장음표시 사용
401쪽
In lib. De ortu edi interitu t. IIctussimonstrosus. Primo enim dum redundat materia sunc
status procreantur aut bicipites, aut alia membra superflua habentes.Veli cundo si desitat ni ateria,faetus caret aliqua sui par te. Tettio si materiae seu semina diversae rationis p rmiscentur, tunc fiunt monstra diversae speciei quemadmoduni frequenter contino itin mari ubi pisces diversae naturae coeunt. Sic etiam in Africa subinde nova proferatntur monstra, dum propter aquarum oretur iam diversa feratum g nera certos ad sentea conveniunt. data occasione commiscentur.
Sciendum quint. Mod etiam imagidatio vim quoque sor- matriceri ut bare potist illius v. si idcam permutando per admixtionem pirituum animalium secum vi enas species sensibiles, utpote tentui imaginationis des rvtantes e cerebro deferentium adfarium. t qac enim alia causa maculati artus auealia tum ejusmodi phaseum assignari potest. Item si vis istia fot- matrix imbecilla est, rite non a stinguit partes. Si autem contingat quod varia sit, nec ad unum determinate copum tendat tuo nas uatur hermaphro ui qui sexum utrumque in se continent. Item cum duplex sit pars uteri, dextra altera, altera autem sinistia si major merit seminis copia, unde in utram quudestribuat ut, nunt gemessi, pluresque etiani tatus. Sicen in Atistoteles et de Histor, animalium scribit mulierem quandam partu quaaruplici viginti liberos edidisse. Selendum sexto A. lassi mini vires inexistere, ut quantum est de se, ubi nihil'bstata natos essiciat progenitoribus suis persi miles, non tantum in natura specifica, sed etiam in accidentibus. Ac soboles quidem patrissimilis prodit, si mineum semen peretur a virili, alioquin secus accidet. Nam senen, r-bi gratia humanum, qualecus est a tali homine , illius quasi id eam quandam virtualiter continet, quae etiam nonnunquam in aliud semen transmittitur. Quamobrem bboles speciem aliquando reseri, aut avi aut proavi, ut, legiriu apud Plinium da quodam poeta, qui excandidis rarentibus ortus, avum Et hi rem colore nigro repraesentabat. Neque euim hujus effectus causa alia natu talis stagnari potest, quam superius assignata. Sciendumseptimo, circa fetus humani persectioncm, quod ex communi oti sententia persecta partium permaricatum d lineatio alticulatio contingit ut plurimum in foemineo par tu circa quadragesimum :em in masculo autem circa trigesimum. Mares emi procreastu reaugentur in utero citius quam foeminae, cum semini tuae calor vitru Sque persectio tuMxistat. Carnes autem ex materno sanguine non coaliscunt persecte.
402쪽
D P sic partitutari. nisi tertio mense in masculinis,l quarto in heminis quo tempore se se movete incipiunt. Interim vero usque ad ortum, ues- Ius quasi conglobatus sedet in utro manibus apprehendens genua, atque ita caput demittens . ut oculi utrimque pollicibus manuum incumbant, ac nasus descendat inter genua Ac maternum sanguinem unde nutriatur haurit per vas umbilicare; dum grandior tactus calcitrando rumpit panniculos corio , amnium, quibus obvolvitur tum in lucem primo caput exerit, si tamen naturaliter egreditur. Sciendum octavo , sarium humanum ex utero communiter prodire septimo octavo mono mense, raro enim contingunte imest tes, undecimestres partus. At septimestres partus debilissimi sunt , neque etiam octimestris se est vitalis nisi in AEgypto: omnium autem maxime vitalis tersectissimus est
vovimestris. Sciendum non , naturam in generatione laetus procedere ab
impersectioribus ad perfectiora ut tri solet in aliis. Quare primis tempotibus ad decimum usque circiter diem apparet taneum moles aliqua informis, quae tamen vitae vegetativa absque ullo sentu praebet indicia, siquid cm videtur crescere ex intus susceptione alimenti Tum secundo existunt partium omnium stamina sivissentiendi circa vigesimum secundum diem: tunc
enim si pungitur praebet signum doloris contrahendo se se, hineo statu vocatur embri , sic animal imperfectum Denique vero circa diem trigesimum in masculis, in faeminis autem circa
quadragesimum persecta est omnium partium descriptiori
tunc saltem vulgo existimaturinfundi anima rationalis, vocaturove infans de puellas i, nec tamen ut scribit Aristoteles di de
Histor animal cap. v. grandioris tarmicae, vel ut volunt alii digiti auricularis magnitudinem superatu eaque sub forma corporis Christus Dominus de Spiritu sancto est conceptus, tertiumque hunc statum habuit in utero B Virginis , quia scilicet pet eminalem essicientiam non prodiit.
