Primus 10. tomus operum eximii patris D. Aurelii Augustini Hipponensis episcopi, quae vsque ad hanc diem, doctorum hominum studio, inueniri potuerunt, nunc demum ad fidem vetustorum exemplarium summa vigilantia repurgatorum à mendis innumeris recèns

발행: 1571년

분량: 635페이지

출처: archive.org

분류: 범죄와 처벌

91쪽

CONTRA LITERAS PETiti

G retractare noluit haee ponere illic dixeram ego sed alia in quibus posset utcunque humana in statio respirare. Nam ut eius. inquit, Apostdili dicta quae nobis obiecet tae. , ras itero repliceni'. livit. Quid est enim Apollo, uidve Paulus Ministri eius cui credidistis. Quid aliud verbi gratia dicit omnibus nostris , nili quid est Donatu Carthaginis quid lanuarius. iii id Petilianas niti mini l stri ei' cui credidistis Hoe ego Apostoli testimonium no posui. ted illud quod comemorare noluit. 'osui Neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat .sea qui in

crementum dat deus. Iste autem ea verba Apostoli in

serere voluit, ubi iteirogat quid sit Paulus, vel quid ii Apollo. Et respondet, Ministri eius cui creduli uis hoc aliquo modo ferre potuit torus ceruicis hxretic illuc anteni ubi non interrosavit S respondit quid esset sed dixit non ei se aliquid terre omnino non potuit. Sed ianolo quaerere, utrum non sit aliquid minister Chiilli

is his dixerit 3 Quomodo ergo verum est, Neq; qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat deus, nisi quia ad aliud aliquid est, ad aliud nota est aliquid E Administrandum S dispensandum verbu' ae saeta inentum aliquid est: ad mundandum autem ct iustificandum non est aliquid, quia hoc non operatur in interiore homine nis ter quem creatu est totus ho. mo.& qui deus manens factus cst homo,ille scilicet de quo divum est. Fide mundans corda eorum,& cred

ii in eum qui iustificat impium. od testimonium

in verbis meis Petilianus ponere voluit , in suis autem p. iam nee tractauit, nee attigit. Minister ergo id est dispensator verbi de sacramenti Euangelici, si bonus est, consocius fit Euangelii ii autem niatus est .no ideo dispensitor non est Euangelii. Si enim bonus est, volensili Ap. a. hoe facit: si autem malus. hoc est sua qurrens non qua

Iesu Christi inustus hoc facit proptet alia quq requirit, vide tame quid idem Apostolux dixeris. Si ergo voles

hoc saetio, inquit mercedem habeo: si aute inuitus di pensatio mihi credita est. tanqua diceret, si bonus bo- numa inucio, etiam ipse peruenio: si autem malus limnum an nuncio, nunquid enim dixit, si inuitus Deio dispensator non ero Annunciauit Petrus & eaeteri bo ni . inuitus Iudas . tamen eum ipsis missus an nunc auit ilii mercedem habent, huic dispensatio credita est: gautem omnibus illis annuneiantibus Euangelium per ceperunt no a platatore vel rigatore. sed ab eo qui ini crementum dat mundari S iustificari potuerunt. Neque enim dicturi sumus ludam no baptietasse, cum ad

hue inter discipulos tuerit quando fiebat quod scriptuntra A. est, ipse non baptietabat. sed discipuli eius. An quia nodum Christum tradiderat qui loculos habebat, & ea

quae mittebantur auferebat, qui pecuniae custos inia cens esse non potuit .dispensator tamen gratiae sine ae

cipientium damno i ut Aut si non baptitauit, certeis temini quia euangelitauit. Quod si noc minimum S leue diciti . videte quid de ipso Paulo Apostolo sentia toria, tis. qui dixit, Non enim misit me Christus baptirare sed euangelitare. Huc accedit, quia incipit esse potior Apollo, ut baptitando rigauit, quam Paulus qui eu geli tanao plantauit cum sibi os scium patris erga Corinthios ob hoc vendicet, nec eis qui eost illuni ad eos

venerant hoc nomen cocedat Ait enim Si decem mi-xorin lia paedagogos habeatis in Christo, sed no multos pa-i tres: in Claristo enim icta per Euangelium ego vos ge-

nui .Eis dieit Ego vos genui: qui, alio loco dicit.Gra. tias deo quod neminem vestrum bapti aut nisi Crispu & Gaium S Stephanae domum. Genuerat iraque illos,

Na DONAT ISTAE LIB. III.

non per se sed per Euangelium . Qui etiam si sua quae-riai Dreret non quae Iesu Christi. st inuitus hoc fietret sne Riua merceae tame pecuniam dominicam dispensaret, quamlibet malus, non malam nee inutilem bene accipientibus iaceret. Et si hoe de Euangelio recte di 'in citur, quanto magis de baptismo diei nuum est, quod ita pertinet ad Euangelium, ut fine illo quidem ad re- ignum colorum nemo perueniat. sed si aeeedat sacra- mento iustitia i enim dixit, Nisi quis renatus fit e--i. rit ex aqua & seiritu, non intrabit in regnum colorum : idem ipse dixit. Nisabundauerat iustitia vestrarius uim scribarum de Pharii eorum . non intrabitisi in regnum coelorum. Forma sacramenti datur per baptismum, tarma iustitiae per Euangelium. Alterum s-

ne altero non perducit ad regnum coelorum. Versita-

me perfecte bapti rare etiam minus docti possunt, per fecte etiam euanhelitare multo dissicilioris S rarioris est operis. Ideo doctor gentium plurimis excellentior euangelitare missus est, non bapti rare: quoniam h per multos fieri poterat,illud perpaucos, inter quos eminebat. Et cum legimus eum aliquibus locis dixisse ' . . Euangelium meum. baptismum autem meum no quant L dixit, sed nec cuiusquam per quem ministratus est. Na lsolus ille baptismus quem dedit Ioanes, dictus est baaptismus Ioannis . Hoc praecipuum vir ille dispensatio s. nis sux munus accepit. ut lauaeri praecursorium sacra mentum etiam illius dieeretur per quem dispensaba tur: baptismus autem quem ministrauerum discipuli Christi, nullius corum dictus est, ut illius esse intellia

geretur de quo dictum est. Christus dilexit Eeelesami lct seipsum tradidit pro ea. t eam sanctificaret, munidans eam lauacro aquae in verbo. Si ergo Euangeli uni quod ita Christi est. vi possit S minister propter mi nus dispensationis dicere suum, potest immo ctiam petinatum dispensatorem sine periculo accipere facient quod dicit quod autem facit non facita, quanto magi ballismum Christi quem nemo Apostolorum ita mi nistrauit ut auderet dicet e suum potest quisq: sine con lasione mali ministri percipere, qui bona fide accedit ad Christum. Proinde si Petilianus, cum ego quirosilit de scripturis testimonia quam contra nos noti essent, non praetermiserim demonstrare , ipse quae po sui, partim omnino non attigerit, partim quae tracta

re voluit, nihil aliud se quam exire inde non potuissi M monstrauit, non diu hortandi estis vel admonendi s ut videatis quid tenere quid cauere debeatis. Sed fori

s in sanctarum scripturarum testimoniis talis apparui

in his vero documAis quae iter homines dei pio sebi sinate gesta sunt aliquid valuit imo vero S in his qua

quam post diuina testimonia superfluo requirantu quid commemorauit axit quid probauit Qui cum suisset erauiter in traditores inuictus, ct multa in eos etide sanctis libris testinionia proclamasset, nihil tamet

dixit unde eos ostederet traditores. Ego autem com

memoraui Siluanum Cirtensem, i qilibusdain interpositis etiam ipse succesiit, cum adhuc esset subdiaconus, gestis municipalibus expressum esse traditorem Contra hoc ille mutire nil ausus est. Et profecto vide iis, quanta eum necessiriido compellebat ad respon denaum. ut videlicet praedecet rem sui im, S non statum consocium suum, sed ut ita dicam, etiam conea,

thedraneum innocentem a crimine traditionis ostenderet, praesertim cum totam causam vestram ibi constituatis, ut traditores aepelletis eos quos traditoribui communionis tramite successis e vel fingitis. vel pia

92쪽

CONTRA

A ergo ipsus cauiae vestrae necessitate etia Rufadientem vel Calaniente in . vel euiuslibet alterius ci-lis uatis alique de parte vestra gestis municipalibus de . imosi ratum. dicerem traditorem, omnimode eum defendere cogeretur de suo praedecessore cotieuit. Vnde iii si quia hic non inuenit quam caliginem offundetret, unde saltem homines mente tardis imos S. somnolen-

fallere: Qvid enim diceret niti A lsa de Silua, i no ista iactari Sed recitamus gesta. & quan do factum i

sit &quando etiam Zenophilo sulari allegatum sit. l asibus quomodo ille re isteret sepi' undique optima causi cat nolicae vestra autem pessinu Unde ista verba commemoro ex illa epistola mea, cui per hanc qua minutiercsello videri voluit respodisse. Vtique ut videaritis quam inuicte pol tum sit, contra quod ille nihil tu

