장음표시 사용
231쪽
Notabhpri,no,sortiauam, ex Aristotelen esse causamessi entem per accidens,in his quae secundum propositum fiunt, raroque contingunt. Primo quidem teducitur sortuna ad causam essicientem,eo quod scilicet non inveniatur nisi in his, quae ex intentione operantur opetari ex intentione soli competat vicienti causae Secundo dicitur fortua causa per accidens, ad differentiam scilice ausa per se, quae quidem veri fieari nequi de fortuna,ut exterminis pater. Quia tamen multiplex est causa per accidens: non propterea omnis illa est fortuna, sed illa solum,quae praeter intentionem operantis aliquem attingit es sectum: ut cum fodiens terram ex intentione sepeliendi dema ectum, aliquem invenit thesiurum, additur autem terii particula,quod scilicet hit una in his repetit ut , quae raro contingunt nam in his quae frequenter accidunt, etiamsi praeter intentionem gemis contingant, proprio ooel fortunas dicatur tandem fortuna reperiri solum in his, quae ccundum proposit- tum operantur; in aliis namque effectus per accidens irarier
intentionem agentis sicut us, a fortuna non est, sed a casu; unde definitio calus eadem est ac desinitio sotturae , hac ultima
Notabis secun ori possie quidem respectu agentium particu
latrum reperiri casum norruuam,non vero respectu Dei, effectus namque fortuitus contingit e concursu duatum causarum praeter intentionem illarum,ut payet in exemplo quod ab fert Divus Thomas id mali. ras art.i de domino mittente duos servos ad eundem locum, siquidem utrumqueri orsum, cumrintention diu tali loco mutuo suu sibi obvii tunc erum occursus illo tum erit quidem respeci uillorum fortuitus, praDter iit' tum intentionem,non tamen erit sortuitus te spectuDonstat illos in talem locum dirigentis, cum non sit praeter intentionem illius,utpote qui ut sibi occurrerent , illos in talem locum misit, destinavit.Cum igitu respectu causarum inseri rum possit aliquid hoc modo contingere praeter illam intentio-3emiuilis tamen possit esse praeter uitatiouem Dei, qui omnia
232쪽
Corollarium de casu frtunasse. ti' praevidet, determinat ideo respectu causatum insertorum, potest elle fortuna,&erte eius fortuitus, non tamen te speci ii Dei. Et hoc modo concedere fortunam, ncillum est inconveniens,
solumque inconvenit illam concedere ut aliqui Gentiles ex illimantes fortunam esse aliquam primam causam essectuum pecaccidens, qui non reducebantur ad Deum.
Notasis tertio datum esse ipsam insa sibilem dis ostionern
causatum creataruna derivatam divina providentiae ad recutionem effectuum. In quo opponimur duplici extremo errori, alteri aliquorum existimantium,suum est seriem, ordinem eaturalium causatum,quae iri evitab)li necessitate effectus operaturalteri alior uno,ut Ciceioris in libris de natura actor: in Ode divinationerii, ut necessitatem fati adversus Stoicos negaret in aliam inci sit amentiam, ut diceret Deum non esse praescium omnium fututorum;diccbat enim,quod si prae cita sunt a Deo omnia futura, eo consequenter ordine nece iratio eveniciat, quo futura esse praecita stratu ac prolude non elicti nostra potestate evitarernata quae facimus, aut acete quae omitis
timus bona: ita inquit D.Augustinus, ut homines faethe liberos,fecit sacrilegos& divinae provideatiae injuriosos fatum igitu tuo modo quo Gentilc stabiliebant degamus, Vcum Aristotele D Thoma; contra gentes cap. 't. satum concedimus,prout est ordo eausatum naturalium praevisus&ret desinitus seu praeordinatus a Deo; cumque DeUS quantumvis causas secundaspi definiat determine , quia tamen earum operatione in , non solum quoad substantiam , sed etiam quoadi nodum libortatis vel necessitatis definit&determinat, ex tali Dei ordinatione non tollitur libertas c. ulae secundae , consequenter sit,quod quamvis satum sit inni libilis ordinatio causarum naturalium a Deo taut talea nobis admittatur , non Propterea omnibus causis secundis necussitatem infert, sed quamlibet illarum juxta ejus naturam Deus iasilli. bili suo sat seu praede finitione determinati ordinat.
