장음표시 사용
331쪽
A Abstinet enim se ab omni re mala etiam habet peccatum,quod in se regnare non sinit, cui surrepit improbanda cogitatio, quam peruenire ad finem operis non permittit. Sed aliud est no habere peccatum: aliud non obedire desideriis eius. Aliud est implere quod praec Dium est Non concupisces: S aliud est per quedani a hinhiae eo natum saltem id agere quod item scriptum
est post concupiscentias tuas no eas. nihil horu tamen scire se recte posse sine gratia saluatoris. Facere est ergo iustitiam, in vero dei cultu cum interno conci piscentiae malo interna costictatione pugnare: perficere aute, omnino aduersarium no habere. Na qui pugnat, & adhuc periclitatur, ct aliquando percutitur, etiam si non sternitur: Qui autem non habet aduersarium plena pace laetatur Et ipse esse s ne peccato verissime dicitur, in
quo nullum habitat peccatum non qui per abstinentii mali operis dicit, lana no ego operor illud,sed id quodsin me liabitat pecearum. Nam ct ipse Iob de peccatis suis non tacet, ct utiq; huic amico vestro merito place humilitatem nullo modo in falsitatis parte pone lam. B Vnde id quod iob confitetur quia verax dei cultor est, m. t. proculdubio veraciter constetur. Et ipse Hilarius cum Ueni. locum Psalmi exponeret ubi seriptu est. Sprevisti omne; discedentes a iudiciis tuis, ait, Si enim deus peccatoressperneret omnes utiq; sperneret: quia sne peccato nemo est. Sed spernit discedentes a se. quos apostatas vocat. Videtis quemadmodui non dixerit quia sine peccato nemo fuerit, tanquam de praeteritis loques
sed quod sine peccato nemo fit: unde quide ut dixi nocomedo. Quisquis enim no cedit Ioanni Apostolo quii M. nec ipse ait,bi dixerimus quia peccatum no habuimus: sed no habemus: Episcopo Hilario quomodo cessurus
est pro 'atia Christi clamo, sine qua nemo iustitie attanquam suffciente naturae libero arbitrio. lm5 ipse a m pro ea clamat,ei credatur dicenti. Sine me nihil pote- . t III. facere. Sanctus autem Ambrosius reuera in e
S i loco quem iste comemorat, illis res stit qui dicunt ho-l minem no esse posse sine peccato in hae vita. Vt enimi ea diceret accepit occasionem deZacharia S Elitabet, vin Evangelio comemorati sunt ambulaste in omni
trias iustiseationibus legis sine querela. Nunquid tam negat gratia dei fieri per Iesum Christum domini, no strum Ex qua fide etiam ante eius passionem itulos viaxisse non dubium est,qui praestat spiritum sanctum qui . se datus est nobis, per que ditanditur charitas in cordi bus nostris, qua una iusti sunt quicunci iusti sunt . Quespiritum memoratus Episcopus etiam precibus impetrandum admonet. Ita illi voluntas diuinitus no a diu
ta non sussicit, ubi in hymno suo dicit, voti R. praestat
sedulis inactum mereri spiritum Comemorabo ct ego
de hoc ipso opere sancti Ambrosi aliquid ex quo iste
comemorauit quod commemoridum putauit. visum
est,insuit, mihi. Potest non soli visum esse quod visum
sibi esse declarat . Non enim voluntate tantum humana visum est sed sicut placuit ei qui in me, inquit, loqui tur Christ',qui ut id quod bonum est, nobis quoq; bonum videri possit operatur. Quem enim miseratur, &vocat. Et ideo qui Christum sequitur, potest interrogatus cur esse voluerit Christianus .respondere, visum est mihi. Quod eu dicit,no negat deo visum. Adeo enim
praeparatur voluntas hominum: ut enim deus honorificetur a sancto, dei gratia est. Eece quid iste sapiat. Si verbis Ambrosi delectatur quM a deo pr paratur umluntas hominum, &nulla vel non magna quaestio est perficiatur. dum tame sine gratia Chri- Tomus septimus.
tum erat ut attenderet iste unum versum de Ambio sit verbis quae posuit cum enim ille dixisset Nam cum Ecelelia ex gentibus,hoc est peccatoribus congregata sit, quomodo ex maeulatis immaculata potest eje, nisi primo per Christi gratia abluta delicto sit E Dei irile quod
per qualitatem no peccandi abstineat a delictis ille ad dit,quod iste apparet cur addere noluerit. Ait nanque ille. Nec ab initio immaculata. hiimanae enim hoc lin-
possibile naturae sed per dei gratiam ct qualitatem sui,
quia iam non peceat, fit ut immaculata videatur. Haec verba iste cur non addiderit. quis non intelligat Hoc agitur utique nue in hoc seculo,ut xd illam quam omnes sancti cupiunt immaculatissima in puritatem Ecclesia sancta perueniat, quae in futuro seculo neque ali- suo malorum hominum tibi permixto, neq; aliqua in
se lege pereati resistese legi mentis, ducat mundissima vitam in aeternitate diuitia. Tamen attendat iste quid secundum seripturas Ambrosius Episcopus scripserit, i Nec ab initio immaculata, humanae enim hoc impo sbile naturae.Vtique enim ab initio dicit quo ex Adam nascimur. Nam S ipse Adam immaculatus proculdus bio fictus est. Sed in eis qui sunt natura filii irae ducen- Etes ex illo quod vitiatum est in illo ab initio esse imma. eulatos, humanae naturae impossibile definiuit. Item C. LXIlis. Ioannes Constam inopolitanus Episcopus,cuius posuit sententiam, dicit peccatum non esse substantiam . sed actum malignum: quis hoc negat Et quia non est naturale ideo cotta illud legem datam, S quod de arbitrii libertate descendit etiam hoc quis negat 3 Sed non id agitur de humana natura quc in hac vita est sed agitur de gratia dei qua sanatur per medicum Christum, quo non indigeret si sana esset, quae ab isto laquam sana vel tanquam tibi staficiente voluntatis arbitrio possse no peccare defenditur. Quis item Christianus ignorat, quod beatissimum Sixtum Romanae Ecclesiae Epi- , seopum & domini martyrem dixisse comemorat, quia libertatem aibitrii sui permisit hominibus deus, vi pu- cap rect sine peccato viventes s miles sani deo Sed ad ipsum arbitrium pertinet vocantem audire S credere,&ab eo in quem credit, non peccandi adiutorium postulare. Nam utique cum diei t. ii miles fiant deo per charitatem dei futuri sunt similes deo, quae diffusa est in Idm,s.cordibus nostris, n on naturae possibilitate, nec libero
arbitrio quod est in nobis, sed per spiritum sancto qui Adatus est nobis. Et quod dicit idem martyr, Templum Psanctum est deo mes pura, ct altare optimum est ei cornix, dum S sine peccato, quis nescit ad istam persectionem perducenoum cor mundum dum interior homo
renouatur de die in diem, non tametine gratia dei per Iesum Christum dominum nostrum item quod ait ipse, ir castus &sine peccato potestatem accepit a deo esse filius dei:vti s admonuit, ne cum quisqua in factus erit ita eastus S sine peceato. quod ubi & quando in eo perficiatur, nonnulla quaestio est, sed interpios bene quaeritur, inter quos tamen constat fieri polle, & sine mediatore dei & hominum homine Christo Iesu fieri
non posse: Tamen ut dicere coeperam, prudenter Sixtus admonuit, ne cum fuerit quisquam talis iactus, ct per hoc recte inter filios dei deputatus, putetur ipsi istitisse potestatis,quam per gratiam accepit a deo, cum
eam non haberet in natura iam vitiata atque deprauata itetit in Euangelio legitur, Quotquot autem recepe-I m. i.
