장음표시 사용
211쪽
cum cerebro eiuscemodi affectum: Quamobrem siue illam peripneumor ani intelligamus, quae admodum exquisita est,& ab initio gignitur, siue quae sequi,
tui ad alios affectus, a cerebro excalefacto re restigerato hebere non potest originem. Praeterea, contra hanc opinionem faciunt. quae supra agentes de pleuritide obiicebamus. Caeterum ipsorum rationibus arbitror me in superioribus abunde satisfecisse. Nam in pleuritide superiores partes occupante ex eodem latere sanguinem mittimus, non ut reuellamus confluentem materiam, ut illis placuit, neque etiam ut derivemus, & reuellamus simul, ut alii dixerunt, quia non possunt inuicem in unam conuenire naturam hari: duo praesidia: quemadmodum dicebamus; sed solum ut reuellamus simulque vacuemus sanguinem x in phlegmone contentum; quam rem planam fecimus libro quinto tractatio nis huius. Anginam vero curamus sanguinem mittentes ex cubiti exterioris vena, quae exhauriens multitudinem sanguinis ex caua,& excommuni trunco a quo materia suppeditatur faucibus, facit etiam derivationem ex affecto loco per meatus inconspicuos. Inflammato uno crure, possumus reuulsione uti, aut in opposito crure, aut cubito e directo respondente: ex crure fit, quando non est adeo multa materia confluens,ita ut facile speremus illam ex caua vena pos se in ramum attrahi descendentem incrus oppositum: in cubito vero incidi mus venam, ubi maxima fuerit humorum confluxio: Quod vero erunt postremo loco, de affectu nephritico licet pro reuulsione tam in cubito, quam into poplite, aut malleolis venam incidere tutum sit: tamen non fit ob affectum re- centem aut diuturnum: quod ille ex cubito, hic ex pedibus vacuarionem exigat. Sed potius, quia ut Galenus docuit,Renes ambiunt, cum non magis staphrioribus partibus consentiant: expedit nihilominus sanguinem mittere magis ex cubito, quando maior adfuerit humorum copia, ex malleolo, vel poplite,
quando minor. Sed de hac re t oquemur infra, quando sei licet sermo erit insilia tutus de venis in unoquoque affectu secandis. 'CAp. VII. Di ex Calenisententia nomine contrarii sit int densi cun- .
III X et libere quid sentiam, mea alioquin consuetudine: in qua re aliorum
iudicium maxime desidero: Revertor modo ad explanationem propositi argumenti, unde neque sine utilitate nostia digrestas ut oratio. Omnis igitur reuulsio fit humoribus agitatis, atque attractis, in contrariam partem, ii thmen vasorum adsit communio, ut postea docebimus: Contrariae partis V
mine intelligimus illam potissimum, quae habet magnam, re altatu dignam distantiam ab affecta particula. Neque enim revulsionem simpliciter dictam omnes oppositiones constituunt: sed quae in longitudine corporis extiterint, ore in latitudine maiores, ut supra, infra, a dextris ad sinistras , dc e contra, iis adhibitis distinctionibus, quas postea prosequemur. Ante & retro in exquisita
reuulsione locum non habet, sed in localiduntaxat, sic enim eam nuncupant Ioannes Damascenus, & Palladius Graeci authores, Galenum hac in re, ut fere in aliis imitati: qui sexto libro Epidemiorum sectione secunda,commentari vigesimoseptimo ait: Constat autem remedium hoc locale esse & ad contraria reuulsorium: lac in commentario eiusdem sectionis nono dicebat: Superius elatos humores, dc creatos affectus ad inferiora statim ab initio retrahere conue nit, re contraria iis deinceps facere, quod est loco vacuare, ut in capite posthriora capitis dolentem recta frontis vena incisa iuuat, quae locale remedium I est.l Constat itaque ante, retro factam vacuationem simplicis, exactec reuulsionis nomen minime mereri. At vero quae fit intus, extra aliquando simplex revulsio est, ut parum postea docebimus. Quamobrem ut contrarieritiis raso
duplex est, quarum una respicit extremam, magnam is distantiam, de qua illud ab Aristotele dictum puto. Contraria sunt, quae posita sub eodem genere nih
212쪽
xime distant. Alia vero non respicit extrema, sed media in eadem latitudine. Sic in reuulsione generatim sumpta hae duae contrarietates inueniuntur: inc xacta reuulsione adest contrarietas simplicier dicta: in aba reuulsione, quam proprio nomine derivationem nuncupamus adest contrarietas medii ad extrema. Duae igitur contrarietates in reuulsione, de qua agimus, adesse possunt scilicet a dextris ad sinistras partes, rea superioribus ad inferiores, Sc et contra. Ante, retro, numquam. Oppositio autem intus, extra, aliquando: quod quomodo se habeat, nunc paulo diligentius exponendum est. Partibus internis motabo obsessit. dciniis multitudine consistente, haud foerit tutum reuellere ad curo tim, aut si ictionibus,aut fotu, aut balneo aut cataplasmate lini mentover quandoquidem haererent fortassis multi humores in via S agitati, neque vacuati morbum non mediocriter augere possent. At si1q uspiam liot iacere venae sectione tentaverit, & in quibusdam corporibus alia nussion et sanguinis, optimum erit aliquando. Iecinore, squod exempli gratia propono inflammatione obsesso, venae sectio in cubito facta eiusdem lateris,reuellit,vacuatq; sanguinem
ad inflammationem confluentem ; in qua vacuasonis ratione duae admodum conspicuae sunt contrarietates; una a superioribus ad inferiores partes: alia ubinterioribus ad exteriores. In iis autem corporibus, quae coaceruant sanguinem tenuem, aut quae innatam habent euacuationem, ut pueri, praesertim sit velint
