장음표시 사용
371쪽
putare, quod diligentiam non adhibuerit
ad suum creditum exigendum, non enim
negligentia ipsius obesse debet diligentiae aliorum creditorum l. pupillus T. de ijs,qua in fraud. cred. Facit ad hoc quoque, quod habetur L ait prator S. se debitorem f. de ihi qua in fraud. cred. ubi dicitur, quod qui deis hitori aufugienti pecuniam sibi debitam
abstulit communicare non tenetur , ubi , . . bona Possessa non sunt, quod etiam con-his' ' firmat Ugolinus tract. de Curti c. I S. S. I. n. q. asserens quod ,qui debitam pecuniam accepit, antequam bona debitoris possiderentur, quamvis sciens debitorem soluendo non esie,non teneatur edicto de ijs,
quae fiunt in fraudem crediti. Confirmatur ulterius, quod posterioritas obesse non possit ius litiae acceptionis), quia N.is, Titius accipiendo tantum de patrimonio et aIFi, vlarari ,quantum ipsi tribuit, nullo pacto. Docet mutuataris si nec ius ipsoru in dimi
Π- -' nuuntur, quod enim de illas extrahit,prius atm t. Per Permutationem, vel venditionem a
dii, unde iure merito habetur i. se sponsus
sponsa S. circa venditionem s. de donat. in .cer vir. , et Naor. ubi, quamuis donatio inister virum, & uxorem prohibita sit,dicitur eamemquod si uxor aliquid acceperit tit Io venditionis a viro possit vir tantundem accipere ab exore . rationemque assertvgoli- olinus loco quo supra s. t. n. i. , quia Dua neuter ipsorum locupletior factus est. Non item obstare potest iustitiae acceptionis ius mutuariorum, eo quia illi non et habent a iure priuilegium , quo debeant praeserti caeteris creditoribus usurarij inultibi enim de tali iure constat; quod au
nulla iu- tem Ius non disponit, nec decernit, nec D -' - nos disponere, vel decernere debemus LP ab ea parte st. de probat. l. de pretio file P
Non tandem obstare potest, quod bona illa, quae accepit Iulius, fuerint de pecunia usuraria acquisitas nam, ut suppono ex ali- ibi dictis,dominium huiusinodi honorum
re vera acquiritur vlurario , nec ex eriquod pecunia , furaria fuerit acquisitum remanet M thecatum pro usuris,ut fuse dictum fuit Iub hoc eodem tit. contractus 3. 'pratiot. iq. assert. I. probata ., ergo si non
istat,quominus idem Titius pollit alia et, iis usurarij bona percipere, quae non fuerunt
.- ex pecuni s usurariss acquisita, neque ob mur stare poterit,quin pollit eadem bona recibe e em pere,quamuis pecunia usuraria aequilitat. - hoc enim, quod est fuisse rem acquisitam Per pecuniam usurariam non demit ratio nem dominis, nec constituit specialem hypothecam pro mutuatarijs. Dixi, dummodo tamen illud, quod accepte non fuerit specialiter opothecatum alicui ex intituarat is, nam hypotheca specialis in re operatur, ut secundul creditor, cui
constitutam,praeseratur in re ipsa empta de sua pecunia aliis etiam anterioribus f. licet et qui pol. in pig. ha. l. quamuis et de pign. tribuitque ius possessionis , & aproehendendae,& adipi lcendae Alber. Bra conf. ii tuas. t. , ct t. col. I. nec tollitur per alienati, seipsi
nem rei postea factam per debitorem ab teri l. debitor, de ibi Baldus de pio semperet ienim transit cum re, & eam assicit, de eius possessorem I. s praedium , de ibi Baltat 'de euictionibus, verum tamen est, quod in casu, quo Titius acciperet rem de patre, M s. 'monio usurarij hypothecatam alicui ex gmutuatarijs deberet ille mutuatarius adre. O repetendam rem illam prius probare sibi eam asDisse hypothecatam,quam ab eodem Ti- uitio acceptam iuxta I.de rebus, & ibi Docto. gres C. de donat. anth NULDixi item, dammodo illud, quod accepit non fuerit ex bonis eiusdem mutuataru per riurat aequistis. Ratio huius limitationis ex ijs deducitur, quae dicta fuerunt sup rius , nempe dominium usurariun nonia transire in usurarium, sed remanere in tuat aril, pro quo semper clamant quo cunque deuenerint , & ad ipsum innato quodam iure feruntur.
De Iure mutuariorum repetendi bona usurarij de manibus illius, qui eadem acquisiuit titulo non oneroso, sed mere lucrativo SUMMAENUM. Proponitur status dissic statis. r
Si Curarivs tradiderit, in donatarius ate perit non animo fraudandi mutuatarios, res tradita, et accepta non potest per mu
Si usurarias tradiderit animo fra dandi eos
dem maluatarios, sed tali animo non aeme erit donatarias reuocari potest. Ibidem
nemin Gararias tradiderii se e animo fraudandi, Ied donatarini acceptarat cum tali animo. Ibidem.
uisitio quarta. Titius accepit aliis
quid de bonis usuraru nulla re in compensationem eidem usurario praesti- ta, sed titulo mere lucrativo sic disponente ipso usurario sciens ex tali acceptione usurarium non esse soluendo mutuatarus ;Quaeritur an id, quod tali titulo acquisiuit
possit iuste detinere, an vero teneatur rMilituere, seu tradere mutuatarijs credit ribus . Haec dissicultas videtur plane dis 'soluta ex his,quae dicta sunt sub hoc eodem
titulo contractus I. prenot. I . assertis a Per se. hie aperitur aditur ad tertiam par- assere. 3-tem. Quia tamen iuxta nonnullas condi. -rsis hietiones potest diuersimode se habere, ideo hic
372쪽
hle etiam cum consideratione talium
conditionum eraminanda proponitur. Respondeo igitur, si tam usurarius . - quam Titius tradiderit. & acceperit non animo fraudem inferendi creditoribu
mutuatariis res tradita, & accepta, non
poterit a Tmo reuocari per eosdem mutuatarios; si secundo usura lux tradiderit. - animo fraudandi eosdem mutuatarios, sed
et tali animo non acceperit Titius, adhuc re uocari potet , si tandem usurarius non tali animo tradiderit , sed tali animo Titius acceperit, poterit etiam reuocari. Ratio prunae partis desumiturex S. item si quiam fraudens Iastu. de action. . et ex tot. tit
c., o F. deis qua infravd.eredit. ubi praecipitur ea esse reuocanda, quae illo animo doloso fuerunt alienata, ergo a contrari sensu ea non erunt reuocanda , quae e animo non fuerunt alienata. Conseque tia tenet, quia inclusio unius est alterius exelutio l. eum Praetor fideiad. c. nonne de
resum t. Ratio secundae partis est, quia ex tali reuocatione nullum damnum s quitur Titio, sed solum, quod lucrum non acquirat, quae duo sunt valde diuersa I. fimpennit. C. de covicilli. . quamuis igitur ex iniqua actione alterius nemo cogatur sum
istinere damnum, potest tamen cogi ad non ,--n gaudendum lucro,quod ex illa percepit. 3Mamula Ratio tertiae partis est, quia ex eo, quod animo iniquo acquisierit tu iniustus deten. 'si e tor rei in praeiuditium alterius, unde iure merito loco citato dixi, quod, quando
ruit conscius fraudis, seu praeiuditis cre&ram is toribus obuenturi non solum teneatur remem ipsam acquisitam restituere, si extet talis,D-- - etiam pretium illius,c no extet, si verbDon fuerit conscius teneatur solummodorem ipsam restituere, si extet,vel id, in quo tactus fuerit locupletior,si non extet, non autem pretium ipsius. Quod si inquiras e eist Titius teneatur restituere quando usurarius animo doloso tradit , cuius doli ipso
conscius non est, cum non teneatue ad reis si pra- Ritutionein,quando nec usurarius, nec ip-- . ara se particeps doli est . Respondebo , hoc prouenire ex dispositione iuris statuentis fraudem debitoris non debere creditor,bus praejudicare S. V.
