장음표시 사용
121쪽
timensionem extensium, in varias partes diitinctum impenetrabile, singulae partes suam habent figuram c. quae proprietates neoueunt in non ente repe IRriri. Incautos iamta in hac materia decipi posse agnoicunt propter varios con Causa m..
si andi modo. Etenim corpus propter diversi, quae habet, attributa po- o diversimode speetari. limo in genere quatenus est corpus praecis , aut substantia extensa seu extensio , abstrahendo a variis disserentiis tum specificis tum individualibus , quibus corpus constituitur in tali specie ' est hoc inmero individuum, hic lapis, hic equus, hoc lignum. 1. Potest consid rari quatenus est tali Arma praedirum, talem habet differentiam specificati re ei huius aut illius speciei. Priori modo consideratum corpus Mugnatur in tenere nomine spatii & extensi Secundo modo spectatum juxta varias, quas habet , inerentias , feciei nomine appellatur, ioc dicitur individuum. hic lapis v. g. Hinc esticitur ut spatium de hoc in specie aut in individuo corpore dicatur, ut genus dicitur de specie lae individuis, Animal de Homine ω de Pere, vicissim ut individuum dicitur esse in specie in species in Gnere, Petrias in Homine, Homo in Animali, ita hic lapis dicitur esse in spatio
Quamvis spatium sit ipsummet corpus , non est absurdum dicere corpus esse in spatio, cum varii cogitandi modivi variae , quae per mentem Sin praecisiones ejusmodi loquendi modis dent occasionem. Sic licὸ materia cum corpinet identificem , ex materia nihilominus, corpus fieri aut faetiam esse dicitur. Sic partes simul sumptae dicuntur esse in toto, quamvis idemsnt prorsus
sic putant Recentiores philosophi in hunc errorem dedui ins sitis homines.
ut spatium, cujus essentia in extensione consistit, Mest corporibus onibus communis, pro re a corporibus distincta accipiant, quia potest ab illis cogit tione inricindi. Prohatur adhuc impossibilitas acui, oui si supponatur aerem qui inter e . a. biculi parietes&laquearia continetur destrui, aut alio quocunque modo inde inivit. extrahi, nullo alio corpore in illius Locum succedente, itaut spatium illud sit, quo Lo-
prorsus inane, manifesta erit contradictio. Etenim cum parietes & laquearia in cus aliquis eo auo antea erant loco eonineresipponantur, distabunt ut distabant ante aeris Rietur.
ωbductionem,&sinae non distabunt, quia nullum corpus inter illa intercedit, sulla enim esse potest vera&realis distantia, ubi nullum est corpus, cum di : L stantia sit corporis modus,, nequeat corporum duorum distantia concipi quin concipiatur corpus illis interjedhim, cum ditantiaevi corporum distantiiun, ut in rasint praeelia es sentia in extensione consistat . Siquis contra ea qua vix dicta sunt objiciat individuum non posse deserere os .m. m genus, Petrum v. g. non posse ab Animal sejungi posse tamen corpus a solVitur. spatio seiungi, ac consequenter spatium non esse genus respectu corporis & non vile idem cum illo congruentὸr iis quae contra Vacuum sunt stabilita compus nullum a sito unquam spatio sejungi onine corpus cum locum mutat, ab
eo quem deserit ad eum in quem miserint, suum se es spatium seu e
122쪽
tensionem abducere. Dicunt a cum asseritur corpus occuvare certum quoddam spatium, idem esse ac si diceretur tantam esse illius molem , aut illud esse
tantam universi aut extensionis indefinitae portionem. Cum corpus aliquod iii aliquo Loco esse dicitur intelligi volunt illud ad alia corpora talem habere situs respectum cum tale spatium aut locum deserit, non amplius habere eum respectam situs, sed novum acquirere. Dicunt consequenter ad ista nullum colpus proprie Mabsolute situm spatium deserere, sed secundum vulgarem l quendi concipiendi modum, quatenus ut supra diximus, propter eas , quae fiunt per mentem abstractiones spatii a corpore, data est occasio dicendi, cum corpus aliquod suum Locum deserit, idem quod antea spatium remanere , quia remanet eadem in genere extonsio eadem inouam extensio, quia cum coond ratur, ut est extensio a differentiis individualibus abstrahitur, adeo ut eadem censeatur extenso, quandiu est aequalis. Non potest autem non esse aequalis extensio diversorum corporum, in eodem Loco sibi succedentium v. g. cum in Locum aquae e vase emine seccedit aer, acri vinum, vino oleum: Omnivinaequalis est Extenso si illis vas omnino repleatur. Aisa. Ei R qntiore Philosophi ad suae sententia confirmationem adducunt Arist is, R. telem, qui . . P sec. c.6 text.N. dicit ea quae de Loco cinani dicuntur simi-cestioribus lem habere probationem, improbationem. Si itaque nullus alius sit Locus internus, quam ipsa corporis locati moles aut extenso, si Loci intervallum nullum aliud sit praeter corpus, manifestum est ex sententia Aristotelis non posist dari Locum, in quo nullum sit corpus. Nullim autem alium esse Locum
