장음표시 사용
171쪽
angulata, magis. quoniam ictus effugit dc nititur lateribus dum bus. Huic succedit rotunditas, quae ex obtusis angulis pene fit.& opponit plures partes contra paucas; nam opposita ferienti acuto, innititur aliis retro dc lateraliter simul sibi positis, de una vi resistentibus. Iccirco ouum intra manus Caeuitates in fastigiis compressum rumpi non potest ed in lateribus potest. Propterea omnipotentia corporibus plantarum dc animalium fi guram rotundam dedit utplurimuin. acumina addidit inoffensi uis partibus, de quae forare habent aerem vel aquam, ut carina nauis ; patet hoc in rostris de pectoribus auium, dc cornibus. Ossa omnia rotunda nisi ubi se excipere, aut aliud munire opus habcnt. Maenia urbium rotunda ictibus magis resistunt ob
plures cocuntes parteS, dc a paucioribus defenduntur,quoniam interior circulus minor.
Plana superficies fugiendae perforationi ineptior, quoniam paucioribus partibus icta pars iuuatur. Sed curua pessima, quoniam plures partes paucioribus viribus concutiuntur, de cessioni paratae sunt ex tali figura suo pondere arridentes et quam natura lixanimalibus abominatur, de ubi adest pilis muniuit,ut sub Axillis,natibus, dec. Hinc pater, cur minori vi impulsum corpus magnum , si acutum, plus forat, de obtusum, plus contundit, quam paruum, nisi fiat contra propensionem . Illud enim pondere iuuatur, si deorsum. si in obliquum, itidem. quoniam pluribus partibus anterior iciens ado a longe impellitur, vires augentur motu, iam in obliquum. quoniam de rotae partes e uentur interioribus eadem vi simul pulsis. Inciso similis est perforationi, sed latior. utrisq; opponitur .corij durities, d tenacitas illi iuncta, ne frangatur. Friabilia enim sunt omnium deterrima ad muniendum; quoniam tenaci-- rate carent, ut maceria. Tenaciaparum mollia ictui cedunt, nec ceduntur,nisi longum acumen, quale ensis immersum, serrae inore trahatur. tunc enim fossiculas obuias intrat dentulis minutis, de lacerat. Pilus iuuat, quoniam ictus hos de intrusiones dentulorum effugit, propterea Sapientia fuligine poro acalore digitur. Et quan- depropensione et- Teriores plus m Disiliroes by CO le
172쪽
calore transpirante factos obli ruuit contra caelorem & frigus externum, &ex eapilos simul constituit ad idem dc contra ictus caesiuos,& foratiuos,& contusuos. Contusio fit a corpore non acuto impacto in aliud non acutum: & quo crassius & multarum partium, eo plures fabricae partes quassat, praesertim durae, quoniam una tenet fortiter alteram, & dum ipsa quatitur, conquatit quas amplectitur. Lapides concussioni inualidi . lignum S lana melius, & metalla, Si tamen omne durius metallum secat& tundit minus durum. Aurum licet grauius ferro, quoniam magis unum, nec poros admittit,haud tamen durius. Ferrum enim seclusis poris magis unum est. sicut pumex magis quam aqua; si poros aere plenos non concipias. sicut ergo M. quam forat pumex, sic ferrum aurum . . Potestas contusioni duritiem mistam viscositati opponit. Vnitio ex similaritate paratum fit, ut in auro,Vnitas ex confirmitate: non autem ex figuris uncinatis tantum in atomis. Dissoluuntur enim subito, nisi consensu continuentur & amore; ergo & potentia.
Crustas dedit cancris natura; sed ut moueantur, Iuncturas
addidit. Homini non dedit, ut flectatur, S erigatur quorsumlibet; vis sensus non impediatur. Spinas echinis, sed quae neruositate in principio tenentur ad motum. Squammas piscibus contra ictus, ut&flecti corpus, & muniri simul possit. loricam nos instar illarum fecimus. Tractio seu distensio lacerat, ut incisiua, compressio contundit ut contusiua.