id candida carne praediti, re coeli status calidus, de siccus, cum venae sectionem sta spectam habemus, tunc scarificatione cutis supplere postumus nullo aegroti damno: quemadmodum in decimo libro huius tractationis explanabimus Sic in tus, extra oppositio in propria reuulsione adesse potest. Eadem ratio est deor positione extra, intus; quam rem non doceo proposito quodam sentitissimore frequentissimo casu pro exemplo. Si mala exustaque excrementa tum cor potis habitum coinquinauerint, veluti contingit in lepra atque psora &ad
ipsam cutim continuo fluxerint, optima revulsio videtur mihi tentata perpa tes internas , ut verbi gratia medicamentis purgantibus melanchol cum excrementum. Hanc reuulsionem existere tum ipsa medendi methodus, tum G so leni testimonium ostendunt. Vbi enim extat in cute eius emodi affectus prima omnium indicationum est, detergere illam ac ab omni malorum humorum eo pia exoneratam, in pristinum statum restituere. At vero hoc fieri non potest, nisi prius humorum affluxum ad cutem inhibeamu;; qui in venis contenti, ad cutem quotidie propelluntur. Neque praeterea absoluta est methodus , nisi de
camero caueamus, ne eius cemodi humores adusti gene entur. Hic finis est in thodi vi atque hic principium adelle ecberactionis institutae, quam colationem nuncupamus; itaque primo instituemus rationem victus contra hunc nio. bum accommodatam, postea vero vacuabimus per inferiorem aluuin, aut vomitum humores exustos; postremo contractum in cute moibum detergen-
o tibiis sanabimus. Ex quibus constare volo purgationem. exactam esse reuulsionem affectus culanei ; nam alia inueniri magis accommodata non potest Asteramus modo G1leni testimonium i Hippocrates libro sexto Epidemi rum, sectione secunda commentario trigesu liciis tua: Latae pustulae, non admodum prurigin ae, quales Simon hyeme habebat; q.ai cum a ignem inungeretur, ad calida lauarctur, iuuabatur. Vomitus nun i tisi il).ilat: Puto si quis calida fomelua adhibitisseti, utilitate percepisset.J Calenti, hunc enarrans con textum, ait: Deinde inquit, ipsum nultu ex vomitibus si uetu perceptile virum vero ipse Hippocrates, an alius quispiam vomitionibus vii consuluerit, non e claravit. Verum neque id scire nobis necesse est, tantum illud nouisse satis sit, . so succos ad cutem vergentes per eam esse euacuandos ; nam iterum ab intima corporis reuulsio ipsis valde longinqua est, ut per aluum, aut vomitum vacuetitur. haec Galenus. Quibus primam indicatic nem in inuentione proposuit.
quae erat vacuare humores in ipsa cute contentos, quia vero omnis euacuatio
sit per eundem locum, in quo materia continetur , aut si id non licet, saltemper proximas partea, propterea optimo iure Galenus inquit, succos ad cu-
213쪽
tem vergentes, peream esse vacuandos: quandoquidem vacuatio facta ad intramas corporis partes, ut per vomitum aut aluum, nimis remota erat, ac idci co minime idonea, ut inde vacuatio promoueretur. Porro quia cognoscebat
admirabilis author hanc executioni demandari no posse indicationem ab Hippocrate in contextu propositam , nisi prius multitu)o fuerit omnis vacuata eNinternis partibus, ut certum faceret sese id protuli sse ratione curationis, non praeseruationis indicatione sumpta a causa,& a fluxione humorum ab inte nis ad externas partes, haec tandem voluit subiicere. Sed fortassis me dic re putabis, numquam purgatione per aluum in talibus utendum esse. Ego vero non id dico. Nam in libris de arte curandi,in quibus corporibus permul- iota humorum copia est. iis utiles esse purgationes didicisti, priusquam enim
ita redundantem materiam, aut venae scissione, aut purgatione quis eduxerit, si fouens, hoc est, calidis utens ipsam discutere conetur, plus attrahet, quam per cutem vacuabit. Sed cuti inhaerentium succoruin curatio, prorsus per
tus et calida medicamenta praestatur:J quibus verbis adeo apei te signincauit, purgationes per inseriorem aluum in opere ipso primum locum habere, ut nisi fallor, nihil apertius. Haec si vera sunt, quaesierim, an haec vacuatio nuncupari debeat reuulsio exquisita, necne. Respondeo primum reuulsonem esse, nullam habere posse dissicultatem : tum quia id Galenus in eo commentariotestatur, tum etiam, quia ratio suadet esse reuulsionem extra intus oppositione et facta. Deindeasseuero hanc existere absolutam revulsionem, quoniam nulla maior inueniri potest distantia, nulla magis accommodata pro hoc munere perficiundo, ut haec attestantur Galeni verba: Nam iterum ad intima corpori; revulsio ipsis valde longinqua est,ut per aluum, aut vomitum vacuentur.J Ce tissimum est fieri revulsiones exactas in partibus maxime distantibus, ut d cebo posthac diligentius: haec vero est (inquit Galenus in eodem comment rioi reuulsio valde longinqua, ut per eos locos vacuari possint humores, qui scilicet iam ad locum at metiam confluxerunt, sed quae valde remota est via pro
vacuatione humorum incute contentorum, ea valde opportuna est pro vacuatione confluentium, S pro reuulsione perficiunda. Hic igitur locum non ha- δ' bent aliquem Cinici nostram opinionem arguendi s ut temere tentatunt; sed
quia indecimosexto epistolatum medicinalium libro illis plane satisfactum est; finem huic impono tractationi.
