장음표시 사용
101쪽
A R T I C. V. GRandines vero ex vaporibus crassis calidisq; fiunt in locis, temporibu Sq; calidis a non enim frigore gelantur, sed v-n diare nione crassiorum vaporum , dum tenuioribus ac calidioribus Ab c de spoliantur. Ita quod simul ac amittunt calorem & tenuita- cor ,ctis tent,dum veluti illam sequuntur nolentes separari ab ea,nem am ' sestolis , stringuntur ac compinguntur & indurantur ; dc quo-eu b paruo frigore magnam sortiuntur constipationem: ''. - frigus enim in densita ic gaudet, & in ipsa multiplic tur. Ideo sessu - ante quam grandinet, tonat,sulguratque coelum, quod nimi-
I ru, nec rum tenuitas ex crassicie erumpens separetur, veluti in Lomprim ex va- bardia aestate feruente innotesciet a GH otiares, conge tur astigore, ut ait Ariston inuitὶ confessa aquam oririt idam; n-ssivmpta ora talesubuodeiiceret antequam gelaretur. IIem unde nam huiu odisti is aduenit, cum aer talidi simissu in quo sim grandisui, cita b rus r. Me nurum restigerat, ae vietum sim
ARTic us v L . Iues autem frigidis in locis, ac temporibus tepiditati su eedetibus fiunt Porro quando Auster vapores multos calidos; in aere attulerit,ac simul aquilonare frigus superueneri t, eos oppugnare coeperit,ac paulatim occupat, superat, gelatque hisiusmodi consis entiae visuntur. Quapropter non in maritimis regionibus, calidioribus ex luce in aquis multiplicata resiliente fiunt niues sicut grandines, neque in aestate, ut illi, nec saepe in Autumno aut vere,sedin montanis & hyeme, nullisque praecedentibus tonitruis, eo 'uod ex crassitie tenuitas non erumpit, sed cum ea remanet, eiusque calor a frigore Iigatus,qui calidam albamque niuem mollemque reddit, cum a trigore indurari non permittat omnino. reuel Diuitia i brum Cooste
102쪽
PHvs Io LOGIC o R. CAP. VI. SyNities omnes a sicut&caeterae aquae natiuo blandoque, constituuntur caloret, quamuis externo frigore oppugnante his intactui nostro frigidae sentiantur ob illud, S ob id quod ipsiS nos Apennini eae calidiores sumus. Nihilominus nives impinguant campos, al- raporabis . baeque sunt ac molles, caloris scilicet facie ac dispositione dota mari delatunatae. Nec quidem vinum aut oleum dum congelantur natiuum calorem amittunt, quamuis eius operatio ab e XLerno fria, Ais gygo religetur, impediaturquet: ita necens aliud ullum, ultusve liquor. Quilibct liquor seruatur calore blando, a Praepotem vim quavia. ii vero destruitur in vaporem : similiter& a frigore, quod ni- bl umniarum liquore ex molli fluenti humidoq; durum, immotum,, calorem e- siccumque eras generar,glaciem scilicet, crystallum, terramq;. ius in Milligitur liquores essentiam blando a calore habendi. Mare quo ' ent , vi que una uersum calidum est: cum sta salsum,. Omnes praeterca
aquae a calore genitae sunt ex fumo calido inspillato, habentq; dulccm sapore in nostro calori blando propinquum, aut insipi- θdum linguae calori persimilem. gaudent motu , operatione Crisium, quippe caloris ; quiete vero corrumpuntu C. At b neque ex- de ulmi, tinguit ignem aqua actionem inimicam effundendo: sic enim quod vim ipsum in aquam conuerterem ; sed copia de viscositate ipsum, messu sui focando , dum videlicet occludit meatus tignorum ardeta rum i V tium,unde flamma, pars scilicet tenuis su mosam egrcditur; itam 'quod non sinit ignem exhalare: unde oportet, moriatur, quod lumnu umta a vino calido ,& ab. aqua salsa , & ab oleo copiose iniecto si- oculam a mul patitur. At quidem visuntur ignes in bitumine ac pice ac censi,alus immateriebus non porosis,nec dissimilaribus, inter deuraci ex
tabantur,ut actionem disgregantu albe uimpediret. a Ligna viridianon accendunturpificca, quia humore crasso alundant occludente meatus, nec permittente ignem subire ada trusum, nec aerem: ita circ.submerguntur pandere in aqu.im; S J. capimasiunt aete, . . natant,ctiamttunt calorem inistra poros. non ergo, quia humor igni sit municus, non comburuntur viridia, Sc. Item entia bitumino. fa in Guu ardent, quia non habent poros, ex quibusflamma egreditur, claudendos ab aqua sed aeque accenduntur , ct ab aqua nutriuntar. Item incendia magna aquam vertunt inflammam antequam in poros perveniat obsteretet . Item omnu humor nutrit ignem, O ab igne generat ira , a calore liquescit, astigore gelatur: O quia natura ipsi est liquidum perpetuo esse, igitur O minatura est, risit iasi susemper blanda quidem calore: nam ct . robustos luitur in fumum.
