F. Thomae Campanellae Calabri o.p. Realis philosophiae epilogisticae partes quatuor, hoc est De rerum natura, Hominum moribus, Politica, cui Ciuita solis iuncta est & Oeconomica, cum adnotationibus physiologicis. A Thobia Adami nunc primum editae ...

501쪽

ec corrigunt, S confirmam,& exequuntur, quae decisa sunt imelectionibus: aliaqueprouident necessaria. Non utuntur sortibus,nisi ubi sunt omnino dubii, quo pendere debeant. Hi Magistratus permutantur iuxta populi voluntatem. At priores quatuor nunquam: nisi ipsi met de Consilio inter eos habito cedant dignitatem illi,quem pernoverint sapaentiorem seipsi re ingenio clariorem & puriorem. Profecto ita dociles ac pribi sunt,quod libenter cedunt sapientiori, de ab eo discunt. sed hoc raro accidit. Principalia scientiarum capita subiiciuntur Sapientiae triumviro, praeter Metaphysicum, qui est ipse S: qui omnibus scientiis imperat, sicut Architectus. & pudet illunc quippiam possibile mortalibus ignorare. stib Sapientia ergo est

Grammaticus, Logicus, Physicus, Medicus, Politicus, Moralis, Oeconomicus: AstrologuS, Astronomus, Geometra, Coscmographus, Musicus, Prospectivus. Arithmetic , Poeta, e- . tor, Pictor, Sculptor . sub Amore triumviro est Genitarius, E ducator, Medicus. vestiarius, Agricola, Pastor, Armentarius, Cicurarius, Magnus coquinarius, Fuctor Acc. stib Potestate, 'triumuiro sunt Stratagemmarius, Campionista,Ferrarius. Ar

marius, Argentarius, Monetarius, Architectus, Magister exploratorum, Magister equitum;& peditum,& equorum: Gladiator, Bombardarius: Fundibularius, Iustitiarius. Ac hi omnes sub se habent particulares Artifices. Hos P. De iudicibus autem quid E De iudi-G E N Hoc dicere cogitabam. singuli iudicantur a Magistro primo suae artis,ergo omnes Artifices primates sunt iudi- DCes M puniunt exilio, flagellis , vituperio , priuatione mense

communis, interdicto ecclesiae,commercii mulierum. At cum casus accidit iniuriosus, morte punitur, SP oculum pro oculo soluunt, nasum pro naso, dentem pro dente&c. iuxta legem. talionis,si casus est voluntarius, & praefuit consilium. Quando vero rixa est,ac nullo paeeunte consilio accidit, sententia miti gatur: non tamen a Iudice, sed a Triumviratu, a quibus etiain prouocatur ad S,non per iustitiam,sed per gratiam. hic autem potest condonare. Carceres non habent, nisi turrem unam ad

502쪽

so F. THO M. CAMPANELLA includendos rebelles hos es&c. non scribitur libellus causiae quem vulgo dicimus processum. sed coram Iudice ac Potestate accusatio dc teshes producuntur, reus respondet defensionem. dc statim absoluitur aut condemnatur a Iudice ; & liprouocat ad Triumuirum, sequenti die ablatuitur aut condemnatur. Tertio vero die ab G aut gratis dimittitur per indulgentiam, aut sententia inuiolabilem accipit firmitatem:& reus accusators conciliatur S testibus, tanquam medicis suae aegritudinis, amplexu, osculoque&c. Nec quispiam moritur, nisi manibus populi occidatur aut lapidetur, primo tamen Incipientibus accusatore ac testibus: carnifices enim lictores non

