장음표시 사용
201쪽
cum sanguine permisti, aut a sanguinis natura parum distiterint, Galenum ve nam pertudisse; Alia est, quod haud semper contingit utero gerentes in venis habere horum copiam, cum indies experiamur quasdam nihil penitus incor modi abuteri gestione fuisse aliquando perpessas. Tertio ponamus habere omnes horum in primis venis excrementorum colluuiem, dico, quod prudentis est Medici consilium, si ob imminentem morbum permittitur, illorum a
rea quam venam secet, expurgationem, aut concoctionem moliri, quod si non permittitur urgente malo, ad remedium statim est accedendum, quo sine maior fiet utilitas vacuato sanguine, quam damnum ex crudorum humorum piaesentia. Hanc rem tractauimus libro sexto nostrorum Commentariorum ad Ga- i , leni librum de ratione curandi per venae sectionem, quo loco egimus de praeparatione advenarum sectionem necessaria. Hic pluribus non prosequor, ut stendam quomodo in crudorum humorum abundantia liceat sanguinem mi tere , cum libro tertio huius tractationis de missione sanguinis abunde explic tum fuerit. Ad aliam rationem respondeo, quod inultimis naensibus,ripula in nono, Moctavo, aut septimo, nunquam id fieri debet sed in primis poetissimum, ut supra admonuimus, quod si in aliis videatur expedire, illam exer cete non est
cuiusuis Medici munus, sed eius duntaxat qui iudicio exquisito praeditus fuerit, C Ap. XVI.
Resaiaeta authoritati uaduersariorum Scant umper deturialus cm Medicorum cretu.RE L r et v v M est modo, ut soluamus rationem aduersariorum ab aut borit
te desumptam,de qua sane, quamuis hactenus plurimum dictu sit a nobis, dicetur etiam adhuc diligentius. Hippocratem de Galenum non admittero auxilium in utero gerentibus testantur, hacque de causa debere ab omnibus Medicis praetet mitti. Tria hic dicam pro solutione dissicultatis: Primum, fal- .sum esse . non meministb Hippocratem& Galenum huius auxilii: Secundum, quod si non meminerunt, non propterea arguendos esse, qui post Hippocra ; ditem& Galenum fecere mentionem: Postremum, quod alii clarissimi Medici venae sectionem utilem esse pro abortus praeseruatione docuerti nt. Quantum igitur ad primum pertinet, recordari oportet, quale fuerit nostrum suppos tum, nempe, quod a plenitudine utraq; puer in utero suffocari potest, aut extingui, copia & fluxione imminente. Meminisse etiam expedit, uniuersalia ordine doctrinae praecedere particularia: quodque in particularibus tractandis uniuersalium praeceptorum notitia continuo supponitur. His in hunc modum stantibus, quis negabit Hippocratem in habitu athletico vacuatione non comsuluisse incisa vena 3 Habitum athletarum statim esse praecepit soluendum,
quia non potest in melius proficere, sed labi in deterius Quis negabit, quan- tum ad fluxiones pertinet, Hippocratem non docuisse uniuersalia praecepta in reuulsione potissimum obseruanda 3 Pleni sunt harum praeceptionum Hippocratis libri, quibus admonuit passim ad contrariu fluxiones reuellendas. Quid igitur in Hippocrate amplius desiderabitur 3 An Galenum dicemus inuoluisso
silentio. posse ab utraque plenitudine vasorum abruptiones, suffocationes natiui coloris: putredines, tumores praeter naturam, atque in uniuersum fluxiones generarit At ferrem locos, si putarem non esse omnibus apertissimos. Dubitabitne fortasse aliquis, quod hic Doctor docere praetermiserit missionem sanguinis emendare multitudinem, atque illius arcere impetum, fluxionemque An praetermisisse dicent Galenum morbos magnos, sed furcatos illos quidem soa sanguinis copia, vel violento Ruxu concitatos, non postulate missionem sanguinis Si haec uniuersali quadam ratione, ut bonum decebat artificem, ab illo explanata sunt, si demum Hippocrates minime praetermi sit, tandem ver
s omnes Graeci idem passim docuere, quid amplius inc desiderari potest Tacuerunt hoc in particulari, nempe in utero gerentibus pro praeseruatione con-
202쪽
Venire auxilium. Sed cur oportuit id sigillatim explieacee An non sussciebat
inagnitudo morbi, aut praesens, aut futura a sanguinis copia, vel motu, cum vi-rminrobore pro venae sectione faciendae Cur pariter non culpabis eosdem authores, quod in aliis particularibus uniuersalium praeceptionum nihil scripserint E Donemus hoc tandem praetermisiste auxilium: quid hinc seqtietur 3 Eos videlicet aberrasse, qui suo labore utilem este inuenerint illius usum. Tacu runt, an quia ignoratiant e Id non putauerim, quandoquidem fuerunt duo maxima artis nostrae lumina. An quia neglexerunt nec id puto de oeulatissimis hominibus dicendum. An vero, quia ut omnibus notum praetermisere' id forro talie credendum est. Sed quaecunq; fuerit huiusce silentu causa, dico antiquiores ae recentiores Medicos id particularius explicaste Cornelius Celsus non praetermisit Averrori non tacuit,non Michael Savonarola, neq; Bartholomaeus Montagnana inuoluere silentio: inter recentiores Antonius Musa Brasi auolus manifestum fecit citra periculum abortus venae sectionem utero gerentibus conducere. Qird dicam de Nicolao Florentino, viro sane ut multae lectionis, sic iudicii exquisiuissimi F Quid recentiores Parilienses commemoro, Stem panum ilium citra controuersiam clarissimum, Ioannein li Fernelium post Hippocratem, Galenum, dc Avicennam, nemini secundos testati sunt suis monumentis phlebotomiam aliquando saluberrimam esse in utero gerentibus. Nori, o refero horum verba, quia breuitati studens, finem huic tractationi imponcndam duxi. Sed tamen nequeo silentio inuoluere doctissimi Fernelii sententiam, qui sic inquit: Mulier in utero gestans, incisa vena (vt inquit Hippocrates) abortit, idq; magis, si est fortus auctior. At certe hoc perpetuum nanime est, ut neq; illud , quod proxime ante scribitur. Mulierem in utero gerentem
acuto morbo corripi, lethale est: cum enim purgatio, quae malignis fit medic mentis cum periculo grauiori foetus, quam venae sectione decernatur, si Hi pocrates grauidae morbo ex cacochymia tentatae purgationem largitur iis mensibus, qu i inter tertium & septimum interponuntur, nos profecto iisdem mulio tutius languinem mittemus ei, quae aliquo plenitudinis morbo conflictabitur.
