장음표시 사용
61쪽
dis Rom. antiqui grauitas est exacte lib. o & sphaerae sunt in triplicata Ratione diametrorum, sphaera stannea semidiametrum h tbens pedalem , ac proinde diametrum bipedalem, est octuplo grauior illa, atque adeo lib. 2 32. Atqui stannum ad argillam, est v ssa ad I 3 14 igitur cla eandem Rationem habent aequales sphaerae; ideoque si stannea sphaera semidiametrum pedalem habens numera in grauitate libras a. 3 2, argillacea aequalis erit lib. so Haec autem ad terrae globum est, unitas ad quartum illum ter minum Continue proportionalem in Ratione semidiametrorum. Multiplicetur igitur quar-XX tus ille terminus 379 r. 7 747.4 4 Ia. . his=a tui. Q per libra FI prodibit totius terrae grauitas, si ex mera argilla constaret, librarum' - 8738 29 7 a18O9. I 32 ora GaI. Immensum places, Mersenne Iuculentissime enim demonstrasti quatuor illis aut sex supra centum orbiculis, de quibus heri nobis sermo erat, tellurem totam facillime moueri posse , etiam si eius grauitati quingenties millies millena librarum mil
Guia. Ita plane, si mera esset argilla sed
tot marmora ac lapidea, ingentesque metal-
62쪽
Ionim soclinae, qua argillae grauitatem longo superant interuallo, non eam vim addunt ponderis , quae non facile aestimari queat Mers. Immo vero, nisi hare pariter admiscerentur , vererer plurimum , ne milii tanquam prodigo luccenseretis , qui tantam telluri grauitatem concederem metallata , XXVI
fateor, ac marmora aequalem argilla molem V 2 pondere superant sed quota demum sphae Id. rae huius pars illa sunt Quod si quis illata bere proba-
grauiora eue inculcet , longe leuiorem f. m.=ba, quam cogitet , ex qua vicissim globus hic uia terraqueus constat. Quisquis enim se aequum rerum aestimatorem praebuerit , non plus reperiri metalloru quam quae autum et quinimmo illorum grauitatem ab huius leuitates non aequari, aut superari, magna saltem ex parte compensari facile concedata Iam vero si ad aeris vim non modicam terra cauernis atque cuniculis inclusam deque intra siccorum corporum particulas non sibi omnino cohaerentes insinuantem, animum aduertamus apparebit illico exuperantiam illam grauitatis hoc desectu uberrime compensari. Sed quoniam motus, cui tellus suo pondere obsisteret, in circumfuso hoc aere perficie
63쪽
siciendus esset , inuitur adhuc momentum ab halituum aere leuiorum copia pene infinita, quae totam hanc molem pervadit. Quemadmodum enim nauis aerem aqua leuiorem includens in aqua non mergitur, si tota moles composita aequalis aquae grauitatem non vincat vel saltem minore momento descendit pro inclusi aeris portione . haud absimili ratione fieri potest , ve grauiori
corpori tot spiritus aere leuiores permisceantur, ut totius compositae molis grauitas non mediocriter minuatur. Quantum vero huiusmodi halituum metallicis lapidibus immisceatur , satis sciunt , quotquot sbdinarum latebras penetrarunt Et ut caeteras missas faciam Mungaricae auii fodinae, mihi magis notae , omnem praecidunt dubitandi a sam . Cum enim duae pateant ad descendendum viae, altera breuissima , utpote recta , putei in modum t caminum rectius sertasse dixeris xcuius latera muniunt arcte compacti arborum trunci altera obliquais,
longior per cuniculos per hanc perpetuo se frigidus aer magno impetu in ima sed in aeviscera insinuat, dum ex illa calida pariter atque graveolens expiratio erumpit . Neque indigent metallari Astrologorum nae nis , qui imminentem caeli mutationem
64쪽
pnedicant. cum ipsi ex immodica halituum inserne ascendentium copia, quibus vix non praesecantur, coelum nubibus proxime obducendum nec dubie pronuncient. Quid Equod aqua ipsa licet aere grauior, si sibi ipse relinquatur leuissimi vaporis speciem induit calore sollicitata, quo interior terrae plagaeis abundat Ubi enim octoginta circiter hexapodas, quibus extima haec terrae regio stigia disiima definitur, descenderis, tepor primum gratissimus exfiigida regione venientem ex
cipit ac recreat, paulatimque adeo augetur calor, ut demi; metalli fossores vestem nutatam serant.
