장음표시 사용
471쪽
Prius vero eius, qui exiguus est &iuxta cutem curatio dicetur. Deinde eius, qui in carne residet. Tertio ab his loco eius cui totus sanguis impurus excremtatosus s. est. J iuxta hunc ordinem curationem executus, ubi eius lassitudinistractatione in absoluit,quae leuis erat, ad grauiorem accedens,ita dicit iSi ergo iis peractis malum constiterit, ad consuetudinem paulatim rursus reducendus homo est. Sin in posterum etiam diem duret, de valentiore iamr medio est cogitandum, J ac interpositissgnis indicatibus magnitudinem fui
His enim si vires non dissuadent, duorum alterum, aut sanguis mittendus est aut purgatio exhibenda, sed discernentibus nobis,utrum magis expediat,uti omox dicetur. JIllustris est locus iste, qui nouatorum opinionem extirpat, magnus morbus futurus adest, vires validae sunt generosum adhibendum praesidium, sed quod purgatio (inquit aut venae sectio sed cur non sola venae sectio si nulla adhibemda est,utta illi dicunt, distinctio, magno existente morbo, de viribus constantibus at vult Galenus hic adhibendam distinctionem, ut etiam primo Aph
Audiant modo admirabilis Galeni distinctionem, quam praetermiserunt Erasistratei, ut docuimus,atq; illi semper in artis operibus volunt praetermittere. Nam virium robore constante, si lassitudo adhuc infestat, aestimandum est Locum sanguinisne copia, an cum crudis, ac minimecoctis humoribus. an per se solus consistat vitiosus humor, qui lassitudinem creat. Nam si cum sanguinis c pia aut vena incidenda, aut aliquid quod tantundem valet, agendum sane tantundem possunt haec qu b. haemorrhoides sunt retentae, si has aperueris, si mi lieri meoitrua consuetudo cessauerit, hanc si prouoces, si quibus ii dirum nihil est,si malleolos scalpello incidas post haec aluus de medicamento deiicienda est, quod maxime accomodatum malo succo sit. Quod si vitiosi tantum succi,ii ii citra sanguinis copiam subsint, purgatio petenda est,quae infestanti excr mento sit accommodat haec Galenus. Ex quibus luce clarius apparet , ipsum supponere in hac curatione futuram magnitudinem morbi ex lassitudine spontanca, o sproptereaq; de magno, &generoso remedio excogitaste,illiusq; specie, re qua , litatem distinxisse, apertissime docens, solum purgandum, si bili, ,aut luetaim
cholia, aut sera, aut pituita salsa, aut crassa,aut tenuis fecerit negotium.
Propterea conclusit in crudis humoribus, qui parum a natura sanguinis distant, mitti posse sanguinem, in aliis vero, qui plurimum differunt, nunquam. Caeterum qui sint humores a sanguinis natura multum distantes, doceret non expedit hoc loco, ut puta declaratum mihi satis,nisi fallor diligenter,in libro secundo tomi secundi Epistolarum Medicinalium Epistola ad Cateruum. Legito etiam Galenum,libro secundo Aphorismorum commentario I p. de sexto E
Postrema solutio mihi etiam displicet, quia omnino est contra Galenum, de
omnem experientiam. nam dicunt illi, missionem sanguinis non conuenire in humoribus, qui a sanguinis natura multum distant, quod vires ferendo non sunt. Galenus autem facta distinctione, quam supra retulimus, in iis purgati nem vult exerceri, si vires robustae fuerint Praeteresi,quarto libro de Methodo medendi c. sexto magnitudinem morbi&robur virium desiderat ad purgati nem. Amplius Hippocrates. in primo Aph. x. dimi: Si talia pulgentur, qualia purgare oportet,confert, ac facile ferunt. Experientia vero fidem facit adin dum conspicuam, cum videamus quotidie in cacochymia usurpari val idissima pharmaca viribus optime constantibus. Diximus de hac re multa in superiori- sobus disputationibus, ac lib. de ratione curandi per sanguinis missionem. Vti;
gitur concludam quae dicta sunt, nunquam conueniet ratione vacua tionis mittere sanguinem,ubi humores a nat ura sanguinis
distincti citra illius copiam fecerint
472쪽
C A P. XI. ut sentiendum in hac controuer ex lenitentem .
v ACTEN vshanc recentiorum opinionem reprobasse sati diligenter vi- ,. I I demur: nune reliquum est ut doceamus quid sentiendum in hac contro . uersia secundum caleni sententiam, quam nunc breuiter affero. Febrium pu- .
quam nunc breuiteressero. Febrium pu tridarum differentiae sunt tres: quaedain enim sunt quarum una est accessio a principio usq; ad finem,quaedam vero determinatas habent periodos. Atq; ha- , io rum ipsartim genus etiam est duplex: Qucedam enim vitio partis contraxerunt putredinem sine instaminatione,qu am autem cum inflammatione. Priores vocantur synochi apud Graecos, Latini continentes, aut etiam vere continuas appellant. Aliae periodicae seu per circuitum inuadentes dicuntur. Postremae
, autem symptomaticae, seu accidentales. venae sectio in synochis administi atur obmultitudinem sanguinis Galeni testimonio cap. i . libri undecimi de M thodo medendi, non fieri hoc remedium ob aliam causam adeo luculenter de V. clarauit, ut omnino nihil arbitrec hic adesse controuersum. In periodicis porro
alia ratio est: nam quatenus fiunt ab humoribus excrementitiis a sanguinis na- tura maxime distantibus suapte natura sanguinis detractione non indigent. At .
