장음표시 사용
321쪽
em, ita ex malitia, prauitate ,& consuetudine mutuandi ad viuram praesumendum est, quod sic mutuans foeneretur ex prauo fine usurae, idque, quod onertur rincipiatu, ut pretium mutui , dc per cons quens usurarie. Minor probatur, tum ex dictis pre allegata preno . P. assert. q. tum . quia,cum contractiis usurarius sit potius in fauorem mutuantis , quam mutuatari perficitur principalius per consensum se oram eiusdem mutuantis, qui si erit prauus, seu ex prauo fine, prauuin etiam constituet ut ' ' ipium contractum, nec mutuatarius pr*--. - lumendus id, quod offert simpliciter vo ,. ,. luntarie erogare, sed inuoluntarie mixte. nam non erogaret, si mutuans non pr*milisset notitiam consuetudinis, secundum quam semper, vel regulariter mutuat ad usuram. Dices ex eo, quod consuetus foenerare, seu mutuare ad usuram sine rubore in aliis contra tibus solitus fuerit ex prela ad scere pactum usurarum soluendarum, de in casu disquisitionis expresse non adiecerit, praesumendum esse solutionem ipsarum remulisse arbitrio mutuataris . non
voluisse ipsam ad talem solutionem ex ia-stitia oblicare. Sed contra er eo, quod in . casu disquisitionis non expresserit pactum , h. illini, stilum arguitur, quod non inciderit
, -- in usuram conuentionalem, non autem praesiunitur,quod mentalem non commo
an ierit, cum mem ipsius expresca , licet non posita per modum condicionis referatur ad eonsuetudinem, secundum quam no relinquit arbitrio mutuatari , sed imponit onus iustitiae quoad illas usuras persoluen das . Quod si repetas ad quid ergo minis expressit , seu non adiecit per modum con ditionis, cum posset, si voluit , seu pra su 'mitur voluisse obligare ex iustitia econtra adhuc impugnaberis i nam non est inquirenda intentio, seu finis intentionis in ordine ad obligationem restitia: Inuelliga a. dam, quotiescunque ex ali s rationibus, circumitant ijs, di ex pra milliaru verborucontextu potest rationabiliter talis ocili gatio coniici . Dici tamen Potest nimadiecisse per modum conditionis expressere,vel quia tibi suadebat mutuatarium sine illa redditurum lucrum intentum . vel quia propter reuerentiam mutuatarii continuit mentem expressam arbitratus suiE-eienter exproesse per expressam consuetudinem in sic mutuando. Dices secundo , cum non supponaturalia ratio vigere in mutuatario contribuendi supra sortem, nisi titulus gratitudinis, eum mens illa mutuantis expresia non per
modum conditionis, non obliget ad c cm, tribuendutu recto iure concluditur asse. tendum dile gratuitam donationem, non onerolam solutionem,adeoque neque usu
ram. Sed contra,quila in primis iuxta lineta tua dicta ratio contractus usurarii a tenditur potius er pravo fine, se intenti
ne intendentis usuras tanqua in pretium mutui, quam ex voluntate contribuentis. Deinde nec ex parte contribuentis est gratuita donatio, quia non omnino liberalia inuoluntaria mixte; in tantum etenim supponitur contribuere , in quantum vel non contribuendo verecundia assiceretur, vel timeret, quod alia die mutuum den garet mutuam ob non contributionem ad
An per mutationem voluntatis via raris in non v surariam contractus transeat ab esse usurario in non esie
SUMMARIUM . svrex status quamonit, eum ratiore sibi
xandi pro utroeae statu . l. ti rim mutuans appetat, quam invrvatari stribuat excessum illum. ut debitum iustitia per mutationem intentionii mutuantis cauaractus non desinit esse Uurari s. E. Si mutuans primo appetiit, i de tum I lii na, sed maluatarius retribur ex moti spraera gratitudinis, in ipse mutvan Iuxtatem illam Uur artam retractarit con tractas desinit esse Uur aravi. Ibidem. Peccavit tamen mutuos in prima intenti isne . Ibidem . Urcipere casu, quo muruans recedat a prima uraria intenIione ta quam ex fine mo-tina ex eo, quod nouerit mutuataraum liis hera Iri r omnino excessum illam eretare,sne quo non recederet. s. Si comperiatur mutvatarius pen Caerariam solutionem in tantaria mixtd illas conivistisse, quamvis mutuans illas receperit titae Io gratitudinia non fit de novo Hurarius, affutuam gamen in hoc e v obligataer ad re stitutionem, si non ratione iniusta accepti mi, saltem ratione 3 ei accepta. Ibidem,
o uisitio tertia. Primessit in mutuis
ante intentio propria usuram accipiendi ex mutuo tanquam pretium eiusdem, seu debitum ex iustitia; adueniente tempore, quo per mutuatarium talis usiuraeroganda est, existimans idem mutuans mutuatarium omnino gratuito, de liberaliter excessum illum, quem prius nomine usurae excipere volebat, conferre, illam, priorem intentionem mutauit, voluitquarecipere nomine fratitudin: s. non iustitis. Circa hanc disquisitionem duo sunt discutienda, primum, an ex illa intentionis mutatione cotractus transeat ab esse usurario
ad no esse usuramm; seeundu an si postea corus
322쪽
Cimperiatur mutuatarium non simpliei. thr ex gratitudine excessum illam contulisse, sed inuoluntarid mixte , contractus item fiet usurarius, de mutuam tenebitur ad illius excessus restitutionem . Ratio
dubitandi pro prima parte desumitur ex
uno capite ex eo, quod contractus in suo Esse consutumatus, qui est in radice, seu in sua origine vitiosus, quotiescunque in tali se perseuerat debet perseuerare ut ubeiosus, sed per mutationem prioris inte
3 .Dum tionis non desinit idem contrastu perse h. et , u rare, quia quod iam est perfectum in
..., esse, non dependet in suo esse ab aliis f.- - quo posteriori, ergo dce. Ex alio capiteo, --..H cum talis contractus aliud vitium non ha--ntractu beat, nisi prauae intentionis recipientis, vita debitum ex iustitia , quod ex iustitia non debetur, sed ad summum ex gratitudine,si ipsa intentio mutatur, licet non varietur contractus tollitur totum id . per quod contractus, vitiabatur . Ratio dubitandi pro secunda parte ex eo desumitur, quod ratio usurae ex superius dictis potius attenditur secundum intentionem mutuantis squam secundum illam mutuatard, ergo si mutirans non recipiat excinum, qui exhibetur, ut debitum iustitiae, sed ut essectum
remunerationis pro collato beneficio in mutuo non committit usuram . etiam si mutuatarius ex errore illum conferat, ut debitum, debet enim sibi mutuatarius ii Callatio putare, quod per errorem dederit ex tituislo iustitiae, quo dare non tenebatur , nec ratione ipsius exigebatur, ergo quamuis
poste, coniectetur inuoluntarie mirio. - contulisse,non fit contractus usurarius; ex basim alio capite, cum collatio inuoluntaria
mixte non sit lassiciens ad transferendum dominium titulo donationis sequitur,quod
transferatur tormaliter ex vi mutui,ade,
que usurarie . Quid igitur concludendum ea Respondeo primo ad primum cum ductitatione, vel enim in ipso contractum . tui non solum ipse mutuans supponitur appetere illum excessum, ut pretium mutui, sed etiam maluatarius velle dare, ut debitum iustitiae er mutuo, vel supponitur olummodo in ipsa celebratione contracis
vi mutuam appetere excessum, ut debuium , non vero mutuatarius conferre utvretium, sed tantum ut essectum gratitu. dinis; Si primum etiam mutante intemtionem mutuante contractus non desinit esse usurarius; Si secundum, desinit esse talis,quamuis peccauerit mutuans in priama intentioue, dummodo tamen non recedat mutuans a prima intentione tan . quam ex fine motivo, sine quo non recederet ex eo, quod nouerit in uuat a Num
tiberaliter omnino, dc gratis excessum illum erogare . Ratio primae partis est, quia quamuis affectus recipientis non sit
ex tuo, seu ra debito iussitiae ratione
mutus, effectus tamen rereptionis non test esse nisi ex mutuo, ergo illa colla fre-
acceptio est usuraria. Antecedens proba taet ruitur, qui, conferens non intendit conferre pre
gratuito, nec illa collatio est mera donais e si Reio, cum haec debeat esse omnino libera ergo illa receptio non est essectus dona e. tiationis, adeoque non potest esse, nisi effec-- . i. stus mutuationis, cum alius titulus non sit esse, nisi assignabilis. Neque dicas non posse dici effectum usurarium, quia ex superius idictis usura potius attenditur penes intentio.