Intemperies fit,dum augetur aut minuitur calor,& forma existentiae eius in materia per c orem robustum cas dissoluentem,& tenuitatem educentem,& reliquas exsiccantem. aut per
frigus gelans humoris & caloris extinguens, ac reliquas partes quasi crematas exsiccatas reddens. virisque plus fuga resistit, &panni calidi contra frigus defendentes natiuum Calorem, A leues densiq; ex corio contra calorem . Non enim uno aculeo,
sed innumeris simul perlarat, non corporeis, sed corporaliter. Quae enim incorporea subsistunt, mobiliaqti, penetrant corpus
absque hesione & occupatione, ut Angelus : quae immobilia, R ctiam
173쪽
iso F. TMo M. CAMPANELLAE etiam absque laesione,sed non absq; occupatione, ut locus: quae non subsutunt nisi in corpore, ut calor, cum occupatione & lx-sione. Corpus autem qua corpus occupat, non laedit,demptis propensionibus, Ex his constat quatuor tota Natura, id est,exopince,basii, Materia,ec instrumentis actutis.
A R T I c. IX. P Ugnatiua vis pro obiecto formali habet non laesium quod- uis sed hostilitatem, quam ab animatis praesertim rationalibus patimur. Hostis enim est proprie, qui ex proposito odio,
aut parvipensione, aut commodo suo nos occidere, aut affigere palat. Venatores hostes sunt feris, non hostibus, nisi praepostere, ut earum carnibus alantur. Contra hostem irascibilis vis Potes uiui nos armat. Arma ergo sunt organa huius potentiae cunctis data fere animalibus; quibus cornua ; ungues acutae longaem; spinae; dentes exerti; aculei rostrum,. Homini vero negata. ungues enim finientes partes in extremum,ne dic tiant, aut laedantur, usui sunt illi modo. Et cum priuata armis omnipotens donaritagilitate ut lepores, aut alis, ut columbas ad talutem : homini & hoc negauit, illum Sapientiae commi
tens', quae suo luculento participio sic dotauit hominem, quo
pisces natatu,aues volatu,elephantos robore,laeones violentia, erinaceos,testaceam munimine superaret. Iccirco manum armorum & omnium instrumentorum organum addidit. Et ne contra inuicem pugnent nisi rationibus, arma negauit innata.
Baculum sustentariuo , Domus re vasa contentivo; Aromata vitali; ollas & ignes concoctivo, amicos & seruos augmentatiuo, equos&nauigia moriuo, di vestes authoracem munitium lanceas,fandios,bombardas offensivo sibi parabunt. Eadem instrumenta omnia plantis data sunt,excepto pulmone. Sensoria, de quibus mox, negantur, excepto gustativo.Appetitoria iniunx Proportionaliter. Generatium utrisque. Sed de eius vian APDelimrita
174쪽
Deste suae exterioribuae in communi
ARTIC TLvs I. QVoniam animal est Spiritus incertus intra cremam molem organi Eatam modis variis, in figura,ac dispositione,ab ipso, &distinctam in partes continuas, SP contiguas,prout opuS erat conseruationi ipsius spiritus primario, eiusq; domus secundario: necesse habet moueri, acquirendi gratia res quibus seruatur,ac fugiendi res quibus destruitur: Quod cum fieri non posisit absque multo sensu, sentit quidem spiritus, cognoscitque res tangendo, dum ab illis mutatur, adeo quod possit immutantes ipsarum discernere vires. Quoniam vero non omnes res a quibus patitur spiritus, in animali sentit; sed illas modo, quae pertingunt ad transmutandum ipsum spiritum Iudicem transmutantium rerum , et pro- a Nin septerea dicitia is sensum esse perceptionem passionis. a Niteri ita per insormationem, quod spiritus transmutandus sit in i firmatio substantiam obiecti, atque informandus obiecti forma : si e e 'e y prum n im Sol fieret dum sentit Solem, At Tellus dum Tellurem, & tabula,& lapis,& frigus,&c. Vcrum sussicit quod immutecur non i stati hae totus, sed aliqua pars ipsius, cum sit corporeus; nec quidem to- potentia pu- taliter, sed aliquantulum. Ita quod non immutari, ac proinde M. pedem mori est ordinarius sensus, sed paululum assici, ac deinde discer Mirum,nere ex iudicio illius parmae passionis reliquas vires obiecti in 'e' pM tvr ipsum agentis. Quapropter sentiens aliquantulum ignis em A simitorem, dc quod propinquior illi factus, transmutatur magis ab illo,iudicat mox pr potentem virtutem illius. Itaque sentire M.
admistum videtur esse iudicio rei sensibilis.VAc per totum cor-yre ridet, pus diffusum est, praetcipuo autem in cute neruosa orta ex capia nec sonum tis cute, plena spiritu sentiente vario modo in variis partibus.
