장음표시 사용
391쪽
A reperitur. Ad testamentum aure vel uv. quod est a monte Sina in seruitutem generis. quod est Aea r. illi pertinent,qui cum acceperint legem lancta & iustam , bo nam putat tibi ad vitam literam poste su cere. Et ideo qua fiant factores legis diuini riniericordii non quae runt, sed ignorantes dei iustitiani.&suam iustitia v lentes eo nitituere. iustitiae dei no sint subiecti. Ex hoerisI iis multitudo, quae aduersus deum in ere-- mo murmuravit & idolum fecit, ct illa quae iam in tria terra promissionis fornieata est post deos alienos. Sed lixe quoque in ipso vetere testa iacto valde reprobata est multitudo . illi etiam quieuque ibi erat sola qiuae ibi deus pollicetur terrena promissa sectantes.& quid pro
nouo testimento ea ipsa significent ignorates . eorum adipiscendoruca amore Sc amittendorum timore, dei praecepta seruabant, imo non seruabant sed tibi seruare videbantur. Nes enim fides in eis per dilectione operabatur sed terrena cupiditas mei usj carnalis. Sic autem yr cepta qui facit proculdubio inutius facit.ae per
hoc in animo no facit. Mavult enim omnino no face-- re,ii secundu ea quae cupit &metuit permittatur impu-
ne Ae per hoc in ipsa voluntate intus est reus, ubi ipse qui praecipit insipicit deus.Tales eram filii terrenae Hierusalem, de qua dicit Apostolus, Seruit enim cum filiis
suis, pertinens ad testamentum vetus a monte Sina inseruitutem generas, quod est Agar. Ex ipso genere fia runt qui dominum crucifixerunt. S in eadem infidelitate nian seriit. lnde sunt adhuc etiam filii eorum iii ingenti multitudine ludaeorum,quanuis iam nouo testartento, licui propheta tu est, per Christi sanguinem patefacto atque firmato. S a flumine x bi baptisat' magisterium, professus est,uque ad terminos terrae Euag Iiodi amato. si Iudaei iecitndum prophetias quas legum per omnes sunt terras ubique dispersi, ut ex eoru quoq: codicibus Christianae no desit testimonium v xitati. Et vetus igitur testamentum deus condidit quia deo placuit usque ad plenitudinem teporis, promissis terrenis tanquam in praemio constitutis promissa vela- . re coelestia populo terrenis bonis inhianti, Spro Pterea durum eor habenti, quan uis spiritalem tame in tabulis lati deis legem dare. Exceptis quippe librorum veterum iacra mei is quae sola sienti candi ratione prae-C cepta sunt, quanquam S in eis spiritaliter intelligenda sunt recte lex dicitur spiritalis C tera certe quq ad pietatem bonosque mores pertinentia, non ad aliquam seni fieationem ulla interpretatione refereda, sed prorsus ut sunt dicta . facienda sunt: profecto illam dei tragem,non solum illi tunc populo, verum etiam nuc nobis ad instituendam recte vitam necessaria nemo dubitauerit. Si enim Christus nobis abstulit illud graui
simum multarum obseruationum iugum . necarnaliter circucidamur . ne pecoria victi mas immolemus, ne sabbato septeno dierum volumine redeunte ab operibus etiam necessariis quiescamus, ct caetera huiusti odi,sed ea spiritaliter intellecta teneamus remotisque vir. bris
significantibus in rerum ipsarum quae signincanti ir limce vigilemus, irimquid propterea dicturi sumus no ad nos pertinere quod scriptum est ut alienum qiiodcunque perditu quisquis inuenerit, reddat ei qui perdidit, te alia multa limitia, quibus pie recteq; vivere discitur.
maxime, ipsum decalogum, qui duabus illis lapideis
tabulis eo tinetur. excepta sabbat i obseruatioue carnali.quae spiritalem sanctificationem suietemque ligni Deat mis enim dicat no debere obseruare Christianos, i ut via deo religionis obsequio seruiatur, ut idolum nosimus septimus.
colatur, ut nomen domini nonaeeipiatur in vanu . t D sparentes honoretur,ne adulteria,homicidia . furia, salia testimonia perpetretriar, ne uxor ne omnino res vlla lcocupiscatur aliena 3 Quis est tam impi', qui dicat ideo lse ista legis non custodire praecepta, quia est ipse Chri- stianus nec sub lege sed sub gratia constitutus Uerimi lhaec plane magna distantia eii, quod faciunt ista sub te
ge politi, quos litera oecidit, terrenam stelicitatem vel leupiditatem adipiscendi vel timore amittendi.& ideo Inon vere faciunt,quoniam carnalis cupiditas,qua peecatu augetur, cupiditate alia non sanatur. Hi ad vetus pertinent testam tum qiiod in seruitute generat, quia C a. Leit eos earnalis timor & cupiditas seruos, non Euan -
eliea fides spes & charitas liberos. Sub gratia vero positi quos vivificat spiritus, ct fide ista faciunt,qua per di C a. s. llectionem operatur in spe bonoru, non carnalium, sed spiritalium non terrenotu sed coelestiu m: non tempo- ratium,sed aeternoriam, praecipue credetes in mediato. rem per quem sibi no dubitant & spiritum gratiae sub- iministrari. vi bene ista faciant, ae ignosci posse eo pe eant. Hi pertinent ad testametum notium fili i promis. lsionis, ct regenerati a deo patre S libera m a tre. Huius E leneris iuerunt antiqui omnes iusti. ct ipse Mox ses te. lamenti minister veteris,haeres noui, quia ex hile qui
nos vivimus, una eadems vixerunt incarnatione, pan lsione ,resurrectione mi Christi credentes suturam,quinos credimus factam: usque ad ipsum Ioannem Bapti. istam,tanquam praeteritae dispensationis limitem quendam, qui mediatore ipsum no aliqua umbra fiaturi, vel allegorica significatione vel ulla prophetica praenunciatione ventur u esse signifieas, sed digito demostrans
ait Ecce agnus det,ecce qui tollit peccatu mundi.Tan- DM.ti
quam dicens, hem multi iusti videre concupierunt, in quem veturum ab ipsius humani generis initio crediderunt. de quo Abrahae dictae sunt promissiones, de quo seripiit Moyses, de quo lex Sprophetae sunt testes, G. . LEcce agnus det,ecce qui tollit peccatu mundi. Ab hoc loanne de deinceps coeperiit de Christo fieri praeterita
velut praesentia, quae ab illis omnibus anterioris temporis iustis credebantur sperabamur, deiiderabatur sutura . Eadem igitur fides S in illis qui nondum nomine sed re ipsa fuerunt antea Christiani, Sin istis qui no F
solum sunt, veru metiam vocamur, ct in virisque eadem gratia per spiritu sanctum. Unde dicit Apostolus,
Habentes auie eundem spiritum fidei,secundum quod i. - .seriptum est. Credidi propter quod locutus sum,&nos iis vis credi in propter quod S loquimur aliter itaque dicise
turia obtinente loquendi cosuetudine vetus testame-ium,lex & Prophetae omnes qui usq; ad Ioannem priphetaueriat quod distinctius vetus instrumetum, quam
vetus testamentum vocatur. Aliter autem seut Apostolica appellat authoritas, siue hoc nomen exprimens hue significas, exprimit enim ubi dicit, usque in hodiernum diem quandiu legitur Modises, id ipsum velamen
in lectione veteris testamenti manet, quod non reuelatur: quia in Christo euacuatur. Sic enim utique vetus
testamentum ad Moysi retulit ministerium. item dicit, ut serviamus in nouitate spiritus ivno in vetustate litera: id ipsum significans testamentum nomine liter Ide dieit alio loco. mi & idoneos nos fecit ministro, noui testamenti non litera sed spiritu: Litera enim o cidit spiritus autem viviscat. Et hic per comemorati ne noui, illud utique vetus intelligi voluit. Multo aute euidentius quan uis no dixerit aut vetus aut nouuin,
duo ipsa testamenia distinxit per duos suos Abrahae,
392쪽
G uno de ancilla alium de libera, quod iam superius co-
memoraui ii ius. id enim expressius quam ut diceret,
Dicite mihi sub lege volentes esse, legem non audistis Cala. . scriptum est enim . quoniam Abraham duos filios hes t.it. buit, unum de ancilla. visu de libera Sed ille quidem qui de ancilla fecundi, earnem natus est qui aute de ii bera, per repro irrissionem. quae sunt in allegoria Hae enim sunt duo testamenta .vnum quidem in monte Siana in seruitutem sinerans quod est Agar. Sina enim mons emn Arabia quae coniuncta est huic quae nunc est Hierusalem. Seruit enim eum filiis suis. Qisaeaute in sursum est Hierusalem libera est. iis est mater nostra. id elari'.quid certius. quid ab omni obscuritate at s ambiguitate remotius promissionis filiis Et pauiopsit. Nos autem fratres, inquit, seca indum Isaac prinmissionis filii sumus. item tautopost,Nos autem stat res no sumus ancilla fit ised libera, qua libertate Christus
nos liberauit . Eligamus igitur utro antiquos iustos amelliae filios dicamus, an liberae Abiit autem ut ancillae, ergo filii liberae ad nouum pertinent testamentum in spiritu sancto, quem v iuificantem literae occidenti ops H ponit Apostolus. Nam quo pacto ad gratia noui testa menii non pertinent hi de quorum dictis ae libris isto, eiusdein gratiae dementissimos & ingratissimos inimi eos refellendoesiuincimus Sed dicit aliquis. Qilom do vetus appellatur,quod post quadring tos X triginta annos factum est per Moysen, ct nouit dicitur quod ante tot annos Gctum est ad Abraham 3 Qui ex hoe nolitigiose sed studiose mouetur, intelligat primum quia
ex anteriore tempore dicitur vetu . ex posteriore autenouum. reuelationes eorum cotiderantur in his nominibus no institutiones. Pet Modisen quippe reuelatum est testamentum vetus, per quem data est lex sancta &iusta de bona, per quem fieret non abolitio .sed cognitio peccati qua conuinceremur superbi suam iustitiam
volentes constituere, quasi diuino adiutorio non est.