nem mutuantis , quam mutuatarii ; mum tuam autem non supponitur recipere ex
affectu iniustitue, sed merae liberalitatis scontra enim impugnaberis, nam vel murum tuam recipiendo nouit, vel saltem praesummit,quod mutuatarius dederit inuoluntarii mixte, vel non nouit, quin potius supponit gratuito, de liberaliter contulisse s si
primum,cum acceptarit, & retineat,non
nisi ex prauo affectu supponitur retineras sciens enim aliquam actionem esie illlici tam , dc iniustam , illamque nihilominus exercens, illam ex consequenti dicendum est velle, de se quamuis dicatur priorem
voliintatem usum tetractasse, re tamen
vera retinet affectum, de voluntatem ad illam; si secundum; quamuis non peccet quousque ipsi non constet de collatione non simpliciter voluntaria, sed inuolum taria mixte, quia actio non est peccamin sa, nisi sit libera, adeoque cum praeuia Cois ignitione, adhuc tamen saltem materialiis ter usiirarie retinet, dc collatio illa in se,de materialiter est usuraria, sicuti materialis ter saltem est furtum acceptio rei alienae, quam accipiens bona fide existimat non esse alienam . de idololatria materialis adoratio rei non adorabilis , quam ad rans bona fide existimat adorabilem .
Quamobrem ad id uod in instantia afferebatur, dicendum est usuram formalem opotius attendendam esse penes intentio. -lia . nem mutuantis,quam mutuataris 3 usuram teram aes vero materialem potius Peues rem detentam apud eundem, quam Penes inten. tionem ipsius, de respectu utriuique Perae- eatur,quod usura sit in utilitatem mutuanis svantis
iis, quia in utraque ipse fit ditior ex re ali r- na, cum hoc discrimine, uod in sarmali fit ditior peractionem , dc lutentionem pe rami notam, non sic in materiali. Confir---
matur quia . quando intuitu mutui mu- matarius inuoluntarie mixte confert mintuanti excesium aliquem supra sortem mutuan cognito illo inuoluntario tenetur ad illius excessus restitutionem, etiam si non ex affectu usurae, & iniustum, sed bona fide ipium receperit ,ut patet ex dictis' not. s. asseri. g. ad probationem quinta
partis, ergo quia illa detentio est usuraria; non enim potest esse alius titulus obligationis ad restitutionem, nisi , quia recipimruc ex mutud eum tamen ex illo non der
323쪽
heretur, quod autem reeipitur ex mutuo per detestationem eiusdem, & coniuncti
supra sortem est usurarium. nem cum altero fine, vel urbanitatis, vel
Ratio secundae partis est, quia supposi- alio honesto. Ex quibus ad instantiam di-
a collatione facta per mutuatarium ex co mutuationem utpote indillere litem ex
liberalitate , ta gratitudine nihil deest, natura sua, vi coniungatur,vel cum Pram quominus illa datio sit mera, ct gratuita fine recipiendi aliquid ut debitum ex iu- donatio, ergo non eli usuraria . Antech stitia, vel ex honesto illud recipiendi ex dens probatur, si quid deesset maxime usin consiletudine gratitudinis polle per im-raria praecedens intentio mutuantis reci. mutationem intentionis transire sine sui
Piendi non ex gratitudine, sed ut debitum ex iustitia, sed illa non obstat, cum fieritrer subsequentem intentionem retractata, ergo&c. Minor probatur, quia quantum ad eractum actus subsequens contrari est reuocatorius praecedentis contraraj, &actus reuocatus habetur pro non apposito, ergo M. Dices actus subsequens non potest rhuocare actionem per antecedentem actum iam completam, ergo cum mutuatio illa fuerit per priorem actum usurarium me taliter perfecta, completa . & consumma ta per posteriorem intentionem non pote rit a suo esse reuocari, adeoq; si prius erat usuraria, erit etiam usuraria post talem intentionem . Antecedem variis caem
Ilia innotescit, sic qui per actum menta
em fornicationem compleuit, ipsam non tollit per subsequentem actum Ad tantum
Non ponit actualem fornicationem exter nam , qui actionem aliquam excreet ha bentem annexam alterius iniuriam cum,
animo positivo talem iniuriam inferendi, si postea per alium actum non intendat ta-um iniuriam, & nihilominus actionem ii. Iam exerceat, actionem adhuc iniuriosam si mre., cxercet dic., ergo &c. Sed contra duplexaIM-actionum genus distinguendum est; alte, M' rum,quod ex se habet annexam malitiam
T ctiam independenter a quocunque alio .... . . . ac u , cuiuiinodi est actio minicaria , de .-- a actio, qude fecundum se est essentialitere o. aeq; cunnexa cum alterius iniuria; alterum.
