장음표시 사용
311쪽
Ni non admittendam esse in hoc casu ex- idem mutuatarius excipit de non numera-ceptionem, maxime haec , quia scilicet tapecunia. Quaeritur, an legitime exci- aequivalet numerationi pecuniae actualis piat, nam exceptio licet fiat intra tempus assignatio, & traditio pignoris, sed haec a iure praefinitum,si computetur a die, in ratio nulla est, tum quia per talem assis quo erat adimplenda promusio, fit tamen gnationem dominium pignoris non tran- vltra tempus,si computetur a die, in quosfertur in mutuatarium, sicuti in eundem facta fuit eadem promissio, & conlessio. transferretur dominium pecuniae, si nu , Respondeo no legitime excipere quoad meraretur; quinimmo cum supponatur effectum transferendi onus probandi pe- 2 res pignorata nulla culpa pignoratarii cuniam fuisse numeratam in mutuantem. Perire, perit oppignoranti, ergo nolo sequivalet actuali numerationi, tum quia
in data hypothesi assignatio pignoris, Ib D' eet fit in securitatem mutui perficiendi
bram per numeratione pecuniae eius dequo traditionem, non est tamen larmaliter mu- . tuum i ellceptio autem non numeratae pheuniae, vel rei non traditae locum non hapsv- bet in aliis contractibus a mutuo, visupra . dictum est sub hoc eodem tit o pranorio s.
assert. I. vers. a. hanc exceptionem ex Lge, neraliter et de non numerata pecum, ergo
ratione talis pisnoris non tollitur, quin possit exciperem mutuo, quando in ipso pecunia numerata non est i per rationem enim pignoris, perquam non conceditur priuilegium exceptionis, non extrahitur mutuum a ratione mutui, sed semper remanet in suo robore cum luis priuilegijs, di exceptionibus . Tandem pereunte pignore sino culpa pignoratarii perindocti,ae si non esset datum, adeoque si ipse ad restitutioilem sortis obligaretur, obsi-ggretur ad aliquid iniquum , ratione cuius Propterea conrandendum est priuilegium exceptionis,ne inique gravetur.
An tempus ad excipiendum de nomis numerata pecunia computandum
sit a die promissionis factae, an adimplendae .
Proponitur explicatio casus in suis re
Exeeptio debet fieri a die eonfessionis posita
intra biennium , non d die promisonis adimplenda . a. Etiam, ex mutuo coutrahentium consensis protrahatur. I. Remedium exceptionis inductum est in rem dium confessionis. q.
DIsquisitio secunda . Contraxit Titius
de mutuo cum Cato, per quod, ex ' tante tacita promissione de numeranda pecunia post annum,de facto mutuatarius confessus est,se pecuniam adhuc non solvitam recepisse. non elapsis iam duobus amira, post tempus adimplendae promulioma
Ratio est, quia lex illa exceptionis lata ' est ad tollendum ius, quod videtur acquisiuisse mutuans ex ficta confessione , sed confessio facta fuit in tempore, quo condistum fuit instrumentum de mutuo, de facta priuata promissio,ergo lex illa incipit vim habere , & obligare ab illo tempore, adeoque si ab is Io tempore transeat hiennium cessat ipsius vis, & obligatio;Neque dicas ex mutuo contrahentium consensu gnon videri computandum tempus a die promissionis factae ad diem promissionis
adimplendae, cum enim mutuans conuenerit cum mutuatario de non soluendo, heura messi post annum, & ipse acceptarit talem eo se conditionem videtur tempus exceptionis et incipere non nisi ex illo tempore, in quo
ex conuentione adimplenda eli promise oaliaasio; contra enim impugnaberis, quia pri- remm uilegium exceptionis non habet vim contrahentium consensu, sed a dispositio ne iuris, quod sicuti ad excipiendum statuit, quod confessio debeat esse,vel instrumento publico firmata,vel coram testibus a mutuatario facta, vitupra, ita vult,quod ab illo tempore, quo cum illis solemnitatis bus facta est vim incipiat habere, ut colli- - .. gere videtur Molina disp. Ita. in principio. Confirmatur, quia remedium exceptionis qinductum fuit ad corrigendam confessionem, ergo incipit vim habere a tempore,
quo facta fuit eadem confessio. S. III.
An exceptio de non numerata pecunia locum habeat, quando mutuatarius iam satisfecit pro parte, 'SUMMARIUM. status dissis talis in suis terminis. r.
Si mutuatarius excipiens asserat se mill rem, seu partem taurum pecunia ara
pisse, in confestonem de maiori, seu tot se fecisse transfert ontis probandi m mvis
tuantem se totum n merasse. E.
Si aserat se nihil recepisse, di cautionem de
toto fuisse, et nihilominus maereatarius soluerit pro parte in foro externo non rebsfert onus probandire mutuantem. IbIL Inforo tamen interno anima non tenetur mae. vararivs Iolvere, si non exceperit. I.
312쪽
Di iii sitio tertia . Titius mutuatarius do eximatur, nisi per aduersarium pro
cunia sub spe futura: solutionis, seu numerationis, quae tamen de facto numerata non fuit, facit etiam talutionem partis totius debiti conse data, re pollea maturius considerata opponit exceptionem non numeratae pecunia: ., Quaeritur iam, an
talis ex ceptio sortiri debeat suum effectum iuxta dispositionem iuris . Respondeo cum distinctione; veI enim excipiens asserit se minorem, seu partem tantum pecuniae accepiste, dc consessio. item de maiori,seu toto secilla. vel asserit se nihil recepisse, & cautionem de toto secisse, & nihilominus pro parte soluit ; si
primum,nisi mutuan probauerit se mal rem, seu totum nulnerasse non tenebitur mutuatarius, nisi ad minorem,seu Partem, secundum quam ipte exceperit, si secundum , etiam si exceperit creditore non Probante tenebitur idem mutuatarius ad idem mutuum in foro externo persolvemdum. Prima colligitur in L minorem , de ibi mosa, ct Doctores C. de non numerata petunia, cuius ratio ibidem innuitur, quia ita se habet pars ad partem, sicuti se habet totum ad totum, ergo sicuti facta confessione de toto numerato potest excipi quoad totum, si nihil fuerit numeratum ,
ita poterit fieri exceptio quoad partem ,
si pars tantum fuerit numerata . Cons quentia tenet, quia remedium excepti
nis inductum fuit ad seruandum indem rem mutuatarium, ne inique gravetur ad restituendum id, quod non accepit, ergo inque praesumendum est , quod voluerit providere quoad indemnitatem quoad totum, quasi do nihil numeratum fuit, aequo ad indemnitatem quoad partem . . quando pari tantum numerata fuit, &Mon totum.
