장음표시 사용
171쪽
cum unum correlativum intelligi nequeat sine altero, tamea
possit unum genus sine alio genere perfecte inicilio Vergo in
omni genere&liaeaentis reperitur&actus potentia Gergo
omne genus: linea entis Ploquendo in creatio dividi debet in
actum. potentiam:ergo actus 'potentia cujus est aestus sunt an eodem genere:ergo non potest forma subst etialis ipsius causae e trici ratis se habete ad operationem tanquam potentia ad suum actum. ergo hoc ipso quod principium immediate opera, rivum se habet ad operationem tanquam potentia ad suum a
ctum quod est primum praemissum principium nec poteste ficiens causa per suam substantiam seu substantialem formam
Probaturi .ex secundo praemisso principio:formasubstantia. Iis ect principium immediatum essendi ergo non potest causa es ficiens tale immediate operativa per substantialem formam. Probatur eon equentia , non potest in creatis idem esse principium immediatum essendi&principium immediatum opera
Hetergo hoc ipso quod forma substantialis est principium immediatum essendi,uod potest per seipsam esse immediate operati,MConsequentia est evidens Probaturantecedens,esse, op rati sunt in creatis diversi actus; sed non potest idemmet esse imis inediatum principium divertarum actuum' ergo nec potest idem esse increatis principium immediatum tum essendi , turn operandi .usior est evidens receptissirma apud omnes. Probarur Mino , omne principium specificatur ab eo,cujus est immediatum principium cum per ordinem ad illud definiatur sed implicat in terminis quod idem a divetiis specificetur aestibus; eum esset in hoc casti idem ut supponitur , tamen non e et, idem, cum ad diversas reduceretur species hoc ipso quod a diversis specificareturiergo non potest idem me esse principium immediatum diversorum actuum: ergo non potest idemmet es se in creatis principium immediatum essendisioperandi: ergo hoc ipso quod ipsa forma lubstantialis est in causa et ficiente principium immediatum essendii quod est secundum praemit- sumitincipium nec potest hoc ipso causa et Siciens esse pet suam substantiam sive per substantialem formam principium
immediatum operandi. Probaturri .ex rertio praemisso principio: scians causa non esssemper actu operarat, quamvissit emper operativa ergo nec est causa, Sciens immediate operativa per formam substantialerim Probatur consequentia si tarma substantialis esset in causa eslicient immedia corcrativa , lam perisset causa esliciens ia
172쪽
actu secundo operationis : ergo hoc ipso quod T ciens causa non est temper actualiter operans, nec est ni mediate operativa petiormam sebstantialem Consequentia est evidens. Probarur antecedens, quod non habet per quod licio potentia ad actum operationis,illud est semper ac tu operans led causae ficiens esset immediate operativa per formam substantialem, non haberet tunc per quod esset inpotentia ad actu operationis: ergo esset tu eccauiae sciens semper actu operans Major patet ex terminis. Probatur Minor, non potest substantialis forma
esse per seipsam in potentia ad actum o perationis: sed si causa. siciens esset immediate operariva per formam substantialem non nisi per illam esse posset in potentia ad actum optrationis: emo si ellet immediate operativa per formam substantialem. non habetet tuu pet quod csset inpotentia ad actum operationis. Minor conceditur per se patet cum non baberet tune causa ei ciens potentias accidentales supci additas, immediate operativas,per quas si esset in potentia ad operationem , non nisi per ipsam substantialem formam esse posset ita in potentia. Probatur Maior actus in quantum actus eise non potest inpotentia ad alterum actum