F. Thomae Campanellae Calabri o.p. Realis philosophiae epilogisticae partes quatuor, hoc est De rerum natura, Hominum moribus, Politica, cui Ciuita solis iuncta est & Oeconomica, cum adnotationibus physiologicis. A Thobia Adami nunc primum editae ...

521쪽

6o F. THo M. CAMPANE LOxerunt,aur prave natos docuerunt, instruxeruntque. Idcirco ipsi sedulam nauant operam generationi, educationi, &aiunt poenam ac culpam redundare in Rempub. tam filiorum, quam parentum:idcirco omnes hoc tempore in miseriis versari Ciuitates: & quod peius est, vocare pacem & beatitatem ipsa mala. quoniam bona non sunt experti: viderique Mundum casu regi. At vero qui constructionem Mundi contuetur, re hominis Anatomiam (quam ipsi in condemnatis ad necem ex- Religioni se totum dare, propriumque Auctorem venerari semper: Hoc autem non bene perficere posse vel non iaci Ie,. nisi qui Dei opera perquiritin pernoscit, eiusque obseruat leges,&probe philosophatur in operibus suis . Quod tibi nomvis alteri ne ieeteris; dc quae vultis ut faciat vobis homines,dcvos faciteilli S. Vnde sequitur, quod, sicuti nos a filiis de ab hominibus requirimus honorem & bona, quibus parum elargimur, plura nos debeamus Deo, a quo totum recipimuS, totum sumus,& ubique in eo. laus illi in stacula Ho s P. Profecto currini, qui natura tantum legem norunt, tantopere propinquent Christianismo , qui nihil addit supra naturae leges, nisi sacrameta conferentia auxilium ad o seruantiam illarum, ego argumentum validum sumo mihi pro,MIigione Christiana, quod sit omnium verisI a. quodque sublatis abusionibus Domina sit futura in toto Terrariam Orbe t praeclariores Theologi docent,& sperant. Aiuntque idcirco Hispanos nouum orbem inuenisse (quamuis inuentor primus sit Columbus maximus Hemum noster Genuensis ut omnes Nationes in una legem congregentur. Ergo hi philosophi erunt testes veritatis,electi a Deo. hinc agnosco noSnescire quid agamus: sed esse Dei instrumenta .. illi cupiditate

auri,&da uitiarum, nouas quae citant Regiones: Deus autem finem altiorem intendit. Sol terram exurere Contendit, nota,

quidem produ re pIantas , M homineS, &c. sed Deus utitur,psorum periuntur saepe &plantarum Et belluarum,S vius partium, a particularum earundem,cogitur Dei sapientiam acprouidentiam altis acclamationibus confiteri: Itaque debere hominenred by Coc le

522쪽

DE Civ ITATE Sotis psorum pugna ad horum productionem. ipsi laus& gloria.Gtu. Osi scires quid per Astrologiam dicunt , &ex nostris quoque Prophetis,de saeculo venturo. S quod saeculum nostrum plus historiae habet,in annis centum,quam Mundus totus in o o. pluresque libri editi sunt in hoc centenario, quam n s ocio.& de inuentione mirifica Typographiae, Archi . bugiorum, Si usus magnatis: praeclaris signis, simulque organis congregationis Mudigenarum in unum ouila.& qualiter dum fiebant synodus magnae in trigono Cancri, abside Mercurii Scorpionem procurrente, hae mirabileS inuentiones acciderunt a Luna dc Marte potentibus in hoc trigono ad nauigationem nouam,nouaque Regna, Marma noua. At cum mox inistrauerit Saturni Absis in Capricornum, St Mercurii in Sagittarium,& Martis in virginem,post primas synodos magnas,& visionem nouae stellae in Cassiopea Monarchia noua insurget,& reformatio legum,artium;& prophetae:& renouatio. Maiunt,Christianismo emolumentum magnum Inde portendi.

