장음표시 사용
371쪽
in rmet sae tali extensione in ordine ad locum,quamvis illa stes Scotus formatis,proptrita quod non est nisi et fretusi cundarius ita sim iter cum expulso contraria qualitatis , quamvis sit effectus formalis ualitatis informantis , non sic tamen effectus , nisi secundatius, consecutive se habens ac qualitatem uti et forniantem, ut supra probavimus , Acconsequenter sit, quod possit contraria qualitas informate divi nitus subjectum sine tali expulsione contrariae qualitatis, in talia tuem casu utraque u litas suu simpliciter denominabit subjectum positive cum utraquesuppoeatur in gradu latens , non tamen denominabit u privatione alterius qu a haec impeditur divinitus, sic denominabitur tunc subjicium c licum religidum,non tamen calidum Sc non caliduna. Dices terti),impc,ssibile cst, mi veri aliquid motibus contrariis: nec enim fieri potest quod accedat aliquid simul tecedat: sed si duae contrariaec ualitates poni possent in eode ii et
cto, moveretur illud motibus contrariis, cum talia a Iuuendo moveretur ad contraria:ergo i possibile est, qui diana coit taria qualitates sitit ita simul a codem subjecto Rcpondeo distinguendo majorem impossibile est, moveri
aliquid motibus contra iis, si sint i otus contrarii penes ac i- sum d recessum circa Candem fori ac ves eundem te in idum Concedo: si autem sint dicantirico trarii mollis pene acquisitionem contrariarum format in ut supponuntur u praesenti
Nego Dajorem.Verum uiden, quod ubi agitur de me tibus
coettariis renes accessum, recessum circa eandem se linam, si a cui sunt v. g.generatio de corruptio respectu ejusden, eo pos sunt tales morias etiam divinitus jungi simul cumibi esse rio iussit seipso non esse alterius: at ubi sunt o uot ut motus contrarii quia sunt ad contrarios term: nos si v quia sunt acquisitio nes formarum contrariarum una tunc pari modo philosophandum sit de motibus contrariis ac de forti is ad quas sunt motus,
non et inde negetur posse dem subjectum moveri motibus ita taliter contrariis, si semel sit ostensiim,posse idem subje.ctum simul subesse contrarii formis. Dices quarto,c tra responsionem ad secundum,quod qualistates contririae etiam tenuissae lunt vero controiae'. alias tota contrarietas qualitatum obsisteret in gradu, non autem in entitate tialitatum:ergo etiam ut remisiae participare dc bent definitionem contra tiorum:sed contraria ex sui desinit one habent se mutuo expellere , non autem se simul compata ergo 'on possunt qualitates rei iussae, hoc ipso quod contraria si x se
simul naturaliter compati in eodem subpeto.
372쪽
Resen distinguis do subsumptum:sed contraria e sui deis sinitione ita ut se o uiuo expeller , ita quod sensus definitio, xussit quod in , liquo sui statu habent se mutuo expellere Cop-cedonta quod sensus d sinitionis sit,quod pro omni sui statu debent se mutuo expellcri, gora sicut ergo homo dum adhuc
infans verecst homo revere participat definitionem hominis, quamvis pro statu fautiae non sit ratiocinativus , propterea quod etiam pro st Quin fantia verificatur quod pro aliquo itatu sit ratiocinativus,l: c non pro omni statur iras militer philosophandnm est sc piae lenti,& dicendum quod ipsae qualitates contrariae etiam in renuito participant definitionem contrario
rum quocque ratione entitatis non tantum ratione status exercent contrarietate ni ita tamen quod ratio contrarietatis