so Quod si media gestatione liceat, longe tutius in initio factu fas est, quod singuis
magis redundet, dc foetus minore egeat alimento: hoc tempore cepe natura illius superuacui effusionem sponte utiliter ue aggreditur per nares, per haemo
rhoides, aut per uterii, & nonnunquam menses statis temporibus salubriter e fluunt: cur non sinit iter nobis liceat premente necessitate naturam arte imitari 3 multae, nisi venae circiter quartum mensem reserentur, abor tiunt. Foetus enim copia obrui tun nec vero inplet hora sola, verumetiam citra hanc cum pleuritis, aliave inflammatio vehementius urget, praegnanti vena in cubito incidenda: inferiores autem praegnantium venas incidere minime tutum. quod impetu deorsum conuerso menses procedant, praecipiteturq; foetus. Octauo actio. o no mense raro citra abortum sanguis emittitur, cum praesertim mulier leui ex
causa,vt pari imbecillitate, vel ob lubricum lentorem a dolii reconsueuit J His ego tandem videor docuisse mulieribus utero gerentibus, cum aliquopiam acuto morbo premuntur, venT sectionem conuenire, eandemq; admodum utilem. exi stere, ut praeseruentur ab abortu multitudinis ratione imminente , atq; propterea uteri gestionem non impedire phlebotomiam, sed limitare quanti,tatem; cumq; omnia sint explicata ad quantitatem auxilii huius pertinentia, hic finem di.- cendi faciamus.
203쪽
HORATII A V G E N I I LIB. VII.
C A P. I. De reuulsiono definitionc . O s T Q v A M omnia ad ipsam quantitatem pertinentia si mus diligenter prosecuti, nunc reliquum est, ut de agendi modo nostra transigat oratio. Quia vero ad agendi rationem attinet revulsio & derivatio, quae duo, ut semper maximas habuerunt apud clarissimos quos is Medico; di: siculi tes , sic in artis operibus cognitu maxime necessaria sunt. io Propterea de illis primo loco pertractabimus reliqua postea sequentibus libris explanaturi. Caeterum, exordiamur a definitione reuulsi nis, quam ubi dilucidam fecerimus, nihil amplius erit in hac materia ambiguis, quod facere possit difficultatem. Sed prius adhibere distinctionem oportet, ut omnis e medio tollatur aequi uocatio. Inuenio, reuulsionem duobus modis sumi apud antiquos authores, tum generatim, ut complectitur derivationem dccxactam revulsionem simul, tum ut distinguitura derivatione: prius definiemus ipsam in communi, postea vero spectasim ac proprie. in hunc igitur in dum ex Galeno definio: Reuulsio, quae Graecis metire t dicitur, est aversio humorum, vel in partem omnino contrariam, vel in vicinam. Nomine aversionis Soin hac utitur definitione tanquam genere, quoniam a locis inflammatione o sessis duobus modis auerti humores solent, vel cum ad vicinas partes illos trans. ferimus, vel cum ad contrarios locos violenter attrahimus: illud derivareu cant, hoc autem reuellere. Quamobrem auerso genus est ad derivationem de reuulsionem,ut ex Galeni verbis colligitur,quinto Methodi, p. 3. cum inquit: Auertitur autem sanguis, atq; ad alia membra conuertitur. tum ad proxima derivatus, tum ad contraria reuulsus. Illud mam mera, hoc mis Graeci vocant. Porro in contrara um humores trahuntur,quando motus instituitur contrarius, quam illi ferantur, tumetiam quando ad contrarias partes attrahuntur, in quo munere obeundo, licet obseruare semper fluxionis originem debeamus, non oramen semper ad ipsam, aut ad particulam illi vicinitate coniunctam, humores attrahendi sunt, quaeres, quomodo contingat, infra explicabitur. Humorum nomine intelligimus eos, qui confluxuri sunt, re qui fluunt, non autem,qui iam confluxi continentur,in particula phlegmone obiessa. Porro reuulsioncm m ximo proprie dictam,ressissime hoc modo definiemus, di edintes: Rcuulsionem esse attractionem seu auersionem humoru vehementer confluentii: m, vel qui confluxuti sunt in partem omnino contrariam. in hac defini t one i , cum generis habet attractio, siquidem omnis reuulso semper est arci ama: at non reci- procatur, ut statuamus, omnem attractionem revulsionem esse. Cum vero, bi morum contiuentium, vel qui confluxuri sunt,t dicimus, materiam propriam sodocemus, circa quam veriatur cuius causa aderiuatione potissim iam distinguatur. Addidimus: In partem omnino contrariam,J ut duas oppositiones exciperemus intus, extra,ante, retro,quae licet in partibus contrarietatem faciam, nihilominus non ita exacta contrarietas in illis conspicitur, qualis inest a dextris
partibus in sinistras, a superioribus ad inferiores,& econtra. Idcirco hae duae o positiones
204쪽
positiones ad reuulsionem exquisitam, illae vero ad derivatiostem magis pertinent , quamuis aliquando intus, extra, dc e contra, vacuare liceat exquisite reuellenuo. verum quia haec magnas habent dissicultates, praestat unumquod si diligentius perpendere.