runt eum. dedit eis potestate filios dei fieri, quod uti p. no erant Per naturam nec omnino essent. iiiii eum re
332쪽
DE NATI RA ET GRATIA CONTRA PELAGi A NOS
G cipi edo accepti sint per eius gratiam huiusmodi pote statem. Haec est potestas quam sibi vindieat fortitudo charitatis. Quae no est in nobis nili per spiritum sanctucis LXV. qui datus est nobis. Quod vero presbyter venerabilis Hycronymus dixit in iis qua illum dixisse comem rat, cu exponeret quod scriptu est, Beati naudo eorde quoniam ipti deum videbunt: quos non arguit coscitalia ulla peccati ct adiceti, Mundus mundo corde conspicitur,templum dei no potest esse polluto: hoc viique agitur in nobis conando,laborando,orado,impetrando, ut ad illam perfectione in qua possimus dei, mundo corde eospicere, eius gratia perducamur per icium Christum dominum nostrum. item quod ait amem rato dictum esse presbytero Liberi arbitrii nos codidit
deus,nec ad virtute, nec ad vitia necessitate trabimur, alioquin ubi necessitas,nec corona eiu quis non agno scat quis non toto corde suscipiat is aliter condita humanam neget esse naturam Sed in rectd faciendo
H ideo nullum est vinculum necessitatis, quia libertas est cap.ra I charitatis. Redi ergo ad apostolica senio iam,Charitas dei distilla est in cordit, nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis. A quo nis ab illo qui ascendit
in altu , captiuauit captiuitate, dedit dona hominibus Quod autem ex vitiis naturae. non ex coditione naturae sit quc iam peceandi ne filias, audiat homo atque ut eadem necessitas no iit,discat deo dicere: De nece statibus meis edite me: quia & in huiusmodi oratione certamen est aduersus tentatore de ipsa contra nos necessitate pugnante,ae per hoc opitulante gratia per lesum Christum dominum nostrum ,& mala necessitas Cis.1XVII remouebitur, S libertas plena tribuetur. Veniamus
Lib. s. tu ad nos. Item, inquit, Augustinus Episcopus in libris delibero arbitrio, Quaecunque ista causa est voluntatis,si tria cap. i . no potest ei resisti,tine peccato ei cedit iri: si autem potest non ei cedatur,& no peccabitur.An forte sallit in cautum ergo caueat ne fallatur. an tanta fallacia est ut caueri omnino non possit si ita est. nulla ergo peccata .sim s. sunt. Quis enim peccat in eo quod caueri nullo modo potest Peccatur autem caueri igitur potest. Agnosco, Tree. verba mea sunt, sed et ii ipse dignetur agnoscere superius cuncta qui dicta sunt. De gratia quippe dei agitur,quq nobis per mediatorem medicina opitulatur no de
impossibilitate iustitiae. Potest ergo ei causit quscunquei illa est resili potest plane. Nam in hoc adiutorium po-
Mob. c. stulamus dicentes,Ne nos inseras in tetationem: quod adiutorium non posceremus si resisti nullo modo pos se crederemus. Potest peccatum caueri, sed opitulante
illo qui non potest falli. Nam S hoc ipsum ad cauen dum peccatum pertinet, si veraciter dicimus, Dimitte nobis debita nostra sicut & nos dimittimux debitorib
nostris.Duobus enim modis etiam in corpore cauetur morbi malum,& ut non accidat, & ut ii acciderit cito sanetur. Vt no accidat caueamus dicendo, Ne nos inferas in tentationem. Vt cito sanetur,caueamus dicendo, Dimitte nobis debita nostra. Sive ergo immineat, siue insit caueri igitur potest.Sed ut no tantum illi .veru metiam iis qui eos de libros meos, quos iste legit, delibero arbitrio non legerunt, atque illis non lectis hue forsitan legunt, de hae re sententia mea satis appareat,
ex ipsis libris commemorare me oportet . quod iste si sentiret atque in suis literis poneret, nulla inter nos de hac re controuersia remaneret. Continuo quippe post verba mea 'lix iste comemorauit, quod occurrere poterat ipse subieci,' quantum potui pertractaui dicens, Et tamen etiam per ignorantiam facta quadam in probantur & corrigenda iudicantur . sicut in diuinis Rauthoritatib' legimus. Atque hinc adhibitis exemplis, lietiam de infirmitate locutus sum, dicens, Sunt etiam Lm--
necesiit a te facta improbanda . ubi vult homo recte sa- trista' it. cere& non potest Nain unde sunt illae voces no enim
quod volo facio boni, , sed quod odi malum. hoe ago c. ii d me
Atque aliis istic in hanc sententiam commemoratis te. A O stimoniis diuinorum eloquiorum. Sed haec inquam lis isti . omnia .hominum sunt voces ex illa mortis damnatione venientium. Nam si non est ista poena hominis, sed .r . . natura nulla ista peceata sunt Dei de paulopost,Relin- I rana. quitur ergo,inquam ut hac poena iusta de eam natione
hominis veniat. Nee mirandi, est quod vel ignor Silo, non habet liberum arbitrium voluntatis ad elige lumquid recte faciat, vel resistendo earnali consiletudini, quae viollata mortalis successionis quod amodo naturaliter inolevit. videat quid recte facie tum sit. & velit nee possit implere . illa est enim peccati poena iustis, ma vi amittat qui quo bene uti noluit, cum ii ne vita post et dicticultate uti ii vellet. id est autem ut qui sciens recte non facit amittat scire quod rectum sit, ct qui rectum tacere cum posset noluit, amittat posse cum velit. Nam sunt reuera omni peccanti animae duo ista pirinalia, ignorantia.&dinicultas Exignorantia dehonestat error,ex disii cultate cruciat' a in igit. Sed approbare falsa pro veris ut erret inuitus, ct relist pie atque torquente dolore carnalis vinculi non posse a libidinosis 3 se'. d. is. Operibus temperare, non est natura instituti hominis, cap tria sed poena damnati. Cum autem delibera voluntate recte raetendi loquimur, de illa scilicet in qua homo fictus est loquimur Hinc iam hominibWs de ipsius ignorantiae dimeultatisque in prolem primi hominis traiectis vitiis atque transilis velut iustam querelam d ponentibus ita resposum est. Quibus breuiter inquam, til. 3. Reliresponderer, ut quic ant S aduersus deum murmurare dei istam. Recte enim forta illa quererentur,s erroris S libidinis nullux hominum victor existeret. Cum vero ubique si praesens, qui multis modis per creaturam isibi domino Leruiemem .aiieri una vocet, loceat credra tem,consoletur sperantem,diligentem adhortetur conantem adiuuet, exaudiat deprccantem : non tibi deputatur ad culpam quod inuitus ignoras sed quod negligis qu rere quod ignoras . Neque illud quod vulti
rata membra non colligis, sed quod volentem sanare contemnis. ita & exhortatus sunt quantu potui ad re- cte vivendum.& gratiam dei no eua aut ii ne qua natura humana iam contenebrata at svitiata illuminari non potest .hsanari De qua re cum istis tota vertitur
quxilio, ne gratiam dei quae est in Christo Iesu domi
no nostro peruersia naturae defensione frustremur. De
qua natura item paulopost dixi . Etiam ipsam naturam aliter dicimus, euin proprie loquimur naturam hominis in qua primu in suo genere inculpabilis factus est, aliter istam in qua ex illius damnati pona, ct ignari & carni subditi nascimur, iuxta quem modum dicit Ap stolus, Fuimus enim& nos naturaliter filii ira sicut Scaeteri. Si ergo volumus animos ad recte vivendum L seire frigidos S pigros, Christianis exhortationib' e, citare dud cura.S accedere, primitus exhortemur ad fidem qua Chri Crarii Lstiani fiant, , eius nomini subiiciantur, sine quo salui esse non possunt. Si autem iam Christiani sunt. ct recte
vivere negligunt, verberentur terroribus, ct praemi rum laudibus erigantur,ita sane vi no solum ad bonas actiones, verumetiam ad pias orationes eos exhorta
333쪽
on GRAT i A CHRISTI CONTRA PE UIUM ET CELESTIUM LIB. I. ih
A vi S illi gratias agant eum instituerint bene vitiere, aliqui dii ne dissicultate fecerint: ct ubi di euitate ali- quam sentiunt fidelissimi sed perseuerantissimis preci bus, misericordiae promptis operibus facilitate adomino impetrare periis at . Sic autem pro scientes, ubi &quando plenissima iustitia per antur, non nimis curo. ubi Vin lite alitem & quandocuns perfecti fuerint, non niti gratia dei per telum Christum dominum no strum perfici posse confirmo Sane quando liquido e gnouerint nullum peccatum se habere, no se dieit no habere peccatum, ne veritas in eis non sit. scut in eis veritas non est,qui cum habeti, non habere se dicunt. valde autem bona sunt Praecepta si legitime his utamur. Eo quippe ipso quo hi missime creditur deum iustum S bonu impos ibilia non potuisse prccipere hinc adnionemve de in faei libus quid agamus, ct in difficilibus quid petamus. Omnia quippe fiunt facilia charitati rei uni Christi sarcina leuis est, aut ea una est sarcina ipsa quae leuis est, secundum hoc dictum est, Et praecepta eius grauia non sunt, ut cui grauia sunt, consideret no potuisse diuinitus duri grauia no sunt, niti quia po test ei se cordis at sectus cui grauia no sunt, petat quo B destituitur,ut impleat quod iubetur.Et quod dicitur ad Dei tenso. lsraes in Deuteronomio, si pie, si sancte, ii spiritaliter intelligatur,hoe idem tignificat, quia , iique cum hoc testimonium comemorasset Apostolus, Prope est vera in ore tuo S in corde tuo:quod hic habet,in manibus tuis: in corde enim sunt spiritales manus,hoe est inquit verbum ii dei quod praedicatinas. Conuersus e go quisque sicut ibi praecipitur ad dominu deum suum ex toto corde suo, S ex tota anima sua, mandatum dei non habebit graue. Quomodo est enim graue cum sit dileetionis mandat uni Aut enim quisque non diligit S ideo graue est: aut diligit. ct graue esse non potest.2MM r. 3o. Diligit autem, ii quod illic admonetur Israel, couersus fuerit ad dominum diu suum ex toto corde suo. & ex 'as. tota anima sua. Mandat uin, inquit, nouum do vobis,ut vos tuleem diligatis. Et qui diligit Proxinau legem impletiit:& plenitudo legis charitas. Secundum hoc S il- lud dictum est. Si ambularent semitas bonas, inueni sent utique semitas iustitit lcues. Quomodo ergo dicii Uu tur , Propter verba labiorum tuoru ego custodivi vias duras: nisi quia utrunq. verum est Durae sunt tim H leues amori. Charitas ergo inchoata inchoata iusti C tia est:charitas prouecta. proiiecta iustitia est: eharitas magna magna iustitia est: charitas perfecta perfecta ii stitia est: sed eharitas de corde puro S conscientia bona. & fide non ficta: quae tunc maxima est in hac vita, quando pro illa ipsa contemnitur vita. Sed maior si nohabet quo crescat cum de mortali excesserit vita: ubi cunque autem at quandocunque ita plena sit, ut ei non si quod adiiciatur, non tamen diffunditur in eordibus nostris vel naturae vel voluntatis os ei ibus quae sunt in nobi .sed per spiritum sanctum qui datus est inobis,qui ct infirmitati nostrae oritu latur,ct sanitati cooperatur: Ipsa est enim gratia dei per Iesum Christum dominum nostrum, cui est cum patre S spiritu sancto aeternitas, honitas,in secula seculorum. Libri de natura gratia
Episcopi, contra Pelagium & Celestium de gratia Christi, Liber
I AN TvM de vestra corpora licet. I.& maxime spiritali salute gaudea. mus syneerit,imi fiat res, dilecti adeo Albine, Piniane, & Melania,
quia effari no possumus, vobis cogitandum credendumque committimus , ut ea de quibus nos c5suluistis, potius iam loquamur. Festinante enim perlatore inter occupationes nostras, multo apud Carthaginem quam vdicunque alibi densiores, quantum deus donare dignatus est , ut potuimus. ista dictauimus. Scriptistis mihi cum Pelagio pras