internum aut Loci intervallum praeter corpus locatum patet ex textibus citaris hujus Disputationis c.i ara I nu.28. Quod adhuc luculentius demonstratur ex
capitibus6.7.U8I. .Ph sic ubi ille Philosophus validis rationibus non modbretellit Vereres, quisvolat Inani motum omnem de medio tolli asserebant, sed etiam ostendit Inane sedaretur esse impedimentum invincibile ad monim, cum sit immobile, non secus ac corpora trinam habeat dimensionem, quac pora sibi mutub obsistunt quando movenrur Aristotelis sententia praecipue 'telligitul ea text.67 ejusdem libri , ubi dicit tesseram si per aerem in Matur aequalem sibi molem pellere e loco, quem occupat, quod fieri non pineest in Inani cum sit immobile. His textibus non solum manifest,refelliturInane, sed etiam perspicue ostenditur Aristotelem statuere essentiam corporis in extensone, iubamque agnosicere discrimen inter Inane corporis molem, si ab ea per mentis cogitationem assectiones detrahanmr, ac consequenter ex illius mente Recentiores recto
asserere illud, quod homines vocant spatium Iniale, esse verim corrus affecti
123쪽
Exponitursememia eorum qui asseram actu dari θ esse
necessariam macuam. V Acuum seu locum in quo nullum sit corpus non mod postibilem , sed
etiam necessarium esse contendunt Epicuri&Democriti Sectat radi qui eonidnduκε cunque ex corpustulis insectilibus sensibilia corpora conflari opinantur aeuum indi Probant autem acui possibilitatem x. Quia omnes mente facile concipiunt possibile. spatium aibus dimensionibus extensiim, in quo nihil est corporis, nullaque corporis proprietas comprehenditur , ut experitur quisquis des latio praecisexogiatat, sed quidquid mente concipitur possinite est ergo Vacuum est possibile. Si quis objiciat, Vacuum seu spatium, in quo nullum esse corpus supponi diur, esse merum nihil, aut negationem, ac pioinde nullam illius ideam possed e grin mente excitari, cum omnis ideatis entis positivi, it non entis nulla est 'r' 'proprietas, nullam quoque esse cognitionem aut ideam. v. Verum quidem esse non entis dospatii consequenter acui, quod est merum nihil, nullam esse, ram4 propria dictam ipsius deam esse tamen posse ideam illius exclusiva quatenus quod per veram corporis aut stibstantiae extensae ideam representarundovacuo negatur, diciturque Vacuum esse illud extensum, quod non est corpus, habere tres dimensiones quae non sunt aliquid reale. Probant a quia Deus sua infinira virtute potest aerem in cubiculo conte tum deaeuere, simul prohibere ne corpus aliud in renetiun ab Aere Loci illinarur. Si Deus modo exposito aerem in cubiculo cinitentiam destruat, manifestum est spatium intra cubiculi parietes, laquearia comprehensim sere omnino vacuum. Cum itaque nullam perspiciant in illa aeris destructione repugnamtiam , cum Deus sit infinite potens, putant se manifestis acui possibilitatem demonstrasse. tanta sit in hac rerum corporearum universitate Vacui necessitas Midem
esse contendunt saltem quod attinet ad Vacuum, quod vocant disseminatum P zἴπ
seu dispersim, insectilibus, α quibus corpora minant, inresectiun Etenim, a um Ginquiunt, si Vacuum non sit, omnem de medio motum tolli est necessarium necessarium quod ita probant. Quod movetur, vel in plenum vel in Vacuum movetur; non in plenum, quia daretur corporum penetrario , cum plenum sit corpus; ergo
Idem probant ex corp-mi Buctura, quae, cini constent insed bus bent poros seu meatus insensiles, qui equidem si majores sint possim ab exili ribus corpusculis impleri, quae ab istis corpusnilis relinquuntur spatia ab aliis adhue pessent impleri seddari processum in infinitum eum sit impossibile. necessirium esse dicunt, ut reliquantur corpusculorum insectilium interstit iu uiis corporis expenia.
