장음표시 사용
131쪽
F. Tuo M. CAMPANELLAE quercus quamuis materiam multam duramque aptam resistere circumstantibus malis obtinuerint,nihilominus viscosam ten cemque aequaliter non habent, sed extremitates ramorum te neras, ideoque seinper sursum crescentes, quod teneritudo sp5giosa meatus habet apertiores, unde amplius enutriuntur, qui citreis, Alanctisque non insunt, propterea etiam defluunt quercuum folia, quod extremitatibus inhaerent, ex quibus calor in stipitem densum aufugit frigore superueniente. Item nimius aestus quando relaxantur, exetrahit partem caloris natiui, relin quitque imminutumquod non accidit oliuae, etsi fragiliori qua quercus, propterea quod partes habet crassiusculas unctuosas viscosasque aequaliter, ergo & Calorem per totam infusum abunde,irretitum ,defensumque, qui non timet, sicuti nec Arancius, nec Lentiscus,quae tamen non adeo crescunt, ut quercum adaequent,quod ipsarum calor ab ex traneo imminuitur, & a viscositate interna cohibetur,veluti & hominibus conturgit,cum meridionales sint nigri ac parui, eo quod calor nativus exhalata Sole eductus: Boreales vero magni candidique, eo quod in ipsis remanet succus ac calor a frigore externo coactus, qui eos al-befaciat,augeatque. Abies &Cupressus crescunt in altum, quia meatus habent rectos splenosque roscida pinguedine,qua constipantur, nec unquam foliis defluunt, nec ramos in circuitu ex pandunt,propterea quod ipsorum gummosa materia facile co- densatur,ncc in latera porrigi potest sed sursum impellitur a robusto calore. nec folia cacuminum defluunt, veluti in quercu hus, eo quod pinguedo viscosa seruat calorem in partibus quoque tenellis,ac frondes paruae sunt ob calorem robustum, materiamque minus cxpandibilem, minusq; fluidam .
132쪽
CUnt Plantarina animalia immobilia, quoniam (Sapientia di- a Plaritas axit illa mouentur, quae necesse habent procurare cibum ac esse mima- nocumenta declinare: At plantae adeo cramim habent corpus R immota quod illas ab iniuriis tutetur,spiritum quoq; crassiusculum,hu-22 Lamoresque obtuses,qui nutriri possent exterrestri liquore. circo remanent infixae ad exsugendum illum per radices ubi lautum. dnascuntur. Nam & maiorem copiam ibi inueniunt a Sole geni- vcn alter tam continuo, similiter ut genuit & illam, ex qua plantae prius tismi,audi constitutae sunt. In sunt plantis radices quasi ora, caudex ut ven- nuti, dur ter, rami ut brachia, seontes ut pili, cortex vi corium,ac intus insunt fibrae neruique plurimi b pleni spiritu,ac venae plenae sirc- -- sco,earum sanguine, ac deinde interius os durum plenum my- ita muta dulla qua nutritur : Igitur secto cortice toto per circuitu, arbor nones sturit arescit omnis: non autem si stipes usque dc ultra dimidiam secc- omneu pertur, excepto subcre ex pluribus corticibus cons ante, ad cuius localem m interfectionem perficiendam oportet pertingere usque ad intia inmemuismUm corticem, cui si ibsant venae, ac nervi pleni spiritu, ipso. ' .
