장음표시 사용
471쪽
transitur, quae duplices sunt, hoc est, exterioris, interiorisque muri, scanditur per gradus, sed ita formatos, quod vix discernitur ascensior quoniam oblique inceditur: de quas inuis bili bus distinctae sunt scalae elationibus. In montis cacumine Area est plana bene spatiosa: Min medio eius templum adsurgit mi is rifico constructum artificio. HOS P. Perge nunc, perge: dic, oro per vitam. GEN. Templum absolutae rotunditatis forma decoratur : non circundatur muris, sed stiper columnis haeret st mirum crassis pulchre concinnatis. Testudo maxima, mira arte ex eructa in centro, vel polo sui testudinem editiorem habet paruam: Si in hac spiraculum, quod alteri imminet. quod unicum est, ac in centro Templa ColumniS circumseptum excedit 3so. passus. Capitellis columnarum forinsecus innituntur forni ces porrecti quasi octo palliis extrorsiim: Vnde aliae columnae ipsos substinentes attolluntur, inliae rentes crasso muro fortique erecto passibus tribus: inter quem ac priores columnas deambulatoria sunt inferiora patiunentis constrata pulchris:&in muri coticavo crebris distincti portis amplissimis, sedilia sunt immobilia , tametsi & inter columnas interiotes templum substentantes, non de stat sellae portatiles plurimae decoraeque. Super Altare nihil conspicitur nisi globus Magnus, in quo totum depictum est coelum, SI alter globus, in qtio depicta est tellus. Porro in Coelo testudinis magnae omnes coeli stellae a primo usque ad sextam magnitudinem depictae cernuntur, proprii S notatae nominibus , ac virtutibuS , quas tcr- restribus influunt rebus, in tribus quaeque versiculis. Adsiliit poli,&circuli maiores minoresque iuxta rectum horagonicinipsorum in icmplo adnotati, sed non perfecti, quoniam deficit murus inferne , At videntur perfici in relatione ipsorum ad globos, qui sunt in altari. pauimentum pretiosis lapidibus
collucet. Lampades aurcae septem continuo igne accensaependent, septem planetarum nomina gerenteS. Super tem
plo circumdant testudinem paruam cellae quaedam pulchrae, Ggg a ac Paris
472쪽
ro F. Tuo M. CAMPANELLA ac paruae: Ac post planam intercapedinem super claustris seu
fornicibus internarum, ae externarum columnarum multae sunt cellae,ac grandes decoraeque;vbi Sacerdotes, de Religiosi habitant quali quadraginta novem. Super minorem testudinem quasi vexillum volubile omnino eminet ostentans veniatos: quos signant usque ad 36. Ac norunt qualem ferant annum venti singuli & quales in terra ac mari mutationes. sed non nisi sui climatis. Ibidem sub vexillo codex adseruatur literis inscriptus aureis. H o s P. Rogo te generose Heros edissere mihi totam regiminis ipsorum rationem. huc enim te praestolabar GEN. Princeps magnus inter eos est Sacerdos, quem vocant suo idiomate Sol: nostro autem diceremus Metaphysicum Hic est omnium caput in temporalibus ac spiritualibus. omnia que negotia ac causat in ipsius iudicio postremu terminantur. Tres illi assistunt principes collaterales Pon , Sin,&Mor,quod rari nostra lingua sonat, Potestas, Sapientia,&Amor. Potestari cu testatu rae sunt negotia belli ac pacis: artes militares: estque supremus m-- in re bellicae at non super solem. Ipse regit magistratus militares, milites , curam munitionum gerit fortificationum, S expugnationum, dc machinarum bellicarum fabricarum.Martificum huiusinodi res tractantium. Idra Re
Caera seis Sapientiae vero curae subiacent artes liberales de mecha
, itimi nicae,&. scientiae, omnes & magistratus illorum Ac doctores, de disciplinarum scholae, sibique subiacent tot magistratus quot sunt scientiae. est magistratus qui vocatur Astrologus, item Set Cosmographus, Geometra, Historiographus, Poeta, Logicus
Rethor, Grammaticus, Medicus, Physicus, Politicus, Moralis Unumque modo volumen habent,quod vocant sapientiam, in quo omnes sunt scientiae compendio ac facilitate mira conscriptae. Hunc legunt ad populum iuxta ritum Pythagoreoru Hic sapientia totius ci uitatis parietes internos externosque inferiores ac superiores picturis praestantissimis adornari fecit, omnesque scientias in eis designari mirifico ordine. In muris templi exterioribus,3 in cortinis, quae demittuntur cusa cerdos concionatur, ne vox dispersa praeteruolet auditores, pictae suntciniis rum s
473쪽
stant stellae ipsarumque virtutes & motus tribus Versiculis notatae singula . In interiori muro primi ambitus conspiciuntur depictae omnes figurae mathematicae Ionge plures quam Archimedes, S Euclides inuenerunt:&ad parietis proportionem grandest& decore signatae cum breui declaratione versiculo contenta, in singulis. sunt Sc definitiones, & propositiones, &c. In extemriori conuexo est primo descriptio integra permagna simul to. rius Terrae: hanc consequuntur tabulae peculiares cuiuslibet Prouinciae. Ubi Si ritus, & leges, mores,& origineS, dc vires iocolarum breui prosa comprehenduntur, SD A lphabeta quibuS Vtuntur Prouinciae omnes,visuntur super Alphabeto Ciuitatis Solis.
