Cursus philosophicus thomisticus ad mentem divi Thomae doctoris angelici directus in quo philosophia vniversa ex ipsis planè fundamentis ... restauratur ... Auctore P.F. Alexandro Piny, ordinis FF. Praedicatorum ... Tomus 1. 3.

381쪽

In lib. De eri interitu. D. I. ps praemissum principium , ratio est quia ab eo omni quod habet

paries extensa loca iter poties occupari,quia inam Oa de facto occupaturio is divi liis de diu lici liter,ut patet ad oculum

sed si est quod sub tectum quidem di haesionis ipsus quantitatis habet ex vi illius Osi nimirum relinquatur sua naturae Jabet laquam extensionem partium inordine adli,cum . sive sit tantum attensio illa effectus stam alis secundarius quantitatis sive primatius, ut volunt ulures ex adversariis: Ergo sibiectum quantitatis habet ex vi illius piste recipe te ubi divisibile e occupare divisibiliter locum Hstrgo tribus praemissis tanquaniceitis&apud omnes indubitaris principiis, jam pro qua sitire solutione, an scilicet in generatione corruptione conar siti fiat retalutio usque ad macci amprimam , adeo ut omnia omnino pereant accidentia quae erant in conupto seu quod in idem redit,an compositum Isod corrumpitur , si rubjectum onanium omnino accidentium materialium sit . . CON clusi, Non es materias ima subiectam acti enitaum materialium eresolum empositum, Asinisque S in everatione S corruptione compost omnia omnino pereuntpra exiis

y isti accidentia, in quo qui emio sit resolutio, que ad materiam rimam l

ProbaturIrin o Exprimo praemissi principiori nonpra ea-tursubsantia materia is completa de materia,se tam de composito Ergo non si materia prima subjictum accidentium materialium,s d solum compositum. Probatur con eguentia, sola

substabit completa haberesse subjeci iam accidentiumri Ergo hoc ipso quod non nisi de composito praedicatur substantia materialis completa , solum etiam compositum habet esse subjectum accidentium materialium. Probatur antecedens, illud solue est subjictum etiam inhaesonis, don tantum denominationis accidentium,quod ipsis substat sed sola substantia com- pleta habet posse substare cidentibus : Ergo sola substantia completa habet esse subj cstum accidentium Maior et se patet per hanc enim vocem s bctare non aliud intelligendum e-n t,quam sustentare accidet tiari dando illis esset subjacendo eis quod quid in non potest debite intelligi de subjecto deno

minationis , sed intelligi debet de propria receptione,sun ntatione. physic1 inhaesione , ut chi munis constat. Probatur Miri, Iola iussistantia completares directe ponibilis in praedica. mento , ut docetur unanimiter in LCgicati cum ea praedictivide ente compicto verbi gratia de corpore , de quo tam ni sti dicati non potest substantia incompleta ut per se patet sed

382쪽

, et De P disica particular . Libstare accidentibus non convenit nisi substantiae quae ponitur

recte in raedicament, cum inter proprietates quae de ea affignantur una sit quod possit recipere accidentia sustentate.&quod sit receptiva contrariorum Ergo sola substantia com-rleta habet posse substare accidenti Ergo sola substantia completa habet esse subjectum etiam inhaesionis accidentium Ergo hoc ipso quod non praedicatu substantia materialis completa demati ria,sed solum de composito , quod est timum praemissum principium J non si materia rima subjectum accidentium uiatorialium,sed solum compositum , adeoque incorru tione compositi omnia consequenter pereunt accidentia

materialia . subindequet fit resolutio usque ad materiam pri-

mam. . . . .