Quapropter in ventriculo est sensus famis atq: sitis: In genitali quero veneris: in aliis portionibus,aliorum obiecto ruim. ι' 'R x De
175쪽
A IC vs II. I Nus es sensus spiritus, diffusus per corpus totum cum illo:
intra substantiam neruosam,fibrosiamque, ac totus vocaturia Tactus, eo quod non fiat nisi sensibile tangat sentientem pomo .ne . Uonem, At a pili, unguesta ossa, qyia non communicant obhisi .dse solidam obtusitalcm ipsorum,. spiritui in capite.regnanti suam nutrimen. sensationem, Midentiar non sentire. At dentes ostendunt se scidi tum appe- se donatos. Item , si huiuimodi partes nutriuntur, secernunt imis, sim nutrimentum,gaudent,& appetunt, sentiant oportet. Sic Mimit Ver san guis ex vena prosiliens si tangatur, non communicat tactum m ' ' i' interiori spiritui. nam cum fluxibilis sit, separatur ab eo, re nomini, alia redie. Hoc autem aequum fuit, ut eximeretur animai multicis hia. ut passionibus infelicibus. Igitur si sphitus in suo esse seruaturare, viti; at an- qua tangitur,dc augitur, quoniam sibi similis est, commodaqueris foι- corpori suo organo, oblectatur, ut a blando calore, ac sapido ci-yiri a sen ibo afficitur. At si h mutetur in rena sibi dissimilem,dolet. Itaqbtunt Voluptas & Dolor omnibus in rebus sentientibus,quae suq com . V seruationi prosunt aut obsunt, inueniuntur: Illa tanquam senari sus boni conseruataui; iste vero ut sensus mali destruetiui. . tur arissiis p. tibia Calor & stigias sene tactus obiecta per se : nam ante, recnegam sen- tro, superne, inferne , 52 undiq; in omnem situm ad agendum in s m. sensum per se effunduntur. At c passiones materiales ut gra-b DR ue,durum,magnum, paruum, lapiS,Labula, aliam entia ex mate- ut tia difformiter ficta, constituta a calore, non agunt nisi per u ui, is psum; ergo por accidens. Graue quippe non est undit graui ita usa ratilis. rem, sicut calor calorem,sed grauat positum supra sensum. Laatiis, es do pidis sentimus frigus per se; duritiem vero per accidens, hoc lor. Infinii est,stringentes ipsum, & reniti ae non cedere experientes: unis raro sim si rurgumentamur lapidem esse, si oculis certi non reddimur. .
176쪽
PH v s t o L o et Ic o R. CAP. XII. DyIdem dieo de aliis sensibilibus, quae immutant non spiritus viares, qui est calor, sed dispositionem, quae est tenuitas ac positio particularum suarum in suo toto. Ac sentiuntur non sensu simplici, sed discurrente simuI, propterea quod mista sunt sensibili
bus per se obiectis, non autem a seipsis agendo. Spiritus notio-mnes sentit caliditates , sed suam excedentes tantummodo: non autem aequases: quoniam sinite non agit in simile, cum fiat omnis actio gratia assimilationis. Hic autem iam asinula
bus tactis,propterea quod solidae sunt, non poterat pati, nissa robustioribus rebu r nec ipse illis modo seruatur Item res
multae non videmur,quales sunt; Aqua enim ac vinum, multaque alia natiuo calore calida sunt, at tactui frigida videntur, quia frigore externo occupata sunt, natiuum calorem liganteae obtundente i parauit sibi usque ad se aditum in lingua, ubino modo sentit exteriorem naturam, ac praepotentem rei Comedendae, aut contrectandae, sed etiam internas illius facultates, quibu&nascens donata ost. Et hoc fit per saporem, g qui nimi- , sub rum est calor immunitus moderatusq; , rebus inditus, una cum es forma mole sua S non solus effusias sicut calor ignis strenui effundi- Mari t. tur Iad agendum ; cum qua penetrans cauitates spongiosae linia putat, ima-guae, non modo calorem spiritus inhabitantis immutat, ut conia g*S , IM*sueuit robustus calor,sed etiam dispositionem , hoc est, tenuit, ei q/ M.
