Primus 10. tomus operum eximii patris D. Aurelii Augustini Hipponensis episcopi, quae vsque ad hanc diem, doctorum hominum studio, inueniri potuerunt, nunc demum ad fidem vetustorum exemplarium summa vigilantia repurgatorum à mendis innumeris recèns

541쪽

A ciebat & ubi sciebat esse qui in eum fuerant credituri: posset etiam ite diei, tunc voluisse hominibus apparere Christum & apud eos praedicari doctrina sua ni quando sciebat&ubi seiebat esse qui electi fueram in ipso ante modi constitutionem. Sed quoniam si ita diceretur, lectorem faceret intentu ad ea requirenda, luc nucra admonitione Pelagiani erroris necesse est copiosius ct laboriosius disput iri: visum mihi est quod tunc satis erat breuiter esse dicendum,excepta ut dixi altitudine sapientiae & seientiae dei, ct sine praeiudicio aliam eausarum,de quibus no i une,sed alias oppol tu nius disputandum putaui. Item quod dixi salutem religionisl huius nulli unquam defuisti qui dignus fuit.& dignumi non suisse cui defuit: si discutiatur & quaeratur, undet quisque iit dignus no desunt qui dieant, voluntate humanam os aute dicimus fratia vel eraedestinatione dipem uina inter gratiam porro S praede tinationem hoc ta . Matri ta- tum interest quόd praedestinatio est gratiae pr paratio: e statia vero is in ipsa donario. Qis oditaque ait Apostorum cretra Non ex operibus, ne forte quis extollatur: ipsus etiam. nim sum ut figmentum, creati in Christo Iesu in operibus bonis: gratia est. Quod autem sequitur, qB rauit deus vi in illis ambulenius: praedestinatio est quae sine praescientia non potest esse: potest autem esse sine praedestinatione praescientia. Praedestinatione quippei deus ea praesciuit. 'itae fuerat ipse facturus. Vnde dictu est, eit quae sutura sunt. Pr scire autem potens est etiaquae ipse non facit,sicut quaecus peccata: quia ct si sunti quaeda quae ita peccata sunt, i poenae etiam sint pecca- torum unde dictu est Tradidi: illos deus in reprobam

mentem ut faciant quae n on conueniunt: non ibi pie,

eatum dei est. sed in diei v. Quo ei rea praedestinatio dei

quae t bono est, gratia est ut vixi praeparatio: gratia vel ro est ipsius praedestinationis effectus. Quando ergo P-lmisit deus Abrahae in semine eius fidem gentium , dial cens: Patrem multarum geni tum posui te. Vnde dicit Apostolus, ideo ex fide. vi secundum gratiam firma iit promissio omni semini: non de nostrae voluntatis pomittate sed de sua pridestinatione promisit .Promisit enim quod ipse facturusi ierat,non quod homines:quial etsi iaciunt nomines bona qu pertinent ad colendum

C deum ipse facit ut illi faciant quae praecepi unon illi sal ciunt ut ipse faciat quod promisit: alioquin vi dei promissa compleamur, no in dei, sed in hominum est potestate: ct quod a domino promissum est, ab ipsis redi ditur Abrahc. Non autem ne credidit Abraha, sed cre-l didit dans gloriam deo quoniam qua promitii Potens

est ' neere non ait,praedicere: no ait, praescire: nam cti aliena ficta potest praedicere atque praescire: sed ait pini tens est& facere:ae per hoe facta no aliena sed sua. Ansorte opera bona gelium deus promisit Abraha in se i mine ipsius,ut hoc promitteret quod ipse faciti No an tem promisit fidem gelium, quam sibi homines sici ut, sed ut promitteret quod ipse facit, illam praesciuit ho- mines eise facturos. Non quide loquitur sic Apostolus.

i i Filios quippe promisit deus Abrahae, qui fidei eius v stigia sectaremur: quod apertissime dicit. Sed si operat gentium promitti no fidem: prosecto quonii non iunti l bona opera niti ex fide. ustus enim ex fide vivit: ct om- - ne quod non est ex fide, peccatis est:& sine fide intro Imb.ii. sibile est placere deo: nihilominus ut impleatur quod promisit deus, in hominum est potestate. Nisii enim ii mo faciat quod deo non donante ad homine pertinet,no ficiet ipse quod donet: hoe est nisi habeat homo fi-

iustitiae dentur ex deo Ae perhoe vi promtisa sua deus opossit implere non est in dei sed in hominis potet state.

od si veritas & pietas nos credere vetat: credamus cum Abraham, quoniam quae promisit potens est a L. Icere. Promisit autem filios Abrahae, quod ei se non pos

sunt, si non habeant fidem. Ergo ipse donat fidem. Sane eum Apostolus dicat, ideo ex fide, ut secuduin c. rat. eratia firma st promissio: miror homnes infirmitati suae se malle committere . quain firmitati promissionis dei Sed incerta est mihi inquit. de meipso volutas dei.

id ergo Tuane tibi voluntas de te ino certa est. nec LGra'.

times ui videtur stare, videat ne cadat. Cum istiue utraque incerta sit cur non homo firmiori quani in s miori fidem suam. spem charitatem s committit sed cum dicitur, inquiunt,Si credideris saluus eris: uno ho- rum exigitur. alterii ossertur. od exigitur in hominis: quod ofiertur, in dei est potestate Cur non utrunq; in dei est.& quod iubet.& quod ossertur Rogatur enim

ut det quod iubet. rogant credentes ut sibi aligeatur ita des:rogant pro no credentibus .vi eis donetur fides, ut

S in suis incrementis & in suis initiis dei donum iit fides Sie aute diei iur: Si credideris, saluus eris quemad- Emodo dicitur: Si spiritu facta carnis mortificaueritis, vivetis. Nact hic ex his duobus virum exigitur, alteruostertur. Si spiritu inquit. iacta carnis mortificaueritis, vivetis. ut ergo spiritu facta carnis mortificemus, exigiturivi autem vivamus,offertur. Num igitur placet, ut facta carnis mortificare. non donum dei ess, dicamus, ineque id donum dei esse fateamur: quoniam exigi audiuimus a nobis, praemio vitae si hoc tecerimus obla o

Absit ut hoe placeat participibus S defensorib' grai c. lPelastianotum est error iste damnabilis: quoium mox Apostolus ora obstruxit adiunges: Quot si ot enim si ibri tu dei agiatur hi sunt filii dei, ne facia mortificare nos earnis non per dei, sed per nostrum spiritu ni creder mus. De quo dei spiritu etiam ibi loquebatur ubi ait,

Omnia autem haee operatur unus atque idem spiritus, i. C. n.

diuidens propria uniculi prout , illi. Inter quae omnia scut scitis nominauit ae fidem. Sicut ergo quatiuis donum dei ct facta carnis mortiscare , exi situr tamen a nobis proposito praemio vi: a: ita donisi dei est & fides. qua nuis &ipsa eum dicitur. Si credideris saluus cris: Eproposito praemio salutis exigatur a nobis. ideo enim hae S nobis praecipititur, ct dona d. i esse mostrantur, ut intelligatur quod S nos ea faciamus S deus faeit ut illa iacianius:scut per Prophetam Erechielem apertis. sine dicit: quid enim retrii quam ubi dicit Ego fictavi faciatis Locum ipsum scripturae fratres charis,imi attendite,&videbitis illa deum promittere ficturuse, ut faciant quae iubet ut sant. Non sing ibi tacet etiam merita eorum, sed mala,quibus se ostendit teddere pro malis bona hoe ipso quod eos facit habere deinceps opera bona eum ipse facit ut faciant diuina mandata. Sed omnis haec ratio qua dessendimus gratiam deirer Iesum Christum dominum nostrum, vere esse gratiam, id est non secundum merita nostra dari, qua ne is euidetissime diuinorum eloquiorum testimoniis asseratur: tame apud eos qui niti aliquid sibi at ignet quo lyriores dent ut retribuatur eis. ab omni studio pietatis reprimi se putant.l aboratur aliqua do in aetate mai . Vim iam utentium voluntatis arbitrio: sed ubi venit ut ad paruulos .&ad ipsum mediatorem dei & hominu . i. mo.1. hominem Christum Iesum. Omnis descit pracedentiugratiam dei humanorum assertio meritorum: quia nee

li liis bonis praecedent ibus meritis discernutur ae

542쪽

DE PRAE DESTINATIONE SANCTORUM

G teris,ut pertineant ad liberatorem hominii: nee ille vllis huilonis praeeedentibui meritis, eum & ipse sit homo, liberator est hominum. is enim audiat crdicuntur paruuliero suis fit turis meritis in ipsa infantili aetate bapti rati exite de hie vita: ct ideo alii no battitati in eadem aetate mori, quia & ipsorum praescii aiunt intrita fiatura,sed mala non eorum vitam bonam vel malam deo remunerante vel damnante, Sed nulluApostolus quidem limitem fixit, quem trans redi non

debeat horninis ut mitius loquar. in ea ut a suspicio. Ait enim Omnes stabimus ante tribunal Christ i ut reserat .ce .s. unusquisque secudum ea quae per corpus gessit,ilue bonum, siue malum. Gessit, inquit,non adiunxit, vel gemitus fuit. Sed unde hoe talibus viris in metem venei it nescio ut futura quae non sunt futura puniantur aut honorentur merita paruulorum Cur autem dictu est, secundum ea quae per corpus gesiit hominem iudicam dum cum gerantur multa solo animo non per corpus, nec per ullum corporis membrum, S plerunque tam magna,vt talibus cogitationib' poena iuvissima debea. tur, sicuti est, ut alia taeeam, quod dixit insipies in eo, H de suo. non est deus Qis id eli ergo, secuncium ea quae per corpus gessit misi secudum ea quae gessit eo tempore quo in corpore sitit, ut per corpus intel ligamus eo roris tempus Post corpus aute nemo erit in corpore, nisi resurrectione nouissima. non ad ulla merita comparanda . sed ad recipienda pro bonis meritis praemia, vel pro malis lueda supplicia. Hoc autem medio tempore inter depositionem S receptionem corporis, secundum ea quae gesserunt per corporis lepus, siue cruciamur animae siue requiescunt. Ad quod tempus corporis pertinet etiam quod Pelagiani negant sed Christi Erelesia confitetur. originale peccatum: tuo siue soluto per dei gratiam, i ue per dei iudicium non soluto

