장음표시 사용
141쪽
Rationes secundae, Se tertia opinionis diluuntur. Cap. 8.
I presentia aliorum soluamus rationes Oprius opinio J n s latinorum asserentium subiectum esse mixtum perfractum. Prima reucitur, de mixtoque perfecto hic agi fatemur,es enim corpus similare perfectum mixtum natura prius disiimilari.Sotatu ecunda, uerum in mixti perfecti affectiones considerari, eius tamen quod similare uocatur, quare n on mixtum perfectum in communi hic tractatur, nec huius primo inquirunturpasiones . Nec est uerum ut semper de genere prius fiat oratio , non enIm de uniuerso mixto taperfecto prius disputatum es , licet enim id seruetur in uniuerso subiecto, in aliis uero non es necessa rium. Talis est etiam haectractatio, ni pro uniuersa di singulari accipi queat cistis erat pro uniuerso mixto perfecto uniuerse de similaribus dilutari, nec praeter hunc librum alius de mineralibus habetur, ut paulo ante constitit Adc rationes Ioa.gram.aliquod habent momentum,prima soluta est,quodammodo actimare possis mussingulariter tractari de metallis,pro horum enim doctrina n iahil desideratur. cis in eorum partibus non tanta sit diuersitas,quatam in animalibus O plantis conspicimus, nec per similaria metata a duntaxat intelligendasunt,sed etiam animalium O plantarum partes,ut antea diximus.consimili ratione soluitur altera,efectio nes tradite non solum mineralibus insunt ,sed etiam similaribus animalium O plantarum, quarum gratia etiam dictum est de genera tione,concoctione, de ales nec textus poseremus huius operis nobis obseat, uolumus enim alium non haberi librum praeter hunc demineris, de mineralibusque dici posse affirmamtis,eo tamen pacto, quo docuimus. Et haec hactens s de huius operis materia .
De ordine opinio Alex.& Ammon ij.
D secundum modo institutum accedamus,in quo de ordiane disserere proposuimus, qliamve sedem li&er hic inter philosophis naturalis libros sibi uendicet, in quare concordei Disiti sed by Cooste
142쪽
edrdes non sunt interpretes rima opinio est Alexandri, quam deinceps Ammonius insecutus es, qui extremam libri tert' partem, ubi de mineralibus communiter disseritur totum quartum accipientes degen.= cor.uolumini adqciunt,ut tertius numeretur,dia sciplinamque meteorologicam anteire opinati sunt. 2 ecpro hacilienda opinione desunt rationes,quarum prima est. Aristoteles initio huius quartibreui quodam epilogo repetit,quae in libro de ortuo interitu deprimis qualitatib.dixerit,nempe earum numerum:
duas ulpura calidum Ofrigidum uim agendi habere, duas ueroscilicet humidu disiccu patiendi,activamq; opera o passiuarum species, quod aliam ob causam factum esse non est suspicandum, quam
ut opus hoc libro degeneratione di corruptione necteret.Additur rationi robur, quia itiorum tractatio magnopere ad rerum sublia mirum generationem, libros meteorologicos confractat,quandoquidem sine actione di pastione primarum qualitatum nec qua in sublimisiunt, nec quae in terrae uisceribus producuntur,oriri pose funt,quare doctrinae meteorologicae facultatum disciplinam primarum qualitatum, earumque actionis oepcionis praeferri oportebat. EBsecunda ratio,quin Olympiodorus initio libri meteor. recenset,quod de principiis e de empositis, qua ex iliis procrean tur,unius interest facultatis ageresimul etiam oportet post causam rum sermonem de compositis proxime disserere in duobus itero lubris de ortu interitu de elementis dissutatur, reliquum igitur erat,ut de tibi qua ex elementis conliant,ct de compositis tractaretur,in uno igitur loco hos duos tractatus contineri in necesse, de copositis uero oeque ex elementis fluunt,in lib.hoc agitur,quare eum in libris degen incor in merari fateri cogimur. alijs metiri possumus eandem opinionem,nulla est ratio,qua poli libros meteorologicos opus hoc conctituere impellamur, primim id cognosci potia ex libri inscriptione, qui meteororum nuncupatur,hoc in rerum sublimium facultas,hoe quaerio doctrina non habetur de rebus in sublimi ortis,ut paulo supra otiensum eri,quinimo nihIl conmune in huic libro cum tribus meteorologicis, ab hac igitur sede eum seiungi probe diximus. Traetere a. e o. initio libri meteor. cum
iam epilogo collegisset,de quibus illucusque dissutauerat,instituens sermone de quibus intractaturus, nequaquam de iis meminit, Ps
143쪽
in quarto disseruntur. Opus igitur hoc insequi libros meteorologi
eos minime existimauit,c- catera omnia,de quibus erat locuturus post meteorologicam recensuerit, tacuerit vero quae hic trafiatur.