sit quidem in entitate , requiratur autem antensio 'remissio tanquam conditi, status pro modo expulsionis, sive pro exercenda expulsione illa quae sequitur ad contrarietatem , si e nabsolute se expellunt in quocumque gradu , quamvis in omni gradu contraria sntioon quidem defectu illius quod ei tratio contrarietatis, habent enim pro omni statuentitates conistrarias,sed defectu stutus sive conditionis pro tali exercenda expulsione requisitata
De variis ad elementa in particulari perbi inentibus
QV m iram ,circa elementum terrae quid lentiendum sit de sentcntia illa copernici statuentis , nec firmamentum nec solem motus ullos trabereri quin potius ipsum solem in centroniundi sic esse dispositum taut cite illum Tatiaqueus Globul Sphaera Luriae inclusus agitetur. Ressonile et Te hujusmodi dicendi modum omnino repu diandunt,quod quidem in dirimis colligitur ex lacra scripturae auritoritate,de qua dicit in Augustius secundo 'per Genesim altiteram quod major est scripturae sacro authotitas quam omnis ingenii nostri capacitas Legimus enim psal tos Terram esse undatamsuperstabilitate usumnes inclinari in Mulum aculi. Item legimus Ecclesiast. i. oriri limo occideratae cum suum reverti. Gurare per meridiem o in
373쪽
M Urob de Mundo edi Caelo, suas. 3sqnquilonem Irare universa in eircuitu. Item legitur Iosue imite u est o stare deaeque Is saere dicitii reversus a
cem inen pergradus quos uescenderat Q a vero in t ib gentis locorurn ejus odi s.ctorum ab adu rsariis in alienum sensum detorquebantur id colon sernet eorum doctis nata inqui litione Romana proscripta est tanquam fidei, cripturae contraria. Eamque ob causam Galilaeus it signis Mathematicus decreto illius inquisitionis fuit carceri mancipatus , ut scribit Spondanus ad annumus 3 nec postea propugnatores habuit nisi vel socios aliquos ad ostentationem vel haereticos in contemptum Romana Ecclesiae. Probatur autem insuper falsitas hujus opinionis ratione Physica, ex eo scilicet quod terrae moles cum tantae
sit gravitatis non videtur esse illi motui idoneau quin potius ex
eo ita tuendum est, insimum eo ere in mundo locum ad urnvidemus tendere omnia gravia;adde quod in tabis otia si Co-
pernici fieret, ut aeris obsistntis contraitit a sentiretur, in terrae motu adeo vehementi Item quod cis accensa flamma in oppositam partem distraheretur uti videmus contingere,quando quis facem accensem g stans velocius currit: it: in quod lapis sursum projectus in eundem terrae locum non recidet e. Notabis autem pioqir , tum dam solutione qua possent objici in contrarium flustra qui terra esse tota celotum tam multiplices motas, si haec omela permoturn solius terra praestare possent eodem modo iniuscujusque naturae reto portion tota arcum pugnet coutra naturam ccuporis gravis ita mousi, ideo quamvis haec omnia absolute praestati possent per moturis teriae solius, non propterea trustra sunt tot illi cor orum arriquc multiplices motus Uade ad id quod dicunt, quod per ca b. te quae rit potius persectivum, mou turque ad ipsum ex proprias in indigentia, non autem perfectivum debet moveri ad perfectibile; neque veri ut aiunt, geis ad carne . . lucedam sol t Creaipsim converti, sed potius cato circa ignem ad id, inquan ecponderi debet perfectivum etia iij onnunqtiam ac cometio dati
persectibili de ad irsum moveri,quando scilicet illud rei datuta, sapienti, ordo postulat, ut de facto postulat in praesenti. Quanes ecund), de magnitudine tetra sede variis illius regionibus secundum profunditatem.
Respondeo priino, quod quamvis terrae Globus absolute loquendo sit molis quaedas ingens respective tamen ad coelum Smami rati est instar puncti cujusdam Ira vulgo Mathematici cum Aristis tele Ratio est quia nobis apparet dimidia pars coeli, terinde ac sic flemus incentio mundit. Item stellae firmamenti.