In interiori secundi gyri domicilioru scilicet secundorum
Cernuntur omnia lapidum genera pretiosorum, &communi-
quoque frustula: cum declaratione apposita singulis in duobus versiculis. In exteriori omnia maria signata sunt, Si flumina, S lacus, & fontes, quae sunt in Mundo: & vina, olea, & liquores cunctispsorum qu origines, qualitates, S virtutes: Adsuntquq ampullae super fornicibus muro confabricatae diuersis plenae
liquoribus a centum Ac trecentis annis, quibus varias curant infirmitates: sunt & grandines, AO niues, dc tonitrua, S quT-cunque in aere fiunt suis expressae picturis,versiculisque. In interiori tertii gyri stat omnes arborum de herbarum, species dc pictae . aliquae autem sunt in testis vitiae super fornicuexteriori pariete. cum declarationibus ubi primo inuentae sunt, quae sint ipsarum vires,& qualitates. & similitudines ipsarum cum rebus coelestibus S metallis, & cum partibus corporis humani,& cum rebus marinis. Ac ipsarum usus in medicina,&c. In exteriori omnia piscium genera fluuiorum, lacuum
marium ipsorumque mores,& virtuteS,generationis ratio, vi-
psorum quoque similitudines cum rebus coelestibus, S terre
474쪽
viderem piscem, episcopum,&catenam,i loricam,&claimm&stellam,&verpam. At si mulacra istarum rerum apud nos existentium,omnino referentes. visuntur echini, conchilia, sponditi, A c. & quid scitu dignum mundus aqueus habet mirabili pictura ac scriptura ibi patet. In quarto interiori Aulum genera omnia depicta vis-tur ipsorumq; qualitates, magnitudineS, moreS, colores, vit &c. ac phoenix verissima illis habetur. In exteriori omnia reptialium animalium genera patent, serpentes, Dracones, vermes:& insecta,ut muscae,culices, talani, scarabei,&c. cum ipsorum conditionibus,virtutibus,venenis,& usibus &c. ac longe plura. sunt quam nos existimare possimus. In quinto interiori habentur animalia perfecta terrestria tot generum, ut obstupescas. Nec nos millesimam nouimus partem.& cum sint plurima re ingentis magnitudinis in exteriori quoque depicta sunt gyri ambitu. heml quot equorum, genera modo: papc, quae figurarum pulchritudo, docte de .
, In sexto interiori depictae sunt omnes Mechanicae artes. : ipsarumque instrumenta, & quibus modis apud diuersas Nactiones tractantur.&iuxta dignitatem suam Iocatae ac declaratae apparent:& simul inuentore S ipsarum. In exteriori vero sunt depicti omnes Inventores scientiarum,& armorum, &legumlatores.vidi ibi Moysem,osirim,louem, Mercurium, Lycurgum, Pompilium, Pythagoram, Zamolxim, Solonem, alii plurimos. quin dc Ma comettum depictum habent: quem ut fabulosum,ac sordidum legislatorem oderunt. At in loco dignissimo I E s v C H R I S T i vidi essigiem, ac duodecim Apostolorum,quos dignillimos reputant,magnique faciunt. vidi Caesarem, Alexandrum, Pyrrhum,&Annibalem,aliosque bcllo de pace praeclaros heroas, praecipue Romanos in inferioribus su porticibus depictos. cumque admirando quaererem, unde Usinos torum nollent historiam : indicarunt, apud se omnium, linguatum peritiam extare; ac de industria per orbem totum continuo sese mittere exploratores ta legatos: qui mores, revires,
475쪽
vires, ae regimen,& historias Nationum perdiscerent, bona ac mala cunctarum : ac deinde ad Rempublicam sua referrent. S in hac valde oblectantur. Vidi apud Chinentes inuentas est et Bombardas, S Tvpographiam, antequam apud nos .sunt magistri harum picturarum declaratores, Si pueri sine labore quali ludendo addiscere consueuerunt scientias omnes, historico
