장음표시 사용
451쪽
A qui, magna res est,adhue paulisper ausculta. Ecce ea de commemoro quae ipse iudit . Si gentilis qui non vivit ex fide, nudum operuerit periclitantem liberauerit, aegri vulnera fouerit,diuitias hone istae amicitiai inpen-
derit, ad testimonium falsum nee tormentis potuerit impelli, quaero abs te, utrum haec opera bona bene faciat, an male Si enim quanuis bona, male tamen facit, negare non potes eum peccare, qui male quodlibet saeit. Sed quia eum non vis cum facit ista peccare profi cto dicturus es,& bona facit.& bene. Fructus ergo bo- Imr- nos iacit arbor mala quod fieri non posse veritas dicit.
Noli praecipitare sententiam. diligeser considera quid
te respondere conueniat. An dicis hominem infidelem arborem bonam Platat ergo deo.NN: enim bono potest non placere quod bonum est. Et ubi erit quod scri-ritiam. ptu es , Sine fide impossibile est deo plaeere An reso debis,non inquantum infidelis est, sed inquantum timmo est arbor bona est De quo ergo dominus ait, Non potest arbor mala bonos fructus facere: quadoquidem
. qui ctique erit,aut homo aut angelus erit. Sed si nomo, inquantum homo est, arbor bona est: prosecto & ang B lus inquantum angelus, arbor bona est. Haec enim dei sunt opera qui naturaru conditor est bonarum. Ac perhoe nulla erit arbor mala, te qua dictum est quod non
possit facere Mactus bonos. is infidelis ita infideliter sapiat Non itaque inquantum homo est, quod est
opus dei,sed in uanii, malae voluntatis est, quisque artabor mala est, ct bonos fructus facere non potest. vide
itaque virum infidelem volutatem audeas bonam di cere voluntatem. Sed forte dicturus es Misericors voluntas bona ei Recte istud diceretur. ii queadmodum fides Christi id est,fides qui per dilectionem operatur.
semper est bona ita misericordia semper esset bona. Si autem reperitur se misericordia mala,qua persona pauperis aeeipitur in iudicio, propter quam postremo rexi . c. s. Saul meruit a domino utique iniseri eorde danari quia contra eius praeceptum captiuo regi per humanum p percit affectum, attentius cogita, ne forte misericordia
bona non lit. iiiii quae huius bonae fidei fuerit. Imo responde ut hoe sine dubitatione perspicias virum bona misericordiam existimes infidelem. Porro ii vitium est male misereri, proculdubio vitium est infideliter mi-c sereri. Wod si S ipsa per seipsa in naturali compassim
ne opus est bonum .etiam isto bono male utitur qui infideliter utitur, ae hoe bonum male ficit, qui infidelibter facit:qui autem male facit aliquid, profecto peccat. Ex fiuo collibitur, etiam ipsa bona opera qua iaciunt
in fiueles, no ipsorum esse,sed illius qui bene utitur in a. lis.lptarum autem ei se eeccata quibus & bona malefa-eiunt quia ea no fideli ted infideli, hoc est stulta Se noxia faeiunt voluntate: qualis voluntas nullo Christiano dubitante arbor est mala,quae facere non potest misi fluct' malos .id est sola peccata. Omne enim velis nolis, quod non est ex Ede peccatum est. Et ideo deus istas arbores non potest diligere: S si tales permanserint, di Gonit excidere,quia sine fide impossibile est placere. Sed ita hie immoror, quasi istas arbores no iam tu ipse steriles pronunciaueris. Quomodo igitur obsecro non
aut i aris in his disputationibus, aut deliras,qui sterilium mictus arborum laudas i utiq; aut nulli sunt, aut si mali sunt, lati land i non sunt: aut si fructus boni sunt, profecto steriles arbores non sunt. i mδ ct bonae sunt.quaium fructus boni sunt. & debent deo placere, cui boni arbores no possunt ni cylaeere et falsum s erit
mim etiod scriptu est, Sine fide impolii bjle est placere ed
ra responsurus es quid nisi vana Ego inquis .steriliter bo. D nos dixi homines qui non propter deum taciendo bona quae faciuiit, noli ab eo vita coiisse itiuntur aeternam.
Iustus ergo deus ae bonus, bonos est in mortem inlisu rus aeternam piget iam dicere quam multa te se iussitur insana talia sentientem talia dicentem, talia scribetem, in talibus me quod ii militer non dei piam velut censorie reprehendentem. Sed breuiter accipe ne tarte cum in rebus ipsis tantum erres quantum errari plurimum
potest, via ear tecti certare de verbis.Aut ergo intellii gequod ait dominus. Si oeulus tuus neqlia est,totum cor- Mate. pus tuum tenebrosum erit: si autem oculus tuus simplex est,totum corpus tuum lucidum erit. & huc oculum a-
noste in titionem, qua facit quisque quod tacit:& peroe disce eum qui non secit opera bona intentione fidei bonae . hoe et . eius quae per dilectionem operatur, Calais. totu quas corpus quod illis velut inebris operibus constat tenebrosum esse, hoc est. plenum nigredine peccatorum.Aut certe quoniam saltem concedis opera infi- delium, suae tibi eoru videmur bona, no tamen eos ad salutem sempiternam regnumq: perdueere,scito nos il-
lud bonum nominum dieere illam volutatem bonam. Lillud opus bonum, sine dei gratia, quae datur per unum mediatorem dei ct hominum, nemini posse conferri, per quod solum homo potest ad aeternum dei donum
regnum, perduci. Omnia proinde extera quae videntur inter homines habere aliquid laudis, videantur tibi virtutes verae .videatur opera bona ct sine ullo facta peccato. Quod ad menertinet, hoc selo. luia non ea facit voluntas bona. Voluntas quippe infidelis atq: impia mon est bona. Dieantur secudum te huiusmodi voluntates arbores bonae,sutaeit iuga apud leu steriles sunt.
ac perhoeno bonae. Sint inter homines fructuosae,inter quos sunt & bonae,re aut hore, te laudatore, si vis etiam plantator: dum tame illud velis nolis obtineam, uod amor mundi, quo tuisque amicus est huius muni non est a deo,amor li fruendi qui biiscunque creaturis sine amore creatoris, no est a deo. Amor autem dei
quo peruenitur ad deum, no est nisi i deo patre per te.
sum Christum eo spiritu sancto. Per huc amorem cre toris bene quisque utitur etia creaturis.Sine hoc amore creatoris . nullus quisqua bene utitur creaturis. Hoeergo amore opus est, ut bonu beatificum sit ae pudiei. p tia coniugalis, ut sit eius intentio quando utitur coni gis earne, no in voluptate libidinis, sed i volutate propagationis. Si aut e vicerit,& propter seipsam non prinpter filios propagados fieri aliquid extorserit, & volu- stas veniale peccatum si propter nuptias Christianas. Non autem dixi,quod intereositis aliis ex libro meo cis IIII. lvet bis me dixisse dixisti, ideo lilios esse sub diaboli potestate, quia de corporu commixtione nasci tur. Aliud est enim dicere, de corporum commixtione nascutur: aliud quia de corporum commixtione nascuntur. Naautem ibi eausa mali est, quia de corporii commixtione nascutur. Neque enim etiam si natura humana primorum hominum peccato vitiata no esset, possent filii nisi de corporis commixtione generari. Sed ideo sub dia. lboli potestate sunt, qui de eorporum commixtione nascuntur antequa per spiritum renaseantur quia per illi
naseu tur concupis tiam, qua caro concupiscit aduer- Ca. t. istis spiritum.& aduersum se cogit coii cupiscere spiritu. l x pugna boni & mali nulla esset si nemo peeeaiset. Sicut autem ante hominis iniquitate nulla erat,ita post infirmitatem nulla erit. Sed alia rursus mea vcrba rproponis,& copiosissime disputas quoniam ex impati. Q
452쪽
G bin bonis compositi sunt iis, animum corpori debere Sali ' in dominari. morum alterum nobis cum diis alterum traledic cum beluis eo memoras esse eomune. Et ideo id quod ii sis. est melius id est animi, virtute pr(ditum dicis & membris corporis bene &cupiditatibus imperare. Nec consideras quod cupiditatibus non sic imperatur ut membris. Cupiditates enim malae sunt. xias ratione fraenamus contra quas mente pugnamus. Membra vero b na sunt,quae voluntatis movemus arbitrio exceptis genitalibus, quantiis S ipsa ex dei opere bona sint. ideo pudenda dicuntur, quia plus in eis mouendis potestatis habet libido quam ratio. ae tamen non sinimus per ira re quo prouocat ipsa commotio. mem- , - bra extera facili tenemus imperio. Quando autem ma---tris lautitur homo membris bonis, nisi qua lo cosemit eis malim quae in nobis habitant cupiditatibus malis in quibus li- - . bido prae caeteris turpis eu cui nisi resistatur, horrenda immunda committit. o malo bene non utitur nisi
sola pudicitia coniugalis .i qe autem libido ideo mala
non est in beluis, quoniam non repugnat rationi qua id carent. Cur autem non creditis, hominibus in paradiso constitutis ante peccatum diuinitus potuisse concedivi tra suilla motione S coniunctione vel commixtione membrorum sine ulla libidine filios procrearet: aut in eis saltem libido talis esset, cuius motus nec praecederet nec excederet voluntate An vobis libido parum
est, quia placer, niti S talis placeat, quae nolentes etiam repugnantesque id licitet De qua Pelagiani quidem etiam litibus gloriatur tanqua de aliquo bono, sed eam sancti gemitibus constentur, ut liberemur a malo.cq VI. Rideda coir tale me dixisse caluntaris, alios reos ex bono, alios sanctos ex malo opere . quonia dixi nuptiaru bonum homines infideles infideliter utendo in inalis peccatum, couertere. eos modo coeupiscentiae malum conuertere fidelium nuptias in usum iustitiae. Ac per hoc non dixi alios reos ex opere bono, sed ex opere malo, quo male utuntur bonis. Nec alios sanctos ex opere malo,sed ex opere bono, o bene ututur malis. Si non vis intelligere, aut si te fingis non intclligere, noli obstrepere volentibus & valla ibus intelligere. et VII. Si aliquis malus condi posset. inquis. nunquam in
bonum ablutione transiret. Eo modo diceres corpust quod mortale eo litum est, fieri immortale non posse: S tamen ut illud ita S hoe filium diceres. Non enim deus malum condidit,cum hominem codidit: sed bo ni, quod ipse condidit, malum trahit ex peccato, quod ipse non condidit: ct sanat hoc malum quod ipse non
condidit, in bono quod condidit. Cum autem nos nodicamus daemones institutile connubium nec sentina leni sexus utriusque mixtionem, nee diabolicum opus esse causa generandi conciabitum contusum suoniam hae omnia deus instituit,& posIent esse ii ne cocupisce, tisnrato, si vulnus prcuaricationis unde sequeretur diu cordia carnis S spiritus inflictum non filiis et a diabo lo: nbnne te respicis, S de tua garrula loquacitate, qua inania fabulatus es. erubescis, quδd scilieet deprehendant daemones in concubitu coniugatos, ct i aquam in sua operatione deprehensos,non sinant generare filios regeneratione liber ados Quas diabolus si quod vellet faceret. non ipsos maiores impios adhuc in eiusdedia boli politos potestate quando cognosceret disponere fieri Christianos coiinuo sutacaret. No est ergo consequens, ut parentibus regenerandos generantibus, ct propter hoc concumbentibus daemones minaciter aeterribiliter coruradicant, sicut tibi ipse confingis:quia per vulnus a diabolo inflictum in quo claudicat genus ichim anum,aliquid create deo gignitur quod ex Adams transscratur au Christum: eum legio daemonum nec porcos in potestate habere potuerit, nis petetibus per- mitteret Christus: & nouerit et a de ipsis quas eum sicere permittit,diaboli persecutioni by coronas suscita.
