장음표시 사용
131쪽
ro FRAN ROBORT. ET PLIcAT. poetae veteres tragici dramata etiam Sabrica aliquando scribere,que luctuos essent, cuti tragoedia . iura apud Euripidem esseditur oculus octopi ab Iridisse. te uer,concinnuuit Euripides totum illum assione Nam Sileni uc a risinguntur nauare operum Pol phemo inpascendisgregibus Crcabeo conficii don
Quis non uidet dramata haec perridicula esca iocularia paul)post Helenam ob inexplebilam lascivi
Idem Athenaeus libro decimo sub initium ι uni, Ain manus tragici nomina , κλοῦ λτυρικίν aquo effligebatur uorax Herculis, atque, ut ipse ait, αδδηφαγ ex qua resatis licet perspicere, qualesiuerit in hoc scribendo genere poematis artificium apud ueterre Vertim de hac resti ac res se plura τι oportuit dictasiunt.Sed omnino tollenda erat
homines effolet. ncredderanda diligente quaestatim protulit Aristotelas post ullata exempla, si GιραMoιρσυμ ζἁηκν' - θει δεινae,nτ ιουσα cum enim elasimodi intpersonae ad tragoediam te, cuiusmodi disia inus omnes quoqVGqκ ijsfuerint miles,poterunt actionem tragicam constituere, quasi normam quanis tradat Aristoteles dφιdicandι actiones, quae ad calamitates extiterin e quibus argumentum tragicum umiposti poteruntsua vigilantiaraperitia coIligentes,ac dijudicantes,ea,quae aliquando mortalibas accidunt, redigere adnumerum reliorarum actioin in magicurum. Pπ'
duplici elati quod signo nam culpatrant, utpatiuntur aliquidgraue,quae aut simul, ulseparati confiderari
132쪽
fu uncurabsit puin em facinorosium retinet, id non nullus patrantem tuntlim, qui si
istur urn eo modo constituitur actio tragica in ea enim infit comiseratio oportet. Exempla poterunt reepe' ed os,ure. Inclem apud Sophoclein patrui caedem Orestesne, ac Ed i quisbe mihi hoc loco obimat
e lingantu non po ici iure plactantur patiunturq; incommoda, caedem, ciere commiserationcin.
resbon eoruerisimum quidem id esse sed propriam huius fabulla, in exodo praefert quod ante quoque diximui esses eripetiam quae terroris pleni fima est, sicuti patet. Adde, quod Electra commiserationem cie uti,d perbona duciturans riptio tragoediae. Quodsii rursus dicat aliquis, ab initio rugoediae: id quideri feri sed postea, commutatu fortuna clactra Plic existere,neq; amplius commistrabilean uidea, respondco esse quoddam fabularum genus ex duplici cor titutione actionis diuersae implexus, de quare Aristoteles paulo ante diseruiti ac liquanto post copio se loquetur, quamuis tota uis exodi illit βαι Leis terrore,qui ex periperia nascitur,uersari mihi uidetur: Atq; haec tusanesse habent.Sed apertium exemplum rei,de qμ loquebamur, fumi potes ex Medea Euripidis, ipsa enim patra quae filios discerpit: Fili patiuutur,dolet Iasion pater,comiseratio tota exi lita illis,qui discerpuntur,ema Iasione Iugerite: it
Iphigenia, quos iu Aulide pati ut uincinnon patitur Iphigenia, quamuis acinorosius vix dici potest nam nor coraculo enim, seu vaticinio monitus id patrat,accouctus prope. Nunc redeo, unde digresus suerum. Aliaesunt tragoediae in quibus aliquem tantummodo P A TI uideas,non quidem a Patrante, sed aselia quIuses causa, cruciatuT, incommoda, inopiam, alias innumerabilia mala, quale excinplum affori potest ex Pbi lactere Sophoclis,qui in Lernuo insula defertus ab omnibus,insoliturine uersans, inopia uictus laborabat: ulcerumq; doIore excruciabatur. eiusdem quos Sophocli Trachini js,m ita tragoedia Herculis, cum tunicam cruore Nesi imbutum induisci miris modis exul erari, ac conflictari intestino igne corpus uorante, coepi in his Putrans nullus est, quifacinorosus appellariposiit num hoc Delum pus attribuat quaepe imprudentium tunicum eum dono dedit Herculi sperans illum sibi maiore amore posse uincir nullum igitur celus in Deianira: clamoris potius magna quaedam uis.Vnu addo,quod est ualde necessarium cognitu Poctae ueteres,qui tragoediusfcripserunt: non tantum ipsa calamitates, quae