장음표시 사용
481쪽
m potentiis animae , utrum potentiae operativa animae realiter distinguantur ab anima.
DRemiutandumprimori specificari potentias peractus per objicta adco ut sumant distinetionem vel unitatem speciis sicam ab unitate cidistinctione specifica actuum objectorirum. Pro quo notandum est potentias esse quoddam genus entis,uec pure absolutum,nec pure relativit in . se diu bere rationem absoluti cum aliquo respectu transcendenta ad alte--rum; cum enim tribuantura natura in ordine ad alte tum ad quod deserviunt,put adactur ves ad objectum attingendum inde sit quod non intentia pure absoluta quia vero natutae N pdeserviunt ad operaedui deo nec etiam sunt entia pure relativa, sed sunt ex natura rex essentia sua entia absoluta prout transcendeat aliter respectiva.
Jam sic est,quod ens,quod ita est absolutum , ut si etiam transcendentaliter respectivur exessentia inessentiali sua ratione , non potest non specificari ab eo quod respicit , cum non possit aliter defiatri quam per ordinem ad illud ,allas non explicaret definitio id totum,quod importatur in essentia sive ementiali rationesac proinde ser illud fiat talis speciei, cum pet illud sit talis desinitionis ergo specificantuc potentia et
actus oblecta, aroindeque tabillis accipiunt unitatem auedistiectionem essentialem specilicani. Unde potentiae omnes inditiva dicuntur esse unius speciei, quia dicunt omnes ordinem ad eundem actum auditionis sonum differunt vero
specifice a potentia visiva, quia dicit haec ordiuem adactus Mobjecta specifice diversa a praefatis puta ad actuin visionis, ad visibile quod est lux est color Ad aliud autem quod inquiri solet in quo genere causae ha Pherabeant actus Vobjecta specificare potentias, te Ipondeo quod caura illas specifieant in genere causae formatis extrinsecae cujus,1- tio est, quia cum specilliativum qua ad rationem habeat eau Vesae respectu specificati, ex eo scili et quod facit specificatum quar et talea se dependens, hoc ipso quod actus object a non habent specificare potentias in genere causa est icientis vel finalis, nec dis etiam in genere causae formalis intrinsecae , restae , quod imis, illas recificent in genere causae formiis extrinsecae non
482쪽
D. P sita particulari. non enim habet hic locum materialis causari utpote quaen miam deteririnativa est&specificativa, quani determinabili,
specificabilis: Sed sic est quod specificativum reduci nequit ad genus causae
essicientis vel finali scum specificatio sicuti definiri a braci- neotia abstrahant quia scilicet existentia nulli rei creatae cilentialis es .neque ad defititionem hertinet; causa vero eisiciens solum respiciat rem hab existentia seu ut ponendam extra causas, dilualis similiter,ex eo quod habet solum movet efiiciet ad agendum, in eodem consequi, ter ordine respiciat e ctum,iail et inordine ad existendum non ergo in alio genere causae habent mus&objecta spicificare poteotias u in ingruere causae formalis:sed non tabent ni possunt specificare in cnere causae formalis intrinsecae,quia obseetum est eae tra poteritia: restat igitur quod specificent in genere causae formalis extitiaecae: de hoc ideo,quia essentia potcntiae consistit in quadam proportione: coaptatione etam actui objecto, adeoque merito tribuitur ratio sol malis causae ipsi actui objecto comparative
ad potentiam. Iam vero quantum ad resoIutionem quasit tituli, an silicet potentia operativa anima realiter distinguantu ab anima, iam
resolum uit Urmative in hoc tomo , in ea scilicet quasione librisecundion qua conclasum uit, Orientem camam non esse per seipsam e per Iuluantiam suam immediate operativam e solum per potentiassivepe accidentia i realiter superaddita es ab ipsa realiter distincta ex hac enim conclusione
infertur eviventer realiter abiivgui potentias operativas ab anima cum sit anima e ciens causa in ora ine ad suas operatio nes, Sesciens causa ait relinquitur probatum in prafata quasione non sit operativa perseipsam, seu per potentias cum ipsius subsantia identificatas edespotius Ap.rauditas , ct ab ipsa
O in genera potentiarum animae ct quo
483쪽