rum anima. c., rie Edunt plantae fragiles, inopesq; 52 humiles, quibus se e disiecta
defendant ab animalibus, spinas : & quaedain grandiores ar-tibus in demantur quoq; , quamuis non sc neceste habeant; quaedam ve- cremento. ro paruae non amant nisi semen, veluti frumentum de hordeum O si aristigriti m ast
is Gener. O corrupi.quaesint termini erfectae alterationis. b Pars tenuis intra corpus crassim dititur anima plantarum S brutorum, eb quod animetriforisautessiritis ei recor, rentis se aer, sed quia olis rasoflat in mouendo corpore, dicitur etiam siritus; ae manet sicut nauta in naui, in corporesua domo instrumentos, Sentiunt ac regetant plantae, cum separent xtite nutrimentum a dissimis, Osugant quod illas A cI.it: titantur pluma post aestum attollendo comas, ct reuirendo. habent amiciotiam mutuam e marem O μminam ipsarum quaedam et patiuntur apostemata O vermes cui animalia. Nec vermessierent ex rebus non sentientibus. de hoc dixi int. defensi rerum. c ari teles negaram plantis, dat regationem,qua nequit seri quidem abs su iactus,ut bene thagoris, O fallitur arisi dicendo, quo ensu operationes non't m plant di
133쪽
so T. Tigo M. CA M. P A N E L L AEaristis utitur contra passeres,( licet S Pilosa spinosiaque excretamenta contra limaces habeant, ut & omnes herbae fac spinarem tribulis contra serusculas, urticae vero paruis aculeis. Castaneae semen vestiunt echinis spinosis contra mures &gIi res Sunt replantae quae nihil armantur, veluti muItae nationes hominum praeliantur nudi. Vites de cucurbitae & caetera huius generis, quae habent os tenerum debileqq, sibi manus annulosas parauerunt, quibus complectuntur palos & arbores fortiores, queis fulciantur. hedera vero barbas emittit, quibus cui Iibet porositati infigitur. In omnibus tandem inuenitur mirabilis ratio ac ordo nascendi, vivendis a Prima Sapientia inditus : Item discretio nutrimenti proficui a noxio, hilaritas adueniente pluuia post aestum i, sympathia & antipathia mutua, & cum caeteris mundi rebus etiam coelestibus,ut patebit.
T Ructificant pIantae omnes sub Vere,propterea quod tunc ab
appropinquante Sole seritus ipsorum calor, ac veluti in ve ternum dei elius et citatur, fouetur . Calidis nutriuntur pluuis, propterea eo in tempore vel prius aratur ac foditur circa
cas, quo solarcs radu possint facilius ad ipsaru radicos penetrare,virtutems illaru vivificare terram fundere,& liquores generare, ex quibus nutriantur opulenter. Tunc calor ad extremitates estu sus adiuuate Sole extrahit fumum liquoremq; per venas bene digestum, qui mox in molles conuertitur flores, qui nimi rum sunt pars absoluta magis, magisq; decocta ipsius arboris et ideo & hi olent omnes, cum odor sit fumus bene digestus anatiuo calore nostro spiritui similis. Ita prius flores amygdalus, hinc frondes emittit ad tegendos flores ne aut calore nimio aut gelu laedantur. At caeterae plantae prudentiores non subito fio rent, sed prius spinas emittunt gratia defensionis, deinde folia ex crasso humore, deinde sub foliis flores ex magis decocto attenuatos sudore qui cum ex tenuiuscula constatuantur moIe,
134쪽
PHT s Io Loc Ie o R. CAP. IX. st expanduntur multifariam, cum viscositati irretiti adnascantur, ipsam secum extrahunt . quae postmodum in fructum con- Martitur, macerato iam flore, evanescente calore ac fumo grMola, quem insequitur crassus, materia fructuum , .