acciderant, colligere,eos modo exprimere solitos insus ubi Iis,quo acciderant, conflueat Resed etiam dalius ex alijs calamitates con ingeresecundum probabile actionems pro arbitratu, constituere, diuerso plane modo, atque sic licet intueri de idem re Argumenta diuersa rutione probabilite confictu. Nec leaetiis concertatio olim haec inter duos poetas aliquando fuisse uideturi. Vter melius constitu peuctionem uia deretur. Atq; ut exemplum aliquod huius rei,de qua 'quimur, Irramus Satis constat Oedipodem,postri quam rescisci eu,quae per imprudcntium patrarat repio deiectum, oculos ibi est disse, ne luce ampliuisbun qnae mortalibus usu tui ira intueretur, quali sibimet ipse ea poena uideretur dignus. Haec igitur actio nihil luit immutatae nes immutari debuit, quia ita accidit,cIiqua lucro, quae actioni collincta sunt, Vari s modi pro arbitratu poetarum proluta verrant udebit οικονοι αν,artificiumque alterius, cum alterius di position e artificio eo orere posiimus,Sophocles,utpropius rem attingamus, in Oedipode lo
steti inducit sit pendio per spe ubi primum incestas nuptias agnoscere coepit, ante quam easdrompsi νας dipus oculos i sibi obbderet na locaste exitire, itae prius perierat,illitis duxit multo magis dolore. Euripides in Phoeni Sis,eunde Iocaste facit superstitecalamitatiOedipodi uis unacu Oedipod mi lios Ind pHi in domo Creontis, qui regno uccesserat, uixisse quousq; auditu morte duoru illoruit octis, πrobnico, et insingulari certamine mutuo sibi illatis uulnerib.cocidera ipsa quoq; byiAgulassit, ait Nisal μ τορ
133쪽
θανῆσα κειτα, ζαλουιτ αμφόψ ερ re Praetereu ed scin in tragoedia Euripides diius alius assiones complectitur duobus Episeodijs, quis eriphocles duabus scpuratis tragoedi s ignauit. Nam inducitur Antigone propietate fingulari erga fuistres,cupiens eos biimare, quos inhumatos spei sperat Creon Rex. Rursus inducitur Oedipus, audito oruisculo, bi esse in Atticam eundum, ubi finem ac leuamen malorum nanscisceretur uorum. totum illud vitia cinium put icicns, quod fecus est a Sophocle factum in tragaesa, quae inscribitur ita, κολωνῆ praetereae citur a Creonte inuitusq cedit regione .a iterum. o i μὴ HL α δ αποκτειν Sy PEO P ζψprie γο7, 33 ucsso 2 αλει δεαῖε εγω νασιμ or κεάσπι cis Infodite In eadem Euripidis tragoedia. Praeterea alia est discrepantia intre Euripidem, Sophoclem, quὁs Euripides in Phaenisis,untequam in Attisum iret exulatum Oedipus, illum audientem facit caedem ilios rum mutuum Eteoclis, soldinici ς, postea discedentem iusseu Creontis Sophocles autem Oedipo in fuiscit, dum spei in Colon eo uico Atticae regionis, audientem ab semene filia, ipsorum cicilem. Rusus Sopho cles in Antigone facit dicetem Creontem, ne quis humo mundet Pobnicem: qubd bellum nasurium patriae intulit L. Antigonen humantem mox eandem edicto Creontis uitiam bum dei sum Euripides in Phaeani is cupientem quidem humare facit, sed discedentcm postea cum Oedipode patre. Rursus Sophocles ira Antigonefacit Haemonem, Creontis silium, qui amore ardebat Antigones,scinum perimentem Euripi rides in Phoenisis inducit Creontem, dum colloquitur cum Antigone uadentem, ut putrcin abire sinat: ipsa itero secam in lirbe commoretur Thebana mox despondenda Haemoniflio. Antigonen aut facit impinisbus pugnaci animo detrectantem fici
1 se λυτία ουν πυρ τωδε σαυθαέεις et κρω. Haec,ais alia multu discrepantia uideat aliquis, qui accurate legat in oeconomia FubnIuram simortim praeclari imori in poetarum neqtie eodeni modosingula narrari licet enim sicuti dixi retenta priomaris actione, trinibi immutetur: reliqiua euenta aliarum personarum quis puticulumitalcia credibile es ob in licitatem primariae istius personae, cum ex ad sint gente, familia,illi consanguinitate coniuncti, inimulare, alioq narrare modo, plures s , aut unam ea, qua demonstratum est, uia,uc ratione,actionean constituere, cum enim ex ad familia omnes ea personaesiuit, ficile ueritper Epifodia coniunctim Gim primaria actione, eorum incommoda, C calamitatem exprimere,dut etiamsi uoluerissiparatim,dalia actione fabula scostituta. Obi ciuistiniuifrtasse aliquis hoc lac discrepare a praeceptione ictu in igni Aristotelis, quum superius exposuimus: Fabulas non esse immutunae
