장음표시 사용
161쪽
xI8 . F. THO M. CAMP AN Lasecandi cibum, cum opus fuerit; maxillares vero plani, gratia molendi: lingua gratia mundandi os,lo transmittendi deorsum reliquias cibi, ac gustandi probitatem ac prauitatem ipsius, &verberandi aerein,aliaq; instrumenta, formandis tot modis so- mos quot opus sunt. Tandem cunctae partes animal is fabricatae videntur conseruationis gratia totius. Caput vero totum es h Animes: Reliquae partes sunt eiusdem organa, ac fulcimentum: lludccetum,hae vero Terra.
Recapitulatio de organis clararata. .
C A P. XI. ' .ri sinu v X dictis liquet totum corpus esse habitaculum organumsantiquiorti Sed cum Mens ex Potestativo essentietur ae Intel- de organa sectivo ae volitiuo ,spiritusq; ei deseruiens hasPrimalitates pa seruienti ticipeti organa ipsorum triplicia erunt. Alia enim Potestato-a' g - ria, alia Sensoria, alia Appetitoria formaliter; Materialiter sis'. et , quidem in omni organo ista tria insunt: quoniam Primittates Distipistis sunt idem maliter, di mutuo in seipsis coinexistunt. Ergo sicut luctan cognitio communiter est in spiritati di speciales habet noscen-rentu Axa. di modos , quos in specialibus exercet organis erga specialiarunt nihil, obiecta, Ni videt per oculum, audit por aures: sic etiam Pol MA. -& Appetitus sunt in spiritu; atque speciales Potendi & Ap- si petendi modos in specialibus exercent organis erga specialia pete ii obiecta.
curriliserant,s tres arum perperam fecere cum misima ex hii remaliteribis essentietur. stum dod metae latuit. Fide Metapiuer fidiss
Quoniam Potentia pro obiecto habet possibile vinci, quod
econtra proprivin esse &conseruationem opponitur, tot emruntPoteneatusta organa, quot obiecta, quemadmodum tot sensus Diuiti pod by Cooste
162쪽
PHYSIOLOGIC o R. CAP. XL ny res A sensoria, quot sensibilia. Opponitur autem Potentiae animali primo pondus propris corporis ipsumcotra proprium
nixum impellentis deorsum : & hoc potest vincere ostium erectione organica. Item effusio dc distatutio copositionis, & contentorum humorum &spiritus; dc contra hoc vasorum comis pagine Potentatus utitur organici Item vitae perditio intra vasa: Ignis enim clausus extinguitur, exclusus au migit. Sicut continentia exclusioni, sic Accensio per inspirationem extinctioni ad stat tem cruditas rerum, quae in substantiam corporis inuertenda sunt,oppugnat animat: hanc coctione vincit. Item
virium & corporis exilitas; quam virtute augmentativa superat. Item laesio obuiarum rerum; cui opponitur Potentatus m nitionis. Et tandem octo marcescit; cui motiva vis occurri c.
Postremo ab hostibus occiditur , quibus pugnatiua iuuacuc-Tandem Mors, cui G enerativa vis medetur.