tamen modo ante primum decennium. Amor generationis primum curam gerit ; ut ita copulem Cura turmasculi freminis,quod optimam edant prolem. Ac irrident moruir nos, qui generationi canum Ac equorum studiosam nauamus umiri. curam: humanam vero negligimus. Item ipsius regimini sub- sest educationatorum: Medicina: Pharmacopolae: satio, S col- , lectio frugum,& fructuum,agricuItura, pastoralis: mensarum apparariis, coquinaria:&quicquid pertinet ad victum At vestitum, S coitum venertiam , multosque magistros, ac magistras
has artibus dc dicatos ipse regi Metaphysicus autem haec omnia cum his tribus tractat Principibus: absque ipso enim factum est nihil. omniaque negotia Reipublicae inter quatuor hosce pertractantur; S quo inclinat Metaphysicus, concurrunt pari consensu omnes. Hos P. At dic sodes magistratus, officia, punctiones, ducationem, genus vivendi, utrum sit Respuban Monarchiam Aristocratia G E M. Hoc genus hominum ab India iIIuc conuenit, effugientes a clade Mogorum Regionem 'depopulantium, S
praedonum, ac tyrannorum et statueruntque philosophicam vitam ducere in communitate et Iicet mulierum communitas non sit instituta inter caeteros ipsorum prouinciae accolas, apud ipsos in vis est , hac ratione. Omnia illis communia fiunt, at dispensatio in Magistratuum est ditione. Scientias tamen honores, & delitias communes ita habent, ut nemo
sibi quidpiam appropriare queat. Nunt omnem proprietatem eo fieri ac foueri, quodi propria
476쪽
res proprias. Ex quo oritur proprius amor: namque ut filium ad diuitias,&: dignitates sublimemus, S haeredem bonorum multorum relinquamus, euadimus quisque aut rapax publicae rei,si quis timorem ex diuitiarum S generis potentia excussite aut avarus &insidiosus,& hypocrita, si tenuis es viribus, op
Ientia,& genere. at cum proprium amore amiserimus remanet tantum modo Amor communitatis. Hos P. Ergo nemo Ia-
s 3- borare volet, dum ut alii laborent unde ipse vivat, expectat,ihi ' ' sicuti Arist. arguit in hoc Platonem. GEN. Ego disputatao- ni inseruire non noui. Veruntamen dico tibi, eos tanto patriae amore flagrare, quantus vix credi potest.ut tanto quidem magis quam de Romanis ultro pro patria occumbentibu arranti storiae,quanto proprietatem hi abiecerunt magis. Credo equidem 52 seatres,ac monachos&Clericos nostrates,nisi comsanguineorum aut amicorum amore, aut ad dignitates maiores ascendendi ambitione labefactarentur, longe sanctiores fuisse futuros,& minus proprietatis amantes: dc plus charitatis redolentes erga omnes. Ho s p. Hoc videtur dicere S. Aug. at inquam: ergo Inter hoc genus hominum amicitia nil valet, quoniam non habent unde mutua beneficia sibi conferant. G E N. Imo maxime: Nam operae pretium est, videre munera nulla quidem alterum ab altero accipere posse: quidquid enim necesse habent,a communitate accipiunt: Ac bene cauent Magistratus ue quis plusquam mereatur accipiat: at nihil necessarium denegatur vlli: Amicitia vero dignoscitur inter eos in bello, in infirmitate, inscientiarum comparatione: ubi mutuis auxilias ac doctrina sese iuuant:interdum Iaudibus,verabis functionibus,ta de suo necessario se mutuo culunt. Omnes cotemporaneise vocant inuice fratres:qui autem vaginti duos annos plures habent, vocantur ab eisdem patres:qui pauciores filios:porro it Magistr itus bene intendunt,ne quis alter al-
rcri in confraternitate Iniuriam inferat.