FRuctus in centro suo optimam portionem sui habet, ubi
temperie in pura nativus calor, & Entitas, & idea plantae scr-tiatur. Hanc adiacens durities tegit ab iniuriis, quae respondet ossi plantae,sicuti nucleus medullae, ac substantiali puritati duritiem ambit pulpa respondens carni ipsius plantae apposita ut defendat, nutriatque semen quod Ac decisum ab arbore nouexiccetur aeris iniuria. Caetcrum semina grandiora ac solidio- eta non indiguerunt tanta pulpa, sed osseo tantum cortice, sic istandes de castaneae, quae & spinosam induunt vestem contra glires ac mures. Arbores prolixioris vitae solidiorisq; materiae icrunt plaeraeque semen absque pulpa, quo S animalia vescun
Sapientia a enim non modo plantarum propagationi 1 talia iis consuluit, sed & animalium nutritioni, scilicet entium pers resectis ctio ruim,. At fructus continentes plura semina parua, nascen- unt vis tes is fragili ex materia, veluti uua,ficus, Ac pepo,&c. pulpa indi-pe sectioru .gent magis ad sui defensionem,qua & nos vescimur. Ergoplanta
Plantae fragiliores aestate maturant semen , propterea quod L
Sol ipsas penetrando adiuuat concoctioneta G, & absolutionem .ihialia' seminis vi ac mox aperit, evanescere facit tenuitatem, atq; mor- mier histem accelerat. Robustiores vero maturant in livenae, veluti minet. ha. Olivae, Aranch, Cypressi, Lentisci, Castaneae, A C. nam Calor ae- mines prostium hoc tantum valuit, scilicet mouere virtutem, ac densumptara' humorem ipsarum ad fructificandum, nutrienduinq; fructum; non autem ad maturandum . At superueniente brumali frigo re, calor fructus atque arboris unitur; itaque coquit auctus ac
maturat plenius fructus, sed in aliis citius,in aliis tardius. Nam M 1 limo Disiti pod by Comic
135쪽
31 F. THO M. CAMPANE L L alimones Araranch usq; ad nouum veris calorem non maturant, eo quod copiosa ac densa de acida aegre coctibilis materia ia
Absolute semine caloris natiui atque aestiui ope superue- .niens aestus exsiccat humorem, qui per pediculos fructuum instillabatur, in alimentum fragilibus in plantis. Itaq; decidit in terram ipsum semen,sicuti de folia, quo operto a pluuiis, & agitationibus terrae, & a frondibus, unitur calor eius,totos hibe no tempore roboratur, propterea quod niues ac glacies ipsum ad ima cogunt, cificiuntq; radices altas defigere, ac mox fructificare melius: si tamen frigidissimae non fuerint, ita ut occidant, veluti saepe in Germania, &in Moseouia, ubi propterea seminant in mense Aprili, A colligunt nobiscum: nam prolixitas dierum ibi recompensat amplitudinem temporis regionis nostrae. In qua accedente Vcre calor nativus seminis a Sola exciatus foras effunditur, trahitq; secum viscosam portionem in qua b Arisait- erat irretitus, ac egressus cum ea b incipit plantam efform ui Netdi I re. Ac in principio nutritur ex pulpa, quae putrescebat iuxtae insum,tanquam ex re similiora, ac proficua magis suae tenerit dini (nam& ad hunc usum ipsa deseruit) deinde vero ex terra
aeta Mia huiusinodi putrefactione disposita in liquorem similem ipsi o
.si ob Ini pe virtutis solaris attrahit, fugit, nutritur,& crescit. Ac veluti sue ad simi- operabatur in matre sua, Ciliciendo stipites, ramoS, cortices,htudinem seon des,ac flores , illos sti nutriendo, ita operatur in conuerten-Me t is propriam molem, ac terram adiacentem in plancam . Se
a T.L . uat enim ideam &similitudinem suae genitricis, quae ab Idearis Aesa Prima: Sapientiae originem duxit. Itaque discit operari , Nesset. Natura. proprio modo,ac similem generare, veIuti mater operata est ac Net enim genuit iussu consilioqs Diuino, Auctore Naturae, Artis internae simile mi, rerum . . Peritus Citharoedus nil immoratur cogitando ac conti producit, i silian-