An ad incurrendas paenas a iuret praeseriptas requiratur utarc formalis, an veta tuificiat virtualis .
TUM M ARIUM. Froponitur ecut sab Dis teminis. r. qud incidit in panas , ae s res fuat iradidiset sta formali titula m
Satis fit adversariorum instantiae s.
Disquisitio quinta. Caius non sub titua
lo formali, & expresso mutui trad, edit rem suam alteri ad usuram, sed ipsam titulo venditionis in alterum transtulit ipsum obligans ratione morae concessae ad soluendum, ad quid maius persoluendum, quam soluisset,si tempore venditionis pretium pro re illa erogasset. Quaeritur Iam, an hic aeque inciderit in paenas constitutas contra usurarios, ac si eandem rem tradidisset sub formali specie mutui exigens propter illud usuras, seu inter se. Proch dii quaesitum a fortiori ex suppositionc , quod idem Calui consuetiis fuerit res sua tali pacto, de modo vendere Respondeo,aeque incidere in paenas, ac si tradidisset res suas sub tarmali specie et
mutui cum onere usurarum Patiormitanasia c. ad nostram de empl. , in re dit. situ Pano, ster verae usura v. qua l. a. 2 tuarrus DC mitanus manuali c. i T. R. ago. Luxus tom. a. deiust. Sihi her iv. dij. 16. de mali. et vora feci. II. M S. 3. n. 238. Ratio ex eo deducitur, quia qui taliter rea suas vendit,n n solum re Lugus vera vlaram committit, ta lisque contractus in se usurarius est, sed communiter ra iis . -- omnium aestimatione reputatur, ut talis, erg non est, cur eximatui a paenis contra usurarios a iure irrogatis. Consequentia time ha- probatur, fuit iura sub taIibus paenis proe v
hibentia vi uras eo tendunt, ut tollandiu
ualitatem,quae ex peruersa usurariorum ingluvie in mutuis oriturin laesiones indigentium, & commune hominum scandalum, sed haec omnia aequh sequuntur, siue usurae exigantur ex mutuo formalit ea sumpto,siue ex mutuo alijs titulis palliato, Praecipue venditionis cum onere aliquid soluendi supri aequalitatem rei traditae ratione expectatae solutionis , ergo &
Confirmatur ex Papormua o in c. ad n yram de em L, in vendit. instrumentum eius,qui rem saam plus vendit ex eo,quod expectet solutionem,ac vectii ret,si itum
diate poneretur solutio, nu.lum est ipso iure c. quamquam de Cum lib.o.rationemque ipse Panormitanus asteri , quia talis usuratius est, vi Patet in simili in gavis ganti de Caris, & omnino publicus supponitur, ergo si paenam nullitatis incurrit, quia usurarius est, non est, cur eximatur ab aliis paenis, quae contra usurarios irro
Dices paenas contra usurarios non imcurri, nisi illi sint manifesti,&non pollini aliqua tergiversatione caelati, sed qui res pluris vendit expectando solutionem , ac venderet nonexpectando potest tergiuersatione caelari, ergo non debet paenis assici , quibus assiciuntur usurarii manifesti . . Sed contra qua tergiversatione e Forth iudices, quia apparet non invium, sed veM a
373쪽
, ditio. sed debilis quidem tertiuersatio. Quis non videt hoc pallium non .siasticiem ter tegere malitiam, & peruersitatem ficti venditoris, & manitasti mutuantis Quia
nescit dilationem temporis non esse meritor tam lucri Quis adeo rudia mineruae, ut nequeat disceritere hic tradi rem . ut postea restituatur in aequivalenti cum
usuris quod quid est aliud,quam mutuumet-rR Deinde iura contra usurarios non solum assiciunt usurarios omnino apparentes sed etiam palliatos, ut colligitur ex praecit.
is, ap- c. ad nostram, et L non dubium C. de tegi. . parento. rbs habetur Nec panas insertas legibus eu
tabit, qui Deostra iuris sententiam sava
S. VI. An pro notorietate iuris in usurario suiliciat infamia ad incurrendat
explieatur statas diruultatis. I. Bisamatio quamuis probata non fuscit pranatorietate ad incurrendas pallas. a. Isquisitio sexta. Titius non constan-
te de notorietate facti publice est
diffamatus , quod contractus usurarios inierit. Delata causa ad Iudicem plene probatur, non crimen ipsuin usurae, sed hiuisa sussicienter constare de dissamatione ip----, vir sius, quinimmo accedit unus icnis . vel ... plura, non omni exceptione maiores . evat D qui deponunt de ipso crimine. Quaeritur. an lim notorietat sit sussiciens ad iud cendas in ipsum paenas et Respondeo talem notorietatem nox Sis ue- sufficere Silvester verbo Uura'. quasit. I.
Percin qui asserit hanc esse communem Doctorum in , fenientiam, coaruuias I. Pamar. refol. e. I.
n. Mo ilia disp. 333. versquod vero,s alas Lugo dub. 3. n. i. Lugus disp. 26. Dct. 11. S. I. Alexan. R. 238. Probatur primo, quia fama sun cer, pliciter probata non probat Alexander inrisin. i. minore S. tormenta de quastionibus.f- ira Suod Pr*cipue veriscatur in criminalibus. p o. in quibus ncc semipleno probat, sed tan. bat non tum adiuuat alias probationes Sariolas in ' β' I. at qui natura S. eum me absente s. de ne-
p.rt. s. s. idem Dinvs F. de tecti.