Nunquam conflaris, si colum confluentiis , aut confluxaris humori
IAM si vera sunt, inm quae proxime hoc libro diximus, tum quae secundo Ii
bro a nobis fuere proposita; manifes Eum fit ipsam revulsionem solum stu- ventibus humoribus, vel confluxuris deberi , nunquam vero confluxis. Quandoquidem proprie vacuandi sunt illi, aut ex eadem sede affecta, aut ex vici na. Sed contra nostram sententiam duo potissimum facere dubitationem videntur, quorum tum Hippocrates , tum Galenus meminerunt. Horum primum colligitur libro quarto de ratione victus in morbis acutis contextu tris sino. Aliud vero in quinto Aphorismorum continetur textu sexagesimoo thuo, quae persuadent humoribus confluis, impactisque in phlegmonos a particula revulsionem deberi; horum asserenda hoc ipso capite dilucidatio est. sens Hippocrates de anginae curatione ceruici applicari debere auxilia reuu soria praecepit. Dictio illius hoc habet modo: Debet item ceratum tum collo, i tum capiti circumponere, lanisque circumuoluere, mollibusque spongiis ex aqua calida expressis fouere.J Galenus in commentario rationem reddens, haec inquit: Praeterea,&ad exteriorem superficiem reuellere oportet circumpostatis collo. quae attractoria polleant facultate medicamentis.J & optima sane ratione. Qui enim humor anginam facit in faucium interioribus partibus im-
214쪽
pactus est, cum illum retrahimus ad partes externas, tunc dicimur reuellere humorem ad otionem suae fluxionis. Ex quibus satis apertum videtur, dili cidumque, humoribus consti is deberi aliquando reuulsionem. In Aphorismis vero & libro de morbis popularibus praecepit, dolente posteriori capitis
parte iuuare venae sectionem in fronte factam, Galenusque testatu r esse rem dium reuulsorium,& in contrarium, ut superiori capite dicebamus. Haec licet facere dissicultatem aliis videantur, mihi certe nullam faciunt ; quoniam insuperioribus potestate dilucidata sunt; nuncque etiam sic illorum cogente importunitate explanabuntur. Secta vena frontis (vt ab hoc uom ob ra iv exo i Q diar) iuuantur dolores posteriorem capitis partem obsidentes; quando adhuc materia ad cerebrum amplius non confluit, totiusque corporis plenitudo fit rit exinanita; si vero secus accidat, maxime laedet remedium ; idcirco recte cum Galeno supra dicebamus, hoc remedium esse locale, cuius natura postulat, ut uniuersalia auxilia praecedant. Reuulsionem factam ab internis partibus ad externas ta ab his ad illas, licet aliquando uniuersale remedium debeat nuncupari , ut superiori capite demonsti auimus, non semper tamen id accidit: ubi enim exigua distantia adest, simpliciter dictam reuullionem exercere non pocminus: Contra vero ubi magna distantia praesente maiorem exhauriamus venam, tunc plenitudinem remouentes, impedientesq; sanguinis assiuxum, opti- o Hereuellimus. Caeterum haec quemadmodum etiam alia huius generis quam plura parum infra maiorem sunt lucem habituri
iure uel do trahere debeamus ade Ulixianis originem. IL L v d nunc dilucidandum superest, an ad originem Ruxionis attrahere
debeamus reuellendo: quod Curtius, & qui illius opinionem insequuntur, semper obseruari debere contendunt: ego vero semper fluxionis originem obseruandam esse profiteor ; at non semper ad originem fluxionis reuellen-3o dum contendo, cum aliquando id maxime perniciosum esse statuam, sed nogratis ut videamur protulisse, supponamus quae supra contra recentiores dispi tando de instaininationis principio dicebamus. Ex quibus satis superque constare putauerim, quando in reuellendo ad principium, ac originem fluxionistrahendum, Se quando minus oporteat. Si origo existat in parte phlegmone obsessa, aut quod nimium caleat, aut quod doleat, vel in vicinis partibus: nulla ratione possumus ad eam reuellere; sed contra debemus longissime trahere a
particula fluxione tentata: hoc enim commune praeceptum et in omni reuulsione obseruandum: nempe ut nunquam trahamus fluxionem ad particulam allectam : ut omnium communis est opinio: At si origo fluxionis in remota
o parte consistat, ad eam dubio procul attrahendum est. Hinc ego plurimum doctissimos quosdam viros admiror, qui de hac re scripserunt in hunc modum. Non ergo in instammatione remedium fluxionis est, quod primum tollit id, quod in locum in fluxit, doloremque facit: sed quod fluxion is impetum coercet auferendo causam, quae mouet humores: quae quidem aliquando est in ipsa parte, aliquando in partibus propinquis, aliquando in remotis. Quamo rem si in omni parte corporis venae reperirentur, quae secari possent in omni affectu: nunc in ipsa parte laborante, nunc in vicina, alias in remotissimis v na secanda esset incipientibus inflammationibus : cum ex omnibus eis locis stu-xionis occasiones nasci possi nt: de tunc illis solum vel maxime sit succurren- Io dum, quoniam illarum cursum prohibere, & hominem a malo, quod possint gignere praeseruare studemus.J haec illi .Qui certe mihi non mediocriter displicent. Illud in primis constare omnibus puto hosce homines doctissimos sua non seruare principia. Nam si omnis reuulsio, ut illi scribunt, fieri semper debet in contrarium, atque humor ipse moueatur, quomodo venae sectio in ea
215쪽
,oo HORATII A vGENII L I B. VII.