tes S rei octi literae,confugerent ad orati spiritu. non sua tu stilia iustificandi sed dei hoc est, qua illis esset ex deo. Nam licuti de Apostolus loquitur per lege conniatio peccati. Nunc aute sine lege iustitia dei manifestata est. testificata per legem & Prophetas. ex quippe eo ipso ciuo in ea nemo iustiscatur, testimoniu perhibet iu-i uitiae dei od in lege nemo iustificatur apud deum,
manifestum est . quia iustus ex fide vivit. Sic ergo eum lex non iussi fieat in pium de praeuaricatione conuictu, mittat ad iusi ificameni deum atque ita hastitia dei perhibet testimonium prophetc vero testimonium perhibent iustitiae dei praenueiando Christum, iii factus est nobis sapientia adeo ct iustitia ct sanctificatio S redb pilo: ut quemadmodum scriptum est, qui gloriatur, iniit ira '- .domino glorietur. Erat autem occulta ista lex ab initio, cum homines iniquos natura ipsa conuinceret aliis fa-Tu is A. cietes quod sibi seri noluissent. Reuelatio autem noui
testamenti in Christo facta est,cum est nianifestatus in carne, in quo apparuit iustitia dei id est, quae hominil, ex deo est. Sic enim ait, Nunc autem sine lege iustitia dei manifestata est. Ecce qua causa illud dicitur vetus
testantentu, quia priore ,hoc autem nouum,quia posteriore tempore reuelatum est. Deinde quia testamen tu vetus pertinet ad hominem veterem, a quo necesse est hominem incipere : nouum autem ad hominem n
uum,quo debet homo ex vetustate tracte: ideo in illo sunt promissa terrena in isto promissa colestia, quia de
hoe ad dei misericordiam pertinuit, ne quisqvana vel ipsam terrenam qualemcunque si licitatem, nisi a d mino creatore uniuerstatis putet cuiqua posse conso, Tri. Sed si pr3ter illam colatur deus. seruilis est cultui, pertines ad filios ancillae. Si autem propter ipsum deu,
ut in aterna vita si deus omnia in omnibus, liberalis G a. . est seruitus pertinens ad filios libera, quae est mater nostra aeterna in eoelis, quaprius tanquam sterilis apparebat. quando perspicuos tilios no habebat. Nune autem
videmus quod de illa prophetatum est. Laetare sterili quae non paris, erumpe S clama quae no parturis, quis multi filii desertae magis quam eius quae habet vim :ia est magis quam illius i ii erusale, quae lesii quodam .do vinculo maritata est. &seruit cum si is tinis. Teph re igitur veteris testamenti spiritum sanctum in eis ciuietia tune secudum lciae promissionis filii erant .noli, adiutore, quod isti suo dogmati sufiicere existimi verumetiam largitorem dicimus Luse virtutis, tuo
isti negant. libero eam potius arbitrio tribuites, cotradicentibus illis patribus qui sciebant ad dominum veraci pietate clamare, Diligam te domine virtus mea. Aiunt etiam, quod omnes Apostoli vel Prophetx res I, is non plene sancti definiantur a nobis, sed in eo rati ne peiorii minus eos malos tulisse dicamus, .h hane esse iustitiam cui lcu testimonium perhibet ut quomo Ldo dicit Propheta iustifica iam Sodomam compara
tione ludaeorum . sic etiam nos criminosorum compa ratione dicamus aliquos sanctos exercuit se virtutem.
Abiit ut ista dicamus.Sed aut no valent intelligere aut nolunt aduertere .aut calumniandi studio dissimi,
lani se scire quod dic in us Audicit ergo vel ipsi, vel pini ius ii quos idiotas ct ineruditos decipere moliuntur: Nostra fides, hoc est, ea tholica fides iustos ab iniustis, no operi, sed ipsi fidei lege discernit, quia iust ex fide t. .
v iuit .Per quam discretionem fit. ut homo duces vitam sine homicidio, ine surto sine falso testimonio, sine appetitu rei llius alienae, parentibus honore debitu reddens , eastus scp ad cotinentiam ab omni omnino e cubitu,etiam coniugali, eleenicidinaro largi stimus, imiuriarum patientis, imus, qui non solu non a serat ali na,sed nec sua reposcat ablata, vel etiam Leduis omni
bus si is erogatisque in pauperes, nihil suum proprium
possideat cum suis taliae istis velut laudabilibus mori. bum is no in deum fidem rectam ct catholicam teneat, de hae vita damnandus abscedat. Alius autem habens Mquidem opera bona ex fide recta, quae per dilectionem c aris. operatur, non tamen ira ut ille bene moratus inconti nentiam suam sustentat honestare nuptiarum, coniugii earnalis debitum S reddit S repetit nec stata propan
tionis causa, veru metiam , oluptatis.quanuis cum sola uxore concumbit,quod coniugatis secundum veniam coe edit Apostolus, iniurias tamen no parieter accipit, , . r.
sed ulciscendi cupiditate fertur iratu . quiuis ut possit dicere.Sicut & nos dimittimus debitoribus nostris, O, g. gatus ignoscat, possidet rem familiare, facies inde qui
dem eleemos nas non tam largas qua ille non auferat
aliena sed vanuis eccles astico iudicio non serens, ia- me repetit se a. Nepe iste qui moribus illo videtur ins rior propter rectam fidem quae illi est in dei, ex qua viuit , ct secundum qua in omnibus delictis suis se acclinisat,in omnibus bonis operibus des laudat .sbi tribuens ignominiam illi gloriam ars ab ipso sit mens S indulgentiam peccatorum S dilectionem recte factora. de
hac vita liberadus.& in consortiu cum Christo regnaturorum recipiedus emigrat . QPare, nisi propter fide
Qus licet sine operibus nemine saluat ipsa enim est noreproba fides,quq Per dilectione operatur,tame per i P
393쪽
---- AD BONl FAC ivra Asem etiam peerata taluuntur, quia iustus ex fide vivit.
Sine ipsa vero etiam quae videntur bona opera, in peccata vertuntur. Omne enim quod non est ex fide, pee- . catum est. Et fit propter hanc maximam disterentiam, ut cum dubitate nullo perseverans virginalis integri lasco iugali castitate sit potior, tamen mulier etiam bis nupta catholica proficitae virgini haereticae praeferatur.
Nec ita praeferatur, ut ista melior sit in dei regno, sed
ut illa ibi omnino non sit. Nam ct ille quem velut melioribus descriptimus moribus, si assit ei fides recta si-perat illum alterum ii ambo illic erunt. Si autem fides
ei desit se ab illo stiperatur, ut ipse ibi no sit. Cum ita piusti omnes S antiquiores ct Apostoli ex fide vixerint recta. quae est in Christo Iesu domino nostro. mores
tam sanctos cum fide habuerint, ut licet no ta perfectae virtutis in hae vita cile potuerint,qui in post hac vitam quae futura est tame quicquid peccati ex humana inii initate surrepserit, pietate ipsius fidei continuo deleretur . Vnde fieri potes , ut in comparatione iniquorum, quos damnaturus est deus, iustos eos fuisse dicendum B sit cum per piam fidem tam in contrarium ab illis im-- ram . piis sint remoti . ut elam et Apostolus: Quae pars fideli eum infideli Sed videlicet noui haeretici Pelagiani, re ligionis amatores,&laudatores videntur sibi esse sanctorum, ii non audeant dicere imperfectae illos fuisse
virtutiis, cum hoc confiteatur vas electionis, tui conti
Suriis. s. derans ubi adhue esset.& quia corpus quod corrumpitur, aggravat animam: Non quia iam acceperim,ait, aut Nil p. s. iam perfect sm. Fratres ego meipsum no arbitror apprehendit se. Et paulo post tamen qui se negauerat eue perfectui Quotquot ergo perfecti, inquit, hoc sapiam :ut ostenderet secundum istius vitae modum esse quandam perfectionem, ei j, perfectioni hoc quoque deputari, si se quisque nouerit nondum esse persectu . Quid enim excelletius in veteri populo sacerdotibus sanctis Et tamen eis praecepit deus sacrificiis primitus pro suis Ofierre peccatis. Et quid sanctius in nouo populo Apostolis Et tamen prccepit eis dominus in oratione dicere. Dimitte nobis debita nostra. Omnium igitur piorum sub hoc onere corruptibilis carnis, ct in istius vitaei iis infir ni ita te gementium spes una est, quod aduocatum
C habemus apud patrem Iesum Christum iustum, de ipsera C et est exoratio peccatorum nostrorum. istum ad---a , - uocatum non habent illi qui sunt a iustis, etiam si sola militi itine ista esset diiserentia , in contrarium longeque discreti. em ii istum aduocatum abiit ut dieamus, licui isti cacare n. lumniantur, carnis necessitate menti tu sed dicimus euin similitudine earnis peccati de peccato danasse peceatum . Quod fortat se illi non intelligentes, S calumniandi cupiditate caecati, qiuam dii aeriis modis peceat inome in seripturis sanctis poni soleat ignorantes, pe eatum Christi a r mare nos iactant. Dicim' itaq; Christum de nullum habuisse peccatum, nec in anima, nec in ear ne, ct suscipiendo earnem in similitudine carnis peccati de peccato damnasse peccatu . Quod subobscure ab Apostolo dictu duobus modis soluitur. Sive quia
rerum iiiiiiii tudines solent ea rurerum nominibus nu-
pari,quarum similes sunt ut ipsam similitudinem earnis peccati voluisse intelligatur Apostolus appellare peceatu . Sive quia sacrificia pro peccatis peccata appellabantur in lege, qua omnia figurae si ierunt carnis Christi quod est verum S unicum sacrificium pro pe eatis,no solum his quae uniuersa in baptismate diluuntur verumetiam his quae post ex huius v itae infirmitate furrepunt, propter quae quotidie uniuersa in oratione Tomus septimus.