De corruptionestive corruptido viventis.
Sciendumprimo corporis viventis. animati, quale est animal vel homo corruptionem aliam esse simpliciter Osubsantialem, quando scilicet secundum substunt iam Umpliciter esse desinit quae proprie appellatur mors Alia autem est dum taxat, fecundum quid accidentalis, seu secundum accidentia dispositiva ad mortem , quae vocatur morbus seu dilositio si f
403쪽
M lib. De ortu, interitu Su. Lsectu; praeter naturam, aut contra naturam Circa quod notan dum est hoc solereat Terti discrimen inter morbum tum interea am morbi, tomari Quod morbus est affectus seu disposui praeter naturam, corpori insidens, ac primo secta actionern laedens. Causa vero morbi dicitur id, quod est pila cipium ci clivum morbi sive intrinsecum, sive extrinsecum , ves aliqua ratione ad ipsum consert Symploma autem est Eectus praeter naturam, etiam aliquando actionem naturae laedens, sed tantum conlequenter ad morbum, seus mi undaricti Exempli causa oculi inflammatio impediens actionem videndi vocatur morbus oculi caula autem et tis est nimia sanguinis call-diotis affusi, at dolor aut febris inde consequens uiceret Urem jus symptoma. Qua ratione aliorum ciborum sua sunt proptia sumptomata puta vel delirium, aut se diuum aliorum noxae ver
orcetra seu abolita appetentia, depravata concoIlo, excreta vel retenta praeter naturam, taetri odores, tadus color e
Sciendum secuna quod ex istis etiam ut plurimum petuntur signa, quibus interiores morbi dignoscantur. Quae quid cin signa vel sunt regnostea, quae suturum ostendunt vel diagnostiae . quae scilicet praesentem morbi statum indicant, tum etiam aliquando patiem affectam aut morbi speciem , aut causam. Q tanquam inter signa morborum plurimum commendari solent primo pulsus qui virtutis tacultatis, ac totius corporis si tum ac robur renunciat tum secundo urina, quae praecipue secoris atque humorum statum, morbosque ex iis progenitos
menaum terti. genetra morborum sortem haec vulgo tria numerari, nempe morbum similarem; tum organicum; cutri, que communem, est autem motbus similaris affectus praeter
naturam in parte similari, ruta primarum qualitatum intemperiis Morbus velo organicus dicitur , qui partis organicae usum vertit, vel ob pravam consormationem uiguram vetsi pars aliqua illi deest aut supe istu est, aut si debitum sibi locum non servat, ut intestinum in scrotum prolabens. Denique communis morbus est, qui utramque hanc partem simul laedit Unitatis solutione, vel ruptione c. cum enim utrique illi part commune sit, ut mutua adhaesione xcontinuatione subsistanti
harum dissolutio non potest non elle utriusque motbus de utrimusque functiones turbare Sciendum quarto, ad morbum innitarem sive primam quali tatum intemperiem, quae praecipuum est ex corruptivis secun
dum uid corroris animati , ad hunc inquam reduc febres .