habent, ne faedetur Respub. Aliis vero datur electio mortis, qui sibi pulverem bellicum in sacculis circumdant, S supposito igne cremantur,assis cntibuS hortatoribus ad bene moriendit. Tota autem Civitas collacrymatur, de precantur Deu ut sedetur ira sua; dolentes quod code uenerint, ut membrist Rei p. putridum habeant resecandum. dc quidem rationibus ipsum' reum conuincunt & sermocinantur donec ipsemet acceptet cupiatque sententiam capitis,alioquin nec moritur . . At si fuci nus commissum est: contra libertatem Reipuli. aut contra De - um, aut contra magistratus supremos, absque misericordia fit subito animaduersio. Hi tantummodo morte puniuntur. Qui autem moriturus est coram populo cogitur ex religione dicere causas, quibus non debct mori S peccata aliorum qui mori reipsi dcberent:& culpas magistratuum: asse rado, quod hi deterius suppliciti in mererentur, si tamen ita videtur illi in conscientia. Ac sii vicerit rationibus, mittitur in exilium: & expiant Ciuitatem precibus sacrificiis,&cmendationib'. Non tamen nominatos a Rco vexant, sed admoncnt. Peccata fiagilitatis,& ignorantiae puniuntur tantummodo vituperiis, Ac coactione ad consuetudinem continentiae, aut addisciplinam illarum scientiaru in aut artium contra quas peccauit. M ad se inuicem ita se habent, quod videntur omnino esse eiusdem Corporis. membra, SI alter alterius. Hic scias velim, quod, si quis pecca,tor non expectata accusetione ultro magistratuS adit, accu-

- . satis.

503쪽

lans se,ac petens emendationem, liberatura poena occulti criminis, quae commutatur in aliam, dum accusatus non fuisset. Magnopere cauent ne cui quispiam calumniam struat: siquidem in poenam talionis incbdat est opus,& quia semper turmatim ambulant, So operantur, quinque testes ad conuince dum

peccatorem requiruntur. alioquin praestito iuramento liberatur cum comminatione. Sin secunda SI tertia vice accusatur,

sub duobus aut tribus testibus geminatam pendet poenam . Iptarum leges paucae sunt, ac breues, S clarae descriptae omnes in tabula aerea,pendente ad valva S Templi. hoc est in columnis : & quidem in singulis columnis inscriptae cernuntur quid-ditates rerum metapnysico stylo ac brevillamo. quid videt. est Deus,quid Angelus,quid Mundus, Stella, Homo, Fatum, Virtus,&c. Magno quidem sale.& omnium virtutum definitiones ibi sunt delineatae.& Iudices omnium virtutum sedile habent, hoc est tribunal qui libet sub ea columna, in qua virtutis, cuius sunt Iudices, definitio extat: SI cum iudicat, ibi sedet, dicens. Fili tu peccasti contra hanc stacram definitionem, beneficientiae, vel magnanimitatis, vel &c. lege. ac habita discussione. condemnat ipsum ad poenam, cuius est reus,vide l. maleficientiae, abiectionis, superbiae, vel ingratitudinis, vel pigritiae,&c.

condemnationes autem sunt certae veraeque medicinae, Ac quidem suauitatem redolentes magis, quam pinnam.

H o s p. Iam te dicere oportet de sacerdotibus, sacrifi- , si ciis,&Religione,ac fide ipsarum. ADL OcEN. Summus Sacerdos est ipse O. Ac omnes Magistra- Religione tu S, at primiores tantum. eorum munus est conscientias expur Aristogare. Itaque uniuersa Ciuitas clancularia confessione, qua v O str/timur & nos,peccata sua pandui magistratibus: qui simul pur V' gent animas, ac addiscant quae peccata grastentur in populo. Deinde ipsi magistratus sacri confitentur peccata propria tribus principi bus sit premis: & confitentur simul aliena, nemine tamen nominando, sed confuse, praesertim grauiora, & noxia

Reipub. Ipsi tandem tres viri eadem peccata , ac propria simul confitentur ipsi S. qui proinde agnoscit quae peccatorum ge-

504쪽

sti F. THO M. CAM FARRO Anera grassantur in Ciuitate, & succurrit oportunis remedijs Tunc offert sacrificium Deo , & preces et ac prius confitetur peccata totius populi coram Deo publice in Templo stiper alistari, quotiescunque necesse fuerit correctione, neminem romen peccatorem ex nomine declarando. Itaque absoluit Populum commonendo, ut caueat ab eiusmodi criminibus; deinde , sua publice confitetur: deinde sacrificium offert Deo, ut Ciuitati condonet, & ipsam a peccatis absoluat, Ac doceat defendat. semct in anno quoquc Principes supremi singularum Ciuitatuin subditorum quisque suortim fatentur peccata coram S, unde ncc mala prouinciae ignorat,dc humanis 5c Cor iustibus remedi proinde consuli t omnibus. cc .

