In librum Aristotelis de arte poetica, explicationes (Francesco Robortello)

발행: 1555년

분량: 306페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

171쪽

iso FRAN ROBORT. ENPLICAT.sentane scribet, nihil repugnans cruabiis in moribus o ori S recepμ ὁ τῖον, στηώμαλον, haec enim sensibus resipimu:in iussa alia uia, ni istoibiti dijudicantur. Euripides,qui utunte diximus, incho refocininis tu inqua mares fici loquentes,nd inseruiuiis sui oculorii, neque aurium. Histrio aliquA, qui tragicossermones recitaturus,hilarem prae se inret uultum aut bubitu comicum,no inferuiret oculχ pectuis torum 4ic igitur patet,hoc praecepto uoluisse Aristotelem tria illa stimul complacti . nam qui scutit sic istis bus,qui ad poeticen necessuri r runtur H exucteseruat tria ista, de quibus ingi statim suo loco copiose locuti fuimusMinc Cice. nominus uere quim doctem eo libro,qui inscribitur orato ait Sed est eloquen' ii sicuti reliqliarii rerum undamentusipientia,ut enim in uitu, cin oratione, nihil est difficilius, quam quid dcceat, uidere: π επι ν appellant hoc Graeci nos dicamussatae decorum, de quo praeclare, Crmultitra praecipiuntur, Crres cst cognitione digit ima. Fluius ignoratione non modo inuitu, stas i me Crin: poei rutis, in oratione peccatur, est autem,quid deceat, utori uidendum, non in o iam in t erbis no enim omnis frianu,n5 omnis bonos,non omnps auctoritas,non omnis aetis,nectica b Ioae φ cm,aut tempus,aut uiuditor onrnis eodem aut verborum genere tractandus est,auisententiaru,'npcrs in

omni parte orationis, ι uitae quid deceat est confideraridn, quod cx in re, de qua agitur, postili cn, σι n personis, eorti, qui dictit,Criori qui aludiui. Idem eode lib.paulo post Quod si poeta jugit, ut maxiatur ' litu, qui peccat etiam cum probum orationem affingit improbo,stultξuesipienti si deniquepictor ille ui dit cum immolanda Iphigenia tristis Culcbas esset, moestior bibes moereret Menelaus,obuolueridum caes ut Agamemnonses esse,quonia summu istum luctu penicillo, 3 posset imitari. si denis histrio, quid deceat a quaerit, quid aciendum oratori putemus Ibec Ciceronis uerba libenter apposui, quiu,quamuis de orato re sequatur, multa tamen de poclis etiam prostri, mirifices explicat ea quae pertinent adstruandum is VULT F,quo respiciebat omnis Aristoteliis disputatio. Ait uerb Aristot. sede his rebvi copiosius laetitum fuisse, λογοι ei ειθι Nimirum enim ut m quit cicero de eadem re loquens magnus est hic Iocm C magnum uolumen aliud desiderat. Paul)post idem Cicero totum disputationem m τ CP colligens,uerba haec prostri,quae quo niuiu huc pectunt, apponenda putaui. Utrum decere, an oporis credaeas. Oportere enim perstctionem declarat ossic , quo semper uicii dum cst, e omnibus Decere. ' qua si aptum spe, consenturicums cmpori, π personae, quod cum in factissaepsime, tum in dictis vesci, tu uultu denis, isti,ta incessu, contras item Dedcccre.

ηαγνωO MI ni vi-πgοτο ορ. x Jud υναγνωροοπως, A Sane quid sit agnitio superius declarauimus. nunc u cro de ipsius e , neribus. Primum quidem, ut est minimc artificiosum, ita a plurimis usura, patum, aut pc dubitationem fit, aut pc signa.

Hactenus Aristo t. de Moribus, iraefecunda erat pars tragoedis oculm est. Nunc genera Agnitionant enumerat, explicats fingillatim Sed miretur frius aliquis, cur in hunc locum diistulerit disputationem de agnitione cum ante fabula partem dixerit illum esse, C nonnulla de ipsa linc proti erit. Uertim ego putarim hocsi immo cum artificio ab Aristotclefactum,num agnition dis definitio adfabulam spectat, cum fuisbulae pars fit. Sed ipsuu exacta explicati erat in hunc locum rei cienda: quoniam mesis; faciliusq intelliagi potest qualis sit, qiuomodosferi potest, iam declaratis moribus. Cum enim in moribtulisseruandum γαρ χ ο τ ογ,agnitiones quoque ex eo duci in primis uidentur debere, litiguenientes, coiisentancaes sint reaebiis de quibus agitiir, mersonis accommodatae adde quὸd agnitiones cum ducantur a signis, igna uerbin ipsiis personis in in ita, pro illorum uarictate, quae non aliunde, quam ex generepersonarum existit . uarias quoq:ι agnitioncs esse oportet .praeterea morata oratio ualde attacturais exoriratur, interposita diiqit agnitione, quae expersonarum natura,moribusq; necessario nascitur. His rationibus adductum crediderim Ari totelem,irtho loco de agnitionum generibus loqueretur, talemq; histitueret suae disputationi goydiuem iam is sieme faticostendit hoc se consulto actum, clim ait: ἡμἁu cyti m αγνω&σι ς ἴσα προ- p roc esst, prius quidem agnitionis definitio assatasiit haec enim repetit Aristoteles, iij I uelisse memorem ostendcresiui artifici , qtuo in contexenda utitur disputatione. ac methodo libri huius. Sexucro citu intrat Aristotelc agnitionis modos culpecies. Primaspectis agnitio ius non est quidem admodi ιὰrtificiosa a multis ideo poetas usurpata necesse est autem, ut quae pristim in istim tractation si niunt: parum sedecorst,atq; artistri habeant,riudia enim fiunt. Prima litit agnitionis bium partima

timio secies ambiguitassis totin x cui sitietur adhiberi coeptipe, ducis exstim.