re martyribus, utens bene omni genere malorum ad
utilitatem bonorum. Sed in illis quoque coiugibus, qui
filiorum regenerationem vel non cogitant, vel etiam detestatur bonum opus est nuptiarum generandi causa commixtio legitima sexuum,cuius operis ictus est. ordinata susceptio filioris quatiuis eo bono male utantur.& in eo peccent, quod de impia vel propagada vel
Ppagata prole gloriatur. Homines enim qualibet peccati contagione vel pereerratione polluti, inquantum homines tiant bonum sunt ct ideo boni, est ut nascantur quia bonum sunt. Nec tame ut gignantur,ideo adulteria vel quaeque stupra facienda sunt, ad quam not.
absurditate in putas posse compelli,quia nuptias de ma- lo libidinis, bonum prolis dicimus operari. Sed nullol modo ex hac nostravera rectaque sentemia illud rer- uersum falsam sconficitur Neque enim quia dominus Lait Facite vobis amicos de mammona iniquitatis ideo adhue addere iniquitatem debemus, de furta rapinaspi comittere,ut plures pauperes sanctos misericordia la stiore pascamus. Sicut ergo de mammona iniquitatis Leiedi sunt amici, ut recipiant in tabernacula aeterna:
ita eoiugibus de plaga piceati originalis gigne di sunt
filii qui in vitam regeneremur aeternam. Et quemadmodum furta fraudes, depraedationes adiiciendae non sunt, ut per iniquitates aucta pecunia plures amici iusti inopes comparetur:se adulteria, stupra, fornicationes malo cum quo nati sumus ad deda non sunt, unde fili illumeros ore stirpe nascantur. Aliud quippe est malo bene v ti, quod iam inerat:& aliud est malum per cir re quod non erat . illud enim est de malo tracto ex phrentibus voluntarium bonum facere: hoc vero est mas luna a parilibus tractum aliis malis iam propriis & vo- lotariis augere. Sane interest sugd mamillona iniquitatis cum laude indigentibus erogatur: carnalis autem concuti scentia laudabilius continentiae virtute fraen tur quam fructibus impenditur nuptiaru.Tam magnuest enim malum eius. ut eo non vii, quam bene vii sit Mi melius. Alia deinde mea verba proponis,ct multum
aduersus ea nihil dicis, replicans quae clam quae superi s re disputatione consumpta sunt ae si de ego repet s re velim, quis erit finis Hirier quae dieis etiam illud ve strum contra Christi gratiam, saepe a vobis inaniter di ctum quod scilicet appellatione gratiae bonos fieri ho
mines fatali necesiit a te dicamus, cu vobis ora obstrua S linguas premant. lui loqui nondum valent.Cum Gnim loquacissime laboretis astruere ac psuadere, quod Pelagius in Palaestinoru Episcoporu cognitione damnauit, gratiam dei secundum merita nostra dari, nullata me merita potestis asserere paruulorum, per qua dis cernamur, qui eorum in dei filios adoptatur ab eis quis ne huius gratiae consecutione moriuntur. Calumniaris inedicere nihil studii expectari ab humana volun- . tate debere,contra illud mage licum quo ait dominus. Petite S aecipietis: quaerite & inuenietis: pulsate de aperiarur.
l rietur vobis: Omnis enim qui petit,accipit,3 qui qua l rit , inuenit ,&pulsanti aperietur. ibi enim vos, ut vi s deo ponere iam coepistis merita gratiam praee dentia i quod est petere, quaerere pulsare, ut his meritis debita ii lareddatur ae se gratia inaniter nuncupetur, tanqu/i
453쪽
A gratis nulla praecesserit, ct cor tetigerit, ut beati heum
bonii peteretur a deo, ut quaereretur deus ,ut pulsaretur via. ad deum frustras sit scriptum. Misericordia eius prca ueniet me. Frustra etiam nos pro inimicis nostris iubeat orare, si non ela eius auersa & aduersa corda eo n- uertere. Sed ponis apostolicum testimonium, S ab eo pulsantibus aperiri, qui omnes homines vult sal uos fieri. ct in agnitionem veritatis venire, ut videlicet intelligamus docentibus vobis ideo no omnes sal uos fieri.&in agnitionem veritatis venire quia ipsi nilunt petere cum deus velit dare: nolunt quaerere, cum deus velit ostiae remolunt pulsare, cum deus velit ape
rire. Sed hune sensum vestrum infantes illi ipsa sua ta
ei turnitate conuincunt,qui nec petunt, nec qu rut,nec pulsant imo etiam ei, baptitamur reclamat, respuunt, reluctantur,& accipiunt tamen de inueniunt pulsant de
aperitur eis S intrant in re sinum dei, , bi fit eis derni talis salus de agnitio veritatis, longe pluribus infantib' in istam gratiam non adoptatis ab eo , qui vult omnes homine, salvos seri , ct in agnitionem veritatis venire. Quibus dicere non potest: volui ct noluisti . quia ii voluisset quis eorum qui non tu habent voluntatis suaen arbitrium voluntati eius omnipotentis, in restitiisei Cur ergo non se accipimus quod dictum eii Qui omnes vult homines saluos fieri, de in agnitionem veritatis venire.quomodo de illud accipimus quod idem di xit Apostolus Per v nius iustificat ionem in omnes homines ad iustificationem vitae Hos enim omnes vultdeus saluos fieri, de in agnitionem veritatis venire, in quos omnes per unius iustificationem gratia peruenit
ad iustificationem vitae, ne dicatur vobis. Si dea vult
omnes homines saluos fieri, de in agnitionem veritatis venit e,sed ideo no veniunt quia ipsi noli inti cur tot
milia paruulor uni, qui non percepto baptismate moriuntur no veniunt in regnum dei, ubi certa est agni.