ad deum clamat Ecclesia Dimitte nobis debita nostra, DS dimittutur nobis per singulare sacrificii im pro pec- IIa b. eatis: quod Apostolus secundum legem loquens, non dubitauit appellare peccatu . Vnde est etiam illud eius
multo euidentius, nee aliquo bivio cuiusqua ambiguitatis incertum, Obsecramus pro Christo reconciliari l. r. s. deo Eum qui no nouerat peccatu, pro nobis peccatum ficit , ut nos simus iustitia dei in ipso. Nam quod suprarius cymemoraui, de peccato damnauit peccatu, quia
non dictis est, de peccato suo potest quispiam se intelligere, ut dicat eum de peccato ludaeoru damnasse peccatum, quia de peccato eorum qui eum crucifixerunt; sectum est ut sanguinem suum in remissionem fiande rei peccatorii. Hoc verbo ubi dicitur deus ipsum Chri stum,qui non nouerat peccatum fecisse peccatum non
mihi conuenientius videtur intelligi quam Christumnctum sacrificium pro peccatis , ct ob hoc appellatum
esse peccatum. Quis autem ferat eos obiicere no- a. m. Abis,quod post resiarrectione tales processiis suturos esse iubiis dicamus, ut ibi incipiant homines quae hic noluerint lima
dei mandata complere, quoniam dicimus ibi omnino rasis, a. nullum fiaturum est e peccatum, nec cum aliqua peccati cap II. cupiditate conflictum, ta quam ipsi audeant hoc nega- Ere Sapientiam quoque S cognitionem dei tune perfici in nobis, ct in domino tantam exultationem, ut ea se plena ct vera securitas, quis negabit nisi tam auersus sita vero,ut ob hoc ad eam peruenire non possit Verum haec non erunt in praeceptis, sed in eorum quae hic obseruada sunt praemio praeceptorum. Quorum quidem praeceptorii contemptus illo no perducit ad primium,
sed hie stadium praecepta seruandi gratia dei tribuit. Quae si quid etia in eis traceptis minus seruatur, ignoscit propter quod orado dicimus S , Fiat voluntas tua: Misil d: Dimitte nobis debita nostra. Hie ergo praeceptu est ut non peccemus: ibi praenitum non posse peccare. Hie praeceptum est ut desideriis peceati no obediamus, ibi praemium ut desideria peccati non habeamus. Hic pr
ceptum est. lntelligite ergo qui mii pientes estis in populo S stulti aliquando sapite: ibi praemium est plena g
apientia S persecta cognitio. Videmus enim nuc per speculum in aenigmate, ait Apostolus,tune autem sicie ad faelem: Nune scio ex parte, tunc autem cognoscam sicut S cognitus sum. Hic praeceptum est Exultate deo M.Livi
adiutori nostro: Et, Exultate iusti in domino. ibi prae- pol si .mium est. exultare persecto Sine tabili gaudio. Postr F lino in praecepto positum est Beati qui esuri lint & siti ut AD q. s. liustitiam: in praemio autem, Quoniam ipsi sati irabuntur. Vnde quaeso saturabiuntur, nisi quod esuriunt S c. tiunt Quis igiti ir ita non solum a diuino, sed a sensu quoque abhorret humano, qui dicat in homine latam sei se posse iustitiam cum ab illo esuritur & sititur quanta erit eum ex illa saturabitur Quado esurimus autem stimusque iustitiam, si fides Christi vigilat in nobis quid nos niti Christum esurire ae sitire credendum est Qui factus est nobis sapientia adeo & iustitia ae sancti- i. r. i. fieatio S redemptio, ut quemadmodum sci iptum est, Qui gloriatur, in domino glorietur. Et quia modo in Vive .s.
eunt non videntes credimus ideo stimus esurim isque iustitiam. Quanditi enim sumus in corpore, peregrina- i .co s. mur a domino i per fidem enim ambulamus, non per speciem. Quem clam inuenerimus peruenientes utique
ad speeiem .exultabimus gaudio ineri arrabili & iste iustitia satura bini ur. quia nune ex desiderio dici mus, Saturabor cum mani fistabitur gloria tua. Qua vero est
non dico impudens, sed insana superbia. nondum esse
394쪽
G aequales angelis dei, & rutare se iam posse habere iustitiam aequalem angelis ciet, nec intueri tam mag num &spiritalem virum qui viis ipsam iustitiae perseuionem
esuriebat atque sitiebat, qua do magnitudine reuelatio num noluit extolli. Nec tamen ut non extolleretur a bitrio suo voluntatici commissus est, sed accepit stimulum carnis angelu satanae, qui eum colaphitaret Propter quod dominu ter rogauit, ut discederet ab eo, Et dixit ei dominus, Susicit tibi Matia mea mani virius in infit ni ita te perscitis r. Quae virtus, nisi ad quam perii- s liti non extolli Et quis dubitat hoc ad iustitiam perti Iris ' ' ner: Huius igriur iustitiae perfectione sunt praediti an sim, gelidei, qui semper vident iaciem patris, ac per hoe totius trinitatis, quia per filium , ident in spiritu saniacto. Nihil est autem ista reuelatione sublimius, nee ruernen angelorum quisquam illa contemplatione laetaniatium necessarium habet angelum satanae, quo colaphi-Zetur, ne illum tanta magnitudo reue lationis extollat. Hanc perfectionem virtutis v lique nondum habebat
Apostoliis Paulus, nondum aequalis angelis dei sed inerat illi extolle si se infirmitas, quq per angelum etiam
satanae fuerat comprimenda, ne reuelationum magnitudine extolleretur. Quanquam itaqtic ipsum satanam elatio prii a deiecerit, tame summus ille medicus, qui bene uti nouit etiam malis, de angelo satanae adhibuit contra elationis vitium, salubre litauis niolestum me dicamentum, sicut seri consueuit antidotum etiam de , . , . serpentibus contra venena serpentium. Quid est ergo,
Fufiicit tibi gratia mea , nisi ne deficiendo succumbas sub colapho angeli salanx Et quid est. Virtus in ingramitate perficitur: nisi qui 1 in isto loco infirmitatis hara tenus perfectio potest esse , triuiis , ut in ipsa infirmi atate prcsente elatio reprimatur Quae , ii ue infirmitas sit tuta immortalitate sanabitur. Quomodo est enim diceda sanitas plena, ubi etiam de angeli sat anx colapho adhuc est necessaria medicina Ex quo factum est ira tutem, quae nunc est in homine iusto, perfectam hactenus nominari ut ad eius perfectionem pertineat etiam ipsius impersebioni & in veritate cognitio. S in humilitate confessio. Tunc enim est secundoni hanc in firmitatem pro suo modulo persecta ista parua iustitia,
quado etiam quid sibi desiit intelligit. ideoque Aposto lus S imperfectum Sperfectum se dicit. impertiectu in i scilicet cogitando quantum illi ad iustitiam desit cuius
plenitudinem adhuc esurit ae sitit. Persectum autem, quod Ssua in imperfectionem confiteri non ervbcscit, ct ut perueniat bene procedit. Sicut possumus dicere persectum esse viatore , citius bene eromouetur acce sto, quatiuis non perficiatur intentio, nisi fuerit facta peruentio. Propterea cum dixisset,Secudii in iustitiam
quae in lege est, qui tuerim sine querela: mox addidit, Quae mihi lucra ruerunt, haec propter c hristum damiana ei se duxi: Vecuniamen A. arbitror omnia damnum
esse propter eminentem scientiam Christi Iesu domini nostri: l ropter que omnia non solis detrimenta credidi , veru metiam stercora aestimaui esse, ut Christum lucrifaciam, Sinueniar in illo non habens meam iusti tiam, quae ex lege est,sed eam quae est per fidem Christi Hieros dic quae est ex deo iustitia in fide. Ecce Apostolus seeunduiustitiam quae ex lege e st, sine querela se sivisse non utius rivis ita. que mendaciter dicit, ct tamen hae quae illi lucra sue
runt,abiicit propter Christum,&damna ct derii mem &stercora existimat non solum haec, sed Scaetera
.sse ,-- Omuia quae supra commemorauit, Proeterno qualemnem hau . libet Ad eminentem, sicut ipse dicit cientiam Christi
Iesu domini nostri , quam proculdubio adhue in fide Rhabebat. nondum in specie. Tune enim erit eminens Christi scientia, uado fuerit ita reuelatus,vi quod ditur, videatur. Vnde alio loco ita dieit, Mortui enim estis, ct x ita vestra abscondita est eum Christo in deo.