..t,su, bus, Speculator denot. erim. S. tiam vers' super. Probatur secundo in suppositiones x o etiam, quod famae succedat unus testis,uel . tuor Plures iton mini exceptione maiores expilati, ' Baldo in c. i. S. cum autem de controver. Ω - Alex uis ara. , o ex Alaxandro in S. tormenta pheei tu . nult. eoI. de qaat .vbi asserunt famam cum uiua. uno teste facere praes a Puonem . Dosses probationem,quod idem eonfirmat iacuis
to . de Bust. in c. veniens elem. I. de testibus
asserens in criminalibus famam cum vno A. teste non plene probare , sed ad inducem dam paenam in criminalibus ordinariam ML,is ex vulgatis iuribus requiritur plena, de W-- .aperfecta probatio se ergo A c. Probaturer mirum tertio , quia ex communi Iuristarum, de ii ira Theologorum consensu ad inducendas paenas a iure praescriptas requiruntur pro- ,. : ahationes ipsa luce clariores de commisso misi, delicto,pro quo iniunguntur tales paenae, sed probationes,quae sunt de fama delicti, non de iplo delicto licet sint quoad notarietatem famae tales . non sunt tamen quoad notorietatem delicti ipsa luce clarior . ergo dec. Minor probatur , quia eum notorietate famae de delicto potes compati negatio eiusdem delicti. Probatur tandem, quia testes de auditu non probant l. testium c. de testibus Baldus in L non
conventicula de Episc., er cler. s. col. Persmodo venio ad quastionem,quod multo mamgis verificatur, quando testificamur tam tum de auditu auditus Ba dus in I. sancimus c. de d vers. rescrip. , re inhia bona fidei q. tes. vers dubitatur de exemplo c. de reb. 'ed. Paulus de cast. in l.publieati de tessam.
sed probatio de notorietate famae in ordine ad ipsum delictum est solummodo per testes probantes de auditu, nam si proba.rent de visu probarent ipsum delictum inon famam pratate eiusdem, ergo dcc.
S. VII. An ad notorietatem delicti quoad paena,
sussiciat contagio extraiudicialis ipsius usuraru . SUMMARIUM. Rafertur status praesentis quastiatis. r.eson suscit e febo exIrata tia is ipsius
DI uisitio septima. Non constanto
de notorietate facti, nec in iudicio coram Iudice de usuris exercitia a Caio idem ius coram pluribus consessus ense usurarios contractus imuisse cum pluribhus, dc praecipue cum Sempronio . Haemotus notitia confessionis contendebauidem Sempronius Caium In paenas contra notorios usurarios comminatas incidisse. Haec controuersia passim apud auctorea fuit agitata, & rationibus pro utraquo parte adduetis discussa. dPlacet cum sententia negante resp-- Salae .dere,quidquid in contrarium asserat Salas Liag apud Lugum loco superius cili, excepto ca- spM
m, qui refertur a Glas. c. a. d. Huris lib. s.; de cv, qai coram da et te, testibus iam uticula
374쪽
articulo mortis confessus est , se Pluries. caeter vi per paenas reprobaretnr, quod in viuere ommissita usuras, librosque per idem ius permittebatur, adeoque iura resignans mandavit usuras per haeredes restituendas . Hoc, inquam,casu excepto: Propter auctoritatem eiusdem Glosiae, pluriumque Doctorum penes silvestrum Hrb. . Cura s. quaest. I. probatur sententia ne-- . - gam a quia sola confessio extraiudicialis 'on inducIt notorietatem delicti in usura- rio ceteroqui non manifesto e. venerabili-
ia G. , quod comitiuatur ex eo,quod in iure nuda alia assignatur notocietas, praeter notorietatem iuris, & facti; ad notorietatem autem tutis non sufficit quaecunque cItra iudicialis confessio, quinimmo addit i luester loco, quo supra , nec susticere mandatum eiuldem viurarii de usuris re- lituendis, quia per hoc non fatetur si tu pliciter se usurarium, ted solummodo prae cipit , ut restimantur usurae, si appacue
An ad incurrendam infamiam iuris iusticiat quaecunque usurarum perceptio.
aexponitis feries facti, in eontrouersia. r. Quamvis de iure antiquo non incidere recipiendo moderatas riuras, de iure tamen
Satisfit aduersantium instantia. I.
DI uisitio octaua. Cum in iure ciuili
non prohibeantur moderatae usurae CT mutuo , ut videtur claro deduci pertextum in I. placuit t. quod in stipuI. f. do usuris, et mLIectas de reb. creditis si eeris cum petatur Titius pro varios contractus foenebres aliquot moderatos redditus exegit . Quaeritur,an in paenam infamiae inciderit,prout praecipitur l.improbum fanus C. quibus eX eaus infam. irrog. , di c. infa- mei 3. quaest. T. , cte. meter diletios de excessibus xl.
Respondeo, Titium quamuis de iure
a antiquo praecise non incideret recipiensi' moderatas usuras in paenam infamiae, attento tamen iure nouo approbato, & rhcepto incidere . Hanc esse communi Molina rem, di veram opinionem tellatur Moli disp. 33 . in principio . Ratio primae Paditis est, quia iura non puniunt, quae pedimittiant , nec per paenas repriinant, quae ' me nonoexcludunt, sed attento praecise rure antiquo permittebantur, nec excludebam i M.tur a deratae usurae ex mutuo, ergo pinnae irrogatae contra usurarios in iure non
atticiebant exigentea moderataa usuras, sibi ad inuicem contrariarentur, quod non iis poesi asserendum. Ratio secundae partis est, quia de praesenti communi iam conlaetu quo
dine recepta usum omnes tanquam repu. -'P-gnantes iuri tum diuino,tum naturali omni iure reprobantur, sed infamia iuris est
aduersus quoscunque committentes vis. rem a ras reprobatas, ergo quicunque committentes tales usuras eadem infamia iuris re probantur . Contra primam partem responsionas instant nonnulli hoc pacto, ex eo, quod a antiquitus permitterentur moderatae usu rae, non bene arguitur,quod illas exercem tes non inciderent in infamiam iuris, nam etiam modo in iure permittitur meretricium, & tamen, non tollitur , quia merem trices sint ipso iure infames, ergo etiam Titius considerato iure antiquo praecise per exercitium usurarum moderatarum incideret in infamiam. Sed contra dispar Dista omnino est ratio inter meretricium , & .st exercitium usurarum de iure antiquo,nam exedimeretricium in communi hominum con. 'me ceptu non permittitur tanquam quid li. citum, sed solummodo tanquam minua malum ad maiora mala evitanda, nec .LIus est ita insanae mentis, qui cognoscere possit in illo aliquam honestatent i exere, tium autem usurarum licet etiam in re non permitteretur tanquam quid licitum, in communi tamen hominum conceptuaprehendebatur permitsio, ut rei licitae, vel saltem communiter non aprehendet-hatur, ut concessio rei illicitae, cum omnes illas exercentes seruata dispositione iuris i . ..
in praecitatis locis allegati, sine ulla penitus suspicione labis infamiae eas erigerent Las palam, di in conspectu solis , quod certe ma Alli homines de sua ama, de honore nimium e lolliciti non praestitissent, si infamiam ex ' O illis in hominum aestimatione se incurrete esciuissent. Quamobrem,cum ex superius dictis paenae non incurrantur, nisi quando is , non possunt delicta tergiversatione caela- infamia ri, ex consequenti dicendum est in nostro casu non incurri, cum ipso iure fauente secundum antiquam hominum interpretationem , ta praesumptum sensum cae-
An plures actus usurarii requirantur ad incurrendas paenas. SUMMARIUM. Auisitionis sensus in easu partic Iari. r.