103쪽
go F. THO M. CAMPANELLA aquas ardere , augeriq;, quin & incendia maxima aquis nutriri, veluti AElnae ignes ac Vulcani. Nullum quippe ens apud nos existit, in cuius compositionem frigus intrinscce ingrediatur.
Verum cum nascantur omnia ex terra Calefacta transmutataq;,
calida perpetuo sunt, donec in terram puram, quam non videmus,reuertantur. Frigus quidem terram ser uat ac tuetur; calorem imminuit & in gradus agit, at non componit. Duo etenim contraria neque robusta, neque languentia conciliari possinit ad constituendum tertium ens. Hoc enim foret propriae obliuisci naturae, quam Sapientia Prima, Primaq; Potestas, ac Priamus Amor indidit illis. Cicuta de Oppium non inducunt somnum, nec venenauet ad mortem, quia frigida sunt, sed quia viscosos multosq; vapores emittunt in ventriculo calafacta et qui nimirum meatus capitis,ac cordis,per quos spiritus feruntur, replent, efficiuntque somnum, dum spiritum vocant in interiora ad praelium, ac ipsi vincuntur : verum si vicerint ipsum, suffocant in crassum enu, mortemq; afferunt. Si enim frigore has passiones inducerent;
nec vinum calidum somnum afferret, nec fragida nili magis,, non occideret magis quam cicut
ARTI c. VII. Fli Ros ex vaporibus paucis exilibusq; a calore diurno extrae
ctis, a frigore vero nocturno occupatis, utilis sane frugibus, sicut dixit Deus. Magis autem in regionibus, quibus non pluit; velati in Arabia,ac climatis consimilibus,ubi abunde huiusmodi liquor fit. quod iccirco accidit, quod Calor ibi nimius est, omnes is vapores in aerem facile soluit, Cum sint a terra siccaeducti,ideoque pertenues : unde reliquiae modo quae vesperi relinquuntur, aptae sunt in rorem verti, nota autem in pluviam , neque in tonitrua, cum sit aut pura, aut non dissimilaria. Fieri quoque potest, ut fumi egredientesqespeii desub-terra, in herbas impingentes conspissentur in rorem antequam iur- ium Diuitiam by Coos e
104쪽
PMYs Io Locreto R. CAP. VI. cisum elevantur, veluti aer frigidum vitrum , aut marmor circunulans constipatur, gelaturque &stillat. Vndere arborcs montanas nostrae regionis editioris perpetuo aquas s illare videmus, quoniam ex duobus maribus hinc inde vapores aventis in Aperini nos eleuantur, qui ultra progredi prohibiti ab arboribus montibusq; addensantur in aquas, quae denuo evaporanteS, ac iterum quodam circulo recondensantur : quod in Fortunatis Insulis arbores quaedam similiter patiuntur.