Cum Christus apparuerit, vita vestra,tunc S vos apparebiti, cum illo in gloria. Hi ne S ipse domin ' Qui di .ligit me, in sitit, diligetur e patre meo, ct ego diligameum, S manifestabo meis stim illi. Hinc loannes Euangelista, Dilectis sin:i,inquit,s lii dei sutru .S nondum
apparuit quod erimus. Scimus autem quia cum apparuerit similes ei erim , quoniam videbimus eum sicuti
est. Tunc ei it eminens Christi scientia. Nune enim est quidem abscondita in fide. sed non tu emines apparet in specie Abiicit ergo illa beatus Paulus prater ita iustibtiae suae tanquam det timenta , stercora, xi Christoni lucrifaciat, ct inueniatur in illo non habens suam ii stitiam, quae ex lege est. Neque enim lex illa dei non est. is hoc nisi Marcionae Manichaeus Saliae similes ri stes dixerint 3 Cum ergo lex illa ut dixi,dei sit, ii filiam suam dicit esse suae ex lege est , quam iustitiam si iam noluit habere sed proiecit ut stercora. Cur ita nias quia lioe est, quod ei iani superius demonstrauimus, Leos esse sub lege, qui ignorantis dei iustitiam & suam Rem tiro. olentes constituere. iustitiae dei non sunt subiecti Putant enim se arbitrii sui viribus implere legem iuba iem, S ista implicati superbia ad gratiam non conue
tu niui iuuatem. Sic eos litera occidit, aut aperte etiam
sibi reos, non faciendo quod praecipit, aut Putando se facere quod spiritali, quae ex deo e si, non faciunt charitate, ita remanent aut aperte iniqui, aut fallaciter iusti, in aperta iniquitate euidenter elis. in fallaci iustitia insipieter elati, re pcr hoc miro quodam modo sed tamen vero, iustitia in legis non implet iustitia quae in lege est , et ex lege, sed viri in spiritu grati . iustitia quis re legis impletur in eis, sicut scriptu est qui non secundum carnem ambulant, sed secundum spiritum. Seci
dum iustitiam vero quae in lcge est, se suisse suae querela in carne non in spiritu dicit Apostolus, ct iustitiam ouae ex lepe est, suam dicit fuisse, non dei. intelligem cum est igitur iustitiam legis non impleri secundum iustitiam quae in lege c st, x et ex lege, id e st, secundum iustitiam hominis , sed secundum iustitiam quae est in spiritu gratiae. Ergo secudum iustitiam dei hoc est quae homini ex deo est. sod planius S breuius ita dici r i est, iustitiam legis dei non impleri cum lex iubet, de homo quasi suis x tribus facit, sed eum spiritus adiuuat, ct hominis non libera. sed dei gratia liberata voluntas facit. Legis itaque iustitia est iubere quod deo placet vitare quod displicet in lege aute iustitia est seruire liter c, ct extra eam nullum dei adiutor tu ad recte iue imdum requirere Cum enim dixisset, Non habens mi imitistitiam quae ex lege est,sed eam qti est perfide Ct,risti: addidit, quae est ex deo ipsa est ergo iustitia dei, tua
superbi ignorantes,suam volunt coniiuere.Non enim
propterea iustitia dei dieitur, quoniam dcus iustus est 'sed quia homini ex deo est. Secundum hanc autem tu stitiam dei hoc . st quae ex deo nobis est, nuc sdes ope- s.
ratur per dilectione,id est, operatur quomodo perueniat homo ad eum , in quem modo non , idens credit, quem cum , iderit,tune quod erat in fide per speculum iocis in aenigmate, iam erit in specie facie ad facit m, tune
perficietur Sipsa dilectio.Nimis quippe insipienter dicitur tantum amari deum antequam ideatur, uitum
amabitur cum videbitur.Porro si in hac vitario nemi-
395쪽
A ne dubitante, quanto amplius diligimus deum tanto sumus utique iustiores, quis dubitet . piam verim'ue iustitiam eum Lerit dilectio dei perfecta, tunc rerlici Tune ergo lex ita ut nihil omnino desit implebitur, cuius legis. secundum Apostolum. plenitudo dilectio est. Ac per hoe eum di isset, non tabens meam iustitiam,
quae ex lege est sed eam quae est per fidem Christi, quae est ex deo iustitia in fide: deinde subiunxit, Ad cognoscendum eum & virtutem resurrectionis eliis. de communicationem passionum eius. Haec omnia nondum
plena ct perfecta in Apostolo eram,sed tanquam in via positus ad eorum plenitudinem perfectionemj curredat.Nam quomodo iam perficie cognouerat Christu ut dicit alio loco, Nunc scio ex parie tunc autem c gnoscam sicut S cognitus sum 3 Et quomodo iam per ecte cognouerat virtutem eius resurrectionis, cui restabat eam plenius tempore resurrectionis carnis experiendo eognoscere Et quomodo iam perfecte cognouerat communicationem passionum eius, nodum pro B illo passionem mortis expertus Denique addit &dicit, Iiquo modo occurram in resurrectionem mortum Mam. Ac deinde ait. Non quia iam acceperim , aut iam perfectus sim . Qiud ergo te confitetur nondum accepit se,ct in quo nondum esse perfectum, nisi ex ea iustitia quae ex deo est,quam concupiscens noluit suam habere. tuae ex lege est Hine enim loquebatur.& hate fuit causa ut haec diceret, resistens inimicis gratia Christi. pro qua largienda crucifixus est Christus . Ex quorum genete etiam isti sunt. Ni ex quo loco suscepit hae dicere , sic exorsus est, videte canes videte malos operarios, v idete concilionem. Nos enim sumus cir ciso, qui spiritu deo seruimus, (vel sicut nonulli codices ha-b qui spiritui deo vel spiritui dei seruimus & gloriamur in Chi isto Iesu. & no in ear ne fidentes. Hinc manifestum est aduersus Iudaeos eum agere qui carnaliter obseruante, legem,& sua iustitiam volentes constitu re, occidebantur litera, non vivificabantur spiritu' in
se glori ibatur eum Apostoli & omnes promissionis filii cloriaretur in Christo. Deinde subiecit man quam ego habet fiduciam in carne. Si quis alius in carne pu-iat se fiduciam habere magis ego. Et enumeras omniac quc secudum carne habent gloriam, ad illud termina- uit ubi ait Secundu iustitiam qui in lege est. qui fuerim sne querela. Et eu lite sibi omnino damna de detrimeta de uereor a filii se dixisset, ut Christi, lucrifaceret, adiecit: Et inveniar in illo non habens iustitia in mea quq ex lege est,sed eam quae est pu fidem Christi quc est ex deo. Huius ergo iustitit perfectione, qua no erit nisi in illa eminui scientia Christi, propter qua sibi dixit omnia damnum esse, nondum accepisse te confessus est,ct propterea nondum esse persectum Sequor aute,inquit,
ii apprehendam, in quo de apprehensus sum a Christo Iesu.Tale est, apprehendam in quo Sapprehensus suin:
qnale est Cognoscam sicut Scognitus sum. Fratres, inquit ego meipsum no arbitror apprehedisse. Vnum autem quae retro sunt oblitus,in ea quq ante sunt ext Aus,
secundum intentionem sequor ad palma supernae, meationis dei in Christo Iesu. Ordoverborum est,unum autem sequor: De quo uno bene intelligitur de dominus admonuisse Martha, ubi ait, Marina Manlia solibota es.& turbaris circa plurima. Porro unum est nece sarium.Hoc iste volens apprehendere, tanqtiam in via
constitutus sequi se dixit ad palmam supernae vocati nis dei in Christo Iesu. is autem cunctetur cum hoc quod seqvi se asseuerat apprehenderit, tunc habiturum simus septimus.