Sacrificium cst huiusmodi: O interrogat populum, quisnam ex eis velit sic sacrificium Deo dare pro membris suis: de qui sanctior est seipsum offert. Tunc super quadrata tabulaceremoniis A precibus praelibatis ponitur, quae nimirum per fibulas quatuor funibus quatuor alligata, pendentibuS ex quatuor trochleis tes udinis paruae. & clamant ad Deum miseria cordiarum, ut acceptum habeat sacrificium illud humanum, voluntarium,(non ferinum inuoluntarium, quod Gentiles faciunt) mox funes trahi iubet Sol, sacrificiumque sursum eleuatur ad centrum testudinis paruae. ac ibi orationibus se dediaca tferuentissimis: & cibus subministratur illi per fenestram a sacerdotibus circum habitantibus, sed parco. donec Ciuita Sexpiata fuerit. ipsem oratione &ieiunio precatur Deum coeli, ut spontaneum acceptet sacrificium sui. de post Eo .aut triginta dies placata ira Dei fit sacerdos, aut, (scd rarissime T reuerti tur

deorsum,sed exteriorem per viam sacerdotalem. hic vir imposterum honore&beneuolentia tractatur multa, eo quod ipse se in mortem obtulit pro patria: Deus autem mortem nora vult. Insuper viginti quatuor Sacerdotes super templo commorantur. qui in media nocte; Si in meridie Ac in mane & in ve speri, quater videt in die Psalmos canunt coram Deo. Eorumque munus est inspectare stellas , & astrolabiis earum motus notare dc effectus in res humanas, Ac vires pernosse. Idcirco, norunt Disit illed by Coos

505쪽

norunt in qua Regione orbis quaenam fuerit mutatio , aut futura sit,& in quo tempore. & mittunt ex ploratum si ita seres habeat, S notant praedictiones veras & falsas, ut possint ex cxperientia rectissime praedicere. Hi decernunt horas generationis, ta dies sationis, ae messis,& vindemiae: ac sunt velim internuncii ,& intercessores, & copula inter Deum, & homines. & ex his ut plurimum sufficiuntur Soli. laribunt Praeclara.& scientias inuestigant. deorsum non descendunt nisi ad prandium M coeuam, uti spiritus ex capite ad ventricuIum & i

Cur. Mulieribus non commiscentur , nasi raro ob corpor

medicinam. Singui s diebus Sol ascendit ad illos, & ratiocinatur eum eis de his quae nouiter inuestigauerunt in bene licium Civitatis, Si omniam Mundi Nationum. In templo inferne perpetuo unus de populo adsistit orans coram altari, Se alius singulis horis sibi succedit, sicuti nos consuevimus in supplicatione solemni quadraginta horarum .& hunc or andi modum vocant iuge sacrificium. post retecti omnem referunt gratias Deo in Musica. Deinde canuntur gelia Heroum Christianorum, & Hebraeorum, & GentiIium, & omnium Nationum, & hoc delitiosum est illis. nemini quippe inuident. Canuntur Hymnide Amore, de Sapientia,&ueo- .mni virtute sub magisterio Regis sui. Assumit quilibet quam,

magis amat mulierem, S chora a exercentur honera tormosaque sub peristitiis. Mulieres gestant prolixos capillos Contertos collectosque in modum unum omnes in capitis coronide, eductos tamen in contextum cincinnum unum .: Homines vero unum modo cincinnum attonsis circum reliquis crinibus:v, .num velum,&vnum desuper caputium rotundum parum excedens capitis formam. Pileis in campestribus utunturta dormvero biretis albis, aut rubris, aut variis iuxta artem ac ministerium quisq; suum. Magistratus vero grandiusculis As pompoli- . oribus. Ipsorum festiuitates magnae sunt, quando sol quatuor cardines Mundi intrat,hoc est,in Cancrum, in Libram,in Ca-

