장음표시 사용
151쪽
Gai. Secum illam tulit Mersennus Gedrion est opus grauitatem hanc aquae cum totius globi pondere comparare, satis enim per se patet , quam insignis foret ista ponderisi aesti a decessio . Vnum autem hic obseruo, quod Faellita, nimirum , quamuis ingens haec ponderis dimouendue minutio tunc solum contingeret , quando
terra esse ab aquis diuulsa,& ab uniuersi
rum centro V tota abesset, emolumentum tamen non paruum faceret in motione asIiduus a.
quarum fluxus in partem oppositam. Si enim globus plano F sectus eo transferatur, ut uniuersi eistrum V in eode sit pla
D doorsum non conatur contra vim sursummouentem aut sustinentem, nisi iuxta mo-mcnta ponderis , quibus superat momenta seg
152쪽
segmenti FCD opposito conatu in idem centrum V nitentis , ne inde remoueatur . At inqui aquae pars aliqua supra planum Finexistens infra illud descendit; igitur in segmento FAE minuitur pondus, fit ponderis accessio segmento quare multo minor est differentia grauitatum inter segmenta, ae proinde minor in mouendo labor aut in sit. itinendo . Quemadmodum enim si in librarlancibus posita suerint pondera inaequalia , e lance grauiore pars ponderis transferatur in alteram lancem , propius accedunt ad aequilibrium,in facilius sustinetur lanx grauior Sic etiam pondus aliouod aquae ex segmento maiore in D translatum in segmentum minus FC , efficit minorem ponderum inaequalitatem , ac proinde minor grauitas percipitur a mouente globum , vel
Gut . Opportune suggessisti, quae in alio abstractum prorsus effugerant Thales Milesius suo illo ingenti nauigio me longIus
Gal. Quid illud est an putas terram aquis innatare , aut posse pari facilitate atque nauigium trahi seu impelli GuM. Minime omnium sed nescio quae mens mihi incidit, ut inciperem suspicari,
153쪽
an telluris centro ex cina machinationubus translato, a qua in oppositam partem confluente, fieri posset, ut aquae terra inna taret, aut saltem aliquid de grauitare remit teret . Id quod opportuniore sthemate exhibeo. Sit idem terra globus ABCE, cu-4us centrum a non congruat amplius cum
Gal. At ecce Meriennum in ipso tempore.
MeU. In sicinore manifesto deprehensi poenas dabitis, boni viri. Nullus est inficiandi locus . Graphium adhuc tenet Gul. dinus Galilaeus cubito uncumbens attemus Operam dabat Gal. Salue amicum caputu Quicquid in nobis est criminis, animaduertatur sed te iudice. Dabimus, quas volueris poenas. Guld. Vtique leues , si fiterint peccato
Mers Vos nunquam sitis de hoc apud me purgabitis, quod ante condictam mihi
horam conueneritis , amaena scientiarum patia, me praetermissis, percurrentes Ueniam non impetrabitis, nisi me illico in suauissimi doctissimique vestri sermonis Consertium admittentes probauetitis vos mihi vestra cogitata non inuidisse. GaI.
154쪽
Gal. Praeclare nobiscum agitur , te iudice. Culpῆ vacamus nam praemium nobis, non poena decernitur. Quare rumpe moras, Gub
dine , quae nobis esse dilutatio , edis
Gutit. Ex ingenita aquarum propensi ne qua semper ad ima delabuntur, animaduertebamus oriri posse, ut si telluris globus
Archimedaeis machinationibus extra uniuersi centrum transferretur , aquae in oppositam motui partem delabentes, ut fierent centro viciniores, insis grauem relinquerent saperiorem terra portionem . Si enim esset ABC terrae globus, cuius centruma non Congrueret centro; quod uniuersi, aut sit
tem grauiuelementaria centrum sta. tuitur, aquae Omnes, quibus libera patere adsuenda via,
descenderet versus C, ut ad centrum
155쪽
t 38 DI S SERTATIO di in sphaerica demum superficiei H D pari
bus radiis a centro V remota consisterent. Cum itaque superior segmento fieret ponderis aquae decessio, inferiori autem acces.s , aliquod haberetur in perficienda mOtione compendium t Haec vero disserentibus nobis incidit suspicio, an sorte contingere posset , quis in partem unam delapsis
Si enim globus terraqueus ABC E , cuius centrum T ad illud interuallum a centro V venerit machinarum vi, ut aqua deorsum
portionem BC circumplectatur Iavero dimit latur tellus a suspendente: no facile de finirem a
consisteret a an potius descenderet ex T in V, an veris etiam sponte ascenderet longius recedens ab V. Verum si sponte sua aliquousque ascetuleret, ia
156쪽
nihil superesset laboris Archimedi, ut eo illam deduceret: si consisteret, iam innataret aquis, ac proinde non multo labore suisset opus, ut ex V ina transferretur: si demum descenderet, illud saltem haberetur emolumenti, quod intra aquam existenti multum et ponderis decederet, .motio facilius perfi
Mers Lepidum sane inuentum ad vindicandum a calumnia Archimedem , si cui serte audacius locutus videatur neque enim ex machinis selum , de quibus abunde Gali laeus disputabat, verum etiam excipra aqua subsidium non leue peti posset ad tellurei loco dimouendam . Sed quid potius dicendum existimas innataret-ne an vero Oscenderet 'Guld. Ex his fluctibus nauigare solus non possum vobis pariter ad remigandum est. Illud primum statuere oportet, utrum terrenus globus sit aqua leuior secundum speciem , deinde quota pars ex aquis sponte