re M. De anima, Seu I. V iis I inempe vegetativuna sustivum,intellectivum,appetitivum,
talo co- motivum. Potcndae namque, ut ex praemissis constat unitatem atque diverutatem ei lenta alem accipiunt ex unitate
diversitate objectorum vigorisso erunt genera obse istorum,
circa quae versari debent pote tritae animae, toc erunt ad . Dii ten
da potentiarum vitalium g nerat,ed sices quod objectum potentiae vitalis, quod quidem aliud non est , qua mens conjunctum viverit .vel realiter secundimisum entitatem physicam, vel intentio liter per speciem representativam tu , tale . In quam, oblectum est quiuiuplex ex genere suo: illud enim circa quod potentia vitalis seu animae operatur , vel est alimentum intus latceptum ut convellabile aut in propriam substantiam, aut m substantiam cernis,mediate si item, beneficio scilicet eminis;&adibo ordinatur potentia vegetativa ves est singulare sensibile prout tale, ad hoc ordiuam potentia sensitiva vel est en universale utituelligibile, id hoc instituta est potentisint lectiva:vel est bonum sub ratione boni , id es albludi demo victum sensib: le aut intelligibile repraesentatum sub ratione convectantis, tapro hoc statuitur potentia appetitiva: vel laudem est bonum apprehensumi desideratum ut ac sequibile per motum localem, dc ad hoc ponitu potentia locom grava: rigo taut sunt quinque genera obiectorum potentia
vitalis; quorum quidem primum cst unitum viventi realiter se cundam suamentitatem physicam,ut constat, ali vero luteam tion litere pes species repta scolarivas,quinque etiam adim(- .renda tuor genera potentiati montinae seu vitaliutri At sicut praefata obj cta siletius dividuntur in viteriores specic s. ita sim ueli potenti ac nempe ogitativ. m in nutritivam,'ugmentrii vanu&generativamsi sensitiva insensus inter nos externcs: intellectiva in intellectum ligentem, patibi- Iem: appetitiva in appetitum sensitivum,ae intellectuum qui dicitur voluntas:& tandem loco motiva in progressivam, volativam, d c. Neque ex eo quod sentias vini lectus sunt duo potentiatum ginera, ita, appetitus ensitivus, intellectivus duo dc bene constituere getierata ultatum et uterque nam qua appetitus Eriur iureagularia non enim appetimus bonum in universali&in abstracto,sed hoc Scillud in particulariti atque adeo uterque habet idem genus objecti. non autem sensui, in te ilinus, cum versetur sensus circa siligularia&iotellectus circa universalia.
484쪽
an ; ae vero quae sunt inorganicae,quaeque sunt numero duae, hitellectus scilicet voluntas, subjectantur in sola anima a quadimanant.Cum enim potentiat,hoc ipso quod organicae suas e liciant operationes medio organo tanquam instrumento, non possunt consequenter suas elicere operationes separatae abis gano: sed si subjectarentur in sola anima, flent separatae 3 d visae ab organo,suas licere oporationes , dum scilicet essetaniam separeta alias essent potentiae in hoc casu in anima, non essent potentiae,cum non possent operari r non ergo potentiae organicae subjectantur tu sola anima,sed in ipse conjuncto, live in toto composito. E contra vero cum potentiae dicantur non organaeae, per noccito independent et a materia, organet cor in o operantur, eae per consequens in statu separationi perseverane in arrima atque in tali statu suas elicere possunt operatiom , quod quidem velificati uoueosset,si in alio subjectarentur quam in aci-
ua ratione sare otes realis di lactio pote
tiaram verbi gratia, intellectus in voluntatis, cum Finctionestum rationis obj cyo-
mmondeo, rationem hujus fundari in eo quod objecta on , ent esse causa distinctionis realis potentiarum , nisi inquantum fiunt causa distinctio rus actuum incompossibilium in eadem potestiare euidem hoc ipsbadmitti di b di potentiae realiter distinctae, ut scilicet receptivae sint huiusmodi actuum ita incompos libilium in una: eadem potestias sed emit quod obiecta solam ratione distincta seu quod in idem redit una realis&realiter objectiva emitas potest esse causa actuum ita ab
invicem disttactotum 'seu movere potest adactus realiter distinctosta incompossibiles se una Sc ea dein potentia,puta mactum amandi,&ae tuiu intelligendi . .