eum iustitiam aequalem iustitis sanctorum angelorum, Dquorum neminem, ut is ne magnitudinc reuelationuextollatur, satan anget colaphitat Deinde admones
eos qui possent illius iustitia plenitudine iam se putare perfectos, Quotquot ergo, inquit, perfecti hoc sapia, mus tanqua diceret, Si se do hominis mortalis capacitate pro huius vita modulo persecti sumus. ad ipsam persectionem hoc quoque pertinere intelligainus, ut angeliea illa quae in Christi manifestatione nobis erit iustitia nondum nos perfectos esse sapiamus. Et si quid aliter sapitis, inquit . boe quoque vobis deus reuelabit. omodo, nili ambulantibus de proficientibus in via rectae fidei, donee ista peregrinatio finiatur, & ad sp
ciem veniatur unde consequenter adiunxit verunt arpen,inquit in id quod perirentinus .in eo ambulemus. Deinde cocludit vi caueantur illi de quibus hie locus sermonis eius sumpsi exordiu, imitatores mei inquit, estote fratres ' intendite eos qui se ambulant, i cui aehabeiis firma nostram. Mulii enim ambulant de quibus sepe dicebam vobis, nune etiam flens dico inimicos crucis Christi. quorum finis est interitus: A: caetera. Ellli ipsi sunt, de quibus incipiens dixerat, videte canes videte malos operarios: de sequentia. Omnes itaq: sunti nimici crucis Christi qui volentes eostituere suam iustitiam quae ex lege est, idem litera tantum iubente. nospiritu implente,iustitiae dei non sunt subiecti. Si enim qui per lege,licredes sum exinanita est fide. . Si per lege ratiar Liustitia ergo Christus gratis mortuus est, ergo euacita- tum est scandalum crucis . Ae per hoc illi inimici sunt erucis eiu qui per legem dicut esse iustitiam, ad quam iubere periinet, non iuuare. Gratia vero dei per lesum Christum dominum nostri, in spiritu sancto , adiuuat infirmitatem nostram inamobrein qui secundum iustitiam quae in lege est, line fide gratia Christi xivit sicut se Apostolus tine querela vixit se comemorat, nubiam veram putandus est habere iustitiam non quia sex veta dc sancta non est, sed quia obedire velle literae iubenti. sne vivificante spiritu dei, eluit ex irit, liberi arbitrii iustitia vera no est. lustitia vero secundum qua iustus ex fide vivit, qlioniam per spiritum gratiae homini ex deo est, vera itistitia est. Quae licet non i inmerito P in aliquibus iustis pro huius vitae capacitate perfecta dieitur parua tame est ad illam magna,quam capit aequalitas angelorum. Quam qui nondum habebat, de propter illam quae iam inerat persectu:S propter ista que adhue deerat, imperfectu te est e dicebat. sed plane mi nor ista iustitia facit meritu maior illa fit praemiis. Vim de qui istain non sequitur, illam non assequitur. Quincirca post resurrectionem hominis, tura in negare i stitiae plenitudinem.& putare tantam situram esse iustitiam in eorpore viis illius,quanta esse potest in corpore mortis huius, lementiae lingularis est. Non autem illic incipere homines, quae hic noluerim dei mandata cometere, verissimum est. Erit enim perfectis imae plenitu clo iustitiae non tamen hominum mandata sectan. iiiiiii S ad eam plenitudinem proficiendo nitentium sed in ictu oculi. sicut ipsa futura est resurremo nior tuorum quoniam illa persectae magnitudo institiae, eis qui hic mandata fecerut pr mi uni dabitur, non de ipsancienda madabitur. ed ita dixerim mandata se rur. ut ipsa madata meminerimus pertinere ad orationem, in qua quotidie veraciter dicunt sancti filii pioinis i nis. Fiat volu itas tua: Fi. Dimitte nobis debita nostra. Cum igitur Pelagiani his atq; huiusmodi veritatis te cui ui. stinuiniis &vocibus urgeantur ne neget originale pec-
396쪽
G catum ne gratiam dei qua iustificamur, noli gratis, sed secundum merita nostra dari dicat, ne in homine mortuit quamlibet sancto S bene agente tanta dicant eis iustitiam, ut ei non sit necessiria etiam post regenerationis lauacrum, donec istam vitam finiat re inissio peecatorum Ergo cum urgentur ne ista tria dicant, S perlice homines qui eis crediit a gratia saluatoris alienet,
ct elato, insuperbiam in iudiciis in diaboli praecipites
ire persuadeant immittunt aliarum nebulas quaestio num.in quibus eorum apud homines simpliciores. siue tardiores siue sanctis literis minus erussitos impietas delii eseat. Hi sunt nebulae de laude creati ars aude nuptiarum,laude legis, laude liberi arbitrii laude ct riim quasi qui iram nostrum ista vituperet. ac non potius omnia inhonorem creatoris.&saluatoris debitis laudibus proicet Sed neque creatura ita vult lxudari, ut nolit sanari. Et nuptiae quanto niagi, laudand sunt. tanto minus eis imputanda est pudenda earnis conci amari x. piscentia, quae non est a patre, sed ex niundo est:Quam profecto inueneriit in hominibus nuptiae, no secerunt:
H quia&illa in plurimis sine ipsis est. Sipsae si nemo pe
casset, ii ne illa ei se potu et ut Et lex sancta S iusta bina, nee ipsa est gratia, ct nihil ex ea recte fit sine gratia, quia tio est data quae possit viviscare sed praeuarieatimnis causa posita est,ut conuictos cocluderet sub pecca io A promissio ex Ede lesu Christi daretur ere letibus. Et liberum arbitrium captiuatum no nisi ad peccatum valet, ad iustitiam vero nisi diuinitus liberatum adiu tum: l, no valit. Ac per hoc S sancti omnes siue ab illo antiquo Abel usque ad loannem baptistam siue ab ipsis Aeo uolis us' ad hoc tempus. & deinceps sis ad terminum seculi in domino laudandi sunt. noti in seipsis. P .is. quia S illorum anterioris vox est. In domino laudabit oras. t ir anima mea Et istorum poste i torii in ox est, Gratia
dei sum .iuod sum. Et ad omnes pertinet. vi qui gloriatur . in domino gloi ietur. Et confessio comunis esti I an.i. omni a. Si dixerimus quia peccatu no habemus, nolidisos seducim'&verita, in nobis no est. Sed quoniam
ceu te in his quin i rebus quas proposita in quibus quaeriit la-
ranula- iebras, S de quibus connectunt calumnias diuinis d ramentis produntur atq; vincutur excogit aut risit MMnes ,re c/ nichaeorum detestabili nomine in pe ritos. ilios potue-ib. kai. rint deterrere ne aduersus eoru peruersissima dogma, cap. X. ta aures aeeommodent veritati quia scilicet Manichoi quin s istorum tria priora blasphemando codemnant,
dicentes, neq; humanam creaturam, ne i nuptias, neq;legem a summodi vero deo ei se instituta. Non auth a cipitat quod veritas dicit, a libero arbitrio exordiu sum. pili se peccatu,& ex illo esse omne vel angeli vel homi nis malum, quia mali natura semper malam de deo e
aeternam nimita deo exorbitantes credere maluerunt.
Sanctos quoque patriarchas ct Prophetas quantis pociunt execrationibus insectatur. Ecce unde te putat haereti et noui Manichaeoru nomine obiecto vim subte
fugere veritatis. sed no subterfugiunt. insequitur quippe illa.&iimul Manichaeos Pelagianos is subuertit. H mo enim dum nascitur, quia bonum aliquid est,inqua-
. tum homo est. Manichaeum redar fuit laudatque creatorem: in uantum vero trahit originale peccatu, P lagium redarguit, , habet necessariu saluatorem Nam a quod sananda dicitur ista natura utrunque repercutit . quia nec medicina opus haberet si sana esset quod est contra Pelagiu: nee sanari posset omnino si aeternuatque immutabile malum esset, quod est contra Manliachaeu. item quod nuptiis,quas laudamus a domino eo stitutas, concit piscentiam carnis imputandam esse non Ndicimus, de contra Pelanianos est. qui eam in laudibus
ponunt:& corra Manichaeo, qui eam iratae naturae tribuunt,cum iit nost rae naturae accidens malum .non dei
distinctione sera radum. sed dei miseratione sanandii. item quod dicimus legem Lanctam . iusta ni S bonam, no iustificandis impiis, sed conuincendis superbis pr(uaricationis gratia postam, S contra Manichaeos est, quia secundum Apostolum laudatur: ct corra Pelari nos quia secundum Apostolum nimo ex lege iustinc tur. Et ideo iustificandis eis, suos litera occidit id est, quos lex bona praecipies praeuaricatione reos facit spiritus gratiae Manis opitulatur. item quAd arbitrium sui in malum liberum dicimus, ad agedum bonum gratii dei esse liberanduri, chira Pelagianos est: quod autem
dicimus ab illo exortum, quod antea non erat malum, contra Manichaeos est. item quod sanctos patriarchas
ct Prophetas debitis in deo laudibus honoram' ad uer sum est Manichaeis: quid vero S ipsis quatiuis iustis de Leeo placetibus propitiationem domini fuisse dicimus
necessariam aduersum est Pelagianis. viros'. igitur catholica fide, sicut de ecteros licteticos aduersarios inuenit utrosque diuinorum testimoniorum aut Eoritate Seluce veritatis eo nuincit. Addunt sine ad casum nim suarum nebulas Pelagiani, de origine animae non necessariam q iastionem ad hoe ut res manifestas ali
riam rerum obscuritate turi, do molia mox latendi im m. Altini enim nos animalum traducem cum Pe
cati traduce contueri od bi d. quando in eorum qui defendunt adiit ritus istos catholicam fidim vel sermonibus audicrint,vel literis legerim. n. io: quia S: si inuenio 1 catholicis de hae re aliquid scriptum nondum eontra istos suerat veritatis s. icepta defensio, ii que id agebaior ut eis respoderetur. Sed hoc dico tammai filio incile serendum scripturas sancta, originale peccatum, atque hoc dii ii ii lauacro regenerationis in paruulis. tanta fidei catholicae antiquitate atque authori late Hr iratum. tam clare Eccletiae celebritate no
iis, lima vi qui esuid de alii in origine cuiuilibet inqui titione velat firmatione diis ritur, ii contra hoc sit, v rum ei Ie no possit. Matropter quis uis vel de anima, vel de quacunque re obscura id astruit unde hoe quod verassimumaundatissimum, notissimum est destruat liue ire ille filius siue inimicus Eces est .auteoli inendus Mest aut cauendus. Sed hic sit huius voluminis linis, ut aliud habeant qua sequimur exordium.
scopi contra duas Epistolas Pelagianorum ad Bonifacium Liber Quartus. OST lite quae tractauim' quibus
respondimus, eadem repti ut quorum redarguimus Epistolam sed diuerso modo. Nam prius ea proposuerunt nobis obiicientes, quae velut perperam sentiamus, post- F-- -ea ve o 'uid ipsi sentiant ex ' nentes,eadem a contrario reddiderunt. addentes duo
tu dam quae non dixeram, id est.baptumum se dicereolunibus aetatibus neccilarium: Sper Ad mortem
397쪽
A ad nos transisse non erimina. Quae suo loco ct ipsa tracta sa sunt. Proinde quia superior ibro, quem modo
explicauimus, quinque rei a me obtendere obstacula
diximus, in quibus eorum dogmata inimi ea gratiae deiae catholi eae fidei delitescat laude scilicet creatur Iai de huptiam aude lenis aude liberi arbitrii, laude sanctorum comodius ei e arbitror omnia quae defendunt. quoru contraria nobis obiiciunt, generatina distinguere,& quae illorum ad quid istoruin quinque pertineant dei non strare, ut dilucidior & probabilior ipsa disti.