eo moriuntur infantes: aut merito regenerationis tr 1seunt ex malis ad bona, aut merito originis transe ut exitialis ad mala H catholica fides nouit. in boe etiam nonnulli haeretici line ulla contradictione consentitat. Iudieari autem quenquam no solum secundi. mineri ta quae habuit quandiu fuit in eorpore, sed secudis merita quae fuerat habiturus si diutius sibissct in corpore, i unde opinari totuerint holi ines, quorum ingenia ni esse temptibilia vestrae indicant literae. miris S st tens reperire non possum:nec credere audere, nisi vo is no credere non auderem: sed spero suturi, deum. vi commoniti cito videant ea quae diratur futura suis

se peccata, si per dei iudicium in non baptitatis possunt iure puniri. etiam per dri gratiam baptietatis posse dimitti. Qui cu nque enim dicit puniri tantum posse deo iudieante futura peccat s. dimitti autem deo miserante non posse, cogitare debet quantam deo faciat gratiaebeius iniuriam: quasi futurum tectatu praenosci positi, nee possit ignolei. Quod si ab ardu est. magis ergo futuris si diu v iuerent peccatorib .cu in parua aetate moriuntur, lauacro quo peccata diluutur debuit subueni. r. VII, ri. odii forsitan dicunt, poenitentibus peccata dimitti:& ideo istos no baptirari in paruula aetate morientes quia praesciti sunt poenitentiam si viverent non acturos: eos autem qui baptitatur, S paruuli de corporibus exeunt, de ii praescisse acturos poenitent ii fuisse si viverent: attendant & videant si ita est. non iam in parasulis sine baptismate moriemibus peerata origina lia vindieari sed sua cuiusque futura ii viveret. Item ba ptitatis non originalia dilui, sed sua futura si viverent. quoniam non possent nisi in maiore aetate peccue: sidalios acturos poenit etiam alios non acturos suisse prae- Ruisos: ideo, alios baptietatos, alios sine baptismo exisse de hae vita Hoc si audirent Pelagiani non iam laborarent negat lo originale peccatum. Si quare re paruulis extra regnum dei nescio cuius suae talicitatis locii: maxime quando conuinciamur non eos habere posse vita xternam,qui non manducauertit carnem, nec biber ut san uinem Christi ct quia in eis qui nullum habent o -lmnino peccatu . falsus est baptismus qui in reinis, ione traditur peccatorii in.Dicereiit enim prorsus nullu ei se originale peccatum sed pro suis futuris si viverent meritis vel baptitari vel no baptitari eos qui de corpore soluutur infantes: & pro suis futuris meritis eos vel a cipere vel non accipere corpui ct sanguineChristi,sne quo vitam prorsus habere no possunt: ct in vera remi sione peccatorum bapti rari. quantiis nullum ex Adaiutraherent: quoniam remittuntur eis futura peccata, de

quibus illos deus pernithiam praesciuit acturos. Ita s eillime agerent atque obtinerent causam suam qua n sani esse originale peccatum, S gratiam dei non dari nisi secundum mei ita nostra eontendunt. Sed quia ho- Lminum futura quae non sunt futura, proculdubio nulla sunt merita ct hoc videre facillimum est: ideo nee Pelagiani hoc dicere e tueriit,& multo magis necisti diu cere debuerunt. Dici enim no potest quam moleste fe-lram quod viderimi Pelagiani esse falsissimum & absurdissimum. hoc no vidisse istos, qui nobiscum errorem illorum haereticorum catholica aut horitate condemnat . Seripsit librum de morialitate Cyprianus, multis ac pene omnibus qui Ecclesiasticas literas amat laudabiliter notum, in quo propterea dicit non solum nos esse fidelibus inutilem mortem, veru etiam utilem re-lpeliri, quoniam peccandi periculis hominem subit. hit S in non peccandi securitatem eostituit. Sed quid prodestit etiam futura quae commissano sunt peccata punititur Ait tamen ille copiosissime at s. optime, re eandi pericula nec deesse in ista vita nee superesse post istam. Vbi S illud testimonium ponit de libro sapientiae: Rapi' est, ne malitia mutaret intellectu eius a me quoque tostum, fratres istos ita respuisse dixistis tanquam ito de libro canonico adhibitum: quasi & ex rapta huius libri attestatione res ipsa non elara sit, qua volumus hine doceri . is em audet negare Christiamnus, iustum si morte praeoceu patus fuerit, in refrigeri,f itur ut Quilibet hoc dixerit, quis homo sanae fidei resistedum putabit Item si dixerit iustum si a sua iustitia recesserit in qua diu vixit, ct in eas ierit impietate defunctus, in qua no dico unum annum, sed unum diem duxerit,in poenas iniquis debitas hinc ituri tui: nihil sibi praeteritam suam iustitiam profuturam huic perspicuae . veritati quis fidelium contradicit porro si quaeratur i. nobis, utriam si tunc esset mortuus quando erat iustus poenas esset inuenturus an requiem, nunquid requiem:

respondere dubitabimus Haec est tota causa eur dictsi est a quocunque si dictum. Raptus est, ne malitia inu taret intellectum eius. Dictum est enim secundum pericula vitae huius: non secundum praescientiam dei: iux hoc erasciuit quod futurum erat, non quod futuro nolerat, id est quia ei mortem immaturam merat largiturus ut tentationum subtraheretur incerto: no qug speecaturus esset, qui mansurus in tentatioue non eiset. De

hae quippe ita legitur in libro lob: Nunquid non ten latio est vita humana super terram Sed quare aliis c cedatur ut ex huius vitae periculis dum iusti sunt auferamur, alii vero iusti donec a iustitia cassam, in e periculii

543쪽

A terieulis vita eroductiore teneatur, quis cognouit sensum doni ini Et tamen hine intelligi datur,etia illis iusti, qui bonos piosi mores us 3 ad lenectutis inaturita tem dc diem vitae huius ultimi, seruant no in suis meritis sed in domino esse gloriandum: quoniam qui vitae breuitate rapuit iustum ne malitia mutaret intellectum eius ipse in quata cunque vitae longitudine custodit iustum ne malitia mutet intellectum eius. Cur autem hic tenuerit easurum iustum, quem priusqua eaderet hine posset auserre iustissima omnino sed inscrutabilia sunt iudicia eius. Quae cum ita sm,no debuit repudiari sententia libri sapientiae, qui meruit in Ecclesia Christi, de gradu lectorum Ecclesiae Christi tam longa annositate recitari S ab omnibus Christianis, ab Episcopis usque

ad extremos lateos fideles, poenitentes,catechumenos, O veneratione diuinae aut horitatis audiri. Certe enim

si de diuinarum seripturarum tractatoribus qui merui ante nos, proferrem defensionem huius sententiae, tu; nuc solito diligentius at s copiosus contra nouum i lagianoruin defendere urgemur errorem:hoc est, gran tiam dei non secudum merita nostra dari,ae gratis dari cui datur quia neq; volentis neq: currentis,sed naiserentis est dei . iusto aute iudicio no dari cui non datur, quia non est iniquitas apud deum .Si huius ergo sente--iae defensionem ex diuinorum eloquioru nos praece-dmtibus catholicis tractatoribus promere profecto hi fiat es,pro quibus nuc agimus acquiescerit: hoe enim

signit, astis literis vestris. id igitur opus est ut eorus temir opuscula, qui priusqui ista haeresis oriretur, non habuistit necessitatem in hae disicili ad se luenduvaestione ut cari quod procul dubio facerent si res p. dere talibus coierentur unde laetiam est,ut de gratias dei quid sentires, reuiter quibus tam seriptorum sto

rum locis & transcenter attingerent: minorarentur

vero in eis quae aduereis alios inimicos Ecclesic disputabant & in exhortatioribus ad quasq: virtutM quibus

deo uiuo& vero pro adipiscenda vita aeternati vera follicitate seruitur . frequentisionibus aut orationibus

i smpliciter apparebat dei gratia quid valeret.No enim poscerentur a deo quae praecepit neri, nisi ab illo do, a retur ut fierent. Sed qui sententiis tractatorum instr iC volunt oportet ut istum librum Sapientiae ubi legitur,

Raptus et, ne malitia mutaret intellectum eius: omnibus tram toribus anteponat: 'uonia sibi eum anteposueriit etiam temporibus proximi Apostolori, egregiii tractatores,qui eis testem adhibentes . nihil se adhibere nisi diuinum testimonium credideriit. Et certe beatis. trioui sinum Cyprianum disputat se costat,ut celerioris morora lid . de iis beneficium commendaret a pereatoria periculis eos talum eripi qui hane vita finiunt in qua peccari potest. In eoeta dein libro ait inter caetera: Cur no cu Christo futurus,

s S de domini pollicitatione securus quia ad Christum vocatis amplecteris.& quod diabolo careas gratularis