Hic oritur dissicultas, an quando sit
exceptio quoad hanc partem iuxta hunc sensum transferatur onus probandi etiam
in mutuantem,an vero remaneat paenes
mutuatarium, d ratio dubitandi consurgit ex illis verbis in praecit. l. minorem sapud eum ,qui super ea re cogniturus est consuerit, ubi Glosa dicit, ideii probatum fuerit a te. Nihilominus dicendum est facta exceptione etia in hoc casu refundi onus probandi in inutuantem,quod euincitur tum ex eadem Glofa , per quam dicitur, quod excipiens eo ipso probat , quod non
Probatur contrarium , probatio tautem contrarii li, ecdiat ad mutuantem, cum nemo contra se ipsum teneatur probare tum
exeo,quod quid iuris est de toto quoad totum,idem de parte quoad partem .ee tot.r T. de rei vendi. Quamobrem illud verbum eo stiterit, in ordine ad mutuatarium intelligendum non est postiue, qua tenus ipse teneatur positivet probare, sed tan: lim negatiue, quatenus ipse excipiemhetur contrarium, ut supra a Secunda pars euincitur ex I. cum fidem eodem DC dc ratio ex eo deducitur, quod
per solutionem partis debiti facit magnam probationem pro mutuante , de tollit quamcunq; praesumptionein non numerationis ; nemo enim praesumitve velle soluere debitum, quod non contraxit; neque dicas, qui confessionem feci de toto, cum non acceperit nisi partem, potest pro parte non accepta excipere 3 sergo etiam qui consessionem fecit de toto, de partem postea eiusdem totius latuit, poterit pro residuo iuste excipere i ita enim se habet in ord ino ad partem, quam soluit, dum excipit aliam non habuisse, ac in ordine ad partem maiorem, quam asserit non habuisse comparative ad minorem, quam recepisse fatetur contra enim impugnaberis, quia soluendiu partem non M iste excipiendo in tali solutione pro altera parte magis firmat ius creditoris, de pro
bationem vehementem aduersus se transfert in creditorem , quod non Euenit, tu, quam quando facta confessione de maiori exci . o Pit quoad minorem, cum per nullam ac tionem, praeterquam per confessionem
firmet ius creditoris . pan. et Dixi iv foro externo, nam in foro interno animae etiam posita solutione partis quoad aliam partem non tenetur, si re a si era illam partem non accepit, quod veriscatur,etiam si exceptio fiat post tempus praehilitum a iure, eo quia sicuti res, quae est aliena, de cognoscitur , ut talis, nullo tempore in taro conscientiae prae cribitur, ita etiam res, quae ncta eli prompria, nullo tempore acquiritur, adeoque mutuarii per temporis praescriptionem non aequirit libriem , quam uiuiuatario non tradidit.
s. IV. An si pendente lite facta fuerit transactio tollatur priuilegium
Exponitur status quae ionis. I. rion leveI e re tio,νbi i meruenit supra ius, ex quo oritur exceptro, transactis . a.
Isquisitio quarta. Pendente lite suis per mutuatione viginti aureorum pro censu facta per Caium Francisco per mutuum utriusque consensum lacta suit transactio , qua Franciscus te obligauit versus Caium ad decem I intra terminum a iure praescriptum idem Franciscus p ssea excipit de non munerata Pecunia .
313쪽
Quaeritur, an in iure subsistat talis excepistio, & pariat effectus, de quibus supr a di
Respondeo negative. Colligitur ex cli transactionis c. ue non numerata pecunia,
, rationem ibidem adducit Gl a , quia prona inici per stipulationetia facta ex causabant actionis inducit diuersum titulum a
mutuo , exceptio autem non numeratae
Pecunis locu non habet in contractibus ex alia causa, quam ex mutuo iuxta superius
allegata ex I. generaliter c. eodem titulo; Neque dicarum,qua inuis ex mutuo in transa-eii olim abeatur, quIa tamen transactio
fundatur in praecedenti causa mutui, ubdetur eisdem iuribus subesse, & gaudere eodem priuilegio exceptionis ; contra enim impugnaberis, quia eo ipso, quo mutuans a lite discedit, & deuenit ad transactionem uis acquirit priori titulo deperdito per notium acquisitum virtute eiusdem tranfactionis, quo titulo dumta.diat potest agere contra excipientem , talute quidem merito negatur in hoc casu exceptio non numeratae pecunis , quia eo ipso, quod cedit iuri sio transgens renunistiando i iti quoad rem , s trantigitur lartius ius acquirit ex lii putatione, nain licuisti cedit parti rei praetensia: in fauoren alterius, ita aequuinei , ut magis firmetur, &roboretur in iure quoad partem, quam per transactionem,& stipulationem sibi vindicat ab alio.