Per uenIchm, vel alterum actum usurarium. et ii Ran incidit in Pallas iuris. 2.
375쪽
requisitio nona et Sempronius semel
tantum, vel bisvhrarse contraxit, & ex contractu usurario percepit conuentas usuras . Actitatum fuit inter grauissimos auctores apud Dianam lom. i. pari. a. Miseeli. resol. 6 s. an inciderit in Nauat- paenas a iure praescriptas contra usurarios ras. Molina di I p. 333. in principio, Lauarrus manuali e. IT. n. 28 o. inaque serra existi. ruant non esse necesse ad incurrendas paenas,ut multi actus exerceantur,sed sui edire unum, vel alterum notorie exercitum, Salas vero dubit. T. num. q. qui pro se ei
Pariolus tat sa toliam, o Baldum, Lugus dicta dij. vii diis fia. s. p. a g. sustinent requiri Diciti, ' pluralitatem actuum, nec sussicero unum. 'vel alterum,quibus adhaerere videtur Diana ioco, quo supra,argumento a simili d ducto ab alijs casibus de clerico exercento omiam, & similibus. Respondeo, Sempronium per 'num,* vel alterum actum usurarium non incideiare in paenas iuris contra usurarios praescriptas. Colligitur primo ex verbis legis reprobantibus sub paenis huiusmodi usurarios. Legatur textus in I. improbum M-
--c. quibus ex causis ins irreg. ubi dieiturr , '' Improbum sanus exerce tibvs. Quibus pinsitis sic argumentor . Semei,vel bis com-- ui . mittere vluram non est usuram exercere,
sed paenae in foro externo impositae comtra usuratios ex iuris dispositione non assiciunt,nisi exercentes, ergo non afficiunt qui semel, vel iterum tantum commisit.
Minor probatur primo ex I. palam s. de
ritu nuptiar. , ubi dicitur, quae mulier I mel, vel iterum se commiscendam tradi-2 h. A, dit, non potes dici palam qu stum qu*'m I rere . Secundo, quia qui semel, & itelum risi vici merces aliquas vendidit non dicitur medi ve' e cator, qui semes,& iterum artificium ali quod init non dicitur proprie, nec in comeeptu hominum est artifex . Tertio, oviaraenae a iure canonico inflictae contra Cloericos sodomitas non incurruntur, in foro externo a Clerico semel tantum, 'e iterum sodomitich se commiscente, quaa patiue ill:e ex iuris dispositione sunt contra exercentes, qui autem bis tantum ae iam domiticum commissit non dicitur exeriscere, ut ex communi Doctorum auerit . . Homobontis de eas reser a. part. a. de measH' '' et eiures. s. in praxi erga sodom. consese sionem observanda animadu. 2. vers. Hi,-men, qui tamen sibi non aduersatur, dum paulo ante sub tit. quinam in casum in Ddant comprehcnsione i. asserit, modere in casum,quicunque eum mare nefario coitu in vase i debito etiam Ampi tantum D inimi.scent. dion inquam sibi aduersatur, nam
hie loquitur de pamis in soro interno, ut ipse expi im t paulo post dicens contra
canus . ctar min S. sodomia quaest. 3Itim. aliosque pluaeci, sed eorum assertio in foro exteriora
medicenda est , ibi autem loquebatur de paenis in foro externo quae solum assiel; t . inunt exercentes. Minor etiam primi adigumenti probatur, quia iura solum expri--- Imrmunt exercentes, quae cum sint paenalia non sunt ultri casum eXPressum extemia
s. X. An excuset ab incursu paenarum paruit amateriae in usuris .
Exponitur status discultatis. is Exponuntur varia extensiones. O restrie tiones, fecundum quas potis esse controuersi a. a. Mutuans per exactionem modici lucri emmaruo non peruenientis ad quantitatem
I ciente, fecundum se ad inducendam culpam Iathadem non peccat latis ter, nec obligatar sub Iaethali ad restitatio-
satisfit rationi opposita. .run incurrit panas inris , qua modicano quantitatem exigit pro usuris non P .cientem ad lamate. s. oponuntur atictoritates SS. Tatram, Urofolvvntvir. 6. Speculariuδ loquendo non incurrit culpam latis m,qui plures usuras minutas comet mittit cum mersis personu, quar M aeviata seorsim Ampia su ciens si adlathala, quamuis omnes simul sumpta sol ad hoc fuscientes, nec uiuidit m p nas iura
risu Filia grauitas desumi ex parte dammyra gi.m a laquendosce ntrahens Ron
est eximendus a culpa Iathali,bend tamen Usurarius modica exigens respectu singulicentenaris ab eodem, qua tamen repetita oro multis centenariis indaturent marm iam gravem,peccaret laibaliter , non tamen incideregin panas iuris, vis quana multiplicarentur plures contractvia imis
quibus singulis exigeretur quantitas Iut- petens adiathale . I
Duquisitio decima . Titius vlarariae et
contraxerat exigendo tamen a mutuatarijs supra sortem modicum luctum, quod iniustitiam grauem non inducit. orta fuit controuerua apud Dianam torn. q. Dianae t grati. M de paruitate materia resoL 3 o. an idem Titius per talem contractum cia Pam grauem contraxerit, di an inciderit inpaenas iuris, an vero fuerit immunis agrauitate culpae, & a paevis ratione Parm
Haec dissicultas, quamvis paucis expodiatur. Disilia
376쪽
latur ab eodem Diana loco e io, o a pro laesione leui, sicuti indignatur pro lass ' - sione graui, de si mrte pro re leui grauites indignatur irrationabilis est talis indigna-
minita ratin est cuia metum in ro
pediatur ab eodem Diana loco molanx tom. a. de ivst., o M. di p. 26. de mu-Lugus tuo, O hura s. g. multas tamen admittit extensiones, vel restrictiones iuxta diuerissum sensum, laeundum quem potest exa- a minari. Primo enim in ordine ad culpam inquiri potest,an usura ex genera suo sit peccami nota laethaliter , adeo ut in qua
in . cunque materia sit talis, an vero induat grauitatem, vel imitatem a materia,circal quam versatur . secvudo , in ordine ad c Paenas, an sit talis secundum se, ut iura ad ipsas incutrendas exigant grauitatem, anet et '' vero disponant de usura in quacunque' quantitate. Tertio ex suppositione, quod ad incurrendas paenas requiratur grauitas, seu usura in quantitate, an huiusmodi Paenae incurrantur, quando cum pluribus, ae lurarie contrahitur, sed a singulis exigi--r modicum, ita ut respectu univi ius Gue non sit quantitas lassiciens ad laethale. uarto, an incurrantur paenae . quando comparativo ad singulum centenarium . xigitur modicum, puta unam pro singulo centenario. comparatiuE vero ad i
Ram quantitatem mutuatam id , quod exi- Titur est tantum, ut perueniat ad quanti xatem lassicientein ad laethalem culpam ,
ruta si ex duobus mille nummis aureis
tio. Secunda ratio est, quia iurium in re leui non est in communi conceptu pecca tum laethale,ergo neque inaequalitas leuis Rallere ratione usurae erit peccatum laethalo .