n o ero propter aliud quidpiam, quod cum eiuscemodi febribus coniungi potest, miliere sanguine oportet, nepesi plethora quispia laetiis incidat in eiusmodi nitudinis affectu venam in eisdem esse incidendam, cum saeuum aliquodpiari: adest symptoma futuram inflammationem indicans, ut modum excedentes vi- 'uae leuioribus ixiliis: hanc autem vehemens sanguinis impetus: aut magnitudo morbi a velle- menti motu sanguinis procreata citra pleni iussine.Sic vides quomodo in omni- si, ni bas morbis speciatim vero in putridis febrib. continuo Galeni decretum locu in . .. -
Explicatur cvi Galem undecimo de Otho v medendi capite decima Mnio, deducorum uerecentiorum instantia Undas,
DE Galeni opinione hic sussciant.Nunc obiectis respondeo ac primum explanationem affero eorum verbolum libri undecimi de Methodo tredem
473쪽
etiam aliis omnibus, quas putrescens humor concitat J locutus fuit de putridis
febribus in corpore plethorico aduenientibus: nihil enim vetare assereba co pus inulto sanguine praeditum ex inordinato victu incidere in tertianam inte mittentem in quotidianam requartana. Mittere languinem in eiustem ad c plicatione est necessarium. ne multo maior fiat morbus, hocq; remedium fieri ratione praeseruationis constat: atq; haec una solutio est. Alia vero extitit expositio. Intelligendam sententiam de putridis febribus, quae a multitudine sangui, nis proficiscebantur obstructionem faciente, minime vero de aliis causis ot struentibus, hoc fere sensu saluberrirnum est non in synochis modo sed omnibus putridis aliquando sanguinem mittere cum a plenitudine libera humorum i transpiratio impeditur : profitebari hac ipsa adhibita distinctione in omnibus putridis habere locum siue continuis, siue intermittentibus. utrovis modo exponas, est saluberrimum in omnibus putridis sanguinem mittere sicque non est saluberrimum, ubi eiusmodi affectus dest sed promul- titudine adfuerit cacochymia,squidem tunc saluberrimum est expui gare cora pus nisi quispiam causa revulsionis id faciat. Consona est explanatio verbis Ga- . leni, nam reddens causam cur sit saluberrimum, inquit: Exonerata enim natu- , ra, eo, quo veluti sarcina premitur, ae concoquet, quod concoqui est habile, excernet,quod debet excernii quibus verbis adeo praeclare indicat sese admi sionem sanguinis accedere propter plenitudinem, ut dubitari non debeat. At co vero non conturbet quemquam, quod de sola plenitudine quo ad vires loqui videatur,cuius proprium videtur signurri grauitas, quia plenitudo quoad vasa, uessiciens obstructionem, grauitatis etiam inuehit sensum, in ea scilicet parte in
qua sanguis conculcatus manet, in aliis vero tensionem efficit, tum otem rub ' rem quia iam malus,&semiputrehens redditur, naturaeq; grauis. Dixi locutum
fuisse Galenum de missione sanguinis in putridis ratione vacuationis tum pro- Si pter rationem quam affert in medium, tum quia de missione sanguinis gratia reuulsionis instituta agit in eodem capite palum infra dum de febribus meminit
insequentibus viscerum inflammationes,admonetal; venam incidendam post- . . 'ea vero utendum repellentibus. At m ita profecto nihil reliquit Calenus in hac sotractatione, quod fuerit necessarium procurandis febribus iuxta ordinem pro- positum capite septimo libri undecimi de Methodo medendi. Nam a capite .
elatio, usq; ad eam partem capitis decim quinti quae incipit: Ergo huiusmodi prouidentia illiduntaxat requirent&QJ egit de putridis febribus citra inflammationem: ibi postea incipit agere de iis,quae cum inflammatione consistunt. Hasce nostras explanationes non facile recipiunt Medici recentiores, non quidem primam, quia in putridatum febrium omnium principio necessuinest evacuare totum corpus,viailluxum humorum inhibeamus,cum periculum maximum sit, non vacuato corpore accedere ad obstructiones detergendas, ur. re Galenus ait libro octauo de Methodo meden.c. de libro undeclino capite de- et cimo,idcircosue adsit in corpore plenitudo, siue desit semper saluberriim uest mittere sanguinem, ut reuellamus,& vacuemus humorem aifluentem. Nequc recipiunt secundum, quia contra ipsam disputant hoc pacto. Si Caleni praec ptum illud intelligendi ina est de putridis cuna plenitudine duntaxat colunctis, Galenus extitistet partim ineptus, partim deficiens. Ineptus quidem quoniam verius statuendum fuerat in febribusne dum putridis,sed omnibus, de hecticis, .
