장음표시 사용
131쪽
omnino parem quenquam habuerit.ctuare nullsi gloriae, nullum honoris praemium est,quod non illi merito tribuendi mPs d quo pro- i, gressus sum e Quintae petrationis rationim reddere institueram,ue arum notira oratio ad hunc deducta eri locum,ut philosophusse plurimum a Deo diligi sentiat, eumque omnium rerum esse moderatore optimeq; de genere hominum mereri. 'Nunc me revoco ad id , quod proposueram,oe que in posterum tractaturus sum. ponam.stuatuor hic disputare decerno, quorum primum es quod in itutum sit cristotelis in libro quarto vocato Meteororum, queque sit eius materia. Alterum de sede ct loco est,qui huic operi ascribendussit. Tertium Diuisionis inspicit. Totiremum vero ad utilitatem attinet.
Alexandri opinio refertur. Cap. I.
E d nostro consueto philosophandi more discedamus, de subiecto dissutaturi prius aliorum recesebimus opiniones,
in primis Alexandri sententia nobis occurrit, cuius mens licet uario modo ab eius expositoribus interpretetur,nos eam illius opinionem arbitrabimur , quae ab Olympiodoro initio libri AI teororum refertur, quod scopus praesentis voluminis de compositis siue mixtis, qua elementis constant, extet . nec nobis obstat, si hie in exordio dixerit inctitatum esse de iis,quae ex primis qualitatibus efficiuntur,earum intelligens actiones O phyiones, intentionem enim,quae primaria est,non prodidit,hanc enim ob causam, terie Obmpiodoro,dixit Alex hunc quartum uocatum Meteororum esse iungendum libris degra. O corr.quandoquidem illi de elamentis disserunt,hic vero de iis,quae ex elementis componuiuV. quare iuxta Alexandri sententiam subiectum huius uoluminis erit mixtum in communi,quod elementorum mixtione Glicitur.Tro hac opinione non desunt rationes,quarum prima est, initio huius operis Tripoteles complura de qualitatibus repetit, quae in libro degen. O corr.ad elementa relata sunt, ergo ne eum si peruacaneum me
quis suspicetur, fateri cogimur propter mixta hic de eis disseri,ali ter ide fuisset bis declaratu.Treterea sit m opus hoc ictu equatur, quod de gen. in corr.inscribitur,operaepretiu es, hic de miatis tractari ,quia ibi de elementis,que mixtora principia sunt,fuit disputa.
132쪽
tu siquidie de copositis tractatio ei proxima est,quae de initiis . Dei de istud est subiectu, cuius principia factilias inquirit, est enim oti
Met, ph- dendi modus, quo Argi. utitur ueta cum de ente seimonem fieri monstrauerit, quia principia entis indagantur,hic uer. miati corporis largiuntur princip/a,in initio uero quatitor accipit elementa, qua ex primartim qualitatum coniugatione fieri asserit, hyc autem mixti principia sunt. Traterea id subiectum esse Mn quisque cc nfitebitur,cuius facultas uenatur assectiones, ut i .pos. liquet,tractatur vero hic de mixti pinionibus ut generatio, corruptio, concoctio,qκanquare o libro degen .di corr. de ortu interitu dictum
es, ibi tameia ut elementis insunt,hic uero ut mixtis.Deinceps concoctio in iis duntaxat inuenitur. qua ex elementisprocreantur, agiatur etiam de concretione, quae eisdem tantum accidit . Tatet igitur
Opinio improbatur,rationesq; soluuntur.