ito veritati Nunquid aut homines non sunt, ut non pirtineam ad id quod dictum est, omnes homines inutaliquis poterit dicere, deus quidem vult, sed i pii nolui, qui nondum velle seu nolle ista nouerunt quando nec ii qui patituli baptitantur atque moriuntur, Sper illa gratiam ad agnitionem veritatis quae in regno dei est, eeriissimam veniunt, ideo veniunt, quia ipsi renouiri Christi baptismate voluerunt Cum ergo nec illi propterea no bapti tentur, quia nolueruta nec isti propte Cea baptirentur. quia volunt: cur deus qui vult omnes homines saluos neri,in agnitionem veritatis veni re, tam multos in regnum suum, ubi est certa veritatis agnitio, qui nullo ei relistulit voluntatis arbitr:o. pati- ii tur non venire Nili sorte dicturus es,ideo paruulos nos in eorum numero deputandos, quos deus omnes vultis saluos fieri . quia ea Llute quae hie intelligenda est saluit ii sunt ipsi. nihil trahentes omnino peccati. Atque ita te i ii imolerabilior sequetur absurditas isto enim modo bran euol iorem facis deum omnibus impiissimis a see-
Ieratissimi, hominibus, quam innocesissimis S puri l simis ab omni labe peccati. Quandoquidem illos qui alvult eos omnes saluos fieri, uit etiani in ira re in regnusuum. Hoe est enim illis consequens ii salui fuerant: sed
qui nolunt ipsi tibi obsum .immensum vero numerum paruulo ium, qui ii ne baptismate moriuntur,suo regno adit ei non vult quos ne l. vlla peccata sicut putata, im-lpediunt. & quod nullus ambigit,eius rei istere volutati j
contraria voluntate non possum. Sic fit, ut esse Chri- stianos omnes velit quorum multi nolunt: non omnes veliti ora est nemo qui nolit Quod abhorret avrio. i i
Noui dominus qui sunt eius: de in eorum salute atque
in suum regnum introductione certa est volutas eius. DSie ergo debet intelligi quod dictuni est, Omnes homines vult venire, quemadmodum intelligitur quod dictum est, per unius iustificationem in omnes homi nes ad iustificationem vitae. Quod apostoli eunuestimonium si eo modo intelligedum putas, ut dicas omnes positos esse pro multis. qui iustificamur in Christo, multi quippe alij non vivificantur in Christo: R spondebitur tibi, se etiam illi e ubi dictum est, omnes
homines vult salvos fieri, de in agnitione veritatis v nire , omnes positos esse pro multis,quos ad istam gratiam vult venire. Quod multo conuenientius propter
hoe intelligitur dictum, quia nemo venit nisi que u nire ipse voluerit. Nemo potest venire ad me, inquit filius, nisi pater qui milit me. traxerit eum. Et, Nemo potest venire ad me, nisi fuerit ei datum a patre meo. Omnes ergo qui salui fiunt, ct in agnitionem veniunt
veritatis eo volente salui fiunt, eo volete veni ut . Quia et ii nondum scut paruuli utuntur volutatis arbitrio,
eo volente regenerantur, quo creante generam. Et qui iam vitantur voluntatis arbitrio, nisi eo volente aeta uenient ea quo praeparatur voluntas, velle no possunt. Eubi ii dixeris mihi, Cur ergo non conuertit omnium nolentium voluntates respodebo, Cur no omnes m rituros adoptat lauacro regenerationis infantes, quorum adhuc nullas, de ideo nec contrarias inuenit v
luntates 3 Si hoc profundius esse perspicis quana vi abs te valeat imi eniri, utrique nostrum profundum sit, cur de in maioribus de in minoribus deus velit alteri.& n lit alteri subuenire: dum tamen certum de immobile teneamus, non esse iniquitatem apud deum qua quen- qualia sne malis meritis damnet: de eisse bonitate apud deum , qua multos sine bonis meritis liberet, demonstrans in eis quos damnat, quid omnibus debeatur: ut hine discatu quos liberat, quae tibi poena debita relax tur, de quae indebita gratia condonetur. Haec ut Christianis eordibus conuenit cogitare nescitis, de vos p tius secundum vestram sententiam fato ista dieii is fiori. vestra qui pee no nostra sentetia est, fato fieri quod merito non fit. Et ne secundum istam definitionem si to fiant hominibus, si meritis non fiant,quicunq; fiunt, ideo merita vel bona vel mala quStum potestis asseritis, ne fatum si consequens, si merit a negaretis. Ac perhoe dicitur vobis, si ea quae nullis meritis praestantur Fhominibus , fato fieri iam nee hest, ct ideo merita astruenda sunt, ne fatum sit consequens, si merita non sunt: fato baptirantur, fato intrant in regnum dei pa uuli quorum bona merita nulla sunt. Et rursus, Fato nobapti tantur , fato non intrant in regnum dei paruuli, qtioris mala merita nulla sunt. Ecce pusilli qui fari ne
queunt, vos potius affertores fati esse conuincunt. Nos autem cum vitiatae originis mala merita esse dicamus, gratia dicimus intrare paruulum in regnum dei, quoniam bonus est deus: a: alium merito non intrare qumniam iustus est deus: de in neutro esse fatum, quoniam
quod vult faeit deus. Sed cum sciamus ab eo culmis ricordiam ili iudicium fideli voce cantamus, istum so leundum iudicium damnari. illum secundum miseri. cordiam liberari: cur istum potius quam illu damnet aut liberet,nos qui sumus Sui respondeamus deo Nu- uid dicit figmentum ei se qui finxit, quare me se fictilii An non habet potestatem figulus luti ex eadem massa originis vitiatae atque damnatae facere aliud vas in honorem se dum misericordiam, de aliud in condi
454쪽
G tumeliam se dum iudicium deo non utrunci: in hi
norem, ne hoc meruisse se existimet tanquam ineo pata natura. ideo non utrunque in columeliann ut iudicio superexultet inisericordia: Ac per hoc nec tam-uatus ex debito de supplicio iuste queritur: nee liber tus gratis, de merito uipei be gloriatur, sed potius humiliter gratias agit, quando in illo a quo debitum exigitur, quid in eadem causa tibi donetur agnoscit. Aia eiris me in alio libro meo dixisse . negxri liberum arbi trium ii gratia comendeturiae iterum negati gratiam
si liberum commendetur arbitrium calumniaris. Non
hoc a me dictum est, sed propter ipsius quaestionis dii
seultatem videri hoc potest dictum esse de putari. Non est multum ut ipsa verba mea ponam, unde videant
qui lia e legunt. quemadmodum scriptis meis insidie
ris, , qua conscientia vel tardis vel ignaris eordibus abutaris,ut ideo te existiment respodere, quia non vis tacere . In nouissimis enim partibus primi libri mei ad sanctum Pinianum, cuius est titulus,De gratia dei contia dei. -- tra Pelagium: ista,inquam quaestio ubi de arbitrio v ira Pelagia luntatis&dei gratia disputatur ita est ad discernere t q. r. dum di incitis, ut quando defenditur liberum arbitrii, H negari dei gratia videatur: quando autem asseritur dei gratia,liberum arbitrium putetur auferri.& catera. Tu autem vir honestus&verax, abstulisti verba quae dixi,
S dixisti quod ipse finxisti. oenim dixi, istam quaestionem addiscernendum et Iedlinei lem, non autem dixi non posse discerni. Multo minus ergo dicerem, quod me dixisse mentiris, negari liberum arbitrium,
si gratia commendetur: ct negari gratiam , si liberii mi coin medetur arbitrium. Rediae vel ba mea.& vane et calumnia tua. Repone suis locis bi dixi, videatur ubi dixi, pittetur, ut appareat de re tanta quibus abs te fraudibus disputetur. Non dixi negari gratiam. sed ut negari gratia videatur. Non dixi necari arbitrium liberii vel auferri, sed dixi ut putetur auferri. Et promittis edlibri ipsi ventilari coeperim, quia abs te illa sententia rami mearum & nudabitur S confodietur in pietas. Quis no expectet sapientiam disseremis, qui fidem cognouerit inritentis id est aute quod loqueris nihil pertinere ad laudem gratiae si id donet suis quod peccata impiis largiuntur Propter pudicitiam scilicet c iugalem . quam tibi habere videntur S impii. Homo
contentiose virtus donatur vera per gratiam, non quael vocatur.& non est. vi quid autem pudicitiam S irginitatem quati eiusdem generis iungis Pudicitia est res
dicitia et animi virgii altas corporis.Denique illa integra inani.mo permanente, potest ista de corpore , io trier auferari Et cum ista integra manet corpori potest illa in aniamo lasciuiae volutate corrumet. Propter quod ego no. dixi verum coiugium, siue viduitas, liue virginitas, sed vera pudicitia, liue coniugaliis siue vidualis,sive virginalis,dicenda non est, nisi quae verae fidei mancipatur. Coniuges enim S uiduq ct virgines possunt esse, pii
ae non esse. ii contaminata voluntate moechamur, ii
spiritu impuro stupra perpetranda decernunt. In 'ni
bus tamen veram pudicitiam dicis esse, etiam is animo fornicentur quod facere omnes impios eloquia diuina testantur. Quis autem nostris dicit coniugalium membrorum malum esse consertum, in quo nuptiae bene v-riantur ad propagandos filios cocupiscetiae malo Quae concupiscentia malum non esset, si sola generandi causi ad licitum concubitum moueretur. Nunc vero cum
misistit coniugalis pudicitia, limes cst mali, ct ideo
bonum est . unae non crimen eius, sicut calvivinando loqueris, inpunitum fit per religione . quia nulli is est, 'criminis, uando per fidei bonum bene vitior libidinis malo. Neque hie dici potest visuras: Faciamus in ala ut veniant bona: quia ex nulla sui parte malum sunt nuptiae. Non enim earum malum est, quod in homini, bus quos parentes gignunt, non fecerunt, sed inuenerunt .lia primis autem coniugibus , qui ex nullis parentibus nati sunt per peccatum accidit carnalis concis pi- scentiae discordiosum malum, quo nuptiae bene vi ere- tur, non per ipsas nuptias, unde merito damnarentur.
id ergo qucris,utrii in coniugibus Christiani, con-
uentum , oluptatem pudicitiam an impudicii iam no- iminem Ecce respondeo, no ipsa nominatur pudicitia,
sed eius mali usus bonus. quo su bono fit ut illud ma tum nec impudicii ia dici ros,it. linpudicitia est enim eiusdem mali usus paniciosus: sicut pudicitia virginalis maeiusdem mali usus nullus. Salua igitur pudicitia coniu- O pu iagali malum de malo nascendo trahitur, quod renasce- ti viro
do purgetur.Sed si propter hoe, inquis, libidinis in alii V.