A id nomine contrariisse latcygendumsecundum recentiarum , duarum intentiam
DR i M o loco discutiendum proponitur, quid nomine contrarii sit intelligen ac dum i an scilicet contrariae partes secundum omnem oppositionem, ante, retro, intus, extra, a dextris, ad sinistras, sursum, infra, & e contra: an duntaxat . contrarius motus humoribus confluentibus. Huius inquistionis causa esst, quod Galenus hac in re nonnullis anceps videatur. Quaestioni respondent recentiores Medici, debere nos in omni revulsione ad contrarium motum fluvionis retrahere, atque ad ipsam originem , vel ad partem origini proximam : minime vero ad partem contrariam: cuius opinionis haec potissima fundamenta sunt. Primum quia non solum remotissimae partes, sed etiam pro pinquissiniae sunt, quae fluxiones mittunt: velut cum caput salsos humorea de-A' mittit in pulmones, qui illos exulcerant: cui quidem malo succurrit Galenus libro quinto Methodi medendi talpsiae realiorum acrium medicamentotum admotionc capiti, ut scilicet revellatur ad ipsam originem fluxio. Eodem pacto cum a digito aliquo pedis aura ascendit ad caput, de comitialem morbum committit, ut saepe visum est, remedia quae alteri cruri adhibentur, nihil conferunt ad reuulsionem, quia fluxionis origo in eo non est. Addunt praeterea, non prodesse venae sectiones, quae fiunt in brachio opposito in latere affecto, ut in pleuritide, quia fluxio a sinistra parte in dextram aut ab hac in illam non fit, sed dextrae in dextras, Se sinistrae in sinishras, sese exonerant ob rectitudinem, Mcommunionem venarum. At quomodo quaeso(interrogant) remedia, quae ' non attingunt fluentes humores illos sistere possunt Qua ratione Galenus scribit in secundo ad Glauconem cum humores fluunt ad genu, ad fluxionem si siendam, secandam esse venam in cubito eiusdem lateris, dc non in cubito, vel crure opposito; quoniam sciebat ex his non excitatas fuisse fluxiones, sed a superioribus partibus eiusdem lateris igitur spectanda est fluxionis origo. Si enim uniuersi partes mittunt, veluti cum ex cursu.&labore assurgunt humores,&v pores ad caput, ad pedes optima sit reuulsio. Si enim Sangimus impetum mnium pallium, quae mittere ad caput aliquid possunt. Eodem modo quum ad crura descendunt humores quae capiti de brachiis adhibentur, attrahentia
praesidia max me revellunt. Cum vero fluxionum causae non uniuersum cor
o pus commouent, sedeas solum partes, quae sunt coniunctae per vasa cum illis,iri quas decumbunt humores, tunc remedia reuellentia sunt, quae, vel ipsi parti mittenti, aut illi maxime vicinae admouentur. Sic sane cum pleuritides aut peripneumoniae nascuntur, ut omnes fere fiunt refrigerato aut excalefacto capite, de ita repulsis, aut liquatis humoribus,3c decurrentibus per venas ceruicis,d musculorum pectoris, tandemque firmatis iuxta membranam costas subcingentem, venam secamus eiusdem lateris, quoniam ab alio nihil influit: nec per venam cauam , aut eam, quae dicitur sine pari, ut hactenus alii tradiderunt , fluunt humores, qui pleuritidem patium. Nunc vero illud tanquam firmum tas abile praeceptum ponatur, fluxiones reuellendas esse ad suam originem: Io Nec obitat, quod scribitur ab Hippocrate, venam secandam esse in cubito, cum dolor ascendit ab alfecto latere: putant enim, qui ita sentiunt, eundem motum fieri a sectione venae de fluxidnet, quae inflammationem parit. Sed in eo error est: Nam humor, qui inflammationem facit a supernis partibus, descendit a capite per venas ceruicis, de musculorum pectoris: at lecta vena in cubito, per cadem vasa, eadem materia ascendit; contrarii ergo sunt motus.