172쪽

νὴ uo τοις ἄοις, Τελγ ς. Horum rursus ingenita aliqua: crbi gratia lancea, quam Terrigena gestare sol ciat, uel astra, qualia in Thyeste Carcinus ad uetitia aliqua, scd

haec uel in corpore,uc per cicatrices uel extrinsecus uc per monilia, per torques, cx, ut in Tyro, per scapham. Possumus autem melioribus his uti, item in cicrioribus: uerbi gratia: c cicatrice quid cm lysses agnoscitur: non tamen codem modo a nutrice, ga subulcis quandoquid cin haec si/dei faciendae gratia, artifici j sunt cxpertia, caeteraci huiusmodi. Quae ue/ro expcripetia, qualia in Niptris meliora.

cum igitur prima agnitio ducatur exsis iis eclarat Aristot. quoisint, qualia i signori genera Siagnorum alia fiunt συuφυτα, id est,insita et ingenita . alia kπλικτα, id est,u citis aduentitia.rursus aduentitia in duassecuntur partes num aut in corpore infunt,aut extrinsecus postitu. Haec tigissatim sunt declaranda. Ingenita lignasiunt, quae nunquam Urunt a re, ut lancea, quam terrigenae,seu gigantes solant gestare. Sicuti Hercules clauum,m leoninam pellem.Sicut Par is c Sidem, hastam, Morgonem. Haec mgna, si ora sideres,non sunt quidem proprie nigellitu: num tolli possunt a re, ine illius detrimento,sed quia adeo, ituta signa haec erant in illispersioni ut nunquam iit a pictoribus,aut asculptoribus effageretricis in istis ignis,ut ab omnibus agnoserentur,in ita quodammodo dicipos nimbigenita iron secus cita quae proprio hoc nomine uocantur Philosophis. Sed plane non in omni bris est qtiarendum silud γακca ες,1icut docet Aristot.lib. primo Ethicorum.Aliud exemplum sertur ex carcino tragico, te no praeiater niduaris a bellaei ni,qui ipsius nomistunt aliquot abulas,etiam Aristoteles in Ethicis,mem mi,ut alibi est a me dictum is T scii scri sit fabulum, agnitio aenis conficiti δναςἐρωP,boc : ex astris. T seu quidem Agathonis citat Athenaeussed non circini de huc iισb agnitione, cum nihil tispiam leaegerint . non facilesententium meum possum prosti re,qitalis uerit, 'ed uis patet locus Aristotelis Adaenaetitia signa,quae ab Aristotela uocantur πικTa-,alιt insunt in corpore, ici atrices aut extrin sta,ut monilia. --Πm δέρω et, inquit Aristoteles,qtiae lox generalis est, jampla neq monilia tuu Acomplectiti rised ita libuit Paccio uortere. Aliud exempllim citat Aristotcles ex tragoedia,q: ae hiscribebulatur τυρῶ, in qua agnitio ebat se σκαρ se, de ea legere est in Scholiis Apolloni , ubi haec sunt uerba:

πια τα σιτ et aera ταν stan τια,ες γ 'bra etiριου cie να-τndiae. us autem riplex est borum nortim, ad conficiendam agnition .alius χωρ is, hoc est minus probatus. deterior, alius Aetiπιων, id est proantior, probatior. Vpus deterior et cumsit lconfirmandae agnitionis causa mutis se ait, 2 Elise αιτραί, ut in VII se ex cicatrice, qui tamen aliter nitit fuit a iutrice, subulcses Locus hic egipotest apud Homer m in O seu lib. X UIII. libromm. num Euocleu pede UIUAluuans ex cicatrice illim agnor it. Elim bells uero e Melanthius nolam. onerunt quidem ipsi Vblsem sed ille se agnoscendum praebuit:. cum eandem ostendiNei cicatricon: Heb Aristot. mcbtextu ait, alitera subulci alitera nutrice agri ci Vt pcm.Versia Homeri in qiubus Euoclea di m Luat illius pedes, vi Fem agnoscit non es 2 igitur necesse, ut ιι stas apponamus:

Au pus,hi itibus agnoscendum se bipes praebet subulcis usuri lib. X. Odν .

173쪽

κλῶον ου αμφοδυσriae ορα φρονα λωρε βαλο ri. 4 κυνεον ἁγαaraeos/Pνοι κεφαλής, δεχθειρας ἡ κυσε. Sed consideremus, cur Aristotelcs deteriorem lianc agnitionem illa esse dixerit. Deterior hic est agnitio, quia VII spes sponte, laus ostendat subustis ut se agnoscerent cum illine suspicarentur quidem Vl sycmeum esse sed omnia alia cogitarent, quotiscunque igitur u liquis signum aliquod ostendit alicri sui detegendi gratia hoc est, ut ab altero, cui tunc erat ignotus, agnoscatur . minus artificiosi est, sed terior: quia nullam hist peris etiam habet: sed tantum vvνεκα - τεως, hoc est confirmandae fidei caluissa: atque ut posita fimum sit di, a quo agnosci uolumus, nos illos esse, quos diximus. Vidisses enim cum subulcis dixissct herbipem esse, ambigere adhuc potuissent nequesitis credere illius dicio sedstatim oestensa citatricesimul fluidiet veritatorii, illorumque opinionem confirmauit efficitque omnino, ut aperiste cognoscerent se Vidissem csse. Altera agnitio, cuius exemplum protulimus superius, in Euocleaenuatricis persona ex Homero,multo est praestantior, nam bubet in se peripetium quotiscunque igitur agniatio ' praeter spem inter duos, quorum neuter ulterum cognoscebat, bubito inter se sermone de eo,quem postea alter agnoscit, ex eo ipso fermone, praeter omnem inquam spem, baec uulde probari percellit enim mirifice uiuinos eorum, qui gnoscunt, ullorum qui gnoscuntur, cum ipsi paulo post in agnitioncns