124쪽
Idem confirmarur corporum rarefactione, condensatione. Cum enim densitarescunt, necesse est corpuscula quibus constanes se invicem abscedere,ac spatia exilia ψmnis corporis Vacua relinquere, cum vero rara densanrur, necessariimi est, iussicit, quae latiora erant, interstitia contrahi, tangustiora essici. Et pari modo in corporum in one. convexa superficiem magis expandi, concavam conti ahi, quia, qui ad illam spectant, meatus insensiles dilatantur, qui veris ad istam vergunt fiunt angustiores.-Ad haec addunt cineres ingentem aquae copiam exsorberes, quae in parcium interstitia non penetraret, si non essent ab omni corpore Vactia Pari modes cunt non posse concipi, quomodo in corporibus animatis fiat alimenti distribu Atio si nulla in iis sit spatia corporum expertia. Cum enim alimentum sit quoddam corpus, non potest per tactus plenos penetrare , cum naturaliter imposi, bilis sit corporum penetratio. Ugnum modo Vacuum disseminarum dari contendunt corpusculorum insecti- etiam va lium deffensores .sed etiam, magnum induci posse naturae viribus, quod variis suum posse experimentis comprobari putant , quae iam sim satis familiaria. Etenim si R ii Er . Miliae aspirantis embolus ultra triginta duos hedes eleveru supra seperficiei '' - aquae in qua immersum est insinus An4iae orincium spatium, quod inter i
tam altitudinem Membolum reperitur, ab omni corpore Vacuum esse come dunt. Etenim cum aqua, ut uio loco demonstrabitu ad altitudinem pedum uiginta duorum tantum in Aniliae tubo ascendat, vi aeris sita gravitate aquam extra rubum prementis intra rubum compellentis trudentis ove, nec Valeeti
aeris gravitas aquam uiora pedes triginta duos propellere , in qua altirudine fit aequilibrium inutam aeris inqua deorsim, nocesse est relicuum spatium ad iustum usque esse Vacuum, cum ad illud implendum nulli corpori parcat trinsitas. si enim corpus aliquod ad4patium illud posset ponetraro, maxunc aeris illud illaberetur, sed si aeri pateret via, statim aqtia, quae in rubo est suspens, vi pressionis aeris extemi descendered, qui aer in spatium illud illapsus aquam
in tu contentam deorsum premeret,in tolleret illius cumaere externoκqui
vhrium, quod raeerientia comprobarur. Etenim quanrulacumque rubus hiexmiula, per Quam patea eri transirus, aqua non elevatur , quando embolus ait ilitur, &41fuerit elevata statim in vas suojectum defluit. Hoc, - quod jam familiare est experiment idem probant. si nempὸ rubus
vitreus se pedes aut ampli dongus altero tandam extremo apertus Mercuriova. ploa D, usimhit actis relinquatur,vi deinde aperto orificio in vas Mero .no Planta amnematur, ein tumue ori elaus sursum spectantes statim
Mercurii pars defluit in vas in edtimi, reliquum sustentabis premente teriti acte ad altitudinem duorum pedum pollicum trium aut quarum, iuxta majorem aut mi gem Atmospherae altitumnem 4 juxta majorem auuminorem aeris gravitatin No in ubique est ead- Atmospherae Meimdo, uec semper aequalis est aeris incumbentis gravita Iis in locis in quibus co currunt maxima Atmospherae altitudo, maxima aeris gravitas, ad maximam
125쪽
Am . Senmt Peripat circa aeuum. 77
. kendat ut bonam illius panem deserat,eam putant etiam ab omni alio coria
ore Vacuam,idem suadente arginnento, quo probatum est in Antilia , cavit se Funaqua deserit,nullum aliud corpus recipere Sustinerur autem Mercurius in minore altitudine, quam aqua, quia Mercurius, cum sit longe gravior uam aqua α.altitudine longe minore nanciscitur aequilibrium cum aere ext
Idem confirmari potest hoc experimento:Si duo corpora, duo V.g.semiglobi, -jungantur secundum superficiem planam optime laevisaram e directo in idem oris,
panc oppositas trahantur, non ab invicem separentur nisi magni adhibeantur matur alio conatus,juxta diametrum superficierum secundum quasi tannunt illa corpora, experime staut si diameter sit tantum 1emipedalis ad separationem essiciendem, Vix suffi -ciat unus at duorum equorum robustorum conatus. Fit tamen separatio, undZ manifesto ferri putant verum Vacuum induci. Etenim ex magna illorum comporum resistentia adversus vim distrahentem manifestb demonstrant inter illa corpora nullam patere viam aeri aut alteri liquido propter immediatum superficierum contactu ac consequenter,aerem non illabi inter illa corpora,nisi facta jam separatione,ac consequenter inducto Vacuo,cum aer nequeat in inita μου siperficierum illarum cent m deflue . ,