205쪽
Sic in angina cum mittitur sanguis ex vena cubiti, non sequimur eundem ino tum , qui scilicet deorsum fit, ei si cubitus in loco decliuiori , quam sit pars affecta sit positus: Nam vena humeralis,&ea, quae in musculos guti uris fertur, nascuntur ab ea diuisione, quae fit in ceruice; quapropter cum vena secatur humeraria sanguis fluens ad eos musculos, prius ascendit ad communem locum diu sionis, atque ita reuulsio fit: postea vero descendit in venam humeri, & per eam fit euacuatio. Cum vero Galenus renibus inflammatis. iubet secari posse venam in cubito, aut in cruribus, non ideo confunditur piaeceptum de reuulsione ad contrarium motus humoris: propterea quod ad renes, fluere posssant per venam cauam a superioribus,& inberioribus partibus,& quoniam pro- i obabilius est a superioribus potius partibus demitti humores, nimirum, quod facilius illi descendant, quam ascendant,&plures sint superpositae, quam sui iectae renibus partes. Itaque Galenus praecipit in recenti astectu potius secandam esse venam in cubito. quam incruribus; aliter vero faciendum, cum malum est inueteratum. In hoc enim casu ad id evacuandum, quod in parieastecta, aut vicina est receptum, magis accommoda a sunt venae in cruribus, ut
vicinio tes ad fluxionem vero sistendam aptiores sunt venae cubiti. Haec illi de proposito argumento scripserunt. C A p. III. xo Proposita vinum impugnatio. atque Primum, quod re purati, Caleno,
PORRO multa sunt, quae mihi in hac opinione quam Ioannes Argenterius iv pleri s recentiorum Medicorum & magni nominis insequuntur, haud med ocriter duplicent: prima quia a Galeno apertissime dissentire videi
tur, Secundo, quian gant, humores a dextris partibus ad sinistras poste coim fluere , ac re uultiones ab eisdem partibus funditu, tollunt: tum postremo, quia nouam quandam . ac ut ego se itio, fatiam opsitionem de pleuritidis de peri- pneumomae orgi ae in me dium attule tui . Haec exam nemus, sigillatimque soveritatem candido doceamus. in primis equidem, quod opinio haec omnino negan; retrii ionein fieri debere ad locos contrarios contra Galeni doctrinam fuerit institura videtur mihi certissimum, cum passim ille ad locos contrarios debere id inure uultionem significauerit. Hic proseram aliquos in medium, ne grati, a doctis sinis viris dissentire videar. In ultima parte artis Medicinalis haec hutat vecba: At attrahendi ex omni loco ad oppositas partes com-nuinas ind ratio est, ad quam maxilne distantia. derivatio ad vicina.J Inquimio libro M .hodi medendi. Nam (inquit) de haec quoque Hippocratis inuentas int, omnis scilicet immodicae vacuaticinis communia remedia. Deriuatio
ad vicina loca fit, cum id quod per palatum vacuatur. per nares derivatur. o Reuultio vero ad contraria, cum ad infernas reue litur: l M patum postea: Reuulsio vero (ait) in iis, quae supra sunt, omnibus deorsum semper agitur: sursumn iis, quae sunt ius a: Plaeterea, a dextris ad sinistra, sis tit i ui sus, ab lais, ad illa: Similiter ex iis, quae intus se habent. ad ea, quae fotis sunt ccntiaque ab his, ad illa. J Et in Commentariis libri sexti de moibis vulgaribus, ita scriptum reliquit. Reuellere quidem deorsum sta: im iubet H:ppocrates ad contrarios locos in his, quae superius ortum habent: Suisum vero in iis, quae inferius : ut eadem regula vientes opem feramus, de ad disserentes locos abdit camus. Igitur si in pedes, ta crura fluxionem decumbere senserimus, excubiti venis sanguinem mittemus, aut vomitu purgabimu . Nam , ut qui- sindam putant, nequaquam sursum retrahendum est, licet ad inferiora prorumpentibus hicci q. magnus aliquis morbus futurus sit. Idem in quarto & decimo tertio Methodi proponit, & in commentario in librum Hippocratis de hum ribus atque aliis in libris adeo frequenter ut qui hanc illius existere sententiam non vid at, in re clarissima coecutiat. Oribatius libro de Hirudinibus,& euul si edi
206쪽
sione, qui liber Galeno tribuitur, sic inquit: Atque, ut summa rem complectar, ita reuulsio esticitur, in humoribus videlicet partes superiotes petentibus, ad inferiores, de contra. Si inferiores petant partes, ad superiores, re contra. Ad dextram similiter partem, aut i quam, item in anteriorem,& posteriorem,si quid defluxerit ad oppositas partes revulsio facienda est. haec ille: A quibus non dissentire Paulum Aginetam libro sexto, capite quadragesimo, & Aetium se mone quarto, tetrabili secunda, capite sexagesimooctavo, cuius verba sequenti capite asterem us, multo certius est, quam quod dici debeat. Constat igitur Hippocratis aut horis vetustissimi decretum fuisse, ad contrarios locos reuel io tendum Hocq; omnes Grecos unanimi consensu admisisse: idcirco multo magis horum doctrinam quam Nouatorum imitari debemus. Quid vero Galenus voluerit quando reuellendum prccepit ad originem fluxionis,& an hoc praeceptum huic sit contrarium, patum postea docebimus.