Cujus ratio est qui1 adhoc ut aliquid sit ausa plurium realiter differentium,suiueit,quod tale quid sit plura non formaliter sed solum virtualiter sicut enim ad hoc ut aliquid caleraciat,no proterea requiritui quod sit formaliter calidum
485쪽
Ia libros de anima euasi II. tvirtualite solum . quod aliud nihil est , quam habere virtutemessiciendi calorem:ita ad hoc ut aliquid causet plura, non propterea requiritur in eo formalis aliqua pluralitas, sed requiritur tantum quod sit in ea virtus, quae sit causativa plurium ita quod virtus haec causativa potatur in causa , quatenus scilicet est excedans siemiae's, pluralitas vero formalis sit in ellectibus: ergo recte compositur, quod objecta non sint plura foris malitet vel realiter, quod ipsae potentiae quae talia respiciunt . . objecta , adhuc realiter distinguantur. proptet ea quod distinguntur potentiae per objecta, inquantum ipsa objecta moveneadactus incompossibiles in eadem potentias&desacto ita ev niat, puta quod objecta solun ratione distincta moveant ad actus incompossibiles in ea clim potentia, ut sunt intelligere de
Cirare in quo consistat conceptus essensalis, dissetentialis
Reipondeo ex D. Thoma I. p. qtras. 8. ara. r. quod cum ex iis quae manisecte vivunt accipere oporteat quorum sit vivere, suboindeque' conceptum differentialem vitae manimal . quod quidem manifesta vivit tunc dicamus vivere, quandoccrtam aliquam speciem moisse se habet, ideo hi ea vita reponenda es , stabiliendus concertus dis rectialis viventis quod aliquid se ipsum morum capi sic Aristotcles 8 Physic ait, moveri
exicipii vitale esse&animatot uni proprium uicendurn est ictum vitat messe actionem seu motum illum, quem habet aliquid ex Apso et iliter quod illum a generit te non deberet vi fecerationis recipere Pto ouo Notabis res inanimatas nullam a principio sibi intrinseco posis acqu/rere persectionem praeter ea in quari a generante vigenerationis in ortu suo acceperunt, aut accipere debuerunt; uecontingit in lapide tendente ad centrum Cautia aqua, ubi se ad suum reducit fit gus Haec enim a generante vi generationis suae debet accipere qualitates omnes sibi connaturales, quale est stigusu item, di bent res omnes a generante constitui proprio in centro, quare siquid obstiterit quominus non potu rint ista ab ortu accipere, vim saltem a generante accipiunt,
unde vel proprias sibi qualitates , vel locum sibi proprium acquirant sic aqua vim emanandi proprii se: goris, silaris gravItatem abortu recipitisunde sibi consentaneum statum obtin ant, si sorte extra illum constituantur. Quare acti oces ejusmodi, motus tribui solent generant ut quod1ipsi autem vel lapidi vel a duae libuuntur solum ut quo:at e contra de viventibus.