Quantum autem momenti ad pondus minuendum obtineat grauium haec atque leuium miscella, ille facile intelliget, qui obseruauerit aliquando stibium ad usus medi- cps excoctum aeque graue reperiri, ac deprehensum fuisset, antequam igni commitreretur; quamuis inde vi flammae ingens va porum ac sum copia eruperi: spiritus enim, qui avolarunt , cum aerem leuitate vincerem, caeteris partibus admisti molem cou-stituebant maiorem quidem, sed non grauiorem, ac sit deinde reliqua moles minor, ructa hac halituum secessione . Perinde atque si vas aereum aqua iuxta ac aere plenum tim
65쪽
tra aquam ponderetur , deinde ita eius laterura comprimantur, ut aquam omnem actae.
rem excludant, etiamsi modicum aliquid aeris deteratur, adhuc aequalibus momentis in aqua grauitare deprehenditur , si ad librae
examen reuocetur aeris nimirum leuitas aeris momenta minuebat.
Ne quis vero duci am ex vase similitudinem calumnietui Liberum patrem cogarnus paulisper philosephari. Dabitis, opinor vini grati itatem sere aqua subsesqui-sexag cuplam , vel certe aquae pondere non maiorem ita ut quodcunque aquae grauitate praestiterit, haud immerito vino pariter grauius censeatur. Atqui Tartarum ex vino subsidere nemo nescit &quod inde elicitur oleum Τartari, est proxime ad aquam ut 3 ad 1 spiritus autem vini ad aquam communem, R, tionem habet proxime , quam 3 ad . Qua re si vinum eiusdem cum aqua grauitatis constituatur Oleum Tartari ad vinum est ut 6 ad , vinum autem ad spiritum vini ve
. . . a Quod si vini Tartarum simul ac spiritum
Harmonice complectentis grauitas medio loco se habes ἔπιε Oi μ ι &quidem medietate Harmonica ' intes id S ritum quod grauius , ad quod leuius eli, quamuis v extrema illa non ita multo discriminemur in
66쪽
teruallo quidni terrena haec moles ex grauissimis quidem metallis atque lapidibus sed ex corporibus aliis argilla leuioribus, ex aqua, aere, subtilissimioque expirationibus coagmentata mediocrem argillae graui talem quantum fas est coniectura assequia obtinere dieatur s Guid Fallor, si Tartarus ipse ad extenuandam terrae grauitatem tibi suppetias non tulerit ob oculos pones immensa spelaea aeternis flammarum globis redundantiaci exaggerata longe lateque patentis impio rum carceris magnitudineu quam penetrabilis ignis implet, non modo nihil habens proni, sed sursum rectis lineis in coelestem locum subvolare contendens tantum ex tellure detrahes ponderis, quantum metalla
omnia atque marmora restituere non va--:leant . Nec deerit doctis imorum virorum sufragium . qui cauernam hanc totius terreni globi partem quartam praecisissime statuun cum qua pariter admirabilem illam Lunaris motu i librationem consentire inge
Mers. Et vero talia afierentem castigare quis audeati Abstineo tamen, ne forte ex vobis audire Ggere iterum, quae haud ita
67쪽
XXVIII aiebat ille , quod vim pati perpetuam en-Comectvr sendum sit. At elementis omnibus terra anda uni grauitate, ignis leuitate prestet; an non ae- Uernigra ternum aberunt loco, quem singulis natura ' tributum est ut velint consequi S Terra ete-lnim, nisi columnis basim in centro habentibus nixa fingatur , tota procul a centro conquiescit; ignis vero insimum locum tenet.