Et alio loco: Pueri inquit periculu lubricae aetatis eua- dot item, alio loco: ita non inquit, properamus &currimus .ut patriam nostra ni videre, ut parentes salui lare possimus 3 Magnus illic nos charoru numerus eci pectat. parentum fratrum, filiorum. fi eques nos & copiosa turba desiderat, iam de sua incolumitate secura,

adhue de nosti a salute talitata His at s huiusmodi doctor ille sententiis in catholici fidei luce clarissima satis aperte , testatur. v sp ad huius corporis depostioneyeecandi pericula tentationesque metue las, deinceps nulla talia quenquam esse passurum.Quod & s non te

staretur quando de hae re Christianus qualis iique dum

su istam vitam misere finienti, at s ad poetias euntii alibus debitas: quomodo, inquam. huic tio plurimu sum mel prodellet, ii ex hoc tentationum loco priusquam laberetur morte raperetur Ac per hoe si abiit nimis in considerata contentio, tota quaestio ista sntia est de ii, lo qui raptus est ne malitia mutaret intellectu etias. Nec ideo liber capientiae, qui tanta numerositate annorum

legi meruit , Ecclesia Christi, in quo S hoe lcgitur, pa-

ti dcbet iniuriam: quoniam resistit eis qui pro meriti hominum falluntur, ut veniant contra dei inanifestintimam gratiam quae maxime apparet in paruulis r qu rum cum alii bapti rati, alii no bapii rati vitae huius te minum sumunt, satis indieam misericordiam ct iudieiunumisericordiam quidem gratuitam, iudicium debitum . Si enim iudicarentur homines pro meritis suae vitae. quae non haberii morte praeueniete, sed habituri essent si uiueret: nihil prodesset ei qui raptus est ne malitia mutaret intellectu eius: nihil prodesset eis qui lapsi moriuntur, si ante morerentur. quod nullus direre EChristianus audebit. ocirca non debent fratres no- stri. qui nobiscu pro eat holica fide perniciem Pelagiani erroris impugnant huic pelagianae in tantum seuere opinioni qua opinantur gratiam dei seeundum merita nostra dari:vt quod illi audire non possunt, isentet ianiveram plane & antiquitus Christianam, Raptus est ne

malitia mutaret intellectuin eius: destruere moliamur,

ct id astruere quod no dico erediturum sed somnia: imrum neminem putaremus secundum ea hi licet iudie ri quequa mortuorum, quae gesturus fuerat ii tempore prolixiore vixisset. lia quippe claret inuictu esse quod dieini', Gratiam dei non secudum merita nostra dari, ut huic veritati cotradicentes ingenios homines hae ab omnium auribus S cogitationibus abigenda dicere cogeremur. Est etiam praeclaris imum lumen praedestinationis & gratiae, pie saluator, ipse mediator deict hominum homo Christus Iesus: lui ut hoc esset qui- i. PM.Lbuc tandem suis vel operii vel fidei praecedentibus meritis natura humana quae in illo est co parauit Respondeatur quaeso, ille homo ut a verbo patri coaeterno in unitatem personc assumptus,stius dei unigenitus esset, putide hoe meruerit 3 Quod eius bonum qualecu l, praecessit Quid egit ante,quid credidit quid petiuit,ut ad

hanc inet abile extat lentiam perueniret None faciendi aetas: ipiente verbo ipse homo ex quo esse coepit, filii, dei unicus esse coepit None filium dei unicum illa gratia plena cocepit None de spiritu sancto li ne Maria dei filius unicus natus est, non carnis cupidi ita sed singulari dei munerei Nunquid metuen

dum fuit, e accedente aetate homo ille libero peccaret arbitrio Atideo in illo non libera volutas erat, ac notato magis ent quanto magis peccato seruire non poterat Nempe sta omnia singulariter admirada. ct alia

si qua eius p pri erissime diei possunt, singulariter in illo accepit huinata, hoe est nostra natura, nullis suis praecedbibus meriis. Respondeat hie homo deo si audet,& dicat.Cur nox ct ego Pt si audierit, O homo, tu suis es qui Vspondea, leo nee se eo hibeat, sed augeat impudentia ae dicat, o modo audio:Tu quis es o ho mo ei, sin qu d audio. l est homo quod est S ille de

suo ago, curio sim irod S ille At en i in gratia ille talis ac tantus eiiciar diuersa est gratia, hi natura com- inunis eae Certe non est ae lio personaris apud deii.

Quis non dico Caristianus O insinus hae dicat Ap-r reat itaquq nobi in nostro capite: ipi tam gratia, i

544쪽

DE PRAEDESTINATIONE SANCTOR v M

G unde secundi inivniu uiusque mensuram se per elicta eius inebra di undit. Ea graiia fit ab initio fidei sucho. mo qui cuncti CErilli an iis , qua *ratia homo ille ab initio suo factus est Christus: de ipso spiritu S hie renatus, de quo es alle natus: eodeni spiritu fit in nobis remissio peccatorum, quo spiritu factum est ut nullum haberet ille peccatum Haec se deus ei se facturum prosecto praeseivit. ipsa est igitur praedestinatio sanctoru quae in sancto sanctorum maxime claruit, quam negare quis potest recte intelligentium eloquia veritatis Nam S -lsum dominum gloriae inquantum homo factus est dei filius prides inatu esse diuicimus. Clamat doctor genis' tium in eapite spistolarum suarum, Paulus seruus leta Christi, vocatus Apostolus, segregatus in Euagelici dei, quod ante promiserat per Prothetas suos in ieripturistanctis de filio suo, qui factus est ei ex semine David secundum carnem qui praedestinatus est filius dei in virtute , secudum spiritum sanctificationis ex resurrecti ne mortuorum. Praedestinatus est ergo Iesus, ut qui su-- turus erat secundum carnem filius David, cisti tamen

H in virtute filius dei seeudum spiritum sanctificationi , quia nat' est de spiritu sancto & virgine Maria. Ipsa est illa inestabiliter facta hominis a deo verbo susceptio singularis, ut filius dei & filius hominis simul, ct filius hominis propter susceptu hominem , ct filius dei propter suscipientem unigenitum deum veraciter & pr prie diceretur ne non trinitas sed quaternitas crederetur . Praedestinata est ista naturae humanae tanta S tam celsa S summa subuectio, ut quo attolleretur altius nolhaberet: scut pro nobis ipsa diuinitas quoia'. se dero

neret humilius non habuit quam suscepit a natura nominis cum infirmitate carnis usque ad mortem crucis. Sicut ergo praedestinatus est ille unus, ut caput nostruci set: ita multi praedestinati sumus, ut membra eius e semus Humana hic merita conticescant qua perierunt

. per Adam: ct regnet quae regnat dei gratia ret lesu in Christum dominum nostrum, unicum dei illium d

minum nostrum. Qisisquis in capite nostro praecedentia merita singularis illius generationis inuenerat, ipse in nobis membris eius praecedentia merita multiplicatae regenerationis inquirat. Neque enim retributa esti Christo illa generatio . sed tributa , ut alienus ab omni obligatione peccati, de spiritu&vir sine nasceretur. Sie , nobis ut ex aqua ct spiritu renaiceremur, no r tributii est pro aliquo merito, sed eratis tribulum: ' si nos ad lauacrum regenerationis imes duxit, non putare debemus priores nos dedisse aliquid ,vt rcribueretur nobis regeneratio salutaris. ille quippe io' secit eredere in Christum,qui nobis fecit in quem Tedimus

Christum . ille facit in hominibus princip in &perfectionem in lesu, qui fecit hominem 'rdei de persectorem Iesum: sic enim est arenatus,vi sci- p.XVI. iis, in Distola quae est ad Hebraeos. vocat enim deus praedestinatos multos filios suos, ut ras faciat membra praedestinati unici filii sui,non ea voatione qua vocati sunt qui noluerunt venire ad nuptas: illa quippe Iocatione ee ludaei vocati sunt. quibis Christus crucifixus scandalu est: ct cente, quibus christus crucifixus stularitia est: sed ea vocatione praedestinatos vocat,quam distinxit Apostolus dieens ipsis vocatis Iudaeis N Graecis praedicare se Christum dei , irtutem & dei sapientiam.

Dic enim ait ipsis autem vocatis: ut illas ostenderet no 'M. . vocatos, sciens esse quandam certata vocationem eorum qui pecundum propositum vocat sunt, quos praestiuit S praedestinauit eosormes in sinis filii sui.

vocationem significans ait Non ex operibus sed ex vo Neante dictum est ei. Usia maior seruiet minori. Nunquid dixit,non ex operibus,sed ex credente Prorsus Gliam hoc abstulit homini, ut toti, daret deo. Dixit e

go,sed ex vocante, non quacunque vocatione sed qua vocatione fit credens. Hanc etiam intuebatur cum diceret, Sine poenitentia sunt dona Se vocatio dei. Nam

ct ibi quid agebatur paulisper aduertite.Cum enim di lxisset, Nolo enim vos is norare stat res sacra trientum Ram ii. hoe . ut non stis vobis sapientes: quia caecitas ex parte

in IsraH ficta est. donee plenitudo gentium intraret,&se omnis Israel saluus fieret, seu i scriptum est. veniet V ex Sion qui eripiat, & auertat impietatem ab Iacob, hoe illis 1 me testamentiam cum abstulero peccata eorum: mox addidit quod diligenter intelligenduin est: Secundum Euangelium quidem inimici propter vos, secundum electionem autem dilecti propter patres.

id est se eundum Euangelium inimici propter vos: nisi quod eorum inimicitia qua oceiderunt Christum, Euangelio, seut videmus, sine dubitatione proserit LEt hoe ostedit ex dei dispositione venisse, qui bene uti

nouit etiam malis non ut ei prosim vasa irae: sed ut ipso illis bene utente, prosint vasis miseri r diae. Quid enim apertius diei potuit, quam id quod diciti est. Secundum Euangelium inimici propter vos i Est ergo i

malorum potestate peccare: ut autem peccando iis vel hoc illa malitia faciant, non est in eorum potosate,

i sed dei diuidentis tenebras & ordinantis eas, hinc etiam quod faciunt contra voluntatem dei, non impleatur nisi voluntas dei. Legimus in .cti ius Apost toro . eum dimissi 1 ludaeis Apostoli ver item ad suos.& indieassent quata ei sacerdotes S sotiore, dixissent.

leuauerunt illi vocem unanimeson,)es ad dominum

S dixerunt Domine tu es qui se i coelum & terram, Si mare &omnia quae in eis sunt, qui peros patris no

stri Datad sancti pueri tui diuisti, Uliare fremuerunt

gentis,cit populi meditati sunt inania Astiterunt reses terra ' principes conuencrum in unum aduersus do inietum N aduersus Christum eius. Conuenerunt enimi r veritate in ciuitare ista, aduersus sanctum pueruirituum Iesum quem unxisti, Herodes ct Pilatus , populus Israel, facere quanta manus tua; consilium prae-M

destinauit fieri. Ecce quod dictum est secundum Euan gelium quidem inimici propter vos. Tanta quippe ab inimicis ludaeis manus ciet S consilium praedestinam

fieri quanta necessaria fueram Euangelio propter nos.