486쪽
Viventia enim peractionem suam S proprium motum eam acquirunt perfectionem quae ipsis a generante vi generationis. non debetur, unde dc ad illam se ex seipsis movent: si planta per nutritionem acquirit Iubstantiam novam, ampliorem ei quam in ortu suo accipere debuerat sic animalia praeter naturae integritatem talocum proprium quem accipiunt vi generationis, praeterea quoque eliciunt cogoicionem. appetitionem alicujus boni quod ipsis vigenerationi non debebatur. Itern sic habent motum localem, per quem ex imaginatione rei pro
sequetndae, quemcumque in locum agitentur bum contra motus naturalis elementorum , v. g. non sit ex cognitione de-eterminet utque ad locum unumessit denique viventia intellectu
ali a se se a b iri trinseeo perficitant, aguntque per nova cogniti iva es&appetitiones rationales, vi generationis indebitas Restat igitur,tae consistere conceptum essentialem vitaesei viventis, quod se ex seipso moveat, ita quod id ad quod 'movet ,&consequciter motus&actio tribui non debeant generanti, ex eo scilicet quod suri vi generationis indebita cladsint omnino ab intrinseco.
TIR mi itendum primo , pro declaratione naturae inquiddi-.D. tali animae vegetativae quod anima vegetativa, si ris,.seu rione essentiae seu in ordine entitativo conlideretur, definiti debet actus primus corporis organici potentia vitam vegetatimsione , vam habentis, seu cui vitam solum vegetativam confertia mamme quo differt a sensitiruma quaeretibuitis esse sensitivam, ab anima rationali, quae tribuit elle intellectivum : si vero spectetur 'γ- In ratione naturae in ordine operativo d. finiri debet praefata anima principium radicate nutritio aisu aligmentationi cm netationis quae tamen definitio intelligi debet in sentu distribu rivo accommodo , ita ut sensus sit animam vegetativam esse prim iam nutricidi&augendi in innuuam viventibuSi
487쪽
In lib. de anima, Strati. U. perfectis sive imperfectis; esse vero principium generandi sibi
simile in his quae generant , putaria vivcntibus non omnino impersectis, sca quae non semper expulsi materiatiunt. Quia vero sieas operatione Evcgqtativa negabant Stoici eue vitaics, Si ipsam sermam vegetarivam culi proprie animam, seu protrie
viventem ideo ' et . . P nitiendum ecuna vegetativam animam esse vere vivea Db, te formam, seu veram habere ratione mani ata Etenim for Ud-rna vegetativa est,tae actus corporis orgaicntic enim id plata rita
tis lignum , corccx , radix, fibrae, ala ue hujusmodi partes, sunt de se ueterogenem, constituuntque corpus orphicum. Iteraenutriuatur per intus susceptionem alimenti, quod vallis modis orae paratum in earum subst antiam tandem corivertituriun et sequiu augmentatio in omnem ira tensionem Quod quidem gni, v. g. non converu: non enim dicitur nutriri&augeri ni per juxta positionem , nec generat modo viventium proprio dimitum per aliquam propriae substantiae
commumicatio m , Ut ce initur in vi vcntibus. Unde facta
se ii prura de rebus veget abilibus loquens Lad Cor.cap. 8 illis itibuli rationem vitae: Dicit enim esuodseminas, non vi ima
iis, prius moriatur. Prmittendum tertio, quod animae vegetativae triplex istu best praecipuum ac proprium facultatiun seu potentiarum g ruis, is is quatum prima est nutritiva, secunda augmentativa, nomiic s. eis dimensionem ex nutritiones tran mutatione uncntiricitia nititur, deusque est generativa, per communicationem otopriae sub pupa- .it tiae hic enim est pro prius rerum viventium gelierandi mo immidus , notandumque est, ad illas facultates seu potentias acce- re alias innumerabiles quasi administras, cujusmodi sunt facultate Sattractivae tetenti vae, expulsuae rerum tum inutilium, tum noxiarum CVt utitur autem hujusmodi ficultates temperamento prima-Tum qualitatum , ac praecipue callire tanquam instrumento ad suaSi operationes obeundas' ab illis tamen distingui realiter, doce communis pnilosophorum sententia cum lint praefatae facultates potentiae vitalis ut d ctum sui uiris primo dimanant ei ab anima vegetatium alor vero lic de aliis primis qualitatibus secundum suam rationem specificam non sit potentia vitalis nec di manetat, anima vegetativa ut tali, sed ab ea inouantum est forma corporea. Pramitte um quarth, dupliciter considerari posse nutritio D. A. ma austemurati verus nempe vel in ratione acasonis , vel 'octi. -