Consequentia prabatur, uia in communi . . ,-- conceptu hominum magis Iaeditur dominus rei in iurio, ac laedatur in usura, siquidem respectu illius est omnino simplicit ea inuoluntarius, respectu istius non nisi imuoluntarius mixtE, & si in ista laeditur is re, non laeditur tamen in voluntate abi Iuth, dc simpliciter reluctante, in illo, dein re, dc in voluntate a olute renuente . Tertia ratio est, quia ibi non potest esse culpa grauis, ubi non est obligatio restitu. tionis lub culpa graui , sed pro modic hi,
quantitate excepta ultra sortem in mutuo non oritur obligatio resti tutionis sub gra' latis r.-ui.ergo dcc. Minor probatur, quia culpa flui consurgit ex laeti me, ex qua oritur
obligatio restitutionis. sDices grauitatem culpae non solum desumi ex re, in qua fit laesio domino, sed aret iam ex modo, quo fit, ex praecepto, cui opponitur, ta ex paenis,quibus subijcitur . Sed contri;haec omnia non augent grauimtatem culpae, quam non habet in se t mens 'Iaexigantur viginti ab eodem mutuat M talem culpae, quam n D n M . a - -
rio. ' enim precipientis talis presumendata,vid et
Respondeo primo, Titium per exactio- velit obligare sub graui, si graue est deI ,..... Rem modici lucri ex mutuo non peruem- Etum, sub leui,si illud sit leue, sic precep-5- .
o entis ad quantitatem susscientem Iecun dum se ad inducendam culpam laethalem Non peccare Iaethaliter, nec obligari sub Lethali ad restitutionem . Ita Lugii loco citato n. is a. , et est contarinis rationi , ' quae multiplexeta potest. Prima , quia In tantum usura iniqua est, in quantum
obstat aequitati contractus . sed inaequa- Iitas modica per modicum lucrum exac--,tum talis non est ex natura sua. ut inducari . T culpam laethalem, ergo usura non est uti i. qua laeitialis r, per quam exigitur modi
cum lucrum. Maior si se patet. Minor ut m probatur . Ad initicendam culpam lmthalem talis inaequalitas requiritur,qum tribuat laeta rationabile fundamenta et r. a i - grauis, de notabilis indignationis,sed mae-- qualitas modica per modicum lucrum talis non est, ergo dete. Maior probatur ex iis,quae dicuntur sub titulo de viiijs,de pec-
atls,nelnpe peccatum mortale, Ec venia
te in genere in eo primario disterre quod sta, illud sit fandamentum indigrationis diui-- grauis, istud vero non niti indignatio- .utinis leuis, ergo etiam in ordine ad culpam L alio lae thalam per respectum ad damniticati 'M si, item proximi, ut contradi stiriguitur acul- odi veniali talis inaequalitas requiretur, ra IT. - tione cuius damnificatus, seu laesus sit ra-
tum de non furando facit graue furtum, si sit in materia graui, leue si in leui, de pae Fraclua, nae ex natura sua debent proportionari r vit. delictit, modus autem etiam non aggrauat,nisi sit cum speciali, di distincta iniuria,&laesione vel in rebus, vel aduersias personam, ut per se patet. Deinde magis laesiuuqent modus , quo res aufertur per A et furtum, ac quo aufertur per usuram, sed ex eo, quod auferatur per furtum in rei ut non oritur obligatio res trutionis i laethali, ergo neque er eo, quod auferatur per usuraiu,si usura sit in re leui. Respondeo secundo, non incurrere pri snas iuris, fi modicam quantitatem exige- ret pro usuris sufficientem ad inducem dum laethale. Probatur, qui, paenad bet imponi secundum qualitatem culpae,
Auth. si ines ,& ibi Baldus in vir. non Ceommunia de Dec., ergo pro modicae exactione quantitatis grauillimae paenae cos tra usurarios impositae non incurruntur,
caeteroqui paena non proportionaretur via si, culpae: Neque obstare potestini asseraturi.nti. iustitiam vitulicativam quandoque plus exigere, quam fuerit ablatum, ut optime
di colligitur ex lege diuina Exodi 23. qua stit, statutum erat, ut si quis furatus esset, aut vindie
i irinabiliter grauiter indignatus . Minoe bouem, aut ouem, & occideret, vel ven es etiam patet Tuli regulariter loquendo deret, quinque boues pro uno bove res li- .. .
iliter grauiter indignatus . Minor eouem, us Vm, tam patet , qui, regulariter loquendo deret, quinque boues pro uno bove relli rationabiliter grauiter indignam meret, dc quatuor oves pro una Pueher:
377쪽
to pro leuiori delicto potest assignari, de interpretari, ut voluerit delinquentes in meurri gravior paena, adeoque falsum est, modica quantitate quoad penas comore. quod paena debeat proportionari delicto; hendere. Neque dicas,esse specialem rata
praeceptum illud diuinum est ceremonia. - i ta i- . --. -
Ie, non iudiciale, quod propterea solutum
est, nec amplius obligat; tum quia Deus utpoth quoad res omnes dominus, tum Proprietatis, tum iurisdictionis potuit inpaenam commissi delicti longe maiora i apiara. exigere, ac exigere soleant Iudices , des msi aeri Principes temporalcs . tum quia licet etiam piotestates humanae, siue saeculares
Volonoribus delictis grauiores paenas rem propter actuum restrictionem , sed ' imponere ex aliqua Iusta causa nunctuam tamhn supponuntur imposuisse, nisi ex
viti semet,vel bis delinquentes, quia scis uret non sunt exercentes, ut supra raptimis hamus, quae ratio non militat pro delinqquentibus in modica quantitate, qui pose
sunt etiam este exercentes; contra enum. impugnaberis, nam quiro, cur non comis prehendantur in rivis non exercentes, nisi quia unus, vel alter actus non praesumitur ipsum constituere grauiter delim Mellam minor quantitas non constitus
aliqua graui paena pro aliquo delicto in iupponit delinquentem in modica quanti. genere illa regulariter non extenditur ad rate in exercitio plurium actuur vella. -
genere illa regulariter non ertenditur ad delictum ratione materiae, vel alicuius alterius rationis leuisIimum, sic de facto grauissimq paenae impositae sunt pro furto, quis tamen diceret eas incurri per furtum modicae quantitatis , & leuisti mussi e sic
tum,quod an, de quomodo possit compaticum modica quantitate in tertia respousione mox componenda examinabitur . Contra hanc secundam responsionem . nonnullas auctoritates Sanctorum Pas
contra simoniacos grauissime iniunguntur trum afferunt A bo vi de Leone de ossieio Cht,h, PT et m*n inviti apud D am . UT O Uri. g. raeol. I. n. set. . ta praLugui. g cq 'pamitatem ma- auctoritatem Augustini relatam in e s M.