C. 'Iu. tius inuenire potuit quam silentium. Cum enim ex Euangelio velut contra nos testimonium positisseti Di L r. ubi dominus ait. Venient ad vos in vestitia ovium, in trinsecus autem fiant luet rapaces . Ex fi uctibus eoruni pra b i. cognoscetis eos: ego respondi & di i . Ergo si uictus eoil sideremus tamen continuo iubieci .vadiunxi. Obiici I iis traditionem hanc ipsam multo probabilius nos vesbis obiicimus Et ne per multa curramus, in eadem Co stantiniensi ciuitate Siluanum Episcopum maioresi stri in ipso exordio schismatis sui ordinauerunt .lste ei l adhue esset subdiaconus manifestissimus traditor nati nicipalit,' gestis expressus est. Sed & vos aduersus majiores nostros aliqua documenta proferiis aequa condi

lio postulatur,ut utraque vera vel vitaque falsa creda . t murisi vii aque vera sunt vos estis sine dubio se hismatis rei, qui crimina x os fugere in totius orbis commii

nione finxistis,quae in ipsa particula vestrae concisioni habebatis. Sin autem utraque falsa sunt, vos estis sine i dubio schismatis rei qui propter falsa crimina tradito

rum immani separationis crimine maculamini . c

si a nobis aliqua.& a vobis nulla, vel a nobis vera Si vobis filio proferuntur, non est discutiendum quoni penitus vestra ora clauduntur id si vos vera d. - sancta Eeclesia Christi eouinceret atque superaret: et i ii nos nulla vel falsa vos autem aliqua & vera traditio

dicere coeperam si S i nobis S a vobis talia proseruia. Dtur, lux vique ad hunc diem omnino nescimus. prose

cto aut utraque vera sunt. aut utra ite falsa, aut nostravera & vestra falsa. aut nostra falsa ct vestra vera, plus tquid dicatur, non inuenitur. At in omnibus his murnis documenta teneretis, quid iam vobis restet, nisi

si vultis pacem diligatis: si autem no vultis. saltem ob s nautescatis Etenim quaecunque modo profitetis facilia lime & verissime dicerem tue Ecclesiae plenariae ct ca tholica unitati iam per tot gentes di iace atque firmu

tae vos ea probare debui in e ut vos intus essetis: illi autequos conuinceretis. pellerentur foras. od ii conati estis facere proculdubio probare non potuistis Suic qi vel irati, vos ab innocentibus qui damnare incerta nqpossent, immani sacrilegio separastis. Si autem nee eo nati estis id agere. iiiiiiiis execrabili ct impia carcitat vos a flumentis Christi. quae per totum agrum. id est mundum usque ad finem creta unt, paucis in rurica ri etantis ossensi praecidistis. Ad haec quae ex illa mea primi e epistola commemoraui Petilianus nihil respondit

omnino. Et utique videtis his paucis verbis totam eat sale quae inter nos agitur contineri. id enim dicere conaretur, ubi quicquid eligeret vinceretur 3 Cum enim de traditoribus S a nobis cotra vestros, ct a vobis contra nostros documenta proseiunturis tamen&' nobis aliqua proferuntur, quae usque ad hunc diem omnino nescimus: neque enim ea Petilianus suis literis inserere praetermitteret, qui iam diligenter contra me partes gestorum. luc ad causani pertinent commemorandas usserendasque curauit. Veruntamen ut iam

Tomus septim ,

quatuor sententiis veritas pro communione catholicae iest, quia si utraque vera sunt, propter homines, quales lae vos habebatis communionem orbis terraium deserere minime debebati . Si utraque falsa sunt, propter in ulla erimina traditionis cauendum erat crimen atrocissimo divitionis. Si nostra vera & vestra falsa sunt o- si in quid diceretis non habetis. Si vestra vera st nosti aifalsa sunt, falli potuimus est orbe terrarum de hominuiniquitate, non iidei veritate. Non enim debuit attendere semen Abrahae in omni gente diffusum quod vosi nosse diceretis sed quid iudi ' probaretis. Vnde scimus quid egerint quos vestri maiores accusauerunt,etiam si vera eis obiiciebatur, vel ut cognitoribus causae vel certe Ecclesiae ubique diffusae, quae non nisi cognitorum sententias debebat attendere non illa vera, sed

falsa putarentur E Non ideo deus absoluit , si id hominum sceleris ut homines nosse non possint. Neminem tamen recte iudieari puto nocentem, qui homi-Enem non conuictum crediderit innocAem. Vnde ergo noces orbis terrarum si nosse pon potuit etiam v

rum fortasse crinaeia Afrorum S hoe aut ideo nosse no potuit, quia nemo ad eum detulit, aut ideo quia in eo quod delatum est cognitoribus potius iudicantibus, ut in victis murmurantibus credidit Hinc ergo laui cadus est petilianus, q, cum hoc omnino inuictita imo cerneret flentio prctermisit.No plane lauda lus quoacaeteri similiter inuicta , quae tamen putauit posse ob scurari verborum nebulis operire conatus eu, ct quod me fecit causam cum defecisset in causa. De me quoq; ipse nihil dicens nisi quod aut omnino falsum esset,aut culpa tum non esset, aut ad me iam no pertineret. Sed interea vos, quos inter ine S illum iudices posui sapitis ne aliquid inter verum saliumve discernere, inter

inflatum, solidum, inter turbidum & tranquillum inter tumidum S sanum, inter diuina praedicta & humana prasumpta, inter probationes , criminationes, inter clocumenta & figmenta, inter causae actionem &l causae auertionem Si Lapitic bene & recte:si autem noni sapitis nos vestri curam gessisse non ponitebit: quia rei si cor vestrum ad pacem non conuertitur, Pax nostra Fl tamen ad nos reuertetur.

Libri tertii finis.

DIVI AURELII

Episcopi, contra Cresconium Grammaticum Liber primus, V A N D o ad te Creseoni mea scripta peruenire possent ignoras,

peruentura tamen minime dest e. raui, quia ad me tua quan uis longe postea quam scripsisti, tamen

quandoque peruenire potuerunt,quq tibi visum est aduersiis ea scribbere debere, quae Petiliano c. ir thensi Episeopo vestro iterationem baptistin astruere molienti, ct communionem nostram non documen-

r iiij

93쪽

i G torum pinsere urgenti, sed maledictorum lcuitate cri- minanti, ut potui breuiter pro parte respondi. Non enim tota ei iri epistola in manus meas tunc venerat sed

parua pars prior . Qisod cur acciderit, euid opus est quaerere, quandoquidem cum ad nos postea uniuersa peruenit uni aeriae reseondete non tiguit His ergo ti-teriis tuis quas ad me dedisti, ii no res iberem, fortasse contumeliosum putares. Qilod autem rescribo rursus vereor ne contentiosum putes. Sed si tu inventis literis meis, non ad te datis tantum quae Episcopum partis Donati vel ipsam partem Donati redarguere videbitur ad ossicium tuum pertinere arbitratus es cum ibbi ei ses alicuius eonteius facultati fulcipere atque exerere contradictionem quia eius communionis es, lii

uis nullas uictione clericatui asti ictus quanto ruinus mihi licuit pro munere sarcinae meae, vel cotra Petilianum vel cotra teipsum tacere cum ille oppugnaret Ecelesiam pro qua milito: tu autem in simili opere etiam nominatim ad me institueres, promeres, coscriberet sermovem .in cuius primis partibus laborasti, ut suspecta hominibus eloquella videretur. Nam velut laudas genus dicedi meum, S iursus velut timens ne hoes

H nere te vel qu quam salo persuadendo deciperem, in

accusationem totius ipsius eloquentiae perrexisti,adhibens etiam testimoniis in aduei sus ea de scri pluris sans Henio. ctis, ubi dictum putas Ex multa eloquentia no et sugies peccatum cum dictum non sit ex multa eloquhia sed, ex multiloquio. Multiloquium autem est superflua locutio. vitium scilicet loquendi amore cotractum. Plemnque autem loqui amant, etiam qui nesciui quid loquantur,vel quomodo loquantur, siue ad sanitate senistentiarum, siue ad ipsum qui arte Grammatica discitur integrum sonum ordinem s verbo . Eloquetia vero facultas dicendi est, congruenter explicans quae semimus: lua tunc utendum est,cu recta sentimus. Hoc in

do ea non usi sunt haeretiei. Nam utique si recta sensis.sem,no solum nihil mali, verum S boni aliquid esset, quod et i ei explicare potuisset. Frustra igitur istorum exemplorum commemoratione aecusasti elo iubtiani. Neque enim propterea pro patria non est miles armandus, quia contra patriam nonnulli arma sum

pserunt. Aut ideo vii non debent boni docti s medieti erramentis me diei natibus ad salutem,quia his ad peri nietem etiam indocti pessimis abutuntur. is enim

nescit s euit utilia vel inutilia fiterim ea quae quaeruntur: ita eloquentiam hoc est . perii iam facultatem i, di cendi licesse utilem vel inutilem, v timerint viilia vel non utilia duae dicuntur od nec te ai bitror igno rare. Sed credo cum me videres a nonnullis putari eloquetem.ut a me lectoris auditorisve studium deterareres accusandam existimasti eloquetiam, ut iam quid

dicerem non attenderet quisquis abs te perterritus ta-quani eloquenter me dicentem eo lueta iam cauendum

rugi unis censeret. vide er o ne hoe quod fecisti cie

artis illius malae, quam sicut de Platone comemorasti, nonulli recte iudicauet ut de ei uitate ae de humani generis societate tellendam . Haec non est eloquitia quae utinam mihi ad explicada ea duae sentio pro desiderio

puenisset. sed sophistica S maligna professio, quae tibi

proponit non ex animo, sed ex contentione vel com-imodo pro omnibus S co ira omnia dicere. De hac ait

r. cera sanct a icriptura. Qui sophistice loquitur, odibilis est. Ab hae mihi videtur Paulus Apostolus iuuetutem Timothei prohibere ubi ait, Noli verbis contendere: ad nihil enim visi: m. niti ad subuersionem audientiu . Et ne i facultate recte di di eum prohibui se putaretur. Κ tinuo subiecit, Satis age teipsum probabilem Nerarium exhibendo non erubescentem, verbum veritatis