233쪽
etia Liberi de propriet entis mob.
LIBERII IF e univer is, ubi de proprietatibus enth
A corporis mobilis in communi.
'RAETER. intrinseca su essentialia principia . tum
R, inter extrinsecata suas habet proprietates diversas ensscia corpus mobile&naturale adeoque cuinde prinopu elusiotimsecis , materia scilicet, forma actum ita rit in IImo libro, de in secundo de principiis ejusdem extrinsecis , quae sunt efiiciens causa finalis . in hoc consequenter eiuris inus de eius proprietatibus , inter quas considerari sol te im-PUt S motus , tum finitudo bootinuitas seu quantitas locus connaturalis , re tempus sive utatio. Sit igitur
tu: clidi vi relidi Vtrum motis realiter distinguatur ad quem.
cDR mittendum r. to declaratione naturae quid ditatis motu , optuem definiti motum, quod sit actus entiora potensic, prout in potentia , pro quo et advertendum exu Thoo apra sic l. a. quod antequam aliquid moveatur est in potentia adactum ei feci um,qui est telio muS motus, ad persectana qui est ipse motus: sic aqua antequam incipiat ca fieri,est inpotentia ad essec idam: cum autem calefit, reducitur in actum imperseetum, qui est motus calcfactionis, sed respectu sui termini adhac re in anc in potentia r Ex quin colligitur quod mobile potest esse objici statu delicerin, omo inpotentia , intum non me eam; vel in actu perfectores se termino ad quem , tunc meo reuoc&ubio futem
234쪽
lia,sicut&morus, succedit mutatum me ves denique ut est in actu imperiecton ut est in viain acquisitione ad adum per sectum, in tali actu imperfecto consistit illius motus unde cum indet initione motus dicitur, quod est actus entis inpo-t-ntia, actus ibi sum tur quasi in disterenter ad actum perfectum mina persectum taponitur loco generis; quas pet sterentiam constitutivam motu dc terminatur per alt-ram defintionis particulam filicet prout inpotentia per haec enim palliculam distinguitur motus ab omhi alio actu, qui quamvis sit actu sentis praetexistentis inpotentia ad illum, uoatarneu relinquit illud inpotentia sormaliter ad alterum persecti rem actum qualiter illud relinquit motus,quatenus esi ten dentia via ad termitum ad quemicr modum acquisitionisil us, cuper modum ipsius ficti,&fi intus ad illum: de hoc ei omotu inquiti solet an realiter distinguatur a termino ad qui me quia motus ille est fieri sui termini, ideo Me illo pio cessit quaesitum prout comprehendit motum stricte dictum, qui est motus successivus ii prout etiam Dinprchendu quarn vis
mutationem instantaneam v. g. generationem substanti em,
utpote quae est etiam im suitcrmini, Viri talis actus intis inpotentia prout id potentia sciam prius natura intelligat ut in sub-j csto mobili,quam forma genita, subindeque sillud in coitiori actuans, relinquat&actu ut inpotentia adultei totam cctum, sive ad aetum perfectum. Praemittendum . . pro declaratione principiorum ad quae conclusionis veritas te duci debet, quod haec tria sunt apud omnes receptissima, subj dcque vim habitura principii puta
quod inter ea non eΗidentitas, quorum unum multiplicatur, manente altero immultiplicato quod motres se habet ad terminum ad quem , sicut tu quom ad id quaam: quod issint taetrema inter e non possunt tuenti caricum uno tertio. R. tio autem primi est quia identitas idem significati idem sonat quod eadem entitas sed implicat in terminis quod eadem entitas inultiplicatast , maneat immultiplicata Vereo implicat, quod sit intuea identitas, quorum unum multiplicatur, manente altero immultiplicato. Quantum vel ad secundum, pii ta quod motus se habet ad terminum ad quis scut id quo fit ad id quoussit, ruio hujus est, quia motus se habet ad terminuria ad quem si ut pax us,tendentia, acquisitio repositio illius cerno&ad illum se habet tanquam ipsu ri; unde cum seri si habeat ad te iminum sicut id quo sit , A terminus se habeat adluum fiet ut id quod sit , consequeus est , quod ita retulim
235쪽