vos egit se ut quaecunque aduersiis eum diceretur,scri
pto damnaret, eum; dixisse audientibus vobis, Ana- , Ita thema qui vel sentit vel dicit, gratia dei qua Christus 3II. venit in hune mundum peccatores salvos facere, non Esolum per lingulas horas, aut per singula momenta, sed etiam per singulos actus nostros non esse necessa riam: Et qui hanc conamur auferre, poenas sertiuntur aeternas. Quisquis hcc audit & sensim eius ignorat, iuein libris suis statis euidenter expressit non illis quos dicit inemendatos tibi iiiisse sui reetos aut omnino suos negat, sed in illis quos literis suis quas Romam misit comemorat, omnino eum putat hoc sentire quod veritas habet. Quisquis autem quid in eis a tertius dicat aduertit, debet habere etiam ista verba suspecta: Quia et i gratiam dei qua Christus venit in mundum peeeatores salvos facere, in sola remissione peccatorum costituat, potest huic sensui ista verba coaptare, dicens. Ideo eam per lingulas hol as, per singula momenta, Sper actus lingulos nectis ariam, ut semper in memoria retinentesct reminiscentes dimissa nobis es e peccata, non peccemus ulteritis,adiuti non aliqua subministra tione virtutis sed viribus propitae voluntatis, quid sibi remissione peccatorum praestitum merit per abus cngulos recordantes. Item quoniam solent dieere nobis in eo Christum ad non peccandum praebuisse adiuto-prium, quia iuste ipse vivendo iustes docendo reliquit exemplum: eos uni etia ad hoc ista verba coaptare , ut dicant, per singula molirent a. per singulos actus nece satiam nobis esse hiiiusmodi gratiam: id est,ut in omni conversatione nostra intueamur dominicae coniter sationis exemplum. Per uidet autem fides vestra,i coiec sone gratiae,de qua quaestio est, quam si distinguenda ista consessio, de tanae obtegi potest istorum ambiguitate verborum. Sed quid mirum andoquidem c Lipse Pelagius cum Episcopalibus gestis sine ulla recti satione damnauerit eos qui dicunt gratiam dei Sadii torium noli ad singulos actus dari. sed in libero ubi trio esse,vel in lege atque do trina, ubi putabamus eius de hac re omnes tergiversationes esse consumptas, d nauerit ei iam eos qui docent Wratiam dei secundum inerita nostra dari: tamen in libris quos edidit pro libero arbitrio, quorum inentionem faeit in Epistola quam Romam misit, nihil aliud semire monstratur, quam id quod damnasse videbatur: Nam gratiam deict adiutorium, quo adiimai nur ad non peccadu iri, aut
334쪽
G in natura S libero ponit arbitrio, aut in lege atque doctri ita, ut videlicet cum adiuuat deus hominem ut declinet a malo S saeiat bonum, reuelando & ostendendo quid fieri debeat adiuua re credatur, no etiam coo-
perando aedilectionem inspirando, ut id quodnei
dum esse cognouerit. faciat. Nam cum tria constituatati distinguat . quibus diuina mandata dicit impleri,
possibilitatem, voluntatem, de actionem: possibilitate icilicet qua potest homo esse iustus: voluntate, tua vult esse iustus: actionem, qua iustus est: horum trium primum id est possibilitatem datam confitetur a creatores naturae necesse in nostra potestate sed eam nos habere etiam ii nolimus: duo vero reliqua. id est voluntatem& actionem, nostra ei se asserit, atq; ita nobis tribuit ut
non niti a nobis esse contendat. Denis gratia dei non ista duo quae nostra omnino vult esse: id est, volutatem& actionem. sed illam quae in potestate nostra non est, ct nobis ex deo est,ideli possibilitatem perhibet adiuuari, tanquam illa quae nostra sunt, hoc est voluntas ct actio, tam sint valentia ad declinandum a malo, & faciendum bonum , ut diuino adiutorio non indigeam: H illud vero quod nobis ex deo est hoc sit inua lido id est
possibilitas. ut semper gratiae adiuuetur auxilio. Sed ne quis forsitan dicat nos vel non recte intelligere quae loquitur. vel malevolo animo in alium sensum quae nosita dicta sunt vertere, ipsa iam eius verba accipite: Nos, V -- inquit, se tria ista distinguimus, ct certum velut in ora dinem digesta partimur: primo loco poste statuimus
secundo velle tertio esse posse in natura, velle in arbitrio esse in effectu locamus. Primum illud. id est posse. ad deum proprie pertinet, qui illud creaturae suae cotvliti duo vero reliqua, hoc e ii velle & esse. ad hominem rcferenda sunt quia de arbitrii sente descendunt. Ergo in volutate S opere bono laus hominis est ima ct hominis S dei, qui ipsi is voluntatis & operis possibilitatem dedit, qui s ipsam pocibilitatem gratiae sua adiu
uat semper auxilio. Quod vero homo potest velle bo num atque perficere , lolius dei est. Potest itaque illud unum esse, etiam ii duo ista non fuerint: ista vero ii ne illo esse non possunt. Itaque liberum mihi est, nec voluntatem bonam habere nec actione ni nullo autenio.
do possum non habere possibilitatem boni. inest mihi etiam si noluero, nec ocium sui aliquando in illo natui ra recipit. mem nobis sensum exempla aliqua faciant
clariorem. Quod postiumus videre oculis, nostrum noest: quod vero bene aut male videmus, hoc nostru est.
Et ut generaliter uniuersa complectar qu8d possumus pinne bonum facere dicere cogitare, illius est qui hoc posse donauit, qui hoc posse adiuuat. Quod vero bene
vel agimus,vel loquimur, vel eogitamus, nostrum est, Juia naec omnia vertere etiam in malum possum . v ne quod propter calumniam nostram saepe repet dum est, eum dicimus hominem posse esse sine peccato. &confessione possibilitatis acet pix laudamus deum qui nobis hoc posse largitus est: nec est ibi ulla laudandi hominis occasio, ubi solius dei causa tractatur: Non Gnim de velle,nee de esse, sed tantummodo de eo quod potest esse,disseritur. Ecce est totum dogma pelagii in libro eius tertio pro libero arbitrio, his omnino verbis diligenter expressium, quo tria ista, unum quod est posse, alterum quod est velle. tertium quod est esse. id est possibilitatem voluntatem, actionem tanta subtilitate curauit distinguere. ut quandocunq; legimus vel audimus diuinae gratic adiutorium confiteri ut a malo declinemus bonum faciamus,siue in lene at et doctri-
na, iue ubi libet constituat,seianius quod loquitur, nec Rerremus, aliter tu i melligendo quam sentit Scire qui Ppe debemus,quod nec voluntatem nostram, nec aestio-inem diuino adiuuari credit auxilio, sed solam possibi ilitatem voluntatis atque operis, quam solam in his tribus nos habere altarii x deo, tanquam hoc iit infirmum quod ipse deus 'suit in natura caetera vero duo quae nostra esse voluit, ita sint firma ct fortia ct sibi sustici ei uia, ut nullo indigeant eius auxilio. Et ideo non
adiuuet ut velimus no adiuuet ut agamus,sed tantummodo adiuuet ut velle S agere valeamus. Contra aute Apostolus, cum timo te, inquit, S tremore vestram ip. sorum operamini salutem. Et ut scirent. quia non tantum in eo quod operari possint, hoe enim de in uatura ct in docti ina iam aecep ei ant sed etia in eo quod op rantur diuinitus adiuuentur, non ait, leus est enim qui operatur in vobis posse: tanquam ipti iam velle ae operari per seipsos habeant. nee in his duobus adiutorio eius indigeant, sed ait, Deus enim est qui operatur in vobis de velle de perficere: vel sicut in aliis S maxime Graecis codicibus legitur, de velle de olerari. Videte si GL t-no Apostol' gratiae dei filiuios aduersarios sancto spi- r. ritu tanto ant/praevidit,& b c duo,idestae velle .s: operari quq iste ita nostra esse voluit tanquam ipsa diui. Lnae gratiae non adiuuentur auxilio, d cum in nobis dieit operari. Neque Pelagius hinc incautos filiat de sim- c, ML plices vel etiam seipsunt,quoniam cum dixisset . Ergo in volutate de orere bono Iaus hominis est: velut eo rexit, atque addidit, imo de hominis de dei. Non enim hoc propterea dixit, quia secundum sanam doctrinam intelligi voluit. quod & velle de operari deus operetur in nobis sed cur hoc dixit, satis euidenter ostendit c
l tinuo subiungendo: Qui ipsius volutatis Sopei is pos
'sibilitatem dedit. Hane autem possibilitatem in natura eum eonere de verbis eius superiorit, elatum est. Sed ne ni nil de gratia dixisse videretur,adiunxit, iniq: ip In temetisam possibilitatem gratiae sua adiuua; semper auxilio, stat
non ait ipsam voluntatem vel ipsam operatione. quod
si dicet et . no abhorrere a doctrina Apostolica videretur. Sed ait, ipsam possibilitatem, illud videlicet ex tribus quod in natura loca iiit, gratiae suae adiuuat semper auxilio, ut scilicet in voluntate Sactione no ideo laus . st Se dei de hominis, quia se vult homo, ut tamen eius voluntati deus ardorem dilectionis inspiret:& se ope
ratur homo ut tamen deus cooperetur sine cuius adiutorio ciuis est homo Sed ideo ad hane laudem adiunxit S cleum quia nisi natura esset in qua nos condidit, qua velle S agere possiemus, nec vellemus nec ager imus. Hic autem naturalem possibilitatem quod a diu uari dei gratia cofitetur. non est hic apertum vel quam dicat gratiam vel quatenus ea naturam sentiat adiuua
ri, sed sicut aliis locis in quibus euident ius loquitur intelligi potest, non vult aliud accipi quam legem atque doctrina . qua naturalis possibilitas adiuuetur. Nam quodam loco ait, Hie nos imperitissimi hominum putant iniuriam diuina gratiae facere, quia dicimus eam sine voluntate nostra nequaqua in nobis perficere sanactitatem, quas deus gratiae suae aliquid iniperauei it, de non illis quibus imperauit, etiam gratiae suae auxilium subministret: vi quod per liberum homines Leere iubentur arbitrium.facilius possent implere per gratiam. Et tanquam explicaturus quam dicat gratiam , secutus
adiunxit, lices Quam nos non ut tu putas, in lege tantummodo, sed , in dei esse adiutorio cofitemur. is non hie des deret . ut ostendat quam velit in si si bratiam
335쪽
Agratiam propter hoe enim maxime de illo expectare debemus ut dicat hoc quod dicit, non in lege tantum. modo se gratiam confiteri. Sed nobis hae expectatio. ne suspensis, quid addiderit intuemini. Adiuuat enim nos inquit deus per doctrina in& reuelatione insitam, dum eordis nostri oculos aperit,dum nobis ne prisen- tibus occupemur, futura demonstrat. dum diaboli p dii insidias, dii nos multiformi , inestabili dono gra- ita coelestis illuminat. Deinde sententi in suam qua
da velut absolutione cocludens. Ii hoe dicit, inquit,
orati anxiibi videtur negaret Anaelibi tu hominis a ibiti tum & dei gratiam confitetur in his omnibus non recessit a commendatione legis atque doctrinae, hane esse adiuuantem gratiam diligenter inculcans, ct hoc exeques quod proposuerat cum diceret sed in dei esse adiutorio eon fit cinnr. Denique dei adiutorium muli pliciter insinuandum putauit, commemorado doctri
nam de reuelationem, & oeulorum cordis adapcrti nem , & demonstrationem futurornm, S apertionem
diaboliearum insidiariam . de multiformem ct incisabilem dono gratiae coelestis illuminationem, ad hoc uti que ut diuina praecepta S promissa discamus . Hoe est B ergo gratiam dei ponere in lege atque doctrina.