mentat , sit uniet S in elementis. fallitur ergo aristot. ex elementis nan sapidis sappres es.sent nes ta scitur sapora Moo humido ut tutat, hoc est, amarus exsicco, dulci. ex humido, ei ipsis poma a vapores medi, cemponuntur quaseaenobis extremis. Nam liquores Eumidis i , quales sint renum,. ovum, Tirebs p ct amari non reperirentur, quodfalsum es omnixib: Item ficta enita talia, ret Saris harum. Sapor ergo stequitur calorem natiuum, non autem missonem i ct humidi. cum praetereas porsit activus lici per, O hamissitispassis qualitates; ct amaris dulcussiproximi fiunt non extra m sapores. Disit iam by
177쪽
ventriculum immissus , conuertibilisq; in suam naturam probe ac substantiam . Quia non modo ciborum & potuum calor utilis est, sed & moles,ut fiat spiritus, attenuata, ac conuertatur molem ipsius atq; corporis, inspissata; items necessaria est ad instaurandum, id quod perpetuo cum exhalante calore in Coelum ascendit. Igitur dumspiritus blande immuratura sapore, assicitur voluptate: inconcinne vero asperem, dolore: medio-Criter vero a mediocribus assicitur saporibus. Insipidus est no-b Simile stro calori nativo similis b ideoq; non agit; quod simile a verene' tW sinuli non patitur transmutationem , sed augmentum copiae. a p- - Omnis autem sensus in transmutatione est. Quando nascitur
fia . M stuctus, repente insipidus est,ut prunum; mox parum decoctus ibia ta- a lao,ac solari calore fit stipticus, qui linguae appositus constitum; liret pat replendo claudendoq; poros sua mole copiosa non digesta, mox Oro parum suo calore illam immutando. deinde decoctus magis, fit, acidus: nam magna ipsius pars attenuata est a calore lae acute uerrum penetrando spirituris quasi dilacerat, qui ne hoc patiatur,colli iis .m,h gitur,stringitur 3.3 Igitur ob spiritus rugam. E quia quopem per istud i. tingit suo acumine, Exhalare calorem facit, & quod remanet,
dum taetra uniri,ideo aptus est hic Spor ad seruandum a corruptela, quod hus iliad remansit constipatum . Deinde amplius coctus fit puncticus istissubie qui nimirum acidum est aliquantulum dulcescens, quia partosin, lam crassae digestae sunt iam magis, tenues vero acutissiyiae exhala- me NM uerunt. reliquae vero aequales redditae sunt acumine deperdito.Deinde sequitur dulcis, cum illius partes magis calefactae ad aequalitatem uberem redacta sunt; ideoq; delectat valde gustum
nostrum , cum nos temperatissimo spiritu vigeamus; ac ipse vim habeat liquefaciendi partes aridas linguae, dc exiccandi partes molliores, & abstergendi viscosas, omnesque aequandi.e Ergo sa- Deinde amplius coctus ita quod tenuitas exhalet, fit e amarus per ama vi in parte seculenta acidam, veluti Appia mala fracescentiao- est si ip - stendunt, ac iecur senis induratum amarescensq;. At portio
tiam Aristotela. iccirco di indici prohibint dulcia temonariis, eo quo ubito in amarum cholericum .