emergeret ut hinc innotescat, quantum
fuisset Archimedi laborandum . Et quod ad primum spectat, certum est aerem niuersum in terrae cauernis delitescente . ,
omnesque halitus, corpora aquis leuiora plurimum posse demere de grauitate : εrS ci enim
157쪽
enim , dum corpus in aere suspenditur , nec grauitatem addit, nec leuitatem at si cot-pus aquae insistit, ex aere recipit leuita
Sit enim vas AR aereum parallelepipedum vacuu, cuius moles selida, hoc est
una cum aere incluso, sit pedalis r expendatur in aere, fit lib. 11. Vrique si aquae imponaturi, nata bi , cum pes ubicus
enim grauitas molis compositae ex vasis a teria inere ad grauitatem aquae, ut i ad ao. At si seruata eadem materia aeris densitate eadem manente, confletur in massam: aut ex ea fiat vas minoris capacitatis, erit quidem in aere idem pondus, at non item in anu . Haud dispari ratione aer terra vi sceribus inclusiis, qui ad eatenuandum orbis
pondus in aere nihil iuuat, nisi quatenus cum occupat caeteroqui grauioribus corporibus replendum, intra aquam conserret ita super levitatem, de grauiorum corporum pondere aliquid demeret. Quod si ignem aere multo leuiorem addamus, qui plurima globi Ritus spatia implet, incrementum C
158쪽
cipiet leuitas non contemnendum: cum potissimum ex globi totius grauitate demenis dum sit huius aquae terram circumplectentis pondus esiam enim non pars esset oneris mouendi , sed esset medium , in quo motus per ficeretur. Ga Aeris, agnis copiam in terra de-
litelcentem certis men inris dennire non pol A ιὰθὸκ sumus, sed conjecturas tantum persequi ne ris atra sit
cesse est illud potius a Philosopho exigi p0s
se videtur , ut aeris grauitatem cum qu inqtiirunis comparatam determinet. Quamuis autem ιών.
constipato intra vas aere aliquando deprehenderim aerem quadringenties aqua leuiorem, mihi tamen omnino non satisfacio ex illo enim experimento hoc certe euincitur, quod aer constipatus in aere communi non constipato grauitat sed cum varia sit aeris Constipatio , inconstans pariter est grauitatis mensura, quae ex illa colligitur. Quare aeris grauitatem explorare oporteret in medio leuiore,quemadmodum aqua non intra aquam
sed in aere expenditur. Et quidem subiit antis retium aliquando haec cogitatio, ut subiectis Prunis aerem vehementer calefacerem, in qu aerem comunem phialae inclusum ex- Penderem, ut explorata deinde eiusdem phia is
159쪽
phialae grauitate in aere communi minus raro, i nnotesceret aeris pondus sed cum perspectum haberem ex prunis vaporem calidum ascendere, timui, ne motus ascendentis vaporis ac medii commoti mihi sucum saceret, ut detractum de grauitate censerem, quicquid virium ad descendendum occurrentis vaporis motus impediret . Praeterquam quod ex varia aeris calefacti raritat , varia pariter deprehenderetur aeris communi grauitas.
Giau. De aeris constipati grauitate nullus dubito, neque de eiusdem dilatati leuitate Idquod ex hac potissimum occasione deprehendi. Mirabar maris aestum Lunae motibus adeo constanter obsequentem, causamque curiosius inuestigans animus nunquam quieuit, nisi ubi suspicari coepit latere in maris lando corpora , quae ascendente ad Meridianum Luna intumescerent , aquasque attollerent, Luna vero ad occasum descendente subsiderent cum aquis . Hinc pro maiore huiusmodi corporum copia, aut minore , aut pro inaequali eorum contumacia, aut facilitate ad intumescendum , aestuum inaequalitas satis explicata videbatur. Vt autem aliquod marini aestur, ex corpore ad Lu
160쪽
nae nutum intumestente, vestigium obseruarem, Bisem uti glebam nullum ignem pas sim mihi comparavi liis emutam nostri: mines vocant plumbum cinereum , quod inter plumbi albi, nigri speciem medium esto congruae retortae imposui , ignem secundum gradus administraui horas duodecim, de qui extillauit humor candidus ac dulcis , amplo capacique Recipiente excepi:
hunc iterum ac tertio, ut artifices loquuntur, rei tisicaui , ut purior euaderet ac dulcior. Huius liquoris libram unam conieci in vitreum vasculum tantae capacitatis , ut liquor phialae bessem impleret, reliquum trientem aer occuparet Vitrum optime clausum, ne
quid expirare posset, in loco, ubi quiesceret, statui nec sine animi voluptate licebat in Plenilunijs manifesta inclusi liquoris incrementa obseruare, in Noviluniis vero decrementa, neque ea tantum , quae prioribus incrementis responderent, sed ut aliquid decessisse videretur ex ea liquoris quantitate, quam primum insuderam . Contigit autem , ut , curiositate animum vellicant ,
phialam tum in Pleniluniis, tum in Noui- Iuniis expenderem , semperque paria deprchendi grauitatis momenta, perinde atque si unc primum in phialam liquorem iniecis-