dasClica retinendas,utisemel receptae uerint. I spodeo, hae cpraeceptioni illi praeci ar quae in primis feristiar debet, non repugnare. Namsi discrepunt interse aliqua ex parte Sophocles, G Euripides is ijs, quae ad primarium actionem non pertinent,sed illius quodammodo sunt flectu describendis, pro suo ii rei βcisc existimandum css, num eadem uiuentes aetate, easdemq; tractantes fabulas poterant iuriumstruare ei νουια exprobabili deducta,cum nodium est ni receptae tunc Fabulae istae , t actiones. Eosde tumetation uideas calamitatem Oedipodkς, diuerso modo nurrantes erat enim receptu sic iactio ex eventi ipsio,1:egite poterat immutari: Ianta enim uim haec habet res,ut etia falsis receptu sintsemel, no licet immutare reo, Aelianus lib. V sub finem de Medea Fabulum ita fui se confictam,praeter ueritaton, ab Euripi desuadentibus Corinthijs Euenta uero, calamitates aliarum personarum, quae inde ortum habebant,
poterante uerisimili, diu sis modis frigi, uarias ratione x ij licebat pro arbitratu poetarum actioinnes plures,aut unum con stilli Cmodo fabulae naturum, Epiboeiorumc diligenter peruarent, id licita
134쪽
Erit igitur pulcherrima illa Tragoedia, quaei huiusmodi compositione constiterit. Quamobrcin illi qui lcm decipitatur ob id ipsum quo Euripidem damnant,ut qui in tragoedi s suis illud obscruciat, carum ilia/rcs in infelicitat lcrminciatur. id quod omnino ut diximus: ex arte cit, Argumento ucro illud sit maximo, quθd in scenis, atque adco in crtamini bus, huc sit le ccitcntur, maxime qui lcm tragica apparent.
Postquam Aristoteles exposuit,quales eos esse oportet, qui ad tragoediainjint apti num e medios ecte intervorium, malum,iroceli,neque bonos,neque malos,praeterea exstit citatem filici tutonsumis mam ob aliquod admissium per imprudentiam scelus labi, oportet,atqued u graue aliquid patrare, aut pum Epilogum statui quo breuit sententiam suam explicat us uerbis. Erit igitur pulchemma tragoeae diu secundium artem et tali con titutione,ita enim debent uerti. Paccires in sua σ1lane praeter sit uerbasin κα et χν i, qua niaximi sunt ponderis,ut paulo post ostendam Eam uero cor titutioncm initatigit abuta quae desii ut in D licitatem, , miserium. Reprchen iit autem Os,qm
donis accusabant, qui cti modi conscripsis et tragoediis,quae sinerent in inj licitatem. Atqui, inquit A
ristotcles, Euripidem reprehendunt in eo in quo est maxime laudandus nam illud est magis urtifciosium Potest autem comprobari adcin ratione,quae toties est a me expolitar. quia proprium tragoediae et conciatare commiseratorient, terrorem in animis ariditorium hoc utcinfacilius sit de inu quamuRunte lictuosa uerit, turbarum di ac moeroris plora tollitisi tamen statim exanimis audiatorum omnis commiseratio, propter exitiam rerum stlicem quo fit ut Iaeti potius,qtiam moerentes inde re cedanti nam commisierationi oppon. itur laetiti qιιm ex bonorum uirorum commodis, acfelicitate cupia mas. Adnotanda illa uerbs iis seu ἀχν .ait enim Aristotelessiccundum artes has laudat quinus ei Iesabulas. Vulgus hominum rude atque imperitu, qu0dsensu ducitis re opinione, magis qram prudentia, cognestis ire,aut peritia temper credi idei ab eo, quod est rectum, probaturas apte itibus huici aetiir pactae inferulerites olim ubi L consecribebant, quales uulgo probari pose putarent discedebuntq: ab arte, quae normam trudit reci scribendi Ars enim postulat, ut tragicis recitationibus expurgentur duae maximae illae animi perturbationes de ii ib.m domitone tragoediae locuti stimus metus,et commistrario: homines cro, uir oluptatibile rebusci utcune: facilius assiciutu saepe res lagubres,tragicuss,q od Παiucundae fiunt,refugiunt. Felicem igitur postulant uectionum exitum ne perpetuo eos angant, Uranis σt ror, commisieratio, rede iniud hilaritatem pristinum banc rem,vulgi