Probatur secundo, cxsecundo praemisi principio non potest forma informareu non communicare essectu uumfarma mosirgo non est materia prima ubjectum aliquorum vel etiam alicujusuccidentis materialis, sed talum compositum. Probatur conse uentia si esset materia prima subjictum alicujus accidentis substantialis, forma quae eam informaret non posset situm communicare effectum tarmalem: Ergo hoc ipso quod non

potest formata imare&non communicare e ctum formalem, nec potest hoc ipso materia prima esse subjectum aliquorum ves alicujus accidentis. Probatur antecedens,effecturi formali substanti is formae illibuere i , substans omnibus aliis j sed si esset muttia subjecta in alicujus accidentis , substantialis forma quae adveniret&informaret . donaribuetet ei iubstans omnibus aliis la Ergo si esset materia prima subjectum alicujus accidentis hi formaret substantialis forma non communicindo suum est cestum forinalem Minor est evidens: si amaue isset materiasubjectum v g.quantitatis,cum substantialis forma adveniret materiae jam quantae consequenter quantitati jam sustentatae, non poste per consequens tribuere esse,quod tali substaret quantitati eam e ilicet sustentando. Probatur, riforma quaelibet substantialis est simplicitet tabsolute loquendo substantialis: Ergo tu , quod est ejus formalis effectus , esse lebet simplicitet absolute loquendo aliis sub-2 qt . stans: sedes quod non Libstat omnibus aliis sed aliquibus tantum,non est smi pliciti r&absoluteHoquendo, sesubstans eum ex hoc quod a lituibus substat , aliis non substat. offit ex aequo dici non substans, sicut M substans Ergo effectus cu- juslibet substantialis formae, est este, quo substat omnibus aliis

esse : Ergo si esset materia primi ex se sub eistum aliquorum

383쪽

Io lib. De ortus interitu Seu L vel alicujus accidentis , non tribueret ei substantialis forma suum effectum se malem: Ergo hoc ipsis quod nulla potest sorma materiam informare, non communicando suum epetum sormalem quod est secundum praemissum principium nec potest hoc ipso materiae:se subjectum aliqdorum vel alicujus acci dentis; sed hoc soli competere potest composito , atque ita ad corruptionem compositi perire dc beat omnia omnino accidenistia. Probatur,rtio, ex tertio praemisso principio; quidem specialiter de quantitate, de qua id tu esse specialior dissicultas. subjectu, quantitatis halet ex vi illius posse recipere ubi dimis . bile , occupare divisibiliter locum et Ergo totum compositum , non autem sola materia habet ei e subjectum quantitatis. Probatur consequentia , posse recipere hacquirere ubi clivssibile, atque occupare divisibiliter iocum soli potest composito competet non autem materiae primae: ergo hoc iplo quod subjectum quantitatis habet ex vi illius posse recipere ubi divisibi I sit male nq,materia sola sed ipsum totum compositum habet esse subjectum quantitatis. Probatur antecedens, illud tantum habetipsse acquirere ubi divisibile, locale , quod mutatur de loco in locum divisibilem essed hoc non c'nvenit nisi compositp, non autem soli materiae: Ergo posse acquirere ubi divisibile sc locale tali potest composito competere, non autem materiaeptimae Auior patet exterminis. Probatur minor Illud tantum habet posse mutari de loco in locum quod habet potcntiam loco motivam esse solum compositum non autem sola materia habet potentiam loco motivam a cum diversa potentia motiva sit proprii diffrentis formae,idii rentis essentiae uetravitas qua fit descensus, tale vitas, qua fit assensus: Ergo,iolum compositum non autem sola materia habet potentiam loco motivam Ergo solum compositum , non autem sola materia habet mutari posse de loco in locum divisibilem Ergo posse aequirere ubi locales divisibile soli potest composito

competere non autem soli materiae. Ergo hoc ipso quod subjectum quantitatis habet ex vi illius posse acquirere ubi divisis bile in occupare divisibiliter locum . quod est tertium prati. missum principium solum etiam compositum habet hoc ipsis esse subjectum quanti ali ac proinde corrupto in generatione recottuptione substantiali composito perire debeti quantitas, de consequenter omnia omnino accidentia,in quo quidem conis

sistit resolutio usque ad mat triam pirem,

Notabis aute,arcs pr. fata probationes procedere concluma dere

384쪽

no De P, sic particulari.

de te de subjesto in laesonis non tantu denominationis, cum primi obsecunda procedant de subjccto, quod ubcta tali ubi tare non possiit debite tutelligi de sola d nominatione sed intelligi debeat de propria receptione se sustentatrone , . playsica recertione tertia autem procedat de subj csto quantitatis,quod

habet ex vi illius posse acqukere ubi divisibi , Ny atqui meae, topria significatione subjectum denotetit haesionis&rhysica receptionis, non autem solum di nominationis.