506쪽

-s. F. Trio M. CAMPANELLApricornum, SI Arietem & doctas formosasque exhibent actiones quasi comicas, & singulis Pleniluniis & Nc viluniis festum

celebrant: de in diebus, quando Ciuitatem standauerunt, aut victorias reportauerunt: aut A c. &cum Musica vocum foeminearum, re cum tubis S tympanis,&bombardis. Ac Poetae,inum canunt laudes praeclariorum Ducum & victorias.. Veruntamemia qui mentitur etiam in aleerius heroi S laudem, punitur, Noth. potest poetae munus exercere, qui mendaciter fingit. Hanc i; licentiam iudicant esse orbis humani perniciem: eo quod auferat praemium virtutibuS,ac aliis praebeΠt saepe vitiosis,ex me tu ,vel adulatione, ambitione & auaritia. In nullius gloriarior igitur statua, nisi post eius mortem. Attamen vivens inscribitur in libro heroum, quicunque inuenisset nouas artes,aut arcana utilissima,vel beneficium ingens siue domi siue militiae inRempub. contulerit. Non humantur corpora defunctorum, sed cremantur, ut pestis non suboria turri&ipsa conuertantur, . in ignem,rem tam nobilem ac vivam,quae a sole venit, & ad so te regreditur. Item&ne Idololatria detur occasio. Remanent

tamen statuae ac picturae Heroum: ipsasq; inspectant formosae mulieres, generationi dedicatae a Repub. Orationes fiunt ad' ' quatuor angulos Mundi hori Zontales.& quidem mane primo. ad Ottum Solis, deinde ad occasium, deinde ad Austrum,deinde ad Septentrionem. econtra in vespere; primo ad occasum, deinde ad Orientem: deinde ad Septentrionem, & dein de ad Austrum. & replicant unum modo carmen, quo postulant corpus sanum AO mentem sanam sibi ipsis,omnibusq; Genatibus;& beatitudinein. concludunt; veluti Deo videturo ptimuim Caeterum attenta oratio prolixa est, in Coelum. effunditur. idcirco altare rotundum est, Si ad angulos rectos decussatim diuisum interviis, per quas O intrat post quatuor repetitiones,ac rogat suspiciendo in Coelum: Hoc illis obfetiauatur vi mysteriuam magnum. Vestimenta pontificalia sinit mirificae formositatis, S significationis, instar Aaronis., is Tempora partiuntur iuxta innum Tropicum, non autemisisti sidereum: sed quotanni notant quantum temporis illud anti Gipet

507쪽

DE CivrTATE SOL is cipet istud. Opinantur Solem perpetuo deorsum appropinquare : ideoq; peragrando circulos angustiores peruenit hoc anno ad Tropicos S AEquinoctia, antequam praeterito; Aut civiubis. videtur pervenire eo quod oculus humiliore cernendo ipsum in obliquo, prius quoque pervenire ac obliquare conspicit. Menses lunari metiuntur cur annum vero Solari. Ideoque hunc illi non concordant usque ad io. annum,quando etiam caput Draconis suum perficit eursum. Qua de re nouam condiderut Astronomiam. laudant Ptolomeus , admirantur Co- pernicum: etsi Aristarcum ac Philolaum ante illum. sed dicti talterumn Umeros motuum notare calculis, alterum fabis: neminem vero ipsis rebus numeraris mensisque. ac satisfaceret Mundo in moneta, significatoria, Si notarcali:Idcirco ipsi summo conatu hoc negocrum perscrutantur: necessarium enim est valde ad agnoscendam Mudi constructionem Sc fabricam: - &num periturus sit, ne cinc; S quando. dc prorsus verum esse