re ephemeris, vel potius in cunctis morbis, quicum si illi fuerint praesente ple- nitudine missionem sanguinis fore saluberrimam. Deficiens vero cum liceat Protinus quaerere adhuc an sectio venae sit salutaris caeteris curandis febribus, quibus nulla est adiuncta plenitudo. Haec illi subtiliter contra me, de Christo- .phorum a veghae Hispanum disputant. I Non video impugnationes istas aliquid operae; recti concludere: nam quod, pertinet ad prim am, libentillime concedo illis, nisi impediatur humorum a
fluxus vacuando illotu abundantiam nos posse tuto accedere ad obstructiones
dei sedas,sed hoc inficior, pro remouendo eius emodial uxu, necesssarios
474쪽
sectio maxime salutaris existit, sic e contra si a mali succi abundantia,insaluberrimum est id remedium, saluberrimum purgatio, quia semper contemplandum,qui humor fluat, ac pro illius varietate decernenda sunt remedia, ut Galenus docuit libro de ratione curandi per sanguinis misssionem c. septimo, dc quarto de Methodo medendi cap. 6 de hac re scripsi quaedan in secundo tonio Epistolarum medicinalium libro quarto,ppistola ad Antonium Lobet tum Serenissimae Catharinae Austriacae Archiatrum. Viderunt responsionem hanc, ac plane etiam nouerunt amplius instare non posse,quod attinet ad locum Galenia' de vacuatione totius antea quam obstructiones detergamus ex undecimo libro de Methodo medendi: propterea ad alium confugiunt, ita dicentes: Quoniam aduersarii pertinaciter contendunt, Galeni sententiam hunc sensum habere, videlicet nusquam sanguinem mittendum, esse nisi febris atq; obstructio febrem efficiens pendeatab humorum multitudine, mihi liceat alterum Gai ni locum maxima notatione dignum in medium proferre. J Haec illi. Quae stendunt improbari non posse nostram responsionem ad eum locum, idcirco alium citant ex octauo de Meth. me s.c. de quo non est mihi disserendum hoc loco, quia sequenti libro examinabitur. Aggredior nunc ad secundam,in qua certe facile ostendam nihil magis pro-xo feeis e , quam in prima. in primis videre nequeo, Galenum ineptiae fore accusanduin, si vera iit nostra explanatio. Sermo enim maxime verus, de necessarius, ineptus esse nequit. Mittitur sanguis in synochis putridis solii ratione multitudinis : ergo in aliis febrib ob eandem causim mittetur. Necessatia est expi natio, quia seipsum ita explanat. Tertio ita est consequens, quia diuites magis indigent venae sectione qua pauperes, quod plenitudinis assectui plus obnoxii sunt,dchorum potissimum occasione eam propositione attulit.Dicent ineptum esse, quod non scripserunt, saluberrimum etiam esse in hecticis, de in ephem ris, ac in omnibus morbis mittere sanguinem praesente plenitudine, hoc autemno es auctorem esse ineptu, sed insumcientem, ac diminutu: Sed o viri doctii 3'simi, Galenus neq: potuit, neq; debuit ita scribere. Non potuit, quia supponitis falsum, hect icam febrem in corpote plethorico aduenire, ut puta quae in sicco, in gracili,sanguineue destituto contingat. Ephemerarum quaedam solum huius sunt genetis, ut quae ab obstructione,& adsti ictione cutis, a bubone, nec omnes harum specierum,& postremo sola synochus non putrida. Dicere igitur non potuit, in omnibus hecticis, & ephemeris praesente plenitudine secandas venas. Secundo non debuit ita loqui,quia suisset extra propositum locutus. Libet undecimus solis putridis destinatus erat, non aliis , quippe quoniam ephemerarum tractationem absoluit in octavo, de nono, hecticarum autem indecimo hunc exitum habent, quae de ineptia dixerunt. Deficientem porro non
o extitisse haec ostendunt. Nam quando dicunt, adhuc licet quaerere, an sectio venae sit salutaris caeteris curandis febribus, quibus nulla coniuncta est plenitudo. Respoudeo, hanc quaestionem fieri inutiliter, quia si mittere sanguinem ratione vacuationis solum licet cum plenitudo adest, nunquam igitur mittere licebit sine plenitudine, si ratione reuulsionis mittitur sanguis sine plenitudine ob fluentis sanguinis impetum minitantem magnum aliquempiam morbu, ubi hoc desit periculum,semper ab hoc generoso abstinedum est remedio. Deniq: locus hie ab insufficientia,admodum infirmus est nam si admiserimus,certe nosterundam esse venam: siquidem si affluxus fiat 1 multitudine sanguinis, vive
