장음표시 사용
221쪽
αis LIBER II. nue,er immediatae propa sitionis: quarum enim esἱ media, per medium nihil , nam qVarum uero non est, peri duction . Et quodam modo opponitur inductio hil , ino: nam hic quidem per medium, extremum de tertio ostendi ita autem per tertia,extrei in de medio. Ergo natura quidem prior, ta notior per medium ollui mus: nobis autem manifestior,qui ni per inductionem.
E Xemplum autem est, quando medio extremum in esse ostenditur per id, quod est simile tertio. Oportet autem γ' antalium tertio, π primum simili nolim esse,. inesse. Uurt A malum, a cutem contra confines inter bellum, in quo autem c Athenienses contra Thebanos nquo autem o Thebanos contra Phocen es. Si ergo uolsem ostendere quoniam Thobanis pugnare malum est,s endum quoniam contra confines pugnare di malum: huius autem fides ex sit libus, ut quoniam Thebanis comtra Phocen es. Quoniam ergo contra confines malum, contra Thebanos autem contra confines est: manserim quoniam eontra Thebanos pugnare malum. Quoniam ergo v er D inest, maniystum: utruns enim est contra confines inlime bellum. π quoniam A, D: Thebanis enim non uit utile contra Phocenses bellum. Quonia autem Ainest Bler o ostendetum eode autem modo π A per plu-romilia Messiat,medij ad extremum. Mani; stum e
go quoniam exemplum est neq; ut totam ad partem, nos ut pars ad totum: sed ut pars ad partem, quando ambo quidem in uni sub eodem, notum autem alterum. Et differt ab Inductione,quonia haec quidem ex omnibus indiu duis octe bat ine9e extrema medio,cT ad extremm non copu
222쪽
DEductio autem quando medio quidem primum polam est in Ic:postremo autem medium dubiam qui dom, imiliter autem credibile aut magis conclusione. Amplius, i pauciora sunt mcdia postremo er melo, omnino enim propinquius ese accidit scientia. ut sit A docibi-Ie,in quo a disciplina, c iustitia: ergo disciplina quoniam docibilis,ma uilectum iustitia autem si disciplina, diibium si igitur similiter aut magis credibile sit B c quum A c, ductio est: propinquius enim scientis, per quod album Herint A,c disciplinam prim non habentes. Aut rursum si pauciora media sitiit a c : nam Cr sic propinquirus est scientiis. Vt si sit quadrangulare,in quo aurem a 'recti- . Rectiline tinctis,in quo F circulios: si ergo eius quod est E P, unum silm βι mcdium, per ignares fgμras aequalem 'ri re clausique a
ctilisco circulum,propinquius erit scientiae. Quando ah tem pomturrem neque credibilius est B C, quam A C ,neque pauca me- puedia non dico deductionem: neque quando immediata est ac: disciplina enim quod eiu morint. De Instantia, quam Enstasin
I tintia autem est propositio propositioni contraria. Disteri autem a proplitione: quonia c5tingit quidem
iustantium esse in parte: propositionem uerb aut omnino non contingit, aut non in uniuersalibus hilogi inu. Fertur autem instantia duobus modis, ex per dxus fgurdue: duobus modis quidem,quoni aut uniuer alis, aut particu Iuris omnis injuntia:per duus aure figuras, quonia προ-
223쪽
, LIBER ILsita' untur propositioni: o posita autem in prima, σtertia fg ru perficiuntur sola. Nam quando postulatur omni inesse istanus quoniam nulli,aut quoniam ulicui noinest. Horum autem nulli quidem ex prima figura: alicui autem non ex postrema. Vist A unum csse disciplinam,in quo B contraria: proponit ergo unum esse contrariorum disciplinam: t quoniam omnino non est eadem opposit rum instat. Contraria autem opposita quare fit prima ILgura. Aut quoniam noti,s ignoti no una haec autem tertia. Nam fecundum tertiam notum,. notum contraria qui in esse,verum: unum autem espe eorum disciplinam, fissuam. Rursum in priuatiua propositione similiter: cum postulat enim non esse contrariorum unum disciplina ut quoniam omnium oppositorum, aut quoniam contrario ram aliquorum est eadem disciplina, dicimus, ut sani, eraevi: ergo omnium qi idem exprima, aliquorum uerὸ ex tertia figura. simpliciter autem in omnibuου uniuersus
rer quidem instratores, nec Je est ad id quod uniuersale
estproposito contradicitioncm dicere: ut si non unam existimet contrariorum omnium, dicere oppositorum unam:
sc autem necesse est primam esse furum: mcdium enim fit uniuersale, ad hoc quod ex principio: quod autem ad hoc in parte est unicinale, dicitur propositio: ut noti, erignoti non curiam: nam contraria uniuersale ad haec: si tertia figura: medium enim in parte sumptum, sit no tum,cν ignotum. Naim ex qzibus est ollogizare contrarium, ex ijs er instatius conamur dicere: quare Cy ex
his solisfiguris strimus,nam in his solis oppositi hirogih
mi per metam enim figuram non fuit affirmare. Amplius autem ex si sit,oratione indiget plurima, quae est per in dium fggrum:ut i non concedant A large h, eo quod non
224쪽
sequitur hoc c, hoc enim per aliuκ propositiones nimis-stam : non oportet autem inmittium conuerti ad Aia, sed stitim man Vtim habere alterum propinitionem. Cava- propter er signum ex sola hac figura non est. Porniiciendum autem er de allis instiniijs,ut δε ijs quae sunt ex contrario,ta simili,ta secundu opinioncm G si particularem ex prima, I priuatiuum ex mcdiu post bile est sumere De Eico te,hoc est,consentaneo signo,
Indicio, Entlaimemate. C A P. XXVII.