404쪽
totum universum corpus calore immodico infestantem. Quan quam non quivis calorimmodicus dicatur fibrilis sed is dum taxat qui cordi vim inferens a cordeic totum corpus ei sus vitae iunctiones laedit, multa autem sunt se brom genera&species,quarum differentiae vulgo petuntur a materia quartacalor pice ternaturam accendit; tum simul ex variis illius e tabbus seu vatio ag cndi modo Unde Scienctum quinio, Quod ex fibribus,quae ut dictum fuit pra Cipuum tenent locum inter coitu priva jecundum quid corpo-xis animati, aliae sunt,quae eae illuvie hi oris putiescentis accendunturti eamque ob causam appellantur putrida. Aliae vero Iola servoris immoderatione saeviunt citra omnem putredinem. Item ex illis aliae dicuntur continua , quae aegrum perpe tuo, tiligunt, nullasque dant inductas,dum cc Sint prorsus. Aliae nutem sunt intermittentes,quae certis temporibus accedunt, receduntque Item ex continuis, aliae servatis etiam certis tem- Porum periodis exacerbantulit emittuntque , aliae vero lauaccircuitum non habent. Sciendumsexto, Ouod ex putridis febribus alia est a sanguine, computrescentibus simul ad n laetis humori biis aliis , cujuso modi febris continua apud medicos vocatur nochus putrida, alioquin si solus inflammat ut sanguis nec putrecta dicitur dinochus nonputrida. At abde flava,est febris tertiana, tum continua,alatinis em appellata,tum intermittens , cum scilicet die tertio redit paroxismus , quo etiam continua solet exacerbari. At vero ab atra bile seu melancholia fit quartana , tum continuatum intermittens,interj: et aduoluta die Iuta quiete , aut saltem per id temporis rei mitente in continua A pituita
denique procedit quali na,quae singulis diebus invadit, cessatque differt alitem a duplici tertiana, quae etiam singulis diebus recurrit sed cum rigore , quotidiet ea vero cum refrigeratione. Notandum tamen est,non solum accendi librim in putridis humoribus,aut etiam in san sitiine computrescente, ut jam dici umfuiro sed praeterea alia est quae sedem habet quoque in spiriti bus,diciturque ephemeraseu Diari , eo quod soleat essedumtaxat unius diei. Item alia denique in solidis partibus exardesccit,quae est febris hectica sic quoque dicta a graecis eo quod habitum totius corporis corripiat, ipsique firmius inhaerescat , dum sensim depascatur omni non nisi opportune succuri itur. Ubi enim increscit, partesque omnes solidas tum radicate humidum absumit,dicitur maritimus cum marcore , nec curari am-
405쪽
M . b. De ortus interitu, Quasi L prviendumseptimo,Pro investiganda causi febris, sive inter-rnittentis live continuat, quod inest vis quaedam , seu qualitas specifica unicuique humori putriscenti ingenita,cujus ea sit naturain conditio, ut certis sistatis vicibus hunc motum esticiat. Et vero sic per proportionem,ut tradit Fernelius , menstruam muli eium purgationem quantum est de se movet certis periodis,non sanguam sexuperantis paucus enim interdum est Ised vis innatae qua itatis. Rem autem consequenter ita sese habere existim m. Ac primo quidem, humori putrescenti unicuique sua est propria quali a specifica ac proprii spiritus, qui quo
Suoversus ei umpentes, suscitant nauseam&oscitationes . pro varietate partium quam assiciunt , tum ubi feriunt membranam carnosam, rigorem generant. Item cor invadunt vapores illi malefici, quibus veluti consternitur , ac rigore contrahitur cum pulsu debiliori tum reparatis viribus , supra modum ex- scandescit, pulsatque vehementius. Cum autem frequentiorem habeat pullum, magisque inflammetur , plus conseqtuniersanguinis, quidem calidioris transmittit in arterias , unde brevi corpus uetinersum exardescit. Neque vero alia potest assignari causa caloris illius immoderati Tamdiu vero febris ille impetus perdurat,dum humor peccans vi caloris ejusdem attenuatus vel in sudores, vel quocumque tandem alio modo reselvatur. At in febri intermittente quod remanet humoris putridicum noxia illa qualitate , consuente nova materia tulget illud instar fermenti cujusdam, nova moueaccessionem indit cli.
