장음표시 사용
331쪽
diis, puta per institutionem montium, pea tractus mutui diei posse usurarius, siquiis
personas conductas in ordine ad talia min dem cum per ipsum semper transferatur nera praestanda, de alijs modis naturae odi dominium rei mutuatae in mutuatarium 1 are diui non aduersantibus. ex illo semper sequitur carentia eisdem tur W-
Tertia ratio haec est. Perania praesens in mutuante. Quod si semel afferatur, m. confert aliqua bona pretio secundum se quaenam via non aperitur usuris e quae aestimabilia, ergo carentia ipsius, cum pris habenae non laxantur iniustitiae Ad quiduet talibus bonis debet esse compensa- insudant diuites in inueniendo modo imbilis, di compensari per alia bona , quae plicandi suas diuitias Ad quid inducta
adaequent priuationem talium bonorum. tot contrachmum genera cum tot oneribus
Antecedens probatur, quia ex pecunicis aduersus implicantes pecunias ad finem praetenti pCuidem non modicam haurit acquirendi prouentus si ratione solita delectationem, quam tanti aestimat, ut carentiae reditus aliqui possent lucrari. pro illa reditus aliquos profunderet. Sed impugnatur haec ratio, quid delectatio il--la, utpote actus internus non potest caddire sub humanum comercium , nec secum S. IX. a. hi dum se est pretio Munabilis,& licet ipsame . M hauriens pluris eandem faciat,quam fac An interueniat usura in pacto,quo obligam rei aliquos reditus, non propterea ex hoc itus ad soluendum bis mille ad duos icquitur, quod secundum te sit meritoria annos conuenit de latuendis inule' lucri, seu pretio digna, sicuti ex eo, quod anticipate, ut creditor rapecies quis maior is aestimet alterius amicitiam,de solutionem aliorum mille Rie a' - l3eneuolentiam,quam aliquas diuitias, non vltra dictos duos annos . m. te, sequitur,quod amicitia, seu beneuolentia Pollit aliquo pretio compensari, seu adae- SUM M ARIUM.quari. Pretia igitur rerum desinuenda sunt,non ex affectu possidentis, seu habe, Facti serieim fuisterminu. g. .
tis,sed ex valore earundem intento secuin conventio illa omnino licua est , non tiar dum communem aestimationem; ita au- M. a- .
tem delectatio non est pretio aestimabilis, In his eoaventione nihil aliud inducitur nec secundum communem aestimationem quam virisaeis iobligam mutuandi, et re pro pretio cadit sub commercium. mutuandi. I.
I sices delectatio, quaesumitur ex visio , - .-.
ne obiecti non frequenter eadentis sub as T liquisita' nona. Fabius debitor dum
pectum secundum communem aestimatio. O rum mille aureorum versus Themnem est pretio aestimabilis, nee huic repuis doricum ad mstantiam eiusdem Theod gnat, quod actus delectationis sit internus rici sic cum ipso conuenit. Ex debito,quod
non cadens sub humanum comercium,edi tecum contraxi duorum mille aureorumgo etiam delectatio, quae sumi potest ex soluendorum ex vi conuentionis non nisi visione auri praesentis erit pretio aestima. post duos annos, nulle soluam anticipatebilis, etiam si talis delectatio sit actus in- post annum hac conditione, dc pacto, ullternu . Antecedens probatur in visioue respectu aliorum mille tenearis expectare actionum comicarum, Elephantis ,rerum- solutionem post annum a duobus conuen- lue, quae raro apparent, pro quibus ob de- tis elapsum . Quaeritur, an in huiusmodi Iectationein, quae inde simitur oluitur de- comentione aliqua interueniat usura. erminata pecuniae quantitas. Sed con Respondeo negati . Ratio ex saperiustra,quia pretium in allatis exemplis licet dictis deducitur. Non est usura alteri mu- detur propiit delectationem,quae indE suis uare cum pacto remutuat ionis faetendae, mitur, non tamen pro ipsa delectatione , siue de praesenti, tae de futuro . si respe sed vel pro exercitio propriae artis in cois tu iniusque consurgat obligatio ciuilis micis,quod est secundum se pretio aestimam mutuandi, & remutuandi,visupra probabile,& cum exerceatur intuitu adstantium tum est, sed ex conuentione iuxta casum ab illis meretur congruam, & taxatam, expositum in disquisitione nihil aliud immercedem, vel pro exhibitione obiecti teruenit, am mutua obligatio mutuanis non frequenter cadentis sub hominum ac dii di remutuandi, ergo &c. Minor pro- peetum, quae secundum hominum aestima- batur,nam Theodoricus,qui se obligat adtionem est pretio aestimabilis i secum soluendum mille anno ante tempus debiadum hominum autem commune aestima- tum. ex conuentione intellisitur virtualia.
tionem pretio non aestimatur exhibitio ita illos mille mutuare Fabio , ad quod aia nummorum , seu auri, cum frequens se sumit obligationem, Fabius vero, qui seis eius visus. obligat ad non repetendum alios mille , S Probatur iam responso positiua rati, nisi post annum a conu entione intelligiturne. Si carentia pecuniae secundum se esi variu iter mutuare ad alium annum ponset pretio a stimabilis,nullus penitus con- conuentionem, atque ad hoc etiam ipse s
332쪽
se obligat, ergo nihil aliud interuenit, quam virtualis obligatio ciuilis mutuandi,ta remutuandi . Confirmatur , quia in 3 liuiusmodi cenuentione aequa est utriusque
conuenientis conditio, nain si Theodori. cus sentit incommodum in anticipath sol. uendo illos mille, sentit etiam commodum in differendo solutionem aliorum mille ,
ultra tempus conuentum, ergo &c.
Circa institutionem MontiuPietatis, & quoad mutuum accepto pignore a
S. I. An possit exigi a mutuata iis Montium
Pietatis compensatio cuiuscunque lucri, seu damni.XUM MANLIUM . Expositio ecus in Dir terminis , di ratio
Extenditar di euvat tam ad per tram par
DevIarem , quam ad communitatem. Ibidem
Qui ad consulendam pauperum egestatibus Montem instituit accepta pecunia sub on re annaorum censuam potest uel th compen
sationem illorum annuorum reddit m exigere a mutuatarijs Montis. E.