hic adest contrarietas partium: nulla in motu humorum: quia attrahuntur illi ad partem inflammatam, & tu vacuas ab eadem particula: ex qua nulla ratio apparet contrarietatis. Praeterea, incipiat quis ex contusione anginam pati, aut ex dolorifico saucium ulcere: in hoc itatim sanguis ex venis sub lingua mittendus esset: quia origo fluxionis fuit inaffecta particula: habemusq; venas in vicina parte insertas, ex quarum vacuatione pars exonerari solet: sed si quis hanc medendi rationem iniret, hic omnes profecto suffocaret: cum re ulto maior fieret ad locum attractio, quam confluentis humoris reuulsio. Ad eundem uio-dam doleat quis ex insolatione in posterioi i parte capitis: iam affectus originem habet in parte ipsa: venc adsunt vicinae in fronte: eas igitur semper secabimus, idinunquam in hoc ipso casu cephalicam. At si totum plethoricum esset maximo aegroti malo hanc vacuationem adhiberemus, ut supra ex Galeno demonstrauimus. Quod ergo de insolatione dixi, exempli gratia, idem intelligendum
esse volo de dolore capitis in pos feriori parte ex contusione, aut vulnere. At plius nunquam ad particulam fluxione tentatam seri debere reuulsonem, G leni verba manifestum faciunt lib. II. Methodi, cap. c. cum ait: illud enim phtere vel me tacente arbitror, eum, cui crura phlegmone laborant, non esse rum ei ambulatione, vel cursu exercitandum, sed nec stare esse iubendum, imo sedenti plurimum fricari, mox manuum motu exercitata illi est satius. At si cui in si
pernis partibus coeperit pars aliqua phlegmone tentat i, huic motus ex inambu- aetatione, aut cursu est salutaris. Similiter & frictio his quidem ea potiorest, quae cruribus adhibetur illis, quae insupernis partibus administrantur; quippe praeceptum in contrarium reuulsonis in omnibus talibus commune est. Neq; igitur cum vel circa sedem, vel aliquam huic vicinam partem initium phlegm nes inc idit,aluum deiicies; neque cum in vesica, vel cole,vel renibus est coepta, phatinaca, quae urinas prouocent, bibenda dabis; nec si mulieri in utero vel pudendo insedit, menses huic prouocabis, sed ad partes, quae maxime longii quae sint, semper reuulsionem facies, aestimata scilicet tum phlcgmones magnitudine tum corporis totius flatu.l haec Galenus. Quae os Zendunt,maxime petaniciosum esse in phlegmonis principio, vacuationem moliri per particulam phlegmone obse iram,aut illi vicinitate coniunctam quod etiam passim alibi admonuit, ut explicabo posthac. Quibus etiam addamus Cornelii Celsi senten. tiam, libro suae medicinae secundo, cap. io. ubi sic ait: videtur tamen usus ipse docuisse, si caput fractis inest excubito sanguinem mittendum csse. Si qume in humero vitium est in altero brac hio. li .ee Celsus. Sed cur quaeso non misit sanguinem in eodem cubito, si in provina is partibus fieri debet revulsio Neq; est, quod hi dieant, decretum hoc intelligi dc bcte, cum fi uxionis origo non extit ri tinus fecta particula: quia praeceptum hoc commune esse significavit: mox quia dixit semper ad partes longinquas reuellendum: posti cmo, quia multo magis veritatem habet, ubi principium inflammationis contineatur mast ceta Dparticula, quam ubi in distantibus existat partibus. Quod si cursum fluxionum
prohibere volumus, remouendae sunt, atque naitigandae causae irritantes: ut calor refrigerantibus obtundendus, quibus tum rcpellamus fluxionem ipsam, tum intemperiem partis restigeremus. Dolor simpliciteranodynas mitigandus est, quae scilicet vere talia sint, non autem quae ex accidenti sensorium stupes ciendo id faciunt: quemadmodum eodem decimo tertio Methodi Galenus admonuit. Caeterum, quomodo Hippocratis intelligenda se nitentia sit, qua ii te dicit, doloris causa proximum ventrem tundendum esse, explanabitura n bis parum iusta. Interim vero statuamus, ad fluxionis originem nunqueam reuellendo deducendos esse humores, si in affecta particula, aut in vicina conti- soneantur, ut contingit in dolore&calore; at ii vitio totius contingat fluxio primpter affectum ple thoricum, vel malam aliquampiam qualitatem irritantem, aut ob assectum distantium partium, tunc a totius vacuatione exordiri curationem expediet: Plura etiam ad hoc argumentum
216쪽
si reue endo admaxime iantes artesattrahere oporteat humores. Variae aureorum proponuntur intent , t uatthaei Curtii O Laure thuuberti opiniones declarata.