Quisquis autem ibi ignem a Deo perpetuis
vinculis eo tantum consilio coerceri ex illismat, ut sceleratorum carnificinam exerceat;
diligenter perspiciat velim , an non magis pro Diuinae sapientiae atque omnipotentiae dignitate locuturus ille sit , qui, quemadmo dum Iridem licet naturae penicillo in nubi bus descriptam , in sempiterni tamen foederis tesseram a Deo assumptam nouit, sic rerum naturae consentaneum adstruat hunc oris dinem , quo niuersitatis rerum sublunarium elementa pro sui ponderis ratione ita disponantur, ut centrum omnium grauissimus ignis impiorum carcer atque carnifex
constitutus obtineat, illumque minus grauia elementa terram aqua deinceps consequantur, usque eo dum leuissimus aer circumfusus reliqua complectatur. Frustra ascendentem flammam apertisiimum igneae leuitatis argumentum obiicie
68쪽
bint. Nam ille supremo aetheri terrenis expirationibus immuni, a lunari orbita fani. tim quem Aristotele teste propter consuetudinem ignem dicimus , vix aliquid ignis praeter splendidum nomen reliquum facie-Dat. Ascendit in flamma sic ille tumido vapori, quem calor eximius rarum fecit permista uligo , aere sine non leuior quidni pariter a flamma in coelum subvolant pa ticulae igneae abripiantura quibus vel prunarum vel candentis serri incolis, nullum est
cum aetherea regione commercium Ariasu meus vapor igniculorum coloniam in coelum deduxisse censendus est, quia illi nobis non videntibus in terram relabuntur Sed quis neget, incendio sylvam depopulante, immodicam fuliginum copiam in superio a
rapia quibus tamen aetheream sedem inepte adscriberemus, quia illas iterum descendentes obseruando notare non possumus. Quod si ignibus sub dio semper excitatis, fuligo nulla camino unquam adhaesis a nonne satis habuissemus argumenti, ex quo illius grauitas innotuisset, si quando ingentem sutig nis massam ex aere decidentem licuisset intueri Neque enim ideo grauitate spoliamus rerrestres puluisculi atomos, quia in aere a
gantes ita sensum disiipatae fugium, ut eas
69쪽
descendentes animaduertere nequeamus sis ad earum grauis atem adstruendam satis esse putamus , quod particulae illae vineulum nactae quo lapidem constituant idescendentes sub aspectum cadant, Cur igitur tantam
ignium vim in fulmine delapsum s que in
ima terrae viscera insinuante cernentes , perinde atque saxum in aquam decidens mergitur, igneae grauitatis suspicioni locum non damus: Nemo siquidem facile credat, accensum sitime a superioribus nubis partibus , quae inferioribus tenuiores sunt ac leuio . res minusque ad aqueam naturam vergentes, deorsum reflecti: cum nec ignis ex Auro, quod ob impetus ac emcaciae similitudinem nomen a sulmine obtinuit , a quoquam resectatur, sed insita naturae vi praeceps deorsum seratur IAd haec ignis genus uniuersum in species certas, quibus iterum partes aliae atque aliae subessent, partiebatur distinguebat Alii enim reperiuntur Ignes luce iuxta atque calore conspicui quorum requentissimus est dicommunis usus, atque vulgatissima notiri r Alii sint, qui , quoniam plus fulgoris
habentes quam caloris, oculis tantum blandiuntur, cum Fatuis Ignibus numerantur: Alios demum quasi latentes sinu natura O-
70쪽
uet , quos luce carentes quamuis Mortuos vulgus appellet, nimis tamen vivaci virtute praeditos vis caustic satis prodit . Ad eratium hoc ignium genus, qui calidi cum sint, non tamen sunt lucidi reuocabat ioniculos qui qui acribu linquas Fortes vulgus appellata permisti ac ole Tartari se Vitrioli metalla soluunt, in Chymicam calcem redigunt breui temporis mora, cum tamen plurium dierum interuallo indigeat , quis quis ea voluerit ardentissimae Arnacis igne in alcem excoquere . Porro aquas huiusmodi acres ex salibus extillari, sales autem grauitata praeditos non mediocri obseruans allud demum interebat , quod ignes omnium vehementisii mi, quantum quidem experimen to assequi possumus, cum grauitate sunt coniuncti , ut in Aquis Fortibus, Oleo Tartari
QVitrioli, in Auro pulueris pyrii speciem nacto, in Fulmine licet passim experiri. Haec se te sunt, sed paulo pressius atque summasim exposita, ex quibusalle conficiebat ignium generi latifime patenti subesta species quasdam grauisii morum corporum ex unia rendi facultate praeditorum , quae
mundanae sphaerae centrum merito teneant,
ibique perpetuam efficiant noctem, nisi se te sublustrem , quantum satis sit: ad impio