etiam de coiugibus Christianis proles criminosa profertur, sequitur ut pudicitia virginalia si falicitatis ita latrix . Et quia in impiis inii enitur, inquis, antecellunt ic fideles pudicitiae virtute sublimes Christianis libidia L nis tabe pollutis. Non est ita ut dicis, multum talleris. Nee libidinis enim tabe polluuntur, qui libidine bene ivtuntur, quantiis generem libidinis labe pollutos . re ideo regenerandos . Nec in impiis inuenitur pudicitia virginalis, quan uis inueniatur virginitas carnis, quia ivera pudicitia no potest haberi' in animo fornicante Ac pre hoe non anteponitur virginale bonum impioriam, bono conitigali fidelium. Sed coniuges bene , cetes malo anteponuntur virginibus male utentibus bono . Et ideo cum iideles coiugati bene utuntui malo libidinis non apud eos ut calumniaris propter fide ex e
citur impunitas criniinis , sed in eis propter fidem ve-r.m non falsa virtus cst eastitatis. Qiu autem ad nos pertinet,quia Manichcos dicere a rinas ii quis homi ei dium conscientia formidante commiserit,icus est, quia timuit: ii autem aliquod facinus exultante perpetrauerit audacia velut credes se ex Ede iacere quod mari . se facit, euasit culpam Quod quidem nunquam audiui
dicere Manici,aeos. Sed quid ad nos. sue dieant, siue
etiam ipsis ealumnieris: cii in hoc catholica fides non dicat, quam tenemus,ct cuius te podere , rgemus i Nos enini ea quae videntur opera bona dicimus non esse 'vere bona sine fide . quoniam opera vere bona necet e
est deo placere, cui sine fide quia imposii bile est piae
re profecto quod vere opus cs bonum .sne fde ito p test esse . veruntamen illa opera quae apertasime in ala sunt, non facit fides, litae per dilectione operatur: quia o-aei. dilectio proxumi malum non operatur. Bona igitur eo A
piscentia naturalis, inquis,eruli escis enim diecte ea natis, aut cum intra modum situm tenetur inquis nulla mali acleersione turbatur. Quomodo tenetur intra modum suum qua ita te, quomodo tenetur. niti cum ei
resistitur FCur autem resistitur, nisi ne impliat deside ria mala Quomodo est igitur bona Venisti etiam Catin et lad vel ba illa libri mei ubi dixi. Nonne illi coniuges
primi, quorum nuptias benedixit dexi .dicens Ci cscite S multiplicamini. nudi erant, non contundcbantur Cur ergo ex illi, membris coiisutio post peccatum, ni i iura exiit it illi e indecens motus, quem nisi hominc spereassent, proculdubio nuptiae non habetes Haee xer- ba ni ea cum videre, secundum scripturas ita posita, ut
quicunque eundem locum libri Genescps it in uiae
455쪽
-- L i BARA gerit, approbet sine dubitatione quod dixi prolixa eo- traditandi disputatione multum sudasti, sed non linia cerasti. perstitisti quippe in sententia tua pratia .quiuis
meam rectam ipso experimento probares no abs te potuisse eonvelli. in qua tua contradictione praetereo gestus S iactationes tuas tanquam hominis anhelantis de peruenire quo nititur non valentis Sin nebulis tamen quas perturbatus offundit, se peruenisse fingentis . Sed necessarios articulos sermonis tui, quantum me adiuuat dominus, comprehendo atque cofringo, ut totum cordus victum iacere conspiciat, qui ct illa tua S hae
nostra perlegerit, praesertim quia illa quae abs te multis modis repetuntur, etiam a nobis saepe destructa sunt. Dieis hie inter extera, in hoc quod post peccatum pii mi homines erubescentes merebra illa in 'uthyx ea libido texerunt, inuenisse me unde per sua aer m deum aerea constituisse coniugia. Si ergo aerea essent coni si a sine libidine, aerea erunt te aut hore corpora,quando libido no erit. An istam libidine sic amatis, ut quomodo eam prius ante peccatum in paradiso positis, ita etiam resuscitatis corporibus ingeratis I EM autem no B dico. ut me dieere a stirmas, naturale non es le ii ne quo natura non est, sed dico naturale Upellari v triuin, sine
quo nune natura humana non nascitia r. qis tamen sic
instituta est ab initio. ideo, & hoc malui on ab illa
prima institutione naturae, sed a primi hominis mala voluntate origine ducit. Nec permanebit, sed aut dam- nabitur aut sanabitur. Senteni iam meam ei iniec in di- eis, qui ut molesti an uiuus . sic freto repraestat attritus, quasi verecunderis ut loqueris, vincendo me atterere, vel tanqua victiis ad loca ut dicis, coenosa coiugerim, exhorreas consequi atque perimere, uia videlicet parates disputationis tuae quibus atterendus vel perimedus
sum quoniam de pude dis loqui cogeris, velut quidam aedituus pudor tuus a v erborum sicut perhibes liberta te submouit. Quare non potius de bonis qiuae laudas, libere loqueri are no est de opere dei verborum libertas, ii eius intemerata perinan et dignitas, nee ali- . quid ibi egit peccatu, unde potius incuteret pudorem, re verborum comprimeret libertatem Sinon sunt inquis,nuptiae sine libidine S generaliter a vobis libi do damnatur damnatis S nupi ias. Posses dicere, quia damnabitur mors omnes damnados esse mortales. Si autem libido de eonnubio esset. profecto ante connu-Cbium vel priter connubium nulla esset.Non potest,in-
quis, dici morbus sine quo non est chnubium, quia potest siue eonnubium praeter peccatum. Morbus autem, inquis, ab Apostolo peccatum dicitur. Sed respodetur tibi, Non omnis morbus peccatum dicitur. Iste autem l morbus poena peccati est sine qua no potest esse humana natura, nouum ex omni parte sanata. Si autem pro
pterea libido malum non est, quia sine illa non fit nu.ptiarum bonum: econtrario nec corpus bonii est. quia sne illo non iit adulterii malum. Hoe autem falsiim est sic ergo de illud. Quis autem nescit coniugatis Apoia stolum praecepisse .ut sciret unusquisque eorum suum, vas possidere,hoc est.vxorem suam non in morbo d
siderit,sicut gentes qui ignorat deum Qui ergo de haere Apostolum legit, te negligit. Et non erubescis istum morbum, vel quod tu quantiis pudibundus fateris, ista libidinem introducere in paradisiani, de tribuere coniugibus ante peccatum l desine tu non in coeno abscinditus latitas, qui libidine carnis & sanguinis quasi paradisi flore roseo te coronas , Stanquam libenter talide erub eis. de laudas Oisid quod i
te tantum deliciat siqui, ut ita conlitemur di doce-nmus tanquam negemus superflua prolixitate sermonis probare coneris ibis enim negat futurum fuisse concubitum etiam si peccatum non praecessisset Sed futu. rus fuerat, sicut aliis membris, ita etia genitalibus, v oluntate motis, non libidine concitatis, aut certe etiam ipsa libidine, ut non vos de illa nimium contristemus, no qualis nunc est sed ad nutum voluntarium seruiente. verum vos pro suscepta vestra tam fideliter laboratis,ut vim patiamini, nisi eam qualis nune est ei iam in paradiso eoli et is, non ibi de peccato dicentes talem actam sed talem nullo peccante fuissem risuram cum qua in illa pace dimicaretur, aut ne dimicaretur quotienscunque surgeret expleretur. O sanctas paradisi delicias O frontem qualiumcuns Discoporum, O fidem
qualiumcunque castorum. 3ed volens ostendere non omnia quae teguntur, ex peccato erubescenda putari oportere, multum inhianter multa commemoras,
quae in nostro corpore naturaliter tecta sunt quas post peccatum tecta sint, sicut illi homines unde internos quaestio est quae ante peccatum nec pudenda nec tectanterit post peccatu pudenda texerunt. Balbus, inquis, Eapud Tullium cum Cotta vere diligenterque disseruit. Unde ob hoc pavea ponis, ut dicis, ut oneres pudorem meum, non ea ine intellexisse sub magisterio sacrae legis ad quorum notionem gentiles solo rationi, ductu peruenire potueriint:& ponis Balbi verba ex Ciceronis libro, per quae nos doceas quid senserint Stoici de ani malium mutorum masculini saetamininis dii tersitatibus, de partibus corporis genitalibus, de miris commiscen orum corporum libidinibus . iae tamen verba ves Tulliana vel cuiuslibet alterius antequam in te poneres,cautissime pr locul' es, quod ideo sub bestiarum occalione sexuum tangat ejectu, quia propter holnestatem hoe in hominis deseriptione praeteriit. Quid est propter honestatem 3 An in lexu hominis honestas
confunditur, bi deus tanquam in excelletiore natura dignius operatur Sed docuer ut te Stoici disputare de occultis, nee docuer ut embescere deIudendis. Adiungis deinde quomodo ipsum homine oratione depingat ut dicis. de quomodo disserat alui naturam stomacho esse subiectam quod cibi de potionis sit receptaculum : pulmones autem Se cor extrinsecus spiritu addu- eam: multa in aluo mirabiliter effecta, quae constarent ex neruis, Squod sit multiplex&tortuosa, arceat, de Feontineat. siue illud ridum iit siue humidum quod receperit, de caetera huiusmodi us p ad illud quemadmodum reliquiae cibi depellantur, tum astringentibiis se intestinis, tum relaxantibus. Cum ergo posset etiam in bestiis ista deseribere . cur inde ad hominem transitum
feeit.nisi quia ista pudenda no sunt: scut nee in bestiis
illa de sexuum genitalibus atque naturis, quae tamen inhoini ne pudenda sunt Ea cauta ut iis, qua primitus post peccatu foliis ficulneis adoperta sunt. Nam eum in d ieriptione humani corporis usque ad illa extrema ventilet qua cibi reliquiae depelluntur, Quemadmodum,
inquit, fiat haud sane di Selle dictu est:sed tamen praetereundum ne quid habeat iniucunditatis oratio. Non dixit consulionis vel ne quid pudediim habeat oratio, sed ne quid iniucunditatis. Alia sunt enim quae horrorem ingerunt sensibus . vel deformia sunt: alia quae pu- idorem mentibus etiam si formosa sint, quia illa ostendunt delectationem:eommoliri autem ista libidinem, vel libidine eo monentur. Quid igitur te adiuuant hcce i ita ipse, inquis.opifex noster nullum suae arti rit, i .