Num res auri a dextris partibus adsistras, ct econtra, ac propterea abhorruessendum.
HA E E s v N et fortasse hic quod respondeant recognoseere illos Galeni sententiam, otianiumque antiquorum consensum , sed hoc potissimum noα admittere, quod dicant adextris partibus ad sini stras moueri humores, fluxi nes li concitari,ita ut in eisdem aliquando fieri debeat reuulsio. Quoniam Rumones nunquam hac ipsa fiunt ratione quum semper dextrae partes communicent fluxionem dextris,& sinistrae sinistris transnittant. Hic ego duo inquam adfero. Primum, non decere interpretem ab illius authoris opinione discedere, quem interpretatur; hoc enim potissimum esse munus explanatoris a Galeno non semel traditum est,ab aliis omnibus confirmatum. Cei te, ut licuit A gente io multa contra Galenum scribere, dum non agit munus explanatoris, lac ego non conuenire arbitror cuiquam, authorem quem suscipit interpretanso dum arguere, ut in artis Medicinalis explanatione facit frequentissime. Deinde vero, si quando id fieri liceat, necessarium est magnas aiserri rationes, qum antiquissimam sententiam arguant. Periculum itaque faciamus hoc loco, ariliorum rationes tanti sintaestimandae, ut cogant nos veteris magistri opinionem relinquere. Disputo primum contra illos, Mostendo humores a dextris partibus ad sinistras, & econtra, vehementer agitari, & moueri posse. Atque eius rei videtur mihi fidem facere quod in lethalibus capitis vulneribus contingere indies obseruamus. Tale autem existit, si vulnus in parte dextra capitis fuerit paralysis aduenit in parte sinistra: Set econtra. Huius euentus causa licet multiplex afferri soleat, ac non plane consentiant authores, maxime tamen proba- , bilis ea mihi semper visa est, quae id fieri asseuerat ex humorum motu violem iato facio a natura ad partem contrariam. cum enim laeta partis facultas maxime gravetur a multitudine excrementorum, & per eandem non detur expellege, valide insurgit, ut in contrariam exoneret sese, quo facto conatu, aliquid, extrudit in neruorum propagines, paralysimque concitat. Ad haec in iis ino bis acutis, in quibus materia turget, humores mouentur ad omnes situs oppositiones, nunc ad dextram , nunc ad leu.un, sursuin, deor sum, quoniam animalium ad coitum incit torum exemplo , firmum habere locum non possunt. videtur mihi maxime firmum argumentum a dextris partibus ad sinisestias moueri posse humores. Affero hic etiam in confirmationem dolores co- solicos, qui modo unam modo aliam intestinorum partem miserabili tormento solent assicere, quae res fieri non posset,nisi materia in sinistra, aut dextra parte contenta, violento quodam impetu agitaretur ad partem contrariam. Amplius,
supponamus in Liene fieri inflammationem, Iecur vero, & venas in Iecinore exilientes sanguine abundare cur quaeso, non poterit fluxio transmitti ad ipsurni lenem ex Iecinore: praesertim , quoniam Licuis venas in Hepatis teiani,
207쪽
nari substantiam, anatomica docet obseruatio Si illae partes originem fluxio nis excitant, quae sanguine turgent, cur dextrae partes plenitudine laborantes nequibunt exonerare sese in sinistras 3 Item si hic modus fluxionis e medio tolleretur, frustra dixisset Hippocrates, totum corpus este undiq; peruium, transpirabile, resibi consentiens quia non totum consentiret, sed duntaxat dextra dextris, de sinistra si nastris, non econtra. His addamus, corpus secundum naturam existens sanguinem undiq; recipere pro nutrimento partium, propterea veni; sunt in uniuersum corpus propaginatae: habentes potissimum originem exiecinore, si Medicis credimus, au t ex corde, si Aristoteli fides adhibenda est, at ex tecinore propagantur venae in partes sinistras & dextras: ex corde pariter in io ambas deduci debere propagines eiuscemodi, cel tissimum est. Cur igitur,quom, cum partes eaedem praeternaturae in stitutum habuerint, non poterunt transmittere sanguinem in omnibus partibus p Si a dextris partibus, via iecinore i cundum naturam sanguis transmittatur ad sinistras cur non poterit idem subito& affatim transnitti praeter naturae ordinem Quod vero pertinet ad artis ope ra, eadem videtur mihi ratio cruris dextri ad sinistrum , quae est dextrae thoracis parti ad sinistram: a m rursus, ut inflammato uno crure ex opposito reuulsionis causa sanguinem vacuamus, sic inflammatione in dextris costis existentet,ex cu bito sinistro vacuantes, optimam facere dicemur auersionem. Praeterea, illis contradicit experientia: nam in dextro cubito exiliens inflammatio postulat venae sectionem stamin sinistro cubito: idem iudicium faciundum est deinflammatione humeri alterutrius, hunc modum medendi omnes admittunt.