Me 'TE RU M Alaxadrum, O Ammonium,quos magnos peri pateticos , summisque Aristotelis expositoribus pares semper iudicaverim,in hac re risum de tepefiteris tradiadisse cognovi,quandoquidem uerum n cn es opus hoc alio trafferri, librisque degen. corr. coniungendhin. quod hic in primis ostenditur Aristosese aver.initio libri meteo ad libros usque de anim libus eo ordine,quis fecundum naturam, usus es, ut d communi ad minus communiora procedat, ab imperfectoque ad perfectius, post autem de iniuerso mixto,de quo diximus agi in libro de ortuo interitu e mixti,cuius duae sunt species perfectum di imperfectum Feciebus erat tractandum,priora autem sunt mista imperfecta, quare in priori loco de eis erat disserendum, in posteriori ueroque perfectior unt, de taperfectu tribus prioribus meteorol gi cis disputatur , de perfectis autem in quarto. Disciplina igitur quarti consequitur trium priorum, iter eum ordinem non seruasset Aristo. Tetterea in fine huius de animalibus in plantis inflituit se locuturum,quare qus hic tractantur. sermoni de animesibus in plantis cohaerere oportet.libris igitur de ortu O interitu fals)nectitur. Igon tamen inter recentiores defuerunt, qui Alexandri partes tueri conati sunt asserentes rationes quas ipsi retulimus foἰui posse,qu)d in hoc opere licet de primis qualitatibus, de earumq;actione Opasione dictum sit,id ramen non soliati perifestam, uerum etiam imperfectam respicit mritionem, quare utriusque Mationis traditur ratio diluitur etia secuta,qu)d ex uerbis in fine quam ii solum habetur doctrinae ordo rerum pertractansarum, ut chim de similaribus communiter dictum esset,consequens erat,mseparatim de se,qua sunt animalium in plantarum, ageretur,ac de dis imis Dbus: non sequitur tamen, ut animalium libri cum opere hocsint siungendi, imo si hunc statim sequerentur, hoc accidet absurdum, ut metasiorum tractatio prscedereticii m in calce huius Arrctot. de T anim
144쪽
animalibus O plantis in posterumse tractaturum promiserit. V risi huius opinionis fautores,si potius ueriores quam probatiliores insecuti essentsententias utiliusque riso. libros fuissent interpretati, ct ea, quae maioris funi momenti, docuissent, admirabilem tradidissent doctrinam ed cum grauiora reliquerint,saepe in
multos laluntur errores,quod ex uno loco conjici potest, quis unquam id audeat dicere,hic de iis agi, quyperfectis ci imperfectis
mixtis communiarante laritum id abes a veritate, ut ei nihil magis possit esse contrarium.exsuperioribus constitit, hic de similaribus tractari partibus,di de ijs, quibus earum natura perficitur, ut de concoctione nemini sit ambiguum, mixta imperfecta concoctione non gigni.Traeterea eodem loco duplex generationis definitio fulseset tradita,in primo enim de ortu O interitu una data est definitio altera uero hic,quare dicendum est ibi communiter fuisse definitam hic uero ut perfectis accommodatur mixtis. Deinde putrefactio,de qua hic fit sermo in rebus meteorologicis non inuenitur,nec refert si multa deprimis qualitatibus repetantur, quatenus sine illis perfecta mixta seri non possunt mo si liber hic pars esset scientiae degener. corr.fruina ea repeterentur,cum idem esset locus, ct repetitio non ev osceretur,iam paulo supra ostendimus de corpore simitari communiter hic fieri sermonem,eiusque gratia omnia considerari. Mec solutio alterius dubitationis uera Gl, quia usque ad liabros de animalibus idem eii librorum ordo,, rerum cognoscend