456쪽
G agnouit, ut vitalis nostra ta diligiter occuleret. Absit
plane ut artis suae tantus artifex ullum agnouerit erramen . Sed cur ista texerit, iam paulo superius ipse dixe sti. ne talicet vel intereant, vel horreant publieata. Illa
vero quae foliis ficulneis texerunt coniuges primi, nec interibam utique nee horrebant, quando nudi erant, ct non confundebantur. Et nunc pudicitiae cautio potius ne libeat, quam ne horreat illa species, e oriandem in imbrorum deuitat aspectum.Frustra igitur testimo
nio Stoicorum iuuandam putasti tuam esse susceptam, non sane illis amiram qui nullam particulam boni humani in corporis voluptate postierunt. Denique eleg
ruat in pecoribus potius quam in hominibus, quod tu ficis laudare libidines.Eorum quippe opinioni conuenienter ait quoda Ioeo Tullius, se no putare idem esse arietis 3d Publij Aphricani bonum. Qua magis sementia te oportuit admoneri,quid de humana libidine sentire deberes Sed si talibus literis ut aliquid a Min' placet,quia S in ipsis reperiuntur nonnulla vestigia veri tatis, interim quae ipse posuisti, nihil aduersus nos valere puto, quod iam debeas coiiteri. Vide nunc virum H ista quae dicam, non euertant assertionem tuam. in li-
bro tertio de Republica idem Tullius hominem dicit
non ut a matre, sed ut a nouerca natura editum in vitam, corpore & nudo S stabili, ct infirmo: animo autem anxio ad molestias, humili ad timores, molli ad labores prono ad libidines in quota me inciset tanquam
obrutus quidam diuinus ignis ingenii & mentis. Quid
ad haee dicis Non hoe aut horiste male vi utatum moribus dixit effectum, sed natura potius accusauit. Rem Ecclesi, is vidit, causam nesciuit. Latebat enim eum cur esset graci o. ue iugum super filios Adam a die exitus de ventre matris eorum usque in diem sepultur; in matrem omni ii, quia sacris literis no eruditus,ignorabat originale peecatum . Si autem de libidine quam defendis bene sentiret,no ei pronus in libidines animus displiceret. Sed si haec tanqualia minora bona defendis, in quq non debet a supernis animus inclinari non quia libido vitium est sed quia insimum bonis . a di manifestiora quae di-
. - cat in eodem ipso libro de Republica tertio , eum age , a a rei de causa imperandi,An non,inquit, cernimus opti-' mo euique dominatum ab ipsa natura cu summa viilitate iniimorum datum Cur igitur deus homini, ani mus imperat corpori, ratio libidini iracundias ct cae teris vitiosis eiusdem animi partib lamne salte m d
i eenie isto has quas bonas esse defendis, vitiosas partes animi confiteris Adhuc audi. Paula post enim, Sed Simperandi & seruiedi, inquit, sunt dissimilitudines cognoscendae. Nam ut animus corpori dicitur imperare,
dieii ut etiam libidini: sed corpori ut rex civibus suis, aut parens liberis: libidini autem, ut seruis dominus,
quo eam coercet de transit. Sic regium sic insperatoris, te magistratuum, se patrum, sic populo tu imperia ciuibus inciis, praesunt, ut corporibus animus. Domini autem seruos ita fatigant, ut optima pars animi, id est, sapientia eiusdem animi vitio as imbecillasque partes, ut libidines, ut iracundias, ut perturbationes cateras. HabEsne adhuc quod contra nos de secularium literarum authoribus garrias, Sed si contra Episcopos et quiorum diuinorii praeclarissimos tractatores, pro isto quem a te deus auertat errore qu siturus es quid dicas,
qu5ve modo illorum sanctitati resistas, quid tibi erit Tullius, ut non eum in hac sententia desipuisse ac delirasse contendas Tace ergo de illius generis libris, de noli nos inde aliquid contumeliose docere conari, ne quorum te inaniter subleuari credis . eorum test ni Tniis comprimaris. Quid autem de motu tamina
cuius de ipsam puduit inaniter argumentandum put sti Non viis tarmina motum iii bilem texit, sed cum . in eisdem membris tale aliquid sentiret occuli ius. vale vir senserat ambo texerunt.quod alterutrum viderm do in alterutrum commoti ambo senserunt,&vel nusquisque sibi. vel alter alteri erubuet ut . Sed loquens vana petis ut ignoscant ver ecundae aures,& congemiscant potitas,quim indignentur necessitati tuae. iare confunderis de dei operibus disputare Quare petis ut ignoscatur tibi 3 Nonne abs te veniae postulatio, etiam
est ipsa libidinis aecusatio 3 Sed si poterat inquis virile
membrum de antea moueri Chil ergo nouitatis inuraxit delictum. Poterat pland etiam antea moueri, sed noerat indecens, ut puderet quando id mouebat volui tis imperium, non caro concupiscens aduersus spirit c. In hoc enim extitit nouitas pudenda, quam defendit impudeter nouitas vestra. Nunquam vero ego motum genitalium reprehendi generaliter, quod iu dicis d dicatiue,sed illum motum reprehendi quem facit concupiscentia, quea caro concupiscit aduersus spiritum,
quam velut bonum cum defendat error tuus, ne si ioquemadmodum adueisiis illam velut aduersus mala
coclitis at spiritus tuus. Si in fructu ligni illius inquis, haec fruit libido, a deo facta esse monstratur, de per hoc bona quo is ipsa defenditur.Sed respondetur tibi Non in fructu ligni fuit libido ct id co bonum erat lignum: sed mala est inobedientia libidinis qui aduersus homi nis inobedientiam quam in ligno admisit, deo desere te surrexit. Absit enim ut deus de ligno bono euicunq;
aetati illorum hominum, quocunque tempore bene letum tale conferret, ut haberent in mimbris aduersa rium contra quem pudicitia dimicaret. Nouimus autem Ioannem Apostolum, non mundum istum, id est, coetu de terram ct omnia huc in eo substantialiter sunt
qui mundus iactus est a patre per filium, reprehendi
se cum diceret: omnia quae in triando sunt. concupiscentia carnis est, di concupiscentia oculorum, de ambitio seculi quae non est a patre sed ex mundo est. Nouimus haee, nolo nos doceas. Sed quam concupiscem
tiam carnis dixerit a patre non esse, tu volens e Pon
re luxuriam intelligenda m esse dixisti. Sed cum abstequcro,cui consentiatur ut sit luxuries,vel cui repugnetur ut no sit,tua tibi suscepta occurrit in faciem virum Madhue laudando tu videris, cui consentire luxuria est, cui repugnare continentia est . ubi miror si deliberas,
virum eam magis debeas cum luxuria x ituperare, quae ZR 'L st per eius assensum an eam laudare cum continentia,quc illi ingerit bellum. In quo bello pudicitia est victoria cominentiae S luxuria victoria cocupiscentiae. Tu autem iudex incorruptus atq; integer, cum laudes continentiam, vituperesque luxui iam: se tamen accipis personam concupiscentiae . quam tu videris cur ostendere timeas, ut eam non eri bescas cum sua laudare aduersaria, nec audeas cum sua vituperare victoria. Sed
abiit ut quilibet homo dei se te audiat vituperatorem luxuriae ut approbet concupiscemiae laudatorem:& ex tuo sermone arbitretur bonum, quod in seipso experitur malum. Denique qui concupiscemiam quam praue laudas, codigendo vicerit, luxuriam quam recte vituperas no habebit. Quomodo autem loanni Apost lo obtemperamus, s coci piscentiam carnis diligimus
Respondebis, non est ipsa quam laudo. Et quae illa est quam Ioannes dicit a ratre non esse t Luxuria, inquies.