475쪽
C A r. XI. uola res berrimum esse in omnis spuiridi inguinem mitterae Gali
IN mea tractatione demissione sanguinis praetermisi docere, quo loco Galeanus praedixerit saluberrimum esse in omnibus putridis mittere sanguinem: Nam dicit, saluberrimum autem, ut praediximus ,&c. J quia non putabam futuros, qui de hac re aliquando dubitarent: nunc aut ecu videam controuersum
esse apud multos,locum dilucidare hunc etia,ut mihi videbitur,conabor. Prius autem sciendu est Christophorum a Vegha putasse in capi nono undecimi,G lia lenii id praedixisse, illius verba sic habent libro secundo de arte medendi capite secundo. Proposuerat doctrina quadam resolutiva febres putridas curare, ac praedixerat, febrem qua febris est curari potu aquae frigidae, non tamen semper quantum ad alia pertinet, veluti si adiuncta sit obstructio a crassis reglutinosis humoribus. Ac subiungit: Ponatur aute Accum hac redundantiam in toto esse corpore, tum virtutem non imbecillam, J de hac febre toto orationis progressia loquitur Galenus. Constat autem & in omnibus febribus putridis siue continuis, siue intermittentibus, quaecum redundantia in toto corpore fiant , siue illa si plethora quo ad vires,sive quo ad vasa sanguinis millione conuenire, virib.costantib.JHaec Vegha qui postea suam confirmat opinionem ex xo Galeni ratione, ob quam dixerit, mittendum sanguinem in omnibus putridis. , Mihi vero consideranti opinionem huius hominis, non viderut iste locus satis accommodatus ad hoc probandum, primum quia Galenus in fine capitis noni, ubi illa affert verba, de venae sectione non loquitur, sed solum causas ob structionis recenset illas tres, humorum scilicet crassitiem, &visciditatem, ec multitudinem . nam licet verissimum sit mittendum sanguinem in complexu harum causarum. ut idem Galenus asserit hoc eodem libro capite quarto, t men sit recensuisset illas causas propter venae sectionem,non quidem hanc tacuisset. Deinde plane constat ob alii id ita fuisse locutum, etenim egit de aqua
frigida dicens illam remedium esse febris quatenus febris est, sed non semper, s-
Cumq; viam tir ea in potu & i n balneo, docere voluit utrumq; modum in putridis fore maximopere suspectum, si obstructio adsit humorum viscidorum, recrassorum, simul cum multitudinis affectu, etiam si vires valeant,quamobrem in eo contextu Galenus minime loquitur de venae sectione, ut iam constat.
Alii putarunt Galenum id praedixisse capite decimoquarto proxime hac amtecedente statim in primis verbis, quae sic habent: Quippe si vires eius, qui ex
putredine humorum, ut positum est febricitat, valentes sint, mittendus statim sanguis est, si cruditas ventris non sit statim morbo incipiente, sin vires infirmae sint. & aetas dissisadeat, incidenda vena non est. Porro dictum supra est eiusmodi febrem, in virtutem imbecillam non incidere, quippe synochos bene habiti P
corporis ac valentis aetatis propria est. JPorto haec opinio,quamuis videatur Galerii verbis consent ea, mihi tamen non admodum probatur. Siquidem in eo capite agit de curationes noctii putridq ex propria intentione, non aute in uniuersali de omni b aliis putri th qua uis indicationes curatiuae sint commu nes lat vero in eo contextu duo dicit mi tendia sanguinem in synochi ,S: in omni b. putridis, hic locus optime accomodatur ad synochos,non aute ad omnes putridas, rem in hunc modum habere stendit idem Galenus, qui in c. . proposuit sese tractatur u de synocho putrida, qt repetit postea in aliis capitib. subsequelib. ac pr sertim in c. is ubi ita dicebat, itaq; quoniam in continenti b. ex proposita stipatione sebi ib. neq: enimgrauari 'debemus iteru atq; iterum sermone repetere, quo nunc saltem Medicorii vulgus veram Methodum condiscati quoni am inquam septem praeter natura posita sunt &c. Ex quib.euidens es ipsum de continente putrida sermonem habere. Confirmatur etiam ex hoc verbo ,ut positum est j quia certe id posuit in hoc toto libro principium, postremo ista verba quippe sinochos bene habiti corpo
476쪽
PER MISSIONEM SANGVINIS LIB. v.
