장음표시 사용
101쪽
, In Lib. de gener.& corr. E sa opinio refellitur, Sc rationes diluuntur. Cap. 8.
STO RV M opinio mihi non arridet, pertimesceremqu et cui uerumfateam eam tueri , siquid pluribus destrui
potes,prater id, quodsi Ioagram. parum conseat.Trimum, crasso.tertio coeli tractaturus de elementis,ut generabilia oecorruptibilia Meth ait in primis se inuectigaturum, si omnimo es generatio, si haec ab Ariclo dicuntur,ut Ioagram.tescetur,ergo Nositum est in libro de caelo agi de elementis,ut generabilia sunt, ueluti etiam in raeprooemii hoc idem ponit Ioa. gram.cum ait in terris cali agi elem: ta eae selasticem gigni, si igitur in libro de caelo de elemetorum generatic ne fit sermo,ergo frustra hoc in laero. Traeterea ubi de rei natura agitur, ibidem accidentia inquiri ect necesse, si autem in libro de coelo de elementis habetur doctrina, ct eorum accia dentia inquiri oportebat, in quibus generatio ct corruptio numeratur. Deinde sicut de caelem corpore menditur an genitum interiturumquest idem de elementis erat sciendum,modusque eorumgenerationet; explicandus.Si igitur id in libro de coelo quaesitum est, frustra hic repetitur, ne his de eadm re sit faciendus sermo quare sub Iubiecto huius facultatis elementa non erunt comprehensa. Traiatur etiam,quod si h c traduntur, que communiter res oes oravi, hinteritu ubiectas cousequuntur,ut putavit Ioacram . in poclerioribus libris fuisset ver retiumsigiliatim de elementorum ortu 'ibi: nam tene. Uristo. 3 .physpropria tractatio insequi rechimu r cum Aristo. non egisset, non e ussicadum communiter hicuisseri de corpore generabilio corruptibili. Deinde insecundo huius a tex. Eq. que ad q5.de elementorum ortu dissutatur,ergo nocommuniter de corpore generabili O corruptibili.Praeterea principia subsubjecti nomine non funt comprehendenda, at elementa hic perinde ac principia tractantur,ut Averr.tectatus est I .coeli. Deinde omiserunt considerandi modum,qui magnoperesubiecto necessarius es faber etiam lignarius S primus philosophus de corpore generabili ct corruptibili disserunt. His constat falsitas huius vianton S.Soluamus modo rationes.falsum in iliud, quod in principio
102쪽
fuit sumptum nempe in libro de caelo elementa consideram, ut suntarerna,pro perfecta enim cognitione rei est necesse ea omnia noscere, qua eis insunt, elementis autem ortus di interitus insunt, quare de illis erant cognoscendi. Praeterea eo modo quaeque res cognoscenda di tractanda es,quo est,elementa ortui ct interitui Abimuntur sic igitur de eis erat reddenda doctrina,quod porro ex Ariclo.ter lio coeli habetur,ubi de elementorum ortu pollicetur se uerba facturum,ueluti diffusius paulo ante dictum est. Verum pro fututione eorum,que ab Arilio .eferuntur,animaduertere oportet,duobus modis considerari posse elementa teste Auer.tertio cetii, uno modo,ut uniuersisunt partes, ita de eis disseritur in libro de coelo, aliou si modo,ut mixtorum sunt causae,ueluti hic pertractantur.Dicimus igitur de elemetora generatione hic fieri sermone no v miectu sed ut subiecti principia sunt, mixti deinde generatio attEditur,titsubiectum. Possumus itaque dicere,de omni genera tione hoc in libro disputari,ct qua simplicium di quae mixtorum es,uerum de elememtis aestur,ut casse funt,de mixtis uero u ubiectum ad postre respondemus, quδd non temper id struatur, ut is ora praefam ne tetigimus, uiscitare degenere di de communiora prius fiat dijuratio,cum enim occasio requireret,ut de elementri, quandoquidem uniuersi partes sunt, ageretur in libro de coelo,ibi de eorum generatione tractandum erat fieri igitur non poterat, ut alibi de eis perseseret consideritio, o igitur modo hic erant dissutanda .