tar pro quadam solvenda instantia quae fieri VIS conuera primam probationem, quod quamvis antina rvitionalis st ubjectum accidentium spiritualium; in ipsa enim subsectantur intellectust voluntas, tactiones intelligendi volendi , nec tamen videatur anima esse substantia completa, non propterea sequitur, posse similiter materiam primam esse subjectum accidentium corporali am,quamvis non sit lateria substantia comis pletari anima namque rationalis habit modum sub l antiae completae, quatenus ipsa habet per seipsam existentiam subsistentiam, quam potius ipsa communicat materia: composito Quod non habet ipsa materia neque enim est completa in substantia, neque in modo atque ita verum semper est, quod dictum fuit in praefata probatione, quod scilicet subjccium accidentium supponit pro substantia completa, cum ipsa anima rationalis, ex qua colligi videtur oppolrium, nita sit subjectum

accidentium nisi in quac tum modii habet substantiae completae

Sulpuntur objeci Mnes.

Obiicies primo, si quantitas , subindeque talia accidentia subjectaretur in toto coposito,subjectaretur in partibus compositi simul huniti sumptis: sed non potest quantitas salicut homine subjectari in partibus copositi simul sumptis: Ergo non est

univeis aliter verum, subjectari quantitatem in toto composito, nec consequenter quod ad corruptionem compositi periri debiant omnia omnino accidentia, seu fieri re tolutio usq; ad materia primam Mores certas cum compositum non distingua tu a partibus unitim sumptis, nil penes implicitum Lexplicitu ratione nostia Prob. minor,si in homine subjectaretur quantitas ca aliis accidentibus in utraque parte com nosti, subjectaretur in subjecto seu forma spirituali sed non potest quantitas nec consequenter alia accidentia corporea imaterialia subjectati in subjecto seu forma spirituali: Ergo nec in partibus humani compositi utitim sumptis. Probatur minor: Quantitas est extensivata divisa sui subjecti sed non potest quantitas extendere di

385쪽

In lib. De ortus interhu sit. I. aeri

videresormam spiritualem cum haec ex propria ratione sit indivisibilis Ac extensa Ergo non potest quantitas subjectati in lubjecto seu forma spirituali.

Respondeo negando minore, ad cujus prpbationem distia-ψuo majorem si in homine subjectaretur quantitas in utraque parte compositiri subjectare tu in forma spirituali , tanquam in subjecto adaequato, in completo concedo' tan- quoem in subjecto adaequato xcompleto degos, sub eadem distinctione minoris nego consequentiam Licet igitur non possit quant tas sis de caeteris accidentibus corporeis, recipi intubi csto ac aequato quod sit complete stotaliter spirituale; qua de causa recipi nodi potest in angelori potest nihilominus recipi subjectari in subjecto composito,cujus una pars cst corpore tormaliter haltera formaliter spiritualis proindeque recipi potest in anima spirituali tanquam in subjecto inaequato cujus ratio est qui subjectum inadaequatum quantitatis nihil aliud arguit in anima rationali nisi este actum corporis physici

organici, consequenter quanti, quod quidem sicut habet anima abique dependentia corpore inessendo, ita sipotest exercere munus subjecti lucomplet absque dependentia vel impe sectione vel extensione vel divo sibilitate proveniente aquantitate extensae divisibili sicut eniti sustentat anima rationalis proprietates iactiones sensitiva materiales , divisibiles re M. extensas absque materialitate formali formali extenso ne vel divisibilitate, ita sustentate potest inadaequale sine divisione vel extensione quantitatem extensam divisibilem: Non ergo repugnat subjectati accidens corporeum quantum inadaequales anima sive in composito humano cujus pars una est corporea serta aliter , alterastrinaliter spiritu is de solum

corporea eminenter: licet repugnet, recipi subjectarii Angelo vel in subjecto, quod sit complet inlotalitet spirituale pios terea quod nihil est in tali subjecreo, cui posita communieare flectum sani sermalem, puta esse formaliter extensum,co 'v' ei pote iam,&divisibile, cum in eo nihil sit nisi spirituale de conse . quente indivisibile&ineae tensum,