457쪽
A Sed luxuriosi non erimus, nisi istam quam laudas con- piseentia diligamus.Ac per hoc, nolite diligere carnis concupiscentiam cum dicebat, luxuriosos nos esse nolebat . Ab hae igitur abs te laudata carnis concupi- seentia diligenda prohibemur, quando a luxuria prohibemur. Hae autem quam dili pere prohibemur,non est a patre. Duo enim bona quae a patre sunt, inter se pugnare non potiunt. Pugnant autem inter se continentia & eoncupis exitia. id horum a patre magis velis
esse,res nae. deo quas patiaris angustias faues quidem concupiscentis sed erubescis continentiae. Vineat pudor tuus, eo, vincatur error tuus. Cum igitur a phire iit continentia qua debellatur carnis concupiscentia sume a patre continentiam,cui recta fronte erubuisti, & vince concupiscentiam, quam peruerso ore lau-
r. i. d. i. Quinetiam putasti, omnium senseum voluptatem in auxilium conuocandam, tanquam voluptas genitaliu nec tanto patrono sibi sola sis inceret, niti sociarum euneus subueniret. Conseques enim existimas,
ut sensim videndi, audiendi, gustandi,olfaciendi, at stangendi, non a deo, sed a diabolo nobis lateamur esse collatum: si conces erimus eam concupis entiam car-B ni cui per continentiam repugnamus, no fuisse in paradiso ante peccatum, S ex illo accidisse peccato quod primum primo homini diabolus persuasit. Si e tenoras vel ignorare te fingis per quemlibet corporis tensum aliud esse sentiendi vivacitatem,vel viilitatem, vel ne-eessitatem, aliud sentiendi libidine. Vivacitas sentieni citissim di, lita magis alius , alius minus in ipsis eorporalibusia vicesia rebus pro earum modo atq; natura quod veru est per
Mac his cipit atque id a falso magis minusve discernit. viilitassentiendi est per quam corpori vitaei quam gerimus, ad aliquid approbandum vel improbandum, sumen
dum vel reiiciendum , appetendum vitandumve consulimus. Necessitas sentiendi est, quando sentibus nostris etiam quae nolumus ingeruntur. Libido aut e sentiendi est de qua nunc agimus, luc nos ad sentiendunt, siue cosentientes mente, siue repugnates, appetitu casenalis voluptatis impellit. Haec est contraria dilecti ni sapientia, hae virtutibus inimica. Hoc malo quantum attinet ad eius partem qua tibi sexus uterque miscetur bene utinatur nuptiae, cum coniuges procreant
filios per illi nihil, futut propter illa. Hanc si voluisses vel valuisses assenti edivivacitate, utilitate, necessib
C late disternere videres qua superfluo ta multa dixisses. Non enim ait dominus, Qisi viderit mulierem,sed qui viderit ad concupiscendum, iam moechatus est eam in corde suo tace sensum videndi a libidine sentiendi, si permicax non sis, breuiter aperte, discrevit. illud deus
condidit,instruendo corpus humanum . illud diabolus seminauit persuadedo peccatum. audent ergo coelum de terram ct omnia quae in eis sunt. homines pii, S ex his omnibus deum, eonsideratione pulchritudinis, no ardore libidinis. Sicut auri deras aliter laudat religio-
sus, aliter auarus. Iste cum pietate veneradi creatorem,
ille eum libidine possidedi creaturam. Mouetur certe animus ad pietatis affectum, divino cantico audito: tamen etiam illic si sonu non sensum libido audiendi deusderet improbatur, quito magis ii cantiunculis inani D, in ta turpibus delectatur Caeteri tres sensus eo
2 pulentiores, ct quodammodo Mossiores sunt, nec se fona ras proiicii mi sed interius quod ad eos pertinet agunt. olfaciente discernitur sapor a sui ante tactus a tangente plurima. Non enim hoc est ealidum Sirigi qm, quod leue &asperum . aut ista hoc sunt quod
QVARTVS. 2r Imolle ae durum, de ab his omnibus distat quod dicitur Dleue seu graue . in his omnibus quido molesta vitantur, ut putores amaritudines situs, frigora, & quaeque a tera ae dura de grauia,commoditatis prouiso non libido est voluptatis. Ea vero quae his contraria commode sumimus, si nihil eorum interest ad salutem, vel ad deelia nandam doloris laborisve molestiam etiam si eum aliqua sumuntur delectatione cum praesto sunt, tamen cuabsunt nulla sunt desideranda libidine. Si autem desiderantur,no est bonum. In quibussi bet enim rebus talis domandus ae sanandus est appetitus. Q sis enim quantuseunque sit carnalis concupiscentiae castigator, si licum thymiamate intrauerit odoratum, possit ei cere ut ei non suaviter oleat, nisi nares claudat, aut intritone vehementi alienetur a corporis sensibus Sed nunquid eum inde fuerit egressus,id domi suae vel quacunque pergit desiderabit Aut si desiderauerit, satiare debet istam libidine, non frenare,& contra concupiscentem carnem spiritu concupiscere, donec ad illain redeat sanitatem qua nihil tale desideret. Minimum hoe Eulapi quidem,sed qui minima spernit sicut seriptum est, pau-ti. s. latim decidit. Alimentorum sustentaeulis indigemus. Si suauia non fiat quc ore sumuntur, nee sumi possunt. VS nauseando saepe respuuntur, S perniciosa sunt cau da fastidia . Non solum ergo cibo,sed etiam cibi sapore
indiget infirmitas corporis nostri, non propter exaturandam libidinem sed propter tuendam salutem Cum ergo natura quodammodo poscit supplemeta quae desunt,non vocatur libido, sed fames aut stis.Clim vero suppleta necessitate,amor ededi animum solicitat iani libido est, iam malum est, cui cedendum no est, sed te-
sistendum. Haec duo, id est famem & edendi amorem etiam po a discrevit, qui post maris iactatione, sociis
Alneae nauseagis&peregrinis satis esse iudicans iami, sumere alimentorum, quantum resectionis indigentia tostularet, ait, Postquam exempta fames epulis men- curida . iam remotae. Cum vero Aeneas ipse ab Euandro rege susceptus est hospes decentius arbitratus ampliores exhiberi epulas regias quam necessitas posceret,non satis fuit ut diceret, Postquam exempta fames: sed addidit, de amor compressus edendi . Quanto magis nos discera nere ae nosse debemus quid necessitas refectionis quid libido edacitatis exposcat, quorum negotium est contra concupiscente carnem spiritu concupiscere, ' con.
delectari legi dei secundu interiorem hominem,eius bdelectationis serenitatem nullis libidinoss delectati, pnibus nubilare. Nam iste amor edendi, non ededo, sed continendo est comprimendus. Quis autem mente s brius non mallet si fieri posset, sine ulla mordaci voluptate carnali, vel arida sumere alimenta, vel humida, is i sumimus haec aeria, quae de circumfusis auris respirando ct spirando sorbemus &Qndimus QMd ali
mentum cum ore ac naribus sine cessatione sumamus,
nee sapit nec olet quicquam: nec tame sine illo vel tantillo spatio temporis, sicut tam prolixe sine cibo ct potu possumus vivere, nee eius indigentia semitur, niti
molestia si ora naresque claudamur vel nutu voluntatis quantum sinit ipsa molestia, paulisper pulmonum inhibeamus o cium, quibus velut milibus alternante motu vitales fiatus haurimus S reddimus. Qusto esset tali eius, s spatiosis quidem interuallis, sicut etia nunc, vel quantumcunque spatiosioribus sine ulla sapori, ilialeeebrosa suauitate cibum perciperemus & potum,quot tantam molestiam vel perniciem pelleremus Nam ii ii in praesenti vita temperanter alimenta sumente . con
458쪽
G linentes voeantur a sobrii .metuoique laude habenturi
nee des in thii iii modi qui litantiim natura petat, aut minu refectionis assumant malentes ii inodo nec .
tatis congruo falluntur, minus id ita impiisse quam amplius : .iuato magis in illa dignitate honest uni modum fuisse credendum S sumendorum alimentorum , quo ct animali corpori necessaria praeberesur,& modus naturalis nullatenus excederetur, sicut in paradiso pri- nio, homines vixisse credendo est Quanuis nonnulli, -- - l . . neque hi cotemptibiles diuini eloquii tractatores. iiii l. initiis,' lo huiuscemodi victu eos indiguisse potius opinemur,masinisti a paradiso voluptas vel alimonia existime ista a se tur mi isse, qua delectantur di aluntur corda sapientium.