i vir nos sunt virtutum Diuiliroes by Go le
477쪽
Da Civi TATE SOLIS. virtutum nomina, apud illos sunt magistratus. est enim qui vocatur Magnanimitas, qui Fortitudo:& Castitas: Si Liberalitas: mIustitia criminalis,&ciuilis: S Solertia; SI Veritas: Beneficie-tia: Gratitudo: Hilaritas: Exercitiu: Sobrietas,&c. A ad huius modi munera eliguntur quisq; ad illud, ad cuius virtutem magis a pueritia in scholis pramoscitur aptissimus .iQuapropter
cum inter eos nequeant latrocinia inueniri, nec caedes insidio sie, nec stupra, incesta, adulteria, aliaque facinora, in quibus nos inuicem accusamus: ipsi se accusant ingratitudinis, malignitatis, quando quis honestam negat alteri satisfactionem, de pigritiae,& tristitiae, Sc iracundiae, S scurrilitatis,&detractationis,& mendacii,quod peste abominantur magis. Ac Rei Ihpoenam priuantur communi mesa, aut mulierum commercio,
aliisque honoribus, donec, & quando vadetur rudici ipsorum
congruere correctioni.Hos P. dicrationem, qua magistratus eliguntur. yestqGE N. Hoc non rite ita telliges, nisi prius ipsorum vitam 3
addiscas. Primo quidem, ut scias masculi, S foeminae, idem fe- hiare vestimenti genus induunt, bello aptum : licet muliere S toga ct eli subgenu; viri autem iii pergenta,vsque utuntur. Ac mistii omnes in omnibus educ tur artibus. transacto primo, & ante triennio pueri linguam addiscunt,& Alphabetum in parietibus circumambulando; quorum sunt agmina quatuor, dc senes quatuor duces eorum doctoresque.. Post paululum gymnastica, cursu, disco &c. exercent eos, Iudisque,quibus omnia membra roborentur aeque: semper ta- men nudos pedes ac caput usque ad septimum annum. conducunt simul illos ad officinas artium,sutoriae, coquinariae, ferrariae, lignariae, picturie,&c.vcingenii propensionem cuiusq; perpendant.post septimum annum praelibatiSrerminis mathemataticis inparietibus, conferuntur ad lectionem omnium scienti. arum naturalium quatuor sitiat lectores eiusdem lectionis, At inquatuor horis omnia quatuor agmina exinde expediuntur. namque dum alij exercent corpus, aut publicis seruiunt usibus iunctionibusque, alis lectioni operamnatiant. Dehinc abstru
478쪽
sioribus Mathematicis, Medicinae, aliisque dedicantur omneS- scientiis.& conisnua inter eos est disputatio,& altercatio stridio .illique postea magistratus fiunt illarum scientiarum, im quibus proficiunt magis,aut artium Mechanicaru,&c. SC quiatur enim quisq; ducem ac iudicem suum. S in campos egrediuntur ad opera agro ru, S belli aru pasturas inspiciendii, disceu- dum gi, SI Illum reputant nobiliore ac pstantiorem ;quiu ures didicerit artes, ac sapietius exercere nouit. Mapropter irridet noS in eo, Artifices vocemus ignobiles: ac cos habeamus nobiles, qui nullam addiscunt arte, vivunt ociose: S tot seruo uoocio ac lasciuiae dedicatos dctinet: unde sicut ex vitior ii schola prodeunt in Reip.perniciem tot nebulones,ac malefici:caeteri vero officiales eliguntur ab illis quatuor Prima lib. O . Pon, Sin, Mor.&a praeceptoribus illiuSartis, cui pficiendi sunt. qui iube norunt quis aptissimus sit arti, aut virtuti, in qua Rector praeficiendus est. S in Cocilio quidem,pponuntur a Magistratibus, nil ipsi inore canditatorum petentes:& opponit quicunq; scit aeui O quia contra eligendos,aut pro eis. Attamen nemo O dag tatem conscendit,nisi qui omnes gentium norit historias & ritus, & ucrificia, S leges, de Respubl.& Monarchias: &inuetri . toreS legum,& artium, rationes, tu historias Coeli, & Ttalu ris. item necesse habent nosse omnes artes Mechanicas (nain biduo fere una m addiscun i, licet non bene operari: scd us lis depi tura cis facilitatem ad hoc praeber) item dc scietias physicas,
Mathematicas, St Astrologicas. Non tanta linguarum cura Cnnotitia . quoniam interpretes habent plures qui sunt in Repub Gramatici. scd p caeteris oportet callere Metaphysica, S Theologi spernosse radices, S fundamenta dc bationes omnium Artiu Ae Scientia risi similitudines ac differentias reru,Nccessiaca te, Fatu,& Harmonia mundi. Potentia, Sapientia, Ac Amorci Teru, SI Dei: gradus en tiu: ipsorum i symbola cu Coelestibus, Terrestribus, S: Marinis rebus:&cumidaealib. in Deo; quantu scirem ortalib.licet: studuisse quoq; in Prophetis ii Asi rolo- gia oportet. ergo norunt longe aure quis futurus sit O. at vero . mu 3I. avium at Ligerit,adtancam non erigitur dignitate. Hoc