Sed 'uid est quod sequitur, Secundum electionem au tem allecti propter patres Nunquid illi inimici qui iii

suis inimicitiis perierunt, Saduersantes Christo dii gente ipsa adhue pereunt ipsi sunt electi atque dilecti Absit. Quis hoe vel stultissimus dixerit Sed utrunque licet sit inter se contrarium, id est inimici & dilecti.

quan uis non in eosdem homines tamen in eandesen

tem conuenit Iudaeoru , S ad id e carnale semen istaei aliis eorum ad claudicationem,aliis ad benedictione nalsrael ipsius pertinentibus. Hune enim sensum apertius superius explicauit, ubi ait, mod quaerebat lisia es, hoc R .im

non est consecutus, electio autem consecuta est, caeteri vero excaecati sunt , in utrisque tamen idem ipse lsrael. Vbi ergo audimus Israel non est consecutus, vel caeteri

exexcati sunt: ibi intelligedi sunt inimici propter vos ubi audiuimus electio autem consecuta m. ibi intelli gendi sunt dilecti propter patres: quibus patribus utique ista promissa sunt. Abrahae quippe dictae sunt pro- tam missione ct semini eius. unde S in ista oliva oleaster C. b. umscin uril

545쪽

A insemur gemiuin. lam porro electio quani diei: va:aiecundulii gratiam non iecundu in debitum e ebet vii. et occurrere quoniam reliqlii; per electionem graiic actae sunt. Hate electio consecuta est.cateris exc catis.

Secundulii hane . lectione Israelitae dilecti propter patres.Non ei ii in vocatione illa vocati sunt, de qua dictu

est. Multi vocati: sed illa, qui vocantur electi. Vnde de hie posteaquam dixit: secundum electionem autem dilecti propter patres: continuo subiecit unde agimus.iine poenitentia enim iunt dona de vocatio dei: id est, sine mutatione stabiliter fixa sunt.Ad hanc vocationem qui per i i nent, omnes fiant docibiles dei, nec potest eo rem quisquam dicere credidi ut si e vocarer: praeuenit eu quippe uti sericordia dei, quia lic vocatus est ut crederet. Omnes enim docibiles dei veniunt ad filiis,quo

ii iam audierunt & didicerunt a patre per filium, qui e- Dan. . videlissime dicit, Omnis qui audiuit a patre & didicit,

venit ad me. Istorum aute in nemo perit, quia omne

quod dedit ei pater, non perdet ex eo quicquam. i si quis ergo inde est omnino non perit, nec erit inde quirereat. Propter quod dictum est. Ex nobis exierunt .ud non erant ex nobis:nam si fuissem ex nobis, mansissent e rem utique nobiscum. Intelligamus ergo vocationem qua fiunt electi, non qui eliguntur quia credideriit sed qui eliguntur xt credant. Hanc ensen & dominus ipse I .is. ratis aperit,ubi dicit Non vos me elegistis,sed ego ele- si vos.Nam si propterea electi erant quoniam credid rant ipsi eum pri ira utique elegerant credendo in eum, ut elisi mereretur. Aufert autem hoc omnino, qui dicit Non vos me etesistis,sed ego vos elegi. Et ipii quidem proculdubio elegerunt eum, qua locrediderunt in eum. Vnde non ob aliud dicit, non vos me elegistis, sed ego vos elegi: ii ii quia non elegerunt eum ut eligeret eos sed ut eligerent eum elegit eos: quia miserico dia eius prauenit eos secundum graii1 non secundum debitum. Elegit ergo eos de mundo cum hic ageret iii earne; sed iam electos in seipso ante trudi conuitutionem. Haec est immobilis veritas praedestinationis di

l .n gratiae. Nam quid est diuod ait Apostolus. Sicut Herit

nos in ipso ante mundi constitutionem od prote-C cto ii pr opterea dictum est, quia prisciuit deus credituros, non suta facturus fuerat ipse credentes, contra ista praeicieiniani loquitur filius. dicens, Non vos naeele

gistis .secs ego vos elegi:eum hoe potius praescierit de sued ipsi eum fuerant electuri, ut ab illo mereremur eligi. Ele. 2i sunt itaque ante mundi constitutionem ea praedisti reatione in qua deus sua sutura facta prasciuit: lecti sunt autem de mundo ea vocatione, qua deus id RHO. r. quod tradcstinauit, impleuit. Os enim praedestinauit ipsos ad vocauit, illa scilicet vocatione secudis pripolitum .no ergo alios, sed quos prae icia in aula, ipsos devocavit mee alios sed quos ita vocavit ipsos S iustificauit: nec alios sed quos pra desti nauit, vocavit, iustifica uit, ipsos, glorificauit illo utique fine qui non habet inem. Elegit ergo deus fideles sed ut lint. no quia iam crant.Apostoliis Iacobus dicit, Nonne deus elegit pauperes in hoc mundo, diuites in fide. S haeredes regni,

quod repromtiit deus diligentibus se Eligendo ergo iacit diuites in fide, licut haeredes regna. Recte quippe

in his hoc ligere dicitur, quod ut in eis saeiat, eos eierat Rogo quis audiat dominum dicerem. Non vos me elegistis sed ego vos elegi:& audeat dicere credere homines ut eligantur cum potius eligantur vi ci edat, ne contra seni cutiam veritatis priores inueniamur ei

stat, pistis Aristum, 'u i s licit Christus. Novo, me et gistis .sed ego elegi vos 3 Quis audiat Apostolum di- Dcentem, Benedi ius deus Spater domini nostri Iesi aera m. Christi. qui benedixit in os in omni bene limone spiritali in eoelestibus in Cirristo sicut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancti Se imma eulati in conspectu elux, in charitate praedestinans nos

in adoptionem filiorum per telis in C rii un: in ipsum,

secundum placituna voluntatis suae, in qua grati heauit nos in dilecto iuio suo in quo habemus redemptionem per sanguinem ipsius, rein issionem peccatorum secundum diuitias gratiae eius, quae abundauit in nos in omni sapientia ae prudentia,ut ostenderet nobis indi steriuvoluntatis suae, secundum bonam voluntatem tuam,

quam proposuit in illo in dispositione plenitudinici Aporum instaurare omnia in Christo, quae in calis suntes quae in terris in ipso: in quo etiam sortem consecuti sumus. praedestinati secundium propositina eius, qui uniuersa operatur secundum eo milium voluntatis sui, ut simus in laudem gloriae eius. Mis. inquam. haec audiit diligenter Se intelligenter, audeat de hac quam defendimus tam clara veritate diibitare Elegit deus in EChristo ante constitutionem mundi membra eius :& uomodo eligeret eos qui nondum erant, nisi praedestinando Elegit ergo praedestinans nosmiiquid elis tet impios & immundost Nam si quastio proponatur, utrum hos eligat, an potius sanctos & immaculatos, quid horum raspondeat qui requiratur, ac non statim ferat pro sancti si vinaculatisque sententiari, Praesciebat ergo, ait Pelagianus, qui tutuli eisent sancti de immaculati per liberae voluntatis arbitrium, S ideo eos ante inudi constitutionem in ipsa sua prascientia , ita tales futuros esse praesciuit, elegit. Elegit ergo, inquit,

antequam essent fraedestinans filios, quos futui os sanctos immaculaiolq: praesciuit: utique ipse non fecit, nee se facturum, sed illos futuros esse praevidit. Intueamur ergo verba Apostoli atque videamus utrum propterea nos elegerit ante mundi constitutionem quia sincti de immaculati futuri eramus, an ut essemus t Benedictus,

inquit deus.& pater domini nostri Iesu Christi qui nos benedixit in omni benedictione spiritali in eoelestibus in Christo: sicut elegit nos in ipso a me mundi consti- Flutionem . ut essemus sancti de immaculati. Non ergo quia tuturi eramus, sed ut esseimis. Nempe certum est, nempe manifestum est, ideo quippe tales eramus fui

ri quia elegit ipse,pr destinas ut tales per gratiam eius essemus. ita ergo nos benedixit benedictione spiritali in eoelestibus i Christo lesu, scut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancti Simmaculati in conspectu eius, in charitare praedestinans nos in adoptionem filiorum per Iesum Cur istum in ipsum. Deinde quid adiungat, attendite, Secudum placitum, inquit, voluntatis suae, ne in tanto beneficio gratia dei, placito gloriaremur voluntatis nostra. In qua gratifieauit nos. inquit, in dilecto filio suo: in qua viis volu tate sua stat incauit nos. Sic dictu c st gratificauit a gratia . sicut iusti scauit dicitur a iustitia. In quo habemus,