quod iuxta diuersitatem actuum, cum qui
r et a pinest coniungi vel pinest cum mali-
-,is... tia coniungi, vel ab illa praescindere, cuius vivisis, di quin re nostra acceptio alicuius rei -- -- Pretio aestimabilis supra sortem , quae si coniungatur cum actu intendente illam
T. a Suisitionem, ut debitum ex iustitia pec. - cantinosa est, di usuraria, si vero coit n.
gatur cum affectu gratitudinis dumtaxat sicita est, non usuraria . Rursus actio sic indifferens,cum non sit essentialiter affixa
Prauae intentioni potest ab illa depurari
Per lubsequerilem honestam intentionem, Non quatenus tollat malitiam ab ipsia ac-xione prout coniungitur cum illo prauo affectu , sed quatenus detestans eandem intentionem operans ab illa recedit, di devom coniungit ipsam actionem cum alia monesta intentione , ea pmportionali raetimc,qua si quis frequentaret domum aliis Suam ex prauo fine posset illam freque
vationem depurare a pravit e tala tuus
destructione ab esse usurario ad non esse usurarium , de per hoc etiam soluitur a gumentum, quod in ratione dubitandi aliscrebatur pro contraria sententia . Dici ctiam Pollet v saram non compleri, nisi in UA- Mactuali excessus supra sortem receptione acuit S propterea malitia attendenda prvcipue est pro illo statu, quo completur, cum autem illa receptio in acta complementi non coniungatur cum prauo aliquo nae licet antecedenter ad ipsam receptionem talis prauus finis praecesserit, non po citeadem receptio induere malitiam, cum suam speciem desumat clumtaxat a conmcurrentibus in actu, quo completur, unde ad summum praua illa intentio constituit affectum priorem rccipiendi usurarium, non actualem receptionem, quae ab ipsa
Dices secundo, contractus , qui in mutuo contrahentium consensit consistit, si ex aliquo substantiali defectu ex parte unius est nullus, non potest reualidari, nisi accedente nouo utriusque consensu , sed mutuatio activa facta curn prauo usurae fine ex parte mutuantis (non mutuatarij est ipso iure nulla, ergo accedente postea nouo honesto fine ex parte eiusdem murum tuantis non reualidabitur , nisi accedat nouus consensus muto at arij, adeoque hoc non accedente semper quod recipitur erit ex mutuo cum illa iniuctione, di per consequens usurarium. Maior patet in contractu v. b. matrimonij, in cuius celebratione. si defectus intentionis, vel alicuius conditionis tubstantialiter requilitae inte ueniat (licet ex parte unius dumtaxat nullitas oritur, quae praecise non tollitur per ablationem defectus irritantii, di per
consensum eius, ex parte cuius erat desisctus Misi accedat alterius etiam nouus con lenius, sic contrahens cum vinculo cognationis ignoratae cum uxore, si pollea cognoscatur, & per dispensationem obtenis tam illud vinculum diximens tollatur non reualidat praccis e contractuin , nisi
nouus alterius consensus superueniat, e go dec. Minor etiam probatur, quid contractus, sue mentaliter. siue conuencionaliter usurarius non solum ex sui natura,sed e----
etiam ex dispositione iuris cst nullus.cumra duplex etiam est genus contrac- et tuum, qui mutuo cunirahcntium consensu Perficiuntur . alterum , quo in actu, quo
completur contractu, ut talis, deficit ali- . AH
324쪽
alius titulus iustitiae possit suppetere, ergo semper transit cum iniustitia saltein materialiter, adeoque usurarie. Dixi materia. iter, quid quousque mutuanti non constat mutuatarium inuoluntarie mixte contulisse, semper bona fide retinet id , quoit confertur, existimans se iusto titulo donationis retinere I quamuis in re talis titulus non suffragetur , eo modo, quo retinen rem alienam bona fide existimans et Iea suam inique dicitur materialitor retinere, licet non formaliter . Ex ijs insertur proebatio pro secunda parte,quod scilicet cognito inuoluntario mixte ex parte mutua-taris teneatur 'ad restitutionem ratione rei acceptae. Ille excessus collatus a mutuatario iniuste detinetur a mutuante, nec
De Mut,&vsuris. Disquis t. IV. S. III. et et
defectu illius inualidatur contractus ad luntate omnino libera procedere ipsius reualidationem requiritur nouus utriusque consensus, ct sic euenit in matrimonio iam rato,seu consummato , ut in instantia asterebatur , alterum quo in aetu quo completur,ut talis, nulla deficit coia it io itecessaria requisita,& tunc nouus es utriusque consensus non requiritur,ut euenit in casu exposito, nam cum contractus . formaliter, ut usurarius non compleatur, nisi persolutionem actualem usurae , quoc tempore nulla est conditio irritans, cum voluntas in mutuante recipiendi, ut debis tum ex iustitia sit retractata non est, currita, . . QMgatiet Me nouo consensus . Subsistit et- - . .. go tu ratione com ractus,in quo ambo coni re trahentes consentiunt, & nullum requisi-h-lta - tuin desideratur,nec inualidatur per rati e*- netu viurarii, quia pro tempore, pro quo alius titulus excusat a detentione , nisi ut usurarius complendus erat saltem ex quia ignoratur iniustitia eiusdem detenti Parte mutuantis intentio illum constituens nis, ergo cessante tali ignorantia per su-ui ratione talis desecit. peruenientem cognitionem cessat omnis Dixi, dummodo tamen non recedat ma- ratio excusans a detentione. Antecedensa tuans . prima intentione, tanquam ex fine a probatur, quia ille excessus, qui conferiunmotivo ex eo, quod noverri mutuatariam a mutuanti respectu eiusdem est res aliena , liberaliter omnino , et gratis excesso ι- cum dominium usurarum, ut talium no tam erogare i stria quo ab ilia non rece de
ret I nam ille recessiis esset solummodo apparenter ex fine liberalitatis , non in se, semper enim retineret assectum ad Iuniuis eruui, ut debitum ex iustitia, cuius signum
palli, est,quod in tantum mutuans diceret recta riseisiis. dere, in quantum scit mutuatarium gra D liber/- tuito velle conferre, caeterum si alia ra- tione nollet conferre, ipse nollet receddire, dc sic semper retinctet affectum prauu saltem implicite, ea proportionali rati ne, qua quis volens aliquid determinate ab alio siue per v im, siue libere conferendum , diceret se recipere libere ex eo, quod conserens diceret se libere conserro, secus illud vellet per vim , quia sempertransieratur in mutuantem, ergo iniuste
ab ipso detinetur . sicuti res aliena iniuste
detinetur ab eo, respectu cuius est aliena. Confirmatur. Detinens etiam bona fida rem alienam furto sublatam sublata bona fide per superuenientem cognitionem te netur ipsam vero domino restituere , si non ratione iniustae acceptionis ratione rei acceptae, ut suppono ex quaest. de restiis tutione ,ergo etiam detinens rem inuoluntarie mixte oblatam ratione mutui pedsuperuenientem cognitionem, quod fuerit inuoluntarie oblata ratione eiusdem rei acceptae tenebitur ad restitutionem, siquidem ratione inuoluntarii dominium ipsius non transfertur in mutuantem , de
praesumitur habere assectum prauum ad quoad effretum detentionis ita est iniusta illud habendum quomodocunque Respondeo secundo ad secundum . si
eomperiatur postea mutuatarium inmisluntarie mixte illum excessum contulisse, quainuis mutuans illum receperit titulo gratitudinis non feri de nouo usurarium, sed solummodo de nouo cognosci, ut talem, di mutuantem obligara ad restitutionem . si non ratione iniustae acceptionis. saltem ratione rei acceptae . Est communis . Probatur responsio. Quotiescunqueees non transit iusto titulo in recipientem, quamuis bona fide recipiatur . semper tansiit cum iniustitia, quam res ill a habet altem materialiter, sic si res furtiua in
alium transseratur,qu. inuis recipiens bona fide retineat,semper tranfit, ut furtiua, di deuicta remanet vero domino, sed res, quae a mutuatario inuoluntarie mixte consertur mutuanti ratione mutui non transit iusto titulo, eum titulus donationis
lumageti non possit, cum Me debeat a vi
detentio rei furto sublatae, ac detentio rei per usuram acquisitae. .
