장음표시 사용
141쪽
stiliceris' longius , quam par sit, abdu cerent. Illud certum eis, quod aqua sponte suens ita semper ad humiliora loca delabitur, ut a sphaerica superficie non recedat, si res Physice saltem consideretur . tque adeo id tibi ultro concedens audire expecto, quid
inde conficias. Gul Non eandem esse semper aquae ruperficiem , quo enim matbribus a centro imheruallis fimouetur, eo propias aequara planitiem aemulatur; at centro vicinior maiori convexitate nilectitur hie scilicet munoris, ibi maioris sphaia portio est . Iam vero ut planius 4peμtius verbis complechat, quod volo, ex Graphia
peta Sic pro globo terr que circi
eruat uniuersi centro, AEAE mare Hype horeum , FCD Oceanus bidicus aut aethi
142쪽
picus, vel alius, quamcunque demum sertiatur appellationem Ambigi non potest quin maria haec in eadem sphaerica superficie existant, quandoquidem ab uniuersi centro paribus interuallis disiunguntur . At si tellurem ab uniuersi centro quod, ne i
vocabulis laboremus , centrum grauiunia liceat appellar cum eius rationem habuertit natura suum cuique corpori locum tribuens remotam intelligamus, ita, illius quidem centrum sita, centrum vero grauium sit ration eadem manere potest triusque maris superficies; sed Hyperboreum subsidere magis Lexplicari debet, Indicum vero assurgere, Cum enim aqua A remotior sit quam Bin E a centro, , pcnest Ostendere, ne consistet , nisi ubi ueri superficies B IE. Contra autem aqua F remotior est quam C a centro potest igitur versus C descendere; relicto loco
ad Pi ad D, assurgetli H Qerit super
ficies WH D uiatorem habens convexita
Quod si ad latus iaceat aqua, e MN Acta translatione centri ex Vm , utique ex versuum descendeta sed si mons Sprohibear, demum consistet aqua circa n,
uersi centruiti v insupersicaespitatrica RNS.
143쪽
caeteris est,i adicium nulla siquidem repe riri posset
gregatio, quae tellure transi ta , se aliam itisuperficie non conglobare is altioribus par. tibus in inferiorem locum delapsis. ixi Ga Ignosce, quaeso, interpellanti Ne-
Noua p. scio quam mila iniicis aspicionem nouae k hqpothesis, qua citra omnem delluris vertis dieatur, sed ginem siue in orbe annuo, 1iue circa luum Non pro=a axem, marinus aestus explicari posset: si ni- mirum terrae centrum lento ac tenui motu ultro citroque commeans centro grauium congrueret selum in medio illaru aut restu. xu. Si enim accedat ad V, anua incipit ex refluere versus M ubi aqua emper augetur quo magis centrum T recedit ab in X: iterumque suit ex Milo, cum cen-
trum ab X recedens in v di in tua per
vestigia eo remeat , unde discessit, seruata que in motu reciprocando constantia , al. te
144쪽
ternas luxus de ressuxus vices efficit in Luersis litor bus. Quod si tu oppositis eius dem aluei ripis eodem tempore fluxus contingat aut refluxiis, ut in B in aut in F tunc opinari quis posset mare illud eam habere positionem , ut in illud incidat linea
motu , quae ex centro grauium per terrae centrum ducitur: dum enim aqua deprimitur
ex Ain I augetur in B&in, si litus luxui obstet, aut vi teriora spatia occupat in P K dum vero assurgit ex C in H, minuitur in F de
Porro alterna hac nutantis terrae moutione non magis eius stabilitas vacillaret, quam illius firmitati obsit trepidationis moctus a plerisque admissus ob variam centri grauitatis positionem et stare quidem terra dicitur, quae suo ex loco non decedit, quamquam in eo siuae diametri particulam
Percurrat . Finge enim motus extremos terminos Trim non amplius passum unum d stare a grauium centro Ur tanta est aquarum in immensum patentium copia, ut exigua inclinatione, quam motu illo acquirerent, dilabentes aestum non exiguum efficerent qui tamen in lacubus , angustioribusque alueis ob minorem aquarum copiam non perciperetur.