QV A supra diximus, controuersarum esse plena recentioribus Medicis vlia
dentur. Propterea pertinet hoc loco ad institutum tractationis nostrae, ea sigillatim dilucidare. Inprimis autem omnes conditiones ad reuulsionem exquisitam requistas doceamus. Priori s loco discutiendum proponamus, anio de natura reuulsionis sit, humores ad partes plurimum distantes attrahere. H cenim ex omnibus adeo magnas difficultates habet, ut fere pronuntiare ausim, adhuc litem esie sub iudice. Quandoquidem authores de hoc ar mento peri tractantes minime consentiunt. Qui vero aut Galeni, aut Avicennae obscuras profitentur interpretari sententias, adeo inuicem discordant, ut illos in unu in
reducere consensum videatur impossibile. Alii enim ad partes maxime lor ginquas reuellendum: Alii in propinquis id continuo faciendum asseuerant: Alii rursus ad distantissimas partes humores trahunt, cum praeseruare volunt: ad propinquas, quando curatio proposita es . Atque ne singula prosequar, in
fiamma, quot capita, tot sententiae. Enitar ego, veritatem multis incognitam
patefacere, de quo ad eius fieri poterit, dilucidare vi quod ut facilius efficiam, prius aliorum opiniones afferam: deinde vero, ubi exposuero, quid bene, aut non bene ab illis dicatur, quid ipse sentiam, declarabo. Exordiamur tractati nem a Matthaeo Curtio qui in libro de mittendo sanguine in pleuritide summatim scopinatur. Aliquando ad partes maxime distantes, aliquando ad propinquas reuellendum: cum enim praeseruare cupimus ad partes distrahendi, sunt humores maxime distantes; quemadmodum etiam cum leuis est affectus, de nobiles partes non invadit ; vel in eo, qui celerem curationem non postulat, vel quando assectus minime periculosin est. At vero quando excretrix facultas vehementer est concitata, id est validae fluxiones fiunt, estque morbus magnus o remedium celere postulans,&humor cum graui periculo in assectam partem influit, tunc reuellendum esst ad propinquas partes. Nam in hoc casu dolores
excitantur vehementes; quorum causa proximum ventrem incidenduin esse,
iussit Hippocrates. Medendum enim dolori inter initia celerrime, ut qui vires dei ivat,& fluxionem irruet, atque non mediocriter augeat; quae res fieri non pollet, nisi vena incideretur proximior. Praeterea respondent, nos scire non posse originem fluxionum; atque duplicem esse fluentem materiam; unain,
quae in venis pallis affectae continetur, de ob dolorem continuo commouetur, ac influit.&partem laesam magis grauat: aliam vero, quae in remotioribus v
sis fiuit, de sequitur aliam, de hac ablata dolorem mitigati, nec amplius relin- o qui occasionem alicuius fluxionis. Sic enim illi scribunt, quia sciebant, a Gale no fulti e traditum, in principio inflammationum primum fluxionem sistendam elle, mox veniendum ad eum humorem. qui influit. Haec opinio est Ma thaei Curtii: quam ex recentioribus Medicis quamplures imitati sunt, ut Ma tinus Achachia, Manardus, Leonardus Fucsius, de omnes fere, qui tueri profitemur inchoante pleuritide, corporeq; existente plethorico , venam ex cubito lateris affecti perpetuo esse incidendam. Huic etiam opinioni Lauet plurimum Franciscus Valesius in suis controuersis, libro scilicet septimo, capite quarto, ubi agit de restitutione. Laurentius autem Ioubertus Delphinas, Medicus citra controuersiam doctissimus, prima de de suorum Paradoxorum , capite i so decimo, hanc opinionem admittens, haec addit: De natura reuulsionis esse, ut ad partes oppositas fiat, non autem remotas, quia ex propinquis locis faciendam esse reuulsionem primae classis Medici volunt, quum citius leuari aegro tum student, eo enim promptius sentitur commoditas, quo magis ex vicina parte reuellimus, dummodo insignis fiat vacuatio. Nam sit, per hypotheri in in extrema manu (quam Graeci AH, prome vocant: inflammatio. In sa
217쪽
morbi initio, de augmento a superioribus ad partem astectam continue quet sanguis. Nonne hunc commode auertet fluxum in eiusdem membri cubito venae iectio e Ita sane videtur. Nam qui ad extremam manum contendit, atque magno impetu irruit humor,in medio cursu nactus exitia m. per vulnus prosun- 'ditur ciduitque, nec ad partem usque laborantem peruenit. Simul etiam ali quid eius, quod iam defluxerat, retrahitur, cum pars extrema valde tumeat, re tantum humoris nequeat continere, quantum illam premit. Deponit itaque in plagam satis vicinam eius, quod aggravat portionem. His adde, quod vulnerato pet phlebotomum cubito prae dolore sanguis undique fluit, quia v