accipere non pecuniam Diam , sed alie id ue Hye-
eitur de tulima vindicatiua exigente Suidquam maius, quam ablatum sit, taimponente grauiores paenas, quam de
accipere non pecuniam Alam , sed alie id O planuam aedicti, siue ista irituum si ,sul N; a mnum lup otium , sae quodlibet aliud, sapiusquam deacii expectes occipere, foeneram cor es. Secundo Hyeronimi relatam in mputant loco euato. Ali pro pecunia foeneis rata Iolent munuscula accipere diuerse gen ris, et non intelligant usuram appellari, insuperabundantiam, quidquid illud est , se ab eo, quod dederint, plus accepertim, de et linemnum, ergo etiam per munuscula . quae 'certe important modicam quantitatem, L ' di di quodcunque levi limum , quod in Vmbatur secundo eadem responsio . Portatur per illam Particulam, quidquid. ns contra usurarios imposit; non in- usura veri committitur, S penae usura- curruntur ab illo,qui semet,vel bis foenus riorum incurruntur . Sed sistamus queri 'cXercuit, ergo neque incurrentur ab eo. primo cum D. Augustino, qui quid aliud qui in leuissima quantitate alteri menera- vult per illa verba d quo aliquid Hascuam ae in.uit. Antecedens probatum est supra, in dedisti expectes .ccipere nisi damnare usu sequentia probatur, tum quia magis lidiis ram mentalem Quid pro illa alia sul hau tur iustitia contractus per foenus aliquod illud triticum sit, siue vinum, sud oleum talin magna quantitate semel, vel bis exerci. quodlibet aliud etc. ruit erroneam illorum O' tum, quam per foenus aliquod in modicis clamnare sententiam, qui somniabantur lima quantitate, ergo cum ping imponan- vluram nullam inesse, nisi ubi solueretue
tur in ordine ad euertendos homines nis decimia aes aliqs rara sim P ...
errara , g - ei paenas , quam de isti .. Iictum secundum se exigeret inscendum est Ua eau veri sicari, quando in impositione talis D t-- pinae delictum etiam leue exprimitur ur. gente aliqua iusta causa. puta ad remo- ,. - emam a quam procliuitatem in aliquid ......e . delictum, quq uon posset, nisi per grauiosimas paenas amoueri, secus autem, quan do nihil exprimitur . timc enim standum est communi praxi, secundum quam psu non extenditur vltra grauitatem delieti.
tur in ordine ad euertendos homines ab iniustitia contractus, si per foenus etiam Non ini. in magna quantitate semel vel bis exerci Ox tum non incurruntur , nec prisumendum iis v. est uicurri per foenus in modica quantita- ,... te , tum quia non minus videtur arcere, --,ai, ab incursu penarum restrictio actuum, ac restrictio quantitatis , siquidem si hegni- mgne interpretandum est ius, ut nolueritu , L ita strictia coarctare semel, de iterum de- damuare intendere lui temere sentientes linquentes, non est, cur debeat ita rigido sibi studebant non esse superabunda tiam
pecunia actualis supra sortem y Caeterum ubi nam colligit inphonsus de Leone ex verbis Augustini reprobari tanquam obnoxiam rinis perceptionem usurae In m dica quantitate i Alloquamur postea cuiusi veronimo , ipsuinque interrogemus quid intelligat per illa verba munuscula diaersi generis,dc per illa, quidquid illud est. Certe respondebit, se illorum insaniam damnare intendere,qui temere sentientes
378쪽
lam , de usuram accipere aliquid supra gulorum nulli conferatur notabilis initio fortem, quoties illud, quod accipiebant ria, nec grauis indignationis rationabile Non esset pecunia, vel quid diuertum a re mutuata, quod a nobis tanquam con . Dum rationi libentissime conceditur, sedlide ex hoc colligitur , quod ex mente Iyeronimi damnentur usurs tanquam. ubiecti pinis in modiea quantitate e Dites colligi ex illo verbo Munuscula sed' h responde quiso, quomodo consonat illud verbum eum illo alio, quod subditur cilibera superabundatitiam 3 Certe superabum is, d n in , quae ex vi nominis aliquid ma---- gnum importat non potest congeri per
Mesaris leue munusculum. Vis igitur vitare con-aa trarietatem verborum in eodem textu, a qua contrarietate maximE iura abhor-
rent i Dic per ly munuscula intelligi quid
Paruum non absolute, sed comparative ad sortem, quatenus est quid minus ipsa sorte. Sed liberaliter agamus cum bonfode Leone, de ipsi demus , quod San Oi Patres per allatas auctoritates voluerint munuscula, de quodcunque lucrum etiam in modica quantitate esse usuras . Quid indE An ex hoc sequitur quod comprehendantur sub paenis Certe etiam furae tum in modica quantitate non desinit esset Mn..,Ira furtum. Quis autem diceret modicissima
ma-furta cadere sub pinis, sub quibus cadunt furta maiora 3 Quis diceret pro furto unius Iulia laqueo furem suspendendum Eo Respondeo tertio, per diuersas usurasae pluribus exactas, quae omnes simul acceptae secundum se constituerent quantitatem susscieritem ad loethale, linguis tamen seorsim accepi; non sunt, nisi venia. es, nec subeste speculatiuE loquendo Ti.eium culpe isthali, nec rinis a iure prae Uriptis contra usurarios . Ita in simili decuriis pluribus minutis senserunt aliqui
apud Diaeam , Senaducura pari. i. c. s. m. n. ag. Sa Ferbo furtum num. E. Probatur prima pars . Per varias usuras a diuersis exactas,quarum unaquae.