Guia. Blandiuntur imaee facile mentis
145쪽
oculii sed si rem penitius introspicὰ re per otium liceret, haud satis scio, quam apte
commentum hoc cum marini aessus phaen menis cohaereret. Nec pauca in hanc sententiam asserri possent sed non vacat his immorari, ne longitas ab instituto digrediar, aut sorte, quae est sugacis memoriae inconsenuia, excidant , quae nunc animo obuerissantur . De mari certe, quod iun, in Inses Hainan , alluit, illud notatu dignum scribunt Sinae Geographi, ouod maris aestum Diurnum non sentia , sed per dimidiam mensis partem versus Ortum, per reliquam dimidiam versiis Occasum sua . Quid 'Quod in vertice montis Hucun in F ien Prouincia puteus est Hiai nomen est xcuius aqua aestum marinum suo accessu i recessu
res ieri. Adde huic sentem prope uigiangin Suchuen Prouincia, quem modo ascendentem modo descendentem aestus marini horas adeo procul a mari sequi obseruatum est. Hos autem aestus ex motu illo orbis, quem innuebas , non oriri palam est. Quod ri ex tam remota Sinarum regione petitum argumentum reiicis, mihi sane constat non hanc esse aestus essectricem causam . nam ipsa quoque flumina, terrae centro accedente centrum grauitatis aut recedente, diebus
146쪽
singulis cursus velocitatem incitarent, mitteremque , aut etiam tuum in caput re laberentur id quod nondum licuit obseruare . Praeterquam quod vix dixeris, quo mo uente tellus vicissim commearet, citra sabalarum figmenta. At si contingere posset si machinarum 1 aemope telluris centrum ex V ina transferretur, Tellu8e fluminis Laqua ex Greflueret in L es in tronitati fe- eundem alueum te inlinuaret mare viqui ab ea fiandum tota aquae superficies continua in sphae geretur.
ram inflexa consisteret, cum non haberet,
quo descenderet. Hinc illud fit, quod cum maria omni, nisi serte Caspium velis excipere , cui tamen per subterraneos cuniculos cum Ponto Euxino communio est sibi inuicem continuata iunistaque sint , terra in partem unam translata , aquae sere omnes in oppositam recederent, vel per patentem alueum dilabentes , vel etiam exundantes: idem quippe tunc aquarum conceptaculis contingeret , ac si nunc vas liquore quasi plenum magis magis inclinaretur , totus enim demum liquor effunderetur . Quare .uniuersa iere aqua superiorem locum relinquens in conflueret eo velocius, quo Onglia telluris centrum T recederet ab V ce'-tro grauium seu uniuersi.