Scien tam octav. Et ultimo huc revocati subitaria in morbis mutationem,unde judicetur vel alus vel mors futura Soletque
voce graeca appellari crim, quae significat judicium , tum apud
medicos, certamen aut excierione nari contingit enim ut natura inmorbus inter se veluti confligant, unde fiat tandem judicium a medico vel de morte vel de vita. Ipsaque humoris noxii excretio nuncupari etiam solet risis vel bona, quae scilicet malum tollis, sive perfecte sive impetfeeter vel mala, quae mortem
accelerat, aut saltem aegrotum trahit in statum deteriorem Vasria autem sunt signa clatica sive antecedentia, sive conccni ira umtia,sive consequentia, ex quibus de bonitate ipsius tilis statuatur. Item juxta observationes medicorum certi quidam fiant dies critici,seu decretori , quibus nimirum a natura legitime perfici cti se dicuntur. Dies aut ni non crith nominantur vacui remedicinales. quia in iis adhiberi pollunt purgantia remedia, quod quidem diebus criss non licet, ne turbeturi uuiae actio
Et haec pro nostro inst ut de eorruptivis animatotum dicit
406쪽
De alteratrone cui tu, intensio quesitatum in a terationesia per additasne partialis qualita is , an vero per modum ma oris
TIRarnutendum primo, Alterationem prout hi sumitur hi uis communiter desietiri motum aqualitate in qualitatem coum trariam successive acquis bilem' quae quidem disinino exprimit tam rationem communem motus pli scit luccessivi, sive
conditioves ad illum requisitas,nempe, quod sit inter terminos phsitivos,cbntrarios, habentes latitudinem , ratione cujus successive deseri aut acquiri possint quam rationem specialem alterationis,qua motu locali ab augmentatione te cernitur. Per hoc nimirum quod motus localis sit ad tibi, seu de loco in i cum augmentatio de quantitate minori ad majorem Laltera- tio vero de qualitate in qu litatem. Notabis tamen, non plompterea per se dari hunc alterationis motum ad omnes qualitares,ut patet in luce,quae qua revis sit ualitas, non sit tamen pet
motum successivum sed instant neum s cujus ratio est, quia ad qua per se terminandum alterationis motum cbet id quod termina , mi perse&rari' sui seu peractionein primario ad , um x xminatam; secundo tarminare debet motum qui sit
. Pprie imo tu sidcst mutatio succrativa&continua , c conse- quenter qui habeat has tres conditiones, ruta quis tinterterii, minos positivos contrarios, labentes latitudinem inccessive percurrendam GJam sic est quod plures sunt qualitates quarnon habent fieri per se, seu peractionem ad ipsas primario te minatam, ripatet insanitate aegritudine, quae non si uulpet se primo , sed resultanti debito vel indebito temperament quatuor primarum qualitatum , ad quas proinde per se primo terminat ut alterati , ud sanitatem veto aut aegritudinem se cundario tantum Ss potentiae qua per nent adiecta udam speciem non fiunt petrae,sed per resulta otiam ad productionem subjecti cujus sunt proprietates se eadem ratio est de figura forma,Quae constituunt quartana speciem qualitatis resultane
Dinia troductionem vel dilositionem quantitatis. Item aliis
407쪽
Io lib. De ortu interitu, qui Vallis qualitatibus puta errori,scit imae tam vitio aliud deest requisitum in suo fieri , itan iod non stant crine, tum mptio dictum habentem scilicet terminos politivos contrarios per accidens enim et ad acquisitionem cicntiae verbi gratia, quod praecelsi erit error, qui est terminus positivus contrarius, sed per se tantum fit hacquiritur ex sui Privati ope Unde restat quod solum persedetur alterationis motus aediolas qualitates teritae species seu sensibiles,puta ad calorem, rigus, luamiditatem , si
citatem,quae sunt primaequalitates item ad albedinem,n gredita em,dentitatem,ralitatem hujusmodi,quae sunt qiralitates secuudae resultantes ex permixtione primarum , nec tamen ad Omnes clux enim ut jam dictem fuit non sit, et motum successivum sed instantaneum.