Elmi Gum,tar signum,non idem est, edeicos quidem est proposito probabilis. QiNd enim ut in pluribis sciunt sic fictum,uri non Actum, aut esse ines non esse, hoc est Eicos ut odire inuidentes,uel diligere amantes. Signum autem uult esse proposito demonstrativa, uel necessaria, uel probabitu: nam quo existente est, uel quo Acto prius uel posterius res,signum est uel uisse,uel esse.Entismenia ergo est ollogismus imperfectus ex ricotibus, ex signis.
Accipitur autem signum tripliciter, quoties er Medium in figuris: aut enim ut in prima, aut ut in media ut ut intcriis. Vt ostendere quidem parientem esse, e)' quod lac 'Intestigendia habea ex prima figura medium citis Iae habere, in quo deusMA urere Β, lac habere mugier in quo C. Ouoniam au-
tem sapientes, Diose num Pittacus estillidiosus: pcrpo dsi peperere. stremam,in quo A studiosum,in quo s sapientes,in quo C, Pittaciis. Verum igitur A ers de c praedicari: sed hoc quidem non dicunt quia notum st: illud uerbsum t. P perisse autem quoniam pallida, per medium fgurum vult esse,quoniam enim sequitur parientespallor, sequitur autem er hanc:osten uni be arbitrantur quoniam peperit. pallor in quo Alarere in quo s, mulier in quo c. ergo β
una quidem acutur propostio rem sit foliis: s autem
225쪽
LIBER ILer altera su mitur, stilogisimus.Vt Pittam liberalis: natu b tiosi liberabes: Pittacis aute ambitio M.Aut rursus, quoniam sapientes boni, Pittacin autem botrus , sed σμ-μns: sic ergo fiςnthllogismi. Verim quidem per pria. niam figuraun insolubilis,si uerus sit: uniuersalis enim est. Qui autem per Post emam,est solubilis, etsi uerast comeluso,eo quod non uniuersus cst in tertia, nec ad rem hilogismiu: non enim si Pittacia est studio vi, propter hoc alios necesse est esse sapientcs. Ora uero per modiam figuram est, kmper π omnino solubilis: nunquam enim ollogismus sit,sic se habentibus terminis Non enim si quae peperit pallida, pallida autem haec, necesse est parere hanc ergo uerum est qui ii in omnibus figuris, distimentius autem habent iam ictus. An igitur sic diuidredum Signum horum autem medium Indicium sumendum: nam Indicium dicunt esse quod scire facite tale autem maxime Medium: an uero quae quidem is extremitatibu3, Signa dicenda,quae autem ex medio indicium probabit imum enim ex maxime uerum est,quod est per primum Agura.