quoque alterum producuntur. Vidisses enim se sponte non praebuit gnoscendum Euocleae . Sed sciriperse occultare contatus est, at illu praeter omnem poni, cum illum absentem deferet, dum pedes ablueret, ex cicatrice VIIJem agnouit Uerba illa Aristotelis, io ἶροις hoc est, in Iauacris, respiciunt locum Homerisum, quem paulo ante attulimus in mediit in Veteres enim in Homeriso poenia te singulis pisoα dijssu imponere consueuerari nonritia uisuperius απόπλουν, nunc νιῆρα paulo post εκ ι liuideri bimus ab Aristotele uocatum, cum Vbiicia Phaeacibi sis Ithacense littus exponitur.

, cibi list, ' uias λους κλυο rulaciori . Ordine huic proxima sunt, quae quoniam a poetis confinguntur, artificio non carciat qualis in Iphigenia Orestes qui' sorore magno uit, Magnitus ab ea st . agnouit quidem ex epistoli: agnitus auic mixindiciu S.

Vertit Paccius. Ordine huic proxima sunt: neq; sitis cognoscas referrene uolaerit adsigna,an ad viationem. ad hunc enim referantur oportet,cum enim genera inurifex enumeret: hoc Iocostatuitsecundum scitus. Dicendum litiir, ut portior it diui io Secunda autem species agnitionum est. Declarat istitur Aristotelessecundam agnitionis eciem. Si ira,ex quibusfecunda agnitiost, disrunt a prioribus signis, ex quibussit prinia agnitio,quia illa curcnt artificio suppetunt enim perseex rebus ipsiis nes alia possunt. preter ista, excogitur ex quibus commode duci posti agnitio: haec autem signa ex quibus conscitur 'ecuitta agnitio,non curent artificio,quia confinguntur a poetisfecundum iter imile et alia atq; alia poJunt excogitur ex quibus nihilominiis agnitio conficiatur quam ex illis. Patet uero Aristotelem etiam hoc locoitu proferre bas dictiones 'χνα, λατυννα, cuti protulit,C expiseatii quoq Iib.primo Rhetor d Theodecteii. Exemplum fecundae agnitionissumptum est ex phigenia Euripidis, in qua Orestes Iphigenium agnouit ex Epistola Iphigenia uulcm Oresten ἐκ ύφασμα των id se textilibus uestimentatis. Nos locum hunc totum superius retulimus,uis uersus Euripidi apposuimus: non e igitur opus, ut rursus apponuritur.Scsendum uero,bis uulgatos libros habere hiatum espcas interruptos Duo libri, qui tu redierisunt bibliotheca, alter maiiu Politiarii descrip tm,alter uetustior tabubent, κειν ι λιγαρεα P in copia ς, κῶνος si αυ ρ λε, , α ΒόMm, πιι ητnegu - μυ u. tarn nil erba adhuc interrupta fiunt, ni fallor, citi uulgata. Alius liber n: an scriptM, qui apud me est, per ictu lus, et a betoe ipse locum interi Ut in cellinus docti cuiusdam uiri: nterpo sita es dictio . in υψα σμίκτω9

174쪽

cccccccc

IN ARIST. . DE POETICA ac φ ο ν,qua1n lectionem, etia1nsi conicctura potius quadam uideo ita conglutinatam, libentersequorridonee verior ex probabiliore sequo libro prostraturi. totum igitur locum ita legendum censeo. μειν μαν γαῖ .es si pin: -- δε ε υτ φασματων Virum bis omisis, quatenus id Aristotelis sententia .am spe sciendum cum duas habeat Euripidis Iphigenia agnitiones, ulterum Oresta erga phigeniunt per pii lum, alteram Iphigenis erga Orestem, per textam vestem: priorem istam esse, navον, quase explicat Arist. ni fecundu pecie collocandam. Posteriorem autem Ube 'χνοί . qualcinis primaspecie diximus reponi debere nam sit postcrior haec ab Oreste ενε καττιτεως, per etiam non habet lautiprior illa,euidentem, πfortuitam. Est apiid Sophoc qiιoq in Elcctra agnitio quase Orscsforor agito c. scendum praebet κα σφραγῖδορ. haec uero sit νεκα πιτείους cum enim adducition posset ad creduri dum Electra Orestem uiuere,illumq; spe, quo cum loqliebatur,eo modosii facit.Versus bibunt. Qiπεε - χο γ γω,

Haec itaq; pro arbitris poeta proscri non ipsa fabula, ideo in in pecca tum supra dictum facilcm lapsum habent, quippe nonnulla affcrre cr/ emissum est: ut in Sophoclis 4 creo radi suoX. cc