dat suae ilitudinu Ideam,ves fimi sim raret legeneranti, ni enerantu constrauamet Ideam. Itatem dum negat Ideas ipse Urmat, emerendo AFcere simile ad generandum simile. Item reprobatur a vermibus natu exputre sine, nina iiii 'me,siam Meassiari, quastruatur in Este prima. Eis meata eniis Idea. non habesst .mmmi torum. Disit iam by Coos e
136쪽
P H vs I o L o C I C o R. CAP. IX. 'ssiliando, quo pacto fides Citharae pulset alteram post alteram: hoc enim consilio utebatur, quando discebat: at subito pulsat
ex arte quacunq; musico ritu, absque noua consideratione propria ivronuinta. Ita AO Natura Ars diuina non utitur nouis consiliis in producenda hac vel illa planta, & in distinguendis partibus , ac figuris earum, cum non sit addiscens, sed iam docta a
non errante Sapientia ad exequendum . Si intra stipitem e set arrum fabricandi nauem, arbor cresceret in formam nauis et Atquia inest ars formandi plantam, crescit in formam plantae, ac plantam generat, in qua recluditur. Vnde aduenit mirifica Harmonia ex necessitate reclusionis calorum a Solis reuolutionibus, qui nimirum nolens, casu quodam tot res generat, sicut prouidit Sapientia, cui nihil est a casu, cuiusmodi nobis ignorantibus , aut nolentibus dicitur euenire. Sapientia en In omnia voluit, aesciuitante secula. Non ita Sol,Tellus&ip - rum Entia, sed aliquid, veluti placuit summo Enti, in contuen- do tantam herbarum varietatem, arborumq; tot formis distinctarum ac viribus : Quae perpetuo frondent, florent,& fructifi- , cant in orbe terrarum, at non eodem in climate. Ver c ete- his re iis nim, Ast as, Autumnus, SI Hvems ab accestu, recessum Solis in aristio ac diuersas regiones, estecti diuersas vicissitudines, hoc est,rem po- septem ira rerum ferunt. At pcrpetuo huiusmodi vicissitudines sunt A pus: alibi semct, alibi bis in anno. Quapropter, quia omnia videt, m g v re ovoluptate longe abundantiori quam nos,qui unam modo vicis--μ situdinem praesentem habemus oblectatur. me Et veluti aliqt ae plantae Sapientiores distinguebantur in ,
sexum maris & foeminae, sicut Sili quae & palmae i d aliae uero R
cum Sole Drabant, sicuti lupinum&heliotropia, spiritu sola-
ri magis donata : alia: vero latitudinem eius motuS imitaban- ad Solim intur,ut Salices &Olivae; aliae amicitiam seruabant mutuam, ut quibus S murtus de oliva i, aliae inimicitiam,scuti brassicae S vites, utputarum a contrario donatae temperamento: Dixit. miss(W-
tur. Ita olim ac tibia ct salices st aut ad Arcticum, Pavdo Sol accedit ad caetram; gravis r
intitur in capricornum, mas temo rertunt in auinum.
137쪽
De animalium, es' primo de origines ructura.
ARTICvLvs I. IT quoniam nequirent propter immobilitatem exercere a- a Spiritius v nimalia a haec immota astectiones cunctas ac operationes sensus, fierent & aliae plantae mobiles. Quoniam vero motus. --, est caloris operatio : calor vero mouere nequit, nisi in tenuia
i seis A. vilis subiecto (praecipiente Sapientia) ingeneratae sunt tenui
ut pia iis S tates vocatae Spiritus intra terram liquidam, viscosam, lentam, rhor i. a duramque, expeditae ab ipsa magis, quam Spiritus arborei, quae gitatio do mox in ea agitatae ac exire non valentes vel timentes, simulatq; t, id se cohibitae ab aere, qui in suffabat intra per meatus illos, ex qui--ν bus ipsae tenuitates exire contendebant, interclusae remanse- TZitu .ae runt. Quoniam vero ab huiusmodi b inspiratione retrusi spi- ,
n ere p. ritus intra molem in qua generabantur, consumubantur, seres est quod ipsos proprio calore, suamq; molem attenuando, ac aedificiumn quityn corruebat, coeperunt circum agitari, atque in longum exten-ratui rumis delites se molemq; ambientem, quam ex terra segregauerant' per agitationem, aut alia ex materia, cui innascebantur, simuli, ibis orsalaa quaedam efformare ac foramina, per quae non modo ipsiti. iis e. ex .ere sibi simili, sed etiam opificium quod corpus vocatur, ex