An mutuatarius reuocare possit donati nem factam occasione mutui obpretensam iniuriam. S UMMARIUM. inatus di schitatis in particulari easti . QSi mutuatarius se declaraverit oretetur re mittere gratis regalia ratione mutui. oem ruans acceptarit non potest ob talenta
Si matvans non aeceptarit potest utiqlle eadem regalia reueare. Ibidem.
Item quamvis acceptariet poterit reverare, si ea perte de Marii intercesserit causa rem
325쪽
uocationis legitima'. Ibidem . ambiat C. eodem tit., ergo nisi fuerit 1 eo Ad hoe, is non post reuocari requiritur, Iono acceptata remissio Regalium facta a ad irai quod declaratio donationis facta fuerit domino, ipsorum dominium non erit tran- eidem donatario , vel eidem delata per statum in ipsum, sed quotiescunque dominantium specialiter deputatum. g. nium non est translatum per non acceptationein donata iij potest reuocari I. multum quisuis Vsquisitio quarta. Dominus quidam interest 6. c. si quis alteri vel sibi I. si Pater ammaccepto a suo colono mutuo cedi q. g. de manumisi madictae. Ex his ded tum nummorum aureorum, quibusdania citur a fortiori,quod si dominus aliis pra aliis ab eodem colono , & item ipsi eo sentibus a donatario dixerit se remittere prelse dixit remunerationis gratia se re- eidem regalia, & eidem non dixerit, non imittere . seu remississe quaedam regalia ab obstante tali declaratione possit talia re- seodem talui consueta, iacta ab ipso D galia exigere, non solum propter allatam mino restitutione sortis, & arrepta occa, rationem, sed etiam quia requiritur, quod sone cuiusdam praetenta iniuriae Domi- donatio facta absenti deferatur per nuntius colonum dimissit, & contendebat evdem regalia exigere non obstante tali deis claratione oret enus facta seu eidem colo.no, seu alijs . Quaeritur utrum licite exsgat, seu pol sit exigere.. Respondeo cum distinctione, vel posita et tali declaratione ore tenus per mutuata rium facta mutuans ipsa acceptauit, vel non ; si primum, dico Dominum eadem regalia sile remissa, seu donata non posse Iicite exigere, nec remissionem, seu dona tionem reuocare, nisi ex parte donatariim iam intercesserit causa reuocationis legitima , immac- puta ingratitudo, vel talis donatio suerit visi mossiciosa i si secundum issero posse licitet si exigere. Ratio primae partis eli, quia exm-- . . quo iam ius tertio acquisitum est sine noua causa rationabili reuocari non potest a
ObiIs gum. S. alia autem donaticus Instit. de donat. , etenim in praeiuditium alterius,quod iam fecit, mutare quis non potest e. quod semel, in c. murare de reg. iv. in s. . o LN
mo potes marare g. eo in tit. Haec a m tiori valent in casu expositae disquisitionis, in quo, cum regalia remissa sint penes do Natarium, perinde se habent, ac si per do nantem essent eidem tradita, sicuti enim Per traditionem rei donatae perfecte tramsfertur dominium eiusdem, ita per remisissionem rei iam existentis penta Eundem donatarium, quae aequivalet traditioni ,&complete dominium transfertur , & ius perfecte ab ipso donatario acquiritur,Necm, valet dicere in casu disquisitionis supponi iniuriam aliquam illatam donanti, rati
mi rimis ne cuius donationem poterit reuocare;
' I Fra' non valet,inquam, quia non quaecunque iniuria misciens est ad talem reuocati ileii sed ecbet esse atrox, ut si manus impias in donatorem intulerit , si ipsum in perieulum vitae iniecerit, si iacturam grauem eius bonis intulerit, vel si donationi appositani conditionem non adimplerit, Ci, ij v vi habetur l. m. c. de renne. donat. MIM.
Ratio secundae partis est, quid per dri
Datioueio non tran3fertur dominiam rei
donatati, nisi acceptetur, ut in uniuersum, butur l. ove te eos de coget. , er L Metium ad hoc munus spei taliter deputatum, ut suppono ex us, quae dicentur sub titulo
donationis, dc ratio est, quia cum promis isor Intendat suam voluntatem deferri ad promissarium per talem determinatam personam,& non per aliam, cui non d putauit hoc munus, sicuti haec alia non valide offerret, ita nec donatarius valide acceptaret, & cum nec satium sit ad vinram translationem dominij . ut transferentis, de eius, in quem transfertur volun tales simul concurrat, ut habetur l. absentis de donat. non potest dici huiusmodi v luntates simul concurrere, quando aliua a deputato talem donantis voluntatem
defert, eo quia ipse dominus per non deputationem personae deferentis in ipsum
non transfert suam voluntatem.
s. U. An obligans ciuiliter per anticipatam Mutionem ad aliquod praestandum ratione mutui peccet. SUMMARIUM.ttaras quastionis, di ratio dubitandi. g. Nulla Hura est per anticipa tam solutionem 'obligare operarioi ad metendas sege
Ia hoc contractvi nulla elucra ratio m villa
Respondetur obiectis , seu rationi dubia
DI uisitio quinta. Fabius anticipata
solutione, di iusto quidem pretio iacvnduxit operas Agricolae ad metendas segetes in agro Proprio tempore opportuno, per quam quidem anticipatam so-hitioneni ciuiliter obligauit ad hoc metendi munus eundem agricolam. Quaeritur iam, an in tali conuentione rati ne anticipatae solutioni, Intercesserit aliqua.vsura. Ratio dubitandi desumitur ex is, aquae dicta sunt sub hoc eodem titulo con
326쪽
< usurarium esse mutuare obligando mutuatarium ad molendum licet iusto dumtarat pretio persoluendo in molendino mutuantis; cuius ratio est, quia obligaretur per talem conuentionem ciuiliis ter ultra restitutionem sortis contra ius propriae libertatis ad aliquod opus exedicendum in tali ossicina, quod ibi exercere non tenebatur, sed etiam anticipata solu-gione conducendo operas Agricolae eius.