inquit,redemptionem per sanguinem ipt: us. remissioni in peccatorum secundum Auitias gratiae eius, qua abundauit in nos in omni sapientia S prudentia, ut ostenderet nobis ni sterium voluntatis suae, secutritum bonam voluntatem suam . in hoc ni sterio voluntatis suae posuit divitias gratia suae secundum bonam volu tatein suam .non sc cudum nostram: quae bona e se non pinset. niti iese secundum bonam voluntatem suam ut

bona fieret,i bueniret. Cum autem dicit se Dri. rima

546쪽

G bonam voluntatem suanx subiecit, ani proposuit inino id est in dilecto filio suo in di pensatione plenitru

dinis temporum instaurare omnia in Christo, quae in eoeliis sunt &quae in terras in ipso, in quo etiam re sorte consecuti sumus, praedestinati secundu propositu eius, qui uniuersa operatur secundum consilium voluntatis suae ut limus in laudem gloriae eius. Nimis longum est de singulis disputare.Cernitis autem proculdubio cernitis, quanta manifestatione Apostolici eloquii deficii datur haec gratia, contra quam merita ea tolluntur humana, tanquam homo aliquid prior det,ut retribuatur ei. Elegit ergo nos deus in Christo ante mundi constitutione praedestinans nos in adoptionem filiorum, noquia per iam sancti S immaculati futuri eramus, sed Glegit praedestinauiij ut essemus. Recit autem hoc secudum placitum voluntatis suae,ut nemo de sua sed de iulius erga se voluntate glorietur: fecit hoc heudum diauitias gratiae suae, secundia bonam volutatem suam qua

roposuit in dilecto filio suo, in quo Artem consecutitimus praedestinati secundum propositu non nostrum, sed eius qui uniuersa operatur,vsqueadeo ut ipse in no- ' bis operetur & velle.Operatur autem secundum cons lium voluntatis sum ut simus in laude gloriae eius Hinc est autem quod clamamus ut nemo glorietur in homi.

Ors. ne, ac per hoc nec in scipis: sed qui gloriatur, in doni no glorietur, ut simus in laudem gloriae eius Ipse quippe operatur secundum propositu suum ut simus in laudem gloriae eius, utique sancti di immaculati propter quod nos vocavit praedestinans ante mundi constitia tionem. Ex hoe proposito eius est illa electoru propria vocatio quibus omnia cooperantur in bonum: quia se- eundum propositum vocati sunt sancti,& sine poenite-c ecterem dona & voeatio dei. Sed hi nostri de quibus

vel pro quibus nunc agimus forsitan dicut Pelagianos hoe Apostoli eo testimonio refutari, ubi dicit ideo nos Db .i. electos in Christo & praedestinatos ante mundi consti tutionem. ut essemus sancti S immaculati in conspectu eius in charitate. Ipsi enim putant,acceptis praeceptis iarer nosipsos fieri liberae voluntatis arbitrio sanctos Simmaculatos in eospectu eius in charitate et quod futura deus quonia praesciuit, inquiunt, ideo nos ante mu-i di costitutionem elegit Serae destinauit in Christo: eudieat Apostolus, No quia tuturos tales nos esse praesciuuit, sed ut essemus tales per ipsam electione gratiae suae, qua fratificauit nos in uilecto filio suo. Cum ergo nos praedestinauit, oeus suum praesciuit, eui nos sanctos &immaculatos secit.Vnde recte hoe testimonio pilanianus error arguitur. Nos aute dicimus, inquium nostrud eum non praescisse nisi fidem qua credere incipimus, ct ideo nos elegisse ante mundi costitutionem ac praedestinasse, ut iam sancti S immaculati gratia atque opere eius essemus. Sed audiat S ipsi in hoc testimonio, dicit oriem consecuti sumus, praedestinati secum

dum propositu qui uniuersa operatur. Ipse ergo ut credere incipiamus operatur,qui uniuersa operatur:vocationem Ouippe illam de qua dictum est, Iane poenitentia sum dona ct voeatio dei:& de qua dictum est, Non

ex operibus sed ex vocamercu posset dicere, sed ex credemet & electionem quam significauit dominus dicis, reas. Non vos me elegistis, sed ego vos elegi: nee fides ipsa praecedit: Non enim quia credidimus, sed ut eredamus elegit nos, ne priores eu elegisse dicimur, falsum si, quod absit. No vos me elegistis sed ego vos elegi. Nec quia credidimus, sed ut credamus vocamur, atque illa

vocatione qua sine poenitentia est, id prorsus acitur &peragitur,ut credamus Nee omnia replicanda sunt de Rhac re tam multa quae diximus.Denique S in huius testimonii eo sequentibus, leo gratiis agit Apostolus pro

his qui crediderunt non utique quia eis an nunciatum est Euangelium,sed quoniam crediderunt. Ait enim In Vbe. quo & vos audientes verbum veritatis Euangelium salutis vestrae, in quo credentes signati estis spiritu promissionis sancto, qui est pignus haereditati, nostrae in redemptionem acquisitionis, in laudem gloriae ipsus: propter hoe & ego audita fide vestra in Christo Iesu &in omnes sanctos, no cesso gratias agere pro vobis. No

ua erat & recens eorum fides praedicato tibi Euagello. qua fide audita, gratias deo pro eis agit Apostolus. Si homini gratias ageret pro eo quod illii vel putaret nopraestitisse vel nos et . adulatio vel irrisio verius quam

gratiarum actio diceretur. No erremus deus non irri- cara

detur: donum enim eius est etiam incipiens fides, ne Apostoli falsa vel falsarum gloriarum gratiarum actio merito iudicetur. Qis id illud None initio fidei apparet Thessalonicensium, de quo tamen idem Apostolus deo gratias agit, dicens, propterea & nos gratias agi- Lmus deo sine intermissione, 'uoniam cum perceptis

iis a nobis verbum auditus dei, excepistis non ut verbuhominum. sed celat est vere verbii dei, quod operatur

in vobis cui credidistis. Quid est quia hine deo gratiasaeit Nempe vanum est atque inane, si cui gratias agit de hoc, quod ipse no fecit. Sed quia hoc vanu S inane non est,prosecto deus cui de hoc opere gratias agit ipse fecit: ut cum percepissent ab Apostolo verbum auditus dei exeiperent illud non ut verbum hominum, sed

sicut est vere verbum dei. Deus initur operatur in coradibus hominum vocatione illa fecundum propositum suum,de qua multum locuti sumus, ut non inaniter a diam Euangelium, sed eo audito conuertantur ae credant , excipientes non ut verbum hominum, sed sicut

est vere verbum dei. illud etiam initium fidei h c. parataminum donum dei esse nos admonet, cum hoc significet Apostolus in Epistola ad Colossenses,orationi in state,vigilantes in illa in gratiarum actione, orantes simul S pro nobis ut deus aperiat nobis ostium verbi sui ad loquendum mysterium Christi propter quod etiam vinctus sum, ut manisestem illud ita ut oportet me si Mqui . momodo aperitur ostium verbi, nili cum sensus aperitur audientis ut credat.& initio fidei facto ea qux ad aedifieadam salubre doctrinam praedicantur &di putantur, admittat, ne per infidelitatem corde clauso ea quae dicuntur, improbet ae repellat Vnde S ad Corinthios ait, Permanebo autem Ephes usque ad Pentra i. Viccosten:ostium enim mihi apertum est magnum & euidens, ct aduersarii multi. id hie aliud potest inieli gi, nisi praedicato ibi per eum primitus Euangelio credidisse multos,& multos eiusdem fidei aduersiarios ex titisse,seeundum illud domini, Nemo ad me venit,nis Dan. g. eui datum fuerit a patre meo Et,vobis datum est nosse sic a. r. imysterium regni coelorum, illis autem non est datum Ostiu ergo apertum est in eis quibus datum est: aduer- sarii autem multi ex eis quibus non est datum .lQmque

ad eosdem in secunda Epistola, idem Apostolus. Cum venissem, inquit, in Troadem in Evangelio Christi Sostium mihi aperium esset in domino, non habui r quiem spiritui meo, eo quod no inueni Titum fratrem meum. sed vale illis saciens exit in Macedoniam. i bus valefecit,nisi eis qui crediderant, in quorum scii cet cordibus Euangeli tanti apertu in est ostium id autem adiungat attendite. Deo aut . inquit, si ilia ui