Eripatetici nomine Vacui cum Aristotele intelligunt spatium inane aut cum in quinullum corpus comprehenditur in verycirca illius exia Gntiam, inter Recentiores Philosophos, Epicureos mediam viam sequum propositior miliam datur in Natta a corpore Vacuum, nec disse inatum, im a collectum ut magnum. Haec Propositio probatur, quia adversatur unitati JςR nila uniuersi,qui ista continuitate aut contiguitare tantum unus dici potest, nec . ui enim ill iottam unum dici potest cujus partes sunt ab invicem discretaeri dis dat,
sine Dei es a potest esse V gratia Vacuum necessaritam esse asserunt Epicurei;moveri enim posse corpora sine vacuo mox --ἀeadetur.Pi obatur deniquρ haec propositio, quia si daretur acuum adversae tu fini propter ouem Deusmundum condidit Cerrum enim est Drem, cummunium condiciis, eum sibis opum propositisse, ut per continuas mutationes nova corpo . Minu generemur, it ea;quae genita sunt certas functiones obeant, certos effectus pisoducant,ad quae omnia summes recessarius est comissum contactus.Etenim nina potest mente concipi quomodo corpora ab omni liorum corporum contactu lioera aliquam p*ssint mutationem subire,aut alia quam functionem obire, cum sine corporiun circumstantium auxilia suis miseteribus perfungi, latenus possint, ut satis patet ex iis qua superitis diximus
126쪽
,bi a P sirio 2. Nullis Naturae viribus induci potest'. cuum.Haec propositis dari' ha uitri Je 4 .a ἰ iris, pia cedentit, eten in cum nullum spatium sit Vacuum in io unia Viribu,. 'sis, non potcit unum coistis e suo Loco pelli,quin aliud pellat&hoc aliud ut facto veluti corporum pulsorum circulo,ouod ultimum pellitur,succedat primo in Locum quod deserit eodem instanti,quo deserir, ita ut quae pars spatii pruria deseritur,simul occupetur ab ultimo Neςessse est, inquΗn, eam fieri corporum veluti in circulo propulsionem, aut dari corporum penetrationem. Si primum fiat,non datur tacuum,ut se se patet.Secundum est impossibile, cum Naturae viribus nullum corpus pollit aliud penetrare. Quod attinet ad argumenta,quibus Epicurei probari putant magnum Vacuum induci posse,quam ea sint futilia ostenditur inferiu*.ὰψ Propositio A. Nihil tamen vetat virtute Divina induci Vacuum. Validum Potest a quidem idetur, fere invictum argiunetarum Recentiorum Philosephorum me dari ipsius Austotelis', contra Vacuum, cum in eo apprehendamus dimensiones. . ' quae sunt propriae solius corporis. Videretur tamen temerarium illam virtutem Deo denegare cum non sit in Vacuo adeo manifesta contradictio. Etenim cum Celeberrimi Philosophi corpusculorum insensilium defenseres semper admis rint Vacuam disseminatum , necesse est eos habuisse aliquam ideam spatii sine corpore Au extensi negativi auiexclusivi. o... . as propositiones confirmant lutione argumentorum in praecedentibus sit aresi Articulis Propositorum Ac primo quidem quod attinet ad argumenrum ded otio decon tum ex res eructione, condensatione corporum,ad probandum Vacuum dis-denraiis seminatum, illius solutionem tradit Aristoteles P sc.6 γ .ubi docet, resectionem fieri non per interstitiorum inanium inter corpuscula comprehensorum dilationem,sed per materiae cujusdam sabtilis infressum in meaeus cose pomari insensiles , quae vel valido sito motu partes insensiles separat, vel si ab aliis catas separent ,ineum quem relinquunt locum statim succedit,non me tu Vacui quod est impossibile naturaliter, sed necessitate pleni, cujus causa nurulum corpus potest cutio loce pelli,quin aliud et iccedat: Condensationem modo contrario fieri docet idem Philosophus per recessim scilicet ipsius materiae 2btilis ex interstitiis corpusculorum insensiliiun. ε . Vi Eodem modo explicatur inflexio corporum sine Vactio. Etenim quanta ei Nulla est ter inflectitur , necesse quidem est meatus