Oles carnis caeteriqvitalidi continuo deorsum trahit: m dus potendi hanc sustinere machinam fit per ossa, sine quia
bus erectum corpus non stat. Molliores enim parres non sunt adeo unitae addens aeq; inuicem,ut possint non flecti. Ossa autem dura ob unionem de partium cohaerentiam sunt. Neq; ossa,
substinent, nisi ip i litus in si c. Cadauer enim ruit i & quamvis ocia non essent distincta,etiam rueret quouis impellente. Potestas ergo sui inendi est in spiritu habitante neruosum genus, quibus ossa colligantur , & spinalem medullam i qui ope ossium sibi applicatorum statuam tenet ,& contra impe lentia eam flectit, .visio pondere contra pondui iuuetur. Pomoere quoque funambuli aequilibrantur utrinque , ne cadere queans, & quo cassis imminet, inde in aduersam se ponderant partem. Vnde pondus quod causa est casus, fit causa standi
per animae selectrum, opponentem id impellendi obuio, velimenti partii. obiectum
163쪽
ixo F. Tuo M. CAMPANE LL AEObiectit in huius Potentatus est pondus. Pondus autem es perpensio cuiuscunq; rei ii modestructiuo ad suum conseruatiuum . . Proprereaq; omnia corpora ad sui systematis centrum, ubi simul seruantur dc uniuntur, sicut omnes animalis Lunam, Saturnia ad Saturnum, &c. sicut Telluria ad Tellurem contendant pari conspiratione. Quae autem in tellure ponderant sursum, ut lignum ex fundo aquae, magis autem inflatus uter impetuoSe, ut teneri non possit, quin ad aerem egrediatur ponderans: & ignes ex quovis loco; & venti in latera oblique,
ad suum simile tendunt,&pelluntur a dissimili, aut fugiunt. Etsi
enim omnia corpora nostraria, quo corpora, Centrum communis virionis petant; tamen quae corpulentiora sunt, &vnatiora plus ponderant deorsum, quoniam plus iuris habent ad unionem ;vt aurum, plumbum, terra. Quorum naturalis appetitus validior, A iniuriis minus obnoxius. Tenuia autem minus corporis habent, iccirco cedunt validioribus. Si enim terram in aquanoacias,aquam sursum ascendere expulsam videas. Sic& aliae res,quo corporeae. Sed quoniam insuper formas habent varias ,&appetitus & sentiendi modorum varios: propterea &alios habent motus: Ignis ergo sursum tendit quoniam calidus. Calor autem a Sole est, de ad Solem rapit victam corpulentiam, ut & vapores circumvolantes nuper deprehensi in solari disco indicant: Neque enun vas est putare, c purillimo cos egredi Sole. Neq; ignem tanto impetu tellurem euertere, Ac aedificia,
quia extruditur a fortioribus et cum etiam intra vorticosos locos, ubi non premitur, omnia conterat, nec ullis ne euolet machinis teneri queat. Porro neque grauior ligno aqua quaeliber, & quantulauis,& tamen ingreditur sursum lignum : quoniam aerem unitum habet, qui ad suam ponderat plus uniuersitaten , quam crassicies ligni ad terrae Symbolum. Si autem fiat cinis lignum, videas cinerem pedetentim ad aquae fundum submergi: sic etiam carbones re pumices, qui supernatant ob aerem in poris
partes ad sui animalis unionem 3 communionem se conferum,& vacuum diuisum abominantur: ut etiam Lunaria corpora ad
164쪽
contentum, si in minutias frangantur, immergi, quam ob causiam Sc nix natat &glacies. Paleas quoq; ex quibus expressetis aerem & bene madidas reddideris, lignaque fracescentia in aqua,unde aer secernatur,taudum petere videmus. proptereaq;
naues veteres grauiores. Ergo omne corpus crassius & mitius, quamuis minimae sit quantitatis de non grauet milia grauitate, submergitur in minus v nitunx, nisi teneatur copiosiori de longe minus unito. Auri enim lamina: & ebani & plumbi natant , si concaua sint aeris plena: de item si in planitie sua aere hamato intra ipse rum fossiculas teneantur. Si autem aquae stilla Vngantur, decidunt,quoniam a tenente aere separantur. In suo autem cognato nil grauat, quoniam non ponderat ad id in quo est: unde in aere lignum grauat; in aqua perdit grauitatem ob inclusum aerem, praeualentem. Nam in ilice 8 ebano non praevalet. Cadauer cum coeperint humores in aerem verri, narat;
viuum submergitur, nisi manibus praeueniat expansis &motu submersioncm piscium more dc auium. In fundo aquae natans homo grauitatem molis aquae non patitur, quam in aere non sustineret, quoniam sua cognatione partes aqueae tenentur,neet habent quo ponderent. Sic & partes corporis non grauanet contra partes, sed totum contra aerem grauat deorsum; & spiritu sustinetur erectum. At ubi non est propensio haec, omnis minima vis sustinet mouctq; quodlibet quorsumlibet corpus et
ut foric in vacuo extra systemata. Nauem in mari pariter capillo mouebis, si formata erit ne aquae infigatur tenenti, neet