diis viviscat consimilibus corporibus nutriri, instaurataq: pollet. Calor per- mimita, de- petuo agitatus calefaciensq; omnem cui inlidet molem, vertit inde rar. in tenuitatem, consumit i; in ea exhalando. quocirca prouidus
6'O RR spiritus interponit alia corpora intra illud eaq; calefacit & im-C- se inutat in illud ea ratione qua propriam concinnavit molen :.u es et, itaq; ea illi similia reddit,aggeneratque: dehinc enim per mea
modo t. tus occultos in eas transfundit partes, ex quibus particulae attenuatae molis exhalabant,ut ibi illarum suppleant locum. Cumaque maior copia transfunditur in corpus eius instaurando substantiam, quam e ipso exhalat in tenuitatem conuersa, fit augmentum: Disitiam by COOste
138쪽
PH v s t o L o C I et o R., C A P. X. gmentum: cum minor, decrementum; dum vero aequalis, fit status, ex quibus vicissitudinibus periodus vitae constat. Iccirco omne corpus vivum indiget nutrimento, omnisq: spiritus vivificans eisingit corpus cum organis aptis ad vitam huiuimodi. Itaq; pedes gratia motus ad quaeritandum alimentum,ac fugiendum inimica i os atque manus ad suscipiendum; viscera ad coquendum et Iecur ad distribuendum per canales omnes membris omnibus; cor ad conuertendum in Spiritum; pulmo- tinem ad accendendum internum ignem; ossa ad sustentandam statuami carnes ad defendendam; neruos S ligamenta ad continendam &mouendam ; foramina ad purgandam, interior spiratus efformavit. Quoniam vero inter Entia amica & inimica, apta a me 'istauran sum fouendumq;, & imminuendum contristandum-q 'que, natus est Spiritus ipsumq; animal, Spita tus tenuis fuit idoneus admouendum, sentiendum ac patiendum omnia,suam ob tenuitatem mobilem, passibilemque; ac dum tangeret res infestabatur, si inimicae erant in vero anu seruabatur; Sapientia quae per necessitatem docebat illum artem fabricandi corpus, instruxit quoque, ut oculos& aures aedificaret, in quibus non res ipsas, sed lucem , aeremq; a rebus affectos a longe mouentibus percipereri ac cognosceret, quae utiles, quaeque noxiae fo
Quoniam vero e ex rebus non modo lux, motusq; in a-c M MMnimal aduenit; sed etiam tenuitas, quae omnibus ex rebus, cum em gi in
omnes sint calidae, exspirat vocata odori 'aduenit etiam calor ac frigus extrinseci rebus, intrinsecique, qui nomen saporis ha- -,i bet, debebatq; cum ipsa mole suscipi in ore ut sentiretur, suasit eis, istia&nasium,& linguam fabricari; in quibus internam substantiam tenuis Iu aut exhalantem, quae cst odor,aut permanentem,quae est sapor, Liuia msentiret. Proptereaq; tot vias, totq; cognoscendi organa sibi baiam, a
Spiritus effinxit, quot sunt sensibiles res ex obiectis venientes th et
ad potentiam sentientem. Igitur alia sunt organa motus, alia 3 sensuS,
ri tot organascenti elaboravit Sprevis; M autem plures manarent estua organa facta escc misi iam by COOste
139쪽
F. THO M. CAMPANE Asensus,alia nutritionis. quoniam ex potestativo, & cognoscit, uo,& appetitiuo essentiatur Anima corporatis. Hoc compositum ex Spiritu ac corpore in partes organaq;
distincto,appellatum est Animal. Anima enim est ipse Spiritus
agens calicius,tenuis,mouenS resentiens ecorpus vero substantia est & instrumentum vivum organigatum, siue domus Ac te gumentum, in quo operatur, actionesque tot edit, totque mota
dis gratia sese conseruandi cum illo ea in Entitate, quam Casiurespectu sui,sortitus est;ratione vero respectu illius qui per Necessitatem ac Fatum tot Entia elaborabat in Mundi Harmo.