IOR M reiectis sententiis, modo no ra est adducenta,quae ut eluceat,nonnulla accipere oportet,primum est
ut etiam paulosupra tetigimus, quod de elementis duplex potes fieri consideratio,uno modo tractaripossunt,ut uniuer et partes,ut de eis dictum est in libro de coeloelio uero principia,prior de eis tractatio licet prorsus non sit sine retone ,
cum ut alterius partes considerentur,minorem tamen includit collationem,quam si ut principia consideremtur siquidem prosubiecto in parte facultatissumi possunt.merito ista dissutatio huic praefertu , quare fatemur hic agi de elementis,ut tamennuxti principia sunt, b
103쪽
e ut patet primo huius S in principio fecundi. Ese a tera timem ide gem' dum, subiecti duas esse partes, nempe rem consideratam, quam q* ' Assylatini partem materialem vocant,di modum consideradi, quae pars formalis ab eisdem dicitur: subiectum a nobis contatuendum duas has partes habere necesse in, pro re considerata corpus mia tum sumimus, Verum quid per corpus mixtum Itelligamus,accipi oportet. eli autem corpus naturale duplex,unumsimplex, rerum mixtum, vocatur simplex,non P ex albs non sit compositum fed quia elemetorum mixtione non conmi, x eluti caelum et quatuor elem ta,que ex una tantum materia ut puta exprima effinguntur. Dicitur corpus mixtum,quod praeter primam materiam in sui constitutione etiaelementa capit, id duplex vi, num imperfectum, alterum perfectum,dicitur imperfectum aut quia ex quatuor elementorum mixtione no Glicitur,aut ex imperfecta eorum omnium compositioneud
quomodo se habeat interim m ambiguum,o insequenti praefatione declarabitur ,sunt autem mixta imperfecta res meteorologica .ma tum autem perfectum adhuc duplex es, unum quod anima caret, sicut mineralia,alterum uid est particeps,quod aut uitam vivit uegetassem, veluti piamtae,aut sensitiva, ut mimalia, tot igitur mixti speciessunt. His positis sic rem possumus moliri,cum in libris,qui deinceps sunt,de vari, mixtispeciebus tradatur doctrina,de mixto in communi prius erat loquendum,cuius disciplinae liber hic in aratribuendus. Praeterea id subiectum Babiliri oportet,cuius facultas accidentia contemplatur,hic Tero de mixti accidentibus disseritur, sicuti de ortu, teratione,=auctione, de quibus Ars. in hoc pria i.de gem&mo proposuerat e locuturum,qua licet etia elementis insint, horti cor, x . tamen gratia non inquiruntur, nisi quatenus mixti sunt principia, veluti etiam de mixtione persiicitur,de qua in calce primi disseritur quae mixti m,di non elementorum. Praeterea id es subiectum, cuius principia indagantur, mixti principia facultas haec venatur, ut puta materiam veluti quatuor elementa,de quibus multa agit in se
eundo ad textum usque et r.de agi s causis exordituraemonem rex.s i . que ad finem is de efficiente,quod es corpus coeletie, de quo pollicitus fuerat se locuturum in primos quidem de Miuersali ess- i. de gen Ieiente egit in octatio phshic vero de proaimiorib. Sproinde tem LoLmia . 3 3.dixit solem accedentem O recedentem esse causam generatio-
104쪽
Is ct corruptionis.tractauit etiam deforma,qui ct finis est, ut patet tex. q. Quare cum in primo de ortu,qui communiter elementiser mi, tis ines,dixerit,elemeris quidem ut principia,Or mixtorum materia sunt, miatis uero, risubicctum, insecundo igillatim de elementorum generatione loquitur a rex. Xq. usque ad q d. intellecta semper ea conditione quatenus sunt principiata tex.uero 6. usque ad si .de mixtorum generatione.Sed hic oritur dubitatiosi de elemcnto rum generatione habita fuit tractatio in libro de coelo,utpaulo supra diximus,cur ea hic repetitur e quae enim in communib. Oprioribus libris dicta sunt,in singularibus O in inferioribus supponuntur. Da gram.in primo huius com. Lor .ait in libro de coelo Arisotelem Uendisse elementa nec ingenerabilia nec incorruptibilia esse,nec ex aliquo alio subiectosieri,nec esse infinita, sed finita: sed quo modo exse mutuo fiunt, ibisupersedit,disulit in hoc loco dicere de his. Verim mihi dubia est haec Ioa gramsolutio,persticuum enim es Arso. proposuisse in initio tertii de caelo se locuturum de