ris etc valentis aetatis propita est j adeo certe id significans, ut dubitari nequeat. Cum igitur dicunt Medici recentiores in principio huius capitis loqui de omnibus patridis, constat non esse verum, ea enim verba, quae sic dicunt: Qui ex humo tu putredine febricitant, J non sunt interpretanda in uniuersum de omni putrida febre sed solum de continente putrida, quae fit ex putredine humorum omnium, ut positum est, nempe ex suppositione quam supra fecerat, seseloc turum de putredine ante alias eiusdem differentias, quae conlisiit in omnibus venis aut saltem maximis, quae consistunt inter alas&inguina eius leni auth iis testimonio eodem bl o cap. . Eiuscemodi autem putredinem supponereio totius corporis plenitudinem ex Galeno, adeo certum est, quam quod certissimum, imo vero Galenus hoc ipso capite testatis simu facit, iis verbis, quae supra citauimus os Eendentes non debere mitti sanguine in synochis putridis . nisi pro pter solam succorum redundantiam, ita enim Galenu loqui, supra docuimus. Egregius certe est locus iste, dc nequeo abstinere, quin iterum, atq; iterum repetam, ut veram medendi Methodum doceam auditores meos, quia si de omni b. putridis febrib in genere agit hoc ipso capite Galenus, cur qu*so, quando agit de mittendo sanguine in istis febrib. dicit: Etenim si nec obstructio, nec putredo subesset, sed sola succoria redundantia protinus a missione sanguinis pro naturae suae ratione se haberetii cur inqua sola succorum redundantiam ait quis xi, tam parum in reb. Medicis exercitatus auderet dicere, putridas omnes febres comitem Eumotu redundantiam venc sectionemindicantem habere Curii de putridis in uniuersum agit omni b. vires adesse validas in synochis pronunciat quae ineptior excogitari posset probatio, in putridis omnib. mittendit sanguine: quod 'nochus accidat in corpore, cuiusvires valeat Praetermitto hic libenter quod dicat Galenus,neq; pui redinem perveni; sectionem curari posse, ceu quq alia remedia desiderent, quia insuperioribus fuerunt explanata. Nunc addo aliud, nempe admiratione dignum videri, quod1 recentioribus Medicis scriptum fuit, Galenum in ii. lib. de Methodo medendi nullibi men- . tionem fecisse sectionis venae in putridis febribus, quam in eo cap. i fuissed id
3o remedium repetitum in i s. Nam c. io. eius operis, asseruit prius vacuandam cicse multitudinem, antea quam ad detergendas obstructiones accedamus at s licet hunc locum nos aliter ac illi explanemus, putantes in omnibus putridis inchoantibus adhiberi vacuationem interdum venae sectione, interdum purgatione,atq; ita includimus missionem sanguinis tanquam speciem sub suo gen re,tamen illi hac admittere n queunt explanationem. cum de sola venae sectione vacuationis nomen explicent eundem habes apud Galenum loquendi in dum C. .&13. Verum expresse admodum declarissimis verbis scriptum E bemus cap. . ubi haec scripta inueniuntur. Vbi namque abundantia humorum est, hanc vacuabis. ubi crassi,5 glutinosi, tenues eos, ac fluxibiles efficies, si plu- o res causae aliquando coibunt,omnibus percontraria occurres, siquidem acidito fieri potes , ut coarctatum corpus sit,& exigui meatus densati ac multi simul ac lenti humores subsint, in eius cemodi aute causarum coplexu si recte quae priussant coprehensa meminerimus et pisse a sanguinis missione coueniet,ac abii datia vacuata tu ad extenuados humores venite, ab hoc ad remitteda, quae sunt adstricta&rare facienda quaesonidensata, hiic Galenus.quae docent apertis I me comunes canones in omni b. putridis exercedos: fieris inquit potes ut omne ea ast putredine efficientes coeant: tu coepisse a sanguinis missione expedit:ergo in omni putridacii coeunt, vela sectio administranda . Rursus cu obstructio fit a sola plenitu linein qualibet putridaide remedium feta verum quia satis circa ultoria opiniones digressi sumus nunc tepestiuu est locere, quid ipsi sentiamus. In capite igitur decimoquinto adhuc versatur Galenus in curatione conti nentium putridam de qua coepit agere c. i . Quia vero amethodi illi Erasistra- rei in harum curatione,imo vero in putridis omni b. curandis decipiebat ut, qui in principio febrium omnium putridarum mittebant sanguinem, aegrotos ex-
eruciabat inediatriduana, de perfundebat cataplasmatis primidia interda noti
477쪽
iri HORATII A vGENII DE CvRATIONE
vacuato corpore, maxime in diuitibus,qui ob timiditatem, aut delicias, nole bant sibi mitti sanguinem, quo tamen remedio longe magis quam pauperes ob sanguinis abundantiam indigebant , voluit pio sua consuetudine hunc penimum detestari errore,omnino perniciosum esse doces,praecordia illis cataplasmatis fouere non antea venae sectione vacuato corpore, ut scilicet hac ratione