a11 1 ber III de propriet entis mob. di taliter te habeat motus ad terminum i denique quod ea quae sunt inter se diversari non possint identificari cum uno tertio , quod est tertium praemissum principium ex eo patet principio per se notori puta quod quae sunt eadem uni tertio sunt etiam eadem inter se. Hi ergo tribus prae istis tanquam certis&apud omnes indubitatis principiis , jam pro quaesiti resolutione, conclusionis ad ea demit incipia reductioae
CONCLusio: non potest motus esse identi catus cum termino adquem sed debet ab eo realiter modalirier disingui. Probatur I ex primo piciem tuis principio: non potes intereae se identitas , quorum multiplicatur unum, manente altero immultiplicato ergo nec potest motus esse identificatus cum suo termino. Probatur consequentia, multiplicatur motus im- multiplicato manente termino ad quem mergo hoc ipso quod non potest inter ea esse identitas quorum multiplicatur unum manente altero immultiplicato, nec potest motus esse identi- sicatus cum suo termino. Consequentia est evidens. Probatur
antecedens, motus se habet ad terminum ad quem sicut passivum fieti ad rem quae fit sed multiplicatur entitative passivum fieri, manente re quae fit una immultiplicata: erpota multiplicatur notus , immultiplicato manente termino ad quem conceditur, se se patet et ipsum enim passsivum fieri est via, &fluxus ad terminum ad quem , et ejus
acquistio , proindeque est motus ad illum. Probatur Minoe, dum homo verbi gratia sit , pendet in suo fieri, ab alio homine, a coelo rea Dc, sed non pendet uno heodem passivo fieri , seu una eadem passiva dependentia ergo multiplicatur passivum fieri manenter quaesit una sit in multiplichra. Taior conceditur. Probatur minores passiva depeedentia hominis geniti ab alio homine est solum quantu ad fieri, non
Rutem ad con eruari , ut per se patet, subindequeri desidit homine genitori sed passilva ejusdem dependentia a causis
universalibus , puta a coelo a Deo non est solum quantum ad feti, sed etiam quantum ad conservari , adeoquemcontinuatur et ergo non pendet homo genitus uno eodem passivo fieri , seu una te ademia silva dependentia ab homine generante a coelo Deo: ergo multiplicat ut passe svum fieri, manente re irae fit una tam multiplicata ergo multiplicatur motus immultiplicato manente termino ad
quem ergo hoc ipso quod interea esse nequit identitas, quo-xum multiplicatur ustum omneat alicio minultiplicato
236쪽
Qua r. I. utrum motus realiter, Oe ars
oquod est primum praemissum principium nec potest motus
est indentificatus cum termino ad quem.
Probatur et ex secundo praemisso principio dimotus se habet ad terminum ad quem sicut id quis ad id quo ergo non potest motus non distingui te aliter modaliter a termino ad quem Probatur con equentia, non potest id quod sit sibi identilicare illud quo fit ergo hoc ipso quod se habet motus ad terminum sicut id quo fit ad id quod sit non potest non distinguia termino ad quem saltem realiter modaliter. Probatur antecedens , eadem est rati' identitatis vel distisitionis inter id quod fit,in id quo fit , ac inter id quod facit , id quos acit: sed id quod facit non potest in creati Quae dentificare illud quo facit ergo neque illud ubd sit potest sibi dentificare illud quo
fit. Maior concedit uti patet exterminis. Prebatur minor ,
irenulla creata linea rotist actus primus , seu id quod est iciam primo sibi identificate actum secundum sed id quod facit comparatur in linea opere edi ad id quo facit . tanquamuis ustetimus seu eas in actu primo ad actum secundum mergo id quod facit non potest in creatis ubi identificate illud quo facit Mim conceditur&per se patet, cum per id quo sust, exerceat ut res in linea operandi reducatur ad actum secundum . seu ad actualitatem ultimam lius liceae. Probatur major, in nulla creata linea potest actus primus esse a se in actu secundori sed si identificaret sibi suum actum secundum.