374쪽
quamvis nonnulla snt centies majores quam terrae Globus,non apparent armen nisi veluti quaedam puncta lucida ergo fortiori existimandum est illud de terra, comparative ad Iarmamentum. Ita si quis ex firmamento spectaret partem ipsus firmamenti diametraliter oppositam, nihil ipsi obitaret tetra quo pacto caput aciculae longe positum non impedit quo milius candelam aut obiectum aliud simile totum perfecte prospi ia-κespondeoscun b, quod maximus terrae ambitus, qui quidem variis modis habere Fotcst , desumi potest, commodius desumitur ex elevatione poli duorum locorum, puta urbium duarum L,inricem ita distantium sub eodem meridiano, ut polus in uno loco sit magis elevatus vel uno gradu, vel aliqua parte gradus unius tibi nota v. g. quarta parte . cx qua possis concludere de toto gradu Haec autem supposita observatione,
deprehenderunt petita Geometrae uni gradui coelesti respondere in terra omnino triginta leucas Gallicas quare ut totus habeat ut circuitus graduum aso mam erus iste multiplicandus est
per triginta 3 sicque sient o8oo. leucae Gallica pro maximo ter
Ressondeo tertio, molem hanc terrae universam si sumatur secundum profunditatem, vulgo dividi intres regiones quatum quidem prima dicitur ea quae citima est superficiei. Secunda est in fia, in qua ut plut imum fiunt generationes lapidum,
metallorum,&c in qua etiam reperiuntur meatus veluti canal et quos mari devoluntur aquae ad generationes fluviorum ac sontium. Item ad hanc pertinent ignes subterranem, postea vero siterra pura usque ad centium , in quo esse
constitutum carcerem damnatotum credimus. Suare tertio de scucunditare terrae.
Reqondeo a terram de seu pro sua sicci, ridi frigiditate esse in foecundam. Quare ut ethicandis ovendisque stirpibus redderet ut idonea, debuit omni se te ex parte fieri porosa, pe via vapori calido&humido simulque aereo quos appellare solent spiritus vegetabilis; porro vapor& spiritus hujusmodi su- peditatur maxime ex aquis subterraneis vi caloris subterranei in eas agentis Eamque ob causam i frigore Iberno terrae superiores potos coni ringente vapores subterranei foras prodirent queunt, tunc melius aluntur propaganturque stirpium radicet Unde notabis ligone&aratro solere terram inverti,ut
illivapori spiritibus fiat permeabilis Quamobrem etiam ros QPluviales aquae ob ejusmodi spirituum admixtionem irri
375쪽
pandis aptis sunt imprimis utilei. Item nix illo turgens spiruta, ter tamque ut loquit ut sacra scriptura inlla lana vestiens, unde halituum expilationem impediat nou parum confert ad illitis foecunditatem. Notabis etiam stercoratione, sino quasi impinguati sic enim plures accipit spiritus vegetabiles, cum uberiori humido veluti radicalit fixo, verum non debet esse
pinguior instat argillae cujusdam' alioquin spiritu veget liconcipiendo apta non foret ipsumque potius usto catet. Re pondeo et Tettam quantum est de te, ut cCmmunem re-ium pene omnium matrem, ita pansperiniam quamdam , seu plantatum set omnium semina continere virtualiter. Ouod quidem ex eo patet, quod si ex locis profundissimis erueris, selique exposueris terram prorsus virginem, id quam vegetabilis naturae semina pei venire non potuerint, videbis tandem ex ea uia merosam prolis herbaceae propa nem exilire; nec quamlibente potius ipsi climati seu regioni consentaneam;ut herbarum cultoribus seequenti experimento compertum est, illudque petitur maxime ex climat scia ex coeli aspecturi cum pari modo in omnes teriae regionis non infitiat. Quamobrem etiam plantae, quae sub una coeli ga foecundissimae sunt, fluctus salutiferos producunt milia iunt steriles aut pc stilentes habeo e ructus, ut tritum est de malo persico Notabis autem seleretrae splantata arboris , eas maxime quae nascuntur ex semine ut ictus crescant; tum quia cum semen ad profercndum germen exiguas admodum vires habeat, non debet alter tetram defodi, alioquin erumpere exercere caput nequiretri quam ctiam ob caulam radices non habet nisi in suprema sup et sceteriae Grandiores verost boris debent altius radices immittere, ac proinde alium in locum sunt transplantandae; tum etiam