135쪽
, cui γλ ων. Eodem strine modo in diiudicundis tragoed spoetarxm discrepat uulgaris,qilia artem non tone aspiente, 'docto, qui bene peritus cst totius artifici iussu crux poeta, qui cupiis ua scripta diu versa τι in manibus hominu debet unqua alio respicere, tiam ad arte, G normum recte siribendi,nam si uulgarium hominu a tribus cnsibusq; uoluerit inseruires perfluctuabit,nunquamq:ytis certa ratioruncin inscribendo inire poterit . cum uulgus mutabile si modoq; hoc,mode ictud probctifrpe etiam impro
ri vota πικyα,-γλυκ detin . εὐμὰ, 7t Zα εα, πιτ EMOpe habct iudicios robseruatione pruderitum comprobatis hunc igitur sequi oportet in omnibuM rebus agendis tum etia, quod ad rem nostra pectui inscribendis, ac d stituendisfabrilis tragicis, nam si quis inanῆ uulgis' sum ut cupiet . recedat ab arte,in magnos labetur errores, sepeq; etiam ab eodem illιbo, quod inconstans est,minus probabituri. Huc ego existimo sitisse Aristotelissententia, cis uti,feciιndu artemia eo pepulcherrimas bulas. EuripidEigitur importune reprehendusinoringna ex parte suetes in infriaeitate,cum idfecundu arte sit, naturamque tragoedia rectu. Probat bocis lina Aristot gno admodu aperto In senuita tu Theatro, cum recitationibus tragicis intersic certant poe: iidentur a falala magis' erre tragoediae natura, quae de uti in in elicitatῆ,nu quae desinunt j ij silicitatem, ta laetitia, multu absunt tragoediae natura quae semper luctuosa est, tam comiserabiles re in hominio
calam Itates. Habet in contextu Aristo σκίΛῶν κῶροωνα ν quia resticit admor Elielerti pociarum,
qui intcrbe certabat de laude poematu,de qua re nos superim sepe locuti fuimus sus illa uerba a noriranda in cotextu, indit μωσι Mest, prospis histrio
Si igitur καθορθύσι ',idest, benefactasserint,adiuuat histrionu peritia vim sermonis,recitationes inscvmd tragoediarῖ, qauru exitus est in infelicitatE plane apparebat αγικωτα . in uterilis uero ad E γ ip pectat, quod ait Aristot. licet perspicere,uerum sit, nec ne nam maxima pars tragoediarum Euripidis loquor de qs, quae extant secus uidetur sese habere, ac narrat Aristotcles hoc Ioco,Nam Orestes, quod postea copiositis ostendemus elicem habet exitum Iphigenia etiam ipsa in Tauris, alioqui propter agnitio flitem, peripe iam plurimi facienda. Pra tere Hippol tus, I elena, Rhesus, Alcestis in primis, in qua, opera Herculia reuocatu dDperos uxor Admeto restituitur optati inru, Andromache , in qua Peleus ima mortalitate potitus infrtunatorum insulas trinserturAphigenia in Agordiori licem uidentur habere exitum,num quaecunq; ex Nachinusolutione habEt, inter eas qua de latiti x. licitatem,c5numerari posseunt. Verum fune Hecuba pulcherrimo constat exitu,ac plane artificioso, in
in elicita cni nam preterquam quὸd obmnestor oculis eskfis,infelix apparet,iugetisq; Hecuba fili Pobdori nectae in ι tam infelicitatis praesesert, uaticinium istud, quod p
lia uita Agam tantiornem, circa sandram Sic.
Praesagia haec laturae infelicitatis,ab insitici mo homine prolata efficiunt,ut etiam ipsi qui ibi elices uidebantur oelices tit, eum ijsini cit metum fui ιrae in elicitatis Itι ruralia, quae infici hirur
136쪽
hl itur tragoedi cladem exitum ni hi licitatem secundum urteiu, alijsq; etiam sicuti uidere est, conis stituiti iripides perite admodum quodsi in alijs exitus in licitatem per icitur: hocplane existimanaedum cst beab Euripide ictum ut uulgi scii ibus inseruiret, quo huius modi genus tragoediarum maxiam probari uidebat
Euripides Q ipsc tametsi aliqua parum recte dispenset, omnium ac
mcnsociarum maxime tragicus uideri potest.