547쪽

A qui semper triumphare nos faeit in Christo.& odorem notitiae suae per nos manifestat i omni loco: iuia Christi bonus octor sumus deo in his .iui salui fiunt:& in his

qui perest, quibus lain quide odor mortis in mortem, quibusda autem odor vitae in vitam. Ecce unde gratias agit miles acerrimus &defensor inuictis, linus eratiae: ecce unde gratias agit, quia Christi bon' odor sunt Apostoli deo,ct in siis qui salui fiunt gratia eius S in his

qui pereunt iudieio eius. Sed ut minus succenseatur ab haec parum intelligentibus, ipse admonet,cum adlusit S dieit,Et ad haec quis idoneus derutamen redeamus

ad ostii apertionem, qua initium fidei audientiu significauit Apostolus. id est enim. Orantes simul S pro

nobis,ut deus aperiat nobis ostium verbii nisi apertissima demonstratio etiam ipsum initium fidei este donudet Non enim orando peteretur ab eo, niti ab ipso tribui erederetur Hoc donis coelestis gratiae in illam pur-nvi crederet. Agit quippe deus ei miniam,vel auiuuando,uel iudicando,ut etiam per eos impleatur quod manus eius & consiliu in praedestinauit fieri. Frustra itaque etiam illud, quod Regnorum & Paetaneomeno scriptura teste probauimus,cum deus vulal fieri quod no niti volentibus hominibus oportet fieri, j inelinari eoru corda vi hoe velint, eo scilicet inclina te qui in nobis mirabili modo ae messabili operatur S velle, ad causani de qua disserimus, no pertinere dixes runt. Quid enim est aliud, nihil dicere, S tamen con-s tradieere, nisi forte cur eis hoc visum sit, rationem v l bis aliquam reddiderui, quam vos in literis vcstris ta eere maluistis Sed quae illa ei se possit ignoro. An forte stitie ii quia ostedimus hoe deum egisti in cordibus hominu , ct ad hoc perduxisse quoru ci placitit voluntates .ut rexi costitueretur Saul liue David Ideo hae exempla causae

huic conuenire non putant,quoniam non hoc est tem-

poraliter regnare in hoc seculo , quod est in aeternum regnare cum deo: ac per hoc existimant ad regna te rena sicienda deum inclinare:ad regnum vero coeleste obtinendum, leum no inclinare quorum voluerit v C luntates Sed puto propter regnum coelorum, no propter regnum terrenum esse dictum, inclina cor meum

in testimonia tua: vel, A domino gressus hominis di

riguntur,& viam eius volet: vel, Paratur volutas a do mino: vel ,Fiat dominus noster nobiscum,sicut erat cura tribus nostris i non derelinquat nos, nee auertat nos a se: inclinet corda nostra ad se, ut eamus in omnibus chag. l viis eius: Vel, Dabo eis cor cognoscedi ine,& aures audientes: Vel Dabo eis cor aliud & spiritum nouum dabo eis. Audiat etiam illud ,Spiritum meum dabo in vobis & faciam ut in iustificationibus meis ambuletis, ct iudicia mea observetis & faciatis. Audiant, A domino dirigutur fressus viri, mortalis autem quomodo intelliget vias suas, Audiant, Omnis vir videtur sibimet ipsi iustus, dirigit autem corda dominus. Audiant,Creuideriant quotquot erat ordinati in vitam aeternam Audiant haec & alia quaecunque non dixi, quibus ostenditur deus ad regnum etiam coelorum, S ad vitam aeteranam parare & couertere hominum voluntates. Cogitate autem quale iit, ut credamus ad constituenda regna terrena hominum voluntates operari deum, S ad capessendum regnum coelorum homines operari volutates suas. Multa diximus, Sibitasse iam dudum potuimus persuadere quae volumus, ct adhuc tam bonis purariam descenderat,cui sicut scriptura dicit in Acti-dus Apostolorum,deus aperuerat sensum eius,& intendebat in ea quae a Paulo dieebatur, sic ei sim vocabatur

ingeniis se loquimur quasi obtusis, quibus ct quod ni. omium est non est satis. Sed dent veniam. noua enim

quaestio ad hoc nos compulit: quia cum in prioribus opustulis nostris,niis idoneis testimoniis egissemus do num dei esse etiam fidem, inuenium est quod retradiceretur, S ad hoc valere illa testimonia, ut ostendant dei donum esse incrementum fidei: initium vero fidei quo in Christum primitus ereditur, ab homine ipso e se nec est e donum dei sed hoc exigere deum ut cum id

Praecesserit,caetera tanquam hoc merito consequantur

quae dei dona sunt: nec ullum eorum dari gratis,cu in eis dei gratia,quq no nisi gratuita est pr dicetur. Quod videtis quam iit absurdum, propter quod institimus quantum potuimus, ut etiam ipsum initium fidei donudet esse ostederemus. Qiuod N ii diutius fecimus, quam sersitan vellet hi propter quos fecimus, hine ab A r prehendi parati uimus: dum tamen ct si multo diutiusquam vellent, & si cum fastidio ac taedio intelligentio, fateantur nos feci se quod secimus,id est etiam initium

fidei sicut continentiam patientiam iustitiam, pietate, ct caetera de quibus cum his nulla comAio est, donum dei esse docuisse. Hic ergo sit huius voluminis terminus,ne offendat unius nimia longitudo.

Libri Ptiini Finis.

DIVI AURELII

Episeopi Liber Secundus de bono

perseuerantia.

Am de perseueratia diligetius dis

putandum est. Nam ct in priore libro ageremus de initio fidei, etiam de hae aliqua diximus. Asset imus ergo donum dei esse perseuerantiam qua usque in finem per

seueratur in Christo: fine aine di eo quo vita ista finitur, in qua tantum odo periculu est ne eadatur. Itaque virum quisque hoc munus acceperit. Fquandiu hanc vitam ducit, incertum est. Si enim priusquam moriatur cadat non perseuerasse viaque dicitur,

ct verissime dicitur. momodo ergo perseuerantiam qui non perseuerauerit,accepisse vel habuisse dicendus est Nam ii habeat aliquis continentiam, & ab ea decidat atque incontinens fiat, si iustitiain. ii militer si patientia m. s ipsam fidem, recte dicitur habuit se S non habere Continens enim fuit vel iustus fuit, vel patiens vel fidelis fuit,quandiu fuit. Cum vero esse detistit,non est fuit: tui vero non perseuerauerit, quo modo pera seuerans fuit cum perseuerando quisque ostendat pera

seueratem, quod iste non fecit E Sed ne quisqua in reluctetur S dicat, si ex quo fidelis quisque factus est. vixit

verbi gratia decem annos, ct eorum medio tempore as de lapsus est, nonne suinque annos perseuerauit Non eontendo de verbis u& illa perseuerantia putatur esse dicenda tanquam tempori, sui: hanc certe de qua nue agimus perseueram iam qua in Christo perseueraturusque in finem, nullo modo habuisse dicendus est . qui non perseuerauerit usque in finei lupotiusque hane habuit unius anni fidelis, & quantum infra cogitari potest, si donee moreretur fideliter vixit: quam multorum annorum . si exiguum teporis ante mortem a fidei sta

548쪽

Qiso eonstituto videamus utrum Iersa iustoriam. Alterum est in quant, octoe i istitia ta Rosilitate desecit.

car. II. haec perleverantia, de qua dictum est, Qisi perseueraue-Mat. m. rit vique in finem hie saluus erit: donum sit dei. Qi addi si non sit quomodo verum est quod Apostolus ait, v bis donatum est pro Cht isto, non solum ut credatis in eum .veru metiam ut patiamini pro eo Horum quippe unum pertinet ad initium, alterum ad finem et virum btamen est dei donum quia utroque dictum est ei se do-i natum, sicut & superius iam diximus od enim esti initium verius Christiano.quam credere in Christum

Qgis finis melior est quam pati pro Christes Sed quod

ne qualibuscunque peccatis in hoc eorruptibili corpore neminem vivere. Tertium est, obnoxium nasci hominem peceato primi hominis, S x inculo damnati nis obstrictum Miu reatus qui generatione cotrahitur, regeneratione soluatur. Horum trium hoc quod loco

ultimo posui situm no tractatur in supradicto gloriosi martyris libro . De duobus vero exteris tanta illic perspicuitate disseritur ut sipradicti liae retici noui, inimici gratiae Christi longe ante reperiatur conuicti esse q - i nati . ln his ergo meritis sanctorum, quae nulli nisi dei id pertinet ut eredatur in Christum qualiscunt in dona sint etiam perseuerantiam donum dei esse se liuenta est contradictio,vi donum dei non initium, sed quitur. Dicimus inquit. Sanctificetur nomen iuummo augmentum fidei dicereturaeui opinioni donante do- su d optemus deo ut sanctificetur orationib' nostris, mino satis super i. respondimus. id autem dici po- sed quod petamus ab eo ut nomen eius sanctificetur intest cur perseuerantia usi in fine no donetur in Christo,cui donatur pati pro Christo: aut vi expressius eloquar cui donetur mori pro Christo Nam ct Petrus A-i triti postolus donum dei hoe esse demonstrans, Melius est. inquit benefacietes,si velit volutas dei pati, quamma letarietes. Cum dicit, si velit voluntas dei: ostendit di- i. uinitus donari, nee omnibus sanctis, ut pro Christo pa tiantur: neque enim quos non vult deus peruenire ad experientiam gloriamque passionis, no perueniunt ad regnu dei si perseuerauerint in Christo vi. in fine. Sed quis dicat istis non donari hanc perseuerantiain,qui aegritudine corporis, vel quocunque casu moriuntur in

Christo cum loge dissicilior donetur illi . a quibus su seipitur& mors ipsa pro Christo Multo quippe dita

cilius perseueratur, ubi hoc agit qui persequitur ne per se ueretur.& propterea usq; ad morte sustinetur ut per se ueretur. litam proinde dissicilius perseuerantiam ista facili ut est habere: sed cui nihil ditacile est. facile est v Hiere. 11.itrant donare. Hanc enim promisit deus. lices, Tim

rem meum dabo in cor eorum, ut a me non recedant.