DIsquisitio prima . Persona quaedam
priuata,&pia accepta ab aliis pe- cuma lub onere alicuius annui census ad consulendum pauperum egestatibus Montem Retatis instituit, sed ad se conseruanis dum indemnem exigit a mutuatarijs, non solum quantum satis est pro sumptibus ad Montis conseruationem necessarijs , sed etiam quantum requiritur ad soluendos annuos census pro pecunia a se accepta, in ordine ad inititutionem eiusdem Montis . Quaeritur iam,an talis persona in comramma tractibus sic initis excusetur ab usura , ta 'D qua ratione. Haec difficultas, quae excistatur in ord, ne ad particularem perso. personam nam, que excitari potest in ordine ad
parric-- aliquam Communitatem instituentem in aine ad bonum commune huiusmodi Montes accepta pecunia cum onere sol. --- uendi annuos census . Ratio dubitandi vitarem. desumitur ex conditionibus requisitis ad huiusmoui institutionem a Leone X. in conis . l. Lateran. FUF. Io. , ubi praescribitur
quod solummodo aliquid moderatum administrorum impensas , . dc aliorum ad
co eruationem eorundem Montium per tinentium exigatur. Nihilominus Respondeo huiusmodi inlli tutorem excusari a quacunque labe usurae. Ita sentit et Lesus de iust., o tu. lib. I. cap. 2 dub.2I. Lemus. n. ipse Ratio esse potest, quia illud, quod exigitur non est ratione mutui, nec ex aliis quo titulo indebito, ergo proprie usura non est, nee iniustitia . Antecedens probatur, quia exigitur ratione damni emergentis ipsi institutori, qui ex quo sumpsit
illam pecuniam sub onere censuum tenetis tur illos census persoluere, & ratione exispensarum in manulentione ministrorum,ta eiusdem Montis conseruatione, quod autem exigitur ratione damni emergentis usurarium non est, nec iniustum . Confirmatur, quia per hoc utiliter gerit negotium pauperum , quia secus plus soluere deberent, ac actu toluant, sed ex quo utiliter geritur ipsorum negotium non debet redundare in gestoris detrimentum, ergo ALC.
Ad rationem dubitandi, quae 'assereba' stur in ipsa disquisitione, dicendum est nec Ponticicem, nec Concilium prohibuisse,
nisi lucrum respectu eorundem Montium ultra sortem,ta requisita ad manulentio nem ipsorum, & ministrorum,ut claret patet ex verbis Concilij videlicet. Declaramus, indesinimus Moues Pietatis, in quibus pro eorum impenses, et indemnitate ali-m
quid moderatum ad Iolas ministrorum im- . pensas, di aliarum rerum ad i Ioram conservationem pertinentium pro eorum indemnitate dumtaxat ultra fortem absque lacro eo rundem Montium recipitur nec mali speciem
praeferre, nec veto pacto impiobari, ex quibus non infertur, quod voluerit concilium Prohibere perceptionem reddituum cohrespondentium damno emergenti respe Ctu institutoris eorundem Montium, quinimmo ex eo,quod conlu luerit Concilium indemnitati eorundem Montium ratione expensaruin quoad ministros, ta alia, ei cax aliud infertur argumentum pro nostra responsione. Non iniquum, sed congruum est, ut per mutuatarios prouidea
tur indemnitati Montium per solutionem expensarum in ordine ad ministros , &ad alia. ergo nec iniquum erit, feci omnNno iustum, ut per eosdem prouideatur inisdemnitati inmutoris per reparati ncm damnorum, quae eidem consequuntur in solutione annuorum censuum . Consequentia probatur, quia non minus Mons Tae C-- ipse Pietatis, ac institutor eiusdem respicit ratio e F- commune bonum egentium, ergo aequum AE Trum est, ut non minus illius ita emnatati conlu.
latur, quam incolumitati istius. Tandem scuti non iniquum est, ut qui per se ipsim
mutuat cum damno sibi emergente possit licite exigere reparationem talis damni a mutuatario, ita nec iniquum videtur, ut
qui mutuat mediante Monte Pietatis cum
333쪽
t i damno possit exigere reparationem talis damni, qui enim per alium facit per se ipsum facere videtur, ut sunt vulgata iura, nec conueniens est, ut quis consulat alterius bono cum damno proprio.
An eximatur ab usura, qui pecunia suam dat Monti ad enectum aliquid recipiendi a nautuata ijs eiusdem
Montis.sUM MARIUM. Catas, in quo supponit aer mutva a Monti M. bere pecuniam paratam ad implicandum , sed commod3 nost pisse. I. eximitur ab Gura, qui recipit aliqaid a
E Isquisitio secunda . Titius cum habe-
se rei pecuniam paratam ad implicanis dum, nec commode habere posset, ubi implicaret,mutuam ipsam dedit Monti Pie. tatis ad effeetum aliquid accipiendi a m tuatariis eiusdem Montis, sicuti Mons ipse accipit. Controuersum fuit,an hoc ebdem Titio est et licitum. et Respondi tunc, & nune etiam Respondeo,id ei non licuisle. Probatur primo, quia id, quod conceditur Montibus conchditur praecise in ordine ad sumptus proministris, ad conducendam doliauin, uia qua fundantur huiusmodi Montes, & alia simi lia, ut definitum est in allegat. coaei
. st . , sed mutuans pecuniam Montinullam ipsius curam gerit, nihilque ins e. f. eo ruit procouductione domus.& si, ilium. ., t ex ergo non poteti id licite exigere, quod tu,s am ne ex igit ipse Mons . Consequentia promm . batur, quia cessante fine,ad quem concedistur exachi cessare debet et ipsa exactio.s Dices . si non potest exigere iure Montis, posse saltem exigere ratione lucri cessavitis, eo quia supponitur habere pecuniam promptam, &dispositam adtucrandum. Ad hau- Sed conita primo aeque posset hoc pacto
te . exigere a quocunque viro, aca mutuarijs.. - . muttii Montis, ergo non quia ratio Mon- - tis, cui mutua uit, ipsi suffragetur, ut suppo, Dis.. b. nitar in disquisitione. Secundo,quia quam fra in uis supponatur secundum se habere patuetam pecuniam ad lucrandum . non suppo r. . . nitur tamen proxima occasio lucrandi, , --; . cum dicatur, uec commode habere posset. ximis .- impliearet; ad hauriendum autem ali.