rum, ut res eo tractentur ordine,quo constituta sunt. Si igitur res
singula uniuersas consequuntur ,sic rerum singularium tractatio universa equitur.quare ordine doctrina post communem de similaribus orationem,ea,quae est de singulis, locari debet. nec rationi erat consonum, ut maiori societate libri de animalibus cum libris degen. O corr. quam cum poclerioribus, quibus propinquiores sunt, coniungerentur. Igec illud incommodum, quod ipsi putarunt, accidet, diximus enim paulo ante etiam de mineralibus librum hunc uocari posse,nec alius de eis habetur tractatus, in qua re omnes, quos ego perlegerim, expositores decepti sunt. Verum his eorum omissis erroribus,di compluribus alijs,quos commiserant,cis imperfecta mixta ex uno constare elemento,eiusque magis assectiones dici
affirmauerint, quod maxime a ueritate alienum est, ut in quarta
145쪽
monuimus praefatione,me,unde discessireuocabo, alijsque Alexacti violonem falsam esset offendam.Aristat. in fine tertis meteor. cian de mineralibus uniuerse disseruisset,singulariter de eliseuerab acturum proponit,quod in hoc quarto factum est ; quare liber
hic proxime tres priores consequitur,nec in eorum eundum est sententiam,qui extremam tertis partem d libris meteorologicis abscindi putarunt. Crisoteles enim caput,in quo de mineralibus uniuera faliter agiti connectit facultati meteorologicae,siquidem cum epilo gum eorum,qua dixerat, fecisset,de quibus sit locuturus, deinceps proponit,sic ait. Uuecunque igitur opera accidit exhibere se gregationem in locis iis,quae super terram, tanta sere sunt, &talia,quscunque autem in ipsa terra inclusa terr* partibus operatur, dicendum. Ouare tractatio de uniuersis metallis minime ab ea, quae est rerum meteorologicarum eiungenda est. Traterea
necessario pars de mineris proxime consequi debet,quia declaratur eas ex duplici oriri halitu, de quo dissim est in libris prioribus. Traeter etiam rationem est,tractationem de metallis,quae miata perfecta sunt,mperfectorum sermoni praeferri. Deinde ArisI. in hoc . Meteor.
quarto cum de metallorum loquitur ortu, eaque ex duplici exhala- tex. r.
tione fieri asserens ait se de re hac dixisse in alijs , in librum temtium intelligit, in quo communiter de mineralibus disseruerat, O . cum dicat in aliis,diuersum innuit opus. Olympiodorus quoq; unica ratione idem nititur destruere,licet multi non sit momenti, quod . si liber hic tribus prioribus esset praeponendus, iliter eum,qui de ortu interitu est, pet cederet, aliter interrupta atque intercissa de elementis foret oratio,tribus enim locis de elementis dictum est, in libro de coelo,ut sunt sterna,in libro degen. corr. ut qualitatibus formantur, ortuique interimi obnoxia sunt, hic uero, ut passionibus afliciuntur,netam hacpostrema consideratio rem, quae es de eorum generatione,praecedit,nam prius elementa patiuntur, uarioque modo afficiuntur, deinde formis O qualitatibus formam tur,quare librum huc ei, qui es degeneratione O corruptione vferri oporterra.