elementorum generatione,ut etiam liquet temr o .a quo non disseritu Sis .insignis Arist interpres, proinde cim ibi Aristo. mutatos modos retulisset, quibus veteres elementa gigni opinabantur,. intulit tandem ex se muttio illafieri, quem locum innuit in hocsecu do cum a se dixisse de mutua elementorum trasmutatione. rectius igitur cum Diuo Thom.latinorumfacile principe dicimus in tertio coeli super rex.3 moerente hanc tractationem de elementis inchoari in libro de coelo,oeperfici in libro de generatione.sed quis adhuc ambigerensi locus suus,ubi de elementorum generatione erat agris dum, liber de coelo est,quare consideratio illa non fuit ibi absolutae S partim hic artim ibi non sine maxima eorum,qui legunt, conis fusione. Verum quis contra Arsotelem audeat aliquid proferre e hominem profecto in dicendo auem, in existimando admodum
prudentem,ex cuius doctrinatamquam ex omnium artium officina
innumerabiles in omni genere facultatis practantes Miros prodisse constat. iccirco nos soluimus propositam dubitationem, Tt non sine maximo iudicio id fecerit Aristo. omnium disciplinarum peritus, cum enim eius institutum esset hie de mixti generatione loqui,quae
absq; mixtione elemetorulieri nequit, perfecta de mixti generatione doctrina haberi non poterat, disim I elementa cognoscerentur quoque
105쪽
quoq; pactofractione substantiarum o qualitatum remisitone admixti compositionem deuenirent, quo tempore fraudum partem corrumpuntur,generatio igitur Mati plane tradi non poterat risii et mentorum mutuageneratio cogntra fuisset, proinde in initio se eundi Ar . de prunis dissutat quesitatibus usque ad rex. Eq. inde
usque adq6. de elementorumgeneratione o ca de mistorum oratu,c in igitur quadam societate mixti ortus coniungeretur cum es mentorum generatione,merito in eodem loco de utriusq; productione it disputatio. Verum quae Iongius respiciebant hanc tractatioridi communiora erant, is utrumlugeneratio, in quorum, fuere in libro de celo pertractata; quae vero propinquiora hui ermoni, distulit gratao.hocin locum,ut facilius mixtisseneratio comprehenderetur.fuit etiam id reperituminc, quod ibi ob ali in occasiciae non fuit fatis declaratum, i dies potes demutua elementorum trafmutatione, de qua etsi in secundo huius tem et q. dixerit' determi nasse,i tituit tamen alijs rationibus istud idem stabilire, ut aliqua tractentur latius in loco, qui non en suus.eLI liber, in quo de elix Etorum generatione perse erat tractandum, qui de cclo nucupatur,
in qu o Ardi aura dere hac disseruit,o haec quidem non susscieter,multa uero in libro hoc bi non erat suus Iocus.quare id non videtur rationi consonum. Respondemus id non esse praeter crist.
fuetudinem,qui sapius in alieno Ioco ob aliquam occasionem pluria hu s agit de aliqua re, quam in loco proprio, ut de animi affectibus constat,quorum cognitio magis ad naturalem Pectabat, in Ethicis tamen O Asthoricis de eis longius dissutatur,veluti etiam de de finitione dici potest, cuius conditiones tradendae erant insecundo post.ubi erat locus proprius,in quo de eis pauca dicta sunt,di m gis quidem probabiliter quam vere, in libro Nero Topic.fusius verius,in quo de definitione non Psermo nisi Hiar quodda problema.hoc idemseruauit crist. IAmeta.cap. ult. ubi cum incidisset in sermonem de artis Oscientiae disserieths,quod illius facultatis erat munus,cum ars infestati int a Sectiones entis ut res,quo ubi ctum in m ea facultate,reieci ead librum Ethic.in sexto cuius de
quod fieri non potes,ut idem simul insit o non insit eidem, od ad ' ''primum attinet philosophum ait se pluribus egisse de eo in libro Heo a chorum, Disit illed by Cooole
106쪽
rhorum, ubi non esisuus locus ide igitur nos hic dicimus, y etsi pro prid agere de elementorumgemeragione oectet ad librum de cylo, agiquas tamen ob causas pluribus egit frip.in libro degen. corruptio.licet no sit ita proprius locus,ut ille.Sic igitur soluta est hae difficultas,simula; constat qua sit materia operis pro re considerata,est. n.mIxtu,addimus aut e modii considerandi,ut habet inseipso principiu motus o quietis. Vim diximus unu esse tractassi mora, qui subiecto totius di partibus congruit,ut autem mixtum pars naturalis corporis,,quod in uniuersa scientia de naturastatuimus subiectum,eundem igitur sibi considerandi modum uendicabit. Tetterea mixtum Psimpliciter prolatum a primo philosopho, fabro lignario considerari potes,at cum adiectione proprium fit philosophi naturalis. Quare mixtum, ut habet in se principium motus di quietis,esi subiectum. Hactenus de materia huius operis.