S i. qu An communicans eum usuraris vitietur labe usuram
8 VM MARIUM.casas, Oratio dubitand . r. Accipiens mutuam aparato ad fae era duri cum Cura non peccat. a.
DIsquisitio prima. An communicans
. cum usurario seinper parato adnimandum cum usuris vitietur peccato eiusdem usurarij, eodemqtie iure damne. tur,quod natur ipse usurarius . Casus esi huiusmodi. Paratus est usurarius ad faeneranula, S de facto in linerenter eu momnibus usuras exercet. Titius indigens pecunia mutuum ab eodem accipit cum obligatione taluendi usuras, quaeritur anta communicando peccet . Ratio dubitandi ex eo desumi videtur, quod in ordine ad talem actioncm , seu mutuatiotiem cooperatur, eum autem talis mutuatio secundum se sit actio peccaminosa, equitur, quod peccato cooperetur . Nihilo
Respondeo non peccare; tum quia per et mutuationem passivam, seu per receptio nem mutui intendit solummodo subleua. an . . men proprij status, nullatenus gravamen .le per mutuantem ipti imponendum i a quo relageret, si pollati tum quia non inducit mutuantem ad sic mutuandum, cum iami ille aliunde supponatur dispositus, dc pa- mea Furatus , neque diras, quod quamuis ille sit imm ' paratus ad mutuandum cum stilore, non 'st tamen paratus ad hanc numero acti, --φnem,quae independenter a quocunq; alio secundum se peccaminosia est , adeoque inducit ad actionem peccaminosiam; coum itra enim est, quia actio illa est quidem
peccaminosa respectu mutuantis,non ab istute respectu utriusque contrahentis respectu autem illius aeque peccaminosiaesi, siue cum vno contrahat,sive cum alio, cum actio non specificetur a contrahentibbus , sed a diuerse modo contrahendi, adeoque cum mutuatarius cedendo iuri suo non contrahat secundum se malitiam, nec videtur ad malitiam inducere muLumantem,cum ad eandem in specie supponam tur determinatus independenter ab illo quod bene notandum est propter similes casus saltem apparentes,qtii posset obhci, ut si diceretur, quod mulier consentiens iurnicationi respectu alicuius iam dispositi ad fornicandum communicet illitis pec
cato, adeoque etiam quod consentiens faeneratori parato mutuare cum usuis ris communicet in illius peccato; respondendum quippe est consentientem alterius Drnicationi communicare illius peccato , eo quia actio,per quam communicat cum ipse larnicario secundum se, & respectu communicatis peccaminosa est, actio autem, per quam mutuatarius accipit scenus cum onere usurarum non eii mala,nisi reo pectu mutuantis. Dices, si quis armia scienter suppeditet parato iam ad occidendum, v ci mutilariis dum participat de malitia occidentis, vel mutilantis , ergo etiam qui occalionem tribuit mutuanti lam parato ad foenerandum accipiendo ab ipso mutuum cum via. ra communicabit in malitia cuin mutuaia te. Sed contra dispar omnino eil ratio,& Dis est disparitas in eo fundatur, tum quia , qui arma leienter ilippeditat non sibi nocet, ebr fra-- sed alteri in bonis viis , & membrorum, -- qui vero mutuum accipit cum usuris non ' 'alteri, sed sibi praeiudicat in bonis fortunae, quae licuti potest pro sua libertate a se
abdicare, ita poteli eadem, vel cum titu r -- lo, vel sine titulo alteri obligare , tum em
quia qui arma suppeditat vim confert non habenti ad occidendum,qui vero mutuumI accipit supponit vim iam sui scientem inl
314쪽
mutuantem, ex cuius malitia completa prouenit laesio.
An peccent Iud iees cogendo mutuatarios ad soluendas usuras conuentas.
SUMMARIUM . Propositio casus, o ratio estea trium dubi
risu debet Iadex instante Hebrao etiam tolerato compellere maluatarium ad foli
Discrimen inter Iudices eompellenter forni earios ad soluendam pro fornicatione, di compellentes mutuatarios ad soluendas usura3. 3 Hebraei etiam tolerati nοn possunt retiner aesura . q.
- T squistio secuda alebrius toleratus in
aliqua prouincia ad foenerandum. Pecuniam mutuat ad v suram . elaps
Praefinito tempore mutuationis mutuat rius renuit usuras soluere . Quaeritur, an
agente Hebraeo cogendus sit idem mutuatarius per Iudices ad easdem usuras per soluendas . Ratio dubitandi ex eo deducitur, quia frustratorie esset toleratus , si non posset consequi e flectus tolerantiae ;tolerantia enim seu permissio duo dicit a primo quod toleratus non puniatur; secundo ut essectus exercit , ad quod toleratur , consequi possit. Nihilominus et Respondeo contra Nauarrum cons II.
n. . cum sequenti de usuris lib. s. castrentem in cons. IT . voLa. Ugolinum tract. de Curis c. a. S. . n. I. ers atquE contrarium ,
tensis, Iudicem inflante Hebraeo pro usuris sibivgo i- praestandis non debere compellere mu. Mus . tuatarium adeasdem persoluendas . Ratio inde deducitur, quia ex superius allem ramis natis tolerantia, quq admittitur pro He--a -- braeis importat permissionem , dumtaxat
negatiuam, non positivam, sed si ipsis im ita, . stantibus compellendi essent per ludices
suae.. mutuatari ad persoluendas usuras ipso. Mais non rum Permissio esset positiua , ergo &c.' - . Maior patet ex dictis sub hoc tit. contrae Di 3. prenot. g. assert. . , nam positiud Permittere est per actus positivos concurrere ad easdem usuras,vel fauere usurario ad ipsas exigendas, nullus autem potest positive concurrere ad actus , qui sunt contra ius naturae , Iegemque diuinam. Minor probatur, quia cogere mutuatarium ad praestandas usuras est per actus propriae voluntatis positivos fauere, seu
suffragari usurarijs in ordine ad easdem
3 Dices primo. Iudices eo euendo ad
instantiam usuraris mutuatarium ad solis uendas usuras, cum supponat contractum usurarium iam initum, non concurrere ad
actionem peccaminosam, sed ad id, quod
exactione peccaminosa consequitur , eo modo,quo cogens fornicarium ad persoluendum meretrici pretium conuentum provis eiusdem corporis non concurrie
ad fornicariam actionem, sed ad id, quod ex ipsa consequitur,quod sicuti peccaminosum ex se non est, ita nec erit peccaminosum compellere mutuatarium &c. Sed Malitia contra, quia peccatum usurae in eo potissimum conmiit, quod ex re non sua fruc. tus percipiantur, ipsiusque malitia completur per actualem usurarum solutio, in ramnem, cum autem Iudex compellat ad ean' solutio-dem solutionem ex iure naturae, & Diui- nens, mno indebitam concurrit positive ad actio nem iniquam,& ad complementum mali tiae ; e contra vero malitia fornicationis non completur per solutionem turpis per fetu- usus corporis meretricis, sed per prauam voluntatem, turpemque usum eu1sdem
corporis, ad qnam propterea iudex non concurrit, sed dumtaxat ad actum iustitiae consistentem in eo, quod pro vis corpo ris, qui secnndum se est pretio aestimabistis, persoluatur debitum, vel conuentum pretium. Dices secundo . Notaru conficientes instrumenta contractuum usurariorum inter Catholicos ,& Hebraeos nulla inficiuntur labe peccati,prout lath definitum est in Bulla Iulij III. incipiente cum sicut ae- emimus lata sub die s. Ianu anni icis t. , ergo etiam Iudices ex ossicio compellem tes ad standum huiusmodi contractibus,
eorumque conditiones adimplendum non inficientur tali labe ; non minus enim est fauere positive usuris instrumenta usurarum conficere, ac compellere , ad standum eisdem instrumentis . Sed contra, quia in primis in praeallegata constiti Iulii III. non exprimuntur instrumenta quoad contractus usurarios, sed solum .an uamodo quoad contractus initos inter He- Iustahraeos , de Catholicos super negotiis forma capitulorum toleratis i neque re- --'ra petas per ly toleratis venire contractus tis . ... . illicitos, Ac usurarios, caeter qui esset seu sed iis stratoria concessio, nam sicuti indepen Atriam mdenter ab illa concessione possunt He- ea misbraei, & Catholici inter se contractus lici.tos inire emptionis, & venditionis, item locationis &c. ita possunt huiusmodi con- ...ita . tractus in publica,& lemnia instrumenta redigi i contra enim impugnaberis, quia per illa verba solum indicatur per Hebraeos cum Catholicis aliquos contractus iniri non posse nec stipulari, nisi se uata aliqua forma, quae praescripta fitie ad tollendas suspiciones fraudum , quae possent per eosdem Hebraeos in detrimentlim aliorum eisdem contractibus in.