Pruina idem eth quod Ros, sed a nimio frigore hiberno
tempore concretum , quod in aestiuo tantummodo conspic
A R T I C. VIII Anna quam in Calabria, & in Arabia felici legunt, non de avi coelo, sicut quam dedit Deus Moysi, defl uit, sed ab ipsis arboribus aprica s,ex quibus colligitur et Qui nimirum in die bene digestum liquorem quendam per pediculos ipsarum ad folia
exprimunt, qui repente in inuisibilem soluitur tenuitatem; ac noctu deinde insequitur eadem invia eum, qui exhalavit non visum liquorem, alius liquor consimilis, qui a nocturno frigore cogitur in Mannam sub fine veris, donec Sol in mense Iutand talem humorem evanescere fecerit, quando iam legi desinita Consueuerunt stipitum fraxin nrum cortices vesperi a rusticis parum incidi, ex quibus incisuris gummi egreditur noctu, quod mane colligitur , quam Mannam Corporis vocant. Vnde manifes tim sit ex arboris succo Manna prodire, non autem ex aere. Alioquin & aliae arbores fraxinis fornisq; propinquae Mannam exciperent, quin &ipsi lapides coelo dissiuen
Mel quoquc succus est ex particulis constans nostro gi stui quali ficatis, ex floribus caloris opera eductus; qui nimirum ex fumosa parte puriori benes digesta constituuntur, omneS
105쪽
nis , nec in redem loco fit sicuti no-
F. Tuo M. CAMPANEL que ideo odoriferi sunt flores, exsuctim mel reddunt, quod apes colligimi, sibis seruant. Iccirco sub tectis quoq; flores positi,
ubi eis mel ex aere influere nequit,visuntur interiorem partem mellifluam habere. Veluti & ficus per sua oscilla proprium emittunt mel puriorem nimirum sui portionem . Propterea non omnes arbores, sed quaedam, & non in qualibet regione, aut situ, nisi aprico, blandoq;, nec omni tempore, nisi sub mense Maii ac Iulias scaturiunt manna : ac aliae in flore aut in fructum et emittunt. Fieri a quoque potest, quod manna in aere ex vaporibus fiat similaribus purificatisq; interdum ex blando calore ex materia aequali ope Sigoris compacta, vel propriarum partium tenaci similitudine complexa. H Ic autem accidit quando ubiq; super quacunque arbore, & lapide manna reperitur.
Eadem Manna aut mel a robustiori calore in acre decocta amarescit,ac contaminat fruges, in quas decidit. Fit etiam cons stetia quaedam ex vaporibus foetidis fuliginosii scongr gatis in acre absente Sole, qui mox defluentes sua impuritate venenosoq; aestu tenella semina urunt, ociduntq;. Idem facit fuliginosa nubes in fine Maji jkmbusto calore genita ex terra combusta,madefactaq;. Caeterorum succorum, qui ex arboribus & fructibus exprimuntur , generatio persimilis est sanguinis animalis generationi. Ex fluoribus enim cibiq; exsuctis plantarum calore ad sui rationcm immutatis, varij fiunt pro officinae ,& distillatoris tacaloris varietate, alis unctuosi, alij acres, alij dulces, alij amari, prout ex aquarum generationibus patuit, & ex dicendis cum de sapore fiet sermo,patebit. V inum & oleum prae cunctis celebrantur.
Aer ergo alembici Naturae pileus est; Sol ignis; Angelus
Rector,est destillator; Tellus, aqua, mineralia, plantae, anim ita,& quicquid coelo subest aereo,simplices species sunt,ex quibus vapores etcuantur varis, multiplicesq; ; lulphurei, bituminos, fuliginosi,puri,crassi, tenues, odiosi,amorosi, subicctarum specieru affectus re naturam referentes: proptereas in ignes, Dis tred by Cooste
106쪽
fulmina,rmas,aquas, nives, rores, mel,mannamq;, &C. constipantur. Nil mirum ergo si rores ex herbarum transpirationibus, & mel, & manna ex arborum halitibus etiam in aere fiunt, nedum in arbore,cuius succum non lectum Sol eleuat, noxque cogit, inq; lapides S vicinas plantas non suas demittit: &mistura aliorum vaporum & arboris, nouas modicatast induunc vir tes. Ex herbis autem floribusq; & Luna, de Astra vapores educunt; quos una cum aliis in rores nox conspisset, medicinis& venenis haud ineptos.
De aliis rebus ex vapore, , in vapore genitis. Et primo de ventis eorundem usu.