At prius quidem euelIi, & extirpari, deinde aedificari,&plantari &et dimitte me, quoniam habeo , quae agenda mihi sunt. Hoc tamen non te Iateat, eos iam inuenisse Artem volandi, quae una Mundo deesse videbatur dc in proximo ocularia expectare, quibus occultae stellae videantur. & auricularia, quibus coeli audiatur harmonia. Ho S P. Hem ali,ah,ah, perplacet quidem .sed Cancer est signum foemineum veneris &Lunae,quid potuit benefacere in aere, cum sitaqueum ZGE N. Ipsi autem foeminam adducere faecunditatem rerum iu Coelo,& vires minus robustas respectu nostri domanari. Vnde scimus in hoc saeculo muliebre regnum praeualuisse,sicuti Ama Aones nouae inter Nubiam & Monopotapam, & apud

Europaeos regnauit Russa in Turchia: Bona in Polonia: Maria in Ungaria: Elisabeth in Anglia: Catherina in Gallia: Blanca in Etruria: Margarita in Belgio: Maria in Scotia: Isia bella in Hispania, imae utrix noui Orbis. &poeta huius taculi a mulierchus orditur. .

523쪽

F. TRO M. CAMPANELLA Le Donne, i Caualter, i, arme, egit amoris, 3 qui denti, maledici poetae Si haeretici grassantur,ob Martis trigonum, Achospitium Mercurii Apogeo praestitum : & ob Veia crem MLunam loquuntur semper de re meretricia & pathica . &viri omnes ci emnari cupiunt in sexu, dc voce, nam vocantur Vossae noria. l& in Africa ubi Cancer & Scorpio praeualet praeter AmaZonas extant in F eZ in Marocco lupanaria publica effoeminatorum, aliaeque spurcitiae innumerae. Non tam ei taideo trigonus Cancri (quia tropicus es , dc exaltatio Iouis Ac Apogeum Solis, dc Martis trigonus veluti per Lunam & Mariatem & Venerem Eouam inuentionem hemispherii exhibuit, ac miru m circumeundi totum Orbem iter, S muliebre imperium per Mercurium & Martem typographiam & Archi-bugium , non etiam in causa fuit,ut fiat magna legum mutatio. Nam in nouo orbe, & in cunctis littoribus Africae de Asiae Aus ratibus praesertim, radices fixit Christianismus, per Iouem de Solem incli nantes Ac significantes in rebus diuinis,& arbitra riis; in humanis vero naturalibus etiam causantes , in Africa vero secta Setiit, per Lunam & Martem: In Perside autem secta Alle hil aurata a Sosio per Venerem & Iouem, cum muta- i ilone Imrierit in his Regionibus simul. sed& in Germaniam,

' A c, si iam Angi iam, & totum fere Aquilonem Europaeum hae- C- - tesi; nt,ssatur dira libidinis & bestialitatis amica ex Marte M

Hu a. Venere & Luna ibi potentibus, & liberarbitrii humani expuI narum trix Hi spania autem & Italia ob Sagittarium de Leonem, si vero PM i,na ipsarum remanserunt mordicus in veritate legis Christia a ct f AUR L, ue puritate, utinam & in moribus. Ex Luna autem dc Meris inui' ' o solares hi habent nouas artes adiuuante Solis absidet. -' naui in aere hae postunt stellae ad artem volandi; & quod a que-N n ra um in regionibus nostras ac natans, sub aequatore est aereum, P ac

lium repo

praji enim Mudevira meo movettir adhaeresini. propterea per corpiu et sensuim fidera directe a- Ecurei fretii sitis eluini haresum, prout acestus prauiratist homo decat. sidera sint diis