dem libertatem ligat, obligatque postea ad id peragendum, quod peragere noria
genebatur, ergo &c. Accedit , quod sol- uere anticipate in ordine ad hoc onus, ta a suis. . mutuare etiam in ordine ad ipsum non videtur quoad propositum discrimen aliis quod inferre , si enim mutuare imponat traditionem sortis,& restitutionem eius . - - dem in aequalitate, de vIterius obligationem ciuilem metendi, ita anticipata solvisione conducere importat talem obliga-2. M tionem ciuilem , parum enim refert ad hoc, quod in prima conuentione unus det sortem. alter restituat in secunda , unus soluat, alter impendere debeat suas DP
ras, tota enim ratio dubitandi resoluit in obligatione ciuili,quae in utraque coinsurgit. Nihilominus a Re spondeo nullam in dicta conuentici.
De Interuenire usuram. Ita sentire videmtut omnes fere Thomistae, quorum auet mritas magnum habet ponderis. Probatur Licet anticipata solutione debitum futurum extinguere , erso etiam licebit anti.
cipata solutiona, de iusta operas Agricolis conducere. Antecedem non videtur pati tam dissicultatem. Quis enim pinest ambigineas-- re, quin ego possim hic, di nunc dare gemm- tum nummos aureos Francisco hac lege expressa, dc conditione , ut quando ego rum debitum contraxero cum ipso computem, , pro tali debito persoluendo, certh ainuis talis anticipata solutio non sit necessaria, lassiciens est ad extinctionem talis debiti,nee in hoc ius alicuius laeditur. Consequentia probatur, quia per talem
conductionem factam anticipata soluti
ae nihil aliud sit, quam extingui debitum
eontrahendum in tuturum per operas imis
pendendas ab ipso Agricola , nee in hoc
quaerendum eii, an tale debitum futurum contrahatur, vel per operas impendenodas, vel per aliquid pretio aestimabile reis stipiendum , per utrumque enim aeque pingesi contrahi debitum. Dices disparem esse rationem in extinis mente debatum anticipata solutione , ac an conducente operarios anticipata solu- ἔ- -- tione , in primo etenim casu nulla indueiu et M a tur obligatio ciuilis in recipiente anticipae tam solutionem in ordine ad debitum futurum , non enim per hoc obligatur ad ---- aliquod debitum contrahendum ; in se. - D- indo vero inducitur obligatio ciuilis ad
impendendas talis operas, quas erae
exercere teneretur. Sed contra, quia mi quaelibet obligatio ciuilis, quae in contractibus inducitur constituit ipsos contra tua usurarios, sed ea dumtaxat, quae inducitur ratione dilationis , de protractionis temporis supra 'sualitatem dati , & a cepti in contractibus nominatis vel dati,&faciendi, vel alijs modis, de quibus infra,in contractibus innominatis, cum autem in nostro eam obligatio, quae inducitur non
inciat , nisi rem , quae aequalitati respondet respectu pretii oblati ad
anticipate conferendum non extrahit contractum ab esse licito ad esse usurarium . caeteroqui etiam in contractu emuptionis v. g. soluens rem, quam emit, usu ram committeret, eo quia obligaret ciui-.Miratis liter venditorem ad rem emptam ipsi sol--- .ruenti conferendam, quod non est dicem emilia.
dum, cum quilibet contractus proprius vltro citroque obligatorius . Quod autem' ' i. ' illa obligatio non assiciat, nisi aequalita dam ., tem rei conserendae , seu non sit aliquid ,-- supra dictam aequalitarem ex se patet, Rem non enim obligat, nisi ad dandum seu essi.ciendum id, quod correspondet iusto pte cio iam persoluto. Probatur secundo, quia,si quae esset ratio vitiam talem contractum conductio nis maxime anticipata solutio , sed haec non obstat, ergo dcc. Minor probatur. quia ratione talis anticipatae solutionis,
nec quid minuitur de iusto pretio, ut supponitur, di neuter ex contrahentibus ex
nitur alicui damno, sed omnino aequa- est utriusque conditio 3 si enim opera. F- rius recipiens pecuniam illam obligat seipsum ad laborandum, ita conducens obligat se ipsum ad non recipiendam m.
plius pecuniam solutam, sed tantum Ioco,psius operas conducti , seu operantis, ergo dcc.
Diees, in hac anticipata solutione inumiui quandam implicitam mutuationenia specuniae hilicet exsoluendae per conductorem, dc restituendi per operas condincti, ergo per inductionem obligationis ebvilis aduersus conductum usura quoquainducitur ratione talis mutuationis implucitae. ged contra eratis omnino contagiatur talis implicita mutuatio, cum si, vel vera locatio mercenarij, vel contractus
innominatus, qua conductor dat, ut conductus faciat. Deinde illa obligatio non est distincta ab onere compensandi peculis,am anticipate solutam, ad quod sicuti ex natura sua consurgit obligatio ciuilis sta a. satisfaciendi postea in alia simili pecunia, Isi aliud conuentum non fuerit,ita nora ap- Paret repugnantia , cur ex conuentione
partium non potat consuriare religatior. t compensandi eandem pecuniam solutam in alia re diuersae rationis, dummod5 seruetur aequalitas.
Ad rationem dubitandi, quae afferebat
327쪽
ret in principio disquis tionis, dicendum Respondeo cum distinctione . Pel alli
a est,maximam intercedere diuersitatem in- quod damnum emersit, seu lucrum cessa- xter hoc , quod eli conducere agricolamanticipata solutione ad metendas segetes, di hoc,quod ell mutuare alteri pecuniam impolito eidem onere molendi triticum in proprio molendino; in hoc etenim se m ., . Lundo casu ultra obligationem ciuilem restituendi sortem imponitur onus tanquam pura, debitum ex iustitia in eodem molendino deferendi triticum ad molendum , quod onus, cum adimat libertatem , est pretiores linabile, Ec distinctum a prima obligatione restituendi sortem itin primo vero
casu non imponitur, visi obligatio civilis tellituendiqquivalens ad acceptum,quod
eis seruare aequalit item ad iustitiam commutatiuam requisitam , quae restitutio aeque fieri potest, siue restituatur: Equiualens in eadem speciei siue in re, eu verihus aequalis valorisdicet diuertae spectes.