recte tractatem. Nimiri, itas tibi haee animi subrepsit affectio quis contradice si studio, no quo ita sentire sed quo a nobis intentionem discere voletium auerteres perhibuisti nos eloquentes. & vituperasti eloquentiam . Nam quomodo te hoe ex animo fici se credam, cum sciam quemadmodum praedicare soleatis eloqui.tiam Donati Parmeniani alioru* vestroruin qua quid esset utilius ii tam larso flumine pro pace Christi, pro unitate veritate charitate proqueret Sed quid de aliis

loquat tu de teipso non e comperisti quam non exanimo sed ex contentione vituperator i ieris eloquentia:

eum ct caetera quae se ipsisti per eloquentiam,eloqueri ter accusare conatus est Na quod te dicis S arte di cap. V. cendi imparem nobis,ct exemplis legis Christianae phnitus non instructum, quo pertinet obsecro Nunquidnam te compuli contra mea scripta res ibire Et ideo recusantis S excusantis haec vox est. Si ergo penitus no

instria eius es, cur no potius taces, aut ita loqueris, Onstitui te desideres instare me dicis & Puocare semper ut ad dignoscendam veri quaestione mecum vestri di . t

sceptetit sed vestros prudentius ac patietius sacere, qui in E lesia tantum quae in lege mandata sunt populos docent nec nobis respodere curant scientes quia si lex diuina, ct tot documenta legalium scripturaru nobis quid tu melius quid verius, suadere non pollum,nunquam humana queat authoritas no discussis erroribus ad veritatis regula reuocare. id tibi ergo visum est, ut aduersus nos illis tacetibus tu loquaris, Nam si benefaciunt cur no imitaris P si male,cur laudas Dicis quod

intoleranda arrogantia credam me solum terminare

posse, quod aliis velut inexplicabile vittam, atque ideo iudiei aeo dimisium est: cu paulo superius dixeris, hoc

me velle finiri post tot annos,post tot iudices atque arbitros quod apud principes tot disceriantibus literatis ab utriusque partis Episcopis finii ino potuit. Certe t. lus hine satago, certe solus quaestionem istam finiri di- semiado des dero Puto enim si solos nostros id conatos culpare voluisses no etia vestros in eo conatos fui se fatereris. Quia ergo illum conatum illam vorun rate instantiam saltem propter vestros reprehedere iam no potes nolo esse a tam bono opere alienus. Quid ar- Nisivi quid reprehendis An inuide, No hoc de te temere edendum est. Restat ergo ut studio contentio- . IIII. iiis hoc in me culpes quod etiam in v estris laudare eo, relleris. At enim quod inter tot ac tales finitum no est

intolerabilis arrogantia est per se solis finiri posse pro sumere Ne quiso mihi soli Loc tribuendum putes plum rimi sumus qui hoc ut finiatur, immo iam ut finitu esse innotescat. instamus. illi enim dixerunt non esse finita qui eidem fini consentire noluerunt: eub vobis occuliat auertit At etiam vos eorum authoritate decepti fini iunon es, credatis. N., stri autem ex quo finitum est nullo prorsus ictore ut ipse finis innotesceret crisauerunt.

quomodo ia publice priuatiq; agere potueriit neo inquam in perniciosissimo errore per istens. de segnitia circa se ininistrorum dei in ultimo iudicio quereretur. Non ergo nos olim finita causam de integro voluim retractare, sed quemadmodum finita st demonstrare,

propter eos niaxime qui hoe nesciunt: ut cum disens res couincunt Vr erroris, aut etiam ipsi correcti libertatur aut certe ipsis confiitatis S in aperta pertinacia remanentibus, in qui cupidiores sum veritatis quam ea

- tentionis,

94쪽

A tentionis videam .iuid sequantur. Nae ite hoe sisne iri ictu, ut existi nos. Na si miles videre qua in loge am a lates Asileam error iste perita erit,at quam pauca eius

m M. remanserint quae nondum in pacem catholicam eor-ca V. recta transieriant, nullo modo assertorum Christianae

pacis it unitatis infructuosam ct inanem arbitrareris instantiam: ouanuis etiam si id ilirentia medietnae huius impensa non prodest,suincit ad ratione deo reddendam quod non cessauit impendi .Sicut enim nialignus suasor peccati, etia si non persuaserit merito poenam deceptoris incurrit. ita fidelis iustitiae praedirator etiam si ab hominibus respuatur, abiit ut apud diu sui ossicii mercede seaudetur. Res enim certa hi ad ince tum incertum autem dico non pr mium facientis sed animum audientis. Incertum est enim nobis virum a sen is sit cui verita er(dicatur sed certum est ei iam talibus veritatem praealcari oportere S certum est fi- delicet eam praedicantes tetributione manere, siue sui seipiamur, sue spernantur, siue etiam proptea qualibet temporaliter aduersa patiantur. Dominus dicit in

arm i Euagello. Cum i gressi fueritis dieite, Pax huie donlui: si digni tuerit qui ibi sunt, requiescet super eos pax ve-d straui quo minus,ad vos reuertetur. Nuquid eos certos fecit quod essent eorum pacem suscepturi quibus eam pr dicarent Certos tamen feeit ut ea sine cunctationec ri, i taedicarent. Apostolus etiam Paulus Seruum,in T, domini litigare non oportet, sed esse mitem ad omnes docibilem patientena, in modestia corripicnte diuelsa sentientes ne sorte det illis deus panitentiam ad cognoscendam veritatem. 5: resipiscant de diabolii laqueis captiuati ab ipso in i pilus volutare. lntede quos modo quem noluit litigare, voluit iamin in modestiai eorripere diuel sa sentietes . ne dei seruus prohibitionet retulantiae occat: onem putaret esse pigritia. Vcru quias multi ae ipsam eorreptionem 'uae modeste pec- eatis sitis fluentes. vel quid res P.,ndeant non inuenietes, nee tamen veritati acquiescries, onerose ac moleste iserunt eos qui secum sedulo agunt, nec ab eo tum conuineendo errore dis Mimulant,litigiosos S contentiosos vocat Falitias enim quae nudari Se redargui in i tuit, eorum vitiorum nomine qui veritas danat. diligentiam veritatis accusat Nunquid ideo tamen ab hae

instantia desistendum est vide quemadmodu Timotheum idem astringat Apostolus, ne trotter homines C qui bii, insuauis est praediratio veritatis aliqua ei scgnitia praedicidi subriperet. Testificor inquit coram deo ct Christo lesu. qui iudicaturus est vivos & mortuos,d

per manifestationem & regnum eius praedi ea verbum, insta opportune iti portune argue,horiare, increpa , in

omni longanimitate S dot rina . is hae ait diens, si deo fideliter seruit .si dolosus operaiius non est, ab hac diligentia S in statia conquiescat Quis sub tanta testi scatione segnis esse audeat No itaque nobis obstrepat in hae causa facundia tua:praedicamus omnino in adiutorio domini dei nostri Christianae unitatis utilitate, sanctitatem pietatem: praedicamus volentibus opportune renitentibus importune,& quantis valemus viribus istam inter nos partemque Donati quaestionem,&ae irrem quod possumus olim finita esse moli ramus. Agno- -raetim, seant in se contentiosae animos tali nomen S crimen, qui vel pervicaci astutia praebent patrocinium salistati,c Q.VII. vel inuida iactantia nil nistrant praeconium veritati. Vtrunque hoe contentiosorum genus Apostolus Paulus expressit. illud primum in Alexadro, de quo ait, Ale- . umbrata ius mulo mala mihi ostendit, reddet id

dominus secundum opera eius ciuem S tu dei, ta val- Dde enim restitit nostris sermonibus. Hoc vero alterum in eis de quibus ait . Quidam quidem ex inuidia reco- rhi p. ctentione Christum anni infant non east e. existimates stribulatione suscitari vineis lis incis. Na illi proculdu- ibio id ipsum an nunciabant quod Paulus, non tame eo ianimo non ea voluntate, non ex charitate sed ex inui

dia,sicut dixit Sex contritone volentes superbo sensit in eadem ipsa an nunciatione praecellere, N Apostolo Paulo anteponi. 'od ille non moleste serens immo

etiam gaude, quod ab eis illud , idebat pr dicari quod

latius innotescere cupiebat, Quid enim, iquit, dii omnimodo siue occasione. sue veritate Christus an mincietur Neque enim cordis sui veritate, quia non syncera intentione, sed aemula contentione, veritatem tamen an nunciabant.Tu igitur cum iudex interiorum cordis nostri esse no possis, latu modo viris veritati resilam an eos qui veritati resistut reuincere cupiam' aduerte. Na proculdubio si veritate suademus, errore et refellium' etia si no veritate propri; intelionis,sed emollimetu semili huius humana ins gloria qudentes id agam', gaudere debet dilectores verita ii . Dia & hae occas ne veritas annunciatur scut Apostolus qui dicit S in E hoc laudebo. Si aute quod deo maxime notum est, S uou tibi etia ipsi quatum est facultatis himianae ii no

biseu viueres notu ei se potulisset. ua sollicitudine charitatis in huius discussionis labore versamur, puto ne- liraqua iuste reprehendi ministeri Um nostris. ii contra quoslibet aduersarios veritatis struenti spiritu pro xeritate certemus. Nam si contentiosus habetur a vo . . bis vel animosus parathrq rixarum, quisque cuiquam sermonis altercationem vel infir re vel referre curaue

iit, videte quid de ipso domino Iesu Christo, eiusque seruis prophetis & Apostolis sentiatis. Netoe enim cominus ipse filius dei, nunquid eum solis dii eis illi, vel