rasi t-- quid ratione lucri cellantis non sufficit in-- R. a tantio,& apit udo volentis lucrari, sed
exigitur proxima occasio id luctandunt ut suppono ex alibi dictis.& dicendis. Tandem vel mutuat sic exigente Monte in o dine ad bonum commune, eo quia ip Mons non habeat aliunde sussicientes roditus ad subueniendum pauperibus, vel ipse ex libertate mutuat sine tali exigentia, ct sine ordine ad bonum colu mune, curio nulla necessitas, vel non nisi modica vigeat . Si primum vi sicuti ex superius dictis,
qui Montem instituit cum pecunia accepta ab alijs sub onere alicuius annui centus, potest non solum aliquid exigere pro manulentione ministrorum, sed etiam pro ratione damni emergentis, quantum iustalaad annuos census illius pecuniae persolue dos, ita qui dat illam pecuniam inutuam Monti sie exigente eodem Monte, & bono communi, aliquid exigere poterit ratione Iucri cessantis, si re vera lucrum illud ipsi cessat; non enim minus est meritorium alicuius pretij lucrum cessans, ac damnum emergens s de non minus consulit bono Montis, de pauperum, qui instituit ipsum Montem, ac qui ipsum reparat exigente necessitate in ordine ad subueniendum mei latibus pauperum . si secundum; cum illud lucrum cesset ipsi ex libertate prini pria, de non ad exigentiam alterius , debet sibi imputare, quod cesset, nec exiger
aliquid ab eo, qui mutuum illud nox, exegit. . sProbatur secundo I per mutuum domis nium pecuniae mutuatae transfertur ito Montem,cui fit mutuatio, ergo quidquid acquiritur ex ipsa, Monti ipsi acquiritur non mutuanti . Antecedens ex se est mansfestu, quia mutuu semper est cu transacti ne domini j rei mutuatae. Cotilequenti etiam tenet, quia fructus rei acquiruntur domino rei; neque dicas hac ratione, neque per Montem posse aliquid acquiri, eo tua etiam ipse Mons per mutuationem
Cham in pauperes transfert in eoidem dominium rei mutuatae; contra enim impugnaberis , quia certe nec ipse Mons propter rationem allatam ex vi mutui potest aliquid acquirere, acquirit tamen ratione ministeris, quod adimpletur in beneis filium eorundem mutuariorum, quod non exhibetur per ipsum mutuantem eidem . Monti. Dices, dominium mutui translatum est in ipsum Montem, ergo sicuti ipse Mons potest exigere aliquod in ordine ad manu-tentionem ministrorum ex bonis propriis pauperibus mutuatis, poterit etiam in o dine ad ipsorum manu tentionem exiger aliquid ratione bonorum sibi mutuat rum a Titio, siquidem illa bona per mutua tionem passiuam secundum dominium fuerunt sibi acquisita. Sed contra, si conmcedatur ex illo mutuo , seu ex rebus illis pauperibus mutuatis tanquam ex rebus
per mutuationem priorem factam a I itia
334쪽
ibi approbatis Montem posse aliquod
exigere ad expensas ministrorum, & loca-:-uia tionem domus , non tamen concedendum remissi, sequitur,hoc ac'uiri ipsi Titio mutuanti, viami in eo quia ex superius dictis cessat in ipso ra--e 'M tio, seu motivum exigendi, quod non cec... 'is sat in eodem Monte s unde Concilium , deI. --- Pontifex per illam concessionem exigendit intiq. voluerunt Prouidere indemnitati Mon. tiam, non lucro mutuantium . inamobrem, si reditus, qui recipiuntur quot annis ex mutuis lactis ex bonis Montis inde. pendenter a mutuo Titij erunt sussicientes ad expensas ministrorum , erunt respectu fingulorum mutuariorum accedentibus bonis eiusdem mutui Titii imposterum diminuendi, ita ut, si prius pro singulo cem tenario soluebant tria,uel quatuor, imposterum non soluant, nisi duo, vel unutriacum dimidio, nam per superuenientiam redituum, qui exigentur ex mutuis factis ex bonis eiusdem Titis constituent quantum lassiciet ad plenam satisfactionem eorundem ministrorum ci c. s. m. RAd quid teneantur ministri Montium,ti qui partem pecuniae eorundem implicarunt in negotia propria. SUMMARIUM.
Triplex disciatas emergens ex titala propo
Toctuat ministri implicere partem , qua non est necessaria fabven ioni pauperum, in proprasti aes s. a. Si illa pars erat etiam necessaria subuentioni eorundem pauperum, posui adhue udem
ministri infid is proprios Gai impendere, si ira sint pauperes, o indetentes. Ibid.
Quamvis indigentia ipsor m aῖtingeret tallistum ne essitatem perso a , non natura .
ibidem Iesum posunt impendere in proprias.
egestates, sed etiam in propria negotia , quando illa pecunia non erat necessaria ad us pauperum. 3. Icomparando indige tiam ministrorum eum indigentia paveram praferenda est tua pauperum . si respicit necestatem natura illa vel . tantum perso a. Ministri disponentes de bonis Montis in pro prium commodum, cum de tuti non possent sic disponere teneatur iuxta prudentum iudicium ad compensariosem omnium damno uni erga ipsos pasperes, si constet quinam ipsi Der nι. s. Si non constet,ivinam fuerist damnificati e nentur ad exonerationem debiti contracti
erga ipsam Montem, di explicatur iv
modo. Ibidem . Miniar i pauperes, di indigentes disponenter de bonit Montium in proprios clus tenen tur servare omnes conditiones ipsorum . Montium, quas seruan; alij indigentes. 6.
DItquisitio tertia. Ministri principa
les in quodam Monte Pietatis ero. Igatis in pauperes pluribus mutuis, seu factis pluribus mutuationibus, reliquum in proprias eges lates, seu negotia implic runt . Quaeritur iam primo, an licite va luerint illud reliquum sic implicare. Secundo supposito, quod licite non potuerint de illo sic disponere, an teneantur ad aliquid, vel versus ipsum Montem,vel ver- sus pauperes, qui tuerunt per illam implicationem fraudati, erogandum . Terti, ex suppositione, quod licite potuerint de . illis sic disponere, an teneantur Pro ratae concurrere ad expensas Montis non exigendo ab alijs mutuatariis totum id, quod requiritur ad exactam manu tentionem, sed detrahendo iuxta quantitatem pecuniarum in sui commoditatem implicat rum, vel supplendo per reditus per se ipsos exbursandos.