ARTICvLvs I. T T perferantur calor, ac frigus in regiones, quibus magis o- S. D n' pus sunt ad rerum generationem & vitamor ut deferantur Nexam. nubes quorsum diuino subseruiunt opificior ut agitentur plania S, O ' tae, earumq; vis seminalis augeatur : ut deferantur pluviae, ubi fimi sunt necessariae: ut invitentur animalia ad cibum quaeritandum per odorem a longe delatum: ut conducantur nauigationes ad fines hominum et Iussit Sapientia Prima ventos generari ex vaporibus non aeque Crassis , ac illi, ex quibus aquae, nubesque fiunt, nec adeo tenuibus, quod sursum eleuari possint nihil proficientes praefatis usibus. QIamobrem nec hibernis, nec aestiuis temporibus fiunt saepe, sed in mediocribus, & ex crassiusculis , ita quod remaneant in superficie terrae ad usus
a Vbi copiose congregati,dum angustia Ioci proprioque 'P-
contam rer , que venti ab aere agitantur in gyrum, cum aer motu languidissimo feratur, qui nec arboris fora messedi quo pacto igitur pratu istum dabit motum, qui demolitur turres di ahbores euelli, Oc. ergo mutntur a
107쪽
s F. Tuo M. CAMPANE LOcontactu stringi se sentiunt (quod contra naturam, ac mors tenuitatis eorum est, veluti econtra crassitiei mors est expadi diffugiunt in gyrum quaeritantes macium capax ipsoru amplae raritatis,donec aut in se inuicem impingentes, aut a montibus r pressi inspissantur in aquam: aut econtra propria agitatione attenuati superiora coeli ipacia petunt ampliora,ac capaciora eoque sunt vehementiores, quo locus generationis in regiorum vnde nascuntur, maiorem fumi copiam subministrat illis itaque constringi magis, ac exitio dari persentiunt i unde maiores aduhibent conatus, quo illa ex regione in alias dissiliant. veluti puluis bombardae in cauitate accensus, in tenuitatem actus, quaeritat amplius spadium,egrediturq, impetuosus in aerem, Cumq;rapit quicquid obuiam habet. Iccirco in pelago. ac ad ostio fluuiorum semper fere ventus perflat , propterea quod facit ex aquis educitur copia vaporis quaeritantis jacium vitae fila
Diundum Fieri quoque potest, quod aer aquae ritu ebulliens expan-
genus gene- datur, ac impetuose dum expanditur , efficiat eum quem ven- rationis v1 tum dicimus fluctum aeris . non in asstate, quoniam hic feruoristorum. centrumst,ubi Sol imminet perpendicularis, ac proinde aer aliorsum diffugit ad circuitum . nec in hyeme ; quoniam longe distat principium servoris a nobis. At autumno & vere validi ad nos spirant venti ab ipsorum centro sub aequatore cum grandiori mole , eo quod propiores ebullitionis circulo si
Mane ex orientasti plaga, ubi Sol acrem rarefacit, aut va-N- pores mouet, leuis flatus feret perpetuus ad nos spirat, qui desi- eritissa, nil perueniente Sole ad meridianum nostrumo : quoniam hic fit tunc vaporis & feruoris centrum,ac ventus dissiat aliorsum . At sero cum ad occasum deuenerir Sol, spirant ab eo flatus vehementiores,quam sit aura matutina,quoniam feruor occidentalisad nos defluens additur vapori ex Oceano Hispanico educto. De
108쪽
ARTICvLvs II. Hoc euenit perpetuo fere omnibus in climatis. At in regio DNENALnibus mari propinquis in meridie venti spirant blandi ae-a Eies j n nate,quos a Etesias vocant: non quidem ex aeris femore, qui apud nos centrum labet, sed ex mari et Elcnim tunc percutitur m- rectis radiismeridiani Solisa ideoq; copiam ventosorum vapo-ium emittit. Praetereaq; sub meridie tunc mare placidum est, illis quod a p raepotenti Sole ita rarefit , t vaporibus angeneratis ia' si uni , Ocilem praebeat exitumetetat mane de vesperi Tadiis obliquis per- vestiasileuacutitur , d vapores ingenerati egredi non Permittuntur , eo poni, vi quod mare non suffcienter rarefit. Iccirco eo in Temporemon-ari L flant,sed aquas exagitam. quapropter mane ac vesperi turbari mare videmus. at veropaludosis in regionibus, veluti Neapoli, quoniam mare crassius est, exagitatur modo inmeradie, quo-mhisma illniam educitur aporvertendus tia Etesias; mane ero ac velpe- suis Ei fiari placatum conspicitur, quoniam Bonita patitur obliqua u- Ossirant se quod vaporemmultum Concipiat,quo agiicitur. exh
De ventorum qualitatibus sitibus, ,
ARTI CNLvs INGV X quibus spirant sitibus venti cnomina sortiuntur e via dealborientanes, Occident es, Me diridionales & Septentrionales. Item ab intermediis Tegionibus , unde spirare videntur uobis nominantur,sic ex Graecia Graeci,ex Libya Libes: & in qualibet fere prouincia propria habent nomina. nam in Apulia SHauones, qui ex Sesmonia, Calabri, qui ex Ca- libria fiant,dicuntur. At saepe fiunt venti in nostramet regione, I nos