ventus adsit. Quid mirum, si extra mundi limites beata corpora grauia nota sunt Sustinet etiam animal ossibus non modo propriam machinam, sed pondera quoque alia supra caput, Et manus &sCapulas; quod non faceret nisi submatis ossibus. Vtuntur loco ossium cartilaginibus pisces, vocati molles. Cancri has crusta-ciores habent exterius: limaces etiam extrinsecus. Anguillae, serpentes, sola spina&capitis ossiculis utuntur, quonia prona serpentias , non erecta 5 grandia corpora habent, quae durio-
165쪽
rra F. Tuo M. CAMON ASpina enim partium cohaerentiam ae robur facit, qui usus in iambis etiam inest. Vermes annulosis crus is dilatant expandunt mcorpus a tellure sustentatum . Erectum omnino corpus Animal gerit nullum nisi homo, diuinum sane, ut omnino con tueatur, &coelestia contempletur vi Mentis per sensoria spi
A u T r c. I ILOn sensu Mappetitu solo continentur in vasis res & coipe ris compago, sed etiam vasorum de ligaminum potestatet
Omne autem durius S unitius continet intra se minus unitum, ne dissiliat: sic nerui spiritum ,e cerebro spiritus sede diducti arefactim. Quo enim tenuiorres, eo acutior ad penetrandum Magilior ad fugacitatem tenuiora ergo tenacioribus & vnitior bus vasis tenentur et sanguis eaereri humores venis & visceria. bus minus densis, quoniam minus fugaces, minusque tenues quam per rimas egrediantur.. Sed arteriae densiores, quoniam sanguis arterialis spiritalior. Horum fabricam anterior sermo, docuit. Tota autem statua viscera Continet intus: ipsam compagine ossium, & seruorum ligamine, ae carnium Iepletione de membranarum adstrictione, & corij conclusione contin tur. At quomodo spiritus ontinetur Si enim sese spontener uis inclusit, vi nos in domo,vas tutans neruosum genus erit, noeontinens. Si fato aliquo aut a Deo, erit munimen, & Carcer, contrarius potestativo inhabitanis, S non suarum organum vi rium . Hoc in Metaphys disputandum . . Deus autem dixit hanc esse Animalis naturam ab origine; quae sine continentibus dissoluitur. Ideo potestas spiritus unitur&roboratur in his vasis, defenditurq;: propterea usum particularem per haec organa suae potestati tribuimus.. Vera potestas contentiva spiciis tus est, qua omnia vasa ad suos continet usus,& se in eis. Obiectum est res conrenta , non autem spiritus conten-aus , nisi quo Mentis vri Dei minister est: In caeteris continet, undet
166쪽
PHvs Io LOCI COR. CAP. XI. IE unde sine spiritu intestina collaptione feces emittunt; siccaetera vasiae, nec nisi materialiter mox continent, ut nauis absque
AR TicvLvs I D Otestas calefactiva, transimulativa, motiuaq; in omni mem- bro est,ubi spiritus; nec proprium habet organum, sicut nec cognitiua in secunda primalitate : & in his est vitalitas. Sed quoniam vita est conseruatio omnium partium in suis officiis& mutuis usibus,quae omnia spiritu re calore exercentur; Spiritus autem continuo exhalar, Calor pariter si non exhalat, extinguitur : indiguit spiritus organo, quo calorem accenderet, Mincluderet, re per calorem retentum simul seipsum generaret perpetuo, qiloniam perpetuo exhalat. Hoc pulmone facit, quo aerem inspirat in cor, quasi per folles, &spiritum generat ex sanguine,&calorem ne elabatur retinet, in truditq; in cor Acarterias, ae ne extinguatur retentus accendit. Quoniam vita permansio est caloris nativiradicaliter, licet omnium conseruatio in sua existentia partium sit vita totalis. Potestas haec spiritus fibris pulmonis inest, organum pulmo . modus utendi inflatiorum ratione vacui attractio, & oppositionis expiratio. opus accensio, ventilatio, retentio, ae spiritus generatio. O biectume or vitalis in corde.
A R T I C. v. AB conseruationem applicare oportet, quae in animalis subastantiam couertantur, quod fit concoctione.Concoctio Calefactione. Calefactio est totius spiritus potestatem habentis seipsum effundere. etiam ubi substantia sua non effunditur. Calor enim sui amplificativus est,& multiplicatiuus,quoniam pri
ma potestas physicarum est principiumque a Diuina Potestate
167쪽
ri F. Tuo M. CAMPANELLAE sic creatum . Licet ergo calefactio nonsitorganica, coctio tamen est, quoniam nonnisi inrorgano apto tali modo calefactio-Quid coctio. tiis inest. Est enim coctio solidi corporis calefactio usque ad
existentiae nouum, ad utilitatem certam ab arte vel natura praefinitum. ut palla in furno coquitur usque ad existentiam panis. utilem nutritioni humanae. Si autem pluS coquatur,erit crematio non coctio, quoniam utilitatem transgreditur; si minus, Cruditas : S diuiditur in Asiationem, Elixationem, de Frixionem . .