147쪽
r3 DISSERTATIO Ga In eo igitur, si quid video, machinalis motionis, qua terra transferretur, facilitatem constituis , quod eo ipse tempore, quo terra supra Ff planum quod horizontale vocetur Lattolleretur , aqua de stenderet ac proinde superioris parti pondus minueretur, donec demum terra procul a centro translata totius sere aquae pondere leuaretur , quae circa uniuersi centrum aqueum in globum suis se nutibus conforis
Guld. Ita plane nec illud quidem con, temnendum esset compendium, si ponderis aquae rationes ineamus. Quotam enim terraque huius globi partem constituendam esse aquam censes Ga Res est , in qua Geometriae apices versen ut non possumus , cum exacta marium omnium notitia careamus , is plane varia sit aquarum profunditas quapropter coniecturis contentos nos esse oportet. Et
quidem quod ad aquarum superficiem pertinet, eas arbitror aequis cum terra portionibus globi convexitatem dispertires altitudinem vero adeo inconstantem reperio, ut si profunditates maiores cum minoribus compensemus, vix ultra milliaris dodrantem aut integrum milliare altitudini in uniuersum
148쪽
tribuendum existimem mGuia. Quae sentis, approbo; immense LXIV siquidem illa altitudines abyssi aquarum Tot us--
rarissimae sunt, quae bolide nulla explorari l .g
possint . Idcirco libentius uniuerse altitu ita sinρω-
dinem solum dodrantalem aquis tribuo mil- ' liari assumpto pro asse Ham, si placet, aquae grauitatem ad calculos reuocemus , globi perimetrum accipiamus quam olim Mersennus, nobis non repugnantibus, con stituebat mill Rom. ant. 139 Perimur tro conitituta diametrum sic inquiro ex ra tionibus Vietae Di is. 926336 ad IOOOO OOOOoo, ita maximi circuli peripheria mill asy i ad diametrum mill 8237. pass. 76. Igitur si diameter in peripheriam ducatur , producetur sphaerica superficies mill quadrat. a. i . HLot 996. passi quad. 7I6oo i Huius autem semissis mill Io 7.roo993 pass. 338ocio erit supersicies a- Et ut breuitati serviam duco inuentam aquae superficiem in altitudinem constitutam
milia. ne scilitat longioribus ambagibus in . quiram totius glini seliditatem Deinde imstituta analogia , cubus diametri inuenia ad cubum eiusdem diametri mulctatae dodra te milliaris, ita soliditas spiaris ex inuenta dia-
149쪽
metro ad soliditatem alterius sphaerae , inue- niam harum sphaerarum disseremiam, cuius - - - differentiae emissis aquarum soliditati tri. - duaturi. Neque enim et opera pretium - nos ipsos hoc labore conficeres quandoqui dem vix discreparet inuentus numerus ab eo,
qui ex ductu superficiei in altitudinem prodibit. Duco igitur quae superficiem mill . 1 O . Oo9s passes 18oo in altitudineminitI , prodit soliditas milliarium cubi- columi8o. 32374 , α pass. cubic. 68.
Inuenta seliditate grauitatem inuestigo: quamuis sciam marinam aquam ob admixtam salis copiam grauiorem si aqua Communi; ut tamen compensetur, quid plus aequo tributum est superficiei, aut pr tunditati, communem aquae grauitatem ac- eipio, Et quoniam milliaribus Romanis antiquis utimur, pondus pedis cubici antiquν, hoc est amphorae aqua plenae , est lib. 8 o. Igitur quia milliare cubitum constat pedibus solidis rasooo. oooo, hic numerus per lib. 8 ductus dabit libras o ooooo ooOOOD grauitatem singularium milliarium cubico- anm aquae . Iam si soliditas mill .8o. 3137 8
pass. 768.a ooO . ducatur per libras Io.-φOOOOO.OQ-OD. erit totius aquae pondus lib.
150쪽
Hoc autem pondus ex totius globi graui ExWrat demptum faciliorem essiceret terra Pondu remmotionem , ubi iam tota terra aliquo u Ru quam notu-
ab uniuersi centro recessisset, ibique aquam biliter misere totam, qua nunc in globi superscio μςr inr
fluit, reliquisset. Sed quid si in maris fiundos . .
amplae pateant voragines, per quas intelluris cuniculos aqua se insinuet , ingentesque abyssis creet An non per hiatus eosdem aqua se exoneraret tellure in altum sublata Ex quo illud consequeretur , quod in immensa illa hydrophylacia aer tenuisque vapor defluenti aquae succederet, fieretque totius compositae molis grauitas secundum speciem minor. Verum terrae viscera ne scrutemur ; aquasque illas hypogaeas suis in conceptaculis stagnantes relinquamus. qua certe', quae terrae iaciem nunc alluit. tanta est, ut si eam discessisse in locum alium a tellure animo concipiamus, continuo non exigui sane momenta ex globo erraque dempta intelligamus . Et si ad manum esse estheduli, in qua Mersennus rationes digessit, quibus telluris grauitatem nudius tertius in uestigabat, numerum hunc librarum ex illostbducentibus constared non plane conten rnendum esset elaboris compendium. .