Sed ego cum eis sentio. qui strat illud quod dictu est,
. t. i. Masculis S taminam fecit eos, & bene uixit illos deus dicens , Crescite & multiplicamini S replete terram: seeundum sexum corpora leni atque conspicuum intelligunt dictum ita etiam quod paulo si sequitur de dixit deus, Ecce dedi vobis omne tirnum satiuum se minans semen, quod est stiper omnem terram : & omne lignum quod habet in se tructii in seini nisi saliui .vobis erit in escam, S: omnibus bestiis terrae. ct omnibusia olatilibus coeli, drom Pi serpesi reptati super terram, . quod habet in se animam v itae,& omne foenum x iride . iat eseam: non aliter accipiunt nisi quia ille uterque s
xus his alimentis quibus , animalia caetera corporaliter utebatur,.s habebat ex hoc victu sustentaculum c gruum icet modo quodam immortali,tamen animali corpori necessarium, ne indigentia laederetur de ligno autem vitae ne senectute perduceretur ad mortem. Sed nulla ratione crediderim in illo tantae tu licitatis loco
aduersus carnem is pace vi illi, aut spiritum deiideriis no repugnasse earnalibus,sed quicquid undecunque libido suggesserat
turpi seruitio peregisse. Remanet igitur ut aut nulla ibi fuerit carnalis coeupiscentia, sed ille fuerit uiuedi mo dus , ut omnia necessaria cogritis membrotum officiis sine ullius motu libidinis implerentur. Non enim quia terra non libidine, sed voluntate motis agricolatu manibus seminatur, ideo suos pariendos non concipit fretus : aut ne nimium videamur offendere homines qui voluptatem corporis quomodocunque defendunt, ii albi credatur earnalium sensuis fuit se libidinem, ut om ' ni inodo,ationali subdita vo antati, non alias adesset nisi cum per illam vel saluti esset eorporis, vel stirpis
propagini consulendit:& tama adesset,ut nulla ex parte mentem desipernatum cogitationum delectatione d poneret nullus superuacuus siue importunus motus
esset ex illa: nihil nisi quod prodesset fieret per illam
nihil omnino fieret propter illam.Nunc vero quam se aliter habeat qui dimicant aduersus ea,hi maxime senatiunt. lngerit se videlibus vel audi ibus aliquid quanuis propter aliud videant S audiant, ut etiam si tangedi non inde percipit voluptatem , saltem voluptariam
cogitationem inter necessaria qiuae ad eam non pertinent, motu obrepente iuretur. In ipsis porro cogitati
nibus etiam quando nihil illecebrosum adiacet oculis, aut initanat auribus,quae non conatur etia obsoleta alia sopita, reeordationibus inquietis cum turpi delectatione tefricare,ct castis sanctisque intentionibus tumultu quodam sordidc interpellationis obstrepere Iam vero cum ad usum ventum fuerit necessariae voluptatis, per quam reficimus corpus, quis verbis explicet quemadmodum nos modum necessitatis sentire non strat, ct cupiuiise aduersus si iritum S spin, atq; in ista conflictatione sine it
ipsum limitem procura dae salutis si qua assunt delecta- Rbilia rapiendo abscondat , transeat,putantibus nobis satis non esse quod satis est dum libenter eius prouocaiionibus decimur, existimates nos adhuc agere negotium valetudinis .cu agantu potius cruditatis id enim mali fecerimus,crapula ponitendo testatur. i. od metuentes, trunt minus quam eximen sc fami iussi cit, vescimur. ita nescit cupiditas, ubi finiatur necessi tas. Et hce quide ves di aliis potandi tolerabilis est , o luptas, quanta possumus intentione vigilatibus nobis, vi facilius non impleat quam modum aliquado victus si Scientis excedat contra cuius concupiscentiam e ieiunando S parcius alimenta sumendo pugnamus. Eoque malo bene tunc utimur, quando per illam non nisi quod saluti conducibile est agimus. Ideo aute liacvoluptatem dixi tolerabilem. luia x is eius tanta no est, ut nos a cogitationibus ad sapientiam pertinentibus, ii in eis sumus meniis delectatione suspens, abrumpat de deiiciat. Nam saepe de magnis rebus inter epulas nos tum cogitamus, veruinctiam disputamus, atque inter
ipsos ciboru morsus S potionum gluctus, nihil remi ilus audiendo dicendoque colloquimur, ct quo gnossex et recolere volumus intentissime omnino si nobis ira I gatur accipimus. Illa vero pro Qua mecum tam is coram Vos ctentionibus litigas, etiam quando ad eam bona intentione hoc est causa propagandq prolis aeceditur: tamein ipso opere suo quem permittit aliquid non dico i
pientiae,sed cuiuslibet rei aliud cogitaret Nonne illi imius animus S corpus impenditur, S ipsus mentis qua dam subnuersione illud extremum eius impletur Cum vero x incit etiam coniugatos ut no propagationis sedi delectationis earnalis cupiditate misceantur, quod mi , , postolus secundum veniam, non secundum imperiun se dixisse testatur ita hinc emergitur, ae quasi in auram cogitationis post illum gurgitem respiratur, , t fat cori
sequens quoia verum ait quidam, lii poenitendi quae est
cu voluptate v icinitas.Quis ergo amator spiritalis binini, etiam sola causa sobolis coniugatus non mallet vel
sine ista si possit, x et i ne tam magna i cius filios pro creare od ergo mallent sal: i coniuges in hae vi ta puto nos hoc debere de illa paradisi x ita quae mulio melior erat, credere, si nihil melius inde possumus cogitare. Obsecro te, non si bonestior philosophia gen tium,quam nostra Christiana , quae nacst et a philo sophia, quandoquidem studium vel amor sapicn: ixs- Mgnificatur hoe nomine. vide enim quid in Hortensio dialogo dicat Tullius.quq magis verba te deiceta rede,
buerum quam Isalbi Sio cru partes agentis: ualicet vera tamen de parte hominis inferiore hoc est de cor-l pore fuerunt,&te nihil adiuuare potiatiunt. Vide quid iste pro vivacitate mentis contra volopiatem coit oris dicat. An vero, inquit, voluptates corpora, expetendae, quae vered: grauiter i Platone dictae sunt illecebi aec eati escae ina toruin Quae eni in consectio est,inquit, va i letudinis. iuc deformatio coloris Scorporis, quod tu pe damnum,quod dedecus, quod no tuocetur at s eli ciatur voluptate Cuius motus ut quisque est maximus,
ita est inimicissinius philosephiae. Cogruere enim cum
copitatione magna voluptas corporis no potest. Qui si enim cum utatur voluptate ea qua nulla possit maior esse,attedere animo, inire rationem, cogitare omnino lquicquam potest i cibis aute tantus est gurges qui dies
ct noctes sine ulla minimi temporis iniermissione v llit ita moueri suos sensus, ut movemur in sumulis voluptatibus Q ibis aute bona mente priditus, non mallet
459쪽
A nullas omnino nobis a nati ira voluptates datas Id ille dixit qui nihil de primorum hominum vita. nihil de piradisi tali ei tale, nihil de eorporis resurrectione crediderat. Erubescamus interim veris disputationibus impiorum, qui didicimus in vera verae pietatis sanetas
philosophia,& contra spiritiam carnem, de cotra carnet concupiscere spiritum. Ied hoc unde aeciderit Cicero nesciebat: de tamen carnis concupiscentiae no fauebat, quod tu facis imo vehementer urgebat,quod tu no solum non i scis , sed iacientibus vehemeser irasceris: quieoncupiscitias ct spiritus de carnis inter se belligerantes tanquam in bello timidus ambas laudare conaris, velut inimicam metuens habere,quae potuerit alteram vincere . in age potius ne formides, ct lauda conci piscentiam spiritiis, aduersus concupiscentiam carnis tanto acrius,quato castitis dimicante. Illam vero repugnante legi mentis, sine pavore ullo eade cui repugnat
lege metis condena.Aliud est eosderatio pulchritudinis etia eorporalis,sive visibilis, sicut est in eo loribus defiguris:siue audibilis,sicut est in cantibus ali modulis. quam eos derationem nisi rationale animal habere noB potest & aliud est commotio libidinis,quc ratione se
r.I. n. .ananda est. loannes enim Apostolus illam eon piscemi iam non esse dixit i patre,quae cocupiscit aduerius spiritum.Quam nemo potest bonam dicere nisi cuius aduersus eam non amat concupiscere spiritus.Quod si talis non est in motu & in ardore genitalium non aduersus eam coeupiscit spiritus, ne aduersus donu dei concupi edo inueniatur ingratus, sed quicquid appetiuerit detur, tanqua illi quae ex patre eis. Si autem non est
. quod detur,hoc potius petatur a patre. non ut auferat vel comprimat sed ut expleat concupiscentiam quam
donauit. QMd sapere,desipere est ut quid ea copar mus vino S cibo ct aliquid nobis dicere videmur,quia
dicimus, nec vinum ebrietas, nec cibii condemnet erapula,nec concupiscentiam infamet obserenitas, qua lonec ebrietas, nec crapula, nec obscoenitas ulla committitur, si carnis coeupiscentia spiritu aduersus eam concupiscente vineatur Excelsus,inquis, eius in culea est.
Nee perspicis, quod facillime potuisses, si magis ipsam
uam me vincere volui sies,ut non fiat malum excedei resistendum esse malo cocupiscendi. Duo ergo mala iunt,quorum unum habemus altem facimus ii ei noc resistimus quod habemus. Ideo in pecoribus m v non est eon piscentia, quia non aduersus spiritum coeupistit sed eorum potius oblectat spiritum.Concupiscentia enim sapientiae carentia, carnali concupiscentiae resultant:& a bono vitae rationalis aliena ,hoc bonum habent quo deleruntur . lam vero S antea diximus,pro- pterea hoc non esse in pecoribus malum, quia in eis no l eon piscit aduersus spiritum. Non enim habet rationem,qua libidines subiugent superando fatigent ve pugnando. Quis autem tibi dicit semper perarum imitatione peccari 3 Quam sententiam non tibi obiecta tanta loquacitate refellere laborasti , ut superflua multa colligeres, quae in pecoribus animaduersa,etiam medi-einc disciplina sectatur. Sed ne propterea putaretur noesse malum concupiscentia carnis, quia bonii est in pecore ut eo se obieci et illa natura, cui non potest inesse concupiscentia sapientit,ideo dictu est bonum esse pecoris,cuius sine u lia repugnantia delectat spiritum: malum autem hominis, quo concupiscit aduersus spiritu.
Conuocasii etiam in auxilium turbam philos I horum quas susceptae tuae si non pos int pecorum s ero naturales saltem doctorum hominum opituleni Tomus sertimus.