NAtur 3 autem cognoscere po*bile est,il quis conc dat simia transmutare corpus,π animam: Paecuimque sunt naturales pusiones: distens enim aequis frugernuscum,tran mumit fecundum quid animumsta no eorum quae natura nobis in uni,haec est pusio, sed ut stirier concupiscentiae, Cr natural tu motionu. Si ijtur ex hoe det,er unum unius signum esse, er po uram sumere Pr priam uniuscuiusq; generis paston ,πsignum: poter,mm naturas cognoscere. Si enim est proprie alicui generi
indiuiduo inexi spoisintsi leonibus fortitudo, necesse
226쪽
est er signis esse aliquod 1 compati enim sibi inuicem p
stum est,ersit hoc magnas ummitates habere: quod πHijs generim non totis contingis. Num Agnumsic proprium est, quoniam totius generii propria passio est, non solias propriis,sicut sole M Acere. Erit ergo ex inaeio genere hoc,π erit fortis homo, er aliquod aliud am-mul habebit ergo gnis,unis enim unius erat. Si e go haec sunt,poterimus testa signa colligere in ima-bbim, quae solion uram pactioncm habent aliquam n
prium unaqitieque autem habetsignum,er quoniam linum habere necesse est,poterimus naturas cognoscere. Si u τὸ duo habet propria totum forte Cr communicatium: quo modo cognoscemus utrum utriuε fit
signum ori 1 Poris quae proprie sequuntur s Ans er viij alicui no toti ambo,er in quibu3 non totis virvnque: qirando hoc quid habet, illud autem non es nam si strui quidem, liberalis autem non, habet autem duorum hoc, pulum quoniam π in leone hoc signum fortitudinis. ξ uero naturas cognoscere in prima quidem figura, eo
quod medium priori extremitati conuertitur,tertium a tem transtendit, G non conuertitur: ut i fortitudo A, summitates magnas habere in quo B, C autem leo: ergo cui c,s omni, scdeI' aliis: cui autemti B, A omli,er non pluribus, ta comem titur: ct autem non,non erit unum, linius ignVm
227쪽
AD posteriora transeamus. iusta hic demonstratio tractatu cuius nobis insita animo quasi semina, ut iam quod discimus, non in plenum, sed quadratenus sciamus. Praenos imus aut esse aliquid, aut hoc significare: sed de utrimque.qvie-damq; prius de posterius , qtutam simul intelligimus. Rito quid ex causa scimus,& demonstritione: ducitur ca ex ueris primis, medio carentibus prioribus, causis necessariis. priorisbus naturae potius, quam nobis. Principiis eredendum totius, quam conclusionibus. Praedicatum dici per se de subiecto debet, priusque de omni. Per se nunc accipe, uel essetitia uel propria, sed & uniuersaliter. Vniuersale hie intellige, quod & de omni, & per se, & qua ipsum est, nec in alio prius. nec ideas
demonstraueris. Caue autem, ne demonstrasse uniuersale nun te credas, aut non demonstrasse. Fallimur, cum de indiuia duo agimus selitario. Cum uacat nomine illud, quod specie dissidentia deuincit, cum discrimen inter uniuersale non cernimus, &quod de omni. Nec veritas modo, sed & necessitas exigitur : ea non conclusionum modo, sed & principiorum, non modo esse indicans, sed dccursita non modo ex necessariis, sed & E suis hoc est ex iis, quae uel unius lici cognati generis.tum ex uniuersalibus, nec enim corruptibilium. Nec autem scientia ulla sua tuetur principia, sed ad unam rediguntur mnes. quae sapientia uocatur, quarque primas, & easdem in xime causas considerat, subicctum stiniimus esse. Proprium quaerimus, quid significet, axiomatis utrunque debemus. quorum interdum ui utimur potius, sed & quaedam simi axi mala, quae scientiis congruunt omnibus. Duae scientiam ficultates constituunt sapientia & dialectica.Nunc eadem sesentia &esse aliquid scimus, dc cur sit, nunc diuersis. Causae mutuo, &signa interdum recurrunt,altera alteri scientia subest. Prima demonstrationi figura debetur.aut re sic ignoramus, ut esse nesciamus aut ut aliter esse putemus:quae di ositionis inscitia uoc tur. fit autem, i ubi praesto cst modi uel ubi defit.utrobiq; au
228쪽
rem aut notione simplici,aut adulterina ratiocinatione. Debellandae contrariis potius,quam contradictoriis minus uerae propositiones. Si sensus desuerint, etiam demonstratio deerit. nam illorum ope inducimus atque abstrahimus, Nosce quod cx accidenti dicitur uarie dici.Caetatun accidens quoq; de accido ii sed& de accidenti eodem rursum substantia quasi praeter naturam praedicatur,nec subiecta in infinitum, nec praedicata procedunt. Particulari praestat uniuersale, assimatio negationisv-sta demonstratio illi,qtiae fit ex impossibili. Potior illa & pimor facultas, quae caullam docet alterius, quae circa intelligibile, circa uniuersalE uertitur, quae superior, quae simpliciora habet principia. nam quarum diuersa principia sunt, hae diuersae scientiae. Res cadem uariis