장음표시 사용
181쪽
LXXVIII geret in minori Recipiente minus quoquo . aeri relinqui; Quia, cum quaelibet aeris par
eum,qtia in ticula certo habeat raritatis terminos , quos acato se nequit transilire latet paucioribus particulis
r Ibἡ, ' ad eam raritatem adductis impleri spatiuiti
minus , pluribus vero spatium maius. Hinc est longiori tempore opus esse ad extrahen dum aerem ex maiore vase quam ex minore, non secundum Rationem capacitatis eorum quasi semper aequales particulas antlia extra ἀheret, sed spectata raritate minore, quam,cae teris paribus, in vase maiore suscipiunt namus enim exempli gratia , aerem ex di stractione extendi posse ad spatium centuplo maius, ac naturaliter occupet, di antliamifrimo ductu extrahere quatuor digitos cu-icos aeris hi autem sint pars millesima capacitatis vasis igitur post primum antliae ductum illa pars millesima spatii distribuitur
inter residuas aeris partes s 99: post secuII- dum ductum duae spati partes millesimae inter reliquas 998 una cum aliqua aeris appendice quia secundo ductu non extrahitur una milleuma integra totius primi aeris, sed aliquid minus, scilicet an unius millesimae &rie deinceps, donec demum decem partes aeris ab initio in vase existentis , assumpta centupla raritate, impleant totum spatium.
182쪽
Iam i 63 Quare cum magis semper ac magis a naturali statu aer recedat, ni mirum si semper extrahendi dissicultas augeatur; quia aequale
incrementum aritatis semper paucioribus partibus communicatum maiorem singulis inseri violentiam . Ex quo patet ad eam ex
trahendi dificultatem citius perueniri in vase minori, quia singulae aeris particulae singulis antliae ductibus plus distrahuntur, quam in vase maiori nam si quatuor digiti sine solum pars vasis centesima , primo ductu parte sis acris debent inter se distribuero
quatuor digitos spatij, quod spatium in vase
ampliore distribuebatur inter partes 999. Haec autem maior violentia, quam patitueae maxime rarus, in causa est, cur primum tanto impetu irrumpat aqua , postmodum paulatim ascenda quo enim magis a naturali statu remouetur aer, sicut vim ulteri remanserenti contumacius resistit, ita mai
re impetu restituit sese, aquae resistentiam
facilius vincit, cum maxime aqua ad minorem altitudinem euehatur; at ubi aqua adhuc
altius eleuanda est, atque aer a minor rari et tale violenta recedit, lic segnius sese contrahit,4 illa validius resistit, ac proinde lentior quoque est motus aquae paulatim asce dentis,in vas replentis.
183쪽
is 6 DISSERTAT 1xxix Gal Sed quid illud est , quod tantum
isti tii , , ascendςnti siqua tumultum, bullas, atque ea ue ii spum m excitares An quia colli angustia, eatur. praetergressa aqua a plurimis aeris particulis totius vasis latitudi m occupantibus quasi
in frusta laticerpitur, dum singula aliquid
liquoris ad se rapere conantur An vero quia tanto impetu sese contrahit aer, ut spiritus aquae admisti cogantur ita rarescere, ut intermisti aqueis particulis bullas spumam creent f An vero quia aer ipse non plane homogeneum corpus est sed alias habet partes alijs ad raritatem proniore , atque adeo inaequali impetu attracti aqueae particulae
distrahuntur, atque tumultum excitare dentur Quam varias autem corporum omnium expirationes aer excipiat, atque inuicem permisceat, nemo est Philosophus , qui ignoret M argumento est ipsa naturalis r
spirandi facultas, quae lacet aerem promiscue attrahat in pulmones, minus tamen proficuum expiratione reijcit, retentis viis oribus . particulis, quas cum sanguine commisceat, ut per arteriam venosam in sinistrum cordis ventriculum descendentes elaborentur in spiritus vitales primum, ac deinde antia males. Quod si quis in cubiculo eodem diuinis maneat, neque liceat aut libeat apertis
184쪽
senestris nouum aerem aIij utilibus spiritibusum tum excipere , sitis experitur, quani imaurem interin aerem intersit. Hinc vix pes.sum aliquando non subridere, cum diu ei sarum gentium mores aut corporis habitum
viribus e caelo dimissis tribui audio ab aliquibus, qui ubi caloris aut rigoris mentio,. nem fecerint, illico propositae quaestioni se fecisse latis existimant . Causi tamen tria promptu est, cum ex vitalium atque animalium pirituum diuersitate alia atque alia corporis habitudo, ingenium , mores profici scantur spiritibus autem fabricandis non ultimo loco inseruit aer, quem inspiramus3 hic vero pro regionum varietate alias atque alias recipit ex tellure expirationes . Quar non facile mihi, persuadere possum vas alia quod omnino homogenei aeris particulis. impleri atque adeo , si per vim rarescant.