credunt IESU CHRISTI oraculum, de signis in Sole SI Luna

Sc Stellis: quae stultis nostratum multis non ita apparent: quos Mundi interitus sicut fur in nocte comprehendet ergo expectant illi seculi renovationem, forte& finem. Aiunt dubitationis plenum esse,num factus sit Mundus ex nihilo,aut ex ruinis aliorum Mundorum, aut ex Chao: sed verisimile existimant imo certum quod factus fuerit,&non ab aeterno. Idcirco valde in hoc & in multis Aristotelem oderunt, quem Logicum appellant,non Philosophum. S ex anomaliis rationeS contra aeternitatem eliciunt plurimas. Solem& Stellas tamquam res vivente S ac statuas Dei, de Templa, Altariam Coelestia viva

honorant, non aut cm adorant. Prae cunctis vero venerantur

Solem. At creaturam nullam latriae adoratione dignantur, hanc soli Deo exhibent: ideoq; illi soli seruiunt, ne jncidantiri, tyrannidem&miseriam seruiendo creaturis in poenam Talioliis. Si fit b Solis signo Deum contemplantur, & cognoscunt, illumq; vocant insigne Dei, vultum, Ac statuam vivam: per quam lux, calor, vita, Ac rerum productio in inferiora defluit,&omnia bona. . Idcirco altare instar Solis exstructum cst. &Sacer

508쪽

dotes Deum in sole adorant& in stellis, tanquam altaribus, rein Coelo tanquam Templo. & implorant bonos Angelos tamquam intercestores, qui morantur in stellis, vitiis domiciliis ipsorum. Nam S pulchritudines suas longe magis ostentaste Deum in Coelo & in Sole,suo tropheo ac statua, fatentur. Negant excentricos&epicyclos Ptolemai coSS Copernicianos. Asserunt unum esse modo Coelum: Planetasque a seipsis moueri,& eleuari, quando soli appropinquant & coniunguntur. ideoque Ac pigrius in ampliori circulo ad anteriora ferri,quoris

sum omnes ire contendunt: cum vero apponuntur Soli, paulatim inclinari ad recipiendum i ucem ab eo,& breuiore curri culum assumere,quia Terrae propinquioreS sunt, itaque S celerius in anteriora ferri.&quando aequali velocitate cum fixis gradiuntur dici stationarios; quando celeriori, retrogrados se cundum vulgares Astronomos; quando pigriori, directos ob

maiorem lucem, quam excipiunt, eleuanturque &c. nam ex

quadraturis, S in oppossitionibus humiliari, ut ab illo non elon gentur Lunam vero re in oppositione ne dum in coniunctione

eleuari, eo quod sub sole sit. Itaque stellas omnes quamuisobortu in occasum ferantur, videri e contra moueri: quoniam, stellatum Coelum velociter conuoluitur totum in E . horis ipscque non ita velociter. sed relinquuntur in itinc re: propter eaque praeuentas a Coelo videri, retrorsum cieri. Lunam tamenobis citimam,non videri in oppositione S cc ni Inctione retrorsum currere unquam, sed parum modo in anteriora tunc

praeferri, quando lumine multo aut superne aut inferne repletur. nam primum coelum est tantae velocitatis prae ipsa,quod non videri potest in anteriora ira ferri,ut excedat grad. I s. quibus ab illo deficit: ergo nec retrocedere. sed solum tardari, aut accelerari ante S retro. unde patet Epicyclos, dc excentricos non requirere, ut eleuentur, SP deprimantur , Ac repedent, de pigrescant. Prosecto hoc affirmant, siderra erantia incertis mundi partibus sympathiam nancisci cum rebus supra naturalibus.acibi immorari propterea magis: ideoque dici in absi

dem erigi. Porro quare Sol in Septentrionali plaga plus immorer

509쪽

Da Civi TATE SOLI s. mmoretur quam in Australi, physicam reddunt causam, videlicet ibi eleuari ad terram comburendam ubi ipsa vires plures sortita est dum ipse excursitauit in meridiem, quando ortus est simul cum Mundo. Quapropter in Autumno nostro,& vere

Australis plagae Mundum incepisse asserunt, cum Chaldaeista Hebraeis antiquioribus,S non sicut recentiores opinantur.

