari, citendit ad magis uniuersale . descensus vero ab uniuersale ad minus uniue sale descendit, & differunt ratione. ζSi enim a praedicante dec , infinita sunt media in quibus b,Ji. sit a, unum extremum magis uniuersale, e, sit aliud extremum specialissimum particulare, & sint infinita media inter a , & c, quorum quodlibet uocetur b. Manifestum eli quod continget utrique.Ji. tremitati contingit stare.Declarat deinde, s ut ab a , in deorsum alterum de altero contingit praedicari in infinitu,