146쪽
Opinionis rationes diluuntur. Cap. II.
N a ueritate abhorrere ictorum sententiampers exerimus,nunc rationes, quas attulimus,ebcienda iunt. Ad
I primam restondetur,quod alia ratione, quam imp u tauerint, complura deprimis quesitatibus in libro de ortu di interitu explicata hic repetuntur, quatenus scilicet similarium partium sermoni conducunt. O id sim apud Aristo.inueniri potest, deprima materia fatis abunde dictum es i. phoc libro tamen de ortu interitu repetitur,ibi autem communiter, hic uerosingulariter consimili ratione in secundo pus unumquodque genus causae licatur , quod idem repetitur I . metaph. Praeterea quae h/c de concreti one, liquefactione,ct exicc atione dicta sunt,infecundo de animal artibus rursus traduntur . nullum igitur est absurdum , si eadem res ut diuersam respicit consideration em pluribus tractetur locis, in libro enim degen. corr. de primis qualitatibus fuit disputatum uniuersi mixti gratia,quod ibi es ubiectum,hic uero, ut ad similares pretes referuntur,ut uero ad rerum meteorologicarum doctrinam cc nferunt,tractatum es de eis in libro de ortu interitu, pro earum enim scientia cognitio illassiciebat, nec fuit necessarium multa de eis repeti in libro meteor. Soluitur fecunda ratio, o assen imur eis, eodem loco de principi s.ct de iis, quae ex illis efficiuntur, agi. uerum dicimus quod dum de principijs in duobus libris de ortu Ointeritu tractatum est imul S decompositis fuit dictum, principia enim compositi gratia tractantur, fecundo degen. corfuracie ter aestum es de mixto, de eius generatione, ut nos in tertia Praeflatione mon rauimus. Altera euertitur ratio ex inscriptione sumpta, faetemurq; nihil comune huic libro esse cum tribus meteorologices, di hac rone male meteorologicu fuisse inscriptum opinamur, ut paulo infra magis constabit.To rema reiicitur. iccirco Aris. in exordio primet meteor.non meminisse de hoc libro arbitramur, ut indicaret eu necessario consequi faculavi meteorologicamfatis igiatur fuit de extremis scientiae partibvs dixisse, statim enim media coplectuntur,praesertim tam in calce tertii eum essetpropositurus, ct hac rone adiecit particula illam fer 8,quia sine hac facultate, r rum metallicarum disciplina finis scientia naturalis non habetur.
147쪽
In Lib. d. Meteor. T si. Ioa gram. &Olympiodori opinio
ibyram. Ob .priori opinioni non adhaerentes in aliam tuerunt sententiam,opinatique sunt librum huc partem esse facultatis meteorologicae,ex omnibusque mmm fieri opus. Puorum opinionem la ini secuti sunt, id autem rationibus O auctoritatibus nituntur ostendere. Trima ratio ex inscriptione fumitur, quae una ct communis omnibus es, meteorologicique nuncupantur, quare liber hic cim eandem cum prioribus hebeat inscriptionem in eodem disciplinae genere cum illis continebitur. Dicunt aut Ob .di Ioagram. meteorologicos inscribi pes, quia omnium rerum, qus in hac uniuersa facultate tractatur, una est materia pi ima,quae exhalatio e, quaesuapte natura in sublimem locu fertur, O ideo rem sublimii scietia ni/ncupatur. tali autem materia non solim qua insuperiori plaga fiunt, sed qus intra terram ut mineratia, procreantur.iure tota haec scientia meteorologica dici potest. Est secunda ratio, ad unam spectat facultatem degenere o generi speciebus agere, ut liquet q. meta. mixtuperfectum di imperfectum unius generis sunt species,quare eorum tractatio ad una attinebit disciplinam,ueru v cum in tribus prioribus de mixtis disseratur imperfectis, in quarto uero de perfectis, Ab una complectentur facultate, nec de his sermones seiungendi sunt. Praeterea hoc idem ex Aristo confirmari potest, qui in fine terti, cum de mineralibus communiter egisset, separatim de eis se tractaturum possicetur,ueluti igitur pars illa tertij a facultate moteorologica non abscinditur,sic nec quarti disciplina spar enim ratio est de utraq;. quare doctrina hac a prioribus non es diuidenda, sed magis in una sede amba sunt collocande.