Respondeo primo ad primum cum di.stinctione, vel enim illud reliquum, quod himplicarunt non erat necessarium ad subuentionem pauperum, eo quia omnibus lassicienter sine illo prouisum fuerat , vel adhuc erat necessarium . Rursus, si erat necessarium vel ipsi ministri etiam erant pauperes, & indigentes, vel non . Tamdem vel indigentia ipsorum erat talis attenta necessitate naturae, vel tantum necessitate perstinae . Si primum, dico licite potuiste sic disponere i ii secundum dico etiam licite potuisse, si ipsi etiam erant indigentes, quamuis indigentia attingeret
tantum necessitatem periona, non naturae,
secus si non erant sic indigentes . Ratio primae partis ex eo deducitur, quia ex hoc nulla oritur laesio in Montem, nec grauamen in pauperes , non primum, quia nihil obesse poteli Monti,siue pecunia ibi s erue.tur emortua , siue implicetur, dummodo nullum subsit periculum ainistionis,lc memente catu, quo ipsa indigeat sit parata inon secundum,quia iam iussicienter ipsis
prouisum supponitur; Quod si supponas
Imphcata modo exposito per ministros Euri e pecunia superuenire pauperes, tunc certe retameae illis prouidere tenerentur alia pecunia , m e te vel non prouidendo tenerentur ad c . pensationem damnorum ipsis pauperibus . ,- susprouenientium,dummodo in iplis Paupe- - re. ribus omnia concurrerent requisi a ex di
positione iurium Montis ad exigendum ab ipso mutuum, eo quia ius habeant, ut subis ueniantur. Confirmatur, quia depolita- rius potest uti re deposita ,si nullum deponenti subsit periculum, vel damnum, ergo etiam mimitri,quitat depositari Montis po gr
335쪽
ruerti ni uti prevn a Montis,si nullum ei- tium, siue talis necessitas fit extrema, sud em Monti, vel pauperibus subsit pericvi grauis, tum Suii principaliori intentione
Ium,vel damnum. Montes ex sui institutione respiciunt necesν . . Ra Dixi , non Iura ad proprias et state , sitates naturae I tum quia finis instituen. h. .... . euod respieit solummodo indigentiam, de qua tium Montes non fuit conseruandi homi sit .a' erit sermo in secunda responsone, sed etiam nes in sua dignitate, & decentia status, sed ad propria negotia,quod respicit tantum, consulendi egestatibus pauperiun, quibuscet lucrum acquisibile, in ordine ad quod non vel cogerentur res proprias, ves inaequali, videtur polle implicare, dc implicando 2- seu non iusto pretio diuendere, vel fame Iud lucrum non libi acquirere, sed Monti l perire I tum quia si unusquisque alteri ex ram lucrum pecuniae illi cedit, cuius est treme indigenti tenetur bonis propriis
dom inium pecuniae, sed dominium prem subuenire, multo magis tenebitur non im niae est penes Montem, non penes mini- Pedire bona ad commune bonum destili stros ipsus, qui sunt tantum dispensatores. ta, quominus possit illis consuli eisdem inrnon domini, ergo Monti non ipsis mini- digentibus. d 'e' - stris debet cedere. Nihilominus dicendum Ratio tertiae partis est, quia per impli. est illis cedere, non Monti , 'uia proprie cationem bonorum Montium in utilitatem non est fructus pecuniae, sed industriae ip- ministrorum, si ipsi non essent indigentes,
Aa . sinum ministrorum. Recolite ea quae di- fraudarentur pauperes, & Mons ipse frinximus supra sub hoc eod. tu. pravor. ia. straretur suo fine, ergo , si ministri nom. Ratio secundae partis est,quia motivum, sunt indigentes, non poterunt in propriumnis . propter quod fuerunt instituti huiusmodi commodum uti bonis eiusdem Montis Montes, fuit ad subueniendum indigenti- Antecedens probatur, quia pauperes bo- is Mae hiis indifferenter,& non potius hos, quam vis communi iure destinatis ad bonum b. tium sillos respexit, ergo aeque comprehendi pin forum in egestatibus non possent uti, degerunt sub eodem motivo ipli ministri, si Mons non obtineret intentum sub mendi fuerint reuera indigentes, acalij, neque pauperibus. cuim ex eo, quod inserviant Monti a bene- Respondeo secundo , Ministros dispo-ficijs per Montem conferendis lunt exclidi nentes de bonis Montis in proprium com s lendi, quin immo videntur habere maius modum, cum de illis non possent dit M. ius, seu saltem maiorem congruentiam, ut re, teneri ad compensationem omnium
sibi potius benefitia illa impendantur, damnorum,qus iuxta prudentum iuditium quam aliis; Neque dicas haec certe vera prouenire potuerunt ipsis pauperibus , cile, quando iplorum ministrorum . de erga ipsos pauperes . si constet quinam aliorum aequalis est indigentia, quia tunc ipsi lucrint, dc quaenam damna palli, secus sunt ii lem ministri ex potiori iure alijs congruentius erga ipsum Montem. Dixi
Draeferendi, in casu autem nostrae respon- Primo, compensationem , quae particula Aonis, cum supponatui indigentia mini- non est rigomae sumenda nam si in de et rorum attineere tantum necessitatem rectum pauperum lacienda sit Monti non Nersonae, non naturae, non videtur ino est proprie compensatio, cum haec fiat so Qqualis indiuentiae aliorum , qu potest immodo respectu damnificati, ipse autem Qttingere etiam necessitatem na ura,con' Mons non supponitur damnificatus, sed .. --stra enim imprenaberis, quia ministra iumenda est lato modo,prout dicit exone. -- adsi divam ouaelibet alia persona indigens rationem debiti contracti ratione damni in suo headu, de conditione considerandi ficationis illatae . Dixi secundo , iuditio et icunt, & sie, si attento gradu virtusque per pruientum, nam,cum constare nequeat de M. nexationem mutui unusquisque a suo gram qualitate, dc quantitate damni,quae quan M. Asildu deeideret, licet illi a nobiliori, quia ip- doque maior, vel minor esse potest ex in- emtra meum status superior est, illae aliae perso- curia potius, seu sedulitate iplorum pau- et i minus nobili, eo quia status ipsorum Perum, quam ex negatione mutui,ideo laetisserior est , si non Atit methice, saltem sius taxatio eorundem prudentum iuditio ' AM' Geometrice, aestimandi sunt aequales in . est remittenda, qui consideratis omnibus ... X. indigentia, eo uia unusquisque uas habet, circumstantijs iudicare debent. Dixitan. . .es ut conseruetur in suo gradu, dc conditi, dem congruentias erga ipsum Moxtem,r .. ne, de sic iuxta hanc considerationem mi- quando non constat de pauperibus, quia , . - , O nistri praeferre possunt indigentiam pro- quando est pr sumptio rationabilis de iii, Q. -- priam per bona Montis eidem prouiden- damno, & non confiat de damnificato ex Misi audo, indigentiae aliorum, eo quia utraqua praesumpta voluntate eiusdem damnisi-- ne indigentia tam scilicet propria,quam alie- cati, de ex dispositione iuris id,quod com- ipsi aD-na attingit, seu assicit statum personae,non pentandum est, debet expendi in causas fl, naturae. Quod si supponas, necessitatem pias; cum autem Mons ipse Pietatis,de qui v::-' ministrorum esse dumtaxat personae, ne- in iptius utilitatem expenduntur intereeilitatem vero aliorum indigentium esse causas Pias computentur, de debitum ra. Fia. naturae, tunc absolute asserendum censeo, tione eiusdem Montis oriatur, ex quadam
is praeferiendam ese nec tilitatem indigem maiori aequitate quaecxuque remtegratiae N pollua