Huit fimodi igitu, ex quibusfecu idulaec agnitio constat . excogitantur,confingunturis ab ipso poeta, profero arbitratu .Sed magnum periculum impendet,ne iudicio Iabatur in j excogitandis, C con ingenis dis nam ion omnia conuentulit trugoediae nihils confingendi est praemii unicas edocuimus,omnias sutit accommodanda adsensus, qui poEticae acultati inferviunt Pericula vero ideo has in hac re,qui parum absunt a uitio ac plane in huiusmodifacile decipiatur homines. Sunt igitur silenter consideranda: quae liceat,quaeue non liceat Ungeremam quavis dicatuliquis,nihil qxodauimae expcra sectasiusq; t, loquens aut uocem emittens ullam, in scenam posse indiιci, quia id non patiturtiatura C siumliti do ueri tamenμpe uideas nonnulla elisnodi concedi posse, quale est leui tussi caris meis,in quo mihi loquentem facit nam aut proxima quadam ablinitate errem, alit ipsorum poetarum authoritate,aut ratione aliqua diuina q:ιae sub sit, supra captum mortaliti,uitiosa uideri non debent,quum iis praeter verisimile proferuntur. Hillius uero rei probanda cal se exemplum a trie Sophoclis trago diu que inscribebatur Tereus his uerbis, 3 scpοκλεους τημ. man stripti libri dii habent οἰον . Gφοκλε ρ τηρῆ iam illa dictio 3,cum fio non fungerctu coniungendi munere,obrepsit serinae ii in locum importune uidebatur Sophocles uxerat in eum fabulum Terei, uocem emissam eradio: nam κερ-ρα uocamus rudit m,quo texentes utuntur,facilesi 1picari positi aliquis, agnitio ictu aliquant consciamfuisbe a Sophocle, quae ducebatur ex rudi uoce praeter uersimile quidem. sed adco apte excogiis talain,ut reprehendi non posset. Citat Athenaeus libro tertio carithari poetae Terei in ubi loquitur de γὰdo iijs malis Philomela narraturi Tereo uitiata cui praetere linguam excctam iisnt ab eodem, ne tuis prum panderet sed illum acu pinxiserem totam,quastifcripsit scin te scriptis iteris. Huius igiturbabulla actionem tragicae cum constitui sci Sophocles, fortasse glutione aliqua cum opus esset in tragoedia,eanta radit,qiuod texentii in mulierum instrumciatilinese constat,uoce deduxit: plane mihi videor rem p . si non extu tragoediu,intueri. Sunt in Epigrammatum Graecorum libro primo crpus hi, quibus poeta quidam eleganter exprimitsermones Philomella acu pingentis, Crs eius Terei pandentissorori Pro massi' τσοκνη myci σῶο κασιγνητης tu μηλ χαι fg tu τόδε γεςip. ino Asi αλγxa Vl si . . 'πεχλο απαπήλ ε, ταὶ μοι λυγ ἰ, πασξ τριυς. . ος μ' ἱαρβαρυποτμον hoκεσι MνομαωV. impωτα Mἴενιους, αετ πψτα in νοσέδσε cpωνας.

175쪽

i reuocamus, quemadmodum in Dicaropcnis Cyprijs picturam quidc mi ille inspiciens ingcinum&in sermone apud Alcinoum audicias citharo , dum lysscs.c recordatione fleuit, uel agnitus cst.

Tertia agnitionisspecies declaratur ab Ariistotele, i 'per memoriam Vertit Paccius, per reminia scentiam Ac sane miror uirum alioqui doctis ignorasse,quid syc discrepantiae inlcriscinoriam, freminiscentiam,praesertim apud Aristotelem, nam is reminiscentium uocul ανααννον,reminisci aut Inclpellat μνουμ ονευ g sic enim librum illumsuu inscribit, scdullulis defnitionibus ex Aristotelis libro,

Ari toteles,rei absentis quidem maxime proprie,praesentis quos, no tamen rei cd imaginis rei ipsius Remin centiam uero esse reparationem lapsae memoriae ex quibuslam uestigi)s, quae adhuc reliquieruntis cogitatione, ideo dictum est antea nobis hanc'ribempe intercedente obliuione Hinc Aristotele docet in libro de reminiscenti eum ab his locis repurar a milha contrario, proximo, π huismodi,qt aeq:ti ole poterit illic copiosius egere. Exemplum huius agnitionisquaepe memoriam sit, sert Aristo teles ex Decaeogene in opi ijs alterum quos ex Homeri Od se inscrinone, qui habetur apud Acin

176쪽

quae en ut in cinplo, rerum Troianar Im atq: cxeu recordatum buixia, illius Herois non sine lachori

Sic ait, is animum pictura pascit inani, cinis uis ipsius,

Multa gemens,largos humectat flumine vultunt. Nunq uidebat uti bellantes Perganta circum Et quae sequuntur. Nec procul hinc Rhoeti niueis tentoria uelas.

Agnoscit Iuch malis. Tu picturin,in suo poemate exprefit uetustilumius poeta Dicaeoget res,ex qua oriretur recordatio praeteritortim talorti, nugno cum luctuinum sicuti recordatio praeteritae Iicitatis, e uoluptatis iucunda est,sic iusticitatis recordatio dolorem acti tracfarie de hac re copiosius aliquanto loqui non grauarer, quia locus postulat, ill perure me propedicin editurum bJolo hiri robicinat ex poetaruiu uer Lexcerpta. Uerba in contextu Aristotelis ira, αλκινο5απολογcia,quae uertit Paccius. Et infer mone apud Alcinouin,Aliter in munuscriptis libris legunturinam C incuset alii duo, quiferuuntur in eis dicaea bibliothecu ita habent, Gis αλκινοπαπλλογου.Sensus est Si ita legus cum dixisset agnitione fieri ex recordatione crimemoria, memoriainsignificare,oIuit Aristotel excitari in nobis uut inspectione imaginum,quae referun representa iis nobis,ea,quorum tunc uehementius recordamur,aut recitatione sermonis alicuius, in quo audiamus illarum rerum mentionem steri, quarum memoria statim excit