esset a se in actu secundo ergo in nulla creata liuearotcstactus primus sibi identificate actum secundum. Maior conceditui ab omnibus , per se patetri essenemque ab alio transscendit omnia quae sunt in creatura Acut esea se tanscendit omnia quae lunt in Deo. Probatur minor, omne quod est, non est tale per causam est a se tale sed quod sibi dentificatactum secundum est in actu secundo, ut supponitur,&non est in eo per causam ergo quod sibi identificat suum actum secum dum non potest non esse a se in actu secundo. Taior patet exterminis Probatur minor . quod non est tale per causiam sor N.ta malim , seu quod non pendet a causa formali ut tale sit,illuit a nulla habet causa quod sit taleri cum tale quid non habeat tunc materialem causam , utpote quae correlativa est ad formalem, nec etiam habeat essicientem causam aut fina leni, utpote quae cum extrinsecae sint non possitant rem intriti- sece constituere talem , nil mediante causa formali , quae dat esse intrinsecem Sc specita cum . sed quod sibi identificat suum actum secun cum nou habet tuac scrinalem causam perquis m
237쪽
Libe III de propy et entis mob. quam consuetuatur m actu secundori alias cum formulis a
causa non abaesiit quam actus secundus est itunc idem ca.
sis stimul sui it sius mergo quod sibi identificat actum secundum isti nactus cun do, ne tamen est meo per causam ergo
ubi actus primus sibi identificat actum secundum est a seia actu secundo ergo non potet actus primus identificate sibi in creatis actum se indusi; mgo non potist id quod facit sibi identi fleat in creatis id quo facis mersto nec potest id quod fit sibi identificate id quo fit. ergo hoc ipso quod motus se liab t ad terminum ad quem ut id quod sit ad id quo fit(quod est secundum praemissum principium nec potest motus idemtificati cum termino ad quem.
Probatur . extellio praeiaris principio: Qua sunt interfldiversa, nonpossunt esse identis cata cum uno tertio ergo non
potest motus esse identiti a tus eum termino ad quem Probatur consequentia , si identificaretur motus cum termino ad quem, duo inter se divei si motus Identificarentur cum uno&eodem termino ergo hoc ipso quod duo inter se diversa non pollunt esse identificata cum uno tertio, nec potest hoc ipso motus esse identificatus cum termino ad quem Consequem ita es evidens. Probat, antecadems , generat' hominis, de ejusdem re productio per resurrectionem sunt duo inte sedi-vet si motus sed si est, motus identificatus cum tetmino ad trem, duo praesiti motus identificarentur cum uno: eodem
termino ergo&cum uno, eodem termino identificarentutduo inter si diveis, solus. Maior per se patet. Probatur minor, id ementitat iv est homo genitus taper resurrectionem post
inortem re productus ergo motus illi generationis reproductionis term inant ut ad linum Leundem entitative termitium: feci si esset motus identificatus cum termino ad quem, tunc duo illi motus identificarentur cum et ni ino, ad quem terminaren tur ergo si esset motus identificatus cum termino ad quero, tunc duo illi motus identificarent ut cuivi uno, eodem termino: ergo si eget motus identiscatus cum termino ad quem, . duo in te se diser motus identi fi arentur cum uno heodem termino et ergo si esset motus identificatus cum termino ad quem duo intri se diversa identimarentur cum uno tertior ergo hoc ipso quod duo inter se diversia non possunt identificati cum uno tertio quod sttet tium praemissum principi uim nec
238쪽
Obiicie primo, id quo prcRedit et Tectus est motus ad ipsum: sed enectus seipso e propria entitate procedit ergo hin se ipso in propria entitate importat motum, subindeque ullum tibi