viscerum instimationes impediret, quae adueniebant propter illorum usum, decucurbitulas copioso attracto sanguine ad viscera. ideoq; dicit: Saluberrimum est, ut praediximus. non in synochis modo sine putredine mittere sanguine, sed etiam in aliis omnibus synochis quae ex humorum piscedine concitantur. Illud igitur verbum, ut praediximus i non refertur, ad ea, quae hoc libro scripsit, sed ad i . librum nonum, in quo ex proposito agens de synochis non putridis, in capite potissimum quinto declarauit, sanguinis missionem unicum esse, & praestanti csimum illarum remedium cum potu frigidq. neq; videatur absurd iam .Galenum referre sese ad ea, quae tractauit libro nono , siquidem in capite decimoquarto, cum dicat Porro di etiam supra es in virtutem imbecillam non incidere. Syn chus enim bene habiti corporis & calentis aetatis propria esit nulli bi fuerunt di ligentius exposita, quam libro nono, tum capite tertio, tum quinto. Quod at tem hoc praeceptum de solis syn his debeat intelligi, minime vero de pulti dis
omnibus in uniuersum, praeter ea,quae dicta sunt, ide etiam satis euidenter cor
firmat, quod a principio capitis decimi quinti usq; ad eum locis: Saluberrimum ibigitur J semper mentionem facit febrium cum sanguinis abundantia : quae necessario solas comitatur synochos. Deinde vero, quod postea etiam synochorum meminerit, doces in synochis ipsis et si prouidentia fuerit adhibita eoruin, quae in medio sit corpore, ut illi dicebant, adhuc periculosum esse praecordia captasmatis fouere, quod deustata veluti torrefacta viscera immoderato calore adhuc magis deuruntur atq; torrentur: ita ut locus hic, qui tantas apud mmnes homines generauit controuersias, iam videatur dilucidissimus, omnique
Fortassis autem dubitabit quispiam, hae et verba verum etiam aliis omnibuslnon poste conuenire solis putridis continentibus: quia dictio ista, omni b. J non ivsolum istas, sed etiam omnes alias includit putridas: etenim longe clarior fui siet sermo, si dixisset,saluberrimum in omnibus cotinentibus non solum sine putet dine, sed etiam in aliis cum putredine sanguinem mittere. Ego autem respo deo, synochos febres, quae cum putredine consistunt, esse plures. Etenim utria usque generis tres differentias existere, ia plane constat ,deinde vero, quaedam synochus putris est,quae accidit vitio determinatae partis, in qua per ades sunt venae dc arteriae, ut cum Galeno loquar quemadmodii uterus. Tertio quaedam est synochus pultis,quq admodum excellentem putredinem habet, qualis potis simum in peltilenti coeli shatu solet contingere, quaedam quae non ita excellentem putrefactionem continet. In iis omnibus conuenit venae sectio, non in aliqua duntaxat: propterea recte admodum dixit, verum etiam aliis omnibus. Hic autem meminetis ubi Galenus ex Linacri versione Latine dicit: In febribus
non continnis modo i legendum esse, in febribus non synochis modo J qui alia
omnes contextus Graeci habent. Posstremo loco admittentes in illorum gratiam eum sermonem maxime
niuersalem, ut dicunt, complecti omnes putridas febres, dicimus intelligei du in de febribus,quae in plethoricis corporibus adueniunt, aequarum obstri ctio ab una pendet plenitudine. quae explanatio, quam sit consona veritati, de Galeni verbis, ea mani sessum faciunt, quae supra diximus. ubi ergo, inquies dpraedixitP praedixit inquam) in omni b.propemodum locis, in quibus indicatione sumpta a causa faciente obstructionem scriptum reliqui plenitudinem 'postulare vacuationcm,nepe c. p. I o. I L.& I ut supra docuimus.
Verum qui avideor locum hunc dilucidasse, ad
478쪽
I suis culini in arte med ca cap. Sq. eamnatur.
V a pro confirmatione ex libro octauo de Methodo medendi cap. quai
to recentiores afferunt Medici, sequens disputatio abunde explicabit Quod tertio loco dicunt nuc examinabitur. Putam sanguinem putridum eua- , iacuari debere sanguinis missione ex Galeni verbis tum in arte medica capit. 8'. i
nono de Methodo medendi capit. ii. Astero illi tu dictionem in arte . . .. .
t dicto Eito enim in humoribus putrescentibus accendi febrem. Indicatio in hii us si
modicit vacuatio, atq; alteratio. Haec quidem quae putredinem finiat manente vacuario vero qua: totam e corpore substantiam educat. Sed dicta quidem alterationis species concoctio existit, quam ubi inuenerimus a quibus causis fieri contingat utiq; eorum, quae hoc pacto salubria sunt, scienciam teli bimus. Euacuationes autem fiunt S per singuinis misitonem, A per clysteris usum,&per uring vias, atq; eam quae per cutem fit transpirationem. atq; prae- terra per eam, quae fit ad partes opposi ras attractione, atq; ad alias propinquam derivationemJ b c Galenus,ex quibus nonnulli colligunt, venae sectionem ad ' mini strai i pro vacuanda putredine, contra nostram sententiam, imo vero id