turbis qui in eum crediderunt, an non etiam cum inimicis tentantibus obtrectantibus, maledicentibus habuit de veritate seri nonem 3 Nunquid eum etiam eum ita muliere de quaestione orationis eo tra opinione hi vel herelim Samaritanorum piguit disputare Sed illa, inquis, edi iura esse prasciebat. Quid toties aduersus Iudaeos .Pharisaeos Sadducaeos. no solum minime credituros verumetiam maxime com radicturos S persecuturo, in os eoru quana multa locutus est N5nne ab eis ultro cum voluit quod voluit quaesiuit ut eoru illos presponsone conuinceret Nonne illis dolose tentando quaerentibus cum redarguti obmutescerent. ime v lla ambiguitate respondit Uuod eo seceret, nullus ex his legitur ad eum sequenduna fuit se conuersus. Et utique nouerat, quia praescius erat. nihil ad eorum salutem culice ad eos vel in eos vel aduersus eos diceret,proluturam. Sed nos sertasse suo frmauit exen plo, qui fi uras dem perfidiam e hominum praenoscere no vale muline si quando nimium nimiumque peruersis sne si iactu salutis eorum locuti fuerimus, deficiamus S desistam ab instantia praedicandi, cum inaniter pigucili laborare .Quid cr etiam ipsum diabolum quem ianon solum dei l ne homines qui de dubitare possum nullo modo ad instantiam eonversum iri, filius dei tamen insidiose teni antein, & de scripturis sanctis quastioni, laqueos opponentem descripturis sanctis respondendo conuicit, nee iudicauit indignum cuia . Satana Christ

de diuinis eloquiis habere collo vixi bid v ti praeuides, nisi quod ludais S diabolo nihil proderat cre-

si ii ix gentibiis pro tui u Prophetas etiam legimus

95쪽

. si

ad Lomini, tam inobedientes. ut deus ipse .lui 'rophetas inittebat. de his ad quos mittebat praedice et . iii a verbis eoru obtemperaturi no essent.Omitto i ii)as trabeii eo spiritu quo iutura cernebat,etia hoc vitii: nosse potuissent. 'ura eorum verba contempturis fuerant, quibus ea tamen vehementi instantia non tacebant. Apertissime doniin' ad Erechielem Propheta dicit. Vade S intra in domum iiii aes, S loquere verba mea ad ipsos quia no ad populi, ignotae linguae tu mi teris ad uom n E ael, nec ad multos diseriis aut grauibus linguis loquentes, quorum verba non possis ait dire: S: si ad tales misissem te ibrsitan audiissent: domus auteni Israel no audiet te quia nolunt audire me. Omnis enim domus lsrael inquieto S duro corde autem dedi faciem tuam fortem aduersus faciem eoru

S certamen tuum nfortabo aduersus certamen eorum. Ecce mittitur dei seruui. ct eis loqui iubetur, qui cum non erant audituri, eo ipso domino qui mittebat S loqui iubebat, praedicente q, non erat audituri. Qis. causa, cui bono. quo fructu, qu5ve cffectu mittitur a seertamen praedicanda veritatis aduersus certaturos no obedituros Numquisquam dicere audebit sancto dei Propheta incidisse iii opprobrium abs te nubi ob lectu in cum dieeres, Si tu scis re de qua agitur a te finitri no posse, cur incassum laborem sumis, cur inane ini pendis operam cur superitaque aes ne fluctu comedi si

An non magnus error est, velle quod no valeas explucare cum ae lex moneat dicens Altiora te nequc seris A fortiora te ne serutatus fiseris Et iterum,Homo ani inosus parat lites, ct vir ira diis exaggerat peccatum iErechieli certe ista non dicetes,qui cu verbo dei mitti tur inferre certamen hominibus non obedituris, con trasensuris,contra dicturis. Natio si diceres rei Pondere

tibi fortasse, quod eisdem Iudaeis Apostoli rei poderoti Cui obedire oportet, leo magis an hominibus Hoc tiubi etiam ipse responderim. Hic sit tu flagitaueris ut ostendam ubi etiam mihi deus pracepetit id agere quod tu prohibes memeto apostolicas epi istolas no etitantum scri etas qui tempore illo quo scribebantur augdiebant, sed etiam nobis. no enim ob aliud in Ecclesia recitantur Attende et ii illud quod Apostolus ait. Vultis experimentis eius acet pere qui in me loquitur Chri,stus 3 ct recole iam non quid Paulus, sed quid per eun

Christus locutus si, quod pauloante comitremoraui Pr dica verbum. insta opportune importune: Se . Attei de etiam quod quemadmodum ad Titum cum expli l caret qualis esse Episcopus debeat, etiam perseuerite et dixit esse oportere iuxta doctri iram fidelis verbi ut pol tensiit, inquit Sexhortari indoctrina sana.S contral dicentes redarguere.Sunt enim multi non subditi,va, niloqui S mentis seductores maxime qui ex circunci

l sone sunt. quos oportet resilii. Non ergo solos qui e s ei relineisione sunt. sed eos maxime tales esse ait toportere tamen in doctrina sana redargui refellis ab Epi, scopo vaniloquos S metis seductores indubitata prol raptione fir nouit. Unde hoc etia mihi iussum esse eo s gnosco: hoc pro viribus ago, hiate operi lirantum ipse qui iiii sit adiuuat . perseueranter insisto. id obstas, quid obstrepis, cur prohibes, cur reprehendis Tibinet obedire oportet an deo Nisi tarte ista quxam ei de seripturis sanctis documenta prolata sunt , i caeci pienda arbitraris, ut quod vestros factitare laudasti, ini Ecclesia tantum quae in lege mandata sunt populi do-l ccamur .ibi enim fora tan putas eorripiendos N eouinus cedos es e diuersa sentiries,ut unusquisq; doctor suoru

tantummodo disputando Spraedi eando emendet tr. Niorem. Si quid autem tale cum eis qui foris sunt digetes institerit tunc animosus tunc contentiosus vel litigio sus habia iis sit quia Sipse Eaechiel, inqui , S alii Pr i

hexx cum verbis dei ad suum populum mittebamur,sraelitae scilicet ad Israelitas. Ad haec quoque tibi resoondeo iam quidem stipi a commemoraui dominum tam lesuin 'iii se imitandum discipulis praebuit, non solum ludae s. veru metiam i harisaeis ct saddo is Samaritanis & ipsi diabolo principi omnium fallacis rum ae errorum asserere veritatem S de lege respon dereno dedignatum. Sed ne hoe domino licuisseser xiis autem eius existimes non licere, accipe quid in A ctibus Apostolorum legatur. Iudaeus aut e quida Apol l talo nomine,Alexadrii ius genere, deuenit Ephesum, po tens in scripturis, hic catechiratus ei at viam doluini, lae feruens spiritu loquebatur ae docebat veris, me qua iuxta Iesum sciens solo in bapti sinum Ioannis. Hie et i; crepit fiducialiter agere in s nasoga. Qilem cum audissent Aquila SPriscilla assumpserunt eum S certius illi exposuerunt via donlini. voret eaui si illo ire in Achaia iam, exhortati ita tres scripserunt discis, ut is ut eunt reciperent. Qui cum veniis et, multum cotulit his qui ibi Lcrediderunt vehementer enim Iudaeos r cuincebat. Publice ostendens per seripturas ei se lesu in Christit. Quia de isto diei, Nuid selitis Nonne fortasse euin coliten tiosum & animos uinconcitator rixarum crimina remini, nisi tanta libri sancti aut horitate premercini nitrin quia ludaeus in Christum crediderat, propter- TDamas ea ludaeos Christianae fidei resistentes S lesum negar, nistes esse Christum, publice reuincere dcbebat: nos visum. quia partis Donati nisi qua luimus,propterea parte Do C et XII. nati resistentem Chi istianae unitati reuiri re non de

benius Nunquid Paulus Apostolus aliquando fuit eui tor idolorum, aut aliquando fuit in haeri ii spicureor;

vel Stoicorum cum quibus tame cuni nee puduit nee

piguit de qiuaestione dei viui ct veri habere ternionem Aecipe quid de hae re in eo de libro scriptum sit. Paulus autem cum illos Athenis exsectaret,irritabatur spi ritu sancto iti a se vides circa idola esse civitate Dis pii tabat igitur cum ludaeis in s nagoga & gentibus & eo . lentibus, ct in foro per omne diem ad eos qui aderant. Quidam vero Epicureoru S Stoicorum philosepho rum conferebant eum illo S quidam dixerunt. Vidnam vel seminator verborum hic dicere 3 Alii vero, MPeregrinorum daemoniorum videtur an nociator esse. Ecce Apostolus Paulus Stoicos ae Epicureos diuerso li non ital im ab illo, verit metiam inter Ie . aduersa : hae

reses secum conferre non respuit, notantum extraec

j clesiam sed etiam extra synagogam disputans cum eis

nec eorum couiciis exterritus velut lites contritonesi

declinan, a praedicada Christiana veritate cessauit. Navide quid conse itiner sancta scriptura testatur, Apprehenitans eum, inquit,in Areopagum duxerunt. dicen- tes, Pol sumus scire quae sint irae quae a te dicunturi in-ls sueta eniin qu da assers in aures nostras volumus ergo scire ouidnam velint hae esse. Athenienses aut e S ad- uenae liospites ad nihil aliud vacabat, qua dicere noui aliquid S audire. Sians vero Paulus in medio Areopago dixit, viri Athenienses per omnia superstitiosos

vos video .peribulans enim S cons derans timulachra vestra, inueni etia aram in qua erat scriptu, gnoto deo. ergo ignorantes colitis, hune ego anaiticio vin lbis: ct caetera quae comemorare omnia longi, est quod tamen id quastionem quam nunc discutim si attende