V ric adsecundum inclitutum accedamus, ct de instriaptione loquamur,fuit liber hic inscriptus degra.di corris ab accidentibus ipsorum mixtorum. Verum dubitatur d re conerata O ab autoris insituro accipienda est inscriptio, quare de mixtis,quae tractantur,non fuerit vocatus e re secunda dubitatio, cum multa sint accidentia, de quibus hic disseritur,ut a teratio auctio, ra mixtio,cur magis fuit denominatus de generatio in corruptione e Tertia est dubitatio, non solum hic Min compluribus ales libris de generatione fit Iemno, ut in libro meteor. de ea, quae rerum est meteorologicarum, in quarto de ea, quae est mixtoruperfectorum, quare magis huic libro fuit datum nomen generationis e Facile has soluimus dubitationes, d multis, ut paulo supra diximus,inscriptionem fieri fatemur,interdum enim d principi',ut liber pus dicitur de principiis stliber de anima. iquando as accidente,non enim inscriptio ad libra essentiam pertinet.Secunda soluitur, quod licet O alia complura praeter generarionem accidentia mixti hic pertractentur,praecipuum tamen eligeneratio,csteraque ad eam potius diriguntur,ob issimq; est a teratio; proinde friam: a initio de alteratione disputat, di eam a generatione contra
107쪽
ueteres seiungit, utperfectegenerationis natura cognosceretur ob eandem etiam eri auctio,in utero enim partes augentur, ut perfecta sit faetusgeneratio. ea quoque auctio,quae rem assolutam ius quitur,propter generationem est,nam ut connatfecundo de anima anina naturaliseimum opus uiuentium est facere aliud quale ipsum , D- tex.3 .ciunt : sibi flante, dum per auctionem perfectam acquisiverint magnitudinem.Huius ilitergratia instituta eri mixtio, e qua nee mixti procreatio fieri potest Iure igitur liber tali nomine fuit nucupatus.Tertiamsoluimus dubitationem,quod etsi in aliis degenera tione d putetur hic tamen in communi,ibi uer) in particulari, stiatur reliquae generationes potentia hic comprehenduntur, nomenq commune huic uolumini tribui poterat.
V dis haec dixerimus de inscriptione, terum d nobis propositum exponamus,quod de ordine fuit, v erilian cum orado fine priori di posteriori,quae eius sunt disserentiae teste i. r. cinuer. i .m intelligi nequeat, iccirco disputare oportet, quos lia '' ber hic insequatur , quos antecellissatim enim patebit,cur ei terti edes in philosophia sit attributa. Primum obtinet locum liberct p Fico auditu, in quo de rebus communibus O iis quae insunt OmnIbus rebus naturalibus,disseritur, ueluti est prima materia in primum efficiens,prima forma,ct ultimus finis, quomodo etiam se habent accidentia ibi inuectigata,ut motus, locus, tempus, quiabus nihil communius inest rebus naturalibus,sique de corpore diastutatur naturali perinde,ac de illius operis materia,itire doctrina illa fuit prypolita caeteris omnibus, quae enim magis communia sunt praeferuntur. eandem ob causam liber de coelo cosequitur, que enim ibi tractantur di cum iis, de quibus posterius disseritur, conferam tur,magis uniuersalia sunt, es enim primus liber, in quo de parte subiectiuasi emo, ut Auer. i .cM.testatus es, quandoquidem pris 'ma corporis naturalis species es uniuersum,in quo corpora simpliaria comprehendi asseruimus,quae iis,quae ex illis componuntur,seunt priora.Sicuti igitur' habent res,ita di doctrins, res libro cyli diastutata priorersant i quidem crast, ius ueta in sequentibui re
108쪽