Postquam Aristotcles eorum refutauit sententiam, qui Euripidem reprehcndebunt, quὁd tragoedias facerct excuntes in inflicitatem id ipsum Euripidi ipse magnae tribuitlaudi, atq; deco ouidsentiat libere pro ire dormitauit alicubi Euripides in oeconomia tragoediarum: Hoc uno excepto omnium praestantse simus estpoeta inscribendis tragoedij Euripides censendus,qubd tragice prorsus loquutu hoc est,tuctuose, sebiliter, cui maxime convcnit huic poemati i quo cienda est commiseratio.Sunt hi uersus statim in principio Oreste posita. ου ΓΒυου κυ ρ νομῶ πά cit ἡτrte 89 in Aedes 'μφορα θολαπης,
ἔροκμοὰξατ o nec θά που φυορ Quos cicero scribitiantiponderiscristimulos a te a Socrate, uteos reuocari magna cum almia ratione biss, i ter recitari uolucrit, id quod contigise in uersibus Vergilianis Dulces exuviae, Seruius narrat.Nam Augustus sar Dul edine, icsuauitate illorum uersuum tae)t allectus ut ii erit blas proasti ri.Necucro mirum tam doctegrauiters tragoedia scripsit spe Euripidem e Scholis enim prodjisummorum philosophorum ma imarum, plurimarums rerum cognitione instructus num Crinaxagoram
Socrateaudiuit.Verum de his utis Piplura uolci intelligoer scires c Euripidis doctrina praestantias quid ueteressens in quantumq; ipsi tribuerint, poterit omnia perlegcro, qriae collegit dialogo septimois oblistorius Oetam LILIUS GREGORIUS GYRALDUS FERRARIENSIS,ui crudiat imus, que ego me hercu tu itificio, obsingulare doctrina, Cresariaeruditionem omnium rerum,quanti debeo eum, qui nostratia haec studia tantopere excolit, exornas, atq; antiquitatem omne inuestigans, in abstrusi reconditisq; etcrum libri omnia profert in medium ut alijs pro 'sed utredeunt ud Euripiadem is oeconomiam,d di positionem in fibuli non exacte uidetur seruasse.Exen Ium ego unum aliorum cx Alclideis fias tragoedia.qualis enim quaeso aut uim probabilis οικονοαια est ut Herculem suctore corollatum redeunte pugna inducat ignarumq; faciat funestationis aediti Admeti propter Alcesti di ortem, apud illi diuersantem,quod cum ab copo 'calugente inte ex Fc cupiens discedere Hercules ait He I aintaini 'riss μαα ce cui, ponec statua Admetus prohibentissum discedere cecus. vκ υ, Mi sq. μn scrobe ἰλἴθοι κακοί - δεχ πιηρα κλύουσι nisEθαχ νου. sc H. cupistisίν ωσὶυ,οίρσωurochetu . a
137쪽
xis FRAN ROBORT. π PLICAT.totam Euripidis narrationem illurn.PUem ineuntiudicium sicutiis,Aristoteli ςs norm rimulis alia loca proberre, in quibus dorauitauit Euripides mustums errauit in dio itione partium tragoediae sed quia iuta ita ii dicio, uiu uarietate periculosum est proferre, quod sentias, poterit unusquisquepe se ilia tragoedias lagens, adhibita Aristotelis norma animaduertere, tibi in oeconomia timuis sit, vimq; uere hoc fit ab Arhlateis prolatum. Pilius quos Pollux lib. I II Lubi agit de choricis di: tileni dormitasse Euripidc ostendit,his uerbis.wpinigne F u. α να-9χορυμ, τας γαυρακας υπὲρ σω d. πιι ,πα πρ πών, ἐκλαίομειορ ωρ ανθαρ γψμ, Imiucro et μαδ ριλύεως ταρ, ωκM.quid eisti initurpim,qubii suimeti rus obliuiscibusq; dispositionis ristitutae uripides igitur in Dariae chori rum,qui mulieres cotistitueba fui oblitus,tauqua marcs continere Ioqueintemfacit. Nuc hispraetermisissis culter declaro,quo. rurebas οἰκονομi uersetur . aut quali egeat urtisicio. Sutis uerb in libello prioare nostraru notationu exposuimus, quomodo ueteres Graeci protularint hac dictione pro di ostitione. ec collocationepartium in oratione muItRs allatis exemplas id tu es probauimus. si quidam παρεργων scripto non fortasse παρὲς γωρ quicquid a me de ea reunte,qubuisse scriberet, triennio prolutum fuit,una cu alijs multis,si in inseruitscriptis studuit in efficere ut i Νrte ignorarent bomines, Uter priorcet disseci,credorent me corniculain spe Horatianae issipersimilesed in posteriore libello, mearu aiinotatistium,satis honori meo cauere conatussium,Haec igitur in hactenim hoc loco παρεπως dicta. In tragor adi s diligenti opus est οἰκονομiα Crui positione in prologo, in ipsodi s in exodo nam non procul bae partes repetendae ab ijs, iis mustum absunt ab actioiie,sed ab ijs, quae cohaerent propius,Crstatim remat tpraecedere,aut consequisolant ut actio tota sibi constre, niluis habeat repugnans, alit parum cons αtati m. Re utendum igitur est diligenter ad id quod aperius diximus uecu, mi Gκορ, ex quo partes in
Iroinnes dicuntur connectunturq; cum actione οἰκονοι ix praeterea facit, ut, quod prius dicendam si non disdiu posteriore loco docet etiam quomodo personis id,quod singulisconuenit,attribuamus acincommodates ad iraturam locorum, morum temporumsscribamus,singula haec exemplis probarem,
sputui cm cse necesse, sed silia omnia persedijudicabit unusquisique, qui attente voluerit legere, ac perpendere ueterum scripta
Sccundo loco sequitur, quae a nonnullis in primo collocatur, illa ex da' plici cncre compositio, qno ex ordine Odystica est: ut quae diuersa ratio/V ne partim cae praestantioribus pcrsonis, partim cx humilioribus constet. ' huic sane primas libuit theatralis impcritia Quippe uates hanc auram
V cquuntur, componcnte quidem ad uota spectatorum, caeterum uota
Uitas illa non Tragoedis, scd Comoedia propria est.