nae tum superiores, tum inferiores contrahuntur, ut quavis ret molestante fieri rosolet. Hac ratione simul fit cum revulsione derivatio. Porro, si a parte contraria ut ab altero brachio, vel (quod praestantius esset ab eiusdem lateris crure san guis mitteretur, non protinus, sed post multum tempus fieret humoris silen iis reuulsio. Nam ad manum phlegmone tentatam fluit sanguis, qui brachii
venis, aut superioribus etiam continebatur. Illum prius minueic, si non ex-
haurire decet, quam fluxionem sistere possis. Atqui eius membri sanguinem ad partes inferiores secta in poplite vena detrahere non est breuis tempori si pus: n. im id consequutione quadam & sensim fit, dum ad locum inani tum humores hinc inde confluunt. Feri etiam potest, ut qui brachio continetur sanguis crura versus non descendat, quod in tam remota parte factam vacuatio- tonem minime sentiat. Hanc citius explent, quae vicinae sunt, neque ad brachi una usque peruenit successionis, ad id quod vacuatum est,necessitas.Quamobrem factant in crure sanguinis iacturam propinquiores partes insercient: int rim dum maxima humotum copia ad manum ex brachio toto irrumpit. Quod si demonstres ad inseriora necessario vergere sanguinem, secta in poplite vena et non tamen eo probabis, humorum, qui partem affectam premunt, impetum mox retineri. Nonne sitius foret in medio cursus humori viam facere, quae fluere posset, ut non ulterius proficisceretur Hoc esset veluti intercipere, ni fallor: dc quo afflictae parti propius fieret vulnus, eo melius illabens materia esilueret: quaeq; iam locum dolentem occupauit, retrocederet. Cum igitur sviam inchoata est humoris defluxio, parum iuuat ad valde distantia loca reuel lere: omnium piaesstantissime fit affectae parti propinqua, sed tamen superior ipsa revulsio. Superiorem locum accipit, unde humor taluit. Additque in reuulsionibus, quae ad sistendum sanguinis etfluxum, fiunt rem liter sese habere. Nam si manus est vulnerata, ut sanguinis fluxum cohibe mus, non in eodem brachio reuulsoriam phlebotomen aggrediemur, sed in altero, vel in crure, quod e regione est: Atque ea methodo influxuriam si
guinem cohiberi. Tandem vero de fluxionis principio asens. haec scribit:Sed& cum fieti incipit defluxio, si non multum processsierit, ad distanua valde loca revulsionem facere nihil prohibet: non quidem eius portionis, quae defluxerat, soratione, sed continuo fluentis, & potissimum fluxurae adhuc materiae. Haec ille summatim de reuulsione proposuit. C A p. XI. Impugnatio opinionis Curtii. Eastim venis Pro praeseruatione es precuratione
sicam s. In in limmationum monum principiis adpartes
C E T E R. v M quod ii de hoc ipso rgumento non bene scripserint, ea manifestum facient, quae nunc contra Curtium obiicio. Primum , si licet ad sopartes maxime longinquas reueller , cum praeseruationi studemus, licebit etiam eandem reuellendi rationem exercere, cum proposita curatio fuerit: nam easdem venas secari pro ipsa praeseruatione, quae secantur pro curatione, Galerii verba manifestum faciunt, libro de ratione curandi per venae sectionem, quae sic habent capite decimonono: Quibus in corporibus nulla adhuc pars
218쪽
laborat , de tamen accedente vere volumus aliquam moliri vacuationem,
quando fuerit ille assuetus aestiuo tempore a febre arripi, cuius fomitem subtrahere volumus, tunc quaelibet pars idonea est, ut inae languis detrahatur :& eodem modo, si quis morbo articulari, de eo passim in omnibus articulis sit solitus laborare. Sed cum timemus ne particulariter in una quapiam particula tantum laboret, nisi sanguis mittatur; nequaquam in his eodem modo agendum est. Non enim expedit undequaque vacuare: sed eadem ratione in his agendum est,scut in illis,qui iam laborare coeperunt: & hac de causa podagricos euacuamus secta vena in cubito: vertiginosos vero, & qui morbo comitiali arripiunii' lut in tibiisl haec Galenus. Vbi apparet ipsum lucidissime docuisse, ea rati ne fore illos pertractandos, qui vel natura, vel quopiam alio accedente mo bo cuipiam particulatim sunt obnoxii, antea quam arripiantur ab illo, quaeia 'sent pertractandi, cum coepissent iam laborare. Quamobrem cum proposita reuulsio est, eandem semper debemus venam incidere , siue quispiam aegrotet, siue minus. Neque prosecto id mirum videri debet i quia ureuulsio, quae procul fit ab affecto loco, potestatem habet tueri corpus ne in morbum includat, cur non poterit illa eadem revulsio, si inter initia cum morbus coeperit iam inuadere, obsistere ne augeatur quod in principio potissimum quaerimus, cum eo tempore omnia fere eisdem causis augeamur, ex quibus fiunt: atque tra-xo diderint Hippocrates & Galenus libro sexto Epidemiorurn,& de ratione cim iandi per venae sectionem, ea quae cum morbus incipit, si sant, remedium afferunt, si anteaquam coeperit administrentur, prohibere ne