488쪽
Muritia in ratione mutationis, atque tam ut mutationes quam ut actimem ab ones realiter ab invicem distingui. Nutritio namque in ratione mutationis nihil aliud est, quam mutatio materiae alimenti dem ' sua forma, aut de privatione serma alit ad elle hujus formae; v ex tali materia educatur pars formae viventis quod nutritur si e praeexistens forma extendat ut ad novam illam materiam inforrn addam quod contingi in iis , quorum animae non sunt sorrnaliter extensae ae divisibiles, sed .ntum virtualiter in ratione vero actionis nihil aliud est nutritio quam alteratio ulti-rtio dispositiva materiae alimenti ad formam aliti eo enim modo proportionaliter philosophandum est de argenerati e seu partiali generatione, qualis est mitritio ac de generatione,quae quidem in ratione actionis non est actio distines: a praevia aste-
ratione prout ultimo dispositiva ad formam genitu
Augmentatio vero in ratione mutationis est motus a minori ad majorem quantit Nem in ratione autem actionis est idem motus prout emutans a princi io seu facultate augmenterivet, cujus quidem actio no a terminatu solum aditie viam dis olitionem pet se primo ordine executionis,sicut a ctio nutritiva sed ad partem ipsam quantitati; quae acquiritur; utpote quae CD ditiones habet requisitas ut per se terminet motum deactionern Ex his autem colligitur, distingui realiter ab invicem nutri
tionem de augmentatiodem , tum ut murationes sunt, tum ut
sunt actione , cum utroque modo sumptae terminos habeant prim rios realiter dii Einctos lauti itio liquidem in quantum ctio primario ordine excutionis terminatur ad praeviam dispo. sitionen i&in quas tum mutatio ad krmam alit ut ad termia ibatan quo, cadipsum suppositum alit utere duplicative ut tale sit ut ad terrerinum qui augmentatio vero in quantum actio situ quantum mutatio per septimo terminatur ad quantitat MnD ad terminum quo, ad suppositum prout auctum ut ad ter-nnuum Pi. His auitem praemissis, tanquam certis jam pro eorum resolutione qua de anima vegetativa circa aut titionem augment tionem disputati solentit.
Vt um nutriti s augmentatio sint motus conti-
C DE Fatuc a quo nutritio iuga entationant motus Conin
vinci, &laccessivi seu dissi liveto te partes continuari.
489쪽
lai De anima, Sue. r. Inon autem discreti , nec instantaneri cujus ratio ist , quia duo
sunt quae concurrunt ad nutritionem Maugmenta tionem puta materiasve quantitas alimenti, circa quam prout convertendam in materiam aut quantitatem alit exercentur nutritio re
augmentatio;&ipsa qualitas dispositiva ad has convqisionem, ergo hoc ipso quod requiritur cqntinuitas liccessio ex parte qualitatis in praefatis motibus, , non obstat ex parte materiae aut quantitatis ilicredi siret motus illi iste continui re su cestivi sed sic est,quod ex parte qualitatis dispositiva ad nutritionem&augmentationem requiritur exigitur continuitas
ct successio in illis,&ex parte materiae seu quantitatis non obstat etpo nutritio augmentatio dici debent motus continui