tur errores. Sed quis non videat doctrinae te quaesisse Diactantiam in commemorandis nominibus doctorum hominum sectisque diuersis,quando perspicit quicunque ista tua legit, ad quaestion quae internos vertitur, haec nullatenus pertinere is enim audiat quod abs
te commemoratur Thales Milesius unus 8 septem si pientibus,deinde Anaximander, Anaximenes Anaxagoras, Xenophanes Parmenides, Leucippus,Democritus, Empedocles, Heraclitus, Melissus, Plato, Pythagorei,unusquisque eo proprio dogmate suo de naturalibus rebus mis, inquam, haee audiat S non ipso nominum sectarumque coglobatarum strepitu terreatur, si est ineruditus, qualis est hominu multitudo, & existimet te aliquem magnum, qui haec scire potueris Eece quod appetis,quadoquidem in his omnibus abs te coaceruatim commemoratis,quod ad rem quae inter nos
agitur tertineat, nihil omnino dixisti. Nam praelocinius es via dicturus, ct aisti, omnes philosophi in selio se relis licet aliud disserentes tamen idola cum plebe ven
rantes,qui de naturalibus causiis aliquid excogitare conati sunt inter multas opinionis suae vanitates, aliquas tamen veritates,velut iam fere pares,per ea liginem va- Eni, huic tamen dogmati cotra quod alimus iure ani ferri possunt . Atque ut hoc probares subdidisti ea quae a me quoque modo commemorata sunt, philosophoru nomina physicorum cum opinionibus suis, quas de
naturalibus ea uiis habuerui: nec tamen commemorare
omnes sue voluisti siue potuisti. Qua in re homines imperitos nullo doctorum dubitante fraudasti Hoc enim demonstrare susceperas omnes philosophos qui de naturali b causis aliquid excogitare conati sunt, iure posse hule dogmati contra quod ageres anteferri. Cur ergo, ut de aliis plurimis taceam, cum commemorasses Amaximene, eiusque discipulum Anaxagoram, iacuisti alterum eius discipulum Diogenem, qui a magistro S codiscipulo suo in rerii naturae opinione dissensit propriumque dogma eεstituiti id si tale aliquid
ipse sensi, ut nobis non esset antepone lus, quibus omnes qui de rerum natura philosophati sunt,anteponem dos esse dixisti Atoue uti luxit ostenderes, te in eo memorandis frustra nominibus & dogmatibus philosophorum infrienter inflasti. Ecce praeteristi unum quem vel ex magistro vel ex condiscipulo quos nominasti, iuxta attedere debuisti . An sorte timuisti ne Di genes Cynicus putaretur, aut ille etiam legentibus pro- Fpter idem nomen occurreret, di veniret in mentem
quad melior te patronus libidinis si iesit, de qua exe ceda no verecundabatur in publico, unde illa lecta Caninum nomen accipit Tu autem defensorem quidem
libidinis profiteris, sed de tua suscepta, quod fidem ii
bertatemque patroni non decuerat, erubescis . Uerum obsecro te, si philosophos nobis anteponere gestiebas, cur non potius eos comemorasti, qui de moribus quae pars ab eis philosophiae vocatur et hica, quam nos mota ratem dicimus, solertissime disputatut Hoe enim tibi potissim uin congruebat, qui honestate quidem mentis inferius tamen bonia hominis esse censes corporis vo- luptate. Sed quis no quid prospexeris cernat Ne scilicet in ipsa de voluptate quistione v nde tecta agim , hon istiores philosophi te obrueret, litos Cicero propter ip- lsam honestate tanqua consulares Philosophos raucupa uit:&ipsi Stoici maxime inimici sinii voluptatis quorum testimoniti ex persona Balbi apud Cicerone displitatis, veru quidem, sed quod ibi prorsus nihil prodes.sminterpqnendi, putasti. V sed aute nullum homini,
460쪽
G bonum corporis voluptatem cupiens abscondere nulla de qi Destione morali nomina & dogmata philosophoriam. quod maxime ad rem pertinebat, si a-ii piid de philosophis probandum mit .eommemorare voluisti.Non enim te adversus istos defenderet .nodico Epicurus qui totum bonum hominis in voluptate corporis posuit,quia non quod ille, tu sentis sed Dino.
nuchus, huius quippe dogma tibi placuit. Nam ipse
coni inuendam voluptatem arbitratus est honestati ut quemadmodum honestas ita voluptas per se ipsa appe- teda videretur Hane ergo partem ubi de moribus ui putatur, cum tibi infiniam cerneres. attingere timui-ili. Nam ubi maxime controuersia ista versatur quam i& quales, ct cuius apud gentes gloriae philosophi tibi
praeferantur,vides: maximeque ipse Plato quem Cicero appellare non dubitat pene philosophorum deum, cuius nec tu nomen praterire potuisti, cum de naturalibus . no de moralibus philosophorum nobis dogmata inferres siue praeferres, qui corporis voluptates verect grauiter dixisse perhibetur illecebras atque escas malorum. Nunquid autem quid de hominis conditione . senserint quos nominasti philotaphi quia S hoe ad na' turalein pertinet qu stionena, quod qualitercunci: causa poscebat. eomnieniorandum putasti Non utique feeipi, S recte. id enim illi didieerant, vel quid i cuti meram de primo homine Adam Seius coniuge, de prima eorum prquaricatione de serpeiis astutia. denuuitate corporis ante peccatu ii ne consutione,& cum consitione continuo post peccatum Quid denique tale audierimi, quale illud est quod ait Apostolus, Per v num hominem peccatum intrauit in mundum , S per reccatum mors, S ita in omnes homines pertransiit, in quo omnes peccauerunt , Harum literaium illi a que huius veritatis expertes, quid de hac re sapere potuerunt veru nisi de hominis coditione dogmata nominum a sacris literis nostris abhorrentium nihil i dirasti esse ponendum. S rectissime iudicasti: quanio ininus te quae posuisti adiuuare poluti ut quid de principiis mundi huius vitibilis senserint , unde internos nulla ouxilio vertitur Sed mens tua potius tanquam n)agnu aliquid de philosophorum libris didiceris, i a se antiae vanitate subuertitur. Videntur autem non frustra Christianae fidei propinquasse qui vitam istam sali laetae miserim plenissimam non opinati sunt nitidi uino itidicio contigisse tribuente x viis iustitiam conditori . a quo factus est & administratur hic mundus. Quanto ergo te melius veritatique vicinius de homi num generatione senserunt, quos Cicero in extremis Tulli a partibus Hortensii dialogi velut ipsa rerum eiis dentia is ductus eompulsuique commemorat E Nam cum multa Luit a. quae videmus S gemimus de hominum vanitate atque inire licitate dixisset, ex quibus hunianae inquit vitae e roribus & crumnis fit, ut interdum veteres illi,sive vates, siue in sacris initiis, tradendis diuinae mentis in terpretes , qui nos ob aliqua scelera suscepta in vita superiore poenarum luendarum causa natos esse dixerit t.
aliquid vidisse videantur, verumque sit illud quod est apud Aristotele in .simili nos assectos ei se supplicios atque eos qui quondam, quum in praedonum Hetrusem
rum manus incidissent,crudelitate excogitata necabatur quorum corpora viva cum mortuis, aduersa adue sis accommodata quam aptissime colligabitur: sieni stros animos cum eorporibus copulatos ut vivos cum
mortuis esse coniunctos. Nbnne qui ista senserunt, mul to quian tu melius, craue iugum super filios Adam de
dei potentiam iustitiam, viderunt. etiam si gratiam X quae per mediatore liberandis hominibus concessa est, non viderunt Ecce ego inueni quod tibi de illis genti liu in philosophorum literis pollet iure praeponi . te in stigante, qui nihil tale de ii iis inuenire potuisti .&vt
me adinoneres quod aduersus te inuenirem tacere noluisti. Quid nuta de Apostoli testimonio protec. XVI.
esse existimas, quod est contra te S membra nostra qu utique ante peccatum nuda erant, nee confundebant
eos quibus inerant, pudenda fuisse asseris, nescies quia loquaris Ego enim debui adhibere testimonium quod ipse adhibuisti, ubi ait Apostolus, Multo magis quae cetur infirma esse corporis nostri . hae necellaria sunt de ectera Suc pro nobis ipse posuisti. Sed cere precium
est conliderare . quomodo eo veneris ut haec diceres. lam igitur inquis,tempus est,ut ostia amus extra nati rae testimonium etiam aliqua aut horitate legis, sic nostra membra mille formata, ut alia verecundia . alia l bertate gauderem. Ad quod confirmandii in xiis sentium citetur magister , qui scribens ad Corinthios, ait. Corpus nostrum non est unum membrum sed ritu si, simta. Deinde cum Apostolica verba subtexeres,quib ille mirifice explicauit unitatem consensumque membro- Lrum Et quia pauca, inquis,totius corporis membra n minauerat, atque pro sua honestare genitalia loca directe appellare nolebat. Nonne his verbi tuis te ipse redarguis 3 Honesta, ergo erat non appellare directe. quod deus facere dignatus est recte. Et quod creare nopuduerat ipsum iudicem pudebat enunciare praecone.
Quando inod ita esset. niti quae ille fecerat honesta e dendo, nos fecissemus inhonesta peccando inde sub iungis de haere Apostolicum testimoniis in . quod ita t. ivrx
scriptum esse eoi nemoras: Multo enim magis qua vi detur infirma esse corporis nostri, haec neces laria soni ct quae putamus inhonorabilia esse membra corporis his honorem abundantiorem circudamus. Et quae ve recunda sunt nostra,maiorem honestate habent. m. autem sunt honesta nostra nullo eget. sed deus te inperauit corpus,ei cui deerat, abundantiorem dando h norem, ut non iii scissura incolpore sed ea de ipsa pro se initicem cogitent membra. Quibus dictis tanqui ctor exclamas: En verum intellectorem operis dei, an fidelem sapiemit eius pridicatorem. verecundiora, in quit nostra maiore hCnestate cotegi situr. Ad hoc certe unum verbum totam causam tuam religandam put
sti quod Apostolum dixisse legisti. e recudiora nostra. MSi aut elegi illis inhonesta nostra .nullo modo ut is hoc testimonium ponere auderes. Nullo modo enim deus de hoc quod est peius ante peccatum ali uid faceret in me bris humani corporis inhonestis. Diice ergo quod nescis, lilia diligenter qu rere noluisti. inhonesta dixit Apostolus:sed non ulli interpretes. in quibus S iste est quantum arbitror quem legisti, credo verecundati verecundiora dixeriit, ius ille dixit inhonesta:quod probatur ex verbis in ipso codice scriptis, , nde ista verba Apostolica transtulisti. Quod enim abs te positum est verecundiora,m graeco legitur, Quod autesequitur, maiorem honestatem habent, in graeco est ueri metti l quod in te e interpretatu est honestate. Vnde apparet illa quae steχ Meroe dicta sunt inhonesta Latine appellari. Postremo quod adiunctu est quae aut Zsunt honesta nostra, gr c habet tueae ira vi unde manifesto est illa quis dicta sum inhonesta et se.
anuis & nulla erborum conlideratione verborum
eo ipso debuisti admoneri, inhonesta esse illa quae ab dantior in