vie sit modica non contrahitur grauitas xulpae nec ratione damnificatorum , nec ratione damnificantis , seu accipientis ad MM M. usuram . ergo nullo modo contrahitur Perlaparum conserunt, qus congregatam, o culpa l*thalis, siquidem tota iniquitas in in unum maxime pollent,iicque in ordine ad peccato usurae desumitur ab iniustitia, a politico magli elucet gloria, de potentia publica ita ut unus laedit, alter laeditur . Antecedens Reipublicu per nonnullos er*potentes - ' quoad primam partem probatur , quia quam per multos in uno. vel in altero Iu-e H Quid enim damni fundamentum . confertur tamen talis sis a iniuria , de tale fundamentum respectu tam ad omnium simul, dc respectu communitatis, amicae quae ex illis modicis usuris posset desume rem re notabile adiumentum, & commodum, cum per illas posset aliquem ex Republi. Uca benemerentem notabiliter iuuare, vel M-- debitum aliquod eiusdem Reipublicae exis senset tinguere. Sed contra, cum omnes,respe--ι -
ctu quorum facti est laeso, ad inuicem in
bonis non communicent, non est, cur ex
laesione unius in talibus bonis augeatur laesio, de iniuria in altero, & cum adimibcem non dicant ordinem non habent secundum se constituere unam grauem Jq-sionemsecundum quam sit fundametu rationabile alicuius grauis indignationis, ta sicuti ex eo,quod unus plures itu grauiter, sed leuiter per detractionem laedat in fama, de honore non consurgit ex omnibus Fari Miaethalis culpa,nec aliquod onus rellituen- ais Dis
di subiginali, vel omnibus, vel singulis, nec conflat respectu omnium sandamen tum grauis indignationis , eo quia tisio ' -
unius non communicat cum Issione ali
rius, ita ex eo, quod plures in bonis forcinnae laedat non potest constari tandamentum grauis indignationis rei pectu omnium,ex quo colu urgat culpa grduis, vilonus restituendi sub graui, cum in eisdem
fortunae bonis nec communicent, nec seruent aliquam connexionem, seu depe
dentiam. Ad id, quod dicitur per ordinem ad communitatem, dicendum enhanc non grauiter per usulas modicas exactas a pluribus laedi , tum quia aeque respicit omnes Reipublicae ciues, parum. Res v b. que curat, quod unus ditescat, alter in ali Suibus deficiat, cum omnes due si sint a ipsius iurisdictioni, aequamque commodi suo, is tacem possit, vel ab uno, vel ab altero percipere ; tum quia magis confert ad eiusdem Reipublicae utilitatem, quod alia qui in eadem reperiantur ditiores,quamis quod plures aliquo modico non priuem
tur, multa mim modica in pluribus dis D satamia gravitas ex parte damniscatorum ex sinpura politis,& iulius alibi proba is, dum, I de restitutione, desumitur ex fundamen to, quod ipsi confertur per laesiouem, ra.
rationabilis grauis indignationis , sed per
'si usuras modicas a vati, acceptas i illi ex his confertur grauis, & rationabilis indignationis Proximum fundamentum Liuiisdem nulli infertur notabilis iniuria, ergo ver ipsas non contriastur grauitas cub
Dices primo. Ulo,quod respectu sim
confert Reipublici, quod Paulus, d a , .ur Iacobus, v.g. ex multis bonis, ibus Mu- - , quadent singuli uno Iulio Priventur: tum tandem, quia comun tu non grauitet' 'laditur, nec subit rationabile fututamen. tum grauis indignationi&, ex eo, quod plures libere alicui determinals personi iurcedant singuli vinumvel alterunt Iulium, crM ncque ex eo , quod ex vi alicuius contractus ab eisdem exiganturinon enimia talusit alis, quia illi lique conserm
379쪽
eur, illi illieith exiguntur: citerum itio dine ad damnum Reipublieae idem: omnino est, ex eo autem, quod illicite exigan tur,non inducitur iniuria grauis eo quia respectu singulorum estusici leuis. Dices secundo lisio, cuius abominatio est apud Deum, est grauiter peccamino se, sed laesio plurium in multis modicis
parit abominationem apud Deum, er- - - go grauiter est peccaminosa. Maior paris apta tet , quia abominatio simpliciter sumpta sine aliquo additamento regulariter non consurgit ex culpa leui, cum ex suo con ceptu odium importet. abhominari etenim. O odio habere aequiparantur i Deus autem odio non habet delinquentes solum venialiter, cum per veniale delictum non priuenthr ipsus gratia, nec constituisantur ipsus inimici. Minor probatur ex AM-- illo Protie, b. ii . Statera dolosa abhomina. ditio est apud Deum , de ex alijs similibus scripturae locis, sed laesio quae fit per state.. - . ram dolosam , est laesio plurium in modi- ei, , ergo &e. Sed contra abhominatio, quae consurgit in Deo non est praecise ra. tione lesionis, sed ratione prauarintentio.nis in ludendo, quae intentio secundum se mortifera est, cum in praeparatione animi sic operans intendat ex mammona
iniquitatis dissescere i statera enim dolosa apta est secundum se non solum in paruis alismi' laedere leuiter, quam in magnis grauiter offendere,& per cosequem,qui illa 'titur, que dispositus est ad vel in modicis, vel in magnis is endum ; loquitur autem scriptora de ilatera non secundum sep ., cire, sed prout est instrumentum decipientis, quod imitatur naturam fui princi-
. palis, ad cunis normam, & intentionem operatur, de propterea maiorem, vel mi- iura. --norem abominationem sortitur , iuxta a/. maiorem vel minorem intentionem operantis. Cum igitur dicatur abominatio ita .ra apud Deum, quq iuxta di sta in instantia os in irrum stipponit grauitatem in obiecto abomi- me nabili, arguit in operante intentionem grauiter peccaminosam, ratione cuius di- abominari . cum obieehim ipsum utpote diminutum in singulis,quos assicit, vera m. non sit tale. Huic nostrae responsioni obsistere non videtur Medina contraria sen-Medina tentie propa metator aceremus c. de restitat. quaest. io. infin. dum dicit, 'Non est perea. . t ni mortale, mile id ita fraudem legis de non fura do non faciat, sed quid forth non habet
F, ' alias, vade ipse, et familia sua muat , ex
qMam cuius mente sic arguo,exigere quid modi exin mur cum a singulis non est peccatum moriale, - - nisi fiat in fraudem legis denota furando, ergo secundum se non est mortaliter pectare., , . caminosiam, sed dumtaxat prout impor. - . - tat peruersam intentionem legis haud an axel .ia dae dum deinde subdit, sed quia forte h/halim habet alias und3 vivat, non exprimat per
uam cuiu*unque alterius,quod colligitua ex illa particula, forti, sed ad luininum per illud exprimit aliquam causam, per quam licet lucrari, sine quacunque culpas non autem excludit alias causas, per Suaa pollit lucrari cum culpa solum veniali. Dices tertio, qui ex immenta tritici
aceruo ad Rempublicam pertinente duos, vel tres modios auserret laethaliter peccaret, & tamen leuiter singulos Reipublicae ciues t deret, ergo is sio Plarium in m di ccis potest esse peccaminosa lithaliter . Sed contra ille aceruus tritici, qui asseri rapia tur Reipublici , dupliciter potest sumi; et i