' Dictum est 1ite di as esse fabularum constitutiones alteram quidem simplicem, alteram very ptacem. Simplex clxcum mutatiostfelicitatis in inficiscitatem eo,quo est ante dictu, nodo. es ut apertius di m in qua persona,cuius actio exprimitur, felicis infelix Duplex est,cum mutatiost partim infeliacitu sis felicitate, partim felicitatum infelicitate,non uinen in eadem personascd in diuersis exemplum vero a Jrt,ex Homeri OD 'u.Nec uero mirum,nuin ex Homeripoemate hoc liade quoque, Cralatre te sicuti eclamation est unte a me copiose, desumptu est non tantum materies sed etiarn omu comoediis: iragoediae ex Margite quidem,comoediae, ex Od Uid uero, Iliade tragoediae imi eruntatice quoque scripsit Homerus, quatenus puticbatur Epopoeia. Reberi Aelian. pictorem quendam,qudinuis ford at uera tamen imitat innae expres se Homerum uomentem,caeteros autem poetsi humi strutos lambentes,quas si innuerct pcritus pictor, omnes poeta scribendi rationem, C artiscium sium se ex Homero Apud
Homerum igitur in Od yea,m spes primis quidem infelicisimus,uari s a malis confictatus apparet: sed idem pubfinem poematisfelici mus. Rursus Proci bruti,difluentesq; desit sub initio exprimunturii dem postea miserritui quod ab Vl sic perim tur. VIIJes, recte consideres, quid ibi ualuerit in contextu Aristoteles est βελτίων id Vimclicr. Prociant μον sutrin
138쪽
ri uoluptate indoctae multitudinis imperitori quorundam aurum infitia i te quada uri aecet ultio te inprobortu stlicitate bonorupercipitur. Haec ultrali 0,quamn cruruis ui a
te ess u modi uoluptatem noti esse in t innuas tragoediae proprirem,s xklisitate desinere imi uinem,comordyae r ex instlicitate insisfisitato T. Gherturbation e turbulantia rerum in seis tranquilli .Qgm nonsati, is L ex istotelissentaria probari posie Euripidis tragoedia,quae Orolcs inscribitur, num rixae omnes, tumbae sertae . di insunt iam sinunt concordiam, tranquillitatern πβlicitatem.ondarus biemi is strae pater in D laturo, cur Morta implora opem, quam cum non ferict Noctius iratu Fnduirari obibontis ueritus irritati ob hoc ipsum Orestes,et Ioiades communi consensu statuunt Helanam perimere,quae adera ut dolorem hunc infligerent Moecluo.Scdes seno Hoc is illoru tollunt dij, in coelumque,commiserati,trans erunt.Hermionem illi postea Helenes liam aggrediunt Urrosupervcnit Menelaus magni sutrinque clamor. Apollo certamen dirimit Orestae mandat, ut Hermionem ducat uxorem:
piatus cretiaterna regnum Argivorum accipiat Argumentum tragoediae huius ii sinissimi
est comico ni plurimaerisaeus initio, a tu concenationescxprinrantur
nemore, Mom comoedi s solent. Nondi imilis sexitus in Andromache,in Rheso,alijs mustis,quis tine tragoedias nibi dubitem ristotelissententiam secutus, comoedijs miles esse syrmare: hoc uno exccis pio,qu)diu comoedia non adlubetur Nianima per quaandi cum hominibus colloqrantur . quamuis inueistere comoedia id factusexpe,sed de noua loquor. Reliqua prorsus omniaquAn simillima comicis actioniabus i co ait Aristotelas in contextu Nκ αυτ λ Jαγα A me δονuintῖλαι- ο ρ' κt 1μω λιτ:.ite: non eiusdem genean uolupta est,quaepercipitur ex tragoedia, milla,quae ex comoedis. Miretur ri caliquis hoc loco,cur uoluptatem extragoedia percipi dicat Aristotelessi enim ciet terrore, C co emi, rationem tragoedia,quae duae perturbationes opinati mali fuit quomodo oblectant, aut qua afficiunt no uptate auditores stasi lugubria, a luctuosa bilaritate aut voluptatcin serant, quis enim sanae mentis homo lata unquain dixerit Sedresbonico uoluptatem,quae capitur ex tragoedia, fleeam,qua paritimia tutio, qu uniuero habeat baec vim ad oblectandos animos, uel indefatis cognosci potest, qu)d etiam horribiliasi imitatione aliqua expresus est nobis obtuleroni: desectationcm,uoluptatenis frunt,de qua res onium aperius suo loco copio Fimedi utatum fuit: non est nccse,ut plura dicamus. Talis est igitur volt ptas, quae ex tragoediu percipitur Nec disimilis huic est,quae ex comoedia prouenit quatenus imita, tionem o mei. Haec igitur oblectat,quὸd viue imitatur ridiculas actiones hominum, illa quὸ uni scio