inaequaliter etiam eas rarescer atque Inaria
qualem subire violentiam oportet: quodninc sequitur, inaequali impetu sese posmo.
dum contrahant, necesse est . LXXX
Gold. Huic inaequali particularum rari. o reta
tali ego pariter plurimum tribuendum en extenso ictseo cum enim vas Recipiens primum aqua strom, qua repletum fuerit, lanitia amiolatum s iaci estissi indi lis erat initio antlia agitatio, sed demum e cantu bre
185쪽
venit dissicultas extrahendi embolum, ut opus fuerit cessare, quamuis non omnis aqua exhausta suisset id scilicet nunquam potuit obtineri. Refixo autem ab antha vale, ue serato episto mi in aqua mundissima, haec ut prius alaendebat, sed excitata copiosiore spuma, pluribus bullis aequandocibi aere vas fuerat repletum: id quod contigisse existimo, quia maior est inaequalitas raritatis in partibus illis partim queis,partim ex aquAeductis. Nam cum primum aqua extrahi tur, separantur ab illa spiritus aliqui de particulae, quae iacile expirarent, di suprema vasis spatia occupant , deinde etiam partes
aqueae minus contumaces rarescunt, inverquas aliqua datur inaequalitas sicut enim aqua igni apposita non tota stati in vapores soluitur, sed aliae prae alijs particula facilius solliuntur, ita ubi per distractionem blui debet earum compages , alia se exhibent prae alijs contumaces ad rarescendum . Fieri autem eam , quam dixi spirituum separationem ex eo constat, quod postmodum vas totum aqua repleri nequit, partes enim, vasis supremas spiritus illi occupant Immo cum per apertum epistomium immis ius s. isset copio ius sumus , hic quidem per aquam ascendebat , sed eius superficiei in
186쪽
cumbens suprema vasis spatia non petebat, nisi cum demum calido linteo obuolutum fuisset vas tunc enim vi calotis facilius rarescebat sumus , quam spiritus illi per vim adhuc rari Lac proinde cum sumus ampliora spatia exigens comprimeret vicinum spiritum , qui propterea i violento statu recedebat , tunc poterat fumus in superiora spatia leuior factus ascendere Sed&illud hanc spirituum se halituum
separationem ostendit; quod non nemo excogitauit, Vt citius, quando opus esset, experimentum institueret ic vitreum vasin cipiens exhauriret Ingens vas maeum plurium urnarum capax constructum sui optime clausum , praeterquam in imo, ubi epistomium cum claue versatili habebat, ut pinset aniliae imponi. in summo pariter tubus extabat claue versatili transuersa accuratis missi clausus, ac summo tubo imponi poterat Recipiens vitreum . Et ut omnis suspicio aeris se surtim insinuamis auerteretur , tubum circumplectebatur vasculum aqua repletum, ne aut per clauis vetiatilis rimulas,
aut per tubi osculiam se aer insinuaret. AEnei vasis aov. pleni epistomi infimo applicita est anilia , di aliquot horas agitat , ita ut censeretur aqua paene vacuum tum clauso epi-
187쪽
epistonito reseruatum est vas ad tempus experim emi instituendi. Ubi igitur rem perficere oportuit, impositum est superiori tubovas vitreum Recipiens aqua plenum, is uoluta claue versatili, quae tubum vasis aenei claudebat, apertoque Recipientis epistomis, carpit illico aqua Recipientis delabi in vas aeneum, dimul ex vase aeneo ascendebant bullae infinitae ac radii quidam unionum instar lucidissimi,&fequentissimi nec cessi,uit hic aquarin bullarum radiorumque conflictus, quamdiu durauit aquae in subiectum vas aeneum vel lapsus, vel attractio. Postlawram integram , cum nec dum tota exhausta fuisset aquari remotum fuit vas vitreum Recipiens , eius epistomio prius clauso, aqua purisiima , ut alias , impositum reon uolutaque demio claue versatili irrumpebat ut alias aqua cum tumultu in spuma , non