quia cum spiritus vegetabiles alendae stirpi necessarii, maxima ex parte priori in os o jam exhausti sint, ideo sei debet it no plantatio in alium. Quomodo etiam prodest novam subinde terram plantis cucum ponereri dum ex remotioribus partibus alimentum sibi quaeritare possint. Suam quarti, de contractis aquae qualitatibus de salubrita
Respondeo primo, aquam, licet de se rigida sit, tum odoris
ac saporis expers contrarias tamen qualitates fac de contrahere. Hinc multis in locis scaturiunt aquae calidiores, quando per subterraneos meatus spiritibus calidis obsitos, imo signium Labieri dilitescentium calore torridos transmittuntur, olentque iis morbis depellendis esse utiles, qui frigoris noxa contra-Z s. hun-
376쪽
him tur. Si enim sulphurata aqua, id est quae per tractus sulphureos transmeari nervorum vitia calluminata, bituminata paralysim curate quod in fontibus Balboniis contingit Aquae su- rem pugienses, aliaeque minerales, eo quod nitro abundent renum calori temperando, curandis lienis obstructionibus, abis quae similibus desiviunt. Porro salcedinem contrarrant ex ni X eio te sicci terr stris indigesti,adustique,vel tibi uiri aliquem falsum e bibunt, aut salis minera praetervadunt quae ita sunt sub terris multae, ut se quoque insuperficiem producant, &ia colles etiam montes quae assurgant, ut scribit Gaslendus. Responda secunab, aura in talubrem, maxime potabilem eam e te, quae tenuis pellucida, levis saporum odorurnque om- vino ex pht fuerit ea enim dicitur defaecatio a terrena concietione quaec ditiones illi aquae potissim una conveniunt, quae celerius calcfit, frigc fitilite soletque otiti ex iis locis ubi abundat iuplius. At fodiana aquae, cum in perpetuo sint motu praestant patralibus isti en in eo quod minus agitentu lenporem
Fquare quint, de regionibus aeris.
Re bo ideo totum aerem tres in Heiones ter dividi. Primaeit intima quae o os ambure porrigitur usque ad eam partem in qua radiorum solariumst: toto terminatur , hi qua diem nubes consistere eo quod vapora terra excitatus, ob majorem
aetas superioris tenuitatem ac levitatem nequeat ulterius tendere. Haec autem vocatur sccunda uetis regio, nam reliquum spatium ad sparta ignis usque pertiuens vocatur suprema ceris regio Suares sext.; de ultimode elemento ignis. Reipondeo primum dignitate inter elementa esse ignem. Quod quidem probat ut ipsa datura judice , quae supremum omnium ipsi locum attribuit . sic enim fi . ri videmus, ut quae praestantio mra sunt locum obtineant eminentiorem adste quod praestantissis mam omnium trabe proprietatem vimque agendi perfectissimam ex calore sicco mobrem natura ipsius dicitur speciali trodo saecunda, cun similem generet, minimisque ex scintibiis id infinitum crescat Nec dicas, quod terra aqua longe majorem habent saecunditatem, pluresque ad tuendam animalium vitam pariunt utilitates. id enim probat quidem quod in ratio, ne causae particulatis sunt persectior igne, eo autem secundum rationem specialem elementi ut sie in eo positam. quod
elem euia mundum constituant tum naturalibus generationibus
deserviant. Istud vero longe praestantios nodo praestat ignis. Nam ad ictum uatur ius generatione concursit Per virtu-
377쪽
' In lib. De orta Sinteritu Suast. L sestem quas opificem cum alia elemem fere tantum ad eas conis
currant in genere caulae inlaterialis
Respondeo secund),Quod ubi ignis sursum tendit, ideo solete acuminati in figuram pyramidis,quia tenuiores ejus partes c terius L cedunt,crassiores ab imo vel a lateribus suta resistunt Conceptus autem in pulvere sulphurco intra vasa tormentanta ideo prorumpit foras cum impetu Globum propellens , ac tam late ethnansa ut debitam sibi raritatem acquirat. Tand cinvariis interimitur modis,ac primo quidem seiplo per mactorem quasi sponte,vel deficiente pabulo , vel quando spirate non potest, Item per flatum vehementiorem quo dissipatur.Atis Diocatur in fissa aquanti pia,non rodo quia ipsius naturae et directe contrarit,sed quia etiam obstruit materiaragditae poros e quibus parti ulae jam dispositae ad sormam ignis tecipiendam erumpant Aqua auic marina non ita facile extinguitur, quia pinguores propter immixtas exhalariones.