Illa fit ad cor tum gradum utilem in aere. Elixatio in aqua, etiam ab igne. Aqua calore adiuta penetrat solidum, eiusque partes. pingues,& minus crassas sibi incorporat, unde in prodio carnis aut herbae, illarum substantia inest, si valde coquantur, seces . T lxio. xia crassae solum tenentur. Frisio fit in liquore pingui, qui pene
diris. con- etat magis dc ungit crassas; tenues vero aqueasq; consumit, ut
ira,ri hostiles. Vinum consolidat solidiores, & tenuitates resoluit, , nec pingue facit, quod acetum praestat magis. Igitur arborum fructus cum maturescunt, coquuntur a Sole per assationem, a suo calore in humido per elixationem , : Nam partes cras aemolliuntur 3c distenduntur,& hoc est perdere cruditatem , . Sic apostem a coquitur, de sic in corpore cibus. . Cuius triplex coctio . Prima chylificatio in ventriculo, qua partes crassae mace ratae liquidis incorporantur: liquidae non exhalant, sed remanent ad disponendum solidas ad liquorem,simul fiunt colore & consistentia intestinis similes. Secunda est sanguificatio
in iecore trahente per mesarescas chyli partes molliores: e quibus tenuitates educit, feces sequestrat in item, spumas in sel. . quae vero aptae sunt sanguinis naturae, singuescunt & rubescunt
instar iecoris , quoniam sibi similiores, Si quas potest sibi assimis
an .errat lare, retinet. Vnde ex eodem cibo alias i cccs emittit canis, aput i om, ' porcus,quoniam alias rediret sibi canis iecur, alias porci, de
ierem porcus seces homini S manducat,quando in eis partes tuo utiles adhuc insunt, nouautem hominis sanguini. . Similiter omne, membrum Potestatem habet vertendi in se particulam sanguini, sibi distribu am, redonandi proprio colore & consistentia, . quoniam calor actus est in gradu illius membri vita eius, dc sic
168쪽
PRY fro L o C IC o R. CAP. XI. rariit constituit illud, sic partes additas mutat in illius naturamo, nec attrahit nisi aptas: ut & venae metallorum in terra faciunt: donec ille calor in sui durat symmetria, &quod illi applicatur, , est conuertabile', non conuersi uum , ut in Medicina patebIC. Quicquid autem in seces Eo tenuitatem transit, illud non es aptum illi membro, sed aliis eiusdem animalis, vel aliarum re rum, militenim inutile in natura,dixit conditor illius. In corde est vis spiritificativa ex tenuiori sanguine, A at tenuata tua crassioris in arterias immittendi. Ossa etiam in se medullam vertere norunt propria elixatione, de nemus, de omnis pars. Ergo non solo calore fit conuersio, sicut coctio, sed consensione, alioquin eaedem in omnibus partes seques rarenTur. Calor enim semper renuiores educit. Suppuratio quoq, coctio est, quae trahit superfluum labefactumque humorem ad excrem c.hreis A. meti sequestrabilis naturam, sicut & in vermes aliquae ob Sym- Oxu. Obolum sequestrationes transeunt. Coctionis ergo finis conueris Democr.quisio non transpiratione modo, sed immutatione etiam substan ita trans.
tiali vel existentiae fit. Organaalibi declarata sunt. . rem e De augmeratatilia..A R T I C v L v s VI. A vgeri animal oportuit corpore Et viribus: hoc praestat ca- - Nor sui multiplicativus,& attenuatiuus in spiritum, quae ingeruntur: Illud vis membri non plus educentis quam attrahcntis & aggenerantis; nec potest esse nisi organica. Et quidem plus auget calor debilis, quam fortis; quoniam ille organicus magis, S in membri sui mutat ingesta temperiem . Iste praepotens in tenuitatem transpirantem tam embrum etiam conuerticunde quo auctior eo perniciosior.Decrementum enim senile non ex potestativo blando ortum habet, sed robusto, ad n turam exreriorem trahente, & per accidens se minuente. Vis ergo auctiua licet sit imbecillior secundum naturam communem,non tamen secundum hanc. Suiq; augmentum est sui per
accidens subiecti destructio. nam innatavi hoc cupit, licet illatavando corpori fuit intrusus,aliud cupiat animal. Mirum quo- s modo,
169쪽
modo diuina Sapietia locum sibi in his parauit, ut dum faci mi, quod cupiunt, patiantur quod non cupiunt, & dum faciunt, quod non cupiunt,habeant quod aliter cupiunt. Obstupescite, vi alibi hunc temonem inspicitoteabsolutum.