Ressom eo distinguendo minorem sed effectus seipse sua
propii aenritate procedit . loquendo ut quod ita ut ipsa est clusentitas sit id quod procedit Concedes loquendo ut quo , ita quod, sit ipsa etfectus ectitas Nid quod procedit,i quo proocedit Nego minorem consequentiumri etenim res le hebet in
fieti, sicut in esse, in elle sicut in si ii jam sic st quod ipsa e lectu sentitas&natura,quamvis sit id quod si, non est nec sibi identificat id quo est ex eo scilicet quod in omni ente perea ticipationem taeter id quod participat esse, quod quidem ellillud quod est , reperituri, reperiti debet id quod participatur , seu ipsum esse participatum , quod et id quo participans est mergo quamvis ipsa essectus entitas sit de tacto id quod procedit , adhuc tamen admitti debet super additumueri, quod tanquam modus superadditus sit id , quo effectus procedit. Inctaburii de ptaefatum crisve prae satus motus module quid praeterentitatem ipsus et Sectus , esset etiarn el T cstus ali quid sine suo fieri. iam esset aliquid praeter illud' sed implicat interminis, quod si effectus aliquid sine suo fieri,cum per ipsum fieri ponatur extra causas , subindeque, solum per illud fiat
quid mei g, implicat quod ipsum neri si modale quid praeterealitatem effectus.
Reyon o negando majorem Aliud enim est esse entitatem effectus aliquid praeter suum fieri, taliud est esse aliqui sine
suo fieri quod quidem patet exemplo taratione exempliatri est in dependentia quam habet omnis quaevis creatura a Deo Certum enim est quod quaevis creatura est aliquid praeter illam dependentiam , cum ad illam comparetur tanquam habens ad habitum; illulominus ipsa creatura non est aliquid sitie tali dependentia,cum media tali dependentia ponatur inretum natura&participetesse,non ergo verum est , quod illud
omne quod est aliquid praeter aliud, it etiam aliquid sine illo, Cujus rario est , quia hoc ipsoauod aliqui ccmparatur ad a- liud ut id quod est ad id quo est , ut id quod fit ad id quo sit,ut id quod dependet ad id quo dependet , est hoc ipso s. Tom. III. P aliquid
239쪽
ta Llδίr II de propriet entis mob. quid praeter illud ,ut ex termitis patri: sed hoc ipso quod se habet ut id quc cita id quo est e. eis eo potest aliquid sitie illo, similitet patet cxteri ni ais ergo ex e ' quod essetis estat quid praeter suuna fieri,non propterea esse debc aliquid sine suo fieri. Vet bis, si ipsum fieri esset aliquid praeter id quod fit , dum fieret calor verbi gratia in aqua su plex biinterveniret v.
tatio. t 'ra scilicet qua reciperet ipsum ficti,, altera qua reci-γAet culorem qui fit:s dabsurdum est dicere', quod in calcfactione aquae duplet xi ea intervcniat Trutatis; cum non uis
tetur nisi quia calefit, knnica sit ibi cales cstiori ergo non est ipsum fieti vii quid praeterentitaten, termini qui sit. R Jon , negaudo sequelam majoris Licet enirn dum aqua calcfiti det ni dico de quolibet alio ob dij duplicem recipiat realitatecta,motus videlice intermini; quia tamenentitas motus est tantum vialis, ac modalis, subindeque talis, quae non tam sui est quam alterius , scilicet termini ad quem est ideo fit quod unica totali mutatione aqua per receptionem motus sicaloris mutatus atque ita no ibi propterea intervenit duplex motus sive duplex mutatio, sed unicus tantum tyroistus cum suo termino adeo ut permotum incipiat mutari aqua,&perficiatur ejus mutatio receptione termini. Quia enim terminum non potest recipere nisi medio motu, ideo ut mutetur per termini receptionem, portet quod vi aliter etiam sim perfecte mutetur receptione motus,ita tamen quod ex uno, altero una tantum ad intcgretur mutatio ut dictum est.