315쪽
geri . Quamobrem eum ratione talis suo licet ratione tolerantiae non compellatui picionis esset Notariis interdictum instru restituere,non tamen illi conceditur quod menta quoad illos contractus conficere I iuste retineat iniuste acquisitum , hoc cla- modo per praefatam constitutionem Pon re euincitur in nouiter conuerso ad filem, tisicis illis conceditur, dummodo seruetur qui quamuis usuras exercuerit ex permis forma in iure praescripta. Deinde etiam hone Summi Pontificis cogitur tainen in si concederetur Notarijs posse conficere conuersione acquisitum per illas relinque-iustrumenta quoad contractus usurarios re, ergo quia Ecclesia, & Pontifex noto inter Hebraeos, & Catholicos, non prop- approbanti ut iustam acquisitionem usu-terea ex hoc sequitur, quod possint Iudi, rarum, nec illarum retentionem, sed tances compellere partes ad huiusmodi conrum tum tolerant non puniendo pro illo statu,
tractus adimplendos ; nam ibi Notarij nil pro quo perseuerant a fide remoti, qui
aliud praestant, quam eI pressionem con, usuras ex tolerantia exercuerint. Caete-N H, uentionuin inter ipsas partes initarum . rum,sicuti non approbant , sed tantum
v n pra- nec ad ipsas praemouent, hic vero Iudices permittunt non quidem positive, sed tan- compellendo partes ad standum eisdem tum negativo . ita nec exercere debent, conuentionibus, ta positive pr mouent actum positiuum , ex quo posset inferri
ad contractus usurarios i ta ad comple- approbatio, qualia esset actus iudicialis, mentum reducunt; Primi nemini nocent, quo compellerent mutuatarium ad soluisnam si instrumentum contineat manife- tionem usurarum. Deinde retentio usu stas usuras,est ipso iure nullum, nec ullos ratum utpote repugnans iustitiae comparat effectus i Secundi praeiudicant mure mutatiliae est illicita, ct mala ex natura tua tarijs contra dispositionem iuris . sua, quae per meram tolerantiam non po- ras . Dices tertio . Per Summos Pontifices ita cohonestari, ergo siue merit in He- eliguntur Eminentisisjmi S. Romanae Ec hrae siue in Catholico ut licita admitticlesiae Camerarij, ut Iudices Hebraeorum non potest, ergo nec per Pontificem, ex super usuris , ergo per Iudices Possunt euius auctoritate dumtaxat,&commissio- compelli mutuatarii ad soluendas He- ne permittitur tolerantia, nec per alios hraeis usuras i frustatoria etenim esset illa poterit licite positurus fauor impendi ad electio Cardinalium in Iudices super usa' easdem usuras exigendas, secus concurrem
Vis si mutuatarij non possent compelli ad rent positiae ad actionem illicitam, quod
tolutioncm ipsarum. Sed contra per P non est asserendum. fatos Pontilices in suis constitutionibus
raris potius ut remoueant ab usuris, quam ut ad illas promoueant. vel ut cohibeant S. III. ab excessu, non vero ut compellant ad conuentas Per solliendas, vel ut compel- An emens pignus Catholici ab lant, quando ratione morae statuuntur in Hebraeo peccet. paenam, non quando earum fit conuen tio ex vi contractus praecish; vel tandem SUMMARIUM. rem. ne ipsi Hebris per alios Iudicea utpote t Meant. lerati propter usuras puniamur a noma Pignus,vel vendi potest ob sortem non solu- vero,vt in ipsis usuris positive mucantura tam tempore conuento, vel ob non 'Iutae
seu protegantur periplos Camerarios' usuras. i. v Probatur secundo eadem rc ponsiorum Hebraeus vendeat , nee Catholicus Hebraei etiam tolerati teneatur r*stitu emens precant,si vendatur pignus ob sortionem usurarum tacere ex c. 'per eo in tem non solutam tempore conuento serua- ex e. pos morabilem de usu u,quas n*quM tu conditionibus ad hoc requisitis. a. unt retinere, etiam si ad Ecclesiam se re' assignantur conditiones ad validam pigno duxerint per eonuersionem e c. cum tu de rum alienationem. 3.
Hurii, ergo , nec ministerio Iudicum gi si vend rur pignus propt3r Uaras non solu- fauor ptaeilari debet, ut ipsas usuras per ias, di facta furii conventio in ipsa p, inutuatarios recipiant . Conaequentia gnorit assignatione, quod si nonfoevantur. irm est probatur. Nullus iuuandus est in ordin* rosit pignus mendi, tunc etiam non - ' ' ad exigendum id, quod de iure non potest ira catholicas lime emere . q. retinete, quinimmo ad illiad restituendum taltem in foro interno. s. obligatur,ergo &Cex is a Dices haec valere in non toleratis,secus , I uisitio tertia. Hebraeus accepto tW po- in toleratis, quorum certe tolerantia esset is pignore mutuum dedit cuidam Ca-:r' i stustranea, si usuras,quas acquisierunt, n tholico certam pecunig quantitatem cum possent retinere . Sed contra in primis onere, vel soluendi certis temporibus usuis haec tolerantiacum sit negativa dicit so- ras, vel restituendi sortem pro temporoaum. quod non puniatur toleratus pro' determinato , Non soluente in uiuatario ter exercitium illum, ad quod tolerat ac usuras, vel non tellituete tortem tempora
316쪽
De Mu tuo,& usuris, Disqitis. III. S. III. et a
praefinito Hebraeus pignus vendidit alteri respectu mutuantis , quam respectu mitis Catholico .. teritur, an hic licite eme- tuatarii. rit, de quid in hoc casu agendum . Si secundo modo fiat per Hebraeum Pro quo venditio pignoris. Respondeo, me facta Aduert vel pignus per Hebrarum venis fuerit conuentio de tali venditione , siue et da ratione dilationis praecise in sorte resti- non, non posse Catholicu einere pignus ab