fiat. Amplius vero illud consistere non posse videtur milii: quod reuulsionem ad distantes partes necessariam esse dicant, cum leuis fluvio est, aut eum partes ignobiles afficiuntur. Nam utrum i falsum est. Reuulsio quidem est remedium, quod instituitur pro impedienda vehementi Ruxione, non autem exigua, ut saepe Galenus docuit, praesertim vero libro secundo de ratione curandi ad Glauconem,& libro quarto, de quinto, dc decimotertio Methodi medendi. Quinimo ubi l uitet humores fluunt, neque ullum adsit periculum futurae auxionis , reuulsos o nullum usum afferre potest sed sola utimur derivatione, facta scilicet vacuati ne per partes vicinas. Affero hic locos quosdam Galeni in eorum quae diximus confirmationem. Libro de humoribus seci. prima, commentario decim otertio inquit: Vis enim revulsionis prohibemus ne vehementissimi humorum e fluxus confestim in paties decumbant i de libro nono de Methodo medendi, capite undecimo ait: At in iis quidem venae sectio utilis est ceu vacuantium prae sidior uin una,in aliis ceu quorum vehementiorem impetu ad diuertam par tem reuocet, vel per propinqua derivet. J quod etiam alibi passim significavit. Ad haec vero cerebrum apoplexi a laborans, vel epilepsia, vel scotomia, reuulusionem postulat in partibus maxime distantibus, ut in tibiis secta vena, suo
O praeseruare siue curare voluerimus, modo ingens adfuerit in toto corpore plenitudo. Rursus iecur nobilis est pars et haec tamen cum inflammationem p titur , vult venae sectionem in parte distantissima, ut Galenus ait libro decim tertio Methodi, capite sexto, cuius verba parum infra proponentur, atque explanabuntur a nobis: Praeterea incisio, inquit, proximae venae succurrit citis si me omnibus in Rammationibus inchoantibus cur igitur, inquam, eadem non
est adhibenda, cum ignobiliores partes pati phlegmone incipiunt Quae maior
ratio est harum, quam illaru partium 3 Praeceptum est medicinae Asclepiade priamum inuentiam,vi tuto, cito, de iocunde sanemus; si quispiairi citius instamin tionem sanare potest, in quacunq; constiterit parte, is munus crudelis medicito subire videbitur, qui sanationem in tempus diuturnum prorogat Quis crederet Galenu , cum praecepit inflammato uno genu, ex cubito tanquam ex parte distantissima vena esse incidendam, eiuscemodi mala leuiora,& nullius momenti putasse cum certe grauissima sint, maximas molestias, se cruciatus asserant in tolerabiles. Hoc igitur prccepu quod ad partes distantissimas oporteat reuelle
re nos comune statuamus omnibus partibus iue ilic fuerint prccipu; atq; nobi
219쪽
les, siue minus. Quandoquidem illius necessitatem inuenit fluxionis impetue quem primum impedire omni ratione debemus, no huius, aut illius partis conditio. Ad haec, quod dicant ignorari fluxionis originem, admittendum non es Enam siue in particula affecta cons stat siue in remotioribus adsit, satis aperta signa sunt. Dolor & calor, tum causae sunt, tum etiam signa fluxionis. Plenitudo totius co roris, aut quo ad vasa, aut quo ad vires, de cacochymia, siue simplex, siue permitta plenitudini originem fluxionis indicant: ii vero affectus suis innotescere signis adeo apertum est in medicina, ut sere apertius nihil . Qitis enim fuit aliquandI ambiguus de phrenetidis origine e Si ex vulnere, aut contusione contingit. origo manifesta est; Si internis de causis proficiscitur. a toto iovenarum ambitu biliosus sanguis, re vapores mouentur ad cerebrum inflammationem facturi. Adde quod aliquando sensus declarant principium istix:onis, ut cum contingit a pedibus malam auram ad cerebrum trans nitti factu
ram epilepsiam. Ex his quidem . & aliis multis, quae studio breuitatis praete iniciuntur, colligo non esse impossibile originem fluxionis cognoscere. CAP. XII. Explanatio intentia Vippocratis, qua aecipit Asirum cause proximum
esse ventrem incidendum. 3 O N debemus hoc loco conniventibus oculis explanationem praeterire 1 loci cuiusdam Hippocratis, in quo maxime Curtius confidit. Alieremusrtius venerandi senis verba, mox ostendemus Hippocratem opinionem ei Ashaud medioeriter subuertere. Dictio illius habet hoc modo: In doloribus proximum veni erit purgare oportet,&sanguinis ventrem rescindere.Vstio sectio, calefactio, refrigefactio sternutatio: stirpium humores, in quibus vim habet,& cyceon maleficiorum, lac, allium vinum feruefactum,acetum,sal, haec Hippocrates. Cuius propositum fuit eo loco(si Galeno credimurum recensere auxilia succurientia i tribus, A saeuis doloribus. sicut in Apliorismis oculorum tantum dolentium remedia scripsit, ubi inquit: Dolores oculorum meri potio tollit, soaut balneum. aut fomentum, aut vel sectio, aut cum medicamento purgatio.