IV Hine itaque apparet hane eum gratiam coiiteri, quai l . es demonstrat S reuelat deus quid agere dcbanam, non qua oonat atque adiuuat ut asamus, cum ad hoc poli si valeat legis agnitio .ii gratic desit opitulatio ut fiat inta dati praeuaricatio. ubi enim non es Hex ait Apostolux, nee praeuaricatio. Et concupiscentiam neseiebam, nisi lex cliceret, Non cocupisces . Ac per hoc usque adeo a-
. liud est lex aliud est gratia ut lex non solum nihil prμ-i sit verumetiam plurimum obsit. iiiii adiuvet gratia: dei haec ostendatur legis , tilitas. quoniam quos iacit praeuaricationis reos .cogit confugere ad gratiam liber an dos,& ut concupiscentias malas supere ut adiuuandos.lubet enim magis quam iuuat docet morbum esse nori sanat, inig ab ea potius quod no sanatur augetur, ut at-
ram, linius S sollicitius gratia medicina quetratur. ita li- c. i. s. stera occidit spii itus autem Nivificat. Si enim data esset lex quae posset iustificare, omnino ex lege est et iustit a. inquantum tamen sex adiuuet, adiungit S dicit, Se fconclusit scriptura omnia iub peceato. ut promissio et,
side Iesu Christi daretur credentibus itaque lex, inquiti dagogus noster fuit in Christo Iesu Hoe ipsum ergo C superbis est utile,sub peccato artatis manticuius : eon eludi, ne ad faciendam iustitiam de liberi arbitrii qua as propriis viribus praesumatur, sed omne os obstruatur,& reus fiat omnis mundus deo , quia non iustifica abitur ex lege omnis caro coram illo .Per lege enim cognitio peccati, nune autem is ne lege iustitia dei mani. testata est, testificata per legem, Prophetas. omoado ergo sine lege manifestata. si per legem testineatai Non ita sine lese manifestata sed ii ne lege iustnia ciuia
iustitia dei est, id est , quae nobis non ex lege sit. sed ex
eo, non quae illo imperante cognoscedo timeatur, sed
quae illo donante diligendo teneatur, vi ct qui gloriatur in domino glorietur. Quid ergo est quod iste
legem atque dobrinam deputat gratiam, sua inuamur ad operandam iustitiam, quae ut multum adiuuet, auhoe adiuuat ut gratia requiratur Nemo enim potest
legem implere per lepem. Plenitudo enim legis chari tas: Charitas aute dei non per legem dii sui a est in eorudibus nostris, sed per spiritum sanctu qui datus est nc bis. Proinde per legem gratia demonstratur,ut lex per gratiam compleatur. Quid enim iuuat Pelasium, qui
diu ress verbis eandem rem dicit, ut non intelligatur Din lege atque doctrina gratiam costituere, qua possibilitatem nariirae asserit adiuuari Quantum autem existimo ideo veretur intelligi, quia damnauit eos qui dicunt pratiam dei & adiutorium non ad singulos actus dari sed in libero arbitrio esse vel in lege atque doctribna, ct tamen latere se putat, cum aliis atque aliis locutionibus versat significationem l sis atque doctrinae. Et alio quippe meo, in diu asseruisset non adiut rio dei, sed ex nobis psis in nobis e ci voluntatem bo- , nam opposuit tibi ex Apostoli epistola quaestionem,at procque ait Et quomodo,inquit,stabit illud Apostoli. Deus x. est enim qui operatur in nobis S velle & perficere Plu ri.
Deinde ut hie oopolitionem veluti solueret, quam videbat dogmati suo vehementer esse contrariam,secutus adiunxit Operatur in nobis velle quod bonum est,t velle quod sani una est, dum nos terrenis cupiditatil,
deditos, mutorum more animalium latummodo praesentia diligentes , futurae gloriae magnitudine S praemiorum pollicitatione succendit, dum reuelatione sarientiae in deiiderium dei stupentem suscitat voluntatem, dum nobis quod tu alibi negare non metuis. sua- ldet omne quod bonum est. Qbia manifestius, nihil a. Eliud eum dicere gratia, sua deus in nobis operatur vel-ste quod bonum est, quam lege atque docti inam in lege nanque & doctrina sanctarum scripturarum si iturae gloria atque praemiorum promittitur magnitudo. Ad doctrinam pertinci etiam qued sapientia reuelatur .ad doctrinam pertinet cum suadetur omne quod bonum est. Et si inter docere S suadere,vel poli' exhortari,di-s stare aliquid videtur etiam hoe tamen doctrinae generalitate cocluditur, quae quibuscunque sermonibus ver literi se ni ineur. Nam ct sanctae scripturae S docentre exhortantur. S potest esse in docendo S exhortati. do etiam hominis operatio: Sed nos eam gratiam no-ilumus. ista in aliquado fateatur, qua futurae gloriae ma-
ignitudo non solum promittitur veru metiam creditur ct sperat ut mee solum reuelatur capientia verum etiam ct amaturi nee suadetur solum omne quod bonum est, verum Spi suadetur. Non enim omnium est fides qui audiunt per scripturas dominum regnu coelorum pol lieentem, aut omnibus persuadetur quibuscunque suadetur .ut veniat ad eum.qui dicit Venite ad me omnes Misil. u. qui laboratis. Quorum autem si fides &quibias persuadetur ut ad eum veniant. satis ipse demonstrauit, ubi Rait, Nemo venit ad me, nisi pater qui in ist me, traxerit eum. Et paulo post cum de non credesibus loqueretur Diat inquit vobis,quia nemo potest venire au me, niti Iaan. c. fuerit ei datum a patre meo. Hanc debet Pelagius gratiam consteri , si vult non solum vocari. verumetiam
esse Christianus. id autem dicam de reuelatione sapien: iae Neque enim ficile quisquam speraue- it in hae v ita posse peruenire ad magnitudinem reue- cap cI.sationum Apostoli Pauli. Et uti s in eis quid aliud eredendum est ei reuelari solere, niti quod ad sapiensam
pertineret Et eum dicit, In magnitudine reuelationu xceri'. ix.niearii ne extollar, datus est mihi stimulus carnis meae,
angel' satanae qui me colaphiret: propter quod ter dominum rogaui ut auferret eum 1 mer de dixit mihi Susi eit tibi gratia mea, nam virtus in infirmitate persci ur proculdubio ii iam summa de cui nihil esset adden dia in charita in Apostolo tunc fuisset quae omnino norosi et inflari, nunquid neces artus eiret angelus satanae,
suo colaphitate reprimeretur elatio quae in inagnitudine reuelationum posset existere id est aute aliud
336쪽
G Hatio quam intatio , Et utique de charitate verissime dictum est Charitas non aemulatur non inflatur. Haec x. - . itaciae charitas adhuc etiam in tanto Apostolo de die
in diem profecto augebatur, quandiu homo eius interior de die in diem renovabitur, perfici Ala line dubio
ubi iam non posset instari. Tunc autem mens eius adhue erat ubi illaretur magnitudine reuelationis. lonec impleretur solido aedificio charitatis. Nodum eni pe ueniendo apprehenderat, quo proficiendo currebat. . ideoque nolenti perpeti molestiam qua eius cohibe- Atana. retur elatio antequam esset in eo charitatis vltima Sc. I. summa perfectio, rectissime dicitur Sutacit tibi gratia
Lor. v. mea: Na virtus in infirmitate perlicitur. in infirmitate scilicet non ut ille putat carnis tantum, sed & carnis de antimi quia ct animus erat in comparatione summae illius perfectionis infirmus,quando extolleretur. Proinde stimul' carnis angelus satanae intestigebatur datus, uanuis esset in carnalium ves animi tum nodum percientium que sunt spiritus dei .eomparatione firmisi simus. moeirca si virtus in infirmitate perficitur,qui
quis se non fatetur infirmum,no perficitur. Haec autem gratia qua virtus ini firmitate perficitur praedestinatos H ct secundum propositum vocatos ad summam peri ctionem glorificationemque perducit. Qua gratia agitur non solum ut ficienda nouerimus, verumetiam vecognita faciam immee solum ut diligia a credamus v
rumetiam ut credita diligamus. Haee gratia ii d d bina ctrina dicenda est certe se dicanar,ut altius de interius eam deus eum ineffabili suavitate credatur infundere, non solum per eos qui plantant Se rigant extrinsecus.c.p. xm. sed etiam per seipsum qui incrementum suu ministrat
L certu. . oecultus ita ut non ostendat tantummodo veritatem,