C autem Alexandri opinio recta non est,pace eius disso a Ll aerim ro uoutate enim nemini parco, di pristim arguitur, P tunc liber hic esset praeferendus facultati mete rologica,quandoquidem hic de mixto communiter agitur, in libris uero meteororum de mixti specie nempe de imperfecto mixto, ut in priori Praefatione diximus, umu ema uero singulis praeponuntur, id autem latum abest d ueritate,ri nihil absurdius, ut patebit cilm de ordine loquemur. Traeterea nec erat necessarium hic agi de mixto poct tractationem de elementis,quoniam in libro degen.di corripleni me de eofuit facta oratio, in quo ut in tertia consitu Praefatione,mixtum in communi operis materiam posuimus. idem igitur duobus in locis fuisset tractatu. Deinde tuc libri. hunc consequerentur libri Meteororum,quod fassum est, nam m calce huius quartiori yotes.pollicetu e tracta turum de animalibus . plantis, quare de his tractatio proxima es huic uolumini:quod uero intulimus,o fidditur,disciplina meteorologica precedit eam,qua est de animalibus
plantis, relati mistram imperfectum natura prius es eo,quod es
133쪽
perfectius,ordo igitur quEArisI.costituit in his libris non seruaretur.Traetereasi de communi mixto fieret sermo, tunc passiones hic dechirate omni competerent mexto si quidemprydicatageneris omnibus insunt speciebus, id autem est falsum, quia res meteorologi concoctione o concretione, de quibus hicfit mentio, non procrean tur. ait enim Auer. initio libri Meteor. P res meteorologus non inueniuntur d complexione, cuius agens sit decoctio. Deinde in ,- ne huius operis Arist. fateturse egisse de partib. similaribus, ergo non de mixto comuniter.liquita igitur ostensum es falsam esse hac ,ex.opinione ,rationes uero facile dilui possunt. prima respodetur, non mixti uniuersigratia,sed magis partium similarium, ut dicemus,multa hic de elementis repeti, conducunt etiam quἀm m xime partium similarium productioni primae qualitates, earumque actiones O pciones. Decipi Alexandrum quoque dicimus, cilcm asserit qualitates principaliter propter elementa fuisse tractatas in libro degen. corr.in tertia Praefatione mostravimus tum qualitates, tum elementa propter mixtum considerari, s ibi subiectum constituimus.Secunda ratio falsae innititur radici, accipit enim lia brum hunc proxime poni poct librum degen. in corr.quod d ueritate abhorret,ut paulo infra patebit. falsum est etiam in eo libro agi de elementis,ut alias ostendimus. Dicimus etiam quod licet elementa, de quibus hic aliquo modo disseritur, mixti uniuersint princia pia , possunt quoque admixti jecies perinde ac principia referri. quare hic non ut totius mixti principia sunt,considerarari ita enim de eis fuit dissutatum in libro de ortu di interitu ed ut partium similarium principia,quae mixti pars funt. Ad alteram similiter rolyondemus,quod fectiones hic explicatae nonfunt communiter clarusque mixti,alioquin rebus inessent meteorologicis sed eorum,qus perfectiora sunt uicet igitur eius sint assectiones,quod mixtum est,
non cuiuslibet tamen mixti, sed eius quod concoctione S concreti ne generatur,quo modo non se habet omne mixtum. Falsum est etiain libro de ortu O interitu fuisse tractatum degeneratione di comruptione,ut elementis tantum insunt,definitio enim de eeneratione ibi tradita etiam mixto competit,cuius principaliter a sectiones ibi inquiruntur.in re hac itaq; Alexandro non es adhaerendum.
134쪽
S T secunda opinio latinorum asserentium rabiectum hu- ius Poluminis esse mixtum perfectu,quod species est mixti communis rationibus nonnullis nituntur hanc opinio
nem astruere. Prima est, ordo doctrinae emagitabat ut hic de mimio perfecto ageretur,dictam est enim in libro de ortu di interitu de mixti niuersigeneratione, in libris vero meteor. de mixto imperafecto,conseqi Es erat,ut de altera specie mixti,quod perfectum es, .
fieret sermo,sic enim ordine doctrina procedet a prioribus scilicet
adpo eriora natura . Praeterea ut passivi dictum ect,id es ubie- ictum,cuius assectiones facultas uenatur,mixtiperfecti hic traduntur assectiones, ut concoctio,concretio,durities,mollities, Ocat rae id genus. quare materia erit mixtum perfectum. Deinde hic amyo.corporis reminati inquirit passiones ut constat tex. et s. ergo de Q. perfecto mixto,quod solum dicitur terminatum, uerba facit.Deinde id doctrinae ordo poscebat, in poHerum enim de speciebus mixti perfecti erat faciendus temo,nempe de Mineralibus, ct us,quae v tam habent,ergo prius erat agendum de eorumgenere, universe.'. 3 .Phy.tex. tractatio et,quae propria ess,praeponitur,ut Aram. 3. pus monia mentis tradidit.