tur duplici igitur modo tulem memoriam in nobisgigni docuit Aristot. Sed Paccius, quΘd non intellexit, perperuius uertit haec uerba, non distinxit, quo si,ut perspicifatis non post in istius uesone duplex hic memoriae agnitionis smodus, de quo loquitur Aristot nam apud Homerum alter borumst ora λοὰ γου. id est asermone,quci audiens Ubses apud AIcinoum,statim recordatus est istorum omnium,quae iueo sermone profrebutitur. Quodsi hanc lectionem sequaris, αλκινοου ce π ογω, non repugnabo si αλκινου reportas, Erasis adagijs,duob. in locis restri αλκι, απο ογω, uetus udagia luisse e Platonis uerba resti thi sunt lib. c.de R . αλλὴν, δι G nri εγω αλκiνουγατ λsse ρῶaac αλκιμ ιδ αυδ or C quaesequuntur. Rursus idem cum declarasset locum illum res ri debe, eddalei

nolim Homericum, ex Iulio pollu.Itb. 6. mmmet. Aristot. li. 3. rem in dubium reuocauit. Aelianus

Euria,Hist. lib. ij. ait Homeri poemata olim diuis'Libye in partes,qltaru certa circumferebantur nomistas uulgo nota, odisseae bas restri τήν πυλω,τα λακειραμονι, καλυψους - ον, --τ;χεδ serg, αλκινο απόMγ si τὰ τη κιρκ e vi arisce, suaeρqκuntur, sed quid Iocus eget declaration addo fronnullu.Akinum,non Alcinoum debere inicilli eo loco puto. Nam AJcinum, refert idem Aeliaenus lib. z II. ubi multos multorum educatores recenset, educatorem fuisse I siue qui ut illum institu retud uirtutem tales apologos ipsi restitabat puero,quos postea Homerus recitantem facit illum ualde artificiost. Huius Alcini meminit Herodotim in uita Homeri, utque illum, Mentoris Itacensis putrem sese. Hinc igitur fuctum ut dicerentur αλῶντα τουγοι Plutarchus quoque in libro oci, se myri Δωρ nat ' επικουρος huius apologi meminit sed UIUA uocat,n Alcin his uerbis,m, V m φλοι arci MIν,κα πιοι. ιψῶν τὰ ς έκω ne ιον, u διελἔοι re μέδυκεωρ α ιυγο pq πλιδνυ, sunt uerb in contextu cr illa uerba perpendenti m ασῆ θα ἡ δοντα uest conspicatum aliqui eutire uel cum aliquid aliquis uiderit,rursus id ensiu percipiat, exempli curis conlpicatus ego fui Athena Socratern eundem postea in Gallia pictu uidens illius recordor statim Sed Aristoteles ait ἀισθέα quis notis perinc uortast, siensiu uide usi: num tantundemset,st audiero aliquem loquentem exsermone, tu quo illius mentio facta L. colligo igitur summatim ea, quae dictas ni Memoria sit, quotiscunq; aliis quem con picuiprius,emElocuti,rursus eundem intuemur, aut assoquimur. Nec tamen restri intuearis rusus ipsummet, aut imaginem ipsius expresiam, tantundem enim memoria expimira renovabitu te hic primus est modus,quisit persensium oculorum Memoria eadem ficti in quotiescunq; liquem procon picati uimus,aut aliquidae Silius: rursus audimus aliquem de V loquentem: simo enim ille membesia ema*re . atq; alter hic est modus,qui adsensium aurium pertinet fis a diendo: utruns igitur uolenscomplacti atque exprimere Aristoteles, ait Sacrsi egenerati uocabit os liendi, sius, quia per utrunque sensum memoriast.

177쪽

Quartum per syllogismum: ut in Cloephoris, quod similis quidam

accessit similis aut cm praeter Orcs cm nemo Orcstes ergo accessit tum quod Polyidi de Iphigenia est,ucris mi iccstcnim ratiocinatum suisse Orcstem quod, cum immolata soror lacrit, sibi quoque, ut immole

' tur, contin Cre.