tuenda ultra tempus conuentum, vel ra- Hebraeo,quod venditur propter vlitras notione lolationis non positae usurarum con, solutas. Ratio manifeste ex iis deducitur, uentarum; u primo modo quae dicta sunt sparsim superius , nam res Respondeo, de Hebraeum vendentem. usuraria,fi eadem extet in numero, obn Catholicum ementem licite contrahe- xia est restitutioni, de potest vindicationere, dummodo in tali emptione, & vendi- quocunque deuenerit, repeti, ergo notia
tione ea se uentu ,quae praescribuntur in poterit licite ,&valide ab Hebraeo emi, Crum Me a Constit. Pixm vaesi os . Igetp. Dudumst . cisi ematur poterit iuste per dominum is mord. Paulo In , de quibus insta. Ratio repeti., s ... ducitur, turn quia consuetudo Hebri Dices primo,pecunia per usuram acquia
.is,. - rum iam hoc obtinuit, a qua nec distem sta potest Hebraeus einere a Catholico Dra --- trunt Pontifices, Ac Principes, nec reproe merces, ergo etiam poterit per venditi erum bant, inquam implicite consentire viden- nem acquirere pretium tradito Pignora .. ..- tur ipsi Riutuatari , O Oppignorantes ex Catholico,quod acquisiuit loco usurarum. . e . quod sciant, di taceant, Suamque nec Antecedens probatur, quia secus quicum est his . iura d3m 'ant , cum seruari supponatur que contraetus inita cum Hebraeis ellene via aequalitas ivllitiae commutatiuae tum in- illiciti, & iniusti. Sed contra,transeat anter ementem , sic vendentem , tum inter tecedens,nego consequentiam. Ratio di-
vendentem, de oppignorantem, tum quia sparitatis in eo fundatur,quod pecunia re citante pacto, quod si non fiat restitutio gulariter loquendo iure specificationis
tartis intra certum tempus possit pignus acquiritur usuratio, si eadem extet , vel diuendi licita est talis venditio in poenam regulariter eadem extare non supponam
morae interpositae contra ius Pacti,dc conis tur, quod non militat in pignore, ad , uentionis, sed dato pignore, ta lacta con- que &c. entione de restitutione sortis saltem taci- Dices secundo ex eo, quod Hebraeus te interuenit tale pactum in suppositione, quoad usuras toleretur, toleratur etiam quod talis sors intra tempus Praefinit uno quoad id,quod substituitur loco usurarum, non restituatur, ergo &c. Neque dicas nam admissus ad principale praesumitur
emptorem illicite per emptionem a tam etiam admissus ad accessoria, ergo toleram rere rem oppignoratam, eo quia sciat rem tur etiam quoad pignus substitutum loco illam esse alienam; contra enim impugnam usurarum. ergo si potest pecunia per vis-beris, tum quia se accommodat consuetu risu acquisita merces alias acquirere, p dini, quae iam vim,& ius obtinuit, ut rea terit etiam per pignoris venditionem prem soppignorata vendi possit elapso praefinit tium eiusdem lucrari. Sed e tra,quia i tempore ad recuperationem, adeoque 'lerantia facit quidem, quod non puniatur. M, est oppignorantem decidisset a d propter uturas, Non tamen demit ius mu- minio rei oppignoratae, tum quia cum res tuatarii, quod habet ad ipsis repetendas, oppignorata vendatur publica iuxta dis maxime si in specie extaur,a quocunque,in . - polit ionem iuris Pon ficis emat ipsam, vel quem deuenerint; unde ad summum itomm consentiente oppignorante, vel saltem foro externo ratione tolerantiae ius ipsi,2. -uon renuente venditioni, vel ia' non assistit actione ciuili ad ipsas recup im ' te supplente pet suam dispositionem defo- randas,non tamen resistit,quin possit rectum consensus ipsius oppignorantis Q petere, vel tacita compensatione, vel alio Quamobrem . modo sibi licito. Reliqua quae ad hane Dixi in responsionet; dummodo femem materiam pertinent infra examinabuntuetur ea . qua praescribuntur in constit. PII in disquisitionibus addi . , et i s. praeis In quae sunt huiusmodi; Primo ut publico vot. S. t. subhaltari debeant huiusmodi pignora. Secundo vi subhastatio fiat cum assuientia fosticialis;Tertici cum intimatione Iegitima facta oppignoranti . Quarto , ut do prem , s. N. tio exacto satisfiat Hebraeo pro sorte , &- em' si quid supersit detur vel oppignoranti. Quid de bonis usurarii Hebraei faciendum
vel deponatur in manibus ossicialis; Pee sit, si conuertatur ad fidem . -, he huiusmodi enimconditiones in primis totis luntur quaecunque suspiciones fraudis s SUM M ARIUM. Deinde ex dispolitione iuris redditur legistima venditio . Tandem conitituitur status discaltatis propollitur in suis te
aequalitas, dc seruatur indemnitas tam . minis. i. . . t
317쪽
neo is, a quitas taederit, ali nil h punietur tamen in fututo Metili, a Deo,
beat, quo commodi, in congrue sustentetur cogentat est ad Uuras omnes restitu-- . a. ὴ ,
Si constei,d quibas extorserit, F non habeat Tiano, quo fustentari dialeat, potest sibi ivst retinere, quantum fuscit ad nee
pagem natura extremam , in probabili etiam persona quandoque Panem . F. V non eonstetis quibus Uura fuerim eXrret in Uehraus ipse conuersus ad fidem coachabeat aliund/ necessaria tum natura umper ona potest usuras in statu delitatis aeqvipitas sibi retinere. q. Isquisitio quarta. Barachias Hebrius i Ira toleratus post multas diuitias usura
rie aequi litas randem se conuertit ad fidem. C trouertitur in praesenti, an e gendus fit ad usuras omnes restituendas .