estq; a Cornelio Celso declaratus. Cur itaque eiuscemodi venae sectio debebit administrari in cubito opposito, si illa non habet vim attrahendi fluxionem ex parte opposita Consilium V dc intentio sit fluxionem auertere 3 Quom do igitur humorem fluentem ad cubitum reuellemus Astero Celsi verba, lib. r. cap. t o. quae sic habent: Si quod in humero vitium est, ex altero brachii Credo, quia si quid parum cesserit, opportuniores hae panes iniuriae sunt, quam
quae iam male habent.J Multo euidentius Aetius loco proxime citato,cum inquit: in his veto,qui acuto morbo,ut diximus,infestantur,siquidem circa mam- somas &clauiculam haereat dolor, venam incidere oportet, ut dictum est in brachio, non eo, quod recta ab inflammato latere procedit, seu opposito.J Postr moloco ad leodum est, Curtium Ioannem Manardum, omnesq; Medicos, qui hactenus de proposita materia scripserunt, admisiste, fluxiones fieri posse a deo tuis partibus ad sinistras, S econtra. Primus omnium, qui communem hunc consensum reprobare ausus fuit Fernelius, exstitit, a quo isti(nis decipior suae opinionis fundamentum desumpserunt. Hac quidem, re alia huius generis, quae j a sequentibus explicabuntur a nobis, hanc opinionem vigent incomm
Reua sones nunquam feri debere in assecla rino, avis leuritiaeneti fulsimiustam sanguinem ab Vippocrate O Galeno in eodem se ere,
ratione reuulsionis. sALi A nunc horum hominum dogmata perpendamus. Atq; primum illud,
quo asseuerant fluxionis origine (ad quam semper trahendi sunt humores illorum iudicio aliquando contineri in recipiente particula, aliquando in vicina, & aliquando in particula distantissima, atq; idcirco fieri debere reuulsiones, aliquando in eadem, aliquando in vicina,&. nonnunquam in admodum dis sos anti. Succedit huic etiam illud, quo contendunt, Hippocratem & Galenum inpleuritide sanguinem misisse ex cubito eiusdem affecti lateris, ut humorem fluentem reuelleret. Primum certe mihi videtur carere omni probabilitate, quandoquidem nunquam exquisitae reuulsiones in eadem particula fieri de- bent, quae fluxionem aut recipiat, aut sit receptura. Agemus de hac re praesenti
208쪽
bro loco suo diligentius. Interim praetermittere non possum causam, ob quain decepti mihi videantur, quam libenter profero, ut alii facilius postea ferre pos
sint iudicium. Mala ascendente ex cruribus aura ad cerebri ventriculos cpiles sitam effectura, duo sunt affectus, quorum unus alterius causa est. In cruri bus certe subest morbosa quaedam dispositio, malam illam qualitatem cerebro demandans, morbum is concitans periculosissimum. Qedendi metho diis supponit, epiles sae maxime incumbendum, utputa morbo maiori, de cuius vehementia facile posset aegrotus mori,aut satrem nunquam liberari pro . creato affectuincurabili. Ideo contemplatur causam, quae est aura ascendens id eamque exstirpare conatur celerrime cauteriis, sinapi sinis; deligaturis, frictio nibus i ,& aliis accommodatis remediis, iactis in eo loco. ex quo aura ascende bat mala aut in partibus proximioribus. Vides, hic remedium reuulsuum fie ri in jecta particula. Sed non in ea particula assecta, quae fluxionem recipiebat, verum in demandante distantissimab. Quamobrem in assecta parte sit remedium reunt suum, sed non in ea, quam a fluxione liberare volumus. Idem iudicium fieri debebit de acri materia e cerebro distillante in pulmones,
eosque exulcerante. Duae sunt paries assectae: una est, cerebrum calida intem perie laborans; alia, pulmones exulcerati; intemperies cerebri cum acri cal-: solis humole praecipua causa viceris est: hanc summouere oportet, quod dum si facimus, revellimus a pulmonibus reuullione exactissima, ad partes, inquam, maxime distantes&demandantes, causamq; removemus fluxionis. Quando
igitur dicunt remedia reuellentia fieri aliquando in particula affecta: dico, id nunquam esse verum; nam in affecto loco fit remedium,euacuans Iocum, illumi omnino expurgans, ab omniq; malo liberans: quod remedium dicitur reuulsivum alterius morbi illius causa concitati. Causa itaque una fuit erroris haec, quod non distinxerint partem affectuum vacuatione postulantem, ab ea quae exigebat reuulsonem. Aggredior nunc ad examen alterius dogmatis. Quod neque etiam consistere poste video; in pleuritide, scilicet mitti sanguinem in eodem cubito, ut materiam ad suam originem reuellamus. Quientiris, o reuellit, hic nunquam naturae motum imitatur, sed contrarium potius molliatur. illud enim quo natura tendit, eo ducere oportet, ut senex venerandus docet in Aphorismis: in euacuatione, ac in derivatione duntaxat omniis com