336쪽
potius in ipsius utilitatem est faciendia
et quam in alios pios usus. Probatur iam responsio, Qui usurpat rem alteri debitatu, ex quo sequatur damnum ei,cui debeis tur est proprie causa talis damni, sed causa propria damni alterius tenetur ex iustitia ad illius integrationem, ergo ministri, qui x implicatione bonorum Montis in promyriam utilitatem fuerunt causa &Ctenem tur&c., ergo si constet de damnificato illi determinate facienda est reintegratio, nam damnificatus ipse,&non alter debet
I constitui in statu in quo non fuisset, si dam-m' non fuisset secuta, & in defectum misi . . ipsius ipsi Monti potius,quam alteri causae
statis piae propter aequitates, ta congruentias maiores iupra assignatas.' Mi Dices primo, ius, quod habent pauperes, ut sabueniantur ex bonis Montis , non
est ius iustitiae, ergo ministri laedentes taleius per non mutuationem ipsis factam non obligantur ex iustitia ad aliquam damno rum reparationem, siquidem obligatio ex
iustitia non potest prouenire,nisi ex Iaesio
ne eiusdem iustitiae . Antecedens proba tur, quia ex iure iustitiae oritur actio, ped
tuam ex iustitia potest obligari ille,adue us quem est ipsiam ius ad implendum illud opus, ad quod agens habet idem ius, sed indigentes non habet actionem ex iustitia ad obligandos ministros, ut sibi mutuent,quvndoquidem ministri ipsos excludendo Possunt adimplere mentem institutoris
ter mutuationem factam alijs indigentius , tum quia mutuationes,quae fiunt per ministros ab ipsis Montibus, sunt actus caritatis , ergo &c. Sed contra falsum est pauperes non habere ius iustitiae, ut subueniantur per bona Montium, & licet electio potius horum, quam aliorum videatur arbitraria, & non debita ex iustitia, est tamen debita ex iustitia mutuatio sup sita mutuariorum indigentia, & hoc ex dispositione Institutorum, & natura eorundem Montium, unde in hypothesi responsionis,li nota istorum determinatorum , saltem aliquorum laesio secuta est, qui cum mora iter nequeant innotescere , ideo dictum fuit compensationem ipsis Montibus con
fruentius faciendam. Ad id, quod subdi.ur in probatione minoris dicendum est mutuationes dici opera caritatis ex primaeva fundatorum institutione , qui ex mera liberalitate , & ad finem caritatis subitantias proprias erogarunt ad subueniendum pauperibus . caeterum facta se mel institutione ipsae mutuationes erga rauperes debentur ex iustitia , nec hoc 3Iouum debet apparere, nam donationes etiam sunt opera metae liberalitatis, quihus tamen hinet positis res donatae ex iustitia sunt debitae donata rijs. Dices secundo, secta mutuatione indis gentibus de omnibus bonis Montis, alii indigento , qui benefitium mutetationu
habere non potuerunt, & multa damna passi sunt, non habent ius aliquod, ut qu ad illa damna compensentur, ergo etiam nulla facta mutuatione indigentibus , quamuis damna plurima ipsis secuta fuerint, nulli ex his ius habebunt, ut compensentur. Consequentia probatur, quia no habent maius ius isti indigentes, ut subueniantur, ae illi, ergo si illi ratione mutuationis factae alijs non habent ius, ut sua damna compensentur, neque isti habebunt tale ius, siquidem , qui benefitium non habuerunt parum curare debent, quod alij, vel nemo tale bene sitium habuerint. Sed contra haec instantia coincidit cunia, superiori, cui propterea eodem modo respondendum est i esto enim, quod isti in particulari tale ius non habeant, nec illi,
aliqui tamen elegibiles excipsis habent taleius, & de iure aliqui eligi debent; ex quo
patet discrimen, quod intercedit inter casum antecedentis, & casum, qui ab aduersariis infertur in consequenti, in primo
etenim,cum adimpletum fuerit munus impositum minit ris ad mutuandum pauperibus, quantum exigunt facultates Montis
cessat in eisdem ratio ulterius mutuandi,ta in alius ius exigendi ulterius mutuum . in secundo autem casu, cum non sit adimpletum onus, quod ex officio habent ij dein ministri mutuandi, nec in ipsis cessat ratio tale munus adimplendi, nec ius quoad ali-ruos saltem indesinite talia mutua exigeni,&sie in hoc secundo casu ex non mutuatione contra debitum iustitiae aliquibus sequitur damnum, in primo autem nequamquam, cum adimpleto onere nullum ius
Ex ijs,quae dicta sunt nonnulla inferuntur corrotaria ad discussione in multorum easuum in similibus materiise contingentium . Primo,quam inique errent admini. C., istratores locorum piorum , quibuS cum.
concessa sit facultas eligendi pauperes vir. gines, quibus ab eisdein locis pl)s conceduntur dotes, eligunt famulas, quibus do-Arrtes assignant non iam gratis, sed in stipen- :i iis dium propter ipsarum famulatum. Certe ivi, isti non solum grauiter peccant contra dio positionem eorum, qui instituerunt talia loca pia, lsed obligantur ad compensationem damnorum vere pauperum virginum . . iuxta superius explicata . Secundo, quam a grauiter peccent,qui bona ex locis piis de . elsare ad
Ilinata ad pias causas insumunt in pro. peios usus,qui propterea &c. Respondeo tertio. Ministros pauperes, m& vere indigentes disponentes de bonis Montium in proprios usus teneri seruareo comnes conditiones ipsorum Montium ,
pias seruant alii mutuatarii pauperes.
robatur, qui lex uno capite non possunt
de illis bonis disponere in proprium commodum, nisi ut pauperes sunt, ex alio OH-tium ipsos non eximit ab oneribus alio.
337쪽
stum pauperum, ergo tenentur seruare omnes conditiones eorundem pauperum
Antecedens quoad erimam partem patet ex iupradictis; Quoad secundam sic prinhatur, quia ossitium ipsorum ad aliud non extenditur , quam ad facultatem distribuendi bona Montium, eligendi pauperes, quibus distribuant. custodiendi pignora,
in seruandi Montes indemnes. & non ag- gratiandi pauperes, nisi quantum e sedivitio Montium exigit, sed per hoc non aximuntur a seruandis oneribus Montis snsis, in quibus eiusdem honis gaudent , vepauperes, nam per talem exemptionem pauperes aggravaremr, cum pauci tendi rentur subire omnia onera , quae si distri. Merentur in alios plures , quibus fieret , . mutuatao,essent respectu ipsorum leuiora. Dono . ergo dcc. Sic in particulari tenentur pH, ' mo pignora assignare, Suibus cautus rel ' ' datur Mores pro rebus ipsis mutuatis; th nentur secundo vel soluere porti ne in prora nucentione Montis , de ministrorum iuxta quantitatem mutui a se accepti. vel detrahere de solutionibus sibi debitis propter ruinisterium a se exhibitum in f uorem Montis, dc Pauperum,quantum ZI-ueretur ab aliis, si factum fuisset ipsis illud
S. N. An eoacti per Principem ad mutuandum,
Monti Pietatis polline altiquid exigere ratioue talia onerig. SUMMARIUM.8tatus di fictiliatri in suis termisis a ra n possunt ex vi mutui formaliter quamlut
coacti aliquid exigere supra fortem. R. coactio inducta per Principem esset ad sum. nium contra iustitiam distrabutivam. I. I. hypothesi. quod possint aliquid exigere re tione Itieri cessantis, vel damni emergentia hoc exige a m e set a minuatariis Manis
Regulariter loquendo etiam ratione lacri rasei antis nequcunt aliquid exigere. s.