demonstratur mediis. nulla fortuiti seruentia, nihil sensibile demonstratur, demonstrationis origo in sensibus, diuersaruin scientiarum nec eadem propria principia, nec communia. Etiam utra opinio, & subiecio vissert a scientia,&aestimationis modo. nec eiusdem omnino rei opinio, &scientia. Solers ille,qui medium quasi de improuiso corripit. Ergo in Libro secundo, demonstrationis medium excutitur: quoniamq; irinalis causa medium potissimum demonstrati nis est,ea porro definitio de definitione asit. sed & de caeteris causis siue quae factionem, siue quae materiam, siue quae finem spectent . Laeruntur & illa, n im finitionis demonstratio, num finitionis finitio, quibus finitio competat, atque unde abhorreat Aguntur de quaestiones, an est, quid est3 eae uero simplices, ac prior magis eadem: an illi illud competat, & cur competat eae compositae, magis tamen posterior Conueniunt illae terminis, hae propositionibus.Cuius demonstratio est non eius omnitio definitio nec idem omnino definitione scitur,& demonstratione. Constituit definitio quid est,ipsam demonstratio accipit, demonstratio praedicata, rerum naturas dinnitio exhibet. --q ae diuisione finitio, neque suppositione demonstratur . uir bique principium petitur. eadem nec inductione probatur, nec sensibus. Desinitio quidem, ratio dicitur eius quod est: quod
tamen aut nominis est,aut naturae: ratio autem una, loco tam
tum differens a demonstratione. Diuersae caulae medii locum si unt, lucris inquam & tempore. quarum uel ordo, ueI recursus inspiciendus: quoque pacto finitionis finitio sit aut non si Communiora definitis accipienda non tamen & definitorum
229쪽
genere, quae definitum iuncta simul cxari uent. Indiuiduarum partiam acfinitiones, generum quoque dcfinitionibus indaga dis adhibentur, ubi corum 1 statur ordo, quae sitimuntur. illud cauetur, ne quid utile praetereatur. Ipsum quoque quod defi
nitur arte, quaeritur, ne ro aut non cn inui m perturbent,
ubi duplex, inlpicitur subiectorum series. Nihil idem causa eiusdem ex pluribus, nec idem conclusionis de rei. Postremo semen carentis medio propositionis in animo habemus, quam do uniueriale illud quod imum praeter multa sit, sensibus, aginatione , memoriaantellectu, formisq; , & notis quibusdam paritur. Principium taentiae intellectus, noc est cognitio primcipiorum scibilis rei.
De Praecognitis. CAP. I. ΜNIs doctrina, omnis disii nainrellcctilia ex praeexistente sit cognitione. Muniffitian aurem hoc spoculai tibim in omnibus: Mathematicae enim clantiae per hunc modum fiunt, Cr alior unasgaes artium. Similiter autem Cr circa orati nes,quae per Dilogi mos, Cy quae per inductionem utraeque enim per prius nota aciunt doctrinam: hi quidem accipientes tanquam a notis, illae uerb monstratos uniuersale, per id quod manifestum est singulare. Similiter autem a rhetoricae per uiarat: aut enim per exegu, quod
230쪽
P O S. T E R I O R V M. Opecti m lx Eo aut per erithymemam, quod quidem 6ὶ DPo-gimus. Dupliciter autom est necessarium p raecognost re: alia nanque quia sunt praeopinari necessc est: alia ii ro quid Hi quod dicitur intolligere oporici, quaedam arsetem utraque. Vt quoniam qaidem omne aut afrmare,aut negare uerum est, quia eis: triangulum autem, quoniam hoc significat sta unitatem utras, Cr quid significat qui dem, a quia est non enim similiter horum unumquodquemam; fit est nobis. Est auton cognoscere alia quidem prius cognoscentem, quorundam autem simul accipere notitiam ut quaecunque contingunt este sub uniuersalibus, quorum habent cognitionem: quod enim omnis triangi Ius habeat tres angulos duobus rectis aequales praesci-uit: quod uero hic qui est in semicirculo, triangulus fit, sintd inducens cognouit. Quorundum enim hoc modo disciplina est,ta' non per medium, ultimum cognoscitur: ut qMaecunque iam singularium contingunt esse, Cy non de subiecto aliquo. Ante quam autem sit inducere, aut accipere hilogi mam, quodam qui in modo ortasbe d cendum est scire, modo autem alio, non: quod enim ne
sciuit si est simpliciter, hoc quodam modo stiuit, quhil duos habet rectos simpliciter: sed manifestum cst qu)d siquid in scit,quonia uniuersaliter sciuit, simplicitcr autem
non scit: si uerb non, Mononis ambiguitus continget aut mim nihil discet, aut quae imuit. Non enim sicut quidam conantur soluere, dicendum est: nunquid sciuisti omnem dualitatem qVonium par est, aut nons dicente autem, a tulerat quandum duistatem, quam non opinatus est esse,
quare neque parcin. Soluunt enim dicentes non cognoscere omi a dualitatem parem esse, sed quum sciuntqu)d dualitas sit. At cii sciunt quidem cuius uere dc- p x mon