se imitaturmorrorem, luctum,calamitatem 'mortalium. Qi θdsi quaeras utra maior uoluptas, dii in fis are,quae extragoedia proueuit,maioremulato,ahius enim pervadit animos, rariussmaiore i quad uis imitatio illa quant igitur difficilius exprimi cum posse scimus, tant,ntagis, si ex ei fuerit, admiramur,maiore 9 capimus uoluptatem.Vcrum ut redeat unde digrefus sui constitutio fibulla dupla cuiuialtera pars in licitatern de ni commutata fortuna,eo,quo diximus, modo, i quandoniugis probatur . um mplax primums obtinet locum . aeteri praeponitur: id omninὸstpropter imbecillam, parum fi mi Pectator iudiciu sic enim comparatil est natura,iι uulgus minus res laudabit se nos ais per l, obeleu,quae ncimus sunt probanda improbets,quae magis sunt probada.Uerba alit illa a notanda αθά ses hἀτρωp. Eleganti enim translutione uocauit theatrorum imbecillitat antelligcs in populo ni iam mentis acie, aut animi rinitudine incipe. Sic quoq Cic. lib. de Orati . it in his paulum modytis rufium it, theatra tota reci amant hinc idem cic.eodem lib. monet oratori ira caduersam populi acclamatione. Idem Cic. imbecillitate po locum ad audiendi cotioiliolati signiscare in oration pro nil ait. Et quidem caetem tempestates, e proccssas in isti duntaxat concione πτ
139쪽
ra FRAN ROBORT. Ex PLIcAT. concionum flictibus semperputaui Miloni esse ubeundas. Dum igitur Poetaefest aalim udicium s accommodant,populiis captare uicii gratiam in scribendA tragoediis, illudgonus minus laudabilepraetularunt alteri, qu)d est,taxime artifciosum, primoq; Ioco collocandum.
Afieri rationem Aristotelilas,cur genus illud tragoediarum, quae dupIices uocuntur mila fiat comoediis. Est autem bula modi. ii comoedijs morigas conccrtationes,minus,ac rixas exitus fabula est iu quietern,consensum, Numicitium euast nitatem,qua arctius animi coniunguntur: oc prope tineo genae retragoedias : moris ciscriptus codex in quo desunt illae dictiones iον ρες ηροψιχος.Si tollas igitur in dictioncs,poterat ea,quae dicuntur in contextu,omnia uertLSis,illic enim quamuis mis fabula: postea reconciliatis animis interse discedunt, neq; ullus perimitur Ambiguum tumen uideri poterit,an haec ad comoediam an ad tragoediam lat,direnda Qvὸd i qui siclit restrre ad tragoediar ut itfensius. Eu tragoedia:qitam diximus in filicitat destinere,eiubmodi est, ut quimlibet inimici sim tirare se homines inducuntur in fabulam, postea tamen sub exitum abulae redeant ingratiam, neq; ulteraueridumnum instrat,aut caedem,Nonsitis illi conuenire uidebuntur nam tragoedia, quae dupli em habci coniustitutioncin,de qua locuti uimus,similam Od 'ae Homeriis, non quidcinficit rederitates in ratiaminiis micossed probos uiros perimentes improbos, inimicitiarumgratia,ut iniurias idorum ulciscuntur. Quod
si quis dicat se nonnullas tragoedias i quibus apparet elusimodi exitus, italcin diximusDpmus nonaedromache,in Oreste, in Rheso apud Euripidon se restonec id quidem uertim esse, ut it cunico nidori,quam Elcctra Sophoclis,que duplicem bubet constitutionem,Grsimilis sto sicae Sed de boogeae
is ἀλθνιυντ αρτοula Βενάοσι, hi χειροσH cin ηευτυχiαρειρ ιέυςυλίου ιατα MECeis δοκοῦδε α πρυιτι ατ quaestquuntur.Paula post igitur ait ad hanc resticiens. J λαυτνια αδε γονι ιαραδονή, αM. μααον κανωδιας NMnod se cumsit imilis, quae dupli ubilci constitutionem, quia commutatio duplex t,alia proborum ex iustistitatem lisitatem, alia improborum exsistitate in in illaituton,qualis est Elcctra Sophoclis, C caedes fusinon reconciliatio non potest disico moedissimilis ab omni parte:Atastera, in qua mutatiost insistitutis insistitutῆ quesis esto, stes Euripidis c Andromache, similisplane ab omni partes comoediae, quiastistem bubet exitum P re conciliationem mutitam , post multas rixas, C concertationes, atque Icpulci, opinor, pulchcrriamus bis locus Aristotelis
Terrificum uero illud atq; miserandum cum ab apparatu scenae pro-υ ficiscituri tum a rerum compositione id quod multo praestantius, meliorisc, uatis est.