S. V. An obligatus ciuilithe ad aliquid praestan,
dum per anticipatam solutionem si id non praeitet, teneatur Uon. ivia u ad restitutionem , scd
Fac Ii friei breuithr exposita. t. . dico utictor, qui anticipale solvit, passus est
damnum aliquod, νelela Ionem alicuius
Iacri ea eo, quo condusius no adimplerat, potest exigere non Ium pretium Iesurum, sed Giam interesse. 2. Si nu lum passus est damnum , nullumque lucrum cercaui:,non potest ealgere luteresse.
c Pana libatariorum recipientium anticipat haliquid , et non adimplentium onus, ad quod fuerunt conducti est ex conventione inducta per consuetudinem . S.
DIsquisitio sexta. Facta conuentioneue pretio congruo conduxit Titius operarios anticipata solutione ad metendas segetes in proprio agro; ira tempore Dpportuno non comparentibus, seu non adimplentibus munus tuum, ad quod fue-Mun conducti, per alios codem pretio conis ductos idem munus inetendi sbgetes exercuit. Modo idem Titius contendit,ut per Priores operarios, qui non admi pleueruntianus, ad quod fuerunt assumpti, restituatur pecunia non solum anticipate soluta, sed etiam soluatur interelse eiusdem pecu tum pro toto tempore, quo ijdem opera,rii eandcin jetinuerunt. Quaeritur mo
do, ani pii tale lateresse dubeatur siue Ia he vi iam uat respectu conductoris anticipate soluentis, vel nullum ; si primum, absoluta sentio pone iuste exigere tale interesse sine labe usurae seruatis ijs conditionibus, quae expolitae fuerunt supra sub hoc eodem
rit. contractur p. prans. i p., si secundum, IndNIM
nequaquam. Ratio primae partis dedi Os sucitur, quia conducti non adimplentes minnus suum suerunt causa iniqua damni emanantis, de lucti cessantis, ergo illud , qu
damnum, seu lucrum genentur compensais in D. res Neque valet dicere, quod conductor in tale damnum consensit, seu lucrum ,
erogando anticipale pecuniam , dc sic sponte propria in illud damnum se coni cit, seu illo lucro se prauauit s quae equaeuen:ssent, siue conducii adimpleuissent onus conuentum: h non, adeoque non
est , cur exigat ratione ipsorum aliquod 'interesse, volenti etenim , & consentient i :noia fit iniuria; non valet inquam . nam consensius praestitus per conductorem non est absolutus, sed conditionatus, si seillaec conductus adimplerit munus suum, qu
mon adimpleto non est praesumendia c.
quod voluerit consentire; Ad quid enim
contentire damno proprio in utilitarem et
frangentis sibi fidem Deliade, Ello, quoaillud damnum non emerserit, & lucrum non cessari ex eo , quodiconducti non adimpleuerint e x conuentionet adimplen dum, sed ex eo, quod conductor anticipa te soluerit, non propterea tollitur , quin illud dainnum non fuerit illatum per non implementum 1 nam in tan um supponilitur, quod ille anticip te toluerat, ut quantum determinate volueric illorum operas, Se per consequens uiuoluisset, si prq, uidisset per ipsos operas conuentas non adimplendas, ergo non implementum , si non fuit causa sunpliciter talis damni, tamen caula talis damni, ut iniuriosi, seu iis
non volitis potet lenian quis velle subire ut da, aliquod damnum in ordine ad aliquenta n tali finem coiisequendum, fine cuius cousecu- - μtione tale damnum nollet, & sic qui ei et '
causa non consecutionis, esset etiam causam coulequentis damnil alicui ut non voliti a Miti damnificato
Ratio secundae partis exieo deducitur,
quia non est assignabilis iustus titulus ,ratione cuius posset exigere tale interesis ergo iuste illi non debetur . Antecedens probatur; non titulus antactpata: si utio nis, quia ex luperius dictis ex solius temporis dilatione aliquid supra i octein exigere ea a Ie usurarium esti non titulus alicuius damni cmergentis, vel lucri cessantis, quia nul. 'lum ex iis inde sequi ilipponimus; non titulus alicuius Iuliae panae ani quoad hoc in .
non habet locum, nec patia Iudicialis,nec legalis, nec conuentionali, , non iudicia
is, eo quia haec per soloa ludaries attem . iust '
328쪽
ista causa debet imponi , non per ipsas rei contrauentores contractus Iocationis partes; si tamen haec in hypothesi nostrae responsionis instante deluso per Iudices imponeretur, existimo absolute hanc posese iusth exigi, non quidem titulo iustitiae commutatiuae, sed vindicativae, eo quia P. - culpa operariorum ibi est mani sella , pro
eisdie., culpa autem contra conuentionem iustes,n a da infligitur paena; Non legalis, quia nulla si eae si paena in iure repeditur imposita contra non adimplentes conuenta, sed periura tantum coguntur adimplere, & paenae, si quae infligendae relinquuntur arbitrio Iudicum attenta grauitate culpae,dc circunis stant ijs &e. Non tandem conuentionalis, qu ia per ipsas partes in ordine ad paenas nihil conuentum supponitur. Neque di.cas,implicite praesumendam esse conuenistionem inter ipsas partes contra conuentores de soluendis paenis, seu de soluenda aliqua quantitate titulo paenae,quae quantitas caeteroqui soluenda esset de iure in aliis eo ntractibus fructiferis ratione pecuniae implicatae; contra enim impugnaberis, quia gratis omnino,& sine fundamen.eo confingitur illa implicita conuentio,exto enim, quod se mutuo obligarint, illo ad non repetendam pecuniam anticipate
solutam, iste ad impendendas sitas operas tempore opportuno sequitur, quod detur utrique actio ad complementum contra- us usque ad consummationem actus exerciti, & in desectum ad paenam per Iudices irrogandam, non autem ad aliquod ex se exigendum ratione paenae conuenistionalis , cum nulla ibi supponatur iniuncta.
Dices . Qui conuenit eum Issiaedarios hac lege, & conditione, ut pro tali deteris
minato pretio, iusto quidem se ducat cerista die Romam, & anticipate eidem Rhaeudario soluit deeem nummos argenteos, si postea Rhaedarius deficiat ab onere sinscepto, de conuento, potest iusth non so- Ium exigere pecuniam solutam, sed etiam dupluin in paenam conuentionis non adimpletae , ergo etiam . qui conduxit Agricolam anticipata solutione ad meis tendas segem in proprio agro , si ille desciat a munere, ad quod te obligauit exeoliuentione poterit non solum exigere pecuniam anticipate solutam, sed etiam si non duplum saltem intercile talis pecunitanticipath solutae. Sed contra, vel eonis ductor Rhaedaris anticipate dedit tales PMR -- nummos argenteos, ut partem pretij con et M uenti, vel ut Arrham in securitatem con in Mia uentionis; si priinum non videtur possea Ria a. exigere duplum, eo quia nullibi hoc statutum apparet, si secundum potest qui--- dem exigere duplum . & hoc ex paena
Meth. ramentionali inducta ex consuetudine,de
- multis in locis ex statutis, ta legibus mu- μνὰ.- mcipalibus; non est autem talis paena sta----- tuta nec ex iure,nec ex consuetudivit con. locationis operarum supposita etiam anticipata so- Iutione, nec est extendenda ex eo, quod talis paena infligatur contra contrauent res supposita anticipata traditione arrhae, nam in paenalibus non debet fieri extensio de casu in casum etiam similis rationis, nisi expresse a iure vel a conuentione extemdatur
s. VII. An propter mutuum obligans ad
conducendum agrum. Peccet usurarie.