ex loco, in quibus non est nix.S
109쪽
gS F. Tito M. CAMPAN LAEnos vero inde nomen imponimus, unde spirare videmus. Sub aequatore perpetuus spirat ventus uniformis ab ortu in occas metuit' suria, non autem econtra, praesertim in mari. Sol enim a ea fert De ress vaporem ac feruorem cum acris tum maris. at eXrra tropicos
h. sis spirant,& quorsumlibet, prout vaporem locus un- h. by j uni de egrediunxur, reperitur; qui quacunq;& quorsumvis quaeri- ues au tant spacium; & a montibus aliorsum rejiciuntur et & a seipsisnti: quina- aliunde spirantibus. Ex b quatuor Mundi cardinibus ,& exs uitim et quatuor punctis oppositis tropicorum octo venti signantur dira regrem uersis nominibus in diuersis regionibus distincti : ac in medio LM p ' ipsorum alis signantur multi usq; ad triginta sex, quos doctrina, .iis. a mulgantium ad usum secuit. At sub polis venti omnes sunt Au d. x iis isti strales, sub tropicis vero potares magis, quia inde expirant in
I ilitudinem Adducunt venti qualitates regionum, unde ad nos ex se terra a pq flant. Propterea Australes ex Africa aestuosa, de ser ntibus ii di/ plena,& per mare ad nos spirantes, sunt crassi, venenosi, a quos rphv ' 'U' &vdi . Septentrionales vero ex nivosis, frieti dis oue montibus nitentes, sunt tenues, sereni , quoniam vapores in aere gelant, ac cadere in terram faciunt,aut meridi cm versius expellunt. O-gientales sunt vehementes alidiusculi ; Occidentales vero v
hemtntes frigidiusculi, quando ex vaporibus fiunt in regioniabus pellentibus contra nos. Verum quibusdam in locis hi sa-hibres sunt, in quibusdam vero illi iuxta qualitatem quam Intransitu assiimunt. In Apulia Zephyrus proficuus cunctis fere regu nibus,noxius est, eirectumq; Noti inducit, cuius est caput replere, auditum aggravare,ventrem Iuere, herbas contaminare : quas alibi Boreas,ipseq; Zephyrus,qui Ac Fauonius, vivificat, serenat caput, distillationem ad 'eius procurat, colligite Callio calorem natiuum ad melius digerendum animumque ad con-
vera sirim, Vmm c omnes calidi natura sunt, a Calore nimirum ge- sed adducit l niti: aerem stig
dum,cvane utilitaerem nos faventem, nesus talore iam calefientem. Item impetiisse intransn
uus aer m poros vostros ipse cali es indutii fleoru sensum, quamuis nec stigin extrane; nam minus . dast Iuliaria apparent magis causi Autfebrui tallti ta Ius noster calidis alia Agidia videtur.
110쪽
PHYSIOLocrco R. CAP. VII. niti: at in nos frigus quando impellunt, impellendo ac rem . omnis vero aer siue aqua agitata membris nostris frigus adducit, eo quod expell it partem aquae vel aeris no S tangentem, ac a n ostro calore calefientem, adducitque subinde aliam minus calidam,nobis frigidiusculae sensum afferentem continuatione, ac vicissitudine quadam, quod ad flabella faciunt. Vbi spirant venti contraris sibi inuicem obuiam facti con- Derviliae glomerantur una, nec segregari potentes conuoluuntur in gyrum,ueluti fluctus aduersi in angustis fretis voragines efficiunt, ac in aerem eleuant quicquid facile mobile in medio eorum inuenitur, sicut pe videmus rotare paleas, re puluerem, dc fur 'sum serri. At si quando vehementes fuerint huiusmodi ventorum turbines in mari,naues in aerem fere eleuant, veluti Charybdis deorsum deglutit consimili ex causa.
ARTICvLvs IV.CVm vapores copiosi sub cauitatibus terrae in generantur, angustiam exosi egredi ad spaciosum cupientes locum, impetum faciunt in terrae inliditatem, quousq; exitum inueni ni. Propterea pro qualitatis ac roboris magnitudine & copia magis minusque terram conquassant de Lepe findunt, montes demoliuntur,ciuitates submergunt, aliaque detrimenta afferunt, quae in Sicilia &in Agro Puteolano visuntur magis, ubi nimirum cauernosa est tellus indito Sole imminuta in penetralibus. Ac magis in insulis, quam in continente, eo quod in illas influit mare aquas in vaporem terrae concussorem vertibiles. Magis autem in regionibus sub terra ignitis, calidis scaturientibus la- . ticibus,ac mineralibus ex vaporum copia, quae intus non capitur, nec simul per angustos meatus egredi valens eruptionem facit. Sic vapor recentis vini obturatum dolium frangit. Ova quoq; ac Castaneae torrefacta tantum Concipiunt vaporis, qui egredi per poros angustos totus simul prohibitus, erumpit,ac in puluerem vertit solidam impeditricem materiam .