Jam vero quantum ad alterationis species, dividitur, dividi hera
solet alteratio in communi inites species, puta in alterationem '
specialit et dictam,intensionem,&remissionem cujus ratio est
quia motus sunt specie diversi penes diverso mrmaliter te mi ire uis. Eos: sed sic est quod termini alterationis specialiter dictae, in uiae. tresionis remissioris sunt formal ter diversi , comprchensi sub alteratione in communi et ahctatio enim in communi est Inlotus aequalitate in qualitatem contrariam ira lualem latitudinem habentem Abstrahendo ab eo quod terminus a quo
rcrmicus ad quem sint qualitate sentitative diversae, contra ,r ae,ut frigus Q calor, vel tantum modaliter,ut calor remistus .ae idem ut intensus alteratio vero specialiter lumpta quae est prima species alterationis incoinmuni cst motus ab una qualitate ad alteram proprie Lentitative contrariam puta a frigore ad calorem intensio autem est aqualitate impersecta ad eandem magis persectam hin tensam det tandem remissio est eis contra aqualitate intensa ad eandem ut imperfectiorem, te- missiorem et ergo tres illi motus sunt tres species aut quasi se cies sub alteratione ut sic ,veluti sub gene Ie contenta . Pramitteudum iecuna,, Pro intelligentia tituli , quod circa modum quo intenditur qualitas duae praecipuae distinguuntur sententiae,omissa sententia quam sequutus est: urandus, puta id quod intensio fidi producendo novam totalem qualitatem, quae antiquam destruendo &corrumpendo Haec enim sententia tuta non ponit eandem intendi Aremitti qualitatem , quod tamen tanquam certum supponitur, ut constat ex ipsis quaesti terminis; sed diversiam generati corrumpi. Hac ergo omissa sententia prima ex duabus piae satis sente pilis, quom sequuntiri Scotus,
tuariet.Vasque et alii docet fieti in tentionem per ad diationem
408쪽
umus qualitatis ad aliam quae quidem additio cum non cor rumpat praecidentem,si ii tauratur Womponat cum illa , se habet tanquam partiali qualitas; sicque imaginatur sentcntia intensionem qualitatis quasi ad modum augmenti quantitatis, ita tamen quod uniatui addita qualitas in eadem parte subjecti, via est hoc de ratione essentiali intensionis ad differentiam er- tensionis, vel etiam augmenti quantitatis. ''tera Secunda vero sententia, quam communiter sequuntur Thoi sit Qq mistae, vult, quod fiat intenso qualitatis sine additione novae '' - qualitatis seu si rimae, per hoc praecise quod novo kpers ectiorii nodo communicetura ita quod qualitas sit quidem entitarive cadim desinu uiata ante&post intensionem , sed tame inam utata sit quantum ad modum quo participabatur subjecto; non quod sit aliquid piae Liae qualitatis participatum quoad entitatem post intcnsione iri, quod antea non effet participatum caesubjectatum mam cum iecundum se totam sit accidens debet etiam secundum se totam esse ab initio subjectata seu participata sed quia in utensione participettur secundum aliquam sui virtualitatem , secundum quam non erat ante intensionem pari cipata ,sicut solemus dicere despici visibili , quae quidem uiates in acre est secundum se totam subjici ta sicut eidum
et in oculo, nihilominus ut est in sereno est communicata secundum omnes virtualitates secundum qua communicata est dum inexistit oculo: cum ibi sit ut reprelentativata sub qua ratione non in xistit aeri Quapropter explicare solet intensioncm praefata haec sententia per modurn majoris radicationis , ex eo scilicet quod major radicatio invariatum denotet etitatem illius qualitatis quae ita magis ac inagis radicatur , inferat tamen .arguat variationem in modo quo patricipatur unde docet probat haec sententia posse qualitatem manen re minuatiatam in re leuin entitate participata, variari in modo quoiparticipatur sic si modus participationis qui variatur, varietur in perfectiorem dicit ut intensio,si autem varietur mutetur in minus perfectum,dicitur remissio. Pr mittendum tertio Pro declaratione principiorum . ad
quae conclusionis veritas reduci debet, quod haec tria sunt apud omnes receptissima, sub deque vim habitura principii , puta quod rus entis per e vessunt essentiales veι integralesti quod nonpotes non intendi qualitas , hoc ipso quod modo perfectiori participaturi quod, iniensi qualitatis per olam radicationemo sine ad itione , hac ipso quod ita fieri potest. Ratio autem priuiae propositionis et , quia Cattis emis per se debent
409쪽
Iridis De ortu interitu.Sueu. U. 3' cesse simpliciter absolute loquendo partes , ad disterentiam
partium entis per accidens,quae sis ut simpliciter, absolute lo- qtiendo tota,ut patet in cumulo tauorum aut lapidum csed siceil quoci pars simpliciter non dicitii Hosti de partibus essentialibus vel intentalibus sum pars simpliciter dicta per se petat componere. non nisi essentiales vel integrales partes hoc perte petant, ut scilicet componant, ut vel constituendo vel intelliand cum id solum per seicta compositum puta vel constitui vel integrarita ergo partesentis recte vel sunt essentiales vel integralcs.