479쪽
munus perpetuum est,quousque non inuenitur, qui sapientior sit illo, aptiorque ad regendum. HOS P. Ecquis tantum sape. Num sre potest quin scientiis operam nauans, regimini ineptus esse videtur. U E N. Hoc ipsum &ego illis opposui: Qui respondeta ' rim t. Certiores profecto nos sumus, tam literatis imo viro sapi s'' entiam inesse regnandi: quam vos qui viros praeficitis ignoranteS proptered idoneos reputatos, quod ex principi b. nati sint: aut a factione praepotente electi. At O nolher licet imperiati stimus regiminis,non tamen crudeliS unquam erit, nec scelestus,nec Tyrannus, quippe qui tantum sapit. veruntamen hoc insuper vos non lateat, hoc argumentum apud vos poste, ubi
putatis doctis limum esse qui plus grammaticae, aut logicae Aristotelicae, alit alterius authoris norit: cuius incidi ad sapientiam vestram requiritur tantum seruilis memoria de labor. Vnde esticitur homo iners,quonia non cotemplatur res, sed verba librorum, Et in mortuis signis rerum animam vilem reddit. Nee proinde intelligit qua ratione Deus entia regati nec Naturae
mores & usus,neque Nationum. Quod nostro S contingere nequit. Non quidem enim tot Artes ac Scientias perdiscere potest, qui solertissimo non pollet ingenio ad omnia aptissi in o. Igitur dc ad regnandum maxime . NOS quoque non latet, qui v- nam modo profitc Iur Scientiam,illam no vere scire, nec alias. de qui aptus est viai md do scientiae, ex libris haustae , rudem atq;inertem esse; ast id non contingit ingeniis promptis expertisq;
in omni scientiarum genere,&ad nsiderandas res natura idoneis: veluti necesse est esse nostrum S. Praeterea &in Ciuitate nostra ea facilitate addiscunt str scientiae,ut vides, qua plus proficiunt discipuli in anno vnolite, quam apud vos in dece aut
quindecim. fac quaeso periculum in his pueris. Qua in re ipsi
vehementer obstupui propter sermonem veridicum ipsorum,& propter experimen cum allorum puerortam, qui dc meam, . linguam bene callebant. siquidem tres ex eis oportet este peritos nos rae linguae, & tres Arabicae, M tres Polonae, & tres aliarum singularum. & nullum ocium eis datur, nisi quo etiam doctiores fiunt. Nam de ideo in campestria egrediuntur,
480쪽
F. T H o M. C A M P A N E cae ascilicet cursitandi, sagittas, & lanceas iacigiis reboandie feras persequendi: herbas agnoscendi deis &c. agri culturam,& pastoralem discendi: modo agme
Tres quidem principes Soli assistentes non necesse habent scire , nisi artes ad suum pertinentes regimen. itaque Do-runt historice tantum artes communes omnibus: proprias u ro exquisite,quibus nimirum alius alio dedicatur magis.itareis testas eruditissimus est in arte equestri, in ordinando exercitur in castramentatione i in fabrica armorum omnis generis, de machinarum bellicarum:& stratagematum; & in tota militari
re dcc. Sed praeter haec huiusmodi principes necesse habent f isse philosophds,historicos,politicos, ta physicos
Hos P. Equidem publica munera omnia dicas ve- Iim, ac distinguas; ta educationem communem Iuculentiug
G E N. .aedes communes sunt illis,&dormitoria,&m, bata, aliaque necessaria. Aipost quoscunque menses sex, secernuntur a magistris qui dormituri sunt in hoc circo, quiqumbulis se. inadio,&alio & qui in primo cubiculo,& qui in secundo,quod mina di perAlphaberum notatum habent in superliminio.sunt de artes m diu. communes mechanicae re speculatiuae masculis & foeminas. hac cum discretione, quod artes operosae magis ubi iter requiritur tractantur ab masculis vi sicuti arare, seminare, fruinis legere,in aera laborare , forte M in vindemia. At ad mi endas oves, ae caseum formandum solent & mulieres destinatilistidem& ad hortos prope Ciuitatis pomerium ad colligendas herbas,& excolendas similiser vadunt. Arres vero quae sedet do & stando tractantur ad mulieres spectant,veluti texere,-- resuere, tondere capillas, ae barbas i pharmacopia & omnia
. vestimentorum genera conficere. excluduntur tamen ab arte
lignaria ,& Ferraria, &fabricaarmorum. At si qua picturae est idonea,non prohibetur. Musica tamen solis est data mulieriabus quia delectant magis, quin re puer s. non tamen buccinarum& tympanorumvsus. item epulas parant mensas ste