sed forma substantialis inquantum forma substantialis est actusta est enim inquantum talis actus ultirnus generationis . ergo forma lubstantialis non potest pethi plarnelie inpotentia adactum operatio vis Minor est evidens. Prebatur Major, id per quod unumquodque est inpotentia non est aliud quam potetma, ut patet ex terminis seu aiscatis in quantum actus nec est,nec eli potet potentia, ut etiam ex terminis constat. ergo actus in quantum actus esse non potest in pote tia ad alterum actum: ergo forma substantialis nequit per seipsam esse inpoteotia ad actum operationis ergo si esset causa et iens immediate operativa per formam substantialem, non haberet per quod esset in potens ad operationem: ergo si esset causa es iens mediate operativa per formam substantialem esset semper actualiter operans mergo hoc ipso quod non est causiae Ecires semper actu operans . quamvis sit
semper operativa quod est tertium praemiis tuo principium nee est nec de potest immediate operativa per formam substantialem,
Obiicies i. ideo non potest causa. Sciens esse immediate operativa per sormam substanti alea , quia nequit substantia
173쪽
i a Liberi L e crasse sic filia. per se primo respicere operationcm tanquam suum actum sed
hoc est A sum: ergo: id ad Probatur or, natura lubrationeta conceptu aturae est substantia sed sub ratione conceptu naturae habit pei septimi, respiceret operati; cum definiatu a Philo byhonerordinem admotum quietem Argo potis
substantia per se primo respicere operationem tanquam suum actum Re An negando minotem: in hoc enim disset substantia ab accidenti,quod accideo cum sit ens incompletu cesta dimi- . nutum debet per septimo respuere aliquid extraneum seu exis
tranei praedicamenti sceticet substantiam per tram con plei ut tacui inhaer tete contra vero cuni sit substantia lectio duci sede ex ptoptia ratione sui praedicamenti complet umens,utpote quae
ex propria ratione substantiae est ens ad se in se Seriis si tibi, propterea fit quod nequeat per se timor: spicere aliquid, quod sit extranei sseu alterius praedicam epti, adeoque nec pollit per sentimo respicere operationem, utpote quae accidens est intelpraedae amenta accidentium reposita uode ad probationem distinguo majorem Natura sub ratione conceptu naturae est
subitantia,ita quod sub tali ratione naturae importet primum primarium conceptu substantiae Nego. ita quod sub tali ratione naturae sit de conceptu secundario substantiae Concedo sic oncessa minori distinguo similiter consequeos et ergo rotcs su stantia per leprmiore spicere Operationem , loquendo desub - , stantia quantum ad secundatium ejus conceptum Concedo lo- diuendo de substantia quantum ad primatium ejus conceptum Nego. Pro quo notanduisti est quod quando det cimus, quod non potest ii bstantia seu substantialis fotnia est principium imme- medie operativum,quia non potensubstantia per e primorespicere aliquid .ccidentule, qualis est operatio, non ideo hoc dicimus, quasi non pollit substantia nec primatio nec secundatio per se respicere accidentale qui suum renici igibilitas, bonii. in substant rasa substantiale quid, tamen per se primo respicia ut accidentia,puta intellectum voluntatem, propterea quod intelligibilitas tonitas non sunt de primatio conceptu substantiae,sed totum de secundis secundariis ejus rationibus; sed ideo tantum illud dicimus , quia non potest substantia ex
prirnario sui conceptu per se respicere aliquid extraneum, accidentale,addit serentiarn accidentis quod ex primatio sui con-eeptu respicit substantiam n unde cum principium immedia tum debeat ex primo, primatio sui conceptu respicere operationem cujus est immediatum priacipium , ex eo scilicet