96쪽

A attende olbsecro te. Hebraeum ex Hebraeis Aeostolum Christi stantem ae sermocinantem, non in synagogat lud rum, ne ib in erelelia Christianorsi. sed in Areo-

pacto Atheniensium, hoc est, contentiosorum maxime, impiorumque Graecorum. Ibi enim loqliacissimae philo oliorum haereses extiteriant, stiarinia nonnullVi scut ipsi qui hie commemorati sint Stoici. magis de verborum quam de rerum aduertitate confligut.quod Apostolus Prohibuit Tilmotheum .dicens ad iiihil esses in i utilenis ausubuersionem audientium. Nam de his ut i.De reat nosti. Tullius ait, Verbi enim cotrouersia iam diu torquet homines Graeculos cotentionis cupidiores quimveritatis i os tamen Paulus noster alloquendos corrigia sq: suscepit, nee ipsus loci nomine exterrit' quod

ex Marte inditum resonat, uena deum dicunt esse bellorum. ibi pacisca credituris i trepidus loquebatur. ibi spiritalibus accinei' armis perniciosos expugnabat erat rores,nec tentiosos tanquamitissimus, nec di alceii-

ianquam simplieisiimus sormidabat. Nosti enini quam maxillae apud Stoicos viguisse dialectica, quamuis & ipsi Epicurei quos imperitia illicialium di

sciplinarum non solum non pudebat,uero metiam de

lectabat, quasdam disputa li regulas quibus quis'. usus

bant. id est enim aliud dialectica quam peritia di

puta li Quod ideo aperiendo rutaui: quia etiam ipsam inihi obiicere volitisti. quasi Cnristianae non congruat vetitati, ct ideo me doctores vestri velut homine dia lecticum, merito sugiendum potius S cauedum quam refellendum reuincendum in censuerunt. Quod cu tibi non persuaserint, nam te aduersus nos etiam serit,edo disputare non piguit, tu tamen in me dialectica crimi natus es quo falleres imperitos illi sq: laudares qui eis. Putando mecum congredi noluerat. Sed tu videlicet non dialecti ea uteris eum corra nos scribis, ut quid te

ergo in tantum disputandi periculum Proiecisti .ernidis rare non noueris Aut ii nosti cur dia cctietis dia lecticam criminaris ita vel temerarius vel ingratus . viam imperitiam qua vinceris non refraenes, aut doctri-

nam qua iuuaris accuses inspicio sermonem tuum, isti ipsum quem ad me scripuisti, video te quaedam copiose ornat . explicare. hoc est eloqucter, quaeda vero subtiliter argutes disserere, hoc est dialectice. S tamen O. loquentia dialestica preprehedere Si noxia sunt, ita re hoe facis si non sunt,cur arguis Sed ne etia nos verabi controuersa torqueat, cum res ipsa intelligatur .minus laborandum est quid hominibus eam vocare pla-letierit. Proinde si eloquens ille appelladus est qui non solum eopiose ct ornate . sed etiam veraciter dicit, ite sis dialecticus ille appellandus est, qui non solum subii

liter sed veraciter etiam disserit, nec eloouenses nec

dialecticus. no quia ieiuna ct inordinata eu dictio tua. nce quia obtusa S crassa est disputatio tua sed quia ipsa

facundia at s solertia ad defensionem abuteris fallitatis. Si autem non in sola veritate , sed etiam cum mala causa disseritur,vel .verbose agitur recte potest eloquetia vel dialectica nominari, eloqtiens es ct dialecticus,quia &facunde dicis vana, ct acute disputas falsa.γ- Asd videro. Stoici certe maxime dialectici fueriant Cur Apostolus Paulus ne conserrent cum illo,noeavii sit me dei litauit.& vestros Episcopos laudas q, nobiscum vehit eum dialecticis nolint habere sermo item Aut si Paulus dialeiticiis erat.& ideo coferre cum Stoicis non timebat, quia non solum a te disputabat sciit ct illi, sed etiam veruire cui sita dialecticam pro erimine obieceris. qua usos DApostolos confiteris. Ne in enim eum hoc mihi obiicis, imperitia te falli puto se a fallere astutia. Noine quippe Graecum est diali tea quae is usus admitteret, tartasse Latine disputatoria vocaretur. sicut grImaticam Graece literatura Latine, viri doctissimi appellauerunt. Sicut enim a literis denominata est grammatica, quonia Graece grammata literae dicuntur . se E disputatione dialectica nome accepit, quonia disputatio Graeee dialoge vel dialexis aepellatur Sirat autem grammaticus a veterib ' Latine clia' est i literator ita Grcce dialecti-s laetatis,cus multo ustatius S tolerabilius Latine dicitur dispu.tator.Puto iam qu)d Apostolia disputatore non neges, etiam si dialecticum neges. Improbare ergo in vocabulo Gicco quod approbare cogeris in Latino, id est a. liud quam indoctis praetentare fallaciam doctis facere iniuriam Aut si S disputatorem Apostolum negas, qui tam assidue,ta e regie disputabat, nec Graece nosti nee Latine, vel quod est credibilius,& in verbo Graeeo fallis eos qui Graece nesciunt, ct in Latino 'iii nec Latine sciunt. Quid enim est. non dico imperitius, neq; enim tu ista non nosti, sed omnino sallacius, quam cum audia, ct legast 1 multos multiplicesq: sermones Ap Estoli asserentes veritatem, conuincentes falsitatem,n

hare quod soleat disputare, eum hoe fieri niti disputa-do non possit A si hoe ab illo factitatum fateris,

uia fateri eius literis cogeris, non tamen has disputationes sed sermones vel epistolas appelladas esse contendis . Quid ergo tecum se diutius agam, ut fini hac

ignorant. luem x olunt vestrum approbent vel impro

bet, de ii iis diuinis literis qivibus necesse est cedas, hoc

doceo.ipsa pi orsus verba, ipsa rerum vocabula pros ro . Habes in hoc eodem testimonio quod de Actibus

Apostolorum comemoraui de id so paulo ita positum. Dissiuabat igitur et, ludetis in F nagoga &getibus Scolentibus in sero Habes in alio loco quJuiscu populoChristiano ageret co greraiis in ecet ei a sta tribus ita script Lm, Sedens vero euidam adolesces nomine Eutycnus in senestra deduci' somno graui disputate Paulo Habe; ei iam in libro Psalmori, Sua uis sit ei dispute.tio mea. Habes & apud Esaiam Prophetam, venite di putemus, dicit domin rt multis aliis diuinarum seriani irarum locis lege ubi inueneris hoc verbii S in iee dices Graeco in eisdem testimoniis sanctarum seriupturarunt, ct idibis unde sit appellata dialectica . nequod omnes iussi etiam cum deo faciunt. quibus dictu Fest, Venite disputemus dicit dominus . non imite iis sapieti pietate,sed insulsa temeritate crimineris. Qui Di mare enim disputat, verum discernite falso. Quod qui non quid.possunt, ct tamen dialecti ei videri volunt, per insidio a Capta XV.ias interrogationes captant ineautorum assensiones ut ex eorum responsonibus concludant unde illos vel in

aperta sit citate deceptos rideant, vel occultam filii tatem deceptis persuadeant, quam pleriinque etiam ipsexistimant veritatem. Qui autem verus disputator est, id est . veritatis a filii tate discretor . trimo id apud seipsum agit, ne non recte discernesi pie fallatur, ii iodnisi diuinitus adiutus peragere non potest: leinde cum

id quod apud se egit ad alios docendos profert, iniuratur primitus quid iam certi nouerint, ut ex his eos adducat ad ea quae non nouerant vel credere nolebant.

ostendens ea consequentia his quae vel scien tia vel fide retinebant, ut per ea vera de qui huc se perspiciunt eo, sentire,eogatur alia vera qua negauerat approbare, aelsum antea putabatur, ciscernatura

97쪽

CONTRA CRES CONIXM GRAMMATICUM

G Lalso eum inuenitur contentaneum illi vero ii odiam id raro antea tenebatur falsum. Hoc ille verus disputator dialec iam ii late distulis faciat. loquenter facit .altuque tunc ce-setur augetur i. voeabulo, ut dicior poli' quam dispumat. tator vocetur. icut illum locum Apostolus eo piose dilatat atquedi undit In omnibus,mquit. commendani aere' tes nosmetipsos videi ministro in imulta patientia. in tribulationibus in angustiis,in plagis, in carceribus ia

i editioniblis. in laboribus. in vigiliis in ieiuniis, in ea-

stitate,inscientia in longanimitate, in bonitate,inbes nignitate, in spiritu sancto in charitate no ficta in ve bo veritatis in virtute dei per arma iustiti dextra S: si iii ra, per gloriam ae ignobilitatem . per infamiam A

bonam tamam. vi seductores Et veraces ut qui ignoramur ct cognoscimur,quasi morientes S ecce vivimus ut coerciti no mortificati, ut tristes semper,aute gaudi es sicut egeni multos autem ditantes, tanqua nihil

habentes,& omnia posside lites. Quid enim hoe stylo apostolico uberius S ornat ius,id eis eloquentius inue neri, Si autem prccise atque constricte magii eum dil- putatorem quam dictorem appellare coso euerui, qualiter ait idem Apostolus de circuncilione de praeputio patris Abraham vel distinctione legis S gratiae. Quod is quidam non intelligentes, immo vero cali ininiantes.