Dixi, omnes, quod procedit,ium in suppo-stione, quod aliunde habeat iusto vire acquisitum sufficiens ad congruam sui suis entationem, tum in suppositione , quod aliud non habeat, niti per usuras recameum . Pro solutione Aduerte quoad usuras aequisitas, via constare ipsi usurario, a quonam in partu culari eas axtorserit,uel personas,a quibus extorserit ignorare. Hoc supposito
a Respondeo primo, fi consteca quibus
extorser it, de aliuna habeat, quo commode , & congrue sustentetur cogendum esse ad usuras omnes restituendas . Ratio ex eo deducitur,quod asserit Paulis Iv. Da eoinit. qua incipit cupientes Iudaste, in alior infideles, ubi expressh. Et si bona earvsvra,atit huicito quast fuerint aeqinsita, et Rhias di pestia, quibas earum de iure fae cie*da restitutis quia non remittitur 'ce rum, nisi restituatur math ablatum dempersonis omni o restituanimi qum 'Mctis, tum ab alijs iuribus, tum a ravone sortitur fundamentum; a iuribus quia em
Pmhibitum est iure minimai , divino , dc
r. . .et ac acquisitas me illas retinere, Maidem
iure pso tota ratio prohsbitionis est. ne alienum. be contra ius altentia detineatur , quae licet
negati p., tanturHebraeia, nulla tammen ratio e permittuntur Catholicis, sed ex Hebraismo conuersus ad fidem iura sic
disponente usuras nequit exercere , nee Pontifex ,aliique Principes ex commusi ne Pontificis ipsos tolerant, ergo ueque arx reus poterit acquisitas reti ere . ex quo enim
'β Q fit in olicus omnibus Catholicorum i ribus debet subiacere itum quia Hebraeus c. et licet ex permissiua eu negativa concessi
---ne usuras acquirat, de detine ron tamen
. minum dominium ruta' positio ac b--μ- rit, es licet per me mee statu infidelitatis a me positim propter illas non puniatur. ergo cessante illo statu infidelitatis pecmmersionem ad fidem tenebitur illas restituere ex uno capite defectu dominis metaequisiti, de ex a lio cogendus erit ad illas restItuendas defectu non tolerantiae, qum in statu fidelitatis reprobatur. Dixi,si c' stet,a quibus elltorierit, quia ex natura imilitiae commutatiuae laesus, seu damnifica
tus debet remtegrati iniJs, in quibus imius est . . a
Dices perseuerante statu Iudaisni, etias constet, a quo Hebraeus usuras extorserit. adhuc potest illas retinere, nec coge dus est ad restitutionem, ergo etiam ces
iante illo statu, de succedente illo fidelit iis poterit illas retinere; siquidem tunc fit melioris, non deterioris conditionis,ut hambetur in extrau. dignum de Iudais. Sed et contra dico posse illas retinere, non quia me;
iure, de licite retineat, sed quia ratione to-m: .lerantiae negatiuae non punitur propter
retentionem, ex eo autem,quod post co re versionem cogatur Ilia snon retinere, non
constituitur in deteriori conditione , sed
remouetur id tantum, per quod in dete ' --M. i. riori statu esset constituendus scilicet in im atu damnationis eternae . Quamobrem deteriri ad summum constitueretiar in deteriorisi
statu, si in statu infidelitatis iuste, dc licithvsuras retineret, de non posset licite retinere, dc cogeretur post conuersionem ad
illarum reiiitiationem, quia post ipsam inciperet illi esse illicitum cum sui detriis
mento, quod antecedenter ad illam erat licitum a Caeterum cum in utroque statu illa aequisitio, de detentio supponatur ista sit illium non constituitur in deteriori condatione, ex eo quod in uno statu per si, dem vigatur restituere, de non in viso st tu, quia cum ille status sit maioris perfecistionis. qui est status salutis spirituatis,prae inferendus cuicunque temporali , respicit a Missis tanquam maiorem conditionem id, quod isti pertinet ad eandem salutem. quae praefe- raminuferenda est cuicunq; commoditati tempo. - θ' -
rati, qvie utpote illicita obiit eidem saluti: Uno verbo non constituitur in - mn statu ex eo, quod obligetur fauore an1--ee-mae ad id, ad quod obligabatur anteee- pora videnter ex dispositione iuris tum naturalis, eum diuini, de sine quo anima etiam phriclitabatur . Respondeo secundo, si constet, a quibus usuras extorserit, di non habeat aliunde, suo sustentari valeat,potest sibi iuste retinere reliquis restitutis . quantum suificit
ad necessitatem naturae extremam , de
probabilius etiam quandoque grauem personae. Ratio primae pariis eii, quia in
extrema necessitate naturae ex communi
iure eiusdem respectu personae cuiuscunq; conditionis bona fortunae sunt omnibus communia ex vitigatis iuribus, quo ita
te Potest quicunque m Lali neces litati
318쪽
De Mutuo, &vsuris. Disquis. III. g. IV. ago
constitutus aliena surripere, ergo poterit Ratio secundae partis est, quid necesista a fortiori aliena, quae postidet retinere a Consequentia probatur,nam in ordine ad ea, quae ponidet habet fortius ius , quam in ordine ad ea, quae non poIsidet, & surri- sinu, ripiendo ea,quae non possidet priuat domi- --- nuni non soluin dominio, dc proprietate, sed etiam possessione, retinendo vero ea, AZ . . . quae poetidet prauat ad summum domini non possessione, ergo si potest surripere, me' perum quae non pollidet, poterit a sortiori reti- nere ea, quae possidet. Dices primo, haec obstare dispositioni Praefriae constit. Pauli III., qui indistincte
asserit usuras omnes esse restituendas,quo Ries constat de personis . a quibus fuerunt xxtortae, ergo non est limitanda obligatio ad casum, quo non tuerit extrema ne cessitas ; quod enim ius non restringit, nec Los restringere debemus. Sed contra ne
eo obstare cis positioni talis constitutionis, quae vel obligat tantum ex se . vel ut setas grauis aliquando est ad saluanda bona, quae natura voluit omnibus conuenire, puta adseruandam libertatem ad saluandam bonam istimationem, dc famam, & similia, sed natura sic disponente bona fortu ordinata sunt ad conseruanda bona naturae, quae scilicet ex ipsa oriuntur natura , omnibusque hominibus natura tribuit, ergo ubi est necessitas conseruandi talia inina manent communia bona temporalia sneque enim diuisio dominiorum facta de iure gentium derogare potuit iuri naturae, quod quisque habuit, de habet ad vim lumhonis larium pro conseruatione bono adrum naturae, ergonecessitas grauis respia ranseruaciens bona naturae est lassiciens causa ex. .' -- ,
culans ab obligatione restituendi. mo .. 2.2posito sic argumentor;unusquisque a natu- .. is f ta ius habet ad conseruanda ea bona, quae citiratura secit communia, nec tali iure nais mun A.