Opinio improbatur,rationesq; diluuntur.
EC haec opinio Aristotelis mentZ attingit, fassumque esse dicimus horum omnium librorum unam esse facularem, quod sic primum orientanus, quae diurasas satis habent
148쪽
naturas, em nulla propemodum colanctione continentur, uno loco,
ab unaque facultate tractari non debent,at mixta perfecta di imperfectasic se habent, ut eorum diuersa sit substantia. de eis igitur uno disseri loco non licet. Traeterea quorum diu erra sunt affectiones, iusque productionis modus, in una complecti facultate non decet,alis autem sunt mi xti perfecti ct inperfecti passiones,uarioque modo producuntur, ab una igitur facultate considerari ne queunt.in una enim disciplina ea duntaxat tractantur,quae sibi conueniunt in affectionibus,principiis, di modo generationis, quod in his minime inueniri licet, alia enim pro persecti mixti ortu requiruntur,ct alia pro eius, quod est imperfectum. Deinde Arso. inexordio libri meteor.proponens de quibus facultas meteorologica disserit,de eis,quae in quarto di putantur,non meminit.non putavit igitur,quae in eo traduntur , sub disciplina meteorologica complecti. Traterea non est unafacultas,qua de rebus meteorologicis, di qus de partibus similaribus agit rei priores libri de rebus m teorologicis disserunt, hic uero de similaribus, una igitur non est scientia,praesertim cum liber hic etiam de mineralibus dicatur, qui ab illisprorsu eiungendus est. Rationes uero facilVolui possunt. ad primam re Sondemus,ct mald meteorologicum fuisse inscriptum asserimus, isque fuisse nuncupatum exsimamus aut impressoris incuria, qui ob operis exignatatem superiorum librorum partiaeulam esse duxerit, aut eorum inscitia, qui ciuigandos susceperint Aristotelis libros. Errasse quoque eos arbitramur,qui ex materia, quae sua natura in sublimem regionem fertur, fuisse inscriptum opinati sunt,nomenclationis ratio admodum extranea foret ut rerumsublimium dicatur facultas, quia eorum materia in sublimem locum feratur. Praeterea nec ob hanc rationem hic quam tus dicipotest meteorologicus, non enim Simm de metallis fit semmo, quae ex huiusmodi oriuntur materia ,sed de compluribus aliis ut de animalium O plantarum partibus , qua supra terram procreantur,oe non quidem ex ea materia, ex qua mineralia. Secunda soluitur ratio, uerum es ad uniuersam facultatem Pectaragonus O Jecies contemplari, illud tamen non est necessarium in parte facultatis, Aractoteles enim quarto mei. in uniuersa loquiatur scientia, ueluti etiam primo poste. in nos fatemur ad sciem tiam
149쪽
tiam naturalem attinere de corpore naturali agere, coe de eius speciebus, non est tamen necessarium ut uno loco omnes tractentur, aliter omnium specierim tractatio facienda foret libro pus ubi degenere agitur,similiter inscientia de anrmalibus de plantis, quae corporis animati sunt species, agendum esset. non est igitur necessamium in unum conferri locum orationes de Peciebus. 'Deterea dicimus quod partes similares, de quibus diximus hic fieri femonem,non sunt primaria species corporis mixti, sed magis eius quod perfectum est. ratio igitur multas patitur difficultates .Fostrema diluitur, O dicimus partem illam tertij, in qua communiter de mineresibus fit disputario,non per se coniugi disciplinae meteorologicae,sed per accidens superiorib.libris adhaerere . na cum dixisset res meteorologicas ex duplici halitu procreari, ex qua simi liter minerae ortum habent, ut omnes halitus operationes doceret, fuit coactus mineralium tradere doctrinam, di eandem eb causam pars singularis uniuersaefuit preposita,licet haec ad cratia re,
lata prosingulari posita sit.Falsa es itaque icto tum visiq.