Ins is in intelligibile, si recipi quantitatem in aliquo etiam iit in subjecto inadaequato xillud non denominare quantum sed an in arationalis in composito humano rion denomia

natur quanta Ergo inintelligibile est,recipi quantitatem in ei-ma rationali ut alibjecto inadaequat Respondeo negando majorem , cuj iis quidem instantiam ha t

386쪽

ente, num accidenti operativa materialia reciplantur et amiamateria ut subjecto inadaequato sed sic est quod non propterea denomi an materiam operativam sive oppiante. Non thim vetificatur nec dicitur,quod lateria calefactat vel iacet, sed lenis est qui haec facit me de materia erificatur quod fit- se faciat vel hunecteres sed aqua est quae haec arat; nec mate . xia est, quae videt, audit, vel sentit, sed conjunctum seu com- positum ipsum vitale haec omnia facit. Unde scrustas sera- tiones&potentias operativas,&pet id juscemodi accidentia, quae expetamur sisentimus, venimus in cognitionem substantialis com osti formae illud constituentis potius quam incognitionem solius materiae: Ergo a pari facile incelligitur re. cipi quantitatem in animatao quam subjecto in adaequato, insensu supra exposito, nec tamen animam denominare quan-utam, extensam divisibilem. Obiicies taundo,dispositiones ad generatione compositi sunt accidentiari sed hujusmodi dispositione non recipiuntur incomposito sed in sola materia: Elgo on omnia accidentia subolectantur in composito, ne conseque oler corrumpita bene

omnia ad cortuptionem compositi Probatur ser, ne re-

cipiuntur&subjectantur dispositiones, quod denomina turdis. Iositum; sed sola materia videtur denominari disposita Eito musmodi dispositiones recipiuntur in sola materia, non autem

incomposito.Rtibiae negando minorem ad cujus probationem nego

similiter minorem Pro quo notandum est duplicem in generatione compositi distingui dispositionem, alteram quae voca-r .HA tur antecedens,&asteram quae vocatur consequens vel con- , sitis comitans ut verbi gratia calor dum est in aqua aut in ligno estri buse dispositio ad ignem generandum,sed antecedens quali remo- genera ta calor autem magis intentius , qui consequitur ad forma in xionis tignis, dicitur dispositio consequens vel concomitans Iam sie est quod utraque haec dispositio, tum antecedens tum conco- mitans recipitur in toto composito, non in sola materia,

utraque haec dispositio denominat totum compositum rutramque partem ,&non solam materiam, quamvis diversim dis

de . Nam loquendo de dispositione antecedepte, puta de calore, qui primo recipitur in ligno , certum est peream disponi

materiam, sed ut orbetur formaligni, inintroducatur in ea ima ghis, unde sidisponitu ut recipiat sormam gela eranis damu Item de per eandem dispositionem antecedentem dispo

nuntur compositum io ma ligni vel aquae, sed ad destructi o-

387쪽

In lib. De ortu interseu.Sues. I. 3 snem non enim bene se habet aqua vel forma aquae cum calore, quia destruit c lor in aqua dispositionem colantaturalem ejus

qua bene se habet,quae est frigiditas Jam vero loquendo dedis,

positione consequetiti sive concomitanti formari genitam,certum etiam est recipi in toto composito illudque denominare dispositum: vocat ut enim dispositio subsequens vel concomitans,quia subsequitiit ad formam vel formam concomitatur; dnde generans , qui primo & per se producit substantialem

formam. sub se irenter vel secundatio aut concomitanter producit hujusmodi accinentia seu dispositiones, myroprietates. sic, erificatur liud commune dictum:qui dat sormam , dat consequentia a fio: manus ed sic est quc dista dispositio disponit totum compositum, Wdisponitina t. riami disponit formam et bene enim se habe cum calore illo intenso forma ignis, compositum ignis, unde, tormam compositum

disponuntur per calorem conformiter adluam naturam , ut bene conservetur,ut duret, ut operetur operationes sibi con-

natu tales. itertii materiai in disponit calor ille ut scilicet retineat. contervet, sultentet introductam formam i Ergo sive sit sermo de dispositionibus antecedentibus generationem compositi, sive de coasiquentibus sve concomitantibus ipsum compositum genitum,di endum est eas recipi in toto composito, non in sola materia, nec non totum compostum denominare dii positum, utramque partem , Onaum teri solam materiam.