soluit obiectionem Aristotelis: quae posset af Aesabuliquo aduersiaca, quae dictu simhobi ctio est huiuslaodi. Non debet absconstitutio reprehendi,quid erificem habet exitum, mi fora alia quia ratione consequunturpOctae iis exprimunt ea duo,quaesunt tragoediaepropria, γοψ. v - εὐνον quia apparatus eii modi eripotcst,qui1peciem profrut ψοζερῆ, χ MOG. Respontit Aristotelas,ucru qui dou id pe,lit, φοεινον,κm εδεμνο uIiqua ex parte maeniat eae apparatu sed commodius,maiore quadagi citari discnasii ex constitutione ipsa rora
140쪽
ster in sud poeticen spe lat studet commiseration in aere ex apparatu, sed perit poet ex ipsas Mupinus
V αγματα Dd si DFG λεξ ρ ριτὴ gουνον RDIAE SV,me . . ζοι T ' ρ μύθορ γ Ο Huc re σκ Sic enitn fabulam conteXuisse oportet, ut etiam sublato spectaculo quis, quae geri contigerunt, percipi cn plane exhorreat, miscreatur ue: quibus apprime duobus, qui fabulam Oedipodis cognouerit, afficietur. Illud aurem, quod ad spectaculum pertinet, minus sane operosum est. . . impendio indiget.
Praeo pronem dat Aristotelis, quae exsuperius dictis delucitur, huiusmodi oporterepoetam ita fuisbulum conscribere,ut insed lota uis in t mouendi commiserationem,Crperterrefaciendi,ut etia si ex ocualissi blattus acri apparat m,omnias,quae adscenam, pertincrit C tbcutrum, uis tamen appareata iis j ab: Ia, crum constitutione: Exemplam rei buurifumitur ex Oedipode Sophocleo Tolle enim apta paratum tollescenum, reliquas omniabcenica adiumenta, nihilo tamen minus lyciet id, quod conuenittra ico poemati. Nam aliquis uel legens tacitum,tic audicris ab alio recitari sine ge1ticulatione ulla aut imita ione quali utuntur histriones inscena inhorrescet, πρntis animumsuum magna commoueri commiseratione ga Oedipodem cicero in Bruto,ubi loquitur de C. Pisone genere sevo orationcm illius octin id: gesticulatione magis motu corporis,uis pronunciatione,qiuam ex artificio probarisiolitum: Ita ce a tantos processus aciebat,ut molare, non excurem Aideretur, iq; verborum .e apta, rotunda constructio, si si naturiua uenustus, ut ars etiam qtic non erat, Cri disci . . plina modus quidam uideretur accedere. Idem de Hortensim paulo post Vox canoram Daulis motus er es t Actiam plus uotis babebat,quim crat oratoris itis Oratores enim etiam ipsi habent, unde orationem e suam exornen augeanis, extrinseco gestus, pronunciationisq; adiumento, quo sublato sepe tota figet oratio nes ullam habet vim, sed ea est optimi oratio oratori/s,ut etiam sine gestu,C moti corpor κ: acuae Icos habea ac ruini, quam quaerimas: ut in rcbus,uerbisque in siti. non ingestu,et protruciatione dicentis. Ad
notanda illa uerba , δε a pia ιεωρ τοτ ρα κὰ ἀμμ α , χνοπι νον ρ, λορον tabescio μειο os . Non placet uersis Paccij,cum ait Miniussane operosium est, C impendio indiget, nam Aristoteli sententia est laud quod apparatum, cenam iste tu minus est umsciosum nam in eo non ponit operi: amfuam poetice: potiusq; eget opera C sumptu Aedilium,quam artificio,C opera poetarum. Namao- Pappellauitsumptum, Croperam quam in ludis scenicis adbiboee consueuerant βοριγο ab Aesthemen ii Olim dicti de quibus superim satis multu a nobis dictafuerunt, ipsi autem aediles e vopν-γοι poetis ministrabant in apparatu faciendo, cenas,uc theatro ornando.
Proinde, qui non terri Rcum illud, sed portentosum duntaxat specta culo exhibent, alieni prorsus a Tragoedia habendi sunt quippe delecta tio non omnifariam a Tragoedia, sed quae tantum propriaci fuerit ciue