174쪽
quod cum totum esse principii immediati stad operationem. x ea per consequens specificatur, subindeque in conceptu omnium primo importat respictum ad illam , cum conceptus omnium primus sit etiam specificatus, talis speciei . con, luenter fili quodet eo quod substatui non potest ex ptimatio sui conceptit respicere accidens, vere inseratur quod nec pia test substantialis forma esse immediatum principium operatio-Vis, quamvis tu couceptu naturae ossit per se primo res stere accidens seu opea arim quandoquides a conceptus ille naturae. cum spectet ad genus .usae essicientis est solum secundarius in substantia,Scyra praeti conceptum essentia tanquam primarium, utpote qui spectat ad genus causae formalis,&respicite Te ier talem conceptum est substantia ens in se , ad se Aequas sibi,cum tamen per conceptum natutae se habeat quasi exti se ad alia ,undes posterior est conceptus natura ad
Instasi x praefata resposione potest substantia seu substantialis forma respicere per se operationem ex conceptu sui se eum datio: sed hoc videtur sussicere ut sit principium ejus immedia cum. ergo ex praefata responsione potest adhuc substantia esse pri acipium opcrandi imnaediatum. Probatur Alinor, ima fi bisit antialis sis principium immediatum operaudi per hoc quod es respicit ut terminum primatium, coperari ut secundarium. eum di hae suppositione nullum aliud ibi uterveniat princi pium immediatunn,ut conlideranti patebit sed hoc ipso quod ipsum resipiat teperari tanquam teri num secundatium . illiust solum respicit deconceptu sui secundatiori ergo hoc videtur sussicet ut sit ejus prircipium immediatum. Respondeo negando minoremsutaenim supra diximus princi-cipium immediatum cum habeat totum suum esse inordine et i operationem tanquam ad proprium finem,ab ea per consequens speci ficatur,extrinsece, kiutrinsece per ordiae ira ad illa, si cum in conceptu etiam primario suam impotiet inexprima speciem de specificationem , proinde sit, quod principi urnim mediatum operandi non tantum de conceptu secundario,
sed etiam de conceptu primario respicere debeat operationemr Ad probationem vero respondeo,negando suppc situm majoris;
supponit enim arguens in hac majori propositione requod sottani substantialis respiciat aut respicere: possit et . ut
terminum timatium , dc operari ut secundarium , quod tamen est omnino falsum Limpol sibile ccujus ratio , quidem omnia cui eas est , quia quandocumque prin-
175쪽
et tum aliquod immediatum ad duo ordinatur ranquam ad terminum primarium secundatium . illa omnino respicit u spicere debetia eodem genere causa it per se patet, de ex inductione colligitur Jam sic est , quod substantialis forma non se
habet ad eue, Ladoperari,in Wdem genere causae, cum ad actum essendi concurrat in genere cauta formalis j ad actutuo erandi concurrat sive radicaliter sive proxime in genere causae essicientis:ergo supponit falsum praefata majora iubindeque
nil probat argumentum quantumcumque ideatur probare; . cum vis ejus supponat falsum. et bis,ideo ergo non potest substantialis forma esse princi . pium immediatum operatiocis quia nequit ita primo opera
tionem respicere, ut ab ea specit caretur scd non propterea ita operationem respicerer,ut ab ea speciacaretur: ergo nec propte-ce ei denegari debet ratio principii immediati Probatur Minor, ipsa substantialis forma est principium mediatum, si non operationis,saltem potentiae operativae, sed non propterea po- tentia ore rativa specificaturicum haec non minus sic accidentale quid quam operatio:ergo nec propterea ab operatione specifi caretur, quamvis esset principium ejus immediatum.