v liquisitio quarta. Princeps ad subi et D Omen pauperum tu maxima copia
existentium in tua Ciuitate i latuit erigete Mometu, tacum non extent diuitiae promutuis faciendis cogit nonnullos potentes filii inruulos ad inutu audum eidem Monti maximam pecuniae quant talem. IMem potentes, qui coatae mutuarunt cGDteum diuit ratione oneris impositi aliquid ex bgere. Quaeritur iam primo, an licito, tamite Phliut exigere. Secundo ex suppositione, quod pollint , au a Principe c Mute , an vcco a mutuatarin Montia, . de qua rationes .ma Et
Respondeo primo,non posse ex vi min vivi formaliter,quamuis coacti sint exigere aliquid ultra sortem. Dixi ex m mutat fora maliter, nam ratione lucri cedantis . vel damni emergentis, vel sub titulo alteriu contractus cum Principe initi aliquid posse exigere certum est. Hic autem alius contractus hic esse potest, puta si Princepsa , qui cogit huiusnodi potentes, velit, & de cernat, ut de reditibus suis aliquid deturciidem potentibua quasi quod censum HI -- emerint, de sic consticuit Montem de pro- priis reditibus, de in hoc sane sensu licith ῖ recipiunt illos reditus assignatos, sed hoc mi ,
no cit ex mutuo,sed ex censu imposito. Probatur iam responsio, illud, quod recipere tur non posset recipi, nec ex vi mutui prs- eva mitticiis, nec ex vi coactionis, ergo &c. A tecedens quoad primam partem non patitur dissicut talem i quoad secundam sic euincitur, quia vel talis coactio talis est, ut tollat rationem voluntarii simpliciter,& irritet contractum, vel talis,ut nec con tractum irritet, nec inducat rationem in uoluntarij simpliciteri, si primum; ex contractu irrito nullus fructus percipi potest ut per se patet I si iecundum I cum illa coactio non extrahat contractum a ratio ne veri, de subsistentis mutui, vim, seu ius non tribuit ad exigendum aliquid , quoa non potest exigi virtute mutui I neque instes coactionem quidem efficere,ut aliquid non pollit exigi virtute mutui, sed raticiis ne oneris impoliti ad mutuandum, de libertatis ademptae , eo modo quo diximus supra ratione obligationis assumptae ad inutuandGn, & no repetendum mutuum, nisi tali determinato tempore posse a mutuatario exigi obligationem ciuilem e
mutuandi,quae est quid pretio istimabile, di uiualens alicui pretio, quod exigeretur , contra enim impugnaberis, quia ib. Ia coactio, seu violentia illata particularibus ciuibus, d non omnibus iuxta proportionatam cuiuscunque diuitiarum quantitatem. licet fit quodamodo mutuantibus iniuriosa,& contra ius litiam distributium
non est tamen meritoria secundum se alicuius lucri, si nullum inde damnum mutuantibus sequatur, seu nullum lucrum. Daam ipsis cesset, ea proportionali ratione, qua, si quis rem alienam violenter arriperet,&postea restitueret, si ex illa violenta M. reptione nullum damnum sequeretur armi . i. repto, non potest idem ratione eiusdem. aliquid ultra rem acceptam exigere, nam iniusta acceptio obligat quidem ad rei tegrandum uesum cum restitutione eiussdein rei, non autem ad re integrandum. aliquid pro eo, in quo laesus non est. Dixi talem coactionem esse quodammodo eo ira 3 iussit iam distri haut am , nam sicuti potest Princeps in ordine ad bonum proprium,
tributa aliqua imponere suas subditis, ita
338쪽
m ordine ad bonum commune potest eis cepta in ipsum transferatur. Antecedens dem onera quaedam statuere, ut eueniret patebit ex infra dicendis, dum de restitu- in casu, quo vellet erigi Montem in ordine tione. Consequentia probatur. Ideo in ad bonum indigentium , pro quo potest ordine restitutionis principalius tenetur,et ' velle, ut singuli iuxta quantitatem aliquo. qui habet rem acceptam, quia ipse ex illa M. rum bonorum aliquid conferant pro mu- sensit commodum , quod non senseriant, ..ini tuo, si tamen in aliis oneribus respicienti- qui ipsam iniuste acceperunt, sed etiam . ' bu, bonum, vel Principis, vel commune ipsi mutuatarii ex rebus mutuatis sense- aliqui tantum aggravarentur, & non om. runt commodum, & non Princeps, ergones esset contra iustitiam distributivam , in ordine compensationis ipsi , & non ita si aliqui tantum aggravantur in obli . Princeps principalius tenentur . Dixi firatione ipsis imposita ad mutuandum . fortiori propter rationem prius attactam,
Monti, & non omnes esset contra ean- quia Princeps non potest dici iniustusdem iustitiam distributiuam. Ex ijs. quae cooperator, cum ius habeat in ordine addicta sunt apparet discrimen inter obliga- bonum publicum cogendi potentes sibitionem ciuilem . quam quis assumit ex subditos ad sic mutuandum. Confirmatur contractu mutuandi alteri, quae dicta fuit secundo ex superius probatis, nam sit quivmeritoria alicuius lucri, O illam coactio. accepta ab alio pccunia cum onere sol-nem illatam a Principe, quae dicitur non uendi annuos censi is constituat Montem a meritoria lucri secunduin se, sed tantum . potest . mutuatarijs exigere non solum prout est causa damni, vel lucri cessantis , quantum sufficit ad manulentionem minis apparet, inquam, illa etenim anteceden- strorum, & Montis, led etiam quantum ter omnino libera erat, & per ipsam quin requiritur ad solutionem annuorum cen damodo venditur libertas nullo penitus suum , ergo etiam, qui imposito onere amodo attenuata, quae est omnino pretio Principe mutuat Monti poterit a mutuaestimabilis; per hanc autem non vendi- tarias Montis exigere compensationetriatur libertas, cum suppoliatur auctoritate damnorum emergentilim .seu lucri cessam
superiori obligata, eo modo, quo ego pos tis. Consequentia probatur , quia Institu. sum rem nemini debitam vendere iusto tor Montis cum pecunia ab alijs acceptae pretio, illudque pretium exigere, si tam cum onere annuorum censuum, ideo po- men est alteri iusto titulo debita non pos test a mutuatarijs Montis exigere soluissum pretium pro illa exigere. Utrum au- tionem annuorum censuum, quia talis solem per imperium Principis iuste obligem lutio est in compensationcm damnorum, tur subditi ad mutuandum, necne credidem quae caeteroqui subiret mutuans ratione rim,cum sit in ordine ad bonum publicum mutui, sed etiam mutuans imposito onere