Itaque eleuatus ut reficiat quod amiserat, plures immoratur in Septentrione,quam in Austro dies,ac in excentricum scande re videtur.cum hoc tamen incerti sunt an sol sit centrum infe rioris Mundi ,& an fixae sint aliorum centra planetarum, & an planetae aliis Iunis, sicut tellus nostra,ambiantur. sed inuigilant adhuc inuestigationi huius veritatis. Duo autem principia physica rerum inferiorum asserunt, De pvis scilicet SoIem patrem, v Tellurem matrem. Aerem vero esse sic portionem Coeli impuram: ignemque omnem a sole derivari. Mare autem sudorem esse Telluris, vel fluorem combustae fu taque Terrae in visceribus: ac vinculum aeris atque Terrae ,ώ-cuti sanguis spirituum & corporis animalium. Mundum animal esse ingens. Nosque in eius ventre vivere sicu ti vermes hi ventre nostro.Idcirco non pertinere nos ad Stellarum Si Solis m& Terrae prouidentiam,sed Dei tantum: quoniam respectu il-Iorum aliud intendentium nihil, quam sui amplificationem, casu nati sumus,& vivimus: respectu vero Dei,cuius illi sunt instrumenta, praescientia re ordine conditi sumus, & ad finem, magnum destinati. Idcirco soli Deo obligati sumus ut Patri,ae omnia ab eo recognoscere tenemur. Procul dubio credunt immortalitatem animarum,hasque post mortem associari An-

gelis probis, aut prauis,prout illis aut his in actib. praesentis vitae sese similiores reddiderunt. Omnia enim sibi similia petere. De locis poenarum ae praemiornm parum a nobis discrepant.

In ancipiti versantur,num alii mundi extra nostrum sint; ac furoris esse arbitrantur asserere.nihil esse:quoniam inquiunt,nia hil neque intus neque extra Mundum est. Deusque ens infiniis tum non compatitur secum nativum.

Principia metaphysica duo ponunt,ens scilicet,qui DeusMmm estp --

510쪽

F. THO M. CAMPANELLAE est summus, At Non ens, quod est defectus entitatis,& conditio sine qua non fit aliquid Physice. Non enim fit quod est, ergo

non erat quod fit. Ite in a propensione: ad non est enasci malum,ac peccatum. & peccatum habere causam deficientem , sed non cfficie uae m. Deficientem autem intelligunt defectum potentiae, vel sapientiar,vel volun ratis. In hoc ultimo ponunt peccatum: qui enim scit ac potest benefacere, debet etiavelle. voluntas enim ab illis nascitur&non e conuerso. Hic stupere cst, quod&ipsi Deum adorant in Trinitate , dicentes, D cum este summam potentiam, &ab hac procedere summam sapientiam, quae simul idem Deus est, & ab ipsis Amorem, qui& Potcstas,& Sapientia est; neque enim procedens non habeat naturam eius a quo procedic Veruntamen non agnoscunt personas distinctas nominatas ut in lege nostra Christiana: eo quod careant reuelatione. Sed norunt in Deo esse processionem & relationem sui, ad se, in se, a se. Itaque omnia entia e sentiantur cis metaphysice quidem ex Potentia, Sapientia, SI Amore, in quantum habent esse. S ex ampotentia,Insipientra,&dici more, inquantum participant non esse: Ac per Illas merentur: per has peccant, aut peccato Naturae ex primis dum bus: aut moris & artis in totis tribus vel in tertio. Quippe Mnatura particularis peccat ex impotentia aut ignorantia faciaendo monstrum. Caeterum haec omnia a Deo omnis nihili.tatis expertae praecognoscuntur So ordinantur tamquam a P 3-tentistimo, Sapientistimo, & Optimo. Quare an Deo ens nullum peccat: extra Deum peccat. At extra Deum non itur, ni

si nobis S respectu nostri, non autem sibi , & respectu sui. Namque in nobis est deficientia, in ipso vero efficientia. Idcirco peccatum actus Dei est in quantum entitalcm & essi caentiam habet: At in quantum habet Non entitatem & deficia entiam , in qua consistit quiditas ipsius peccati , est in nobis.& a nobis : qui ad non este per deordinationem declina

Uos P. Pape quam arguti suntll il