Urgebis ultimo ex Aristotele in lib. 3. Phuicorum textu ton est aliud motus praeterres ad quas est sed non potest hoc dictum conciliari cum conclusione . nec cum doctrina suprasin solutionibus exposita mergo non est praesua conclusio indo. et aa juxta mentem Philosophi. Aebo eo,negando minorem potest enim praefatum testimonium dupliciter exponi xjuxta quamlibet expositionem coeneonclusione nostra, domina supra exposita conciliati. Primo naimque exponi potest dicendo, quod in hoc testimonio solum intendit Philosophus, non ita emotum aliquam entitatem perfectam, completam praeter res ad quas est notus, sed solumcntitatem quandam impera sectam, ni odalem ista lem; hujus autem e positionis fundamentum est, quia hoc ipso quod motus est tantum modiis se habens essenti iter ut quo, hoe ipso non tam sui est quam alterius sive rei ad quam est aerio inde cum ea quaesita se habent, ut non tam sint sui quam alia
240쪽
Cuas .utrum motus realiter Se rapte ius,non ponant in numero cum illo proprie loquendo, aut saltem non otiant eumerari , quasi ponentia in numero cum illori ideo si quod loquens de motu Aristoteles dicat non elle aliquid pice terrem ad quam est , quamvis sit modulis&vialisentitas prarier illam. Vel secundo intelligi potest hoc testimonium,quod solum intendat Aristote les,nio tum non esse aliquid praeterrem ad quam est, quod ad diversam pertineat e cichra ut diversum p aedica mentum; quia scilicet cum motus sit ni- perfecta entitas italis ad terminum , ad speciem feriousem quent praedicamentum sui termini reduci debet.
acam fuerit meus D. Thoma circa agitatam
Respondeo Divum Thomam omnino rasere praefata nostrae conclusioni,quod imprimis colligo ex LP Hirarum, e . . ubi
hae habet . Quantum ad id quod ess in rerum natura demotis
id est quantum adsentitatenue motus ponitur per reductionens in illo gemere quod terminat motum sicut imperfectum reducitur ad persectum; sed quantum ad id quod ratio comprehendit circa motum cilicet esse medium quoddam inter duos terminossic jam impiitatur ratio causa es essec urinam reduci aliquid de potentia in actum non est nisi ab aliqua causa agente. Et iecundum hac motus pertinet ad radicamentum actionis S passionis. Haec Divus Thomas,ex quibus argumentor sic Motus quantum ad id quod est in rerum natura, sive quae- tum ad entitatem reducitur ad genus suit mini ex D Thomasciat imperfectum ad perfectum ergo ex Dahoma motus ethim perfecta entitas etiam ut est in rerum natura . interminus
illius entitas perfecta: sed impet fictum in eo statu, si ibe ratione qua imperfectum est distinguitura persecto ergo motus distinguitur ex D. Tlioma a termino, nedum secundum considerationem intellectus, sed etiam in rerum vara ut impersectum a persecto: sed in resum natura non distinguitur aliquid ab alto,ut imperfecta entitas,nis vel quia pars est illius, vel quia est illiu modus. ergo cum non sit motus pars ibi termini , distingui debet ex D.Thoma tanquam modalis entitas , a re cujus est modus, Secundo,hoc idem colligo ex his quae habet Divus Thomas
i. Art. quaest. S.'t. 2. dprimum,ubi inquit Suod actio passo conveniunt insubstantia motiM,Odis erunt olum ecundum diversas habitudinesvi quibus sic arguere licet.