illius insensiles aliquando in parte necessitas concava fieri angustiores,in parte vero convexa semper latiores: sed in ea me V - la tuini mutatione uti inducitur Vacui necessitas, cum praesto adsit materia sis ....is ' dissi quae meatus impici cum dilatantur, nec est procul accetienda, cum emeatibus qui constringuntur possit derivari.Nec hic metuendus est proces iis in Infinituin inpor una majore exilitate , quia per varias detractiones exilissimaeo euscus ineri' Mi parritatem continu decrescentia eorum angustiae se/cco 3 nt ut clare perspiciunt illi , qui agnoscunt mate-tim esse divitassenni inde iisite illiuisue partes consequenter acile posse quibuslibet spatiis accommodari. Haec dissicultas negotium facessit tantum com 4usculorum insectilivm des oribus,cum propter corpusculorum duritiem aut soliditatem
127쪽
seliditatem invincibilem necesse sit inter ipsa meat 'in sidam Vacuos eli Nccvalidius est robur argumenti quod deducitur ex aqua quae a cineribus xviii.
exsorbetur 4 ex alimento quod in Plantaru . ni in Animalium partes ad ca Nec ut aquanim incrementum distribuitur. Etenim cum aqua in cumulum cinerum infula acineribus
litur non ideo tam facile illius poros penetrat , quia sunt acui, sed quia aer η 0ybς xu aut si quae alia est materia in eiusmomioris conclusa facile obsequitur aquae 'μ μ 'impellenti, illique locum cedit. Almentum Vero per corporum animatorum ostio,ibis,
meatus facile aiffunditur , non quiassent Vacui, sed quia a causis externis tru viventibus litur in Animalibus .g. sanguineis a corde, in Plantis ab aliis causis. Non distribuatur. est autem semper necessarium ut canales in quos succus nutritius insilit, sint Vicui aut picni materia quae facile locum cedat alimento , cum ipsum vi impulsionis accepi possit sibi viam facere, aut saltem meatus, si angustiores facti sin dilatare. Cur autem partibus nutriendis adhaereat, quandb in illas est esse-sum,docere,non est hujus loci . Spatium illud Aniliae,quod aquae Vacuum apparet,si embolus ultra altitudi xi et nempedum trigintaduorum elevetur, & spatium quod Mercutius in rubo vi Ex aeuo treo deserit supra stirudinem pedum duorum, trium pollicum non probant pγxς xς magnum Vacuum Naturae viribus dari posse.Etenim cum constet multa corpora = meatibus insensibilibus esse pervia,&dari materiam subtilissimam per Omnia datis,4
corpora diffusam, quae meanis illos facile pervadit, manifestum est, eam male tum a riamin Antilar&tubi vitrei cavitates facit penetrare, inuod Morcurius rivum. Mua deserim spatium statim occupare.Pororum in seni 1llum materiae subtilis existentia clare, perspicue probabitur in sequentibus. Corpora secundum superficies planas & bene laevigatas contigua tam valide resistunt viribus in partes direistb oppositas realientibus per lineas perpendicula βάρη
'estu hcLebus, per quas letangunt, quia cum illa: iuperficies uni magna eoipo magna aeris columna corpora illa premunmr, de in mutuo contactu firmanrur, tum feeun-
ideoque ad illa separandasint necessariae, sufficiunt vires, quibus possim op dum supe positae aeris columnae repelli , nullumque est Vacui periculum, ex eo quod ac εος 4, με non potest in instanti ab ambitu superficierum ad earum centrum pervenire' 'ηgςR Benim curia in contiguis corporibus innumeri sint meatus insensiles, quae per '' illoscontinuo fluit materia subtilissima, statim implet spatia, qu.e a corporibus sontiguis relinquun- cum separantur. Adde quod eorpora, quae putantur se immediate tangere non se tangunt,sed separantur ut plurimum interjecta matenae sebtilis influentis lamina tenuissima.Etenim cum duo corpora e partibus oppositis ad se accedunt, ut per superficies plana parallelas perrectam ipsis perpendiculta em delatas containis fiat,non possunt omnem,quae inter ipsa interjia eluir materiam silbrilem excludere,ut per se paret, quia daretur motus in instanti,quod est impossibile.Si vero jam se tangant duo corpora secundum superficies quantumvis parvas,nulla vi possent seperari nisi prius fiat in superficiebus ali- partium divae o,qua materiae subtili facilis transitus patear.