Corruptione. TO M quod pertinet ad ens mobile motu generationis eccorruptionis coci prehendito istoteles duobus libris ij.s i. in quorum primo exponit siexplicat mutationeSad generatio a. nem cinruptionem pertinentes; unde lineo imprimis cT-plicati definit generationem substantialem, nec non murationem oppositam, sue coni tionem tum ipsam cxplicae alterationem,quae propinquius ad generationem ordinatii squaeque genetice est una , dividitur vero intres species , quae sunt terario simplex,intensio,&remissio. Item in eodem agit libro de reactione sirepassioneri tum de condensatione realcfactione , tum denti e de mixtione et tales namque V uta
378쪽
ssi rast a parilaulari.tiones sunt de pertinentibus ad inerationem recorruptionem. in secundo autem libro descendit philosophus ac explicandum corpora,quibus istae conveniunt mutationes,quae sunt elemenuta&corpora mixta,&circa quae tria praecipue consideratri quidem primo circa et menta quibus qualitatibus praedita lint, quod nos supra in quaestione de mundo edimentari resolvimus. Secundo vero circa mixta ostendit quotmodo temperata sint Tertio demique circa omnia,quae corrumpuntur , hoc unum inquitit,an videlicet possint iterum reproduci , hoc ipso quod emes desinunt esse. Si ergo in priorem librum.
Degeneratione utrum in generatione es corruptistae corporis naturali a resolutio, que: ad materiam primam,
R AE CC Ramittendum inibia, Prohibenda notiti natutae quid- ditatis generati odiis,subia deque&corruptionis , deliniri generationem ab Aristotele,ldri,uxtuas mutationem totius in totum nullo sen bili subiecto remanente ut subiecto eodem in qua quidem desinitionc notabis circa primam partem , generationem hanc substantialem dici mutationei 'totius in totum , puta ligni in ignem,ad quod tamen nec elle non est,ut totaliter pereae substantia,quae mutaturi sussicit enim si desinat esse tale totum substantiat sola desinente vel separata forma substantiali , remanente materia prima. Quia vero generatio ista hoc ipso
cuodestri, dicitur mutation con notat Vrmm CSa quo Ad
quem,tumsubiectum in quast ilia mutatio, Quae ii dem tria, ut dictum fuit in physica universali, vocantur principia in itin-
- qpq axion idto carcarcimidum ad quem de quo inquiri ... sol tin hoc trasti tu,notabis cum comi nuniter dici, qui ait n-so,d a re iurei Tective peractionem graerativam duplex est, alter quiti hi, ram terminus qui velut quod illa nimiriri qui ultimate attingitur,& in quo lisit generati, quale est i sum totum seu com- ositum a partibus distributive sumptis distinctumst alter vero rerminus ut quo,qui est forma totius constitutivari qua, luti mediante,attingitur totum. Sic sim dicitur generati equus homo lignum , c. 'aetermi meraretta disso sita pro dui itur se a
379쪽
In lib. De ortuo inacritu u. I. pse
forma verbi pratia aut qui,aut hominis aut i ni cum hoc tamen d :sse: imine quod torma substantialis , quae materialis istuattiogitur quidem terminati e quatenus per actione et g nerativam educitur ex Ctentia materiae, seu producit a in materia,ut anima equi dum geumature lius cliti homine donattingiturnis di sit veriuatenus vi generatioris tales inducua- tu disposti ones, ita desit ab in formam exigan r. Jam vero quantum ad posteriores praefatae finitionis at . ticulas, pura uilose bilisubiccto remanente ut Iubiecto eo emeo tabis, ubjecturn leusibile colla loco aliud nihil este , iram substantians corpoream com G in , seu totum substa otiale idemq ieest ac subjectum eo uoile ut quoilicet nodi sat proxime sensibile nisi per accidentia, quae idcirco dicuntur e si sensi M. bi aut quo Sicut enim subitavera crcata , quaedes eis aetiva ui ouo u rioni tamen proxime activa nisi persu et additas potentias accidentales , quae idcirco dicuntur activae tantum titquos ita per psoportionem subsuntia Urpore , cui tanquam proptietas est otialis competit,ut sit lensibilis allam amet, sibilitatem proxi irae &in actu secundo habere non potest , nisi per accidentis,qua propterea vocantur ibi scnsibilia nisu bri se dicimur lentire ut quia ipsum ignem calefacientem, id re
solensadiantem, iudite campana in unantem Bel de aliis.