primo prout ipsius dominium neque qu, ad partes non remanet penes singulos Reipublici eiusdem ciues, seu penes plures ipsorum,sed omnino translatum intelligitur in eandem Rempublicam tanquam in corpus aliquod politicum capax dominii, cuius nodi esset,si ille collectus fuisset a prediis, quoruin dominium esset penes eandem Rempublicam priuatiue quoad ciues in particulari, vel esset collectus ex . plurium ciuium horreis in ordine ad eius dem Reipublicae commoda ratione verum galium,seu tributorum,cui propterea d minium acquireretur . Secundis . proue dominium ipsius remanet secundum partes penes plures eiusdem Reipublicae ci-udi, qui illum coegerunt, diuidendum pustra in singulos iuxta proportionem attributi ab unoquoque, qui esset stilummodo mconstitutus sub Reipublicae custodia . vel alio modo , dummodo tamen dominium resideret penes eosdem Reipubli ciues asi primo modo sumatur grauiter quidem, dc lethaliter peccaret, sed non esset Isuo plurium in modicis, sed eiusdem in magna& notabili quantitate lassiciente ad lae-thalem ; Reipublica enim hoc modo sumpta raprstentat unum solummodo R. lG-
corpus politicum, cui propterea per abla- . tionem talis quantitatis iniuria grauis in .ii, larretur, eo modo,quo grauis ista inter retiar Religiosorum communitati capaci
laethale auserretur, si secundo modo etiam regulariter loquendo grauiter, talitet peccaret i taen quit illa ablatio,
quamuis esset aduersus plures Dominos sumeretur tamen per modum unius , quantum esset ex intentione auferrentis talis, ac si ab uno tantum auferretur ilicis quantitas i quod si supponas, quod aus . . . rem non auferret, si sciret illum aceruum esse unius dumtaxat domini; quaero a te cur non auserret si respondeas,ne pecca- Eanr-ret lethaliter , inlaro statim , ergo hoc faceret in fraudem legis de non fucan o , ,--, . , fraus autem ex vulgatis iuribus nequix sies,u suffragari auctori , quod autem sacerct m --, c,
fraudem legis ex do euincitur , quod m- Iae tentio ipsius est auserendi illam quanti- r e
hoc tantum caul. v sic luctandi exclusi. ratem,ti quod solum merit in adimentio
380쪽
nem ad eandem legem eludendam a tum qua rationabili er non debet grauiter et quia grauiter sideret ius communitatis, Ineuius custodia supponitur ille acerum, quinimmo etiam ius singulorum, qui ex suo triticum illud in unum coegerunt. mus acquirit onus non solum pmprium
Tonseruandi, sed etiam illud socii , & tua
omnem illum aceruum aduersus quemcumque, ut inoffensa seruetur societas, &ius communitatis, quod non militat,quam do unus non communicat in bonis cum
alio, in quo sensu procedit nostra res
ponsio. Hactentis diuagati sumus ad probant dum strauitatem non desumi ex parte . . . damnificatorum,quq erat prima pars pro halionis in antecedenti positq; nune re manet probandum nec desumi ex parte damnificantis, seu accipientis ad usuram, quod est secunda pars probationis eiusdem antecedentis, atque hoc sic euincitur. Si que est ratio, propter quam consurgeret grauitas ex parte usurarii 'delinquentis .. talis, maxim is quia iustitia, quae per contractus - usurarios lyditur, secundum se non solum
galeat, respicit,ne alius in intra diabeat,quam debet evam ha habere , sed etiam ne alter plus habeat, . -- quam habere debeat, quod non saluatuc
in hypothesi nostrae responsionis,in qua v iurarius plus in magna quantitate , talassicienti ad laethale haberet,quam habere debeat , sed haec ratio nihil penitus
euincit, ergo&c. Minor, in qua tota est
dissicultas sic probatur. Hoc, quod est, quem plus habere, ac habere debeat non M. AEL est peccaminosum, nec contra iustitiania , nasu aD- quando non est cum laesione alicuius, erago neque erit grauiter peccaminosum,c nec contra iustitiam,quando non erit 'cumh. . . Is sione graui, sed tantum leui, sed ex supra probatis laesio plurium in modicis non est grauis, seu grauiter peccaminosa secum dum te, ergo ne ue hoc quod est plus habere, quam quis habere debeat in hac hypothesi erit grauiter peccamino m. A tecedens probatur. Qui acquirit res a d mino habitas pro derelictis plus quidem . habet,quam habere debeat, ct tamen pee hoc non peccat laethaliter , quia talis acquisitio non est cum laesione Domini, ergo hoe,quod est plus quem habere, ac
habere debeat non est peccaminosum, nec contra iustitiain,quande, non est cum linsione alicuius . Prima consequentia pro-Da 'ha batur, tum quia ita se habet sitnplieitet sim ad simpliciter, sicuti minus ad minus, & ε- - contra,sed ex eo, quod nulla sit laesio in ij j.,tu a, . qaae ad iustitiam spectant nullum consuris
isti se git Peccatum, ergo etiam exeo,quod mota at e dicasiu leuis sit laesio, non nisi modicum, 'AE seu leue debet peccatum consurgere ; tum quia,qui rem suam habet proderelicta per peccatum non laeditur ab acquirent quia de illa non curat, ergo neque per peccam
tum grauiter laedetvi Ni in reisditur, de
Dices primo, disparem esse rationet in acquirente res habitas pro derelictis,ac
in acquirente usuras ex vi contractus, siquidem ille acquirit ex libera cessione Domini eo modo,quo acquireret ex gratuita donatione, hic autem acquirit nox, libeth, sed ex conuentione non cedente domino sponte , sed transferente ex vi oneris contractus,adeoque in illo iustitia non curat,quod plus habeat,quam habere debeati quinimmo cum illud habeat ex iusto titulo de iure gentium non potest dici, quod illud non debeat habere, curat in tem in isto, ne ex vi contractuum plus habeat, quam habere debeat cum in contractibus semper exigat aequalitatem , cum autem haec squalita respectu usurari j non reperiatur, sed inaequalitas in magna quantitate lassicienti ad laethale, ideo indiscit noxam laethalem propter laesionem iustitiae. Sed contra, non recuso conced re per contractus usurariosLedi iustitiam, nec visumo illud argumentum ad inferem dum, quod sicuti non violatur in acquisitione rerum a Domino habitarum pro de- ...., relictis. ita nec violetur in acquisitione reis . l. rum per eontractus usurarios, sed tantum tur nintendo argumento a maiori ad minus et '
probare,quod si quand, non laeditur iustertis non est laesio iustitiae , ex eo, quod quis habeat,quod suum non erat, ita , &quando grauithr non laeditur ius eiusdem tertii nec grauiter laedatur eadem iustitia, per hoc,quod acquirens habeat,quod habere non debuisset , sicque comparo in acquisitione rerum laesionem nullam ad peccatum nullum, & laesionem leuem ad
peccatum leue, in quo non video, cur argumentum non debeat tenere. Dicere de-
inde, quod iustitia in contractibus exigat aequalitatem, quam non respicit in liberis Noa D editionibus eodem modo, est dicere, quod in inaequalitatibus iustitia contractuum. et 2 datur, sed videndum in omni contractum 'secundam se,& singillatim accepto, an essi qualitastruet datum,& acceptum sit preca-- magna, an tantum leuis; si magna, certe me a M- erit proportionata Issio , & per conse inquens etiam noxa magna, & grauis: si illa inaequalitas sit modica, etiam laesio erit modica, & culpa leuis; sicque debet fieri comparatio in singulis contractibus dati ad acceptum , non dati in omnibus comtractibus ad acceptum in omnibus, cam
unus contractus non communicet cum alio, nec unus ab alio dependeat. Hoc non recusantconcedere contrarit senten. Bon iis assertores acerimi. Bonacina de eon. tractibus d p. a. quali. g. puncto R. prop. a. n. s. vers hinc patet ubi habet quandos urta eati ratanm fiunt in eodem genere negotij, neque rese in quibu pectu eiusdem communitatis, neque breui m. is ieriore non censera moraliter eontinuari, ita et