128쪽
OUia non 'uni in Disputat. s. quae est de Loco de vacuo,sed etiam in sequ-ntibu Disputationibus Phylicae tum Generalis tum sarticularis frequen fit mentio Machma Pneumaticae, flammetri videtur congruum liaci illorum machinamentorum structuram Musum explicare,ne illorum ignoratione minus clare&minus distincte Lector intelligat ea,quae proponentur, aut omnino non intelligat.Quod reinet ad Machinauxtammatica illius stru in exacte celineat exhibetur in Fig.i Tabulae time. Illius Machinae partes praecipuae iunt vas recipiens appellatum, illudque vitreum toto ambitu ad exteriora convexum, in parte inferna orificio circulari apertum, innixin tabulae plana ferreae aut aeneae aliusve materiae stabilis, cum qua orificium illud cera ac terebinthina mistis aut alio corpore viscidis glutinatur.Pars altera est anilia partibus quibus integratur compacta. Has duas partes connectit tubus ab infima parietavulae, cui recipiens innithur, ad an tam protrusus, cuius connexuamdam partium fit unae vitas.
In prima itaque figura primae tabulae vas F exhibet recipiens,quod nihil imterivi seu seorsim ab imo ad summum decrescat secundum longitudinem seu sit omnino globosiim,seu cylindricum, seu ovale, dumnod nulla pars parietum ipsius habeat notabilem amplitudinem in rectum extensam, complanatam aut vergentem ad iniviradis etiam interest seu recipiens sit indivblim, seis constet ex pluribus partibus si .g in summitate sit aperrum, intris edam corpora immitti pomnliquin recipiens a subjecta tabula separetur Si, inquam recipiens sit ita aperrum,& ad claudendum superius orificium imponatur capis
tellum convenienter formatum,& extrorsum convexum quod possit cum sor
mine cui apponitur convenienter copulari sistinarique ne per rimas aliquid actis intro rubire possit.
exhibet Aniliam in cujusvivitate continetur embolas cui firmiter collia gat lamina ferrea dentatasiusum porrecta cujus crenis se inserunt dentes, tae convenienter cum suo axe disposita ut ope manubrii in partes oppositas
alternatim volvatur,4 laminam ferream embolum cum ea connexum alter
natim elevet ae deprimat. I Exhibet rubum curviun aetabula recipienti sitiaiecta protensum ad antliam , cuius rubi ope cavitas recipientis communicat cum cavitate aniliae In fundo antliae B est parvim foramen, quod digito aut alio corpore convenienter nunc applicato nunc remoto occludi potesto apertiari, usus postulat Pars L es manubrium bacilli qui protenciitur ad rubum memoratum pros locum ubi rubus jungitur anulae in extremitate bacilli est verticillum transversim pertusum,& ita transversim ad tubi cavitatem positum ut illius foramen,si in directum cum Ubi cavitate constituatur, unum cum illa
canalem constituat. Si usto inicillum quarta sui parte convertatur tubacavitatem
129쪽
-vertendum est emolum,ut selet in omni anilia esse pertussim eae Immi parti exteri, aut superiori seraminis appositam esse valvulam aut tigulam,altera extremitate ita collis tant,alteri ad motum ita liberam,ut si se moraliquis ex antliae cavitate nitatur egredi . illi facilem praebeat triuisitum Mara parte Fae est ad morum libera;si vet,liquot aliquis ingredi nitatur illi viam occludaia resin parte eadem quae est ad motum libera. cipere possit per rubum I. Si veris clause seramine B embolus ta sum trahatur , cum illius soramen depressa lingua occludatur , prohibstiumue de in aris sepem incumbentis, ne aniliae cavitas maneat vacita, micandiam, S sic , continuatis altematim elevationibus 8 depressionis is emboli, tandem recipiens deplebitur omni liquore gravi, & deinde factur pleianar aeres verticillo innuenienter ad illius fluxum diissito,aperiatur 6 ramina quo aer defluet in antliam & iud per rubum es, transivit in reci- Hujus generis minationiis, H, variorum corporum proprietates merum detectae, data est occiso Mettitatius inquirendi veras variorum Phaenom