524쪽

ac volitans ob situm Terrae ad Ccelum apricum magi S. S nouam condidere quidem illi Astronomiam, ut in altero hem- spherio ab aequatore ad Au strum domus Solis sit Aquarius, Lunae Capricornus,&c.&omnia signa, Ac potestates in uertunc. Ac ita nec elle est exui Naturae. Euaxl ecquantum didici ab his sapientibus de mutationiblii Absidum,& excentricitatum, S obliquitatis, aeqvinoctiorum, S solstitiorum & polorum,figurarum Coelestium confusione in spatio immenso Mundi machina nutante. Ac de symbolis rerum nostrarum cum eis, quae sunt extra Mundum nostrum. & quantum mutationis sequatur post synodum magnam in Ariete&Libra, signis aequinoctialibus narestauratione Anomatiarum: quae stuporis plena sequantur post magnam coniunctionem in confirmatione d Cretri eius, S mutatione Ac renouatione Orbis. Sed tu quaec, ne me amplius detineas facienda res ant multa: de scis, quibus sollicitor curis. Alias. Hoc tamen non omittam, quod ipsi libertatem humanam prorsus adstruunt, & dicunt, quod si quadraginta horae, quibus cruciatus est philosophus magnus

inter eos ab hostibus,crudelissime, non potuere illum cogere ad confitendum ne verbulum quidem de his quae requirebant, eo quod silere statuerit ex animo: nec stellas ergo, quae a longe & suauiter mouent , posse cogere nos ad operandum contra decretum nostrum. At quia in sensum mutarionem insensibilem suavemque faciunt i qui plus sensum quam rationem sectatur diuinam eis subiugata. Nam de con-s ellatio quae de haereticorum cadauere vapores foetidos eduxit, eadem eodem in tempore ex fundatoribus Iesu inae Religionis , & Minimorum & Cappuccinorum , exhalatione fragrantes virtutem eduxit. & sub eadem Fernandus Corte sitis in Mexico Diumam CHRISTI Religionem propa

Quae autem MUNDO nunc. imminent plurima

alio in scrinone complebo tibi : HAE RESIS quidem est

525쪽

s. F. TH o M. C A M P A N. DE CI v. So LI s. est inter opera carnalis sensus a S. Paulo enumerata, stellae autem in sensualibus ad illam inclinant iuxta modum inclinati: in rationalibus vero ad legem rationalem,veram,& sanctam Primae Rationis, Verbi Dei,sempei laudandi. Amen. Ho SP. Expecta,expecta, modicum A c. GEN. Non licet, non licet.

526쪽

F. THOMAE CAMPANELLAE

PHILOSOPHIAE REALIS

PARS QUARTA,

sua est DE OECONOMICA,

in aphorisinos digesta.

De elementis, egentia sue ivisione , varietate familia,ac comparatione cum suo toto

partibus.

ARTicvLvs I. VORTAM familia ciuitatis siue Reipublieae pars est,pars autem,quatenus pars, eundem cum suo toto finem habet:existimandum est, . haud recte finem familiae & oeconomi diuiti- -. .as,ciuitatis vero ac politici vitam felicem,pe ripateticis esse positum. Vita agitur felix viriuusque finis esto. 1. Homo vivit in seipso,in filiis,in fama,&in Deo.Quoaniam vero omnes tandem deficiunt vitae, praeter illam qua in Deo aeternamursasserendum est,politicum hosce fines omnes Nnn respicere Disitired by Cooste

527쪽

F. THO M. CAMPANEI LArespicere,sed tamen omnes vitae postponere aeternae, itemque ad hanc ipsam omnes vivendi formas dirigere sic As Oeconomum bona utilia vitae in se, & in fama, & in filiis procurare, ac quidem haec omnia ad summum aeternum dirigere bonum. 3. Quanquam commodius in familia unus,& repub. plures, gubernenti,nihilominus in hac a in illa plures possent gubernatores praeesse. At melius, si unus cum multorum consilis participioque regiminis. Igitur uxor in oeconomia partem habet gubernationis,& architriclinus, S filii maiores,& alii, S c. Sicut in republ. rex, regina,prorex, iudiceS,&C. Potest etiam, sic institui ciuitas in communitate, ut sit tota,quasi familia v-na: quemadmodum Socrates docet, &S. Clemens, & nostra