Nunc declarat Aristoteles,quartum 1beciciu gnitionis, qua 'per ratiocination aranc uocat Aristoteles συλλογισμον quia colligitur ex eo quid erat ante notum neque discrepat 'rma disset in rum, quamvisjrtisse inpliciore q dammodo σlative hic ucccipitur,nequeia huiusmodi ratiocinatio ex qua oritur agnitio, similitudine ultimorum, aut flaturae corporis exemplum est ex loci horis,huii modi. Accsi quidam similis Nomo similis praeter Oreste ergo accessi ore fles. Satis patet, quam elegans,artificiosas, agnitio ducatur ex ratiocinatione in hoc exemplo, erat enim illud notum,acprobatum neminem item illi pepraeter Orestem,ex qua ultera mutpropo tione,conclusito ducitur. Videtur aliquis poctu loquens de Iphigenia tuli usus ratiocinationeseu de Electra .nam is phocles in hac Euripides in illa inducit agnitioncm erga Orestem, alio tamen modo, cutipatet .num dianes seunt fabularum constitutiones diuersa epipodia,diuerse solutiones quos etiamfi circa eandem personam, Nactionem uersanturi. quὸdsuperius copiose docuimit unium hoc in praesentia de Cloephorisdiae cum Morem ι pe apud Atheniensessacra Cereris celebrari. quo cmpore uireret segetes:nam Fidi gramcn,virentems herbam uocabant.Sucerdotes uero dicti a re su χuηφόροι, sicut in alijs eiusdem sicris dictae κοωρςό οι de quibus quia passim apud Graecos et Latinos multu lcgi possunt ideo me praete inittuntur.Alterum Exemplum fleri Aristoteles, ex Pol id Sophista, qui postea tragoediasscripsi, est utitor huiusmodi Orestes cum audisset mactatum Iphigenium sororem iiij putris,facile ratiocinari potuit se quoque mactatum iri, ubdespctetussiater,uis .ecsine est illa ratiocinatio, qua utimur,quotiesccunq; timemita aut commiseramur num cum uidemus, hominem iniiciu nobis mulum aliquod, incomae modum uiseperpessum: timemus tutun ne aliquando idem nobis accidat, ac omnisplane timor ille, Crcommisieratiostper ratiocinationem icet uerbs Vpicuri ex hoc exemplo uarijs modus a ueteribus in tragore scotifcta sodia plurimi enim restri,qualia sint, quam scohaerentia cum actione numiui toties dictum est in hoc omnis uersitur poetarum indu1tria: possuntq; pro suo iure1psodiu uaria excogitam. modo actionem ipsim non mutent. Exemplum si quaeraspraeter Aquae dicta sunt urite, poterit hoc cognosci, ex careo, qui imprudens, Iutetisq;st ipsium,concubait cumpor ore mox turnen agnouit, sed ante quam agnosceret,inducebatur ab Euripide uadens Aeolo patri, ut sorores fratribus destonderet,conia gijs uinculo iungere rem quippesuam Macareus agebat,at inscitus, imprudenss, uti diximus Actio tagitur haec est: ut dicatur Macareris imprudens cum imprusente, ignorarites idipsum sorore coluisse: ad

deo diobidem de eo qui uolat, egere nonnulla poterit apud Suidam. Exemplum simile isti spepoterit, si dicas Athenis exularunt multi philosophi, probabile est igitur ratiocinatum fuse aliquando Aristoreis

Icnis quos ex laturum.

Tale est illud in Theodecta Tydeo ueniens ille, quasi natum inuen

178쪽

turus extinguitur Min Phoenissis, quae locum conspicatae flare sibila . tum propterea commenta sunt, quoniam in fatis haberent, ibi debcre

mori: etcnim in eo fuerunt expositae. ιν

Afri aliud exemplum Aristoteles ex tragoediu Theodectae quae inscribebatur latius non extat fabula haec ideo di cile est rem totum exue te intelligere de Udeo quidcin lagitur apud Euripidean in Ph nisis quiddam, quod ad illius calamitatem dcinonstrandum pertinet, exulasse enim eum refert Euripides, C patria pulsum, cuti Eteocles quoque, qui ambo Adrasti eruntgeneri acti, stereuertendi in patriam, illius ope nixi. Verba Aristot. in contextu haec lunt. οπιέλξων ως intnσω bo ουυτnρὰπora rota.Seduliter se habent in munusn iptis libris, tu illa duobus, quisunt in Medicca bibliotheca,tumin eo,qui est a 'epuime,na sic leguntur,οπιελόων ωρ ρασων έον, semie απολλυτου quae uerba multosiunt peratiora, T agi spertinere uidentur ad rem,num peris etiam quandam babent inscie,si agnitionκ nullum uestigium apparet De Ddeo multa vi possunt apud Stat lim,idco iubi est nec cut ego plura profera Aliud exemplum aflrrt Arist. ex eodem,ut opinor,Theodecte,Graecus contextus habet. νυ ut φοινι δε quae uerba plane ni biIsignificant. Paccim uertit Phoeni Ased ego pro certo affirmo,cum Euripidis Phoeaenisse extent,non es quidpiam simile in ea tragoedia, malius cripti libri omnes habent v etie i grue, quam lectionem non pror=us re clo,nam Phineumfrtasse, ut Phinciflios aliqui tragicu imitationem pre it,atq; Theodectes Ucut opinorq οινικα, Irsii Suidasscribat ei incisene, ita postulat ratio Nisi forte legas φρινψιν.num Albenaeus fibulam Sophoclis citat lib. XI ubi loquitur de ii iura. Idem quos Ioim chir potνικαμpe nomitiat diuersis locis,et Eubuli Dijudicent docti quid sit hoc loco reponendam potit s. ego magnoperestquo manuscriptorum librorum uulboritatem, qui de Phineo, aut Phinc fit squidpiam pro erunt: nam Pbineus uxoris fuasiuslios excaecauit, ira Deorum post eum is e luminibus priuatus fui iniuriam sui .passus est viriniarum postremo ab Hercule peremptus, qui in selua depreo helidit errari efflios Phinei excaecatos,Crd ijs cum audisset stetit patris, uehementer indigitatus homi phinem e

nemperemit. Hinc tragoediae argumentum extitit de Phinei, eius liorum calamitat in ilicebantzr I su dilicitatrem in eam tragoediam mulieres, quae conlpicatae locum, in quo ante audierantsemorituras, statimseclim Athen eiurios

supputantes locum illum ita uocari, agnouerunt sibi impendere exitium. Atq; haec quidem Titio est ex is et Thespo ratiocinatione . Non disimilis agnitio est illa Oedipodi s αυὶ κολων λ qui Sophoclou, qttam supe pii. V.

rius retulimus ec

squic&adiungitur illud, quod in theatro per paralogismum st: ex . empli gratia, in lysse falso nuncio hic quidem arcum cogniturum sedi exit, ille uero tanqua arcu cognos edo ab eo, propterea paralogismu facit i.