Hoc esse, factum est Natura animalis, propterea quod in natiuitate sortitum est illud.
De Gradibus Animalium, , ratione eorum ex motu, Spirae rapercepta.
A cmvs II, Multiplicei Nimalia quaedam sola dilatione ac constructione mouen- Aut tum a tur,veluti Dpongia,ostrea,&conchylia, quae salso ex humo- -- re in lapidibiis nascuntur marinis. Sal enim cum luce acumine suo ingenuit spiritum intra crassam limositate scopulorum lipposam: hic vero corpus formauit molle ex adnato humore solidi vsculo:at crassities eius,quae scopulis Impacta erat agitata, segregata est ab illis mouente spiritu,& incrustata est,duraq; facta frigore constringente, dc calore tenuitatem educete: Inquia bustam vero separata non est,unde spongiae tanquam animatae plantae duritici colligatae remanserunti carnium enim spiritus ciusmodi motu contentus esse potuite Dixit enim Sapientia quod nutriendus esset ex marino humore, qui nunquam in loco, ubi nascitur, defecturus esset. At ex spiritu intra humiditatem terrestrem circumdatam a mollicie viscosa, indurationi a- pia,Ortumhabuere limaces . Namq; ipse agitatus in gyrum,nec egredi ad inimicum volens , essicit ex humido ipso mollique spiras multas, quTmox agitatae magis, ex ventrolo terreo in quo
140쪽
PHYs Io LOGICO R. CAP. X. s quo creantur, sequestratae sunt : itaque a frigore & calore vicissim agentibus indurata est extremitas ipsorum , quam Ct cumducunt vectantq;, persentiscentes humidum nutritiuum in terra ex qua nascuntur, defecturum propter recessum accescftimq; Solis nunquam eodem modo eandem rem temperantis. Hinc animal huiusmodi moueri coepit,& non stetit: ac Sapientia dixit, ipsorum teneritudini non conuenisse domum minus solidam . Vbi vero spiritus genitus est intra lubricam materiam, quam non renitentem extendit non in gyrum, sed in longum ;agitandoque ex communi mole sequestrat; nec bene vectare potens,in annulos duros mollesque dis Inguit illam , constat tes ex membrana ipsis idoneat itaque dilatando ac constrii gendo annulos Concinnm temperatquead suum usum. Igitur
huiusmodi vermes dilatationi re constrictioni apti sunt propter mollitiem cohaercntem duriciei, sub qua etiam collecti se defendunta nae vero aeque dura fuerunt,sicuti serpentes,pisces, &aliasquamigera animalia,aliam mouendae domus suae rationem Diuina ex Prouidentia sortita sunt. Nam habent ipsa spinam distinctam in vertebras multas consolidatas aptas gyro, non autem constrictioni annulorum, in quibus mollicies intra duriciem insinuatur.
Munierunt terrestria sese pedibus cartilaginosis ac breuibus aeque latisque sicuti serpentes et aut manibus , vilaCCrtae Aquatilia vero ac volucria alas sibi linxerunt, quae expansae in bilis spiritus impetui commoditatem praebent adnitcndi, sustianendique se in liquido solo, ac leuitatem continendi se ac transiliendrancomplectendo aerem & aquam multam pinnulis an terioribus, veluti Mu scae, Tabani, Sacrabael, Sardae ac Tincae
manifestant. lI usit deinde Deus, ut animalia fierent pcrfectiora,magisque recedentia et plantarum natura (nam in complenda statua eius non licebar de extremo ad extremum , nasi per medium
transire) ita quod Equos,Ccte, Aquilas, Elephantos, alia i in