xii tas Solis,quam in quaestionibus super tertium librum Epilagrimi defendimus. em' ii' aemadmodum ciuitas est conciuium & familiarum

vnio ob communem conseruationem indiuidui ac speciei, di-,ui, uersis distributarum ossiciis ob diuersos usus necessitatesque, ..is,.. q libus necessaria utiliam bona praesenti ac futurae vitae procarent: sublatam ossiciorum diuersitareno esset amplius Ciuitas, de sublato fine, qui est vita aut conseruatio felix, nequaquam, amplius esset ciuitas;ac deniq; sablatis utilibus bonis, qui b. sera uatur.perditur ciuitas: sic familia(regulariter loquendo est

nitas maris &firminae, A seruorum rationalium & irrationalium, varias distributorum ossiciis ob usus necessitatesque u rias indiuidus atque meciei ita quod sublata ossiciorum varie- rate non est amplius semilia: sublato quoque fine, qui est felixi conseruatio, non est familia; ac sublatis tandem bonis exterioribus, quibus conseruatur, perditur familia. Quapropter miliates plures in una domo, non faciunt familiam, eo quod sunt quasi membrum vitur mutq; Apostolus aliptilium corpus est oculus, oner. t corpus. Neq; scholares plures cum suo praeceptore in domo una efficiunt familiam . siquidem finas ipsoru non est co- seruatio ipsoru cost regationis &coin unitatis, sed addiscere . scientitis. Ite si qua societas in unum cos et ex marito, uxore, fit his serviso: nuarpane de vestimentis S domicilio ad habitan-

528쪽

dum careat, quamquam sit familia huiusmodi societas, subito tamen dist oluitur, singulis abeuntibus ad victum caeteraquc necessaria sibi comparandum ubicunque inuenerint.. At vero quid de mendicantium monachorum mona- o i eis. Isterias dicemus Hi namg uxoribus ad conseruationem speciei carent nec bona possident rade indiuidua nutrianturinec officia habent varia, victui comparando deshinata. Item si etiam domicilio,quemadmodum Zingari, carerent, sicut olim monachi &eremitae inulti vixerunt; multo minus familiam edicere dicendi essent. Nihilominus tamen pars reipublicae sunt. Ergo, S c. Sunt etiam in regno FeZaede Marochi quidam Ma clivinetani religiosi, Morabitae vocati, habitantes monasteria undique clausa muris, in quorum singulis unus monarcha prinisci patur cum uxoribus quatuor & plusquam quadraginta concubinis, suis quaque cellis conclusis,& filiorum multitudini ibidem: mortuoque monarcha primogenitu S in regimine succedit. Quid de his dicemus Suntne familia, annon 8 Alii ex . tant vivendi partiales coetus in regionibus mundi diuertis: vi . delicet Brachmani in India, Bongi in Iapone, Ama Zone, mulieres intra Nubiam& Monomota pae regnum, quae absq; --s culis degunt. Vnde videntur nec de omni famili forma locuti esse plutosophi, praecipueque Aristoteles;aut ex praefatis formis familiae minime confici. G. Respondeo. Quemadmodum corpuS humanum exstare Rest P.

nequit,in quo omnia inembra sint manu Stantummodo,aut oculus, veluti apostolus recte demostrat sic neq; ciuitas fieri potest, in qua omnes sint activi,aut omnes conte plativi. Constat n. homo anima corporeq;. Ad corpus aute seruandu activa in- .diget vita,quae cibum, vestitum,& tectum procurat. Ad co seria uatione vero animae, indiget religione, doctrina, scientiusque varis S. Quae etia actritae conferunt vitae, ut nimiru sciat, qua ratione propter bonu corporis operari debeat. Actiua quoque

conte plativae confert, dum corpUS,Contemplanti S animae vas, gubernat, curisque exteriorum bonorum men rem exonerat.