Si in contientione interheniat mutua, o rec praea obligatio nulla interuenit Uur . a. Si interuenit obligatio tautum ex parte mutuatarij, o mutuans ratione talis obligationis minuat de iusto pretio agri ad aqualitatem talis Ohleationis nulla etiam M. hes Hura niteruenit. Ibidem .
Si nihil detrahat de iusso pretio agri , sed tae
tum exigit, quantum exigeret independemide ab illa obligatione certe Iurari. cca trahit. Ibidem,
DI uisitio septima . Possidet Titius
Agrum conducendum , cumqu et is Peroptet ab Agricolao potius conduci, quam ab alio colono mutuat eidem Agricolao centum nummos aureos ea conditione, ut talem agrum eonducat nulla pro tunc facta conuentione de pretio, ipsumque obligat ad restituendam sortem re ritur iam, an tale pactum constituat mutuum usurarium, ta si vere constituat tale, an aliqua ratione possit cohonestari. Respondeo tripliciter iuxta triplicem
sensum, in quo potest sumi disquisitio: vel s
enim in tali couuentione interuenit mutua, & reciproca obligatio, quatenus mutuatarius dicit, obligo me ad conducendum tuum agrum iusta quidem pretio , se taobligari versus me ad dandum tale mutuum, is in quo mutuans consentit, & in hoc sensu ,. si absolute sentio tale paelum non consti tuere contractum mutui usurarium, vel in tali conuentione non interuenit reciproca obligatio, sed tantum ex parte mutua-tard ad conducendum agrum mutuantis,& tune adhuc distinctione utendum est, vel enim ratione talis obligationis assum. Plae a mutuatario mutuans minuit de iusto
pretio agri, vel adhuc exigit iustiim pretium, quod exigeret etiam independent et a tali obligatione, si primum cohonestatur contractus, nec aflicitur labe usurae illsecundum, contractus illieitus est. de usib
329쪽
Disquisitio octava Theodoricus muc
tuat mille Caici ad annum, O Mim
rarius. Ratio pri-pirtis est. Quia in
tali conuentione omnimoda seruatur uac miale calo au annum, Q vi aequalitas , nec aliquid exigitur pretio ne carentiae pecuniae praecise utiponsi ei se illinabile ratione mutua supra sortem, dem Cato onus soluendi ultra sortem ali- ergo nulla committitur usura . Antece- quid pretio aestimabile . Controuertitur cens quoad primam partem patet, quia si in praesenti, an tale onus impositum sit statur inlituum,aestituendum est stoindum usurarium, necne. . . aequalitatem, & in re eiusdem rationis, si Respondeo contractum cum tali onere,.s Penmir mutuatario obligatio condu- utpote usurarium abolendum esse . Incendi agrum, altera Imponitur mutuanti hanc responsionem propendent omnes se. onus scilicet mutuandi ; quoad secundam re, uos v iderim, exceptis viiquibus a pud
probatur, quid illa obligatio conducendi Mn ,--- a. - - - o et 1 --
Non est ex mutuo, seu ratione mutui, sed ratione obligationis alterius assumptae a mutuante , quae est pretio aestimabilis. R atio secundae partis est, quia illa obligatio, quae assumitur a mutuatario compem LMm ratio acuersariorum hae estiatur perdiminutionem pretis, quod tuta Fideiussio pro alio ad unum annum estra posui exigere ipse mutuans indepenis quid pretio Rstimabile,etiam sinh pericu- denter a tali obligatione , quae diminutio Io, quod debitor non sit soluturus . ergo non minus est pretio aestimabilis, ac sit ip- etiam mutuatio facta ad annum erit quia a obligatio, nec obligatio praecise asgu- P etio .estimabile, adeoque ratione ipsiusmitur ratione inu tui . sed ratione pretis licebit aliquid supra sortem exieere. Co
oblitatio, quae secundum se pretio aesti-
naabilis est, nisi titulo mutui, ergo curri exigeretur supra sortem usurarie exigeretur. Antecedens probatur. Non imp reretur titulo tume compensationis ait rius obligationis asinoeptae a mutuanto . cum nullam in se susceperit, nec ratione alicuius diminutionis in pretio, cum coinuenerit de vasto pretio, ergo cie. Confidi matur ex hs quae dicta sunt praenot. Io. ha. itis iv. aperi. 3.
Molinam disp. 3o8. inter quos Ioannes Mein ema c. de restit. J U. 3 a. S. redi infertur. Mollati Votior ratio huius responsionis erit in res hi u trafelendo rationes, quibus innititur contraria lententia. Prima ratio aduersariorum haec est.
ra pecunia sine iure repetendi ipsam, nisi post annum, ac solummodo se obligare ad se priuandum, si contigerit intra annum debitorem, pro quo rideiussit, non soluere. Sed impugnatur haec ratio, quia obligatio, quam assumit fideiussor est noua obligatio distincta ab illa, quam habet principalis debitor ad soluendum, obliga- oubiatio vero, quam assumit mutuans de non repetendo mutuo,nisi ultra annum , est omnino intrinseca ipsi mutuo,& ab eodem indistincta, ergo ratione illius poterit ali
quid ex i, non ratione illius supra id, ad ,
quod erigit ipsum mutuum . Antecedens me misquoad primam partem patet. is enim re ambigit diuersam esse obligationem.
est, tuam prorogatio benefitis iam colla ti, tum quia si talis obligatio non esset m. rtrinseca, mutuatio non differret a preca- .mo, quod absolute fati ei l. Consequentia probatur, quia Pronoua obligatione licet quides' de nouo aliquid recipi s non sic pro obligatione non noua sed indistin.cta a contractu, cui est annexa
t icitur aliquorum ratio asserentium, vel alibi allegatis; obligatio, quam assumittonum commune exigere, M post aliquid mutuans mutuandi tuam pecuniam taexigi ob carentiam pecunia , n facilius non recuperandi, nisi ad annuineil petetio aestimabilis,de ratione ipsius potest aliquid exigi supra sortem , eigo etiam oblieatio carendi pecunia ad annum, seu non repetendi ipsam, nisi ad annum erit meritoria alicuius lucri supra sortem . Antecedens probatum est supra , ubi diximus in mutuatione posse aduci pactum remutuationisi uapse mutuans se obliget ad mutu tionem, si enim ibi additura ra otius re-
SUMMARIUM.rxponitur facti series in casu particulari. r.
contractus eam tali patre ripuIE Uarara rat ensis est. 2. a valet paritas de fideiussione pro alio ad annum, ac de muransone eidem facta ad
Reiscitur aliquorum ratio asserentium, vel honum commune exigere, M possit est quid exigi ob carentiam pecunia , ut facilius consulatur in gentibus , veZ quid se priuans pecunia sepraues instrumento negotiandi efellitur aliud argumentum desumptum excelectatione, quam mutuam perciperet ex pecunia praesenti. s. cfertur pestiva ras o pro nostra conclusa me. c.