Ac primo quidem ope Maissi in Phenminis mandeta demonstratur po tentosa aratis elinio Si enim velica qualiscumque ita comprimatur ut
nar, ut nihil introiibire possit', ac tandem in recipiens immittarur, E quo per a - multipllici emboli elevatione es depressione aer qua A ne tu potest exara. - , paucus aer, qui intra vesicam in relictus, adeδ violen 'terri arulitur ut non seliis vesicam vidia distenda , sed etiam interdum
130쪽
r, Explicaiis Machinae pneumatica
in antliam inde in recipiens F per turbu: I statim vesica eo trahetur , ut prius. Eo solo experimento manifesto demonstratur primo aeris vim expansivam elle portentosam , sine qua vesica non extenderetur in tantam amplitudinem. Gravitatem aeris demonstrat facta illius in recipiens ingressu contractio vesicae , Fae manifesto essicitur ab aere ambiem ter qui vesicam valide extensam non coges et in spatium adeo exiguum nisi esset gravis Eum autem effectiam pioducit aer in recipiente contentus vesicae incumbens , tum propria , tum acris externi gravitate , sed hac potissimum, propter ingentem tmosphera altitudinem , secundum quamvis premen si debet aestimari. Ope illius acliina demonstratur in aqvi aliisque liquoribus multum aeris contineri , si enim vas cylindraeum aut i bicum superiore parte apertum aquae semiplenum in cavitate recipientis collocetur, deinde emota in antlia variis , ut supra dictum est , elevationibus4 depressionibus aer e recipiente extrahatur , qua veluti bulliret , agitatur cin ea variae excitantur bullae, Quae sursum feruntvi Idem circa varios alios liquores observatur. Hoc experimento fit manifestum, multum aeris aquae permisceri , non tamen intelligitur quomodo aer lique macro permis eatur a quo alienus videmr. Multo minus intelligitur quomodo aer ita aquae permisceatur ut illius molem augeat , illam vero multum expanda , quando illius particulae secretae ab aquae particulisse se explicant, ut accidit in aqua quando congelatur. Iic habent Physici incitamentum ut diligentius inquirant in quo posita ess vis aeris elastica quomodo enervatur ac restituitur. Ut in aquatia in variis corporibus consistentibus,sed aliquatenus mollibus cu usinodi sunt carnes,fractus, flores a satirinacea,4 alias, si intra recipiens collocata fuerint, extracto ope antliae aere multi halitus & vapores expirant, multa aeris particulI eliciuntur. Sit
Inum V.g. Vetustate contractum corrugatum , in eodem recipiente coli cetur,& ex eo aer extrahatur, statim inmmescit distenta cute rugae omuuno obliterantur , succeditque laevo qualis esse solet in pomis recentibus
Inclusi in eo recipiente fructus, fores, semina e s aer extrahatur diutissime conservantur integra quae in aperto aere brevi solent corrumpi. Unde patet quantast aeris vis ad corpora sistatuenda, quae in quo posita sit inquir te debet Physicus. i. a Inanimata corpora diu conservantur in recipiente memorato si fuerit aeris vacuum, at Animalia in eo privata acris usura cito intereunt, sed longe citius Animalia sanguinea quam exanguia, inter sanguine ea quae calidiora suntestius quam reliqua moriuntin'. Ecce egre iam ad Physicorum ingenia exercenda materiam,si velint eorum omnium Pnaemomenωn causas diligentius im, vestigare.
Corpora combustibilia in recipiente aeris vacuo , collectis per speculum . . tium radiis uruntur quidem is sed non inflammantiis, s excipiarii put
ais,pIrim, qui soluo ita mat , ejus tam aurum non longe expandi