장음표시 사용
271쪽
quod iri ingultis est: cognoscens quoniam ibo celas habet tres inquanti inum est, minus cognouit, quam cognoscens,quoniam triangulus est Cr omnino si no quidem focundum quod si triangulus,Grponea monstrat, non eritutis demonsatio: A uer) sit cognoscens unumquodque secundum quod unumquodq; est, magis cognouits igitur triangulus in plus est, er eadem ratio Cr non secundum aequivocationem triangVIus est, ex inesh omni triangulo quod est duobus rectis aequales habens non utis est triangulus inquantu ibosteles, sed isos celas secundu quod triangulus huiu modi habet tres angulos. Quare uiuuersus iter sciens mag is cognouit se dum quod est, quam particul riter potior est ergo uniuersalis, quam particularis. Amplius quidemst quaedam ratio una, Cr non aequivocatio uniuersale erit utique nil minus fecudum partem quibusdam,sed magis est quanto incorruptibiliora sunt illis quaeneia secundum partem sunt corruptibilia magis. Amplius, nec ulla nec itas est opinari aliquid esse hoc praeter haec, quoniam ostendunt unum nihil magis, quam in alijs quincunq; non aliquid significant,sed aut quale,aut ad aliquid, aut agere si ergo,non Dinon alio causa est, sed audiens. Amplius demonstratio est hilogi mus demonstrativus,qui fit causae er propter quod, uniuersale magis casesa cui enim per se inest aliquid,hoc idein ipsi causa est uti
versale autem primum: causa ergo uniuersale est, quareer demonstratio dignior est magis enim causae cit uniuersale, er etia quod propter quid est. Amplius, usque ad hoc quaerimus propter quid: etenim tunc opina nur scire, cum nonsi aliquid aliud quam hoc aut quod fat,aut quod sit: finis enim cr terminus ultimus iam sic est, ut cuius causa uenire sit accipiat argentum. Hoc autem est quat
272쪽
p o s Υ E R I Ο R V M. χόρmu reddat cui debuit. Hoc autem ut non iniuste agat, Crsc procedentes cum non siit amplius propter quid, nec ab terius causa,propter hocsicut propter finem Acimus v
iure, ex esse, ex feri, cr tunc est scire maxime propter quid uenit: si igitur se habet similiter ex in omnibus casequae sent propter quod: in ijs autem quaecunquefc sunt causae cui quae est cuius causa sic scimus maxime:
in alijs igitur tunc maxime scimus, cum non amplius
At hoc quoniam aliud est cum igitur cognostimus quidem, qu)d quatuor qui extra sunt, aequales unt,quoniam tb sceles: adhuc deest propter quid Hosteles s quia trianguius Or hoc,quia est fgura rectis sineis contenta. Si autem hoc non amplius propter quid aliud, tunc maxime scimus: uniuersile est autem tunc, uniuersilis igitur potior. Amplius, quantocunque utique mugis secundum partes est,
in infiniti cadit uniuersale autem in simplex, er in finem: sum autem fecundum quod infiniti nonscibilia, sed fecundion quod finiti scibili sunt, fecundum utique quod uniuersalia magis cibilia unt,quam quae sunt secundum partem demonfirabilia. ergo magis uniuersalia.De magis de
mon Irabilibus autem, magis est demisiatio mul enim magis ad aliquid sunt: Amor igitur uniuersalis est,quo-rsiam quidem Cr magis demonstratio est. Amplius, si magis ellcnda est secundum quam hoc π aliud, quam secundum quam hoc solum cognouit: uniuersale autem
hulcns,cognouit particulare, hoc autem,liniuersale non
soluit quare er c utique magis eligenda erit uniuersutis. Amplius autem Cr sic. Vniuersalo enim magis scire sco quod est per medium demonstrare, cum propius sit pruicipio: proxime autem immediatum est: hoc autem est principium. Si igitur quae ex principio est ea quae non ex princi
273쪽
. L. I B E R I. principio, quae magis ex principio ea quae mi amestice tior est demonstratio est aut huiusmodi uniuer Hisma gis,dignior utique erit uniuersalis: ut sit oportet monstrure A de D, media aurem sint in quibus est B C, magis autesur iam sit e quam c: quare si per u magis est uniuers :sed eorum quae dim unt, qIaedain logica sunt. Naxia me autem munim est, quod uniuersalis magis praecipua fit,quo num propositiorum quidem hanc priorem hobentes scimus quodam modo e posteriorem, Cr habemus potontia: uis aliquis cognouerit quod omnis triangula is habeat tres ab obus rectis aequales, sciuit quodammodo quod socelas duobus rectιs potentia st, ex si non cogit uit is colam quod triangulas sit hunc autem habens propoliuioncin,nullo modo uniuersale cognouit, neque poton tia, neque actu. Et uniuersalis quidem intelligibilis est, sed particularis in fractu perficitur. Quod igitur miser-