178쪽
PHusio Loetico R. CAP. XII. in dulcis ipsius exhalans copiose, si in liquoris consistentiam vertatur, aut pinguedinis, fit saporis unctuosi,ideo pi aptissima nutriendo igni, positaq; in lingua dilatat sua blanda vi, ac tenuitat adeoq; rarefacit, quod nauseam affert. Iccirco unctuosus liquor aceto commistus tempericin spiritui valde placentem faciunt, dum alter dilatat, alter vero constipat, sic olei amurca amara est, quoniam sex eius corpulenta est, quae meatus linguae stringit, spiritum aggravat, contris atq; naturam eius tenuem constringendo: oleum vero dulce est & vnctuosum, ac leue ob tenuitatem & aequalitatem suarum partium. Tandem si marus coquatur magis, ac in acutam temperiem redigatur, explicatis omnibus suis portionibus vi caloris aequaliter vincentis, vertitur in saporem atdentem siue acrem, cuiusmodi est piper. At deinde combustus magis consumptusq; , reliquiae salsae temperiei fiunt, ignitaem, quae cito penetrat attenuando, ac statim ideo adstringendo. Quoniam vero penetrat usquequaq; calor,ac secum defert suam substantiam; iccirco cunctis dapibus cibisq; congruit Sal; quod sua caliditate attenuat dissicitque
partem crassiorem & venenosam , ac calefacit particulas omnes,&consequenter sapidas reddit. Ex omnibus cineribus educitur Sal vi ignis,ac terris combustis.
Sunt etiam alis sapores pene infiniti; at hi sunt noti magis,qu i expanduntur in magis minusq; filium, acidum, dulce, Acc. Omnisq; rerum species proprio dotata est sapore, optimo
nuncio eius essentiae, at necesiario valde in Medicina. Ac conuenientiae & contrarietates ingentiores ipsarum rerum agnoscuntur ex similitudine & differentia saporum obiectorum ipsius gustus, qui tactus est excivistissimus aliorum .. Est ergod sapor actio caloris natiui subeuntis cum propria mole in lin- d cuia
guam, &immutantis non modo facultatem, sed de dispositio-Arum Nnem spiritus intra neruiculos linguae sui organi sensor discera nentis. Proptereaq; res nimis calidae, nimis ve frigidae saporem, non habent, quod nimius calor, nimiumve frigus occultata- sti vitium ictionem caloris natiui temperati in materia lapidas ac ipsum mum praeuenit, sicut lux Solis stellarum luces. Item transmutat vires iam .
179쪽
rsa F. TRO M. CAMPANELLAE tus antequam dispositionem; quapropter gelatum vinum, ac lagana calida nimis non manifestant saporem suum in ore. Itidem nisi stangatur in minutias siccus cibus, non manifestat saporem, quia obtusa crassities nequit spongiam sensus penetrae Non hire : Itaque e natura sag citer utitur sputo ad modificandum spuit usu siccum cibum. Quod sputum oritur ex vaporibus m ventri- est, victi culo sursum exhalantibus, prohibitisq; a faucium cauitatibus .ius h vi d progredi, conden Lisq; propterea in aquam : quae calid,--t a b tu tata sua,& aerea arteria exspirato repletur tenuitate, sitq; am-i ,hre o. Pullosa, sicut apparet; re linguam humidam scrvat ne contraporosis ins laatur agitationibus exsiiccata, utq; admittatur cibus, dc transo humido glutiatur lubricitate illius facile. Hoc fuit sanctae Monotriadissimul Du praeceptum primum, f ut omnis superfluitas, omnem malum msi tu . cederet in bonum usuin, veluti de spuma etiam , 5 de cinere,
istii sui in lacibu ,rede sero sanguinis iam dictum est,
'lustatem emuisset lingua dari, qua se humidae resaporis atquirant. Errauit ergo aestimatissa . remedisse compositisnem sicci humidi simul, cunam rebus pur ictu reperiatur, pureque in humido. misit actinares non potest ex humilo os pastiis entibus consuui. f Ita adeps quoges , quo curae ungatur,ne crissetur,er egre excrementu in aerest ut con vitur. Civi quoi iecuro intes na rete pingue, ne exactentur od lubrica perseuerent adsibit. obeunda propria munia. Ita peritardiones membrana cor ambiens perpurum plina aqua ex fumis ab eo exbaeantibu facta, ne cor agitatione restat.