od quid est aliud, quam talis ac latus erit timor me quem dabo in cor eorum,ut mihi perseueranter adhae. reant Cur aute perseuerantia ista poscitur a deo. si non

dat ut a deo An & ista irrisoria petitio est cum id ab eo petitur quod seitur ipsum nodare sed ipso non donate esse in hominis potestate: sicut irrisoria est etiam illii actio gratiarum si ob hoe nratiae a gutur deo, quod n' nobis. Caeterum a quo deus sanctificatur, qui ipse sanctificat Sed quia se dixit. Sancti estote,quoniam & e- Leusomno sanctus sum: id petimus S rogamus, ut qui in bapti- uno sanctiseati sumus in eo quod esse copimus. perseueremus. Et paul post de hae re ipse adhue disputans. S docens nos pericuerantiam fetere a domino, quod

nullo modo recte ae veraciter taceret, nisi eius donum etia hoe esset: haec, inquit sanctificatio ut in nobis permaneat oramus.& quia dominus S iudcx noster cana to a se & vivificato cominatur non delinquere, ne qui dil ei deterius fiat: hanc continuis orationibus precem si

cimus, hoc diebus A noctib' postulamus, vi sancti se i tio & vitiiseatio quae de dei gratia sumitur , ipsus protectione se ructur. in sanctificatione igitur perseuerans tiam hoe est ut in sanctificatione perseueremus, nos abi eo petere iste doctor intelligit, ei, sanctificati dicimus, Sanctificetur nomen tuum id est enim petere a-l liud quod aerapimus, niti ut id quoque nobis praestet,l ne habere des namus Sicut ergo sanctus cum deia r gat ut sanctus sit, id utique rogat ut sanctus esse re maneat: ita utique & castus cum rogat ut castus st: e tinem v t continens sit: iustus. ut iussus sit: pius vi pius st: S extera quae contra Pelagianos dona dei esse defendimus, hoe sine dubio petunt ut in eis perseuerent bonis quq se accepisse nouerunt. od si accipi ut pr fecto S ipsam perseuerantia magnum dei donum quo extera dona eius coseruantur,aecipiunt.Quid cum di- M

donauit ipse nee feeit 3 Sed quod ibi dixi hoe & hic t cimus, Adueniat regnum tuum: num aliud poscimus,co Nolite errare inquit Apostolus, leus non irrideriir

o homo non verborum tuorum tantum , veratri etiam

cogitationum tuarum testis est deus: si aliquid a tanto diuite veraciter ae fideliter poscis, ab illo a quo poscis, te accipi re crede quod poscis. Noli eo labiis honorat ES super eum corde te extollere credens a te inta tibi es.se. quod ab illo te fingis orare.An ab illo perseuerant ii nostra forte non posei turdam hoc qui dicit, non meis disputationibus refelledus, sed sanctorum orationibus reuocandus est. An vero quisquam eorum est, qui non sibi poscat a deo ut perseueret in eo, cum ipsa oratione quae dominica nuncupatur,quia eandem dominus d cuit,quido oratur a sanctis,nihil pene aliud quam pera seuerantia posci intelligatur Legite aliquado intentius eius expositione in beati Cypriani martyris libro, que de hae re codidit cuius est titulus de domini ea oratio

ne:& videte ante quot annos contra ea quae futura erat Pelagianoriim venena,quale sit antid 'tum pra paratu.Nam tria sunt . ut scitis, quae maxime aduersus eos catholi ea defendit Ecclesia. rum est unum, gratiam dei no secundum merita nostra dari: quoniam dei d na sunt, ct dei gratia etiam conferiamur merita uni nisi ut veniat & nobis, quod esse venturum non dubitamus omnibus sanctis Ergo & hi qui iam sancti sunt, suid oram nisi ut in ea sanctitate quae illis data est pe seuerent Nem enim aliter eis veniet regnum dei, tuo. non aliis, sed his qui perseuerant usque iii finem, certo est esse venturum. Tertia petitio est. Fiat volimia Cp. III. t tua in coelo S in terra: vel quod in plerisque eo licibus s legitur, magisque ab oratibus frequetatur sicut in eoes lore in terra. od plerique intelligunt, scursanctii angeli saciunt & nos faciamus voluntatem tuam. vult autem ille doctor& martyr .ctatum S terram intelligi spiritum S earn em S hoc nos orare ut voluntatem dei re utraque concordante faciamus. Vidit in his verat bis S alterum sensum sanissimc fidei congruentem de quo iam supra locuti sumus, ut scilieti pro infidelibuti qui sunt ad nuc terra, terrenum tantum hominem prinia natiuitate portantes.orare intelligamur fideles. iiii coelesti homine induti,no immerito coeli nomine nuneupantur . Vbi euidenter ostendit S initium fidei es se donum dei quando non tantum pro fidelibus ut aia. neatur in eis vel perseueret fides, verumetiam pro imhdelibus ut habere incipiant eam. quam penitus non. Iabebant,

549쪽

Ahabebant ,&eontra quam corda insuper inimi ea gestabant, sancta orat Ecclesia. verum nunc non de initio fidei. de quo in superiori libro multa iam diximus: sed de illa quae habenda est usque in finem perseuerantia disputamus, quam petiit utique etiam sancti qui in

eiunt voluntatem dei dicetes in oratione. Eiat voluntatas tua . Cum enim iam facta sit in eis, eur ut fiat adhue petunt. nisi ut perseuerent in eo quod esse coeperunt

Quanuis hie dici possit, non petere sanctos, ut volun ta, dei fiat in coelo, sed ut fiat in terra sicut in ectio: in terra scilicet, ut imitetur coelum id est, ut homo angelum vel infidelis fidelem: ae per hoc id sanctos poscere. ut sit quod nondum est, non ut perseueret quod est. Q santalibet enim homines sanctitate pr polleant, nodum sunt aequales angelis dei: non di, ergo sicut in emto, in eis fit voluntas dei. Quod si ita est, in ea quidem

parte qua optamus ut homines ex infidelibus fiam fi- . deles, non perseuerantia sed initium videtur optari. lnea vero qua optamus ut homines in facienda voluntate dei aequemur angelis dei, cum hoe orant sancti, perseuerantiam demonstrantur orare: quoniam nemo peruenit ad illam summam quq in regno est beatitudi-B nem nisi in ea sanctitate quam sumpsit in terra perse-cclia IIIL uerauerit usque in finem. arta petitio est, Panem

nostrum quotidianum da nobis hodie. ubi beatus Cyprianus o endit quomodo & hie intelligatur per seu rantia postulari. Ait qui epe inter caetera, Hunc autem panem dari nobis quotidie postulamus, ne qui in Christo sumus, ct Eucharistiam quotidie ad cibum salutis

accipimus. intercedente aliquo grauiore delicto, dum absente & non communicantes icoelesti pane prohibemur a Christi corpore separemur. Hae e verba sancti hominis dei, perseuerantia in prorsus a domino sanctos indicant poscere, quando hac intentione dicunt, Panem nostru quotidiani, da nobis hodie: ne a Christi eorpore separentur sed in ea lanctitate permaneat, qua nullum quo inde separari mereantur. crimen ad CH ii . mittant. Quinto orationis loco dicimus, Dimitte

v nobis debita nostra, sevi & nos dimittimus debitoribus nostris: in qua sola petitione non inuenitur posci

perseuerati a. Praeterita enim sunt peccata quae nobis ut dimittamur oramus perseuerantiam vero quae in aete

num salvos facit, tempori quidem huius vitae, non ivimen peracto sed ei quod usqu; ad eius finem restat, est necessaria. operaeprecium est tamen paulisper intueri,

C quomodo & in hae petitione iam tunc lingua Cypriani tanquam telo inuictissimc veritatis longe pisi ea futuri eonfodiebantur haeretici. Etiam hoc Pelagiani audet dicere, hominem iustum in hae vita nullum habe re omnino peccatum: S in talibus hominibus esse iam Ditis. in praesenti tempore Ecclesiam non habentem maculam neque rugam,aiu aliquid eiusmodi quae una& --la sponsa sit Christi: tanquam sponsa eius non sit, quae per uniuersim terra quod ab eo didicit dicit, Dimitte nobis debita nostra. Sed attendite quomodo istos gloriosissimus Cyprianus interimat.Cum enim locum ipsum domini eae orationis exponeret, ait inter caetera:

am necessarie autem, quam prouidenter & salubriter admonemur quod peccatores sum', qui pro peccatis rogare copellimur: ut dum indulgentia de deo pe. titur,oseiectae suae animus recordetur,ne quis sibi quas innocens placeat, ct se extoli plus pereat, instruibtur & docetur se peccare quotidie, dum quotidie pro peccatis iubetur orare. Sic denique & Ioannes in Epi

stola suasqnem dixit , Si dixerimus quia peccatum no

habemus,nosipsos deeitimus, ct veritas in nobis non Dest:& caetera quae hie interere longum est. Iam vero Cap.ra. cum dicunt sancti, Ne nos inferas in tentationein,i edlibera nos a malo: quid aliud quam ut in sanctitate perseuerent, precantur Nam profecto coctiso sibi isto dei dono quod esse dei donum, cum ab illo poscitiar, satis aperte t. monstratum isto igitur concesso sibi dono dei, ne inserantur in tentationem nemo sanctorum est qui non teneat usque in finem perseuerat inam sanctitatis: neci enim quisquam in proposito Christianitatis perseuerare desistit, nisi intentationem primitus inieratur. Si ergo concedatur ei quod orat ut non inferatur in tentationem. in sancti fieatione utique qui deo donante percepit, leo donate persistit. Sed nolui, ut seri . bitis, isti fratres ita hane perseuerantiam praedicari, ut non vel suppliciter emereri , vel amitti contumaciterrosiit . ubi quid dicant parum diligeter attendunt: De illa enim perseueritia loquimur qua perseueratur vi : in fine, quae si data est,perseueratum est v : in finem: si autem non est perseueratum usque in finem, non est data quod iam &superius satis egimus. Non itaque dicant homines perseuerantiam cuiquam datam usis in finem nis eum ipsi venerit finis &perseuerasse cui da- Eta est, repertus fuerit usque in finem. Dicimus quippe castum quem nouimus castum, siue si . sue non si in eadem castitate mansuriis: & si quid aliud diuini muneris habeat quod teneri ct amitti potest,diei mus eum habere quandi uetique habet: & s amiserit. dicimus h a buisse . perseuerantiam vero usque in finem quoniam no habet quisquam. nisi qui perseuerauerit usque in finem: multi eam possunt habere nullus amittere.Neque enim metuendum est, ne forte eum perseuerauerit limmo usque in finem. aliqua in eo mala voluntas oriaturne perseueret vh in finem. Hoe ergo dei donum suppliciter emereri potest , sed eum datum fuerit, amitti