. verumetiam impertiat charitate. Sic enim docet deus
eos qui secundum propos tu vocati sunt, simul donans de quid agant scire,&quod sici ut agere. Vnde ad Thes.saloniceses sie Apostolus loquitur. De charitate autem staternitatis no opus habetis vobis seribi: Nam ipsi vosi deo didieistis ut diligatis ivicem. Atque ut probaret eos a deo didicisse .subit, it Etenim facitis illud in omnes fiat res, in uniuersa Macedonia: tanquam hoc steritissimum indiciu quod a deo didiceritis ii id quod
didiceritis feceritis. Isto modo sunt omnes secundumi propostum vocati scut scriptum est in prophetis Do.cibiles dei. Qisi autem nouit quidem quid heri debeat de non facit, nodum a deo didicit secundum gratiam sed secundum legem: non secundum spiritu,sed secundum literam. anuis multi, quod imperat lex facere videantur timore poenae. non amore iustitiae . quamdieit Apostolus iustitia suam quae ex lege est, tanquam sit imperata non data. Si autem data est, non dicitur iusti. tia nostra sed dei quia sic fit nostra, ut si nobis ex deo: Nile. s. Dicit enim. Vt inueniar in illo no habens mea iustiti uae ex lege est sed eam qui ex fide est Iesu, itistitiam ex eo Tantum igitur inter legem distat . gratia,ut cum lex esse non dubitetur ex deo, iustitia tamen quae ex trale est, non sit ex deo, sed iustitia quae per gratiam cona immatur ex deo: quia ex lege iustitia dicitur, quae fit propter legis madatum iustitia ex deo dieitur quae da tur per gratiae beneficium,ut non si terribile, sed suaver .ni. mandati m. iicut oratur in Psalmo, Suavis es domine. de in tua suauitate doce me iustitiam tuam: id est,ut notarmidine poenae seruiliter cogar esse sub lege sed libra es ra charit te delecter esse eum lege. Praeceptum quippe
. liber fuit,qui libra facit. Et hoe modo quisquis discit, amu. anit omnino qui tam arendum didicerit. De isto docendi modo etiam dominus ait, Omnis qui audiuit X a patre meo S didieit, venit ad me. mi ergo non venerit, non de illo recte dicitur audiuit qui in de didi.eit sibi esse veniendum,sed facere non vult quod di libcit. Prorsus non recte dicitur de isto doeendi modo, quo per gratiam docet de .Si enim sicut veritas loquiatur, Omnis qui didicit venittiquisquis non venit, prose- Dan cto nee didicit. Vis autem non videat de venire que- quam Se non venire arbitrio voluntatis Sed hoc arabitrium potest esse solum si non venit, non autem potest nisi adiutum esse si venit, & se adiutum ut non so- ilum quid faciendum sit sciat, sed quod scierit etiam faciat. Aeper hoe quido deus docet, no per legis litera, sed per spiritus gratiam ita docet, ut quod quisque
dicerit, non tantum cognoscedo videat,sea etiam v
lendo appetat agendoq; perliciat. Et isto diuino doce. di modo etiam ipsa voluntas de ipsa operatio, non sola volendi ct operandi naturalis possibilitas adiuuatur.
Si nim solum posse nostrum hac gratia iuuaretur, ita dieeret dominus, Omnis qui audiuit a patre S didicit, potest venire ad me. Non autem ita dixit. sed Omnis, inquit, qui audiuit a patre S didicit, venit ad me. veni i e posse in natura ponit Pelagius, vel etia ut modo dicere coepit ingratia qualelibet eam sentiat, qua ipsa, ut L dicit, possibilitas adiuuatur: venire aute iam in volun-
tate & opere est. Non est autem consequens ut qui po- stest venire,etia veniat, nisi id voluerit atq; fecerit. bed omnis qui didicit a patre, non solumpotest venire, sed lvenit, ubi iam ct possibilitatis profectus ct voluntatis lassiectus S ictionis effectus est. id ergo sibi vo- c. LV. llut exempla, nisi quia reuera nobis eius senium fecerat scut pollicitus est clariorem non ut ea sentire debeamus . sed ut id suod ipse sensit inanisistius apertiusque snoscamus QMd potium', inquit, idere oculis, nostro snon est: quod vero bene aut male videmus, hoe nostru lest .Respodeat illi Psalm , ubi deo dicitur Auerte ocu llos meos, ne videant vanitatem. Quod si de oculi, linentis dictum est, inde utique procedit in hos oeulo,
cunis,vel bene videre .vel male, non quemadmodum ldicuntur bene videre sanis oculis intuetes S male lip- lpientes: sed bene videre ad subueniendum, male vi- dere ad concupiscendum. Q ianuis enim per hos extra litores oculos videatur S pauper cui subuenitur,& mi lier quae concupiscitur, tamen ex interioribus ad male vel bene videndum misericordia vel libido procedit. MCur ergo dicitur deo, Auerte oculos meos ne videant vanitatem Cur petitur quod ad nostram pertinet po- testatem,s deus non adiuuat voluntatem Qista c. x L
loqui possumus inquit dei est, quod vero bene vel male loquimur nostru est. Non hoc docet ille, qui loquitur betis. Non enim vos estis inquit, qui loquimini sed si ritit' patris vestri qui loquitur in vobis. Et ut genera- liter, inquit, uniuerta coplectar, quod possumus omne lbonum tacere,dicere, cogitare, illius est, qui hoe posse donauit qui hoe posse adiuuat. Ecce etiam hie superio rem repetit sensum quod illorum trium, id est possibilitatis voluntatis actionis non nisi possibilitas adiuuatur. Denique adiunges ut impleat quod incedit: modvero bene, inquit,vel agimus vel loquimur vel cogitamus, nostrum est. Oblit' est quod superius quasi correxerat,vbi eum dixisset, Ergo in voluntate & opere bo- no laus hominis est adiunxit atque ait tmd ct nominis l& dei qui ipsus voluntatis & operis possibilitatem de- dit. Cur etiam in his exemplis hoc non recordatus est ivt saltem in eorum fine diceret. quod possumuc a
337쪽
A bonum neere, dicere. cogitare, illius est qui hoe posse
donauit, qui hoe posse adiuuata quod vero bene vel agimus, vel loquimur, vel eosi tamus, dc nostris est S illius 3 Non Eoe dixit sed nisi tallor, videor mihi videre quid timuit. Cum enim vellet ostendere quare nomstrum iit, is haec, inquit, omnia vertere etiam in malum potiumus. illud ergo timuit, ut non diceret,& no
strum est de dei, ne tibi respoderetur, ii quod bene aetamus, loquimur, cogitamus, ideo est & nostrum S .sci, quia ille hoe posse nobis donauit: ergo, quod malum agimus o luimur cogitamus, ct nostru est S dei.quia illud posse ad utrunque donavit: atque ita, quod a it quemadmodum cum deo laudamur in operit,' bonit, ite cum illo culpamur in malis. Possibilitas quippe illic X III. quam dedit. tam nos facit bona posse qua mala. De qua possibilitate Pelagius in libro primo pro libero a bitrio, ita loquitur,l abemus autem,inquit possibilitatem utriusque partis a deo insitam, velut quandam, ut ita dicam radicem fructiferam atque facundam, quae ex voluntate hominis diuersa gignat de pariat, de quae possit ad proprii cultoris arbitriu vel nitere flore virtutum vel sentibus horrere vitiorum. Vbi non intues B quid loquatur,vnam eandem i. radicem constituit bonorum S malorum,contra Euangelica veritatena, doctrinamque Apostolicam. Nam ct dominus nec arborem ironam dieit posse facere fluctus malos. nec mala bonos Et Apostolus Paulus cum dicit radicem maloru
dicem bonorum omnium charitate.Vnde ii duc arbores bona & mala duo sunt holes, bonus S malus, quid est bonii, homo niti voluntatis bonae hoc est,arbor ra- , dicis bonc Et quid est homo malus nisi voluntatis in a. Iae, hoc est, arbor radicis malae Fructius aute harum radicum atq: arbor u facta sunt, dicta sunt cogitata sunt, qua bona de bona voluntate procedui, & niata de ma-iceto in Facit autem homo arbolem bonam quando dei accipit gratiam: Non enim se ex malo bonum per seipsum faeit , sed ex illo de per illum de in illo qui semper
est bonus nec tantum vi albor sit bona sed etiam ut fa-Hat fructus bonos,eadem gratia necessarium est ut adiuuetur. sne qua boni aliquid facere non potest . ipsel quippe in bonis arboi ibus eooperatur fructum , qui det forinsecus rigat at in excolit per quemlibet ministrum,l de per se dat intrinsecus in ementum. Malam vero a . c borem homo facit,quando seipsam malum facit, qua