ctatur libris; eriores,quia ex illis fluunt.Constat igitur opus hueos consequi libros Nunc explicare oportet, cur alios,qui deinceps furit, prscedat. Tractatio degenere nati rae ordine eam praecedit quae ect de speciebus. hιc de mixto,quodgenus est eorum, qus in reliquis tractantur libris,di putatur. merito doctrina haec es preferro ait uelutiphethicorum liber detiis omnibus agit, quae communiter rebus cimctis naturalibus insunt, sic hic de hs loquitur,qus uniuerse res oes mixtas consequuntur.Trefertur igiturales, qui de mixti specie disserunt ut trib.priorib.libris meteor.in qb. de mixtis imperfectis agitur, O quarto,in quo de perfectis. Verim no des dubitatio, cur aris. in reb.generabilib.tractandis eu ordine nonseruauerit,quo usus est in rebus omnibus naturalibus, quitas preposuit liahrum communem, ut consimili ratione prius fieret sermo uniuersede rebus ortui ct interitui subiectis,ut nonstatim pertranseatur absternis iamreta.Respondemus,multas fuisse causas, quibus motui
id effecerit Urs. prima es fuitwecelsepost librum de pusico auditu sermonem aggredi de corpore simplici O Vniuerso prima stracte corporis naturalis,cuius elementa ni partes de elementis igiatur erat disserendum in libro de cylo,simula de eorum generatione,quare non oportebat rebci sermonem de elementorum ortu ad . ibrum communem degenerabilibus, ibi enim de eorum ortu erat I
quendum ubi de eis disserebatur,cum generatiost eorum affectio. Usecunda ratio,quia generabilia non eam habent inter se communitatem, ut in libro communi tractaripossint, elementa enim sunt mixtorum principia.ubi autem de mixti generatione erat facien dussermo, ibi di de clementis,nt eiussunt principia, non igitur de
eis agip set,ut partes subiecti sunt,ueluti fuisset necessarium ,si
corpus generabile constituereturmateria. Cum huius simila,quod impediret manumiretur intractatu deminis,merito AriB.communem de eis instituit sermonem.
tum hoc opus duas in principes partes,nempe in prosmium ct tractatum,haec secunda pars adhuc inmultas scinditur partes,ad textum enim usque et i primi libri Arario. aduersas antiquos
109쪽
quos dissutans generationem ab alteration egregat,de hisq; mulista dicit.agit deinde usque ad a 6.de auctione,inde usque ad 8a. de agere rapati, usque uero ad finem de mixtioneinfecitdo usque adllo. parem qualitatum numerum uenatur, ad et q. usque exprimis qualitatibus numerum elementorum quaternarium inuenit, usque ad q6. degeneratione elementorum loquitur , usque adsi. de mixtorum ortu, usque uero adfinem de causis euiusq; generationis di coraruptionis. Haec sunt ea omnia,qua .
hoc libro complectuntur,ct hactenus de iis, qua proposuimus initio h ius praefationis
110쪽
IN LIBRUM II ETEOR I LOGICORUM.
Autoris institutum proponitur.
S T noBrum iuncturam in hac quarta Traefatione ea docere,qua in libro 'Ieteorologicorum di-Putari usus recepit,haec autem p otissim n quinque esse duximus,subiectum,inscriptionem, diuisionem,nomen auctoris, O utilitatem. in quorum dissutatione ea progrediemur uia, qua in ali s usi fuimus,ut prius aliorum circunferamus sententior deinceps eam , quam putamus ei e ueram,o se ictotelis: huc duntaxat ad imitationem nobis proposuimus, eumque insequi Batuimus, non enim in expositorum uerba iurauimus,nec eorum addicti sententiss, ut uirum philosophum decet,qui ob oculos proposita ueritate caeteris neglectis eam inquirit. Tolumus complures huius temporis philosophos imitari,qui potius se mori paterentur, quam alicuius dogma, quod temper secutifunt,dimitterent,pluris doctrinam unius intem pretis,quam rimulis facientes. o dura tempora magis cum barbaris decipi uolentes,qua in cum eruditissimis uiris recte dicere jesilaures haberi uolunt, dum aliena uituperant, dicuntque nouum inusitatu Peripateticis modum esse,quem temper usurpaui in rebus explicandis. Verumsciant ini nouum discipline modum me non inuenissuramque semperseruasse, quem ab eruditis peripateticis usurpari vidi reliquos onmes pesimos pro ueri inquisitione O esienos exili,nans.quandoquidem hac uiaprogressi suntprisci crist.eri s rei,pro ueritate enim defendenda intersegraeci alterca tur aliorum fassas sententias res,leses, suam comprobantes uersusgrauisiimos uiros iuehitur Simplicius in eraedis Arinoteli