.XPLOSIS aliorum sententiis nosti a modo est afferenda, iaetam cim ordo prius O poclerius rejiciat, quem equatur, ct cui pryponendus sit , noscere oportet.Dicimus proxime ad libros tres meteorologicos poni cientia.n. quando fieri potest, a natur g ordine non dissidet, petitertim cis fuereora uti o dine fecundum necessarium Armotelem ad lia brum usque animatium dixerit, mixta imperfecta natura, qua prafectiorasunt, aritecellunt, prius igitur tractari oportebat, quandoquidem natura ab imperfecto ad perfectius semper progreditur quare libri meteor. in quibus de imperfectis disseritur; ferendi, quos co equi necesse e libru de similaribin terra huc ordine frigi caece terti, cbstituit,ubibosteru pollicitus Ese de mineralibus singulariter tractatum,tractatus de singulis mineris es hic quarius. Deinde Arisaex' et .loques de minerauu ortu ait ex duplici exhalatione Disitiam by Cooste
150쪽
fatione oriri,de qua re in alijsse dixisse fatetur,di tertium intelli
git,quare liber hic tres priores consequitur.Prs cedit autem de an malibus libros, proximd eum,qui de historia in cribitur,c omuniora enim ci imperfectiora iunt praeferenda;quae hic tractantur, amplioris sunt ambitus ct minus habent perfectionis,latiusq; patent, quandoquidem si fuerit animatum,cti necesse,perfectum it mixtu, non e contrario. haec etiam uita carent ,qua imperfectiora sunt uitam habentibus. iure igitur tractatus hic de animalibus sermoni praeponitur. hoc idem ex Arist.confirmatur,qui in calce huius taclade similaribus egisse asseruerit,e animalibus se tractaturum in iatuit Deindesecundo de partibus animal.cap.r . de concretione , ct
liquefactione loquens ause de his disseruisse alio loco, ct huc quartum init iligit. Ad hc partes similares prius in communi cognosci operuretitim erat,postea gulariter,communiter hic de eis tractatur , separatim uero in libris de animalibus O plan:is. Ouare es perspicuu librum hunc ijs,qui sunt de animalibus,praeferri,aime et,qui dehicloria nuncupatur,hic enim primus est inter libros de animalibus,ut insequenti dicemus praefatione.
EM P Vs est ut de Diuisione loquamur, quatuor inparat tessividi totum hoc opus dicimus. in prima cum nonntillade primis accepisset qualitatibus Aristoteles, quod duafunt activa, duae uero passiua, duo dissutare insiluit, nempe qua activarum sint operationes, di qua passiuarum species,ujq; ad temet g. opera facultatum,quae actiue sunt,explicat,ut quid sitgener rio, concoino. qua his contratriasunt.in secunda parte usque adtex. ad c cres pastuarum aperiuntur, ut quae ex humdo sicco ortum habent, ueluti duram ct molle, simulque de concretione, liaquefactione, exiccatione coe humectatione agitur in quaestini corapora,qus his sibi clantur assectionibus.in tertia uero parte ad tex. que . v. partium sit Iaritim constitutione disseritur.modusque
earum productionis traditur. Tostrem n disserrariae. quibus parates sinulares dignosontur,ponuntur , ratioque earum cogntsce darum