ERVM huic opinioni ego quidem non assentior,quiliimo eam funditus deliruere conabor, ueramque non esse ora Lim,P sic primum monstratura fricto. in calce tertii libri meteor.cum dixisset intra terram ex duplici exhalatione: ex qu militer res meteorologicae extra terram oriuntur, fostilia di metalla gigni,ct id quidem communiter,ait iv polierum singulatim de eisdemse tractaturum, non uniuerse igitur de mixto perfecto habe tur doctrina,sed magis singulariter: lac autem liber proximus ad tertium collocatur,ut hic 't inte Iigendus, quando poclerius de minera ibus crim.pinicetur se locuturum, proinde tex. qa, cum
de metallorum generatione dissereret,ait in aliis se dixisse ex duplici exhalatione ea produci, intelligit enim tertium librum.tractatio igitur
135쪽
igitur haec magis desingulis dicenda est,quἀm de uniuerso mixto. Praeterea si communiter de quocunque perflecto mixto fieret sermo de dissimilari quoq; dissereretur, quodfalsum es,de eo enim in cadce huius in imuse tractis urum,nec enim satis erat de similaribus fuisse disputatum,quia oratio hic de ilaribus facta nihil ad dissmilariumsere notitiam confert, licet ut ex materia ex semilaribus eomponantur,oe te . 8. mo. uarium partium largitur passiones.Praeterea si de perfecto mixto uniuerse fit sermo, es necesse dejeciebus ponerius disseri, primum de Mineris, quarum disciplina et,quae est de Anima libus di plantis,es praeferenda, id tamearistoteli repugnat, qui in fine huius proponit de animalibus crylantis se locuturum,innuit igitur se tractasse de Mineralibus,c Ade his non meminerit, pos hunc obrum doctrinam de animalibus O plantis flatuerit. Deinde es quoque diminuta haec opinio, nam ut dictum es in prioribus Praefationibus, duae insubiecto ponum tur partes, res cosiderata. tramdi modus,mixta etiam perfecta ab aliis compluribus facultatibus considerantur, quare addendus erat disserendi modus.Haec itaq; opinio a ueritate abia, nec rati nes aliquod habent momentum,ut paulo pia ostendemu .
Ioan gram ct Simplich opinio,eiusque improbatio. Cap. 6.
COA H. gramdiuersam a priorib remit opinionem, voluti liquet in exordio libri phso libri de gener. corrio praecipue in primo Meteor.quibus in locis ait de meta lis esse infiitutu, per metalla intestiges, quae ex duplici exhalatione intra terra orisitur,qus in primo meteor disinguens vocat f ilia, O metalla, Arist. et interct,ut paret in hoc quarto tex. 8. exorta intra terra ex duplici halitu vocat metalla roprid iamc mineralia dici debet. quare de Mineralib.huius operis es scopus. eade insequi tu entelia Simpl.ut monimentis reliquit in proomio litri ph Urde coelo. Tro hac confirmanda opinione non desunt rationes. prima ex calce terti libri meteor.depromitur,ubi cum Aritio. communia
ter locutus esset de Mineraliu generatione, poclerius te tractaturu
136쪽
Ascanis Comitii Praefati O. s.