muni consensu locum habet. Quemadmodum Hippocrates inquit, libro sexto de mox bis vulgaribus, sectione secunda, textu vigesimonono, cuin ait: Reuellere, si quo non oporteat, vergat: Sin autem, quo oportet aperire, quemad modum singula vergunt.J Ea venae sectio, quam in pleuritide usurpat Hippocrates, instituta est secundum imitationem motus naturae: quomodo igitur eam statuemus existere reuulsuam. Audiendus est Galenus, qui omnem e medio tollit dissicultatem: Sic enim habet lib. i. de rat .vict. in morb. acutis, eommentario decimo: Pro humorum, qui inflammationem pariunt vergentia inclinationeque, vacuationes facit Hippocrates; nempe, quod dicitur, quo natura vergit, per loca conserentia eo ducere, id verissimum existit. Si parum infra eodem commentario: Cum igitur superiorum condolentia signum fec rit, venam in cubito secare eam opor Let, quae singuinem ab affecta parte, tamagis, 3 velocius tum reuellere, tum vacuare possit. J haec verba clarissime o stendunt, simplicis de exactae reuulsionis causa non fuisse inst itutam eiuscemodi vacuationem, sed ratione derivationis. Quis enim in reuellendo humores confluentes, tentaret illos peream regionem vacuare per quam confluunt 3 Ad haec vero maxime urgere videtur hosce homines,quod causam afferre non pol
so sunt, ob quam Hippocrates descendentem pleuritidem venae sectrone sanare noluerit: Sed usus purgante fuerit medicamento. Est eadem ratio pleuritidis ascendentis atq; deicendentis, quod attinet ad fluxionis principium; quia semiarer materia ad originem fluxionis retrahere consueuit, ut illi dicunt: Sed quomodo fieri haec ipsa potest retractio descendente pleuritide ex peplio aut helle
boro. Quasi quod origo in partibuscontineatur infernis i quam rem si admisi.
209쪽
rint, iam quidem illorum depleuritidis principio fundamentum omnino tulisutputa quod ascendentem duntaxat, nunquam vero descendentem pleuritidem respiciat; sed quaenam erit (quaeso maior ratio unius quam alterius, cur una ex fluxione a capite proficiscetur, alia minime Non igitur ratione re uulsionis Hippocrates & Galenus venae sectionem admittunt cubiti lateris i flammatione obsessi, sed propter euacuationem sanguinis in phlegmone contenti, ac eiusdem derivatione ad proximiores partes. Rem sic habere id persu det, quod tantum sanguinis detrahi debere voluit, quantum esse necessarium. coloris mutatio significauerit: ut Galeni verba in commentatio demonstrant,&nos etiam lib. s. manifestum fecimus. Haec autem actio dicitur vacuatiore ruireuulso simul,&alio nomine derivatio vocatur. Reuulsio autem simpliciter
non potest, neq; debet nuncupari s Quemadmodum neque reuulsio & derivatio simul: quod Matthaeo Curtio, Manardo, at o aliis quam pluribus placuisset
scio. Nunquam enim hae duae venae sectiones conuenire possunt: quia num quam pars longe distans, poterit esse proxima. Debetur reuulsio, ut seped monstratum a nobis fuit, humoribus valde fluentibus aut fluxuris. Deriuatio vero humoribus confluxis mobilibus, vel leuiter confluentibus. Postulat illa
partes contrarias ae remotas: haec autem vicinitate coniunctas: Quamobrem nunquam inuicem coincidere poterunt, suapte natura maxime contraria, si exquisitam horum nominum significationem retineamus. Non enim reclama- et cbimus , si reuulsionis nomen ratione communi ad veram revulsionem dc deri
uationem intelligamus, ut diximus in principio huius. Vetum haec fient multo euidentiora in si1bsequentibus.
NA pleuritiau Operi remoniae origo ab eisdem prope res itur,
eorundemia rationes dissoluuntur.
NVN c perpendamus. quae illi de noua pleuritidis origine conscripserint.
Nascitur(inquiunt pleuritis capite re gerato, atque excalefacto, at hita sodepulsis, vel ligatis humoribus, & decurrentibus per venas ceruicis, de musculorum pectoris, tandemq; firmatis intra membranam costas subcingentem. JSane ingeniosum inuentum, quod licet prima facie aliquid habere videatur probabilitatis tamen si diligentior adhibeatur contemplatio, omnino falsum apparebit. Est igitur pleuritis inflammatio membranae stabcingentis costas. Accommunis omnium phlegmonarum generatio est ex sanguinis influxu, copiosioris scilicet, quam pars postulet. Certe copiosior sanguis influit,alia quapiam, aliisve particulis aliquando eum mittentibus,&ea, quae phlegmone laborare incipit, recipiente. Ac aliquando particula, quae affligitur, hunc ad se trahente. Partes quae mittunt alias ut copia superuacuum vel ut qualitate molestum, alias
utroque nomine succum propellunt: quae attrahunt ea morboso calore trahunt.