ductionem non copi vacuationem insinuat,atq quod cum de indicante scopo agerem obseruando in mi ilione sanguinis praetermiserim venae sectionem eradicatiuam, solum contentus euacuatiua, aere uulsiva. Verum prosecto quia haec ipsa non recte dicta mihi videmur, est breuia . . ter satisfaciundum. . i Quia Galenus in libro artis medicinalis summa capita,ac quasi conclusiones i afferteolum,quae alibi longiori se mone prosecutus es ropones pro exemplo U m. institutae Methodi rationem curandi putrida febrem ex suis indicationii, peti tam, dixit duas indicationes duntaxat adesse praecipuas, nempe vacuationem, &alterationem. Vacuationem quidem indicant multa,primum humor omnia v. re no putridus qui per uuin, per vomitum, per urinas, per sudorem vacuandus est inaud secus, quam in iis, quae non vivunt, quidquid ipsorum putrefactu est, prorsus abscinditur,&separaturas no Secundo vacuationem postulat, qui uiud in transpiratione impedita. dc in obstructione continetur vel tali pinosi
quid in transpiratione impedita, de in obstructione continetur vel fuliginosi excrementi vel humorum qui crassi, viscidi .ae multi esse possunt Tertio, ' quidquid impeditam transpirationem. ci obstructione in ipsam au re potest,
quemadmoduliuniorum at duxi is, qui prius in operibus artis subuenire opor- '. tet vacuatione proportionata humorias uenti, vel fluxu ro. Mox vero adde te gendas obstructiones accedendis ut libera fiat transpiratio inquare evaporant fuliginosa excrementa, humores moderat et nouentur, refrigerariarat secta par- licula illoriim absentia. Postremo purgandus est humor put idus. Hae sunt v euationes in putrida tabre necessariae atq; vacuationi im est ordo. Concoctici ivero quae alterum erat remedium a natura sola fit, quae tarneu iuuatur artis beaneficio ut proxime dicebamus detergendo,ac liberam et sciendo transpiratio
nem Sic vides, quomodo septem illae indicationes, quas de accurate& sigilla
sotim G ilenas piosequitur libro undecimo de Methodo medendi cap. ro ad hasce duas potuisti inum reducuntur. Ex quibus nescio,quid aduersus mea diopinionem concludant. Dicent Galenum docuisse modum vacuandi putredinent, atq: mcntione
479쪽
b HORATII A vGENII DE CvRATIONE . . ,
vacuationum omnium, quae fieri possunt in putridis febribus, tum pro vacua da multitudine,tum pro cacochymia, isti autem modi senet Venariectio, clyste e . res, urinae prouocatio, sudoris profusio, reuulso ad contrariassiartes, dei tumo fi . . ad propinquas. venae hstio, humoris putridi remedium non est, ut dicit Galenus undecimo Meth medae. i . sed plenitudinis solius. Clysteres, neque plenitudinis, neque febris remedium est, sed solum pro Lecum vacuatione adhibe*- tur. Alia vero promiscue, Acad putridum humorem,&ad semiputridum, ad iplenitudinem, &cacochymiam referri posse certissimum est. At fortassis instabunt, in enumeratione horum remediorum Galenum praetermisisse purgau - i. . . nem, occurro dupliciter huic dubitationi, per concessionem primu admitten- . f. v do praetermisisse. at hoc non est vitio vertendum illi, qui exempla vacuationis. M s. . proponit,si unam vel aliam differentiam omittat: nam non hanc modo , sed Mlias quae passim adhiberi solent pro exonerandis particulis omittit At quae fit ex natibus S palato. ut enim clysteres intestina, sic ethinna, Sc masticatoriacer brum expurgant: haecq; non raro in febribus symptomaticis usurpantur. Oc- di curro deinde per instantiam, quod putem non pr termisisse purgationem etiam . si ii putridis febribus aliquado necessaria est reuulsito &deriuatio, possunt luo haec remedioris genera institui purgatibus pharmacis, frictionibus, deligituris, balneis. fotibus, cataplasmatis. Cur enim si ex ventriculo atauunt humoret3pi- io D. i tuitosi ad venas obstructionem facturi non erit species quaedam reuulso se purgatio facta ex inelle roticeo solutivo 3 cur si in iecinoris caua latimor colit e-
bitur qui per aluum hunc ducit pharmaco non optime derivabit ut Galenus praecipit libro septimo de Methodo medendi utrovis igitur modo respondens satis dilucide constat, nihil habere quod nobis vere faciat negotium. Quod
U porto dicunt ex nono Methodi medendi capite undecimo, colligi sanguinem putridum ex Galeni sententia vacuari detractione sanguinas, quantum aber es rent demonstratum mihi abunde fuit libro primo harum disputationum pice V auo, in quo eum Galeni locum expono.
In sectionem eradicat m, a vacuatiua natura dissimctam, secun m se ni doctrinam non esse admittendam.