gulariter pollicetur, quare pic singularis de mineralibus h
betur tractatio. Minerale igitur es subiectum. Trae createx. S. Aristotel. cum Smlarium corporum inquireret pastiones
explicans quid per similaria sit intestigendum ait metalla, ut as,
aurum , argentum, lapides, Ur caetera id genus . de metallis Ut tur es intentio. Tetterea id es subiectum, cuius assectiones in quiruntur,rerum mineralium facultas haec venatur assectiones, naque fristo rex. I o.instituit de corporis terminati passionibus se locuturum,ut de concretione, fusione,exiccatione, ct humectatione, quae mineratium sunt affectiones,quandoquidem concretione producuntur,ct fusionem patiuntur,oe ideo posterius agit de concretili, liquabili, his ilibus,qua propria uni mineralium. Praeterea generatio di corruptio,quarum eo libro traduntur definitiones, solum iis insunt,consimili ratione concoctio, nemini itaqi est de re hac lacus dubitandi. Ad haec idem possumus moliri es,qua Arist.infine huius operis dixerat,de quibus in posterum sit dicturus proponem ait,de animalibus O plantis. Quare uerborum ui cogimur fateri librum hunc esse de Mineralibus , siquidem eum proxime consequuntur de Animalibdis libri , sic etiam res natiirae sunt constituta, ut mineralia praeponantur animalibus. Deinde si liber hic de Miuenisbus non diceretur, tunc de eis doctrina po-ctremo loco philosophiae naturalis esset collocanda,quodsic o enditur tectimonio Aristotel. in sine huius operis , qui dixit a hunc librum proxime consequi libros de animalibus , quare post libros de animalibus di plantis is poneretur, qui es de Mineraliabus,quod a veritate alienum est. Verum haec opinio quamuis ad veritatem propius accedat,uera tamen prorsus non es, eiq; sic infla-Mess. a que facultatem atq; subiectum latam esse oportet, nec amplioris obitus,in hac vero scientia complura agia praeterquam mineralia continentur ac disseruntur,quod ex ArisI.liquet, rex. enim S. de similaribus institui emonem,in quibus non solum metalla, uerumetiam partes anima tum optaritarum enumerat, qua Ni omnium assectiones uenari pollicetur,o tex. s q.ait de similaribus omnibus partibus tetractasse. Praeterea in fine testatur se uniuerse dixisse de similaribus proponens se in posterum locuturusingularia Ierisic autem inquit. Quonia igitur habemus cuius generis unu
137쪽
quodque c orum, que similarium partium,accipi en du secunduvr siquodq; quid c st, ut quid sanguis,aut caro,aut sc me,&aliorum unumquodo; . fuisset etiam diminutus in animalium ci plantarum scientia. non enam in his partium similarium generationem docuisset, ait enim ibidem similares partes elamentu constare, mo - . dum uero generationis non tradidistet, quo ummopere erat necessarium fiunt enim concoctione ac concretione,de quibus i se momian;t di proinde a. de partibus animal. breuiter repetcni cu e hic de si , trinis. milaribus praeceperat ait,de his alias se dixisse. Scd de nis planius anima.e,. alio loco dcfinitum a nobis est,scilicet quq ra concrescere apta
sint A quibus causis stringantur hunc autem intelligit libru. uuare perspicuum est hanc tractationem plurimum conferre ad animalium partes hance: ob causam praeter alias de eis fuisse dictum. Verita huius opinionis fallitas inferius magis conflabit.
mTV P E RE ST modo cum aliorsim reiecerimus opiniones, ut nostram afferamus M quam ueram esse putamus, quare cum Oh mpiodoro O tacuersent imus de corporibus similaribui fieri sermonem uniuerse asserentibus. Et ut haec intectigatur opinio, noscere oportet similare disserre a disiimilari teste Aristotele initio de luctoria animal.nam dis imitare dicitur, cuius parates aliud nomen aliamq: rationem habent,qitam totum, veluti manus incaput. Similares vero partes idcm cum toto retinent nome,
ct eande raticlie, ut caro in os .praeterea es dignu animaduersione, op id quod similare dicitur,duplex est, alteru anima includit, hi animalis O plantarum partes, alterum vitae expers, ut mineralia: per similare ii ero id praterea intelligi uolo, quod praeter id quod partes habet, quae eius cmssint ratiotira di nominis, etiam elementis comtiat. nequis c um S elementa accipi putet, quortim partes etiam eandem sapiunt naturam. ait igitur Olympiodorus de iis hic disputari,quae simpliciter in partibus sui consimiliast,.quare corpus similare .pliciter uniuersaliter considerati m es subiectum,ut animatis O inanimatis est ceu mune, quod raticnibus di autoritat: b.