criminati sunt eum dicere Faciamus mala ut eueniant

bona. Sive autem sit dictor siue disputator, nee dictio sine disputatione est, cum S: in ipsa eloquentiae latitudine veritas a filii tate discernitur, nec eisputatio potest esse ii ne dictione quando utique verbis&lingua ipsa constrictio seri nonis exprimitur. siue illo utatur perpetuo siue inter rogando cum cum quo agit, cogat

respondere quod verum est, ct ex hoe ad aliud verum quod quaerebatur adducat, , bi maxime regnare diale chri e dia citea dieit r. Cum enim ' uisque suis responsonil meus. bus vincitur.& s male respondit, non habet quod im- cap. XVII. putet disputatori sed sibi: S si bene respodit, erubescit ulterius resistere non iam disputatori. sed sibi. In quo

genere dominus cum adii stas ludaeos crebro ageret, eosque illorum responsione captos conclutat s couin- cerct, non vos audierct, nee a vobis conuiciari didicerant. Nam libentius S inuidiosus eu fortasse dialectieu I. n. quam Sama iit anu appellarent. momodo enim putas

eos contortos atq; confusos cum volentis eum capere in verbo.yriores interrogauerunt. vir u liceret tributureddere Caesari. bicipiti videlieeteon plexione inlidi

I antes, ut quodlibet eligens caperetur Eoi licere responderet, tanqua in reus esset aduersus populum dei:si autediceret non licere. tanquam Caesaris aduersarius perimeretur: ubi ille nummum sibi poposcit ostendi & interrogauit cuius haberet imUitiem Sinta iptionem: At illi eum respondissent Caesaris. aperta enim veritas hoc eos respondere cogebat. continuo dominus eorui respontione colligatos ae captos trahens, Reddite,inquit, Caesari quae Caesaris sunt.& deo quae dei sunt. Obsecro te illine fuerunt dialectici qui praetensis interro-- gationis insidiis decipiendo supra are moliti sunt An ille potius qui ex hoc ipso quod interrogauer ut eram

eorum resposionein prudentia interrogationis elicies,

illud verum quod ab eo putabant periculose diei ipsos dia compulit confiteri a Si illos dixeris fuisse dialecti.

h. ita. cos quia dolose quia calumniose, quia malitiose inter rogando in verbo capere cupiebant: tales enim ellam nos vultis videri: r eis tame dominus respondit, cur eos usque ad veritatis confessione reddita ratione per

duxiti Cureis dixit, Qued me tentaris ii pocritae: & no addidit. dialecticii Cur sibi nummum demonstrari Ra- Κnita iiii. ut sentciuiam sua in veracem exprimeret et a inde ore fallaciti ae no potius ait, Abscedite, neque enimici utatum est vobiscum qui captiosas interrogationes proponitis,qui dialectice mecu agere vultis Nihil taledixit, nee a duet sus captiosos interrogatores S verborum nostroru callidos captatores exemplo tale nobis . lproposuit, sed ut eos potius etia veritatis inimicos vi- sgilanti interrogatione S inuicta ratione testimonium veritati perhibere cogamus. Hoc nobis iaciai vestri, si nos malitiosi & dialectici sumus. An se timere indicat, ne hoc eis nos potius fietamus 3 Si autem Chi istum diaxeris dialecti eum, laudabis dialecti eam qua mihi diro

crimine obieceras. Quod ne facias video quia tortasse dicturus iis, nee illos nec illuin in ea sermocina-c patrtione aliquid egit se dialectice. Si ergo nec illi qui Optiose atque inlidiose sermocinantur ut in verbo decipiant eos cum quibus agunt, nec illi qui tales eoru re-uposione conuincunt.dialectice agunt dic nobis tandequid sit dialectica & 'uantum mali habeat quantis rimccat. quam fiigienda iit doce. Cuius nomen inuidiose subiiciis isnorantibus crimen ostende qu rentibus. Novis fiteri quod dialectice agat, qui homines auersos a Lucro.pcrite recteque interrogans, respontionibus eoru

adducit ad venim, ne dialectice cum ludaeis etia Curi stum egisse fatearis. item non vi, illos agere dialectice qui captiosis interrogationibus insidiantes responde-tem decipere limitivitur, ne Sibi ostendatur ita cum Christo egisse ludaeos, quos tamen ille non declinauittaeendo. sed potius loquendo superauit. ac se cogarisseteri no recte Episeopos vestros quos doctos atque s pientes putas, etiam cum dialecticis nolle habere se monem quo inuictam doceant veritatem. Video magnos aestus pateris quomodo definias dialecti eum. vi nee peritus dispitiator sit, ne quod vituperasti laudare cogaris: nee inlidiosus verboru captator, ne tibi dicatui , sciat egit cu talibus Christus,se agat cum Christia. nis. Proinde ii placet ista cura liberari. eum defini esse

dialecticu, cu quo legi speriti de arteDonati nolui habere colloquium. id enim tibi aliud suggerendum est homini obii elenii nobis dialecticam ct ideo praedi-eSti Episcopos suos quod nobiseum nolint habere se monem Sed de ludaeis fortasset uenis quid dicas, quaui, callide atque versute dolosi terrogationisui praei

derunt,non eos fuisse dialecticos . De Stoici, eerte diei hi potest nihil qui no solum dialecti ei fuerunt sed etiam

e teras philosophorum iectas in hae vel arte vel iaculutate vicerut . Stoicus quippe ut meciam recolis fuit ille

Chr3 sippus, de quo Academicus Carneades hanc habebat sent etiam, ut quando cum illo tibi esset disputa-

dum elleboro purgadum cor esse censeret: cxteros autem vel transus facile superaret. Si ergo nos Libri Stoi- eorum dialectice disputare docuerunt. doctrina Paulieontra nos proferat Episcopi vestri, secum tamen nos conferre patiatur sicut ipsos tune Stoicos scilicet Paulus ille non repulit. Hanc enim artem quam dialecticam vocant, quae nihil aliud docet quam consequetia demonstrare seu vera veris,uel falsa salsis, iiij quam cum xx. doctrina Christiana formidat, sicut eam in Stoicis no formidabat Apostolus quos seco volentes conti re no A a. tr. respuit. Et lysa enim lateturae verum est, neminem dii putudo ad conclusone in Alsameoii sequenterim pelli nisi prius consenserit falsis quibus ea de eoncluso velit nolit est i iuriae per hoc qui cauet ne se loquente

consequantur tali av non vult. vole sit a nii at

98쪽

I IBER PRIMI S.

A praecedunt. Si autem praecedentibus verbis inhaeserit, quaecunque consequentia perspexerit quae salsa existi-niabat vel de quibus dubitabat, admonitus amplectatur,si veritati es pacatissimae amicior, qui in contentio- met ' sit imae vanitati. Parum egerim, niti hoc quod di- et XXI. co in line eadem quae inter nos vertitur nostra sermo- . cinatione inostrauero. Ecce in ea ipsa quaestione de baptismo tu proposuisti a me requirens, ubi te baptistari conueniat virum apud nos, an in parte Donati.Et quia intinio tua est in parte Donati hominem potius bapti-etari oportere, hanc inretionem hinc prclare conatus es. quod etiam nos esse illic baptismum non negamus. vides certe id te agere voluit se,ut ex eo quod cocedi-inus,ad id quod non concedebamus attrahamur id est ut quia eo dimus ei se illic baptismum, etiam illae esse

hominem baptitandum concedere compellamur.

c. m. vi Considera diligenter si est hoc coni quens S tibii, sin ipse responde. Puto enim iam hoc ante oculos consti- r. XXII. tuto cernis pyo inhenii tui vivacitate, quana non con sequentia pro consequctibus colligas. Nam reuera dicimus baptismum S illic esse , sed non dicimus S prodesse, immo vero dicimus de obesse. Cum autem qucri B tur ubi quis s debeat baptietari, credo vis ter illud quae Dan. F dominus ait, Nili quis renatui fuerit ex aqua S spiritu,non intrabit in regnum coelorum. ia ergo propter hane utilitatem accipi edus est baptii naus cum qu ritur ubi accipi edus lit non qu ritur , bi iit sed ubi ad regnum colorum adipiscendum utilis sit. Se iure

tur autem etiam illic accipiendum esse ubicunque eum constat es . si omnes qui nabet aliquid boni etiam bono suo habere docerentur. Cum vero tam multi tam multa bona habeant malo suo, quis non ideat cu qu

ritur ubi aliquid accipiendum sit .non quari ubi sit,sed ubi prositi omodo enim si mihi concederes bonum

esse aurum, concederes etiam latrones quoque habere auru, non opinor velle ut ex his duobus conces is cocluderem .eum qui habere aurum velit in latronum societate esse oportere . ita cas ct ego cocedo bonum esse

baptismum concedo etiam Donatistas quo iue habere baptismum . non debet ex his duobus eocessis quali sequatur cocludere, eum qui habere baptismulti velit, in Nin societate Donatistarum esse debere. lam ex hoc e . rarit, ibi iam tibi ipsi occurrere multa non dubito,qua 'vanuis

bona sint S ad utile aliquid instituta, non omnibns ta-cae xxit , habentibus sint utilia sed tantummodo bene vim C tibus. Nam cum eadem luce S sani oculi per duturct saucii. istis adiumentum est, illis tormentum . idem cibus alias valitudines alit.alias lidit. Idem medicame-ium hos curat, illos debilitat. Eadem arma alios muniunt . alios impediunt. Eadem vestis aliis tegumento est, aliis implicamento. Sic a baptismus aliis valet ad regnum aliis adiudicium. Hic video quid te possit

menta pra- mouere. Fortasse enim dicis, quod in his omnibu nihil finis per sacramenti commemorauerim: baptismus autem sanc iam sacramentum est & ideo non esse consequens visi de auro, de luce, te alimentis armamentis,indumenistis probari potuit quod aliis habentibus apta sint. aliis ineonuenientia, luauis sint bona & ad utile aliquid in stituta, cotinuo etiam baptismus aliis proiit.aliis obiit