curae quis priuatur ex eo , quod sit He- conlarinet dispositioni iuris naturalis; si braeus, ergo si necessitas grauis rospiciens Primum,cum constituat tantum ius posim talia bona excusat quemcunque ab obli-
tiuum non potest aduersari iuri naturali, quod obligat supra quodcunque ius positiuum, Iuxta quod ius naturale unusquioque in extrema necessitate constitutus exhonis cuiuscunque tanquam pro tali natu communibus est subueniendus ; si secun dum,cum ius naturale sibi non aduersetur intelligendum non est obligare ad restituis Iurium lionein, nisi quando cessat in obligato exisera se M trema necessitas, adeoque, nec nisi in talicatu obligare debet ius positiuum , quod innititur iuri naturali, caeteroqui daretur in dein ordine iurium oppoὴtio, quod est absurdum . Dices secundo, esse specialem rationem obligationis restituendi etiam stante tali neceilitate in Hebraeis, qui sicuti per comueritonem ad nouam spiritualem regene cantur vitam, ita debent antiquae vitae m. xiiijs omnibus destitui, maxime cum sucis rint congregata de mammonna iniquitatis . Sed contra, quia non alio iure obli gantur , nisi quia usurae ipsae sunt ex aere alieno congregatae s absolute autem non possunt dici alienae, quando propter extremam ipsus necessitatem ex dispositio. ne naturae redduntur communes; neque absolute verum est, quod quoties quis ad nouam vitam regeneratur spiritualiter debeat destitui omnibus auxiliis vitae an- ua- tiquae, caeteroqui ii quis in statu inlidelita ira n o ti, iusto, Sc licito iure bona aliqua fortunae De Re- acquisiuisset deberet ex necessitate adue--s niente eiusdem conuersione ad fidem illa relinquere, quod nemo asseret, cum nulli- bus usurae fuerint extortae,& Hebraeus iphi in iure hoc reperiatur dispositum, dc li, se conuersus ad fidem non habeat aliundegatione restitutionis excusabit etiam H
hraeum in tali graui necessitato consti
Dixi , quand)que nete talem grave excusare ab onere restitutionis i nam si e set necessitas grauis respiciens dumtara necessitatem personae, pura decentiam natus, dignitatem aliquam det quamuis secundum probabilem sententiam, quam alibi fuse examinabimus excuset personas graues, de maximae aestimatiotiis apud homincs, probabili terrainen arbitror non excusare Habraeos , tum quia nil damni quoad hominum sitimationein ipsis emergit ex eo, quod post conuersionem ad fidem decidant a commodioribus mrtunae bonis, quibus gaudebant in statu infidelitatis, de i status decentia, eum hoc regi latiter soleat euenire, etsi aliqualiter petamissionem huiusmodi bonorum a statu decidunt,cum omnia haec praestent ex fine noto auersionis a creatis bonis, de conueris sonis ad Deum augentur magis in estimatione Dei, de etiam hominum , ut euenit
etiam in ius, qui propter honorem Dei, dcxelum salutis spernunt omnia temporalia, ut consequantur aeterna;tum quia cum Hebraei regulariter sint apud omnes conis temptibiles, utpote magis de diuitijs cinrantes, quam de bono nomine, de fama vix aliquid decentiae videntur posse amittere ex amissione bonorum temporatium
Respondeo tertio, si non constet, a qui-
mira aa- cet respectu Hebraei bona vipoth usuraria
fuerint de Mammonna iniquitatis conis gregata cessant saltem quoad vium de iniquitate ex eo, quod incipiant esse nece arsa, & propter necessitate comuma.
necessaria tum naturae, tum personae pora se eundem H eblaeuin usuras in statu insi.
delitatis acquisitas sibi retinere . Colligitur ex praefata constitutione Patiti III. ubi expresse sic habetur. Tersonii vero pradiet
319쪽
D. I. . stae est a quibus tonstet vfurat D.s Da mihi ccntum, O donabo tibi pro hoc qua i e Pam extortas non ex antibus, quia bona ipsa ese tuor. Orta luit circa hoc inter egregios put per matura Ecclesia in pios Hur conueris magni nominis Theologos, & iuris perb i. icnda, boNa huiusmodi eisdem Hebraeir , in tos non exilua controuersia, an rationet
aurum infidelibus in fauorem fusorii Baptisereatis tan vam in pium eum libere concessimus, eaque apud ipsos se conversos Iudaeos. o alios infideles remanere decerti mus . loctui l clarius ad rem noli ram 3 ubi non ita. luin ponit assertum, sed rationem etiam adducit assertionis, quae est huiusmodi. Res incertae, seu incerti domini tum ex dispositione iuris canonici, tum ex prae sumpta Domini voluntate sunt in pi usus conuertendae, sed suovenire Iudaeo in Fauorein suscepti baptismi, est pius vlus sergo possunt res illae in talem usum imis Pendi. Armor probatur , quis enim dene Lare potest assignantes stipendia, seu es Emosinas pro nouiter conuersis ad fidem ipsas in caritam piam impendere Dixi, si non habeat aliunde necelsaria,tuna naturat,tum personae, nam si aliunde taberet, non videretur talis assignatio fa esta in causam piam , cum non esset ad subleuandum pauperem . Nihilominus, cuin Pontifex assignet inter caulas ping assignationem reddituum incerti domini actam Hebraeo ob praecisam causam sum scepti baptismatis non relinquit nobis racionem dubitandi , quin auile possit He braeus v suras incertas retinere, etiam si aliunde habeat necessaria na ura: d c.
talis pacti subesset huic contractui aliqua usurae labes. Asfirmative seniit Baldus in Baldua
suris e. 8. qui pro se alios plures citat. Negat e viij pliu esse erunt. 2 , Ratio dubitandi pro prima parte ex e desumitur, quia illud paetum, seu promisesio inducit obligationem, secundum quam cogi potest ad rem promissam , seu cori ruentam erogandam, quod incompatibile videtur cum gratitudine, quae libera Omnino est,nullainque obligationem inducit; Acque obstare potest, quod titulo donationis mutuari us se donare dixerit; moinquam obstare potest , nam ex quo si obligat,non est datio nisi apparenter , de verbaliter ex gratitudine, adeoque in re Pretium potius mutui censenda est , quam effectas liberalitatis, magis enim in contractibus mens, quam verba inspiciendo, 'remi sunt Cintelligentia de die . segnis Ratio et Pro secunda parte ex eo dc sumitur, quod
promusio, im etin pactu indisserem vide- da eii , tur. vi coniungatur, vel cum motivo gratitudinis, vel cum moti uoiullitiae, ergo si v ex natura sua pactum non extrahit dati nem a ratione gratitudinis , cum possit cum illa coniungi, potetit semper dici, quod illud, quod datur, detur ex gratitudine, non ex obligatione iustitiae, adeoque
non sit usura . Quid igitur concludea- dum Respondeo nullam tali contractui su-
Uuoad materiam spectantem Deilet ab n vi urae ex pacto aliquid confe
rum ad mentalem, tum ad miconuentionalem usura. S. L
en pactum donationis pro mutue
semper importet usuram. SUMMARIUM
.status disquisitionis proponitur. DRatio dubitandi exponitur. 2,2 3IIa tubest labes Uura mutuo propi r p ctum aliquid conferendi furd fortem non ramiuam debitum institia , sed tantum
Respondetur obiectis aduersariorum. q.