iuste obligari,cum nullum inde ipsis dam- . Principe mutuandi subiret illa damna sinum supponatur sequi, sicuti potest iuste bi emergentia, & cessaret a lucro, quod
Ptinccps in ordine ad publicam utilitatem consequeretur, ergo posset ab eis leni mu- obligare ad vendendam rem aliquam . tuatarijs Montis exigere coinpensationem dui vinodo iustum pretium ipsi erogetur, illorum damnorum ; Neque obstat pri-sie de facto obligant dominos, ta posses- mo, si dicatur disparem esse rationem eo, M., fores domorum contiguarum domi s, quila in primo casu non potest habere ac. diri, bis seu Monasteriis Religiosorum, ta Hospi- tionem contra alios; quam contra ipsos talibus ad easdem vendendas ipsis Moua- mutuatarios , in secundo autem possunt
steriis, seu Hospitalibus, si ipsis sint necen habere contra Principem compellentem , sariae pro iusto pretio. Non obstat inquam, quia Princeps Respondeo lecundo, in suppofitione , supponitur compellere in ordine ad bo . ., as quod possent aliquid exigere ratione lu- num commune, adeoque contra ipsutriacri cessantis, seu damni emergentis, hoc non potest esse actio, quin immo cum non exigendum esse a mutuatarijs Montis. supponatur Princeps velle damnum conis . Probatur, quia potest iuste Princeps tria ferentium benefitium per mutuum praesi ordine ad bonum commune coarctare mitur implicite velle, ut damna, si quae ip iubditos maxime potentes ad mutuandum sis contingerent, compensentur prout de Monti, ergo ipse Princeps, nec rationera iure, scilicet ab eis, qui gaudent commodorei acceptae, nec ratione coactionis tene. rerum mutuatarum . Non obstat secundo,
tur illa damna reparare ; ex actione enim si dicatur in primo casu Institutorem posse iusta non oritur aliqua obligatio restitu- in landatione conditiones apponere, pertionis. Confirmatur primo, quia in ordi- quas obligentur ad reparationem damn ne restitutionis principaliust tenetur, qui rum, quae ipse, & alis patientur ex mutuis habet rem acceptam, minus principaliter factis, non sic in secundo mutuantes, qui, qui rem iniuste accepit, ergo etia, quinim nec leges condere , nec conditiones posino a fortiori principalius in ordine com- sunt apponere , sed stare conditionibus Pensationis tenebitur qui commodum ex consuetis Montis tenenturi non obstat in- re accepta sensit comparative ad eum, quam, quia obligatio compectandi dat qui cui muste, sed tullo fecit, ut res Zc- na oritus ex natura praeciae contracturnu a - -
339쪽
ppositis ipsis damn s , Ac ex naturalios . A aeqtiitate, ne quis ex bene filio eadem dam- τυ ista natas linere cogatur. De indo, si Institutor reparationem damnorum potest ex bgere ratione conditionis per se ipsum aph mutuatores ex iussu Principis pr*iumendi sunt posse exigere ex tacita come cessione eiusdem Principis, qui praesumen- . dus est quidem velle bene filium indigentium, sed non cum maiori damno henes ei oris, quam asserat ipsa mutuatio, quae est cum priuatione rei mutuatae. Dices, ipsi mutuantes non transtulerunt dominium rei mutuatae immediate in mutuatarios Montis, sed in ipsum Montem immediath, ergo nullum iiis habent ex bgendi reparationem damnorum ab eisi dem, sicuti, nec ius habet ab ipsis recuperandi sortem; translato enim semel dominio in alium prior dominus amittit itu in re ipsa, & acquirit ius aduersus mutuatarium immediatum, non contra alios, qui recipientes rem illam in mutuum a primo mutuatario accipiunt a vero,& legitimo domino, versus quem obligantur, A non versiis alios, a quibus non acceperunt, bque domini non sunt rei sibi mutuatae. sed contra; quamuis dominium immediato
transferatur in ipsum Montem, transfer tur tamen semper cum ordine ad mutuatarios Montis, unde si non potest immediate ab ipsis exigere, poterit tamen exsgere in iante Monte conueniendo cumi: ministris eius lem, ut non solum exigant, i. 3 ,-- quantum se Scit ad ipsorum ministrorum expetitas, sed etiam quantum requiritur - ad reparationem proprioru damnorus nec in hoc potes esse aliqua iniustitiae labe iM hri, siquid in nec praesumitur Princeps repu-
p. t. exi- gnare, qui intelligitur velle quidem bener e sentium pauperum , non tamen damnum mutuantium, nec ipsi ministri aliquid eis cerent contra dispositionem iuris, eo quia iura tantum volunt, quod non exigatur aliqua d , ut lucrum ex mutuo, cadens In utilitatem Montis, non quod non ex Igatur, quod eil debitum iusto titulo,& mutuantes ius habent, ut non damnificentur
Dixi, in suppositione quod possent ali. quid exigere; quod raro euenire existimo, nam Principes Rossunt in ordine ad bonucommune multis personis diuitibus imponere sine laesione iustitiae, licet inde eisdem aliquod damnum sequatur, & hoc etiam
sine onere reparationis ratione supremae dominatiuae potestatis, secundum quatria consulere debent potius bono totius, quam indemnitati alicuius pariis, eo modo, quia in corpore naturali , ut salvetur honiim totius non attenditur ad laesionem
alicuius membri I sic de facto Principes
onera annuorum censuum a Communita-ltibus persoluenda priuatis censu arijs actitiis reducunt ad minora , quamuis eisdem
priuatis personis damnum aliquod sequa
tur, & hoc ne totu Communitatis corpus iminenso debitorum pondere obruatur,
sed indemne seruetur, & incolume, sic c mercia aliqua prohibent, quamuis prohibitio sit praeiuditialis determinatis per uls,quando est utilis toti Reipublicae &c. Si ergo bonum publicum potest auctorit te Principis attendi non obstante damno
Privato, cur non poterit etiam praeualere eadem auctoritas in ordine ad bonum commune pauperum determinatopaucorum lucro,vel damno ES. U. An excessus Euctus pignoris dati pro dote non soluta supra fructus dotis sit rellitura dus , vel computandus i n sortem. SMMMARIUM. Facti series rect= disposta . I.
Excessus ille restituendus est Socero, vel et-- putandus in fortem . T. Iura DTragantia asserto . I. Responsio obiecto aduersariorum. .