- ctione possit esse nostra respontio. Laudem creatu- - rae quod ad genus humanum attinet. unde nunc tu Cyti stio est,his sententiis exequuntur, 'uod nascentiu conditor deus iit, filiis hominu opus imi dei. S peccatum
omne non de natura sed de voluntate descendat .Huies audi creaturae applicat . quia omnibus aetatibus dicut esse baptismum necess-rium, ut scilicet illa creatura in
dei filios adoptetur,non quia aliquid ex par tibiis tr
hat, quod sit lauacro regenerationis expiandum. Huietuu .diungunt & quod Christia dominu nulla dicuntas macula peccati fuisse respersum, quantu attinet ad eius infantiam, quia eius cainent ab omni peccati cotagione purisiimam, no excellentia propria S gratia iiii lari sed comunione naturae, quae omnibus inest into-tibus asseuerant Eo pertinet etiam quod de animae ori- sine inserunt quaestionem, sic anima Christi coaequare moliries omnes animas paruuloruin, quas volunt eis ei militer nulla peceati macula aspersas . Propter hoc etiam dicunt ex Adam nihil mali transii se per caeteros, nisi mortem quae no semper est malum, inquiunt, cum ct martyribus iit causa praemiorum.&vel bonam vel malam mortem dici faciat non resolutio corporis, quae excitabuntur in omni genere hominii, sed meritorum diuersuas quae de humana libertate cotingit. Hae scribunt in hae Epistola de laude creaturae. Nuptias vero secundum scripturas laudant, quia dominus in Eussis fio loquitur, i fecit ab initio masculum S seeminam , fecit eos, ct dixit. Crescite& multiplicamini,& replete terram Quanuis hoc non in eo loco Euangelii, sed ia- u .i, rnen in lege sit scriptum Addunt et ii Quod ergo deus conitinxit, homo non separet. Qux verba Euan pelica C agnoscimus. In laude legis dicunt vetere legem secundu Apostolum iustam ct sancta & bonam custodien- tibus mandata sua, ac per fidem iuste viventibus, sicut Prophetis&Patriarchis omnibusq; sanctis vitam potuisse conferre perpetuam. In laude liberi arbitrii ditat liberum arbitrium no periisse, cum loquatur dominus per prophetam Si volueritis S audieritis me, quae bona sunt terrae edetis: si nolueriti S non audieritis, gladius vos comedet. per hoc S gratiam uniuscuius sbonum propositum adiuuare no tamen reluctanti studium virtutis immittere,quia personarum acceptio noest .pud deum Laude sanctorum sese contegunt, dicetes baptisma perfecte homines in nouare: si qui de Apostolus testis sit sui per lauacrum aquae Ecclesia de genatibus sanctam neri immaculata inj testatur. Sanciuna, quo i. spiritum miles bonas in anti uis adiuvisse tepor a l. ribus dicete propheta ad deu, Spiritus tuus bonus de
ducet me in viam rectam. Omnes quoque Prophetas ct Apostolos vel sanctos ta noui quam veteris testam ii, quibux dominus testimoniis perhibet. no in compara tione sceleratore sed regula virtutis iustos futire. in futuro aut e tempore mercede esse tam bonora quam malorum. Caeterii neminem posse quae hie cotempserit iliae nundata perficere, uia dixerit Arostolus, Oporict
nos manifestari ante tribunal Christi ut reportet unus- Dquisque propria corporis secudo i ii quod gesiit sue binum . siue malum. in his orianibus quicquid dicunt delati de creaturae atque nuptiarum ad iio et reterre conantur ut non sit originale peccatu. si equid de laude legis S liberi arbitrii, ad hoc, ut gratia non adiuuet ni itineritum, ac sic gratia iam non sit gratia. Quicquid de laude sanctorum, ad hoc ut vita n ortalis in sanctis videatur non habere perearii, nec iit eis ni cessarium pro
e mittendis debitis suis precari deum. ista nefaria&
damnabili mata in hac tripertita diuisione, qui quis mente eat bolica exhortet, illius illi inque partitae latebras insidiasque deuitet, atque ita inter utrisque iit cautis ut se declinet Manichaeum ne se inclinet in pelagium: rursusque ita se seiungat i Pelagianis, ne coniunnat Manichaeis: aut si in alterutris iam tenetur. nec
sic te i quibuslibet alteris se iuet, ut in alteros irruat videntur quippe inter se esse contrarii. quoniam quinque illa Manichai vituperando se mani testant Pelasiani laudando se occultant. Quapropter utrosque damnat atque deuitat, quisquis se cuduni regulam catholicae fi-le
dei se in hominibus nascentibus de bona creatura carnis& animae glorificat creatorem quod non vult Manichaeus, ut tame propter vitium quod uicos per pe eatum primi hominis perti Scit,fariatur S paruulis necesi arium saluatorem,quod non vult Pelagius. Sic dii cernit malum pudenda concupiscentiae a bonitate nuptiarii. vi nem Manichaeis limilis unde nascimur, cul. ret: neque Pelagianissimilis undecorendimur, laudet.bielige in per Moysen sanctam ct iustam S bolia in adeo sancto S iusto , bono datam esse defendit . quod
contra Apostolum negat Manichaeus, ut eam dicat recccatum ostendere non tamen tollere,& iustitiam tu.ere, non tamen dare, quod i ursus contra Apostolunt negat Pelagius. Si evisci u libet una arbitriunt, x t non ex
natura nescio qua semper mala, luet nulla es. sed ex ipso arbitrio coepisse dicat Sangeliae hominis malum, quod euertit haeres in Manichaei:nec ideo tamen posse captiuam voluntatem, nisi dei gratia rest irare in salubrem libertatem, quod tueriit Laresim Pelagianain. Sie laudat in deo sanctos homine, dei non solo ex manifestato in carne Christo & deinceps, verunt etiam su- pperiorum temporum,quos audent blasphemare Manichaei , ut tamen de ipsis plus eredat ipsa eonfitentibus, quam pelagianis mentie'tibus. Sanctorum enim vox est. Si dixerimus quia peccatum no liabemus, nosipsos seducinuis,& veritas in nobis non est. His ita se ha- cap. IIII. bentibus,quid prodest nouellis haereticis, inimicis crineis Christi,&diuinae oppii natoribus gratiae Pa M iiichaeorum errore sani videntur. & alia sua peltilenti mori situr Quid eis prodest, vita in laude creati irae diceunt deum bonum, nascentium ccnditorem,per quem
facta sunt omnia eius i. opus dise filios hominum, quos Manichaei dicunt opus esse principis tenebrarum,cum inter utrosque vel apud virosque dei creatura quae est in infantibus pereat utrique enim nolunt eam Cur stieatne es sensiti ne libcrari: illi, quia ipsam carne S in n. guinem Christi tanquam hae omnino in homine vel
ex homine non suseeo erit destri iuru :isti aure, quia nullum malum inesse in antibns asserum . unde per sacramentum carnis huius ct sanguinis libet remur. laeet in ter illos in paruulis humana ereatura i astitutione bo na propagatione vitiata boni, suis confitens optimum conditorem, malis suis quaeres misericordis, imum redemptorem Manichaos habem bonorum suorum , ia
398쪽
operatores, Peligianos habens malorum sitorum ne atores virosi persecutores. Et quan uis per infamiamo qui non valeat specie iamen taciti de infirmitate abdita, impiam vanitatem utrorumsue compellat. ct illis' dicta ab eo qui bona creat credite me creari:& istis dicens, ab eo qui me ereavit, inite me sanari. Manichaeust dieit nihil est huium infantis, nisi anima bona liberanda . catera non ad deum bonii, sed ad prinei in tene s brarum pertinent respuenda Pelagianus dicit imo hu- ius insititis nihil est liberandum, quia totum ostendi,
mus caluum. Ambo metiuntur. Sed mitior est iam ea nis solius accusator, uam qui in uniuersum conuincitur saeuire laudator. Ied neque Manichaeus humanae a. nimi subuenit blasphemando aut horem totius hominis deum nec Pelagianus humanae infinita diuina gratiam subuenire perniittit, negado originale peccatum. Deus ergo miseretur per catholicam fidem.quae utra'
redar uendo perniciem infintibus subuenit ad salute, Manichaei, dicens. Audite Apostolum clamitem. Nel scitit quia corpus vestrum temptu e . in vobis spirituit sancti de deum bonum creatore m credite corporum,u quia non potest ei se templum spiritus sancti opus prin-
. l cipis tenebrarum pelasianis dices in iniquitatibus comptus est, ct in peccatis eum mater eius in utero aluit
quem coi eicitis paruulum. Quid eum tanquam ab oti ni noxa liberum defendendo non permittitis perindulsis iam liberari Nemo mundus a sorde, nec infans euiu diei unius vita sit super terram. Sinite miseria remisitonem accipere peccatoria per eum qui solus nec paruus nee magnus potuit habere peccatum. Quid eis igitur prodest, ludd dicut omne peccatum non de natura sed de voluntate descedere, & Manichaeis malam
naturam dicentibus causam esse peccati . huius sementiae veritate resistere,quando nolentes ad mittere originale peccatum , cum de ipsum line dubio de pthni ho minis voluntate descedat, faei ut reos paruulos de corpore exire id eis prodest baptismum omnibus aetatibus necessariu in confiteri. quod Manichaei di eunt in omni aetate superfluum, cum isti dicant esse in paruulis