s do a bono incomitiabili descit: ab eo quipre defectus
est origo voluntatis malae. Qui desectus no aliam nas turam malam initiat sed eam quq bona est condita, vi-
tiat. Sanato autem vitio, nullum malum remanet, quia vitium naturae quidem inerat, sed vitium natura non erat. Illa ergo possibilitas, non ut iste opinatur, una eadems radix est bonorum S malorum . Aliud enim est charitas radix bonorum, aliud cupiditas radix malorum tantumque inter se digerunt quantum irtus iae
vitium. Sed plane illa possibilitas utriusque radi eis est capax, quia no solum potest homo habere charitatem, qua si albor bona, sed potest etiam cupiditate, cur stat bor mala. Sed cupiditas hominis quae vitium est hominem habet authorem, vel hominis deceptorem, noce rum L hominis creatore. ipsa est enim concupiscentia carnis.& concupiscentia oculorum S ambitio seculi. quae noest ex patre. sed ex mundo est. Quis autem nesciat mu- di nomine solere appellare scripturam, a quibus habitatur hie nulladu, Charitas autem quae virtus est, ex leo nobis est, non ex nobis, scriptura teste, quae dicit,
est. 2 eognouit deum quia deus charitas est. Secuduin i Dari
istam charitatem melius infelligitur dictuin. si natus est ex deo, non peccat: quia non potest peccare, quia charitas secundum quam natus ex deo est. no agit L n. is. perpera nec cogitat malum. Cum ergo peccat homo,
non secundum charitatem, sed secundum eupiditatem reccat, secundum uitam no est natus ex deo, quoniam illa possibilitas, ut dictum est, utriusque radi eis est eas pax. Cum ergo dicat serietura Charitas ex deo est: vel quod est amplius. Deus enaritas est: cu apertis,une clamet Ioannes Apostolus, Ecce qualem charitatem dedit L eam . nobis pater ut filii dei vocemur & sinus: iste audiens Deus charitas est: quare adhucusque contedit, augd ex illis tribus tantummodo possibilitatem habeamus ex deo, bonam vero voluntatem, bonamq: actionem habea mus ex nobis 3 Quasi vero aliud ut bona voluntas quam charitas, qua scriptura nobis esse clamat ex deo,cta patre datam ut filii eius essemu . Sed sorte ut G.XTILdaretur nobis praecedentia merita nostra secerunt. Sicut iste de gratia dei sentit in eo libro, quem ad sacram virginem scripsi, cuius etiam commemorationem fecit in literis quas Romam inuit. ibi enim interposito ElacobiApostoli testimonio quo ait, Subditi estote deo, Iatali. resistite aute diabolo de fugiet a vobis: subiungit de dicit Ostedit quomodo resinere debeam diabolo ii utuque subditi timus deo , eius; ficiendo voluntatem .diuinam mereamur gratiam . de facilius nequam spiritui auxilio sancti spiritus reustam'. Ecce quam veraci coris de damnauit in ecclesiasti eo iudicio Palaestino eos qui dicunt gratiam dei secundum merita nostra dari. An adhue eum id sentire Se apertissime praedicare dubitamus E Quomodo ergo verax fuit in episcopali examine illa contes tota n forte iam istum stripserat librum, ubi aperti sume dicit gratiam secundum merita nostra dari, quod in oriri ali i nodo sine ulla recusatione Aimnauit Cofiteretiar ergo se se aliquado tenuisse sed iani lno tenere,ut de correctione eius apertissime gaiider mus.Nuc vero cum illi inter caetera Se hoe fuisset obiectum respondit, Haec utrum Celestii sint, ipsi viderint qui dicunt ea Celestii esse. Ego vero nu quam sic tenui, sed anathematitio qui sic tenent. Quomodo nunquam sic tenuit si hunc ante condiderat librum L ut quom do anathematietat eos qui se tenent ii hunc libri, postea condidit Sed ne forte respondeat ita se hie dixit se, FDei faciendo voluntate, diuinam mereamur gratiam,seut fidelibus de pie viventibus additur gratia qua resistant fortiter tela tori, cum tamen gratiam etiam primitus accetissent,ut dei facerent voluntatem.Ne forte ergo ita rei pondeat. alia de hac re verba eius accipite.
Qui currit,inquit,ad deum,S a deo se regi crapit id est. voluntatem sua in ex eius voluntate suspedit, qui ei ad-bcredo iungitur, unus secundu Apostolum cum eo fit spiritus non hoe nisi de arbitrii etaeit libertate videte quantam rem dixerit no est ei nisi arbitrii libertate . aerer hoc sine adiutorio deuos deo existimat adlicrere.
hoc est enim non nisi de arbitrii libertate, ut cum adhaeserimus deo non adiuuante, tune iam quoniam adhaesimus, etiam adiuuari mereamur. Sequitur enim C XXIII.&dicit, a qui bene vi itur id est arbitrii libertate qui
bene utitur ita se, inquit, totum tradit deo omnemi suam mortificat voluntate, ut cum Apostolo possit dicere, Vivo autem iam non ego,vivit autem in me Chri- G . .
stus: ponitque cor sium in manu dei. ut illud 'ud vo- ruiuae inluerit deus,ipse deelinet. Magnum profecto adiutoriu
338쪽
DE GRATIA CHRis Tl CONTRA PELAGIUM UT CRI ESTIUM
G clivi irae gratiar, ut cor nostrum quo taliae iit deus , ipse declinet. Sed hoc tam ni agnum adiutorium is cuti iste desipit, tunc meremur cum sine ullo adiutorio no nis de arbitrii libertate ad dominum currimus, ab eo nos regi cupimus, voluntatem nostram ex eius voluntate impendimus. eique adhaerendo iugiter, unus cum illo et Reimur spiritus. Haec scilicet tam ingentia bona,non nisi de arbiti ii secundum istum eiscimus libertate, ut his prceedentibus meritis sic eius gratiam cosequamur ut cor nostrum quo voluerit ipse declinet. Qisomodo est ergo gratia ,si non gratis datur Quomodo est gratia si ex debito redditur 3 Quomodo , erum dicit Apostolus Non ex nobis,sed dei donum est, non ex opeii bus, ne forte quis extollatur Et iterum Si autem gratia, inquit, iam non ex operibus, alioquin gratia iam non est gratia . Quomodo inquam, hoc verum est, si opera tanta praecedi int quae nobis adipiscendae gratiae meritu faciant quo nobis non donetur gratuita, sed reddaturi ex debito 3 Ergone ut perueniatur ad adiit tortu dei, ad
deum curritur tine adiutorio de ii Et ut deo adhaertaesi adiuuenaura deo, non adiuti non adhaerebimus deo Quid homini mat' quidve tale poterit eratia ipsa pra-H stare, si iam sine illa unus eum domino spirit' estici po- c. XXIIII. luit, non nisi de arbitrii libertate Sed vellem ut iste ldiceret, utrum rex ille Aiabitus cuius Hester sancta mulier execrabatur cubile, qua lo cos debat in throno regni sui, ili omni stola illustrationis suae indutus erat,to- tus auro variatus lapidibusque preeiosis, & erat formidolosus valde. & eleuata facie sua inflammata in charitate intuitus est ea ta qua taurus impetu indignationis suae,& timuit regina Se conuersus est eo lor eius per di solutione S inclinauit se super caput delicatae suae, lux praecedebat eam. Vellem ergo diceret iste nobis,utrum rex ille ad deum iam cucurrerat, ct ab eo se regi cupi
uerat, suamque voluntate ex eius volutate suspenderat,
i ct ei iugiter in hirendo unus ei, illo si ii itus factus erat,
non nisi de arbitrii libertate 3 v triam se totum deo tradiderat , omnemque suam mortificauerat voluntatem,
ct cor sui im in manu dei posuerat Puto non dei pere, i sed insanire hominem, quisquis de illo rege qualis tueerat hoc senserit.& tamen conuertit deus ct iranstulit in ignationem eius in lenitatem. is autem non vi adeat multo maius esse indignationem a cotrario in le
nitatem conuertere atque transferre, quam cor neutra
affectione praeoccupatum sed inter utrunque medium in aliquid declinare Legant ergo S intelligant, intueantur at s fateantur, non lege atque doctrina insonite forinsecus sed iterna atque occulta mirabili ac in AEabili potestate operari deum in eordibus hominum nosolum veras reuelationes, sed etiam bonas voluntates.