ea imobrem sexti Epidemiorum generalior videtur sententia. Sed quid ex hauipia ingeniosus deducit Curtius e Purgationem lait Hippocrates j venaeque sectionem, litem admodum alia eius generis auxilia opitulari doloribus: Ego id admitto libenti sti me. A n propterea concludendum est, tunc, cum instituta reuulsio est, venam incidendam loco affecto proximam Neque enim docuit quando id fieri debeat : ne is an sola suificiat pro ei ascemodi munere obeun o. Quod cum sepe solitus dicere, id nunc cogor efferre, nihil humano generi pernicio ius este,nal detestabilius,quam adhaerere sectis. Atque non benigne
antiquorum patrum, de re nostra optime meritorum sententias interpretari. o
Non sunt nuda illorum verba perpendenda. Cur haec inquies. vi manifestu faciam, tali l minus cogitasse Hippocratem, quam quod ab illo propositum cst. A dunt nostrae huic dii putationi pacato animo qui veritatis stradios, humanos
ii 'ri opem ferre desiderant. Dicunt proximum velariem, id est, vcnam propiu- quam incidendam, quando simpliciter voluerimus reuellere, cum doloribus opitulari volumus: quia pro expurgando corpore proximum eligendum esse ventrem docuit. At quae necessaria consequutio adest a purgatione ad venae iectionem 3 purgamus in doloribus proximu ventrem, eigo secabimus proximas vena, in doloribus Z Longe diuersa ratio est. Quis enim ignorat uteio dolente ex iliap icta materia, neque amplius fluente iuuare plurimum expurgationem soper aluum, per urinarios meatus factam 3 Proximiores enim atque magis accommodatae partes pro hoc munere persciundo inueniri non possunt. Rursiis doleat utcriis ex confluente canguine, quis esset tam corrupto praeditus iudicio,
qui eam purgandi rationem iniret E dui ad proximas partes humorum inu ciu- aenein praecipitaret Idem est in venae sectione adhibendum iudicium : proximae se
220쪽
mae secandae fiunt venae. quando fluxionis nullum imminet periculum, cum so- tum propositum est vacuare humorem in phlegmone Contentum, aut in partibus illi vicinitate coniunctis. At si fluxio immineat, si totius corporis plenitudo faciat negotium quis incideret propinquas vena Quis ad locum fluxione ten latum humores attraheret Exemplo rem illustreinus. Cerebro laborante phrenitide, proxima vena frontis cst. A igina obsessi, gutture, quae sub lingua sunt. Si quispiam in illa statim secuerit venam frontis: in hac vero, sub linguax existentes, maxime laederet aegrotos, quini mo(vt sentio a dogmaticorum Me dicorum numero secludendus foret, omnibusq; ut publicus quidam carnifex coo odio habendus. Nihil est autem, quod dicat, eas nunquam pro reuulsione v nas incidi debere: quia sunt eligendae proximae venae, non quae in affecto loco sitae sunt. Atqui, vir bone, non sunt in particula phlegmone obsessa insertae iuscemodi venae, sed in vicinis locis consistunt, ut non semel Galenus admonuit, praesertim libro de ratione curandi ad Glauconem, de de phlebotomia, quando scilicet praecepta tradit derivationis. Hac de re in phrenui de prius secanda vena est in cubito exterior: deinde,quae in fronte consistit. In angina eaedem prius, mox. quia sub lingua resident. Haec recta est medendi ratio. Haeci accommodata succurrendi necessi talibus humani generis ab omnibus est insti
tuenda medicatio, qui secus faciunt, toto aberrant coelo. Verum ne quispiam existimet, nos protervos esse, admittamus vltro, quod illis placet .mmpe,quemadmodum pro expurgatione proximum eligere ventrem debemus . sic etiam pro venae sectione. Addo etiam, quod quemadmodum eundem ventrem ex-
. purgamus, sic easdem venas in affecto scilicet loco positas incidimus quod quo modo sit audiendum, nunc in illorum gratiam explanabimus ex Galen commentatio, at is ex ipsa Methodo. vicinae sunt eligendae partes, quando vacu
re derivando volumus, si non liceat vacuationem instituere per easdem, ut ex illis humores prompte vacuentur. At vero quando reuellere fuerit animus tunc ventres remotos de contrarios eligere oportet, siue fiat vacuatio venae sectione. siue purgante medicamento. Meminerint ii, quae Galenus de hac materia di-io cebat libro de ratione curandi pervenae sectionem, cap. i'. in quo sic ait: Por ro,ut summatim dicam, incipientes phlegmonas reuulsu euacuare oportet, quq
vero inueterat; iam iuii ex ipsis,si fiet i potest affectis partibus quod si nequeat, illesa ex vicini .l De industria hunc locum aifero, tum quia cum derectitudine sermonem habebimus, hunc interpretabimur, tum etiam quia docet, vacuationem factam in vicinis partibus nunquam fieri debere, quando reuullioni incumbendum est. Quod etiam in decimoterito Methodi medendi, in quarto de quinto aperitissime significavit. De quibus locis infra loquemur diligentius. Quando igitur Hippocrates ait, proximum venerem secandum esse, respexit moe bum iam factum indicatione duntaxat sumpta a materia confluxa, o non autem a confluente, ut aperte signiscauit Palladius in eius loci commenta
Quod est: Igitur, si dolorem volueris curare, memineris regulae Hippocratis, quod inquam inprimis ratio thabenda sit totius corporis, quia si illis iit qualitas molesta, purgabimus, s vero quantitas , secabimus venam. Sed de locum iso tibi monstrant, per quem expediat moliri purgationem: inquit enim per proximum ventrem, de ventrem omnem appellat concauitatem: at is iubet, quam proxime vacuare, quemadmodum in libro id vitali acutoria morborum pleu-: ritico venalia secturus, eam quae petascellam transit, ob ipsius particulae com-- a munionem secat. Tibi vero, licet cam rationem uniuersalem accipere. nam cerebrum vacuato per palatum, nare, i, pectus autem per tussim l haecille, quae