DI quisitio quinta . Titius accepto I x
Socero in pignus fundo fructifero pro dote uxoris nondum soluta, tactus omnes illius tandi fecit mos , qui tamen superexcedebant interesse . quod iuste exigere potuisset idem Titius ratione do tis. Quaeritur iam , utrum ille excessus fructuum seper interesse dotis sit restituisendus, vel computandus in sortem. a Respondeo, vel excessum illum restituisendum esse Socero, vel computandum in sortem Baedus in I. fin. s. praeterea C. de iv. B ldum lexander in I. in infulam S. Huras in D. g. soluto matrimonio, Lupus de usuris in I. cu- pu .rabit c. de act. empl. , et alii plures . Pr batur. Concessio fructuum pignoris respectu Titis pignorata rij esl ad supplendum defectus fructuum, quos perciperet a dote, si ipsam habuisset, ergo non debet exteriai ultra valorem fructuum a dote percipiendorum s cessante etenim sine concessionis cessare debet, & ipsa concera ,sio c. eum cessante de appellation. l. adigere S. quamuis s. de tu. patron. , & restricia causa restringi debet, Sc effectus,quem respicit eadem causa t. in agris F. de acquir. RU H arer. dom. Neque responsioni aduersatur, far -d positio iuris in c. salubriter de Curis, ubi 'r' nulla fit restitutio lauetuum pignoris, sed
absolute conceditur perceptio eorundem fructuum, quod autem lex non restringit, nec nos reii ringere debemus iuxta vulga. causa. ria iura . Adde in eodem Clatabruir Non
solum non restringi ius percipiendi omnes Eucturi
340쪽
seu ins, sed etiam positive ampliari i dicu
tur enim ibi eum frequenter fructus dotis non fassiciant ad onera matrimonm faenortanda . quae veliba videntur indicare fructus concedi pignoris . eo quia non sunt lassicientes fructus dotis. Non, inquam, aduersatur, quia illa concessio non est ab is soluta, sed relative ad onera matrimonii, iii ordine ad quae conceditur dos; limita, tur autem clausula generalis per causa C. finalem restrictam, ratione cuius conceditur. Ad id, quod subditur dicendum est per illam clausulam solum indicari perceptionem fructu tim concedi dumtaxat adtinera sup rtanda, non ob alias causas irateroctui dicendum esset, quod quando est tradita maritodos, cuius fructus non sunt susscientes ad onera matrimonialia stet adhuc exigere complementum ad onera sustinenda, quod nullus dicet.
An maritus possit retinere illum excessum
fructuum pignoris supra valore C. fructuum dotis ratione alicuius
Exponitur status dissicultatis. r. Potest maritus, ct excelsam illum retinere sci complementum exigere, si ille non fuseficiat. 2 vspondetur aduersariorum obiectis. 3 Intellige, si obtectum fuerit saltem generaliter pactam de tali compensatione . q.
I squisitio sexta. Idem Titius maritus,
qui a Soce ro dotem non accepit, sed pignus huc thrum loco dotis,ex eo, quod, reuera ex tua industria fuisset ex dote maius lucrum percepturus, si ipsam habuisset, contendit modo fructus superexcedentes oneribus matrimoni , quos a pignore existrahit,retinere, & si forte non sussiciant tot alia bona exigere , quot sussiciant ad adaequandum totum lucrum, quod acquisiuiliet, si dotem habuisset. Quaerituriam. an licite pollit excessitim illum retinere, &hona alia exigere,si illud non sussiciat.1 Respondeo in data hypothesi, & iusthposte excessum retinere , & complementum exigere, si ille non lassiciat coa-ruuias lib. g. varaar. reses. cap. I. n. s. ver Couaru- sic. 3. probatur Ioannes Petrai Surdus in vias . irin. de alimenti itit. I. que . qa. n. s. Lu- dus p., de , ut ii in I. curabit c. de ali. empl.
tom. i. S, . n. Ty. Ratio est, uia quod euioque luctum alicui cessans in fauorem alterius est meritorium compensationis , sed in nostro casu ob non solutionem dotis ceolaret marito lucrum tale, quod uiperat ma- Lupus.
eius omnes pignoris assignati, & quia aliud, ergo illud lucrum ob talem non solutionem adaequa te compensandum est, non solum per retentionem excetas in fructibus, sed etiam per exigentiam complementi, si illud non sussiciat. Neque ducas ex eo, quod Titius acceperit illud Pi m. . gnus dotale praesumi acquielcere voluisse fluctibus illius, adeoque cessisse libere iuri m, tuis exigendi complementum lucri in alijs bo Onis; contra enim impugnaberis, qui, nul-
Ium est rationabile fundamentum talis praesumptionis, nam sicuti ex eo, quod seu' m.isium eius pignoris superexcedant valorem fruinctuum dotis,quando aliud lucrum non ces caret, non praesumitur, quod Socer concedens tale pignus excedens illud donet g nem oppignoratario , Ita neque ex eo, quod fructus non adaequent valorem lucri. cessantis respectu mariti praesumendus est idem maritus id,quod requiritur ad iusium complementum liberaliter cedere , seu donare. Accedit, quod si Gener in securi- pro dote nondum rectistrum a So- expresse cessisset iuri exigendi fructus dotis ad sustinenda onera matrim nij posset illos iuste exigere , nec praesumensis esset do fiasse, ergo neque et latria ex eo, quod acceperit pignus, cuius fructus non sunt lassicientes ad adaequandum totum lacrum praesumendus eli gratuito cessisse iuei exigendi illum excessum, sed poterit illum iuste exigere . Consequenti tenet, quia non minus est ius aequum secui dum iustitiae ordinem ad exigendum to tum, quando laesio est in toto. ac ad exigendam partem, uando laesio est in parte, ergo si non praesumitur illud donare , quando nihil de tali donatione expressit, nec praesumi debet donare partem, quando nihil etiam quoad ipsam expressit. Dices iterum,maritus qui non accepta spromissa dote, nec pignore pro illa conue- nil cum Socero de tanta pensionum amnuarum, seu redditum quantitate, noto potest quid ultra talem quantitatem exigere, etiam si ob non solutionem illius m ius lucrum sibi cesset, ergo neque qui a cepto pignore ( cuius tructius communi prudentum iuditio lassicientes sunt ad adq. quandos fructus eiusdem dotis non solum in securitatem dotis, sed etiam ad fructus correspondentes recipiendos poterit quid
ultra talem quantitatem fructuum exigere,etiam si maioris lucri cessatio ipsi obueniat. Consequentia probatur, quia illa traditio pignoris secundum se lassicientis in fructibus ad adaequandos fructus dotis, ta acceptatio illius aequi ualere videtur conuentioni in antecedenti propositione expositae. Sed contra negatur consequentia . Disparitas est, quia in primo casu per conuentionem cecit cuicunque iuri ulterius lucrandi acceptando illud conuentum is Pro