Desinat itaque iam Pelagius S seipsum S alios sal lere,contra dei gratiam disputando: Non propter illo
rum trium unum id est, propter possibilitatem bonael voluntatis atque operis sed etiam propter voluntatem ct operationem bonam erga nos gratia dei praediradi
est. Nam illam possibilita d utrunq; valere definit,
ct tante non ideo tribilenda sunt deo etia nostra pe cata . iicut , propter eandem possibilitate vult tribuere bona opera nostra. Non ideo titum adiutorium di j uinae grati commendetur, quia possibilitatem adiuuat naturalem Desinat dicere,quod poli uinus omne bona facere dicere, cogitare: illius est qui hoc posse donauit, quod vero bene vel agini' vel loquimur vel cogitam', nostrum est. Desinat.inqua ista dicere. Non solis enim deus posse nostium donauit atq; adiuuat, sed etia vel
le it operari operatur in nobis. Non quia nos non vo- Xlumus aut nos non agimus, sed quia sne ipsius adiuti et hie p. i.
rio nee volumus aliquid boni nee agimus. momodo enim dicitur, quod postumus bene agere, dei est, quod
autem agimus. nostrum est,cum dicat Apostolus ora te xl.
se ad deum pro eis ad quos seribebat ne quid mali faciant ae ut quod bonum est, faciat Non enim ait oramus ut possitis nihil mali facere: se l. ne quid fietatis malle nee ut possitis bonum facere: sed bonum faciatis.choniam de quibus scriptum e st, Quotquot enim spiritu dei agutur, hi filii sunt dei:profecto ut agant quod bonii est, at, illo aguntur qui bonus est. Quomodo dicit Pelagius quod bene loqui possum' dei est, quod bene loquimur, nostrum est,cum dicat dominus Spiritus Matth ivi
patris vestri est qui loquitur in vobis Neque enim ait, no vos estis qui dedistis vobis bene posse loqui: sed ait, non vos estis qui loquimini. Nec ait, spiritus patris vestri est qui vobis dat vel dedit posse bene loqui sed ait, qui loquitur in vobis: non significas possibilitatis prosectum, sed exprimens cooperationis egebo. Quom
do dicit liberi arbitrii elatus assertor, quod possumus
bene coe ita re dei est qued autem bene cogitamus,nostrum est Cui respodet humilis gratiae praedicator, Noquia idonei sum' cogitare aliquid a nobis, quasi ex no- Lbismet ipsa, sed sui Reiecta nostra ex deo est. Non enim ait posse cogitare: sed ,cesitare. t stam dei gratiam xT A in diuinis eloquiis manifestam etiam Pelagius manifeste fateatur seque tandiu contra sensisse no operiat im pudelitissimo pudore, sed dolore saluberrimo aperiat, ut sancta Ecclesia non turbetur pertinaci eius obstina tione sed vera ei correctione laetetur. Cogitationem &electione sicut sunt discernenda, discernat: quia scien n. ita inflat, charitas aedificat. Et tunc scientia non inflat uando eliaritas aedificat. Et cum si utrunque donum dei .sed unum minus. alterum maius, non hic iustitiam nostram super laudem iustificatoris nostri extollat ut horum duorum quod ni in ' est, diuino tribuat adiutorio: quod autem maius est, humano x surpet arbitrio. Et si consenserit nos gratia dei aecipere charitatem no sic sentiat tanquam ulla merita bona nostra praecesserint. Nani quae merita bona tunc habere poteramus, qua lodeum no diligebamus Vt enim acciperemus dilecti ncm qua diligeremus, dilecti sumus cum eam nodum haberemus. Hoc Ioannes Apostolus apertis i me dicit, i Dan.
Non quod nos dilexerimus deum sed quia ipse prior hi dilexit nos. Et alibi, Nos diligam' i qui quia ipse prior
dilexit nos. Optime omnino atq; verissime. Non enim
haberemus unde illi, diligeremus, nisi hoe ab illo cum prior nos diligeret, sumerentus. Quid autem boni Laceremus, nisi diligeremus Aut quomodo bonum non facimus, s diligamus Et si enim dei mandatum vide tur aliquando non a diligentibus, sed a timentibus fieri tamen ubi non est dilectio, nulluna bonum opus imputatur nec recte bonu 'pusvocatur quia omne quod non ex fide est peccatu est. Et fides per dilectione operatur. Ac per hoc gratiam dei,qua charitas dei dissi in ditur in cordibus nostris per spiritum sane uni qui da-I . m. s. tus est nobis, se confiteatur qui vult veraciter cofiteri,
ut omnino nihil boni sine illa quod ad pietatem perii net vera in s iustitiam fieri posse non dubitet. Noli quomodo iste, qui cu dicit propterea dari gratia, ut quod a deo praecipitur facilius impleatur, quid de illa sentiat satis ostedit,scilicet quod etia sine illa etsi minus facile. fieri tamen quod diuinitus praecipitur, potest. In li c. xx mbro quippe ad virginem sacram quod , stipe, m
339쪽
A moraui, cum dicit Diuinam me reamur gratiam & Ω-cilius nequa spiritui spiritus auxilio resistamus: significat Psecto quid sapiat. Vt quid enim hoe verbuinterposuit id est,facilius An vero no erat integer sensus ut nequam spiritui sancti spiritus auxilio rei istam'
lv nx im detrimentum hoc additamento fecerit,
quis non intelligat volens utique credi tantas est, na- tur: vires quas extollendo praecipitat,ut etiam sine auxilio spiritus sancti et si minus facile tamen aliquo modo nequam spiritui resistatur. item in primo libro
xxi in pro libero arbitrio, Cum autem tam forte,inquit, tam semum ad no peccandum liber uin in nobis habeamus arbitris,quod generaliter naturae humarea: creator inserasit, rursus pro eius inaestimabili benignitate, quotidiano ipsius munimur auxilio. id opus est hoc auxilio , si tam forte, tam firmum est ad non pereandum liberum arbitrium 3 Sed etiam hie vult intelligi ad hoc este auxilium. i facilius fiat per gratiam . quoa etsi munus facile,ta inen putat fieri praeter gratiam . item
ore. in eodem libro alio loco ut quod per liberum .inquit, homines facere iubetur arbitrium, facilius possint implere per gratiam. Tolle,facilius,& non soluin plenii; verumetiam sanus est sensus ii ita dicatur ut quod per v liberum faeere iubetur homines arbitrium positiit im-l plere per gratiam. Cum autem facilius, additur, adimi pletio boni operis etiam ii ne dei gratia posse fieri tacita significatione suggeritur: quem sensum redarguit -- qui dicit Sine me nihil potestis facer . Emendet V hae omnia, ne si in reri, magnarii profunditate humana errauit infirmitat, etiam diabolica huic accedat errori vel fallaeta vel animositas, liue negado quod sensi, sue defendedo quod perperam sentit, eum id se nodebuisse sentire commemorata perspicua veritate co- gnouerit. istam quippe nratiam qua iusti scamur id est, qua charitas deicit,unuitur in cordib' nostris perspiritu in sanctum qui datus est nobis in Pelagii ct Celestii
scriptis quaecunque legere potui, nusquam eos inueniquemadmodum confitenda est, confiteri Prorsus nunt suam eos aduerti sicut agnoscendi sunt. agnoseere s-
Ilios promissionis, de quibus dicit Apostolus. No ii qui filii earni ,hi filii dei sed filii promissionis deputatur in
semine. od enim promittit deus . non facimus nos per arbitrium seu per naturam,sed facit ipse per gratia. Nam ut de Celestii opusculis interim taceam vel libelli sellis,quos iudiciis ecclesiasticis allegauit, quae vobisC omnia cum aliis quas necessat ias existimavimus literis
mittenda curauimus, quibus omnibus diligeter inspe- ctis,possitis aduertere, non eum ponere dei eratia qua iuvamur vel ad declinandum a malo, vel ad faetendi, bonum praeter naturale arbitrium volutatis, nisi in lege atque doctrina, ita ut ipsas quoque orationes ad hoe asserat neces Iarias, ut ostendatur homini quid conci
riseat S diligat. Vt ergo hic interim omittam, nempe ipse Pelagius S literas nuper S libellum Romam fidei suae misit feribens ad beatae memori; papam Innocentium, que defianctum esse nesciebat . in his ergo literis dicit ei e de quibus eum homines infamare conantur:
Vnum,quod neget paruulis baytismi sacramentiani. &j absque redemptione Christi aliquibus regna coelorumi promittat: Aliud.quod ita dicat posse hominem vitares peceatum videt excludat auxilium Sin tantuni liberocos lat arbitrio, ut gratiae repudiet adiutorium. Sed de baptismo paruulorum,quanuis eis dandum esse concedat, quam peruerse cotra fidem Christianam & cath licam sentiat veritate, non hic locus est ut diligentiuslicsdiiseramus. nunc enim de adiutorio gratiae quod insti- Dt uim peragendu est: unde ad id quod proposuit quid
etiam hinc respondeat videamus. Vt enim omittamus
eius inuidiosas de suis inimicis querelas ubi ad rem umtum est, ita locutus est. Ecce inquit, apud beatitudinem tuam Eoistola ista me purget, in qua pure atque sinpliciter ad pereandum ad non peccandum integrum liberum arbitrium habere nos dicimus, quod in omnibus bonis operibus diuino semper adiuuatur au- ixilio. Cernitis itaque pro intellectu quem vobis dominus dedit, haec eius verba soluendae non sufficere quaestioni: in rimus enim adhuc, tuo auxilio liberum adiuuari dicat arbitrium ne forte ii cui solet velit intellini legem atque doctrinam. Si enim quaeras cur dixerit, semper poterit respondere, quia dictum est. Et in lege eius meditabitiir die ac noae. Dei de cum de hominis
eoditione ili ad peccandu atque no peccandu naturali
eius possibilitate quaeda interposuillet, adiunxit dices, Quam liberi arditrii potestatein diei mus in omnibus esse generaliter,in Christianis,lud is at ue gentilibus.