Porro in doloribus incipit quidem causa ab eo quod affligitur, sed quicquid est phlegmones id superpositi partes efficiunt. Ergo quod ad partem excalefactam vel trahuntur vicini succi sui nos censemus j vel confluunt ut Asclepiades putabat euidenter cernitur, ut constet hoc loco, ex ipso quoa cernitur, sermoni fides. At vero quae dolent cernuntur ea quoque phlegmonem ex dolore phti, sed causam eius quidam omnino non assignant: quidam nullo modo pr babilem. Quae vero hac in re nostra sententia sit, explanare non est loci hi ius propterea supponantur,quae libro de doloribus conscripsimus. Haec si vera sunt, quemadmodii creduntur, quis a cerebro excalefacto aut refrigerato fieri sciduntaxat pleuritidem arbitrabitur Cur ex calore solo modum excedente, aut ex dolore lateris, fluxio ad eam membranam concitari non poterit Z Cur imbecillo existente thorace, ac tussi vehementer agitato attrahi sanguis non poterit citra cerebri affectu 3 quod etiam non infrequenter contigisse obseruauimus. Si quado no purgatur uterus,reiectare solent mulieres sanguine ex thorace atq;
210쪽
etiam per vomitum: cur ascendens non poterit sanguis firmari in spatio membranae costas subcingentis 3 Praeterea, quam ob causam non poterit totum corpus , aut iecur, aut lien, exonerare multitudinem sanguinis in thoracem imbecillum E Adhaec vero, si solo excalefacto, vel restigerato cerebro fit pleuritis, citra externarum causarum concursum inflammationes fieri non poterunt, at nullaeuidenti concurrente causa fieri non infrequenter omnibus notissimum est.Tandem si externae etiam concurrunt causae cur in cerebrum affectum eiu cemodi originem referemus t de cur non adhibemus remedia capiti fluxionem
transmittendit nam ab aere fieri solent putredines, ta inflammationes hac p io tissimum ratione; quam declarauit Galenus, cum inquit: Quae autem ex densitate cutis accenditur febris , qualis maxime frigefactis, atq; adstrictis corporibus selet accidere, mordaci effluuio in corpore aceruato cotingit, semper en im animal tum corporadi illantur, idq; duplici modo, effusis ad exteriora vaporosis atque fuliginosis superstuitatibus, ac intro attracta refrigerante, re ventilantet natiuum calorem aerea substantia. Cum igitur aliqua causa potentior cutim densans, eos de quibus diximus meatus angustiores facit, saepius quidem inplethoricam dispositionem incidit corpus, quandoae vaporosum, S optimum, quod eaeuit,extiterit. Nonnunquam vero in febrem,cum nimium acre,mor dram fueriti quo tempore maxime, quoniam intra Corpus, quod refrigerandi toe vim habet, non attrahitur, calor simul augetur; i haec ille. Ex quibus colligo, Aere ambiente seigidiori existente, condensari meatus , impediri o ei uitium
ex cute: ex quo aut fit febris, aut plenitudo. Porro.ex utroque excremento contingit generari inflammationes exquisitas, it halituosum ,& benignum fuerit, quod uit, erysipelatosas vero, si acres uelit, atque mordax. Quid igitur ad huiuscemodi astrituum generationem conducit caliditas, aut frigiditas capitis Postremo, si Galenus thapsia capiti adhibita usus est; ubi ex capite in pulmones acrium excrementorum confluxio fit: cur eadem non utimur in pleuritide,
cum praeceptum sit ad fluxionis originem deducendos esse humores constuentes P videtur autem eo magis urgere haec ratio, quod destillatio in pulm so nes fit ex internae substantiae cerebri laesione humores acres agitante, qui sane magna dissicultate ad cutem trahi possunt ob membranaria dcossum interue tum: at in proposito casu externae capitis partes sunt ab ambiente excalcfactae, vel refrigeratae . quae facilius remediis extrinsecus adhibitis auscultabunt. At vero Galenus utitur eiuscemodi remediis in exulceratione pulmonum , interiori cerebri partesianam'pere oblaesa: de materiam distilationi suppeditante: ubi vero externae partes allectae sunt, multo commodior erit causticorum remediorum usus. Haec tamen ratio medendi, praeter quam quod nullum habuit hactenus authorem, qui scilicet in pluritide cerebrum vel calefaciat, vel refrigeret, vel cutem exulceret ; meo iudicio perperam ab omnibus tentaretur, de non o sine imagno vitae periculo. Quod vero Periplaeumoniam concitari dicant hac eadem ratione excalefacto, aut refrigerato cerebro, si de vera loquantur consistere non potest. Fit enim ex tenui biliosoq; sanguinec dextro cordis sinu per venam arterialem in pulmones vehementius,5 abundantius excusso: qui non modo pulmonis venas, ae arterias, verum etiam totum ipsius corpus praeter modum implens, atque distendens, coarctatur ac putrescit pulmonisque imilammationem accendit, eum quidem non aliorum more collectum, sed toto
viscere ei lusum: Quamobrem nulla ratione dici potest hunc affectum fieri
duntaxat cerebro excalefacto,aut restigerato. Praeterea,fiunt etiam peripneumoniae ex angina dc pleuritide, cum ad suppurationem veniunt: ex quibus r
so pente humor conssuit in pulmones, de quo generationis modo scriptum fuit ab Hippocrate. A morbo laterali inflammatio pulmonum malum. in veli menti enim pleut itide, si sine causa lateris dolor soluitur, repente aut plurimum nutescit, plerumque in pulmones transitus fit, actum increscente tuis maiorici; orta sustocatione, peripneumonia nascitur cum sputo etiam crueiuo
aqua pauci admodum liberantur. Quam dicemus habere communicaton, in