ei pondeo negando minorem ad cujus probationem distinisnuo majorem substantialis forma est principium immediatum
simo operat: onis, saltem potentiae operativae, per modum pio-
ductivi sioperativi sicut esset respectu operationis ego' est
principium immediatum pote tiae operativari per modum emanativi, quasi medii deserentis actionem agentis ad ipsam operativam potentiam Concedo:& concessa minori Nego conse . quentiam: hoc ergo intercedit discrimen inter modum quo principiat forma substantialis immediate potentiam opera civam simodum quo principiaret operationem ii esset principium ejus immediatu in duo respectu potentiatum eas non principiat substantialis forma per veram actionem , nec verum influxum quem exerceat respectu illarum, sed solum ad eam sequuntur tales potentiae per naturalem emanationem, &ut terminus secundarius actionis productiva ipsas formae ex quo ulterius fit quod cum non induat ipsa forma rationem potentiae operativae respectu hujusmodi potentiarum seu proprietatum, nec habeat consequenter totum suum esse ad illas proptet illas,nec etiam ab illis propterea debeat specificari , quamvis illae ad hanc sequantur immediatesat si semel supponatu forma substantialis principiunt mediatum operarionis, cum tale consistat principium inratio ae poteacia operativae , tapotentia opera-
176쪽
Suas. I. utrum caus esse sit, Se r sitiva specificetur ab actit operationis , utpote cujus totum esse est ad alam ordinari actum, ut per se patet,ideo sit quod si, ecforma substantialis principium operandi immediatum , ita per se primo operationem respiceret, ut ab illa specificaretur Scspecificanda esset. Obiicie et aliquando substantia una aliam producit substantiam sed ibi potentia productiva esse non potest accidens: ergo est aliquando substantia immediate productiva, operativa. Probatur Minor sit e siet accidens productivum substantiae, vel hoc haberet per se secundum se vel per aliquid derivatum ab ipsa substantia sed nec per se ut supponiturin conceditur . nec etiam per aliquid substantia derivatum potest accidens esse productivum substantiae ergo in tali casu non potest accidensesIe potentia productiva. Probatur Minor, quoad secundam partem, de qua bla potest esse dubium nasset accidens producti viam stibilantiae per aliquid a substantia derivatum, vel per aliquid substantiale,vel per accidentale quid sed nec per aliquid
substantiale , cum accidens non sit capax illius, nec etiam per quid accidentale, cum per illud utpote impersectius substantia, non rnao is quam secundum se habeat accidens virtualiter continere substantiam producendan Mergo neque per aliquid a substantia derivatu potest fieri accideps productivum substantiae Ressondeo ne eando minotema plures namque sunt vii tutes ins tumentariae, ac dentia quae separata ab pla substantia concurrunte lenter inllrumentalite ad productionem alterius subistantiae,ut semen decisum ab animali, Lab ipso animali separatum , reo aliquando ipso an triali jam realiter non existente concurrit e cienter ad generationem substantialem idcaccidentia vini, im, tali substantia vini in se realiter non eristente concurrunt efiicienter ad conversionem guttae aquae in
vinum, si illis amisceatur dam sic est,quod accidentia illa verbi gratia vini Don magis sunt virtutes optrativae ipsius substantiae vini, quando ab illa sunt separata, ut accidit post consecrationem, quam quando sunt ipsi lubstantiae viniaeonjunctat,ut per se Fatet: ergo non minus utitur, viti debet ipsa substantia talibus uis accidentibus sibi conjunctis, ut virtutibus proxime operativis, quam illis utitur prout ab ipsa separatis requia naturaliter sa tem nunquam deficiunt hujusmodi virtutes accidentales ipsi substantiae, consequenter iit, quod naturalit c saltem non potest nec debet substantia nisi mediactibus illis petati, etiam in productione alterius substantiae; Unde ad probationcm vnnori negata distinguo minorern sic sed non potest xccidens
177쪽