mam partem et exigitur ex parte praefatae qualitatis dispositivae successio&continuitas,sin materiam nutritionis maugmentationis diffunditur haec qualitas uniformiter difformiter leddimunditur haec qualitas uel imitet dita iter in materiam nutritionis, augmentationis: ergo ex parte pia fata qualitatisdispositiva requiritur in nutritionis. augmentationis motu successio&tontinuitas Maior est evidens sum dicatur haec qualitas diffundi uniformicet difformiter per hoc quod non afficiat aequaliter&secundum se totam oram materiam , icd limitem unam ultimo disponat, assiciat,partem alteram magis assiciat sidisponat,& alteram minus,ex quo evidenter equitur successio, continnitas in introductione formae sive in aggeneratione.Proh ur Minor qualitas non distenditur ab agente per hoc quod eadem numero transeat de sui tecto uno ad aluid, ea se multiplicationem producitur ab una parte in partem immediatam ted quaelibet pals medii in quo multiplicatur qualixas,
impersectior modo roducit qualitatem cum quasibit pars medii imperfectiori modo qualitatem recipiat,quam sit in ivdiecto 'oprio,alias posset subjecbim propcium producere quantum est ex sequalitatem suam ad omnem distantiam ergo di funditur qualitas per hoc quod quanto magis a primo et ore elongatur inpersectio imo do producitur , quod est diffunda
uniformiter dissormiter. . Iam vero,quod huic continuitati successioni,quae exigitur ex parte qualitatis dispostivae ad augmentationem renutritionem , non obstet materia sive quantitas circa quas exerceri debet nutritio&augmentatio,ut dictum fuit m altera parte prae-nt dropofitionis subsumptae,probatur sic ideo in prima generatione o ut quantitas continuitati ucccutoni generationi ,
490쪽
qui a principio geocrationis requiritur tota aliqua Sc determ uaca quantitas, a quam introducatu forma sed innutritione vel Masrnenratione non requaritur tota aliqua, determinata materia sive quantitas respectu aliment, tacuerit disergo non ruri praesuta quantitas sive materia alimenta eontinuitati motus naturionis re augmentationis Prilatur Amor redeo meen cratione requiritur tota aliqua deterinitiata quantitas, materia loquam ur linducatu forma,quia fine ea haberi non potest requiuia quantitas ad consilitentiam viventis a quoad
organa,quibui operari potest quam quoad debitam mensuram ultra micsmum in quo esse non potesti: sed se est quod in nu-rimone Scaugmentation e supponitur vivens habere jam quaatiratem requitatam ad suum consistentiam,ut perte patet ero innutritione uti augmentatione non requiritu tota aliqua &ceterini t quantacas alimenti tota simul convertenda ,acit Fad nec obit.t continustati successito hi nutritionis, auWmentat:omsipsi quantitas, eati obnvertibilis
si rapri Nutritio est motus sive mi, tio ad substantianu inpossibile est quod motus ad sub nimiam sic successivus
conc:nuus ergo nec potest nutritionis motus esse continuus.
succellaeuus. Probatur armor substantiam es incipit per primunt ui emere ita quod verum ut dicereta nutu est substantia re mediate antea non erat a sestsi siete substantia permotum succciiivum&continuum,non pollet incipereis primum sui esse ergo noua potest motus ad substantiam esse eo et tinuus&successivus' res certari cum enimnat substinti proce-dndo de privationi ad formam,quae quidem privatio simulto ra' o init ut relinquitur,eonsequentis fit,quod io inception Oiubitantiae verum sit dicere ni incest substantia , cum proralittanc non sit privario Probaturmor si fibret substantia perri quam eonrinuum V uccessivum, incipetet esse amando incipii et elle motus: sed motus continuus de successivus non potest incipere per primum sui esse seu ret initans intrinsecum; cum. hid nunc inceptivum motus successivisit indivisibile, &inii V visibili dari non possit successio, nec conseviente cis seu exbil ntia, tis successivi ergo si serret substantia per moturn succesuvilm&continuum,non vosset incipete per primum sui essi
Respondeo Negando Minorem; ad cujus obationem distinguo majorem . substantia fiet&incipit pec primum sui et se quando primo fit S inprima sui reneratione Concedo fit, incipit per primum sui esse,qua rartiali testa, in sui amem uera timet, quanquando Primin