Instabis:dispositiones disponunt ad introductione brinae, Ergo illud tantum disponere debent, in quo debet introduci forma sed forma non introdueitur nisi in materiae: Ergo sola debet materia disponi,subinde que&sota subjectare accidentia disponentia. Rupondeo negando primam consequentiam, subindeq; &lecundam, quae non insertur nisi ex prima et ex hoe enim quod dispositiones disponunt ad introductionem formae non canis tum sequitur quod disponere debeant assicere id, in quo debet introduci formari sed etiam id quod praeexigit destrui uetalis introducatur tarma in ita disponere debet calor ipsum compotitumhformam ligni,non quidem ad receptionem; seu ut ipsa recipiant formam quae gigni debet , sed ad destructio. nem,&ut ipsa materia orbata tali forma possit aliam generan- lam recipereri pia cet autem hoc responsum consirmare argu mento , quod retorque ego in adversarios: arguo autem licet

388쪽

bia tia activa disponunt ad introductionem diversarum formarum substantialium:stqui praefata accidentia hoc ipso quod activa sunt,recipi non possunt in sola maletia, sed solum in composito

quod est subjectum activum, non autem mater in unde&juxta diveisitatem compositorum dantur diversa accidentia activa,ut verbi grati substantiae graves habent potentiam accidentalem activam qua descendunt deorsum, dubstantiae leves , qua ascendunt furtiam , insuper ignis, qua calefaciat cet; aqua vero qua humectet frigefaciat, sic de omibus aliis: Ergo vulgare illud argumentum quo probate soleo adversarii accidentia recipienda esse in materia , quia disponunt illam ei recipiat sormam nihil omnino concludit, siquidem praefa- ea accidentia dispositiva sunt ut plurimum, majori ex parte

activa, debentque recipi in subjecto activo, quod non est materia.

Objicies siquidem specialiter de quantitate in eo subje-etaturi recipitur quantitas , ad quo alubsequitur velut proprietas sed quantitas subsequitur ad solam materiam velut rid-

. prietas:ergo id sola materia debet quantitas subjectari, non aurem in toto composuo. Probatur Minor, omni proprietas sapit naturam illius cujus est proprietas sed quantita naturam sapit materiae prima , cum potentialis sit, receptiva aliorum omnium accidentium materialium: Ergo quantitas subsequitur ad solam materiam tanquam proprie S. Respondeomegando minorem quantitas enim est proprietas subsecuta ad totum compositum sum totum compositum se

materiales corporeum; B corporeum ut corporeum sit radix

quantitatis. Ita sentit D. Thomas .p. quaest art. 3 ubi aiequantitatem inter alia accidentia sequi ad otinam , quod quidem ex e patet quod juxta diversitatem formae obtinent substantiae viventes, non viventes diversam magnitudinem sipat vitatem in quantitate.Consequenter videmus, quod figura,quae est terminus inmodus quantitatis subsequitur ad formam;& juxta diversitatem formae solent esse diversae figurae; unde homo diversam habct figuram,ab ea quam reliqua habent animalia , haec etiam inter se diversas habent figuras, sicut

etiari, plantae,&fere omnes aliae res,tam viventes , quam non

viventes,quae scilicet diversas habent formas. Ratio autem hu-XMis jus doctrinae S. Doctoris est, quia quantitas est quaedam forma&quidam actus de genere accidentis: Ergo originari debet substantiali format ab actu substantiali,qui per se, simpliciter atque absolute dieitur hest stirmat actus.

389쪽

abis ideo ergo originatur quantitas a sol ma potiusquama matella,quia est actus quidam sed quantitas no tam dicenda est actus quam potentia Ergo non debet dici quantitas originalia forma, sive a tuto per formam specifice comstituto, id a materia sola Pr ur minor,illud Quod actuat ut actuabile reddat&faciat,non tam diecndum est actus, quam potentia : sed quantitas materiam&sormam actuat ut eas actuabiles eddat in ordine ad alias accidentales formas Era quantitas non tam dicenda est actus,quam potentia. Res os eo gando minorem ad cujus probationem distin- tuo majorim,illud quod potius actuabile reddit,non tam dicendet mei actus quam potentia:si actuabile reddat inordine ad actum primum, substantialem Concedo si autem actua.