fieri productivum substantiae etiam pet aliquid a substantia derivatum , quod aliud ab ipso accidente productivo&deu-vante Concedomo potest fieri accidens productivum substantiae per aliquida substantia derivatum,quod sit ipsummet accis dens productivum prout a substantia derivans, Nego, quod in hoc sensu non possit accidens fieri productivum substantiae per aliquida substantia derivatum i licet igitur non pollit accidens capax fiet in ordine ad substaut iam producendam per aliquida substantia derivatum , quod sit aliud a b ipso, in ipso receptum,quia ut bene probat argumentum illud nec esse potest
accidentale quid , de substantiale et ipsum tamen accidens inquantum ab dis derivatur substantia tanquam ejus virtus potens est producere substantiam, ex eo scilicet quod in quantum tale non producit ut quod seu non est id quoa substantiam producit, sed id potius quo substantia substantiam producit, ac pr adde quamvis accidens producat,ipsi tamen accident , utpcite producenti solum ut quo,non debet assimilati aut proportiorari
substantia producta,&sequautum vis impersectius, ignobistius eo quod producit , adhuc tamen potest illud produ
Insabis: hoc ipso quod non plus potest accidens ut est virtus
substantiae,quam secundula se,non potest etiam ut est derivansa substant rapto lucet substantiam et sed nulla videtur adduci Polle ratio,ex qua probari possit, quod plus rotest accidens ut est virtus substantiae quam secundus se; cum sub omni ratione sit accidens seu ens in aliori ergo nec potest accidens producere substantiam ,etiam ut a substantia derivan 3. Rejondeo negando minotem;hujus enim habetur ratio, quidem profundii ima deducta ex Divo Thona ubique moresio profunde altissime discutiente ch bt terrim S. Doctor in fra t.2s prim artis, art. s. quod quia unumquodque agi as agit sibi simile&agit inquantum est in aetii, inde fit quod uni-
cmque potentiae bitturi a tivae corte spondit possibile ut proprium objectum secundum rationem illius actus,in quo funis datur virtus urotentia activari adeo ut illud omne cadat an, quam pol sibile sub potentia: vittae activa , quod praecontinetur in actualitate seu entitate substantiae,in quas indatu talis virtus; quo colligit sanctus Doctor suod quia divinabentitav& actualitas in qua ejus sed datur potentia activa, est illimitata, subindeque in se prae continens omne ens , ideo etiam fit, N.ia quod ejus activa virtus, potentia se extendat ad omne producibile,quod rarticipare potest rationem ceris: Haec ibi Divus
178쪽
Thomas ex quibus subsumo ego si ad intentumst atqui activi
tas accidentis ieiundum quod est vitius ipsius substantia: Hem calet supra actu, litatem si titatem substafitiae cujus est virtus,ut per se patet , in qua quid et in actualitate. ciuitate prae- continetur alia substantis producenda,ut similiter patet , et con-.tra veto activitas accidentis secundum se spectati suadatur mensura tui supra dux taentitatem ipsus a cidentis, quae quidem nec continet nec continete potest substantiam producendam. ergo mirum non est , nec gratis sne fundamento dictam, quod accidens prout est virtus ipsius substantiae attingere postre substantiam producta clam , cum ex pta suto discursa adat substitia roducibilis sub illius ob se isto; licet accidens se
cundum se spectatum non nisi ad accidens possit extendere virtutem suam de sciam activitatem.
me :spoiset accidens substantiam producere proe est
ultus ipsius substantiae, post triduum mum sub latione instrumentari agentis sed non ponest in hac lententia producere Mn-
quam instrumentarium ag ns ergo neque absolii te potest producere, etiam ut est virtus substantia Ataior est vi dens non emnim dici potis accidens causa principalis substantiae, cum semper sub omni ratione sit ignobilius quid ipsa substantia Probati ruinor, instrumentum non agit nisi medio influxu causae principalis in plaro: sed juxta conclusionem expositam non potest iubstantia talem habere in aeum insu. virtutes alias im-iI.ediate influet et operarctur: ergo nec potist hoc sententia accidens ploducere substa ditiam tanquam instrumentarita agen o p eonc gando minotem inseunt modo ereponendo. Ad Probationem vero distinguo majorem instrumentum non agit nisi medio influxu principalis causae in ipsam , siserinio sit dei sinu meato assumpto , Concedo si aute in sit sermo, ut est in praeseirii de instrumento dimanante&resultante, sive de instrumen ,luod supponit p. instrumentaria virtute, Nego. Licerigitutduta allum it aliquis instrumentum ad aliquid operandum,ut sum assumit calamum ad scribendum debeat priusin ipsum influere instrumentum,&illud per veram actionem d- vere,hoc tamen verum non est ae nec 'Carium , ubi procedies cimo de instrumentaria virtute,sive de ostrumento dimanantet&risultante admodum virtutis, quia scilicet tale instrumentum nabet , si qui tu per recultantiam Gemanationem,quod habent kassequunt ut alia medio influxu,cum hoc ipso quod resultat tanquam virtus sit id quo causibi incipalis operaturiquod