DI uisitio prima. Mutuauit quis cen
tum Cato non solum cum spe . &animo aliquid pretio aestimabile recipiendi ab eodem titulo glatitudinis, sed etiam adiecto pacto ex parte mutuatarii, & ac veptato a mutuante aliquid donandi ipsi Rutilant cum muriatarius dixerit. lsa, rendi propter mutuum, si illud pactum. non fuerit iustitiae, sed tantum amicitiae,&gratitudinis . Probatur reiponsio , quia pactum amicitiae non inducit aliam obiugationem, quam inducat amicitia, & tit lus gratitudinis , sed quod datur ex obligatione gratitudinis a muturiario mutuanti in mutuo non est v iura, ergo nequcillod datur ex paeto eiusdem gratitudinis.1ior probatur ex distriinine,quod intercedit inter pactum iustitiae , & pactum amicitiae, illud enim hi cit vinculum , dc obligationem iuilitiae , hoc vero nonnifigratitudinis,de fidelitatis; neque dicas contingi hoc discrimen, nam eo ipso, quod interuenit pactum obligat plusquam ex gratitudine, caeteroqui frustra a Ducererer, si non plus obligaret, quam ipsa elatitudo,
seu amicitia; contra enim impugnaberis , nam non frustra inisceretur, quia licet non magas r magis obligaret an diuerso ordine , de ex .ata erso iustulae titulo, magis tamen roboraret obligationem in eodem ordine , α ι-- titulo gratitudinis. quod sic incitur,nam dia m-- promittendo non solum obligat ipsam . ..um l. a
320쪽
Non extrahit gratitudinem a terminis gra tussinis i stante etenim adhuc tali promissione non potest cogi ex iustitia ad eam adimplendam , & non adimplendo esset quidem infidelis, non tamen iniustus, cum Don aliter se obligare intenderit . Quod nutem possit esse huiusmodi promissio sine lig.itione iustitiae, sed tantum fidelitatis ex eo deducitur, quod Deus bene opera cibus promittit gloriam pernam,ad quam
xanien retribuendam non obligatur ex iustitia, cum Deus ut suppono ex a libi dicenis dis-non possit cum creatura contrahere
obligationem iustitiae., Ad rationes, quae pro aduersa parte ase ferebantur ex his , quae dicta sunt facilia colligitur responsio, non enim illud pactum inducit obligationem iustitiae ad rem
promissam erogandam,cum talem cbligationem mutuatarius non intenderit subire,
sed tantum obligat fidelitatem ex gratitudine, unde si quid datur ex illo pacto non erit pretium mutui, sed compensatio recepti beneficii ex eodem mutuo ; pactum enim vel poteti coniungi eum titulo iustitiae, Se se quod datur intuitu ipsius erit
pretium, vel cum alio titulo gratitudinis,
desie quod datur intuitu ipsius erit remuneratio, non pretium, nec est aliqua repugnantia, quod si licet sub titulo gratitudi- ius aliquod pretio cellimabile in inu tuo Q. pri sortem recipere, non liceat etiam de eodem pacisci, sic docent mitemia disp. 6.
iti collatione beneficiorum Ecclesiastico .rum non solum licere aliquod temporale recipere non quidem ut pretium rei spiritualis, ted ut effectus gratitudinis , sed et i am de illo pacisci et ex quo in re nostra esticax sic efformo argumentum. Ita se habet usura in ordine ad aliquod thabendum ex mutuo ultra sortem , sicuti se ha. het simonia in ordine ad aliquod temporale recipiendum, ut communiter sentiunt Doctores, qui pari formiter loqui solent . ., de vitio usurae, ac de vitio simoniae, ergo, si non soluin licet pro collatione beneficii, sine labe simoniae aliquid temporale re. cipere, sed etiam de illo pacisci, quando
non datur ut pretium beneficii Ecelesi stici, ted vi effectus gratitudinis, etiam licebit in collatione mutui sine labe vlum non solum aliquid recipere vltra sortem dummodo non detur ut pretium mutui, sed vi remuneratio bene licii, sed etiam
F. Η. An mutuant exprimens suam eonsuetud, ne in mutuandi ad usuram peccet, si postea a mutuatario, i expressit
aliquid supra sortem recipiat.s UMMARIUM.hastio is fuis termisit proponitur. I
potest certo definiri, an usurarie V u- . trahat probabilius tamen est usuraria
Maillatarius non omnino liber/ retribuit. 3:r I uisitio secunda . Consuetus mu- x
tua re expresso cum usuris mutua uit rancisco centum nummos aureos nullo
adiecto expresso pacto de usuris soluendis, sed oretenus dumtaxat expressit se non mutuare finh usuris, hancque esse sui ipsius consuetudinem, sine qua nunquam
mutuaret; hac premonitu , & commotus asserta consuetudine mutuatarius aliquiae
retio qi limabita mutuanti contulit supra
irtem. Orta fuit controuersia In illn ,
collatio rei pretio istimabilis supra sortem tuerit usuratia, Ac contractus mutui
ex illa expressione factus fuerit illicitus. Respondeo non posse quid certum hae cIn re definiri, cum certo non appareat ue intentione mutuantis. Probabilius tamen iuxta superius dicta censendum eis, & lam receptionem rei pretio asstimabilis supra sortem esse usurariam, & contractum illicitum . Probatur primo , quid consuetus in aliquo genere delinquere ex . . ., et
prauo fine, & intentione contra iuris na-aeo
turalis, seu diuini dispositionem , si iterum in tali genere delinquat iure praesumitur delinquere ex tali prauo fine, &J intentione, sed recipiens aliquid pretio Tr
aestimabile supra sortem ex prauo fine fla. d. contra dispositionem iuris, seu ut pretium i niuere mutui, & debitum ex iustitia , quamuis ex parte mutuatarii gratis tribuatur, recipit usurario, ergo qui rationabiliter praesumitur ex tali prauo fine recipere, ut euenit in consueto laenerari, iure Praesumen dus est recipere per usuram. Maior pro . batur,tum quia sicuti omnia in solita, noua, & inconsueta habent iuris presum ptionem contra se, ut Doctores late ad Lpost contractum is de donat. ita omnia conis sueta, solita e contrario tensu debent habere eandem iuris praesumptionem pro
se; tum quia, sicuti ex superius dictis Ab
tione 3. ex bonitate, & facilitate mutuantis sine retributione praesumitur , quod idem mutuans non mutuet ex prauo finersurae, quamuis aliquid recipiat ultra fodi