tidae munius esse corrupi one in alterius , contra corruptio ut i
nerti unius este uerierationem allelius mae tumen propositio cli- nc non sunt accipienda: a se usu sol in tu repugnat enim idem 'rum esse sol maliter corruptionem laen: rationem Quamobrem
accipiendae uni t nium in leni ucaulati, vel conlectarive , quia i ,
scilicet ad generationem sorinae ut ius substantialis, debet fieri corruptio alterius Nempe cum illa sit narura materiae prima , quae est ipsius generasonis sitbjectum , ut nec viribus gentiumn turalium possit corrum i,nec possit saltem n turaliter existere sine omni forma,aut etiam sub pluribus simul existere Ideo debet illam generationis e corruptionis vicissitudinem admit lites eamque maxime ob causam integra stat semper haec te irum universitas. Item quae dispositio accidentium coistratia est uni sormae substa itiali,ac proinde ipsam destiuit, conventa eos est alter ipsamque inducit Sic calor siccitas in intensioum gradu contraria sunt formae ligni,inducuntque formam ignis. Ita aestus immodicus in corpore animato destruit dispositionem animae consentaneam , unde necessc est consequenter interire . anima aliam inducit imam.
380쪽
es De P sica particulari lxv ' vetum bibitavi quaestio est,cum recedente sotma substan-
tiali in praesita corruptione, simul intereat quantitas cum om- Titilia, nidus aliis accidentibus corporis illius,quod constituebat quan- tum ac proinde,quemadmodum vulgo loquuntur , num hoc pacto fiat resolutio usque ad materiam primam,quae scilicet nuda prorsus remaneat,ut nova subeat forma substantialis, a qua nova quantitas,aliaque prorsus accidentia manent eo instantiquo introducitur ut docent Thom istae an vero remaneant ingenito tum quantitas,tum alia, maxima ex parte , accidentia quaatitati immediate inhaerentia,quae fuerant incorrupto , ut
doce ut alit,illi praecipue qui emit,ipsum totum sive compositum esse tantum sucijectumae minationis,non autem in lim sionis respectu quantitatis,aliorumque accidentium materialiisum,sed ea immediate inhaerere ipsi materiae primae, quae quidem
cum remaneat incorrupta in generatione .corruptione compositi,con est,inquiuut,cur omnia perire debeant accidentia,&fieri resolutio usque ad materiam primam. rara mittendum tertito,Pro declaratione princ piorum,ad quae conclusionis veritas reduci debet, quod haec tria sunt apud omnes receptissima,subindeque vim habitura principit, puta quod non praedicatur Dysantia materia is completa de materia , sed sitim de con)posito quod non potest arma informare , o nobcommunicare essectumformaum , quod subiectam quantitatis
habet eae vii ius posse recipere ubi divisibile, si occupare uitiis-
biliter secum Ratio autem primi est , quia exactu&potentia substantiali materiali resultat substantia materialis completari cum ex illis resultet udum ens completum, quod quidem aliud non est quam substantia materialis completa sed se est quod
talum compositum materiale est ensiconflatum ex actu&potentia substantiali materiali materia autem non importat nisi potentiam: ergo substantia materialis completa non praedicat ut de materia sed solum de composito Jam vero quantum ad secundum,non est ratio minus evidens, propterea quod forma habet suum communicate effectum per hoc det hoc ipso quod seipsam communicat ex hoc enim quod anima se communicat alicui subj cto,habetur oer hoc praecise ly animatum, auod ei formalis ejiis effectus: Ergo curia impossibile sit , quod sic forma inform ms,hquod Opsiam non communicet, ut patet exterminis, cretiam fieri porri , quod sit forma informans ,
quos suun non communicet tarmalem effectum. Uenique
quod iubjectum quantitatis habeat ex vi illius posse recipere ubi di iubile uoccupate divisibilites locum, quod est tertium