est id quod talumenta assui apta habeat risiceuuatur medio
179쪽
di cultatem. Ressondeo Divum Thomam aperte favere praefata nostra eo tutioni, tuo imprimis colligo ex his quae habet . parc
dum,quod hoc ipsum quo forma accidentalis in actionis principium habat a forma ubi Iani iactu es ideo Iorma substantia is est
primum actionis principium,sed non proximumses secundum hoc Phli vhu dicit , quod id quo intelligimus eu anima. Haec D. Thomas, ex quibus sic arguere licet. Ialamum esse potest substantias: substantialis tarma immediate operativa, inquantum inter ipsam ina stionem seu Perationem nullum mediat accidco tale principium et sed ex D. Thoma mediat inter substantiam inoperationem accidentale Principium si umeci plo substantiata forma sit solum principium primum seu radicate, siforma accidentalis sit principium. Proxium rergo ex D.Thoma non est substantia seu substan, tialis forma immediate opcrativa. Secundo, hoc idem colligo ex hiscuae habet in ira et pari. Tuasi. T.urta in corpore , ubi docet quod potentia est in eodem genere in quo es actus,cum dividant potentia edi omne genus entis sui sic est quod forma substantialis non est nec es potest in eodem genere, iubilaetiae scilicet via accidentis in quo est operatio;cum petatio sit in praedicamento accidentii ergo ex eodem Divo Tho ira non potest substratialis forma esse potentia immediate operativa. Demum idem colligit ut ex toto illo citato articulo, in quo quidem erudite probans sanctus Doctor ipsam euentiam seu substabuliam animae non sibi identificare suas potentia , dcxespondens essicaciter ad objecta,probat consequenter sessi-cacuet Meiudue, Iathiam nolliam conclusionemri cum tationes quas ibi assi r concludant generatne pio omni subitasti seu substantiali formatam pro
180쪽
Vtrum idem numero essectas passi ab alta salia e cienti causa procederie, caesint o dem ordinis estorales
et Ramittendum trimo, od exceptis effectibus qui essenti liter exigunt causam secundam, at sunt effretus vitale S, neque enim viso . verbi gratia per quam videt homo pPtest esse viso vitalis illius ecpotest homo per illam videre , si ab alioessicienter procedat utarinittendum inquam quod his excet ratis effectibus eundem numero est, ctum quia Deo produc ture Scienrer cum causa secunda fetu per causam secundam e ci- cotem,potest Deus se solo producere, adeo ut eundem numero calorem,quem Deus simul cum ione producit posset se solo de absque igne producere Ratio Elisus est , quia cum omnis virtus causae secundae derivata sit&participata a Deo , debet Deus omnem praecontinere virtutem etiam indivi sualem cujus cumque creaturae, ac proinde eundem quem producit effectum media virtute hac individuali cauta secumhe,hunc eundem potis se solo producere. An veto tunc Deus concurreret ad talem cffectum,non ut causa universalis,sed particularis, utrumque quodammodo potest dicit quia quatenus non aliam particularem causam ad talem admittit effectum , potest dici De causa particularis illius quatenus vero eodem concursu Deus
se solo talem producit flectum ac illum produceret simul unicea usa particulari creata, non enim mutatur intrinsece concur sus seu actio Dei peti quetd sinu admittit concursum cauta creatae potest dici , quod tunc concuriit etiam Deus ut causa universalis, quia sub omni ratione etiam communissima ratis talem tunc effectum producit. Non ergo procedit quaesitum tituli de Deo nec de causa univeis li&particulari, dum scillaec jnquiritur utrum idem numero effectusta qui ab aliqua causae Ricienti totali producitur, ossit absque illa produci ab alia au sa totali,sed procedit quaesitum de causis particularibus totaliabus, quae sint ejusdem generis ordinis,adeo ut sensus sit,utrum