Iam vero quantum ad secundum puta quod non potest nc nintendi quanitas hoc ipso quod modo per tectiori participatur, ex eo colligo , quod intensior, perfectior operatio qualitatis seu subiecti quali uti id dignum intensionis qualitatis si sic est quod ubi rei fictiori modo participatur qualitas, ibi subje- etiam quale persectiorem elicit operationem, cumi participet subs, tum qualitatem praecipue in ordine ad operationem, subio deque nec ad aliud ordinetur modus participandi perficii oro uam ad perfectiorem operationcm ergo hoc ipso quod perfectiori modo Participatur qualitas, non potest uocipis non esse
Denique quod fiat intensio qualitatis per solam radicatio . nem ineadditione, hoc ipso quod ita fieri potest, quod est tirtium praemissum principium , ratio hujus est , quia cum
n ultiplicatio entitatum quanto minor fuerit, tantost convenietitior naturae,ece scilicet quod natura nil operetur frustra, consequenter fit, quod cum intenso qualitatis sit operationat alae,fieri debeat per consequens sine additione , ultiplicatione entitatum subindeque per solamentitatis primae radicationem majorem ,hoc ipso quod ita fieri potis . Hiscrgo tribus praemissis tanquam certis apud omnes indubitatis principiis,iam pro quaesiti resolutionei conclusionis ad eadem principia,cductione sit CONCLudio lante io qualitatis non sit per additionem partialis qualitatis , sed olum per majorem ejusdem qualitatis
Pr)batur primogx primo praemisio principio parte entis per se vel iunt essentiales vel integrales ergo non intenditur qualitas per additionem partialis qualitatis, sed per majorem solum
radicationem. Probatur consequentia , si intenderetur qualitas additione partialis qualitatis, daretur ens per se , cujus palles
re estentiales essent nec integrales mergo hoc jpso quod
410쪽
P rtes enias et se vel sunt essentiales ves integrales, non latea
ditur qualita additione partialis qualit, tis. Probatur antece-eseusin tensa qualita; est ens per se; sed si intensa esset additioe epistium seu partialium qualitatum , nec ei sit ales essent ejus partes nec integrales:ergo si sic intenta effet,daretur ens per se, cujus partes necessentiales nec integrales c Teut Maior est evidens,eas enim quod non est unu per se non potest unica opera-xione operari,ca fit simpliciter plura entia satque ita cum qualitas intensa unica operetur operatioae dum operatur, est consequenter intensa qualitas eos petie se se inna. Probatur minor,
quoa secundam partem; quoad primam cuim conceditur, par quod non essent p rtesithe qualitatis inreus essentiales,cum sine qualibet illarum salvetur essetitia qualitatis. Partes quibus intenderetur qualitas, deberet illam reddere perfectiorem initione formae, sed partes integrales non possent reddere perrectiorem idiotione formae: ergon qnessent partes illae qualitati Sintensari integrales palles, Maior est evidens stini in de ratione intensiouis teddere iacilitatem perfectio terri in ratione sotmU, ad dissetentiam extensionis quae illam solum reddit materialibicrin subjecti, multiplicatam, eam scilicet exleddendo ad a. li subjecta, sive ad alias subjecti partes .Probatre Minori de ramtione partium integralium est convenire in ratione sormae dii ferre penes materiam seu quantitatem , cum sine qualibet illarum silvetur quidditas rei ergo additio psittis integralis eoas acit additionem formae: sed si partes integrales additi redde-xen qualitatem persectiorem in ratione formae, e tum additio deberet facere additionem formae,ut per se itet ergo ra-regrales partes reddere non possunt qualitatem perfectiorem in ratione formae ergo partes quibus intendereturni litas non essent partes integrales ergo si intenderetur qualitas additione Furtium,partes tunc qualitatis intenta necessent essentiales,nec integrales: ergo si intenderetur qualitas additione partium sive viaritalium qualitatum, deretur en spe se,cujus partes necesscnstiales essentane integrales:ergo hoc ipso quod partesentis per se vel sunt essentiales vel integrales' quod est primum praemissim principi uin no potest hoc plo in endi qualitas additione Partialis quali caris, bederitu dem per majorem ejusdem quali a
Prsiatu e Lex secundi praemissi, principio non potes:
non intendi qualitas , hoe 'o quod modo per se triparticipastum ergo de intenditur quali assium per radicationem ma