IN dum. Arbit tot ita ab illis diei sanguinis missionem, quemadmodum aba . iliis appellatum olim fuit pharmacum eradicativum, quae scilicet in vacuationis
se demissione sanguinis eradicativa. Sed de nomine prius conuenien- fluentis color in nigrum,aut liuia in ut docuit Hippocrates lib.securido de ra- tione vici in morb. acui. tom. io de Galenus illius imitatione, tum in commen- tario eius loci lim libro de ratione curati per sang. iiiiii Quod si ita est, dupli s citer aberrare videntur: Primum frustra hanc venae sectionem introducunt. s
Etenim recte illud ab Aristotelemit dimina, frustia fieri per plura, quod potest
fieri per pauciora, & aeque bene. Eiusmodi venae sectio instituitur, ut evacuetur tinguis in tanta copia, inquanta excedit limites naturae corporis, quae vacuandi ratio non distinguitur ab omni alia vacuatione nisi ratione quanti ratis,nouautem ratione ipsius vacuationis. Porro aliud est indicare quantitatem remedii, S aliud indieare ipsum remedium, vacuationem secta vena semper indicat ple- nitudo atratu digna quae leuioribus sanari non possit remediis, aut morbus nihil . - gnus pCesens, imminens, aut incipiens ab ipsa plenitudine procreatus. Quan- titatem vero tum haec ipsa pro parte, tum plenitudinis quantitas, & qualitas, acet. se
alia de quibus egimus libro qua mota sexto nostiae tractationis demissione sanguinis, Equidem
480쪽
Equidem non arbitror illos negaturos mihi, eiusmodi vacuationem talem esse qualem dixi quia ita sensu ipso constat,non ob aliam causam, posse institui,
quam ut vacuemus tantum,quantum oportet: atque non disteri re ipsa haec venae sectio ab ea quam nos ex Galeno instituimus. Amplius opinionem hanc urget,q uod omnis venae sectio,vt vacuatiuum auxilium eradicativa prorsus estisi quidem tei natura indicans vacuationem tantum vacuandum indicat quantus fuerit excessus laesionem inferens: alioquin non esset indicatio pro ipsius rei natura; in hunc modum plenitudo magna, & parua & mediocris indicat vacuationem magnam, paruam .mediocrem:quae tamen vacuationes postea limitan to tur in artis operibus ab ipsa virtute. Quorsum igitur si omnis indicatio pro vacuatione instituta, ex rei natura, non tamen ex opere, eradicativa est, noua est
venae sectio instituenda Praeterea, quod Galenus non admiserit aliam venae sectionem, quam euacuatiuam,& reuulsuam, eius verba libro nono de Methodo medendi capite undecimo adeo luculenter ostendunt, ut certe in hac re aliquis adesse non pocst dubitandi locus. Mirorq; summopere,quomodo ex eo loco deducant illi d ri hanc vacuationem vena scista eradicatiuam cum Galenus duarum duntaxat non trium meminerit. Imo vero in toto libro de ratione curandi per sanguinis missionem, ad quem veluti ad regulam omnia redigi debent argumenti huius, xo nihil profecto inuenient, quod illis faueat, cum totus versetur circa vacuatio
nem,revulsionemque: atque ex utraq; mixtum opus,quale derivationem nun
cupamus. ergo siue rationem spectes ipsam, sue Galeni verba ae progrcssunt; inaniter admodum venae sectio eradicativa instituitur,distinctam naturam hachens ab ipsa vacuativa. Secundo maximus in eo est error, quod illi ventes de indicante natura huius eradicantis remedii. dieant indicari ipsam a sanguinis putrescentis, coraruptio pondere,atque prauitate.ac parum supra dixerant,indicari a praua qualitate tanguinis cuius ope naturae inutilis redditus est.Sunt haec examinada pamio diligentius, quia certe admodum perniciosam, de humano generi vere det so teriam opinionem inuexerunt. In primis vero quaerendum sese nobis offert, an illi nomine sanguinis putrescentis, de corrupti idem intelligant. Rursus quid intelligant nomine prauae qualitatis sanguinis ipsius. Putrescens singilis dicitur, qui iemi malus est, proxime dispositus ad putredinem, vel qui iam incceperit 1 propria natura transmutari, sed adhuc tamen tantum non fecerit progressum, ut omnino propriam naturam amiserit, imo potius eiusmodi sit, ut facile artis beneficio possit priorem suae substantiae bonitatem recuperare ita de hac te scribis Galenus libro secundo Aphorismorum commentario i p. dc undecimo de Methodo medendi capite octauo. Corruptus porro, & putridus sanguis est ille, qui tam insignem mutationem suscepit naturae suae, ut amiserit propria for Q mam & osticium, ita ut amplius nutrire no valeat quemadmodu antea, ut idem Galenus testatur undecimo capite libit noni de Methodo medendi. Eradicatibuam sanguinis missionem indicare non potest sanguis priori modo consideratus: quia adhuc multitudo est, ac dicitur ille astectus eius de aut horitate secundo Aphor. comm . i . At vero recte illi dicunt, quod si sanguis morbu magnum faciat ob multitudinem venae sectionem indicare quatenus est magnum reme dium euacuatiuum. Sed si intelligant sanguinem omnino putridum, & cor ruptum, hanc indicationem praebere a Galeni sententia recedunt adeo manifeste, ut mi possit dici manifestius. Nam undecimo libro de Methodo meden capiti
octavo, huic necessariam esse vacuationem, per aluum, per vomittam peruris io natata per sudore quod etiam repetit capit. nono. Deinde Galenus eodem liabro cap. i .inquit, putredinem venae sectione sanari non poste,ceu quae alia re media desideret ut prius demonstrauerat. videantisti, quam aperte in hac sua eradicativa venae sectione, cotra Galeni doctrinam scribant,& quam turpi nota sanguinem putrescentem,&corruptum inuicem confundant. Sed adhuc vrgeo, ut Galeni doctrina condiscant. Quo magis sanguis vitiatus est, minus qui