Postquam alis modiis exemplis declarauit Aristoteles, aulAsit agnitio, quaesis erratiocinationem exponit quintam Agnitionis eciem qitam ait composilium esse ex paralogi no theatri:qui paralet mus specion qualidam haset Hilogismi. nihil enim aliud est paralogimus, quam falsa ratiocinutio quae reprae hendi potest quὸd in ea ex iis, quaesumptasunt, non concMur suum ii sub enim Cicero ait lib.primo de Inuentione,capite de reprehensione quod recentiores uocarit peccare in materis. Sed considermas hunc locum aliquanto diligentius, st enim perquam difficili sol obscurim. Paralogisnus iton ita exacte deabc accipi hoc Ioco dictum ut solet apud Diale ilicos,in ulla tantum conclusione cd fretustotam fabutim,stu partem fibula, is qua agnitiost: recensentur I ea, qμα consecquuntur agnitionem, nam in tra gresia agnitio per parulogismum uocatur ex militudine eius paralogi ut de quo loquuntur Diali iri, Sicuti enim omius argumentatio, quae propter aliquam ex ijs curisis, quas enumerat Aristoteles in libro τοδ ελdam , ubi agit de Puralogismo , minus colligit, atque concludit eo cinine uocatur ne apud tragicos agnitio perparulogistinum dicitur, quae minuasma est, quia priora, ex quibus deducitur aut falsi funt aut parumsolida,praeterea cutis e contingit,utparulogio sepe decipia ituris,quibuscumfuscepta est disputatio, i purum perspicacessuerint in uitio argumentatio is peribiciendo, antem quam concludatur, cfrpest, ut poetae tragici agnitioncmfuciant inter aliquos, parum ueram, fit tem hui uod quotiescunque ex rebus ignoratis,ueluti cogniti s deducitur,errore illii Ps,qui antecedentia agnitioncm Mon uidet repugnare agnitioni ipsi, et ij quae consequuntur agnitionem, rus, sit ex ἀ

179쪽

PRAN. ROBORT. VPLIcAT. pl omnlapati desumus res itasse habet Socratcs Romae non fuit unquam,diisse nosti paterim agnosceres pictum in tabella urbem, ingulasque regiones urbA,Thcutros, Turres,Templa,C domos.Repugnantia haec sunt: aliquid non uidisse unquim: π diceres' gnoscere postea, iam nihil recognoscimus, istantόprim conspeximus.Verum esto, aliquis non unimaduertens illa repugnantia esse, cum eo loquitur, de re bus,quae Romae acta sunt,deq; mgulis hominibvi,templi aedibusq; ac si Romae ille diutius esset commo, ratus, possetq; agnoscere ipsum Sermoti quia habetur cum eo,uidetur'riperparulo pinum. Ex is

pluvi,quod si turub Aristotele,huiusmodi est,in tragoedia quae inscribebatur,ὀHιασευ ψευδα θεα quidam dixitst arcum esse cogniturum,quem antea nunquisii uiderat haec sibi repugnant, utputet, Alter uer tanquam si re agniturus uislset arcum, ita locutus est cum eo deinceps. Atque sit in agnitione factus est purulogimus. Sed i quis roget, quomodo hic Theatri,1pectatorums paralonymus sub Ariastotcla iocatus non potius eius, qui loquebatur cum eo,tanquam stagnouisset Res Ondeo in nonnullisse bulis necesse esse id aliquando fieri, egereq summo artifici, cum aliter agnitio confici non positi,neque solutio fabula.Adde quod tragoedia illa uocabaturuis νε scid est fuga nuncians,qui usu nunciat, decipiat alterum oportet mentiendo, artificiose igitur poetaeis confinxissee uidetur fani agnitionci per purulogi um, sic enim postulabat,bula ratio,ii qumfrtasse credat id uitio poetae fictum induxit igiatur 'olidum hominem poeta. quisquis ille fuit deceptum repugnantibus illis duabus rebus, quaesunt

arcum non uidisse C arclim tamense agniturum, artiri enim mendaci hoc laqueo hominem irretiuit, ut postea multa alia ab eo eliceret. ectatorum uero gratia bicsi parulogiovi, ut decipiuntur, etiam ipsi i minus obstruentinentientis artificium, uix enim a paucis, benes peritis hominibus puralogisim coagnoscuntur. Aristotelis lib. Rhetoricorum II non longe a fine, locum uirilem demonstrat apud oratores iii A. Solciit enim et amplificare actum antequa ostendunt acta. Exempli accusituri conatur accusator miris modis amplificareβcIm,eiussquam coniecturis probari ab eo patrem peremptum, quod Roscius inficiabatur.Si iudices igitur,patiana turbe transuersos agiturbulenta illa oratione,ut damnandum censeantparricidi Roscium, nec animadaverterin factum no ui peprobatum cia oratore callido parulogiovi,quo decipici parum cautos κεν dices.Uerba Aristo sunt. ααora τοπορῶ inuri κατασκευα ἶὰνασκευα , μεν ταν - ἱατρο ετ ιππιν α πηο ει γ παγμα. , ' γανεα ἀράτ. - ιουκεν,

, Omnium uero optima ex parte rerum agnitio cst a qua uidelicet ex

is uerisimilibus admiratio ipsa paritur, qualis illa in Sophoclis Ocdipodei,, in Iphigenia. Siquidem uerisimile cst literas hanc mittcre cupiuisse, , Huiusmodi enim sola absque ullo uel impresso signo,autitiam extrinse