A R. T i C. V II. Motiua vis est in spiritu, qua calidus, in tenuitate, qua obe diens motioni. Crassa enim ponderant deorsit unde nec calidus carbo agitari potast. est in appetitu, quatenus motus ad certa estobiecta. estin cognictu quatenus arte fit, di modo, dc non temerarie ,scuc aliarum rerumagatatio. est in potestativo.quatenus a Deipotestate emanat. Et hoc principium,a Deo sicut a primo conditore. a cerebro sicut a sede spiritus,& org norum principio. ab organis videlicet musculis &Iuncturis . quatenus risic fierent motus,aptata mot ibus. Et quoniam motus quatenus executio est, spectat ad operationem, in finec mera E nos manet eius declaratio. Derisit Sapientia eos, qui a spiritu. quα vacuitatis plano motum edunt, cum nec vacuitas intra sui amantem re cognoscentem admitti possit r nec nisi temere t lis motio ae non ac finem fiat. Obiectum motus estconsequibile in operationibus: sed in roboratione est ventilatio spiritus, & augmentum caloris, Miscum seques ratio. aliaes vlisitates dicendae alibi. nunc autem palam est,quod sit vivificatio sola, &haec sanitas. Ocio enim N. . d. marcescit corpus. Marcor est ditatutio solidi per rotentum c Ninfactio loremm fecibus non eductis, agentem contra proprium subi Mon D ctum pereas. quas enim non sequestrat, disponunt illae ceterascere contra ad*partes: & dumcalor in eas agit, relaxat simul partes profi /Vsρ di euas,& sic tabes re putrefactio. de quibus alibi. Alius marcor ue O , incineratio ex nimio calore solidum etiam depascente suast. di
relabore. Cui per somnum prouidetur spiri-
170쪽
A R. T r C. v III Rgana quibus munit spiritum se de partes cunctas ne Iardantur externis obuiis rebus, sunt Corium, Caro, pili, ut dictum est prius,ubi usum & essentiam explicuimus. In brutis adde squammas, plumas, cortices . Marum loco Homo sibi lo ricam,vestem, scutum parat per mentis vim. Potestas munitiva est in spiritu fabricante de resistente. hinc ars fabricandi domos& ciuitates post vestiariam emersit. obiectrum est hesiuam, sic cuti lux. Omne enim laedens praedictis organis excipitur Et vi-
Omnis Iaesio est,aur perforatio, qua sanguini& spiritui
continentia rumpitur; aut incisio, qua etiam plus continuit iis seluitur; aut contusio,qua fabrica,& eius materia quassatur ;aut intemperies, qua symmetria&m rna,& gradus existentiae tollitur ; aut fractio, qua sustentativum afficitur. Perforatio fit a corpore duro acutoq; in minus durum,miniisq; acutum . NEC
potest illi obviari, nisi per durius o Durities ex materiae unioneae densitate solidi firminus dura sunt unita minus. Iccirco patiuntur ab illa disgregationem. Vnde omne solidius disgregat minus: propterea aqua descendens frangit aerem, foratq;; aquam lapillus &tellus,&Iignum . Tellurem mollem tellus durior, quoniam plures habet partes unitas. pIuralitas autem validior, & cum vnione potentior, dixit aeterna omnipotentia.
Quando vero tenue & minus durum penetrat selidum , hoc non facit potestate, sed quia inuenit in illo foramina vel inuisilia,& sita exilitate potest m illa in trudi. Sic aer penetrat patietes per rimas, mignum ; Ignis vero omnia, quoniam tenuior.Sea non disgregat ea , nisi augeatur ex disgregati particulis, ut in signo,aut copia caloris, cuius est seipsum augere. Et sic gnis lique citaurum & res omnes durissimas, non qua Corpus, sed qua calidum, &conuersuum crassiti ei in tenuitatem absolatam vel imperfectanta. Contra corpus acurum non valet ignis acumen, sed alia acuties duriori &quaelibet duricies, sed angulata,