contumaciter non potest. Cum enim perseuerauerit

quisque usque in finem, neque hoc donu potest an t-tere nec alia quae poterat ante finem. Quomodo enim

potest amitti per quod fit ut no amittatur etiam quod posset amitti, Sed ne forte dicatur, usque in finem rerseuerantiam non amitti quidem, cum data fluerit id est, cum perseueratum fiterit usq; in finim: sed tune amitti quodammodo, quando agit homo per contumaciam, ut ad eam peruenire no possit:scut dicimus hominem qui non perseuerauerit usque in finem, amisisse vitam paternam, vel regnum dei, non quod iam acceperat S

habebat sed quod acciperet & haberet si perseuerasi reverborum controuersas auferamus,&nonnulla etiam

qui non habentur,sed haberi sperantur,posse dieamus amitti. Dieat mihi quisquis audet, trum deus dare nopossit quod a se posci imperauit Hoe eerte qui sapit,

no dira destit sed insanit. imperati it autem deus,ut ei sancti eius dicat orantes,Ne inferas nos in tentatione Quisquis igitur exauditur hoc poscens, non insertur in contumaciae tentationem, qua positi vel dignus fit perseuerantiam sanctitatis amittere. At enim volun

late sua quis 3 deserit deis, ut merito deseratur a deo.Quis hoc negauerit Sed ideo petinuis ne inferamur iin tentationem, ut hoc no Far. Et si exaudimur, utique

non fit, quia deus non permittit ut fiat . Nihil enim fidinis quoa aut ipse facit aut fieri ipse permittit. Potens ergo est& a malo in bonum flectere voluntate . ct in lapium pronas conuertere ac dirigere in sibi placitum gressu m. Cui non filistra dicitur, Deus tu conuertens vivificabis nos. Non seustra dicitur,Ne des ad mouenia

550쪽

Uu. Ddum pedem meum. Non seu stra dicitur.Ne tradas me si domine i deiiderio meo peccatori. Postremo ne multa commemorem, clam nobis plura sortasse occurrant, no frustra dicitur Ne nos inferas in triat ionem. Nam i quisquis intentationem non infertur .profecto nec in tentationem suae malae voluntatis infertur. Et qui in ira lationem suae malae voluntatis non infertur, in nullam prorsus insertur. unusquis 3 enim tisatur, ut scriptumi est i coeupiscemia sua abstractus S illectus. Deus au tem neminem tentat, tentatione scilicet noxia. Nam

est S utilis quando no decipimur vel opprimimur,sedi probamur secudum quod dictum est .Proba me domine. I: tenta me. lita ergo noxia tentatio est, quam lignis eat Apostolus dicens, Ne serte tentaverit vos is qui tentat.& inanis sit labor vester. Deus, ut dixi . neminem tentat, hoc est, neminem inseri vel inducit in tentatio nem. Nam tentari S in tentationem non inferri non est malum imo etiam bono est, hoc est enim probari. od itauiae dicimus deo Ne nos inseras in tentatim

nem: quid dicimus. iiiii ne nos inferri sinas unde se orant nonnulli,& legitur in codicibus pluribus S hoe se posuit beatus Cyprianus, Ne patiaris nos induci in

ri tentationem. in Evangelio tamen graco nusquam inueni. nis, Ne nos infiias in tentationem. Tutiores igitur vivimus,s totum deo damus. No autem nos illi ex parte. & notis ex parte committimus, quod vidit iste venerabilis mari r . Nam cum eundem locum orationis exponeret ait post extera: Quado autem rogamus

, i ne intentationem veniamus, admonemur infimita-

tis S imbecillitatis nostrae: dum sic rogamus ne quis se inita lenter extollat, ne quis sibi sit perbe arroganterque aliquid assumat , ne quis aut confessionis aut passionis gloriam suam dicat: cum dominus ipse humilitatem mus G. docens dixerit, vigilare . orate, ne veniati, in tentationem: spiritus quidem promptus est, caro autem infirma: ut dum praecedit humilis S ubmissa confessio.& datur toti, deo qui equid suppliciter eum timore dei P. VII. petitur,lpitus pietate praestetur. Si ergo alia doc menta non eisent, haec dominica oratio nobis ad causam gratiae quam defendi inus sola sussceret: suia nihil nobis reliquit, in Quoraquain in nostro gloriemur. Sia

uide in & ut non Ascedamus a deo, no ostendit dan- uni esse nis a deo cu poscendum ostendit i deo. ienim non infertur in tentationem, non discedit a deo.i Non est hoc omnino in viribus liberi arbitrii, quales nune sunt: si ierat in homine antequam caderet. Quae tam liberio voluntatis in illius primae coditionis prcstantia quantum valuerit, aptat uit in angelis,qui diabolo cum suis cadente, in veritate steterum S ad secul ritatem perpetuam non cadendi, in qua nunc eos esse eeriis, mi sumus peruenire meruerunt. Post casum au-s te in hominiis no nisi ad gratiam suam deus voluit pertinere,ut homo accedat ad eum: neque nis ad gratiam suam voluit pertinere,ut homo no recedat ab eo. Hanc gratiam posuit in illo in quo sortem consecuti sumus, Ole.i. praedestinati secundu propositu eius qui uniuersa operatur. Ac per hoc sciat operatur ut accedamus sic ratur ne discedamus.Propter quod ei per Propheta dictum est. Fiat manus tua super virum dexterae tuae,& super filium hominis quem confirmasti tibi, S no discedimus a te. Iste eerte non est Adam primus, in quo di cessimus ab eo: sed Adam nouissimus, per que fit marinus eius vi non discedamus ab eo .Christus enim totus eum membris suis est propter Ecclesiam, quae est corpus eius plenit do eius. Cuin ergo fit super eum man dei ut no discedamus i deo ad nosviain: peruenit opus udei. Hoe est enim manus dei, quoniam opere dei fit ut simus in Christo permanentes eum deo, non sciit in Adam discedentes a deo lin Christo enim sortem consecuti sumus, praedcstinati secundi: m propositum eius obrii qui uniuersa operatur. Manus igitur dei est ista, no nostra, ut non discedamus a deo. Manus inquam eius cst ista, qui dixit, Timorem meum dabo in cor eorum v ta me no recedant. Proptir quod S posci a se voluit ne inferamur in tentationem: uia fi non inferimur, nulla ab eo ratione discedimus. od doterat nobis etia hoorantibus dari, sed oratione nostra nos voluit admoneri a quo aecipiamus haec benescia . A quo enim, nisi ab illo accipimus, a quo iuisum est ut petamus Prorsus in hae re no operosas disputationes expectet Ecc l

sia,sed attendat quotidianas orationes suas. Orat ut in creduli credat: Dei is ergo couertit eos ad fidem. Oratui credentes perseuerent: Deus ergo donat persetiera- itiam usque in finem. hoe deus sui urum esse praes Lit. ipsa est pra destinatio sanctorii , quos elegii in ChristoJ D. r. a me constitutionem mundi. ut esstant sancti S immaculati in coi pectu eius in charitate praedistinans eos in adoptionem filiorum per testin Christum in ipsum le-cundoni placitum x oluntatis suae in laude gloriae grati sus in sita gratificauit eos in dilecto filio suo .in quo habent redemptionem per san suinem ipsus remissi nempeccatorum secundina diuitias gratiae eius, quae abundauit in eos in onini sapientia a prudentia, ut ostenderet eis nidi sterium voluntatis sua secundo in bonam voluntate suam, ita in proposuit in illa dispositio ne plenitudinis tempori m. inflatirare omnia in Christo quae in caeli, soni S ius in terris in ipso,in quo etiad: sortem eos ecuti sumus praedistinati secundiim pro- post uni eius qui uniuersa operatur. Contra istam veri talis tam claram thbam, quis honosobria vigilantis fidei voees vllas admittat humanas Sed cur insuit. gratia dei non secudum merita hominum datur Respodeo,quoniam deus misericors est. Cur ergo inquit non omnibus tri hie respondeo, Quoniam deus iudex iussus est: ac per hoe S gratis ab eo datur gratia: ct iusto eius in aliis iudicio demonstratur, quid eis quibus datur, conserat pratia . Non itaque simus ingrati, quia secundum placitu voluntatis sui in laudem gloriae gratiae suae tam multos liberat misericors deus de tam debita perditione,ut si inde nemine liberaret.non Mess et iniustus . Ex uno quippe omnes in cond. mnationem, non iniustitia iudicati sum filii irae, sed iustitia tiatim in Qui ergo liberatur gratiam dili eat: qui non liberatur . O debitum agnoscat Si in remit tedo debit lim bonitas, in Mirant et exigiao aequitas intelligitur, nusquam esse apud deum iniquitas inuenitur. Sed cur, inquit, no solum in partiu-sentire

lorum , veru metiam in geminorum una atque

causa, tam diuersum iudicium 3 Ni nne similis quastio est eur in diuersa causa idem iudicium Recolanius igitur illos operarios in vinea qui tota die laborauerunt, aluit'. hcteos qui hora una nempe causa diuersa est impens laboris, Stamen idem iudicium in redditione merce dis Nun is id S hic audierum murmurantes a patre familiis, nisi hoc volo ita quippe eius erga alios ii Iargitas, ut erga alios nulla esset iniquitas. Et isti quidi in viri s in bonis tanta verum amen quantum ad iustitiam spectat S gratiam . potest S de reo qui liberatur recte dici volo:potest S de eo qui damnatur Tolle quod tuuest, ct vade: huic aute volo quod non debetur donare. An non licet nulli tacere quod volo An oculum ii

nequam