, cus,ut monile, fiunt.

sexta agnitionUecies est,quae enascitur ex rebus ipsis paulatim deducta siecundum ueris iis, aut necessarium,cum magna admiratione, stupore animi illius qui agnoscit, tum etiam aliorum omnium, qui audiunt. Atque an ita debet intelligi locmbis,cum actione ipsa aliquid inest,ex quo existit agnitis,quos qualeslt declaratur exempla assato ex tragoedia Sophori Oedipode Taranno. Cum enim Tirestas uates

180쪽

IN . ARIIT DE POETIc 1εν potius, uatem' creonte corruptum talia protulisse strueretq: rusuperuritiens Mincius,qui illi nunclauit mortuum Pol bum patrem, uocariq: illum a Corinthijs ad regni administrationem, unis feredire Corinthum nolle uti mat Oedipus,metu incestundae matris, sic enim acceperat ab Oraculo ille uero ut meis tu Oedipodem liberarctat matrem illum ipsius non esse paulatinis dum nurru uta pastore inuentus mstiua,ubi fuerat in uris expositus, allatusq; Corinthum ad Pobbum Regem,et ab illo ducatus fuisset,agnitionem uides euasi ex ipsa narratione, quae circa actionem fabulae uersatur, neq; extrinsecius fumi ab ullare sed ne confingi quidem cre ab ipso poeta, quis ex actione prosus pendet, haec quippe agnitio magna admirationern alter auditoribus tum etiam Oedipodi psit, mirisq; quibusdam modis illius, caeterorumq; animos percellit,quia praeter omnem 1 In contingit, di miseriam uJrr cum potisimum felicitas expectaretur,e solutio ab omni metu. Haec commode poterit quilibet attente legens pud Sophoclciu obseruare, Climaduerteres quomodo ex actione ipsa, rebus,quae fabula continentur,agnitio tota existat. Ac platanesti diligenter consideres, agnitio haec cum rebu3 siue tum recte cohaerea fecundum necessarium uidetur esse ducta, tali igitur artificio usus est Sophoclis mi tragoedia, quale scio, an in ulla alia, uel apud φαsuma/c alios poetasper icere quili iam,sed ne excogitare quidem, post.AIterum exemplum asstri Ariastoteles ex Euripidis phigenia,si quasi cuti diximus omnis agnitio existit ex uerisimili, quia cosnxitsciscundum probabile Euripides Iphigeniam epistolam scribere adorotemstatrem, in Graeciam,cum num esset occultionem eius mittendae. Haec agnitiosi consideres, non ita sitas in ipsis rebus, i cuti prior illa Sophoclis, neq; tam arcte cohaeret. Epiuola enim illa praesestri quiddam,quod extra fabulam, actionem sest, si connectitur per Epifodium miro quodam urtificio. Huiusmodi igitursunt agnitiones, quae ex reis bus ipsit ducuntur,atq; ex actione enascuntur, non autem a signis, quae uela poeta confingantur, uel ni

α δε Met, ut annuli,monilia, π huiusmodi. erum dicat aliquis in Iphigenia

σκμειων,. quidem παδεραίολό. hoc est ex annuli sigillo, quod ostendit Orestes Rc ondeo in ea tragoedia duplicem esse agnitionem,m priorem quidem se mugis artificiosam, in qua Or6tis agnoscit phigenium,Alterum uero,in qua Iphicilia Orscin agnoscit,minus spe artificiosam,quia ducituri V ε

Maely,non apte uertit, neq; intellexit Paccius,cum uit. Huiusmodi enim sol absis ullo uel impresso signo,aut etiam extrinsecus, ut monilafant,nam τε λ ιν ανα, νιι α appellauit Aristotclas,ea,quae a poetis confinguntur ex uerisimili.

Ab his uero probantur, quae Psyllogissimo.

Postquam Atistotclci omnia genera agnitionum exposuit, ei judicauits omnium praestati viam agnitionem esse,quae ex ipsis rebus, fabulaes actione ducitur,exponit etiam,qualis secundo locos collocanda, eum autem censetfecundo loco ponetidam,quaest per ratiocinutioncm. Atquesummatim ui dicum,Aristo telas praestantiores eu iudicauit ese agnitiones, quae propius accederent ad eam quam praestant imum

esse dixit eae autem propius accedunt,quae mugis ex rebus in iis in fabula e ipsis uisceribus actiosissumi videntur Exircino igitur loco poncni illae,quae ex signis ducatur, atq; ex his illae minu s artificiose quae a ignis extrinsecus positis in corpore,ut a monilibus, unam is,nam aliquanto, stantiores sunt, quae duaecuntur exsignis a poeta confictis, hac igitur norma agnitionum genera distinguit, ac dijudicat Ari loteriles. Verba Graeca,quae sunt in contextu aptius poturbent uerti,sic. Secundo loco cessendae sunt et agnitiones,quae per ratiocinationem sunt.

Caeterum constitu cre fabulas oportct,4 ita eas locutione construe re, ut quam a XI me rem ante oculos ponant, ac enim quae manifestissisma ficiat pocta inspiciens perinde a cicbus, dum aguntur, intcrsit, cum decorum ipsum nuc nerit, tum pugnantia minime illum later poterunt.

Hactenus Aristoteles de moribus,quae fecunda erat tragoediae pars, utq; degeneribus agnitionsimiXacte locutus cst,aliud quidpiam aggreditur,quod maxime nec burium esse videbatur ijs, qui tr gordia so

SEARCH

MENU NAVIGATION