In omnibus est liberum arbitrium aequaliter per naturam sed in solis Christianis iuuatur gratia iterum qu rimus qua eratia Et adhuc poterit respodere. lege a tydoctrina citristiana. Deinae quamlibet sentiat gratia, Lipsis Christianis secundum merita dari dicit, cum eos
qui haec licui .iam in Palaestina scut supra commem raui sua illa praeclara purgatione danaiiei ii: Nam verba eius ista Dint In illis inquit nudusi S inerme est c ditionis bono. in eis dicit qui Christiani non sunt. Deinde caetera contexens,in his vero, inquit qui ad Christum pertinent Christi muniuntur auxilio. Videtis adhuc incertum esse quo auxilio, secundum ea qliae supra
diximus. Sed adhue sequitur de illis qui Christiani notant,de dicit. illi ideo iudicandi atque damnandi sunt, quia cum habeant liberum arbitrium pei quod ad fide
venire possent.& dei gratiam promereri .male utuntur libertate concessa . Hi vero remunerandi sunt,qui bene libero utentes arbitrio merentur domini gratii Seius madata custodiunt. Nemee manifestum est eum dic re gratiam secundum merita dari, quamlibet eam, vel qualem libet significet, quam tamen aperte non exprimit.Nain cum eos remunerandos dicis. qui bene utuntur libero albitrio,ct ideo mereri domini gratiam de- Fbitum eis reddi fatetur. Vbi est ergo illud Apostoli lu- ema L. stificati gratis per gratiam ipsius 3 ubi est S illud. Gratia salui iacti estis Et ne putaret per opera, addidit, per fidem. Ruisus ne ipsam fidem sine dei gratia tibi putarent esse H ibuendam, Et hoc inquit, non ex vobis, sed dei donum est. Nempe ergo illud unde incipit omne quod merito accipere dicimur ii ne merito accipimus,
id est ipsam fide. Aut si negatur dari, quid est quod dictum sit, Sicut unicuique deus partitus est mensuram fidei Si autem se dichur dari ut teddatur meritis, non
donetur: quid est hoe quod iterum dicit. Vobis dona- yhil Anium cst pro Christo, non solum ut credatis in eum v rumeliam ut patiamini pro eo Vtrunque enim donatum esse testatus est, ct qued credit in Christu, ct quod patitur quisque pro Christo. iiii autem libero arbitrio ite applicat fidem, ut fidei videlicet reddi videatur nogratuita, sed debita gratia, ac per hoc iam nec gratia, ri. quia nisi gratuita, non est gratia. Sed ab his litetis cavxmLPelagius ad fidei suae librum vult transire lectore,cuius nobis comemorationem fecit. In quo ea de quibus non interrogabatur multa dist eruit.Sed nos de quibus agimus cum illis ipsa videatnus Cum enim ab unitate tri-
340쪽
G nliathus que ad resurrectione carnis, quod ab illo nemo qux rebat disputationein quatam voluit teraninas set: Et baeti sina .inquit virlim tenemus, uod iisdem sacramenti verbis in insentibus quibus etia in maioribus dicimus esse celebrandum Hoe certe vos de apraesente
audisse dixistis. Sed quid prodest quod eis se verbis inta rutilis quibus S in maiorib' celebrari dieit baptismi
iacramen ini cum res a nobis,non sola verba quaerantur plus est quod vobis ore proprio interrogalibus respondit,ubi scribitis, infantes in remissionem peccat rum percipere baptismi,.Non enlin& hie dieit in ver bis remissionis peceatorum, sed eos bapti rari in ipsam remissionein . consessus est. Et tamen si ab eo quaereretis quid peccati eis credatur remitti . non eos aliquid habere contenderet. Quis crederet sub hac quasi ina xx iii, ni festa eonfiisione sensum latere contrarium nisi eum
Celesti aperuisset Qui in libello suo quem Romae gestis Eccletiast eis allegiuit, paruulos ct baptietari in remissionem peccatorum confessus est, ct negauit ullum
habere originale peccatum. Sed nunc no de baptisma te paruulorum sed de adiutorio gratis potius etiam in
H libello fidei suae, quem Roma milit, quid Pelagius sen-
serit attendamus Liberum inquit, sic colis temur arbis trium ut dicamus nos indigere dei semper auxilio E emce iterum quaerimus. quo auxilio nos indigere fateatur: ct iterum inuenim' ambiguum, quoniam potest respodere legem se dicere doctrinamve Christianam, qua naturalis illa pos ibilitas adiuuetur.Nos aute illam gratiam in eoru cosessione requirimus, de qua dicit Apollino . . stolus. Non enim dedit nobis deus spiritum ii moris. sed virtutis,& charitati: S continentiae. Non est autem conlequens, ut qui habet donum scientiae, quo nouerit quid agere debeat, habeat etiam charitatis, , t alpt. pia illos etiam quos in eisdem literis quas misit ad ian-XXXIlII. ictae memoriae papam Innoctatu in . libros suos vel serita commemorat. legi praeter una Epistolam, quam se reuem misisse ad sanctu Constantium Episeopu dieit nec alicubi potui reperire hanc eum gratiam conii teri qua nota lupossibilitas naturalis volutatis Sactionis, quam dieit nos habere et iasi iace volumus nec agimus
bonum, sed ipsa etiam voluntas ct actio subministia c. XXXV tione sancti spiritus adiuuatur. Legant, inquit, illam Epistolam, quam ad sanctum virum Paulinum Episto-i pum ante duodee im fere annos scripsimus, quae trecetis forte versibus nihil aliud quam dei erat iam & auxilium confitetur, nosque nihil omnino boni facere ro
se sine deo. Flae ergo Epistola legi, ct inueni eum pene
per totam non immorari niti in facultate S: possibilitata te naturae ci pene ibi tantum dei gratiam eonstituere : Christianam vero gratiam tanta breuitate sola nominis commemoratione perstringit, ut nihil aliud via
deatur, quam eam tacere timuisse. virum tame eam in remissione peccatorum velit intc ini. an etiam in doctrini Christi ubi est ae eius conuel sationis exemplum, quod aliquot locis suorum opusculoru facit, an credat aliquod adiutorium bene agendi ad luctum naturae at que doctrinae perinspirationem flagrantissimae ct ii
minoiissimae charitatis non apparet omnino.
O XVI. Legant etiam, inquit, ad sanctum Costantium Episcopum ubi breuiter quidem sed plan8 libero hominis arbitrio dei gratiam auxiliumque coniunxi. Hanc Epibu stolam ut superius dixi,non legi sed sit non est dissimi
D -ma lis caeteris, luc mihi nota commemorat, non habet etiasse in c. . ipsi quod qua rimus. Legant etiam, inquit, quam
id saei in Christi virginem Demetriadem in oriente
conscriptimus. &inuenient nos ita homini. laudare X naturam,ut dei semper gratiae addamus auxiliis . Istain
sane legi. mihi : rene persuaserat hane illum gratiam,
de qua quaestio eis confiteri quavis in multis eius opusculi locis sibi ipli contradicere videretur. Sed cum in manus meas alia venissent, quae posterius latiusque coscripsit, vidi quemadmodum potuerit etia illic gra-tia nominare, sub ambigua generalitate quid sentiret abscodens, gratiae tamen vocabulo fr gens inuidiam. oi sensionemque declinis. Nam in ipsi is principio ubi ait. Proposito insudemus operi nec mediocritati disidam' ingenii. quod credim' fide matris S merito virginis adiuuari gratiam qua adiuvamur ad aliquid astadum,mihi is is fuerat confiteri, nec attenderimi hanc . eum ponere potuisse in sola reuelatione doctrinc. hemin eodem opere alio loco, mod si etiam sine deo, inquit, homines ostendunt quales a deo facti sunt, vide quid Christiani ficere possunt, quorum in melius per
Christum instaurata natura est,&qui diuinc quoq; gratiae iuuantur auxilio 3 Naturam in melius ii istauratam,
remissionem vult intelligi peccatorum. Quod alio i eo in hoc ipso libro satis demonstrauit. v bi ait. Et iam illi qui longo peccadi vita quodammodo obduruere, Lintaurari per poenitentiam possunt. Auxiliu vero diutia inae gratis potest A: hic ponere iii reuelatione doctrinc. item alibi in eadem Epistola, Nam ii ante legem, inquit, ut diximus, ac multo ante domini nostri de sal- XXX IN. uatoris aduentum, iuste quidam ct sancte vixisse referuntur, quanto magis post illustrationem aduentus ei
instauratos id pDise credendum est nos qui ter Christi
gratiam Sili meliorem hominem renati iuvius, qui sanguine eius expiati atque insidati, ipsusque exemplo ad persectionem incitati iustitiae, meliores illis ei se debemus , qui ante legem fuere Videte quemadmodo Sehie aliis quidem verbis, sed tame in reniissione pere torum ae in exemplo Christi adiutolium gratiae costi tuerit. Deinde subiungit S dicit, Meliores etiam quam silere sub lege, dicente Apostolo, Peccatum vobis non dominabitur. Non enim sub lege estis, sed sub gratia. Et quoniam hine,iniluit, sufiicienter, ut puto, diximus, nune persectam instituamus virginem, quq ex utroque semper accensa, ct naturae timui ct gratiae bonum in rum sanctitate testetur. Et in his verbis debetis aduertere,ideo illum quod dicebat,sic voluisse eocludere ut
naturae bonum intelligamus quod eum crearemur accepimus : gratiae autem, cum Christi imitamur exemplum . tanquam ideo peccatum no indultum fuerit eis qui sub lege fuer ut vel sunt, quia exemplum Christi si
uenon hiuuerunt, sue non credunt. Hoc autem cap tistum sapere ct alia eius verba ostendunt, no in lice li- XXXIX. bro sed in tertio pro libero arbitrio, bi ad eum loquescotra quem dispinat quoniam ille posuerat vel baAp'stoli dieriis,Non quod volo ago: Et, Video alia legem Din membris meis repugnantem legi mentis meae,& emtera quae ibi dicuntur iste respodit atque ait, Hoc enim uod tu de Apostolo intelligere cupis omnes Ecclesa-iei viri in peccatoris S sub lege adhuc positi asserunt eum dixisse persona, quia nimia vitiorum cosuetudine
velut quadam teneretur necessitate peccandi , quar uis bonum appeteret voluntate, usu tame praecipitaretur in malum. ln eersona autem, inquit hominis unius
designat poeuli, nil, vetere adhuc lege peccatem , que ab hoe eonsuetudinis malo dicit liberandum ei se per