mcxstrari potest . creo de sirine posicebat,ut alicubi de partibus pia
138쪽
milaribus cuiusq; generis,ut concoctione gignuntur, dissereretur, alioquin de natura scientia esset diminuta, huic uero tractationia terum ascribere librum nisi hunc non possumus, quare de his agi partibus affirmandum es,ct proinde inraso.ut paulo supra dixit. De parti mus,a.de partib.animal.ait si dixisse alibi quomodo partes concrebus ani- Mnt, intelligit hunc librim Praeterea id est subiectum, cuius famrum Uss' cultas inquirit assectiones,indagantur hic similaris corporis passones, putrefactio.n. de qua in principio agitur artib. copetit similarg.mento quaru O dissimilarib. Deinde Ari finitio huius quatuor fumit qualitates,quarii duas ait esse activas duas uero pa tuas, ex quibus generatione eri aperit,meaq;,ut in definitione patet, omnes constituit qualitates,nec de exhalatione unum facit uerbum accipit igitur principia non qua propria sunt mineralibus,sid quae in
omnibus simila bus inueniuntur.Simit ter communiter locutus est
de cococtione, qua nec res meteorologicae teste Auerrae initio libri meteor.nec tantum minerae procreantur,ssd uniuerse res omnes:
milares. Deinde cum in principio Aris de actiuarii qualitatu operationib.=pasiluarum speciebus instituisset loqui ct iam deprimo egisset.tex.et 8. proponit 'de passiuarumspeciebus tractaturum , intelligens corpora,quae ex passiuis nempe ex humido distaco ortu habent,quae in primis molle di durum sunt aec autem partes s tu semilares,quae primo ex passuis confiituuntur, quarumq; durities in mollities, quas primas inexsere terminato dixit tex. et s.funt prima pastiones. Hac igitur oratio quodcunq; restitit similare.Trs
terea tengo cum accepissit corpus terminatum,de quo erat seramo, e durum aut mclle,simulque concretum,de concretione proponiis dicturum,di rationem adecit,quia omnia corpora ct con posita di terminata non fiunt sine concretione. quare de eo corpore hic agitur,quod concretione gignitur,ita P habet corpus similare, quod O terminatum dicitur,ct durum aut molle, sine concretione fieri non potes simulque liquefactionem,exiccationem ci humectatione,de quib.s militer ait se dicturum, patitur. Si igitur de iis ,
que c uniter insunt omnib.partibus similaribus,agitur,de corpore similari eri intentio. Nec huic Aris.refragatur, quinimo ide ipse sentit.tex.nanque Aet. cum multa de calido, frigido, humido infra dixisset,merito quorum concretionem ci liquefactionem fieri ostendis
139쪽
ostendit O de iis,quae eas patiuntur affectiones, haec intulit uerba. Ex aqua igitur de terra similarium partium corpora costam &in plantis, Ae in animalib. I qiue metalla sunt,ut aurum & argetum,& qu cunq; alia talia artio deinceps infra adibit. His itaq; . . differt os & caro,& neruus,& lignum ,& cortex,, lapis,& aliorum unumquodque,quod similarium quidem partium, naturalium aute corporum. et fert deinde corium,quib.partes similares inuicem seiunguimur di penes sensum, O penes pastonem. Liquiata igitur constat de similari corpore,cuius complexu mineralia, anilium, di plantarum partes continentur, Arctotelem uerba fac re. tex. praeterea q8. traditis pastonitus, cd disserentes sim laria corpora coctigit. His autem passionibus, ta his disterentiis similaria corporum' sicut dictum est, differunt,abi uicem secundum tactum,& adhuc saporibus & odoribus,& coloribus. Explicans deinde quid per similaria intelligat hic inquit.