falsum. quantum ad remisitonem attinet peccatorum
id eis prodest , quod carnem Christi, quam Manichaei nullam vel limulatam fuisse eotendunt . aduersus eos isti non solum veram sed Sipsam animam nulla I peccati macula respersam fuisse delendui, cum eius sieini antic exteri ab eis coaequentur infantes, non impari puritate, ut S illa no videatur seruare istorum con paratione propriam sanctitatem, Sisti ex illa nullam consequatur salute In eo sane quod dicunt per Adam
mortem ad nos transisse non crimina, non habent ad-ucrsarios Manichaos. quia nee ipsi astruunt originale peccatum ex homine primo prius puro S recto corpore ac seiritu, & postea per arbitrium liberum depraua to, deinceps in omnes transisse cum morte Strans repeccatum, sed carnem dicut ab initio malam de malo eorpore,& a spiritu S cum malo spiritu creatam . ani mam vero bonam parte scilicet dei pro in eritis inquinationis sua per cibos S potum, in quibus antea colliugata est venire in hominem atque ita per concubitumelia carnis vinculo colligari.Ac per hoc Manichaei eta sentiunt Pelagianis, non crimen primi hominis trannisse in genus humanum, neque per carnem quam nunquam misse diciant bonam, neque per animam, quam perhibent cum meritis inquinamHorum suorum, quibus polluta est ante carnem. venire in hominis carniuSed Peuciani quomodo dicunt solam moriem ad nos transsse per Adam si enim propterea morimur, quis ac
ille mortuus est, ille autem mortuus est, qui, peccauit, romam dicunt tracte sne eulpa, ct innocentes pari: los iniusto iudicio puniri trahendo mortem sine meritis mortis. Qisod de uno solo mediatore deicthominum homine Christo leta catholica fides nouit, qui pro nobis mortem hoc est peceat i poenam sine peccato subire dignatus est. Sicut enim solus ideo iactus est homini, filius ut nos per illum dei filii fieremus. ita solus pro nobis si is cepit ine malis meritis poena , ut nos per illum ii ne bonis meritis eonsequeremur pratiam: quissimi nobis non debebatur aliquid boni, ita nee illi aliquid mali. Comendans ergo dilectionem suam in eos quibus erat daturus indebita vitam, pati pro eis voluit
indebitam mortem. Hanc singularem mediatoris praerosatiuam Pelagiani evacuare conamur At hoc ia non
sit in domino singulare .s Ada ira pio ter culpam mortem passus est debitam, ut paruuli e illo nullam tral res culpam, mortem patiamur indebitam. Qua nulli Gnim bonis conferatur per morte plurimum boni unde nonnulli congruenter etiam de bono motiis disputauerunt. tamen S hinc quae praedicanda est nis miseri. Leordia dei quod in bonos usus coueri itur poena peec ii Sed hoc ideo dieiit isti, dii volunt ex verbis Apostoli in Lium sensim homines detorquere. ubi enim ait Apostolus, Per unum hominem peccatum intrauit in modum, S per peccatum mors. S ita in omnes homi nes pertrantiit: ibi , olut intelligi non dicatum pertrLsisse sed uiortem. id est ergo quod sequitur, in quo
omnes peccauer ut Aut enim in illo uno hominere
easse dicit omnes Apostolus de quo dixtrat. per unum hominem peccatum intrauit in inuti dii aut in illo peccato, aut certe in morie. Non enim mouere debet, quia
non dixit .in qua sed in quo omnes peccauerunt. Mors Liam
quippe in Graeca lingua generis masculini est. Ulibet ergo eligant. aut enim in illo homine peccauerunt
omnes, ct ideo dictum est, quoniam quado ille peccauit in illo erant omne aut in illo peccato piceaverunt omnes, lilia generaliter omnium factum tu. quod ita scentes tracturi erant omnes: aut restat ut dicant quod in illa morte peccauerint omnes. Sed hoc quemadmodum positi intelligi non pland video in peccato enim
moritatur omne, non in morte peccant. Nam peccato dii praecedete mors sequitur non morte praecedente precatum. Aculeus quippe mortis est peceato, id est a Ueuius puctione fit mors non aculeus quo pungit mors et
scut venenum si bibitur, appellatur poculii moriis, veo poculo facta sit mors. non quod morte sit poculum factum, aut a morte sit datu . Quod si propterea no potest illis verbis Apostoli pectatum intelligi in quo omnes peccauerunt. quia in Graeco unde transsata est Epistola peccatum faminino genere postum est. restat ut in illo primo homine peccassie omnes intelligatur,quia in illo fuerunt omnes quado ille peccauit,unde peccatum nascendo trahitur,quod niti renas endo non soluitur. Nam S se sanctus Hilarius intellexit quod scri. M . .ptum est.in quo omnes peccaueriit:ait enim. in quo id exin Adam omnes peccauerunt. Deinde addidit, Manisestum in Adam omnes peeeasse quas in massa. Ipse
enim per peccatum corruptus,omnes quos genuit natitant uib peccato. Hae scribent Hilarius sine ambigui rate commonuit quomodo intelligidum esset, in quo omnes peccauerum. Propter quid autem idem Aposto
lus dieit nos per Christum recociliari deo, nisi propteri quod facti fuimus inimici Et hoc illi destini unet u --
399쪽
A Vnde &Propheta dieit, Peceata vestra separant inter
vos & deum. Propter hie ergo separationem mediator est missius, ut tolleret peceatu ni nitidi, per quod separ bamur inimici, de reconciliati ex inimicis eficeremur
filii. Hi neutique Apostolus loquebatur, hine facti si est
ut interponeret quod ait per unum hominem intrasse precatum. Haec enim fiant superiora verba eiu , Commendat autem, timuit, suam charitatem deus in nobis,
quoniam si cu adnue peccatores essemus, Christus pro nobis mortuus est multo magis iustificati nune in lan-pui ne ipsius salvi erimus ab ira per ipsum. Si enim eum mimici essemus reconciliati sumus deo per mortem filii eius, inulto magis recoeiliati salvi erimus in, ita ipsius. Non solum autem, sed S gloriantes in deo per le-sum Christum dominum nostriam, perque in& nunc recociliationem accepimus. Deinde subluetit Propter hoc sicut per unum hominem peceatum in nunc mundum intrauit S per peccatu mors, ct ita in omnes pertransiit in quo omnes peccauerunt. Quid tergiversantur Pelagiani Si omnibus necestaria est recociliatio per Christum per omnes traicit peceatum, quo inimici tu B mus ut opus reconciliari haberemus i latere cociliatio est in lauacro regenerationis. &Christi carne& san- -'m guine, sine quo nee paruuli pollunt habere vitam in se. m. metipsis. Sicut enim fisit unus ad mortem tropter pe catum, sic est unus ad vitam propter iustitiam: quia sicut in Adam omnes moriuntur, ita S in Christo omnes vivificabuntur. Et sicut per v nius delictum in omnes homines ad condemnationem, ita & per unius iustificationem in omnes homines ad iustificatione vitc. is ad uerius haec Apostolica verba tanta duritia n fandae impietatis obsurduit ut his auditis mortem sine peccato in nos per Adam traniisse contendat, nisi op-γ- .i. pugnatores gratiae dei inimi ei crueis Christi Quoru infinis est interitus si in hae obstinatione durauerant. Verum hae dixisse susticiat propter eorum illam vel sutia
serpentinam, qua volunt metes corrum tere simplices, ct auertere a catholicae fidei eastitate veluti laude crea-
Iretana, iurae. Porro autem de laude nuptiarum quid eis pro viamisit dest,quod aduersus Manichtos qui nuptias no deo ve-- gratia. ro de bono assignant sed principi tenebrarum isti ver- .v. 'bis verae pietatis obsistunt dicentes, quia dominus in Euigelio loquitur Qisi fecit ab initio masculum de sis. e. . minam fecit eos. Et dixit , Crescite& multiplieamini, C de replete terram. Quod ergo deus coiianxit, homo no separet. id eis hoc prodest per veru seducere ad falsum Hoc enim dictit, ut ab omni noxa liberi nasci credantur infantes, ae sic non eis opus sit reconciliari per Christum, non habentibus vllum originale peccatum, propter quod reconciliatio necessaria es remibus per unum qui ii ne peceato venit in mundum. Sic enim inimi et tiae factae sunt per viiii, per quem peccatum intrauit in mundum quod catholice creditur pro salua-
. da natura hominu salua laude nuptiarum, quia nuptiarum laus est iusta copulatio sexuum. non iniqua defensio vitiorum. Ac per hoc cum isti laudando nuptias a Manichaeis homines ad seipsos volunt traducere, mutare illis morbum cliviunt no sanare. Rursus in laude
legis quid eis prodest, quδd cotta Manichaeos verum dicunt . quado ex hoe ad illud volui ducere. quod fausum contra catholicos sentiunt Dicunt enim. Legem
etiam veterem secundum Apostolum iustam S sancta ct bonam fatemur,quq custodientibus mandata sua ac per fidem iuste viventibus, sicut Prophetis S Patriar-
chii omnibus, s ctis vita rotuit coserre perpetuam.