Quapropter in ciuitate sunt familiae uora nullae, cotemplationi Nnn a solum-

529쪽

dg F. THO M. CAMPANELLA solummodo dicatae: quales religiosi coetus, doctrinarum scho Iae,ac templa. Sunt&familiqactioni tantummodo incumbenteS,ut milite S dc agricolae. Aliae tandem ex ambabus sunt commistae partibus: quemadmodum philosophorum domus. Sed profecto clementum politicae familia vere est, sufficiens conseruationi indiuidui ac speciei. Quamobrem monachi, speciem per se conseruare non valentes, aggregant sibi quasi per adoptionem ac successionem filios aliorum. Porro bonis quoq; carentcs, quibus individuum seruent, ab aliis petunt victum, vestitumque, quibus spiritualia ipsi bona communicant. Sic ergo confidunt familic propriae, excludendo necessitatem habendi uxores speciei gratia, & bona fortunae possidendi indiuiduorum gratia: ac simul publicis utilitatibus per contempla.tionem operam nauant,perque doctrinam, quam verbo S exemplo propagant: porro& per orationes ad Deum, eius nobis adsciscunt auxilium; nostramque deificant plusquam egregiet naturam. A t Morabitarum familia a nostris longe differt. Nalicet speciei naturaliter prospiciat, haud tamen ei proficit, ad quem instituta est, fini: si quidem manere cum foeminis pluribus intra septa monasterii clausium, ac quotidie in Carum amplexu &consortio deliciari, nunc hanc nunc illam ad cupidinem accersendo, omnem contemplationem scientiani que euertit. Quas ob res ignorantisti misit ni Morabitae omn es, superstitione pleni,porcinamque vivunt vitam. Nec pars Reip. dici sic possunt, ut membrum corporis; sed sicut vermis intra membra vel ventrem natus,qui corpus vorat,nec toti prodest, sed obest, illud infestando , cibumque eidem subtrahendo. Quod sane ex hoc probatur, quia inter illos nulla est religiositas scientiaque, sed superstitio ignorantissima; putantque sibi licere, quamcunque, etiam non suam, in plateis obuiam habuerint mulierem, brutorum more subagitare. Porro sicut olim homines elementa ac bestias adorauerunt, sic populi Africani hosce ignavos hestialesquc homines colunt. De sectis familiisque aliis, quae sunt in mundo, aliquid melius legimus iri, historiis. At profecto cum nec animae a corporibu S nec cor-

530쪽

OE C o M o Mic o R v M C A p. I. pora ab animabus seorsum in repub. humana vivere queant, fit ut in cunctis praefatis familiis functiones activae & contemplativae,& mistae & variae reperiantur; suppleturque speciei indiuiduoque per artem,ubi natura sequestratur. Sic Ama Zones,Bongi,&c. sibi consulunt. . Familia igitur,cum pars ciuitatis sit instar humani corporis formatae, habet re ipsa loco animae virum & mulierem; l l .

loco corporis, domi cilium; loco exteriorum bonorum,seruos, animalia &villam: quemadmodum videlicet ciuitas ciues pro anima habet iliabitationes Ac moenia pro corpore: Lerritorium, animalia seruosque, bonorum exteriorum loco.

De insitution amilia ac gubernatu,qui in acquis, tioUem, conseruationem, , struitionem udissensationem partitur,tam H-cendum esse. C A P v T IL

ARTICvLvs I. i. Dolitici hominis est,familiam prius instituere,deinde vero', gubcrnare. a. In inlli tutione uxorem, domicilium, seruos,aliaque

exteriora bona Comparare oportet. 3. In gubernatione exequi debet, prout institutum est. Et quonia in gubernare est conseruare, ac in finem suum rem gu- hernatam perducere,idcirco necesse habet, conseruatiua bo-na acquirere, acquisita conseruare, ac tandem eis uti, tadispensare. Deque hisce actibus nunc

nos manet oratio. .