rame ea copia, quacum per antllam extra-
sa suerat aqua ex Recipiente . Ex quibus aperte constat in vase aeneo spatium tui 'ccupatum a spiritibus ex aqua eductis qui proinde patente exitu in vas vitreum Recipiens erumpebant , cum aqua ex Recipiente in subiectum vas aeneum tum attraheretur, tum etiam serte dilaberetur: quis enim dieat M, quod astendebat fuisse Vacuum, nimi,
188쪽
rum negationem, Quoniam vero Recipientis spatium ab aqua descendente relictum non setis spiritibus eductis ex aqua' cipientis replebatur, sed alus praeterea, qui ex subiecto vase ascenderant, quid mirum, si singuli minorem violentiam in raritate passi, minore quoque impetu se contrahentes minorem aquae copiam mum attrahe rent 'Quare nihil est in toto hoc experimento. quod vel leuem luserat acui suspicionem
immo in oculos semper incurrit corpus, te
pue illud quidem ac rarum , a quo vasis spatia occupantur . Hoc itaque experimento non satis probari nostri aeris grauitatem absolute , mihi certissimum est .sed illud unum inaequat i scipientis popdere ante ac post:
ae is extractionem v antliae, confici potest, quod non inficior, scilicet communem hunc nostrum aerem in aere alio magis raro grauitare postes Id autem nil facit ad quaestio
nem , quam heri examinandam suscepimus, An te ii ' c inarum spe translata innataret aruis in lartem am delanis. Cum enim . aquae .caeterorum corporum grauitates nobis tantum innotescant cum Mocommuis
189쪽
i 1 DISSERTATIO Mers. Quam igitur excogitasti viam, qua ad propositum quaestionis terminum
euadamus Guid. Ex iis, quae minimum habent dubitationis, ad ignota progrediendum censeo. Illud autem carere videtur omni dubitatione, quod si aqua in aere grauis est ut 3- agr
inueniatur heri ratiocinabamur , vas cupreum pedaliquanto si nihil grauitat in abilia . si aere impleai, Mur , qui lcilicet aeris inclu1 leuitas elicite AEqua eam cupri grauitatem , quam aqua non tollit Cum enim cuprum amittat seiuna lib. stratione aquae secundum molem aequalis reliquum pondus decedit ratione leuitatis aeris illud autem est pondus aquae secundum molem aeri aequalis . Quare si aeolipila camdens amisit grana ponderis, licebit arguere aerem ignitum in aere communi leuitare ut . Item quia in eodem aere communi aqua olipilam implens grauior est granis 3 2s, sacomate semper in eodem medio ex stente , colligere potissumus Rationem aliquam inter aquam aerem ignit uni, mutuantes ab Algebra numeros defecti uos Et siquidem in aere communi aequalium molium grauitas simili granorum mensiira deprehensa , quae quidem saltem grana
190쪽
s Es, Aeris ommunis grauitas grana , Aeris ignit grauitas grana o - , quoniam aer ignitus non grauitat sed leuitat, cominmunis non grauitat aut leuitat . In nostro igitur aere communi aqua ad aerem ignitum ei in pondere vici as ado- . Et quo niam aquae grauitatem in aere communi ponimus sti, fiat ut 1 2 ad o- , ita si ad
o-ἱ . Est ergo aeris ignit grauitas in
aere communi O-Atqui aeris com
munis grauitas in aqua est o 3:, igitur iungantur hae disserentiae grauitatum , erito--sae grauita saetis igniti in aqua , hoc est leuisas.
Quω vero hac methodo rite inuestigata sit lavitas aeris igniti in aqua, constabit hoc
exemplo . Grauitas Mercurii est it, quae
F , olei igitur grauitas olei in aqua esto -s, de grauitas aquae in Mercurio est Ho. 46 Ch disserentiae istae iungantur, erit grauitas olei in mercurio o-6 6 quae eadem est cum illa, qua immediate oleum
eum mero trio comparatur est ' --71 . . Si igitur aeris ignit grauitas in aero communi, iungatur aeris communis grauitati in aqua, rite habetur aeris ignit grauitasu