habentibus. Restat ergo adhuc requirere virum etiam

illa bona quae ad legem dei pertinent. omnia omnibus habentibus prosint. Hae quaestione proposita,intentio nostra est, quod nee ipsa omnia omnibus habentibus prosint. Hane intentionem nostram vide quemadmo- . Concediti

enim in omnibus eradendum esse Apostolo Paulo .re- Diam unum. Conceditis etiam eundem Apostolum dixisse Bona est lex. His duobus coiicitur. bonam rase legent,sed legitime utentibus si ergo non legitime usus quis faerit non ipsa erit mala sed certe oberit malis. Fortasse dices neminem toffect in lege esse.& lege cff. m. male uti. Hoc ipso enim quia contra legem vivit non esse in lege monstratur. Contra ego dico fieri posse ut quis S in lege fit, 3e non legitime utatur. Quod item vestris concessionibus probo . Coceditis enitia memoratum Apostolum testinionici posuille de Psalmis aduersus eos qui gloriabantur in iege,& vluc bant contra legem, Sicut scriptu est inquit, quia non in iussus huic s. quam, non est intelligens, no est inquirens deum: om nes deest naueruiit, simul inutiles facti sunt, non est quinciat bonum. non est usque ad unum gemilchrum patens est guttur eorum linguis suis dolose agebant, v nenum aspidum sub labiis eorum, quorum os maledi lctione & amaritudine plenum est eloces pedes toruadesi undendum saneuinent .eontritio Sin licita in

viis eorum.& viam pacis non cognouetrum .non est timor dei ante oculos eorum . Et ne putaret liac in eos

diei a qui non erant in lege. continuo subiecit Scimus Eaute,quoniam quecuri lite lex dicit,lus qui in lege sunt

loquitur,ut omne os obstruatur.& reus fiat omnis mu-dus deo. lieni alio loco dicit, Quid ergo di nares Lex r. peccatum est Abiit sed peccatum non cognoui niti per

legem Nam concupisceni iam nesciobam niti lex dic

ret Non concupisces. Occasione autem accepta pecca tum per mandatum operatum est in me omnem concupit cetiam hem paulo post, reccatuin,inquit,accepta occatione per mandatum se tellit me. S per illud occidit. Itaque lex quidem sancta S mandatum sanctum, iussum S bonum. Quod ergo bonum est .mihi factuin

est mors 3 Absit: sed peccatis , t apparcat peccatum pcrbonum mihi operatum est mortem. Attendis quem- admodu lcge laudata . eo, qui in lege sunt arguit quod ea male utendo per bonum habebat malum. Item ipse Apostolus scientiam quandam ex lege quam S se habere dicebat S alios. sine charitate tanun inutilem diu .ch ct noxiam. De sacrificiis. inquit, idoloruinici ix quia omnes scientiani habemus . , Hentia ineat charitas vero aedificat. Proinde S is a sciemia qua uis ad tragem dei pertineat, si in aliquo sine charitate scierit, ineat &noeet. Quid deleso corpore a sanguine domi- pni unico sata ificio pro salute nostra. qua nuis ipse d minus dicat, Nili quis madurauerit carnem mea S bi- I. n. c. berit sanguine meum. non habebit in se vitam Nonne Luilari.ide Apostolus docet ei iam hoc perniciosum male vic-siatadu.tibus fieri ait enim, Quicunque manducaucrit panem& biberit ealice domini indigne, reus erit corporis & i coram ita san uinis domini. Fcce quemadmodum obsunt Baris, in diuina ct sancta male utentibus, cur non hoc modo &baptismus Cur non ita in bono baptismo no sunt boni haeretiei, quomodo in bona lege non sum boni lilia cara VI. dxii tam certe probaui conced&ibus vobis, qua loquibdem Paulo vos credere S testimonia quq de seri pruris posui, Paulum dixisse eenee tuis. Iani ergo probaui coacessionibus vestris quaeda etiam bona legitima id rate, tamen non legitime habentibus S utentibus. Cur non ita S baptismus quan uis bonus S legitimus, non tameomnibus habentibus prodest Tu tanquam conicina S consequetissimum cocludebas in parte Donati esse hominem baptietandum, quia nos etiam ibi cile eon- cedimus baptismum . nec attendebas posse nos dicere

99쪽

CONTRA CRESCodi 'M GRAMMATICI M

G esse ibi quidem baptismum Christi iustum &bonuna sed poenalein contrarium . perniciosum inimicis corporisChristi quod est ecclesia quq secundu er milia diuina in omnibus gentibus dilatatur. Nun- hie quid dira, inuenies, nisi no in eis bonis ad le- pertinentibus deputandum ei se baptismum c. Vii j quae potiunt hon ines S habere ae mali esse, boni nolei se . sed ipsam quidem legem S scientiani & sacrificiu corporis S sanguinis C Eristi talia bona esse quae pos si unt homines ae habere & mali esse: baptismu vero ta-l le bonum ei se, uod quisquis habuerit. necessario bon' tu Qisod ii dicere volueritis, falsum diceti . ct ideo uid aliud falsum consequatur attende. Quod no ideo

commemorabo ut ex illo tuo falso ad alia talia te adducam sed ut hoc consequeri; cum falsum ei se cognoueris, ab hoc te liberes, illud quod praecedit emendes. id ergo praecedit ex vobis omnes qui habent bonubaptismum bonos esse, quod est falsum euidens. Quid consequitur bonos fuit se scilicet illos qui schismata faciebat dieentes, Ego quidem sum Pauli. ego autem Cepha, ego autem Christi. Quos arguem Apostolus arb uisus est Christus, Nunquid Paulus pro vobis cruci L fix' est aut in nomine Pauli baptitati estis Sed falsam est quod isti boni erant . exceptis eis qui dicebant ego aute Christi.& tamen bapti rati erant baptismoChristi. Hoc itaque falsiani quare secutum est Quia salsum p

cessit, omnes habentes bonum bapti sinum bonos esse. Vtrunque ergo reseuatur, utraq; sententia corrigatur,

i ut quoniam manifestum est istos qui schisinata faei i bant bonos non filisse, de tamen bono baptis imo baptis ratos fuisse, illud etiam manifestum sit, non omnes qui bonum habent baptismum bonos esse, ac per hoc non ideo tenemus ut in parte Donati baptitandum esse ali. quem concedamus, quia & partem Donati quam malam dicimus bonum baptismum habere concedamus. c. xxi ut Rursus vi ex ea eonsentione me ad id quod consens tio detineres positisti seriptum esse: unus deus una fis des, unum baptisina, v na ineorrueta & vera catholica ecclesa. Quae omnia concedo, ct si aliquato aliter scripta sunt. Sed quid ad rem, eum omnia sicut dixisti ista

concedam Verum quod ex his conaris efficere non efficitur , videlicet ut qui non sunt in una Ecclesia . noni eos, int habere unum baptismum quod omnino falsis. limo est: S melius, quia & ipse posuisti unde te possun s commemorare quod volo. Certe enim ista proposuisti in cocessionibus meis ex quibus me adducas auimen.tionem tuam unum deum esse unam fidem, unum ba.. ptismum,unam incorruptam S catholicam eccletiam.

aecum internos conueniat, putas ex his illud quod non conuenit posse monstrari. apud eos qui non sunti in hac una ecclesia hoe unum baptisma esse non posse

s Ego autem dico posse, si non mutatur. si hoc idem obo seruatur nec ideo fieri ut non sit unum baptisma, quias est apud illos qui in una non sunt ecclesii. Hoc autems probo ex his quc in eadem sentetia posuisti devito deo

ct una fide: inuenimus enim eundem deum extra ec-Hesam ab ignoratibus coli, ct nec ideo fieri ut no ipse si deus:& fidem qua ereditur Christum esse filium dei

vivi inuenimus etiam eos qui non pertinent admen bra reclesiae confiteri, nec ideo fieri ut no si una fides. cum luenimus eodem baptismum ab eis qui sed idem l contra ecclesiam in baptirandis hominibus obser uari non ideo non esse ii uim baptismum existimare

illi iram in debemus. Fortasse ad hoc dicas, seri non posse vica. xa x ecclesiam idem ipse vii d colatur, aut eadem fides qua constemur Christum filium dei unde Petrus Rbeatus est appellatus.etiam in eis qui non sunt in ecclesia reperiatur. Hoc ergo restat ut probem. Habes i hoc ipso beati Pauli sermone quem supia ex Actibus Apo- , . r. stolorum commet noraui,cum de deo loqueretur, uiatiueriptum in ara inuenerat, ignoto deo . suem vos,inquit ignorantes colitis hune ego annucio vobis. in id eis praedicare cupiebat, niti ut eudem deum que pr teremesam ignoranter atq; inutiliter colebat, in ecclesialsapienter a salubriter colerent lia vobis S nos dicimus. quem baptismum vos ignorantes obseraratis, eius potestatem vobis nos an nunciamus,no ut cum ad nos

veneritis alterum accipiatis, sed ut euinqui iam apud vos erat utiliter habeatis. De fide etiam lacobus Apostoluscii loqueretur aduersus eos qui sibi quod credi

derant sotacere arbitrabantur.&bene operati nolebat, Tu credis,inquit quoniam unus deus eu bene faeis,&' daemones credunt S contremiscunt. Nempe in unitate ecclesiae daemones non sunt, nec ideo vi me possum

dicere aliud esse .piod credur,cu de domino Iesu Chi i. sto dixerint quid nobi es tibi est fili dei, unde I aulus Maurei. r. lApostolus. Si liabeant inquit omnem fidem ita ut mo- . uis. tes transferam, charitate non habeam, nihil sum. Non Laute existimo quenqua ita despere ut credat ad Eccle-isae pertinere unitatem eum qui non habet charitatem. Sicut ergo deus unus colitur ignorater etiam extra E