Dico autem similaria ut metallica esssurum,argentum, stamnuserrum,lapidem,& alia talia,& quaecunque fiunt ex his excreta,N quae in animalibus, & plantis, uelut carnes, ossa neruus, Pellis, uistus, pili, uilli, uenae,ex quibus lain constat dissimilaria. ut fac ics,manus,pes,& alia talia,& in plantis lagnum, cortex,solium, radix,& quaecunque talia. Deinceps ait. Accipi mus similarium quae sunt terrae species,& quae aque, & quae conuincs Huod cum perfrinxisset rex. 3 2.promit ex omni generes milarium,quae terrae sunt,qua aqua, que utriusque.tandem tems .ait se detenninasse de unoquoque similari, deinceps proponit sede similaribus, dissimilaribus animalium locuturum.i Nihil itaque magis pers cuum in cristotelis doctrina inueniripotes,quis hic de similari corpore in communi disputari.Verum antequam huic negocio finem imponamus,solueno sunt nonnullae diffultates. Oritur prima dubitatio ex ijs, quae proxime diximus, in fine enim huius operis Ariclo. desit ma ct fine partium similarium posterius pollicetur se dicturum, hoc igitur libro exactam rerum similarium disciplinam non comparamus. Secunda dubitatio eli, frict. in calce tertii meteor.cum communiter de mineralibus fuisset locutus imstituit de eis singulariterse tractaturum, quatre liber hic particularem similarium, in non omnium tradit disciplinam, alioquin ordinem
140쪽
nem a communi ad singulare peruertisset, in tertio enim de flectemilaris corporis utputa de mineris egisset, hic uero communit re de uniuerso similari corpore. Ad primm respondemus,qΗἰd cum eius x. hr rex. dem sit facultatis de materia O forma agere,ut liquet et has ephi x - mul hic de utraq: fuisse disputatu dicendis est,tex enim I s.finis coeoctionis positus e texatia ultimo Trifait quod finis uniuscuiusq; es suu opus,nec cognitio forme fuit derelicta,hac ex se, quae de cd coctione, concretione. de reliquis tradita sunt,cognosci potis,id etiam nec negauit res.solum antem asseruit in doctrina disimilarium eas causas magis fieri pressectas.Possumus etiam dicere,alia finem O aliam formam polliceri se traditurum, non quae communis fit rebus omnibus similaribus,haec enim in hoc libro cognita est edquae partium animalium, plantarum extat,quam magis in disi milaribus perspici testatur. Secudam soluimus dubitationem, quod licet hic de uniuerso similari corpore disputari dixerimus, i utiq;primariam esse intentionem,' mineris es e hanc tractationemrateri, possumus,de eisque gulariterat,non enim mineralia exactiori diligentiorique egent sermone,solum enim similares habent par tes, in aliasque di dissimilares nonscinduntur, ueluti animalia oeptante, iccirco Ars.m fine uoluminis ait circa unumquodque similare se locuturum, intelligens partes animatium di plantarum , quas magis dixit in dissimilaribus innotescere, non fuit igitur opus nouam fieri orationem de mineralibus,hancquesibi furacere, qua pro singillari habenda est, proinde in fine proponens ,qua in posterum est dicturus solis de animalibus Optantis instituit sermonem,aliam de mineris tractationem omittens. O in hac re maximdi. Phy.re. interpretes decepti sunt, Auerroes primo pus qui opinati sunti Z de mineris librum non haberi, deperditumque esse, quod a mente Ar Lmagnopere abhorret,in fine tertii dixit de illis uelle loqui,ctin calce quarti de animalibus O plantis,ergo in quarto de eis fuit tractatum. Remanet itaque, ut corpus similarem subiectum,quod pro re considerata intelagi uolumus,est autem modus consideram di,quem in unimersa mentia naturali instituimus,ut habet in seipso privcipium motas ct quietis, quandoquidem unus es tractandi
modus omnibus partibus conueniens. Hactenus de nostra opinione modo aliartim solvendae sunt rationei. ia Milones