330쪽
si tuendi tartem obligatio remutuandi , eo, quod intra illud tempus mutuum reo quae est noua obligatio secundum se pretio aestimabilis, in mutuante opponitur obligatio dandi illud mutuum, quaecum sussi- , . ciens sit ad adaequandam illam obligationem mutuatarii remutuandi, quae est noua ,& distineta ab onere restituendi m tem, non poterit esse, nisi noua, O distin. D meritoria rei pretio aestimabilis. Adde, quod ex dictis insuperiori disquisitione
potest obligari mutuatarius ad conducendum agrum mutuantis, si mutuans anteis cedenter se obliget ad mutuandum , ergo quia obligatio mutuandi est secundum se meritoria alicuius lucri pretio testimabilis supra sortem . Consequentia probatur, quia non minus videtur gravamen mutumanti onus mutuandi, ac sit onus non repetendi mutuum nisi ad tale tempus. Sed contra, neganda est consequentia propter disparitatem rationis; nam onus, seu obligati mutuandi facit debitum ex iustitia id, quod ex natura sua est dumtaxat bene ficium gratuitum, obligatio autem noxa repetendi non constituit nouum debitum, sed dumtaxat prorogat beneficium,seu ipsum extendit ad longius tempus; Neque
repetas illam extensionem heneficis ad I gius tempus per conuentionem cadere
sub obligatione iustitiae, sicuti beneficium
ipsuin mutuationis ratione conuentionis,
seu pacti fit, ut debitum iustitiae , ergo firatione istius potest aliquid exigi stupra
sortem , ctiam ratione illius hoc poterit, exigi s contra enim adhuc impugnaberis, nam vel illud onus non repetendi tartem- mutui extenditur vltra id temporis, quod regulariter arbitrio prudentum, quando nihil expressu inest, concedi solet, vel e dite atur dum tallat ad tempus, quod iudicio eorundem prudentum regulariter concedi consuetum est potissimu in iuxta indigentiam mutuata rij, in ordine ad quam mutuum petitum, seu concessum. est i si primum i non inuitus concedo posseratione conuentionis illam beneficis existensionem cadere sub obligatione iustitiae, de ratione ipsius aliquid exigi supra sortem, nam obligatio ad qtioticunque tempus non potest esse indistincta ab spm mutuo, ceteroqui mutuans nunquam posseta exigere tartem mutuatam, Se in hoc sensiunon procedit nostra responsio ; si secumadia . -- dum supposito, quod mutuum sit gratuito, de liberaliter condisium, illa extensio addita etiam postea conuentione non --.- e reditur conditionem sui principalis scilicet mutus, quod sicuti metuin benefitium aere si H eu, ita,& illa protractio non potest esse solo mu nisi beneficii prorogatio , quin immo, de illa conuentio omnino frustatoria est , si- . A. quidem independenter ab illa mutuum ex es m natura sua obligat ad non repetendum ah pso mutuum intra illud tempus ; Neque obmutuo . stat, si dicatur cessare ratione bene sici expeti non possit; non obstat inquam, nam dato semel, quod illud in sui concessione, seu radice sit gratuitum, etia id, quod ad illius este coni equitur,quamuis necessario, debet dici gratuitum. Hoc multis explicari potest exemplis. Sic titulo donati nis rem suam in alium transferens dicit uegratis donare,de non posse repetere etiam ex radice gratuita, neque ex eo quod non
habeat amplius potestatem re ilia utendidicitur quid onerosum ex iure lubire supra donationem , eo quia illud prouenit
ex natura donationis, ita gratuito nuituans, bene filium liberalitatis confert, ex quo quia ex natura eiusdem mutui seqtii-tur, quod non possit repetere , nisi , vel . um res litransacta indigentia, ad quam datum est, D trans vel transacto illo tempore, quod regularitor concedi solet , sequitur etiam , quod non sit quid onerosum supra mutuum , nam qui gratis dat aliquid intelligitur etiam gratis dare ea omnia, quae naturali: thr ad ipse in consequuntur. Ratio secunda haec est. Potest aliis omnibus rebus, dc oneribus aliquod pretium qimponi, ergo etiam oneri carendi sua pecunia precipue , cuin pecunia sit instrumentum negotiandis priuare autem se instrumento negotiandi est aliquid pretio testimabile . Adde etiam, hoc exigcre commune bonum, ut indigentes facilius assequi possint, quo suis egellat ibi is prout hdeant, quod certe non assequerentur, si oneri carendi propriae pecuniae congrue pretium aliquod non posset imponi. Sed impugnatur haec ratio . nam gratis ommisno dicitur polle imponi rebub,de allis oneribus pretia supra valorem earundem rem rum, de onerum secundum se, nisi qua indoque auctoritate publica in ordine ad sustentationem Principis, seu aliud bonum- β' r. vacommune priuatortuit rebus vectigalia- ,' seu tributa aliqua imponantur,dc per consequens oneri carendi pecuniae In muctionisv tos non potest aliquid imponi supra valorcti . sunt Do-
sortis eiusdem mutui,eo quia illud onus est indist inctu in ab eodem mutuo, nec pretio Taestimabile supra idem mutuum . Ex eo,
quod additur circa carenta a In intiruinenti etinis is negotiationis ad summum deducitur,quad rerum
pollit aliquid exigi ratione lucri cellantis, eo quia sicuti instrumentum supponitur ordinatum ad id, ad quod est i nitium entum, ita pecunia illa supponitur ordinata
ad negotiationem, de per consequens ca- Non erat rentia illius,caula cestationis lucri, de n '' gotiationis, non autem ratione talis caurentiae praecise secundum se. Ad ultimum d. bis tandem dico,bonum commune non exigeis erum re re, ut subueniatur egentibus per contra I
tus illicitos, de contra ius naturale, sic diuinum, quod indispensabile est etiam per ordinem ad quodcunque bonum, prscipue quoties que potest provideri ali , iue