clesam,nec ideo non est ipse & fides una habetur sinet

charitate etiam extra ecclesam, nec ut eo non est ipsa.l unus enim deus una fides unum baptisma, una incor- μ- rupta catholica ecclesia, non in qua sola unus deus colitur , sed in qua sola unus deus pie colitur: nec in qua sola una fides retines. sed in qua sola una siles euehat ritate retinetur. Nec in qua sola virus baptismus habetur, sed in qua sola unus baptismus salubriter habetur. Proinde unum deum .vnam fidem, unum baptisma, unam incorruptam & ea tholicam Ecclesiam nobis eo tu rem

sentientibus tu proposuisti sed non solii ex his id quod 'volebas non effecisti,verii metiam ut ex hirum quod volebamus te admonerentus , nos multum adiuuisti. vide ergo nos quam probabilem rationem sequamur qui ea quis his mattei vel haeretici corruperunt, cum ad uos inde veniunt corrigimus: quae vero scut acceperat te

nuerunt,agnoscimus S probam is,ne commoti huma

nis vitiis ultra iustitiam faciamus vllam diuinis rebus Miniuriam, eum Apostolum x ideamus etiam in ara genrit ilium a quibus ivola colebantur, dei nomen inuesu in cofirmaste poli' quam negasse. Neque enim proptere, immutandus vel improbandus est regius character homine, s erroris tui veniam S militandi ordinem a rege impetrauerit, quia eundem characterem quo sibi satellites congregaret. desertor infixit : aut propterea signa minada sunt ovibus cum dominico gregi socia tur, quia elidoininicii lignum fligitiuus seruus impres

sit. Quod si haeetanquam decipientia formidatis,

quia non sunt ecclesiastica exempla, quanquam S de

ovibus &de militibus datas esse in scripturis similitu- dines noueritis propheticarum scripturarum, quae dicuntur veteris testamenti libris, nee a nobis nec a vobis rei huius inuenitur exemptu. circuncisonem certe

prout ii in figura futuri baptismi Christi ab antiquis

obseruatam esse negare ut arbitror non audetis. Nui

quid apud Samaritanos ei relineisus, ii fieri tunc vellet luctus, posset iterum cireuncidi Nonne it lius hominis error corrigeretur, signaculum aute fidei agnitu pro

100쪽

LIBER SECUNDI S.

Avocant a nonnullis autem Syminachiani appellantur, ct Artaincisionem habet Iudae oriam.& baptiimu Christiano risua: ac per hoc quemadmodum si quis eorum ad lud os venerit,non potest iterum circucidi sic cum ad nos venerit ilon debet iterum bapti rari. Adhue dicturi estis,aliud est ei relineislo Iudaeorum, aliud baptismus Christianorum: sed eum illa umbra fuerint huius

veritatis, cur illa circunciso S apud haereti eos ludaoru esse potuit iste alite baptismus apud haereticos chri. stianorum no potest esse Profer certe aliquem de seripturis canonicis quarum nobis est communis aut horitas, ab haereticis venientem denuo bapti ratum: Nam

3δd iusserunt Apostoli quosdam post Ioannis baptismum in Christo baptitari longe alia causa est. Neque enim Ioannes haereticus fuit, amicus ille spoli, quo nemo surrexit maior in natis mulierum. Longe ergo aliaeausa est, alioquin si Paulus post Ioanem baptitauit, euambo in unitate Christi fuerint, quanto magis debent Episeopi vestri qui se in unitate Christi cise dicunt.bapti rare post collegas suos,in quibus collegis mores aliquos recte reprehendunt, cum hoc fecerit Paulus, qui nihil potuit in Ioanne reprehedere Ergo illa alia causas est,alia ratio, de qua nunc disserere longum est,ct in aliis opusculis nostris hine multa iam diximus. Ab Eaereticis ergo venientem probate in scripturis ea nonicis denuo bapti natum Nam ct nos proferim' Petro dictu . Qui lotus est semel non opus habet iterum lauari. Sed etiam vos dicitis, Petrus no fuerat apud haereticos bapti ratus .Proide quia nec vos potestis proferre de scripturis, quarum nobis est communis aut horitas, ab haereticis venientem denuo baptigatum,nec nos ita suscearium: quatum ad hac rem attinet, pax nobis causa est

cam V Verum i os multa ostendimus etiam ad legem dei pertinentia esse apud eos qui non sunt in Ecclesia quae nemo vestrum audet negare: sed cur tale aliquid noli iis esse S baptismum, omnino no video, nee posse de monstrari confido. Sequimur sand nos in hae re etiam

canoni earum authoritate certissimam scripturarum.

Neque enim parui momenti quod inter Episcopos anisterioris aetatis sese inciperet pars Donati, ista suaestio fuctuaret, de varias haberet inter se colleparii salua unitate sententias, hoc per uniuersam catholicam quae toto orbe ditanditur obseritari placuit quod tenemus. Nam ct vos profertis concilium Cypriani, quod aut no est fictum, aut a caeteris unitatis membris, a quibus ille non diuisus est, merito superatu. Neque enim propterea sumus Episcopo Cypriano meliores, si tum censuit haereticos cenuo baptirari, quia nos hoc recte non cimus, scut nec Petro Apostolo meliores sumus quia

non cogimus sentes Iudaitare, quod ille sedisse Paulo

Apostolo attestante S corrigente monstratur, cum si

militer inter Apostolos de circuncisione quaestio. sicut postea de baptismo inter Episcopos no parua dii Erat

silica re nutaret. Proinde quan uis huius rei certe de . . ., scripturis canonicis non proferatur exemplum earunc xxiii tamen scripturarum etiam in hac re i nobis tene- tur veritas, cum hoc facimus quod uniuersae iam placuit Eeclesiae quam ipsaru in scriptura um commendat authoritas, ut quoniam sancta icriptura fallere no p

test, quisquis falli metuit huius obscuritate quaestionis.l eandem Eccletiam de illa consulat,quam sine ulla am biguitate sancta scriptiara demostrat. Si autem dubitas

quod Ecclesa quae per omnes gentes numerositate eo

piosissinis dilatatur, haec sancta scriptura commendat, neque enim si non dubitares, adhuc esses in parte D nati multis S manifestissimis testimoniis ex eadem au- Dthoritate prolatis onerabo, ut ex tuis concessionibus,si nimium pervicax esse nolueris, ad hcc etiam perduc ris, cum prius ostendero etiam epistolae meae, cui respidere a contrario voluisti, nihil te quod ad veritatem pertineat respondere potuisse. Hoc interim satis sit quod propter nimiam obstinationem hominumta diceda arbitratus sum aduersus eos qui eum habeat principalem causam malam, ab ea praescii ptione volutauertere iudices, cum dicunt nullo modo sibi loque laesse nobiscum. Probaui enim de descripturis sanctis, ct qua potui ratione perspicua nec eloquentiam quantalibet nee dialedica qualemlibet metuendam esse asseditoribus veritatis, quo minus assertores falsitatis disputando cum eis,& eos resellendo conuineat. Vbi etiam demonstraui & illud quo te praeter epistolam meam dixi permotum quam non sit consequens, ut si concedimus esse baptismum in parte Donati simul etia concedamus in eadem societate qu quam baptitari oportere, quia sicut bonam lege potuit habere reprobus populus Iudaeoriam:sic bonum sacramentum potest habere reproba societas haereticorum. Quid autem proprie ildetur in Eccles a quod praeter illam omnino non datur suo loco sne dissicultate mostrabitur. Neque enim recte ageremus cum hareticis quos habere baptismum confitemur,ut omni modo ad Eeelesam eatholica veniant, nisi veniendo acciperent aliquid quod nee alibi possint accipere: S: quod nisi acceperint, stra Si perniciose habeam quaeeuque alia, quantiis bona ct ad logem dei pertinentia,ubilibet accipere potuerunt. Hoc

enim quicquid est quod secundum seripturas certissimam ' rationem inueniri potuerit non nisi in sancta ecclesia vel dari vel accipi posse hoc pertinebit ad sen-tem signatum, puteunt aquae vivae, paradisum cum seu-ctu Pomorum, ius ut potuisti mentionem fecisti Sed

uid illud si non te intellexisse ostendisti quandoqui- de hoe de visibili baptismo dictu esse arbitraris: quod

licet sanctum sit, neque ullo modo praetermittenaum,

quoniam sacratissima signiseatione pr pollet, i multi eum tamen accipiant, non solum boni qui se erandum propositu vocati sunt conformes imaginis filii dei: a.

sed etiam hi qui regnum dei non possidebunt, in quibus sciat dicit Apostolus & ebriosi & auari numeratur: Lot.

puto quod si tertinacia deposita cogitaueris, veru me dicere tibi ipse facile respondebis, ut non qucras fonte esignatum S puteum aquae vi ut, nisi quo hi qui displicet

deo, diuinitus no permittuntur accedere. Cotuli, lege.

Libri primi finis.

ponensis Episcopi,eontra Cresconium Grammaticum, Liber Secundus. erioris voluminis tam prolixo sermone puto quδd tandem quando persuasimus, non esse in thoe laudandos vestros Episcopos

nectite approbandos, quod de causa uissensionis quae nostram com- munionem dirimit, nolunt nobi

cum habere colloquium Hae enim quali pr scriptione se in causa pessima putat acutisii mos quam nisi fallor,&veris certi vi rationibus, ct maxime diuinarum scripturarum exemplis penitus amputaui quibus dilucidissime docui,a sanctis praedidatoribus atque assertoribus

SEARCH

MENU NAVIGATION