Quibus verbis callidissime postis legem retra pratia D laudant. Neque enim lex illa 'i ianuis & iusta S sancta ct bona omnibus illis hominibus dei, sed fides quae in
Christo est vitam potuit conferre perpetua laxe enim Calat .s, fides per dilectionem operatur, non secundum literam
uae occidit sed se dum spiritum qui vivificat ad quaei gratiam lex de praeuaricatione terredo tanqui pae dagogus perducit ut se conferatur homini, quod eo. ferre ipsa non potuit. Istis naque verbis eorum, quibu dicunt Ierem Pr hetis & Patriarchis omnibus sanais mandata eius seruantibu . v itam potuisse conferr perpetuam,respondet Apostolus. Si per legem iustitia. Cistat. Christus gratis mortuus est. Si ex lege hqreditas a non ex promissione. Si hi qui per legem haeredes sunt, ex- Gala s. inanita est fides evacuata est promissio. Quia autem in lege nemo iustificatur apud deum, niani Di, est, qui iustus ex fide vivit. Lex autem non est ex fide,sed qui se
cerit ea,vivet in illis. Quod ex lege testimoniunt coni- memoratum ab Apostolo propter vitam temporale in intelligitur propter cuius amittendae timore Deiebant . homines legis opera non ex fide quae transgressiores legis ead lege aropulo iubebat occidi. Aut si altius in. Etelligendum ere, propter vitam aeternam scriptum esse,
ut Lecerit ea. vivet in illis: ideo se expressum est legis imperium, ut infirmitas hominis in seipsa deficiens ad facienda quae lex imperat, de pratia dei potius ex fide
quaereret adiutorium, cuius misericordia ctia fides ip-ra donatur. Ita quippe habetur fides scut unicuita deus partitus est mesuram fidei. Si enim non a seipsis habet. sed accipitit homines spiritum virtutis & charitatis S
continlatae: unde dicit idem ipse doctor gentium, Noenim aecepi mus spiritum timoris, sed virtutis de charitatis & continentiae Prosecto aeeipitur etiam spiritus fidei de quo dieit, Habetes autem eundem spiritum fidei. Verum ergo dicit lex, Qui fecerit ea, vivet in illis. Sed ut faciat ea de vivat in eis. non lex quae hoc imprarat, sed fides est necessaria, quae hoc impetrat. Quae tamen fides ut hae e aecipere mereatur. ipsa gratis datur. Nusquam autem isti inimici gratiae ad eadem gratiam
vehementius oppi igna lana occultiores moliuntur in .sdias quam ubi lege laudant,quae sine dubitatione laim dada tu. Legem quippe diuertis locutionum inridis Suarietate verbo tu in omnibus disputationibus suis volui intelligi gratia, ut scille et a domino deo adiutor tu pcognitionis habeamus, quo ea qux fui eda sunt non erimus: no inspirationem dilectionis,ut cognita sancto
amore saciamus, quae propria gratia est. Nam scientia legis sine charitate inflat, non aedificat, secundum eundem Apostolum arertissime dicentem, Scientia inflat, i. ore. charitas viro ae lineat. Quae sententia similis est ei qua dictum est, Litera occidit,spiritus autem vivificat Qua- .cet,le est enim scientia instat. tale est litera occidit. Et quale est. charita aedificat: tale est spiritus vi uincat, quia
charitas dei di filio est in cordibis nostris per spiritum sanctu, qui datus est nobis. Cognitio itaque legis facit
superbum praeuaricatorem per donum autem charitati, delectat legis esse factorem. Non ergo legem euacuannis per fidem, sed legem statuimus, quae terrendo ducit ad fidZ ideo quippe lex iram operatur, ut territo atque conuerso ad iustitiam legis insolendam, dei misericordiam gratia largiatur per lesum Christum d minum nostrum, qui est dei sapientia, de qua scriptum est, Legem de misericordiam in lingua portat: legem, qua terreat: miserieordiam, qua subueniat: legem per seruum, misericordiam per seipsum. Lenem tanquam
400쪽
in baculo, que misit Helisaeus ad filium viduae suscitan-G dum S non resurrexit. Si enim data esset lex, quae poccalae s. set v iudicare. omnino ex lege esset iustitia. Misericordiam vero tanquam in ipso Helisco, qui figuram Christi gerens mortuo uiuifieando magni sacramenti velut noui testamenti signifieatione eoniunctus est. Item '. quosi aduersus Maniel os laudit liberum arbitrium, adhibentes propheticum testimonium.Si volueritis de
audieritis me.quae bona sunt terrae comedetis: si autem nolueritis & non audieritis me gladius vos consumet:
quid eis hoc erodestimandoquidem non tam contra
Manichaeos uisendunt,quam contra catholicos extollunt liberum arbitrium. Sic enim volui intelligi quod dictum est. si volueritis S audieritis me:tiquam in ipsa praecedente voluntate sit cεsequentis meritum gratiae ac sic gratia iam non sit gratia, quae no est gratuita, cum redditur debita Si autem ite intelligeret quod di, in est ii volueritis ut etia ipsam bonam voluntatem illum praeparare confiterentur, de quo scriptis est Prae
paratur voluntas a domino et tanquam catholici uter
id tur hoe testimonio,& no talum haeresin veterem Manichaeorum vinceret , sed nouam Pelagianorum contererent. Mid eis prodest, quod in laude ipsus liberi' arbitr i gratiam dicut adiuuare uniuscuiusque bonum propositu Hoe sine scrupulo acciperetur catholice dictum si non in bono proposito meritum ponerent, cui merito iam merces secundum debitum no secundum gratiam redderetur, sed intelligerent & eonfiterentur etiam ipsum bonum propositum quod consequens adiuuat gratia non esse potuisse in homine, ii non praecederet gratia momodo enim est hominis bonum propositum sine iniserante prius domino, cum ipsa sit bomna voluntas, quae praeparatur a deo od autem cum dixissent gratiam quoque adiuuare uniuscuius iae pro eositum bonis,mox addiderunt. non tamen relumnii pudium virtutis immittere:posset bene intelligi, ii non
ab istis quorum sensus notus est, diceretur. R eluctantieni prius aditus diuinae vocationis ipsa dei gratia pro- euratur, ae deinde in illo iam non reluctante spiritus v irtutis accenditur.veruntamen in omnibus qua quisque agit secundum deum, misericordia eius praeuenit eum. od isti nolunt quia non ei se eatholiei, sed pelagiam volunt. Multum enim delectat impietatem su- I perbam, ut etiam id quod cogitur confiteri a domino datum . non sibi donatum videatur esse, sed redditum.
vi ilicet filii perditionis non promistionis ipsi credi. tur se bonos fecisse, & deus iam bonis a seipsis essectis.
pi o isto eorum opere debitum praemium reddidisse. ita nanq. illis tumor ipse aures cordis obstruxit, ut no aut .car. . diant, Quid enim habes quod non accepisti Non au-I. .is. diant Sine me nihil potestis facere.Non audiant Cha-
. Io T. . ritas ex deo est. Non audiant, Deus partitus est mensii
tam fidei. Non audiant Spiritus ubi vult spirat: Et qui spiritu dei aguntur hi filii sunt dei. No audiant,Nemo potest venire ad me nisi fuerit ei datum a patre meo. Iaana. No audiant quod Esdras scribit. Benedictus est domi-3. D. M i. nus patrum nostrorum, qui hoc dedit in cor regis elarificare domum suam quae est in Hierusalem. Non au-Π--P, quod per Hieremiam dieit dominus, Et timorem
meum dabo in cor eorum ut a me non reeedant,ct ubi stabo eos ut bonos eos iacia. Maxime si illud per Ete-ehielem Prophetam ubi prorsus deus ostendit nullis se hominu bonis meritis prouocari ut eos bonos faciat, id est obedientes madatis suis, sed potius haec eis retribuere bona Pro malis, Propter seipsum hoc faciedo, nopropter illos. Ait enim. Haee dicit dominus deus. Ego Rfaciam domus Israel, sed propter nome meum sanctu, res imquod profanastis in gentibus quo iturastis illiue,&sanctificabo nome meum magnum. quod profanatum est
in gelibus, Syrofanastis in medio eoru, ct scient gentes quia ego uim dominus, dicit Adonat dominus, cusanctificatus fuero in vobis ante oculos eorum S accupiam vos de gentibus. & congregabo vos ex omnibus terris,& inducam vos in terram vesim m. & aspergani super vos aquam mundam, ct mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris S mu dabo vos,& dabo v bis cor nouum. & spiritu nouum dabo in vobis, S ai feretur cor lapideu de carne vestra, & dabo vobis cor carneum, S spiritum meum dabo vobis a faciam ut in
histificationibus meis ambuletis, S iudicia mea obseruetis & faciatis. Et post aliquanta per eunde ipsum Pr phetam, No propter vos, inquit ego ficio dicit dominus deus, notum sit vobis. Confundimini & erubescite deviis vestris domus Israel. Haec dicit dominus deus, in die quo munda uero vos ab omnibus iniquitatibus
vastris, constituain ciuitates& aedificabuntur dcserta, ct terra exterminata praeparabitur, pro eo qu/d extero Lminata est ante oculos omnis praetereuntis. Et dicent, Terra illa exterminata est facta est scut hort' volupta tis. S ciuitates desertae ct exterminatae & effossae munitae sederat. Et scient gentes quae n lite relictae fuerint in circuitu vestro quia ego dominus aedis caui destructas, planta usque exterminatas. Ego dominus locutus
sum S feei. Hae dicit dominus, Adhue hoe inquiram
domui Israel ut faciam eis Multiplicabo eos sicut oves homines scutoues sanctas, sicut oves Hierusale in dirabus festis eius. Sie erunt diuitates illae desolatae plenae ovibus hominum. S scire quia ego dominus. Quid reniantit pelli morticinae unde possit inflari, & d igne tur quando gloriatur in domino gloriari id ei re- -rt'. mansi quando quicquid dixerit se fecisse, ut eo prac
dente hominis merito ab homine exorto deus subsequenter faciat.quod dignus est homo:respondetur, reclamatur, contradicitur. Ego facio, sed propter nomen meum sanctum, non propter vos ego facio. dicit dominus deus, Nihil sie euertit Pelagianos, dicentes eratiam dei secundum merita nostra dari. Quod quidem
ipse Pelagius etsi non corrigendo, tamen Orientales
iudices timendo damnauit. Nihil se evertit hominum Mi risumptionem dicentium, nos facimus ut mereamur eum quibus faciat deus. Respondet vobis non Pela- eius sed ipse dominus, Ego Deio, ct non Propter vos, sed propter nomen meum sanctum. Quia enim potestis facere boni de corde non bono ut autem habeatis cor bonu Habo inquit,vobis cor nouum,& spiritum meum dabo vobis. Nunquid potestis dicere, prius ambulavimus in iustificationibus eius, ct iudiciu eius obseruauimus& fecimus ut digni eiIemus quibus gratui suam daret Quid enim boni faceretis homines mali Et quomodo ista bona iaceretis, nisi boni ei litis Vt autem homines sint boni quis facit, nisi ille qui dixit. Vi stabo eos, ut eos bonos faciam 3 Et qui dixit, Spiritum meum dabo vobis, S facta ut in iustificationibus meis ambuletis, ct iudicia mea observetis Si aetatis ita ne
nondum euigilatis Non auditis. Faciam ut ambuletis, faciam ut observetis postremo faciam vinciatis Quid adhue vos inflatis Nos quidem ambulamus,verum est, nos obseruamus, nos facimus, sed ille facit ut ambule mus,ut observemus,ut fictain us. Haec est gratia dei binos faciens nos, Haec misericordia eius praeuenies nos.