TNtellexit Sapientia, quod dum linguae admittuntur gustabi- les res, praeuae quidem ac venenosae potuissent afferre exitium, aut ingens malunaia; quodque cibi putrescere incipientes non subito saporem amittunt, ideoq; post mi animal ita decipere quod deuoret, ac proinde aegrotet; & quod res proficuae e longinquo, dc absconditae non sentiebantur, & quod lingua humoribus perfusa amaris, aliisve prauis, infecisset amaritudinc cibum maceratum, ideoque etiam probus potuisset prauus apparere ; propterea fieri voluit aliam viam sentiendi res, antequam linguae admitterentur. Quapropter nasum fabricata est duabus
180쪽
PHYSIOLOGICo R. CAP. XII. Is Fictimnari cibus, qui per duos meatus cordi aere immittit, Ac peros quoddam spongiosum deputaret aerem, & in cerebrum ad- . mitteret ventilandi gratia, nutriendii spiritus : Ac simul cum acre intraret substantia rerum tenuis vaporosaque, perquam ipsas iudicat ante gustus iudicium. Igitur (dixit ipsa fiat liuia a Graio iusmodi a sensorium spectans deorsum, propterea quod ter ' OV erestribus ex rebus, quibus alitur animal, perpetuo iri coelum 't Y' A b pars tenuis cu calo re exti alat, quae nasum subiens, ubi adrna- , si his tiuus spiritus continetur, si ipsi addita augebit ac roborabit spi im, kn seu ritum mi psum conuersa, intelliget utilia esse eritia, ex quibus titur odor, talis exhalatio educitur, ac quaeritabit; sin autem aggravabit, sursum tridetque spiritum exsuperando ipsum caloris copia, & graui crastici eonerando, auersabitur ipsa, tanquam graua, noxiaque.
Ac ita factum fuit. Igitur odoratus ea quidam gustus bi
lior, quia non admittit, sicut lingitia consueuir, crastam cibi mo- Oo boanalem,aliarumque rerum, sed tenuem . Item, nec od latUs spi- tur quamis ritum in neruosa crassicie interclusum habet, sicuti lingua, sed ru a longe, in cauitatibus liberum, in quibus mouetur, atque afficitur odo sentitur:
tura tradit, o tantis sit naso deorsum stectanti, ut dixit Deis, b Ari .vult odores fieri ex inmeruis non odorosis. ergo ex nihilo intillam enim ens dat,quod non habetfallitur etiam siens, resfert ex ficto si hirmido saporosis,ut Plato. N imsapor ex calore activo es, Pr ximis,non autem ex humore ac it te psit uice ergo ct odor cum activa t ab is non est. Item multa amara emtia uem habent odorem . sicut incensum, uti m flores multi. ergo non respondet aporibus sed tenuiorsubstantia est. qtam sapores. E rat qus asserens odorem esse humorem aereum cum siccitate ignea: saporem vero humorem a tueum cum Aco terreor humor enim ac siccitas non sunt actiores. Imo ignis terrae admixtis multos ac relamentes odores iv incendiu emittunt, ubi bitumen ex ipsissi es sulphur, se alia humisia . O ter evo ex calore in tenui substantiaexhalante'. addit apermes cuinari hodoree steriem intentionalem,novicistem realimsubstantismissioqiun odorando pomum eiu ubstantia imminueret aer. Et xultures ex quinis. gentis milliaribu ad ῖellum Traianum revere,quo rapores cadaverum non potuissent pertingere. At nos manifeste experimur,renosticatis. aut igni appo tvi plus odoris emittere; quia thus iaetum nocDndere mosi odorabilem stilo risibilem. Ogor itidem in aurat deperditos Ditis. Et Dii, critis tribus diebus ex panum calidoru odoribus Aperuixit Ergo tu .irta tenuis est , ac a rentis delataesi admittites. reuera quanto magis odoramur rosu eo metu imminui paularim ridemus. Cura amem q a mnua sunt malis,denses o cito imminuuntur, sed leniri ritu rero in igni quia plus odoris. ergo Osub ramis pressit,imminuitur magis. A mulacra inteniunas sunt ris consillae arbitratu eo rip Non enim x r. s. . a defluunt.N arisscontra Democr. acustaec a naso,altare ab Agente inusa creari possunt. Vtile quas.