bile reddat inordine ad actus secundost accidentales, ut des io actu ibile reddit quantitas,Nego majoreem , quod scilicet illud quod ita actuabile reddito octam dicendum sit actus quam potentia. Ratio autem hujus solutionis est quia actuabilitas in ordine adactum primum&substantialem est a Naractuabilitas materiae,&pum aptet tiariu per se pater, cum pulsadhuc prae upponat actum, ac proinde quod ita facit actuabile debet esse simpliciter loquendo potentiate quid magis haberege ratione potentiae quam de ratione actus.Econtra vero actua- bilitas in t sine ad actus secundos occidentales est actua bilitas non purae potentiae , sed potius entis mactu&compositi cum talis actuabilitas praesupponat actum primum,qui qui dem constitvit rem simpliciter in actu unde quod ita teddit actuabit magis habetin habere debet de ratione actus quar, delatione potentia: C siccum quantitas non aliter reddat a-etuabiles, qui in in ordine ad actus secundos accidentales debet per consequens non tam dici potentia quam actus, nec

tum debet se tenere ex parte materia quam ex parte compositi ut pote quod illud est, quod fit&denominaturae vibile incidine adactus secundos, accidentales qua de causa appel- lati solet materia secundari ad differentiam attria prima: quaecum actuabilis sit ab actu primo est consequentet de se s

Vrgabis: non potest , aut certe non solet tensius decipi circa accidentia per se sensibilia; sed per sensus patet eandem qua titatem, figuram, gravitatem in alia hujusmodi accidentia

quae erant m viventemanere in cadavereu, ergo non subjectabantur hujusmodi accidentia in composito quod corri stum uitised in materia quaere mensita

390쪽

iis Deph sica articulari.

Ressonde negando minorim , puta quod ad sensum per sensum ma olfestum fiat eandem manere quantitatem,siguram, dictis gravitatem mali hujusmodi scnsibilia accidentiati cujus ratio est, quia distinguere inter individuationem huius ullius accidenti solo intellectu fieri potest, xpercipi , ita namque ecalversum sunt pasIione sentis utast bjectum intellectus, de Metaphysica per se talia considerat;& ideo sunt extra proprium

objectum sensus Unde sicut si Dcus toto tempore piataeitcnte instans determinatam conservaret albedinem . cim mediat cillam destrueret,&aliam ejusdem gradus in eodem subjecto produceret,sicut inquam, hoc casu haud dubie non perciperet tensus destionem unius albedinis .introductionem alterius,nec consequenter utriusque distinctionem , ita philosophandum est in praesenti. Non ergo eadem numero manent occidentia in genito quae erant incorrupto, aut in cadavere, quae erant in vivente , sed similia tantum , tantum eadem specie o

bito de quasi in instanti induci m materia dum separatur anima, quae non nisi per longa tempora fuit in eadem attria inducta,

dum erat anima introducenda: sed si eadem numero accidentia, quae erant in vivente non manerent in cadavere, sed similia tantum de eadem' ecle,tunc organietatio , quae coniis per longa rempora fuit inducta in materia per vitrutem patris in semine decisam,ut introduceretur anima, tunc si1bito Vin instanti insepatatione animae induceretur in materia organicit, similis; cum in eo instanti quo sit cadaver reperiatur orga metatio, quae quidem cum non sit in hoc casu eadem numero cum praecedenti,debet tunc consequenter subito sieri hin instantieergo in intelligibile est quod non mane aut in cadavere eadem numero accidentia quae erant in vivente , sed simiIia tantum, eadem specie.

Reiponte negando majorem ridenim facile intelligitur si

ad hoc uour advertat intellectus , puta quod quandocumque accidentia non corrumpuntur per se, seu per agens aliquod in- mi. duceni inura etia accidentia opposita seu opo ositas dispbctiones ; sed per accidens solum coirumpuntur ad corruptionem subjecti ut sit in praesenti casuri quod tunc necessi est quod ad corruptionem talium accidentium adveniant statim, subito in eadem materia sint lia accidentia ad introductionem novae formae,absque eo quod requiratur aliquod agens particulare

Uini iuxta dat ea eroduceretne succcssivum meu quo induc ami