salu dignior iit particulari, tot nobis dicitisset. bd Demonstratio assirmativa praeradiquor euadat negativa. CH. XXI. Vod autem monstratiua1it dignior priuatiua, hinc man stim est : si cnim haec demonstratio di gnior alijs ei dem ex lantibus aut ex minoribus qI .pionibus, aut suppositionibus, uret propol tionibus. Si Hoc est, aut enim notae sunt smiliter' licto im cognoscere per haece . & nam ppctibiligi est. Ratio autem propositi ra: aut notae M lior si ex irinoi si s , uniuersaliter est e siquo ad nos. enim contingit similiter cognita est e media, priora aut notiora sunt. Sit autem per media demonstratio corrum, quae sunt v c o quod A in E st: ultera autem demons tirotio quod A in o sit per s c,similiter igitur se habct hocq od A in o quod A in B sit: sed quod A in o liti
274쪽
p o s Υ E R I O R V M. a rnius est,er cognoscibilius, quamquθd A in z : per hoc enim illud demonstratur : credibilires autem est per quod. Et quae per pauciora demoliaratio, potior , alijs eisdem. Glycntibu3 utraeque qllidem per terminos tres, er m positiones duas monsti ant sed haec quidem esse aliquid a cipit,illa uero a esse, I non esse aliquid: per plura iris, quare indignior est. Amplius, qIoniam ostensum est impo sibila per utrunque priuatiuartum propo itionummis rQfinum sed oportere quide huiusmodi esse unam,
aliam uero quoniam est. Ampliu3, praeter 'hoc oportet hoc. accipere, praedicativus enim augmentata drmon
stratione nec be est fieri plures, priu uiuas autem impossibilae plures una in omni hilogi mo esse. Sit enim in il illo 4be A in quibus est O, in c durem omni sit B: si igitur opus est rursus augere utros propriitioncs, medium in ciet dion est huius quide A s sit oscd s C sit z: E igitur manifestum est praedicativum csse, scd o deo quidem praedicativum A autem de D quum priuatiar ponitur: Denim de omni a sed A oportet in nullo D cssehit ergo una pruiativa propositio. Idem Mote modus est cr in alijs DLIogi mis. semper enim medium praedicati; rum termino-rxm,praedicati uim in utraque est, scd priuatiui in altera priuatiuum necesbe est esse quare haec lina huiusmodi sit propositio, aliae uero praedicatiuae. Si igitur notius di mr quod demonstratur, σ credibilius, monstratur autem pria trua quidon per praedicatium, haec autem per illam nos demonstratur prior ergo, π notior, π credibilior
cum sit,inctior inque erit. Amplius, si principium stilogi mi propositio uniuersalis sit immediam, est aulcm ut in monstrativa praedicatius in priuatiua autem, negativa propositio uniuersali , affirmativa autem negatiua prior,
275쪽
27 a. LIBER Ler notior per afrinatiua enim negativa non er prior afriuatilia est scut esse prium est no esse. Quare potius est principium molest Minae, quam priuatiuae dignioribuς autem principijs utitur dignior. Adhuc princi or sisne enim monstrativa non est privativa. Quod quidem praedicarii trivativa dignior si munifictum est. Demonstrationem ostenuuam postiorem esse ea, quae ducit as
ET ad imposibile ducente: oportet autem scire quae disterentiast ipsarum.Si igitur A in nullo B n Ctem omni s: necesse est in nullo C esse A :sic igitur acceptis,ostensiva priuatiuaerit demonstratis,quoniam A in C non erit. quae uerb est ad ii sibile se se habet,A ορος est demona rare quod A in s nonst: accipi dum est Aesin f, era in c quare accidit A in cesse.Hoc autem hi notum, er concesbum quod ipsum est imposibile esse: non igitur posibile est A in s esse. Si ergo B in C conces sum est inesse, A in s imposibile est esset termini igitur1' militer ordinantur. Disteri autem quo, quali sit notior priuatiua propositio utrum igitur quia A A non inest, an quia A c cum igitur est conclusio notior quoniam no est, qμod est in Vibile sit demonsatio cum autem inhil gi mosit,dcmonstrativa est. Natura autem prior est, Pues quod A in v non sit,quri A in o non sit: priora enim conclusione sunt,ex quibus est conclusio:s autem qVae est A in C non se,conclusio: A autem in B ex quibws est c clusio. Non enim ct contingit remoueri Miquid roc coimclusio est , ira autem ex quibws unt: sed hoc quidem ex quo γllogismim est,utiquesic se habet, ut auisicut totum ad partem, aut ut pars ad totum se habet: sed quae sunt
276쪽
Ρ o s T E R I O R V M. A C, Cr A s propositiones, non se se habent ad inu cm. Si igitur ex dignioribus, Cr credibilioribus dignior est: unt autem utraeque ex non esse aliquid, crediabiles , sed haec quidem ex priori, ita uero ex posterioris potior utis sim citcr erit ea, quae est ad imposiliis, priuatiuu monstratis: quare G hac rignior praedicu-tiua. Nanidictum est ergo quod ex ea quae est ad impos,bila potior est. Quae scientia certior, quae Una,quae
altera: oc eiusdem plures esse pos
se demonstrationes. C A P. X X III.
CErtior autem est scietia cientia ex prior quae ipsi
q*ia,er propter quid euia est quam non, extra eam quae est propter quid Et quae no est desubiecto, ea qliae est de subiecto: ut arithmetica,tarmonica.Et quae est ex minoribus,ra quae ex appositione ut arithmetica, geometria: dico autem ex additione,ut unitis substantia est finepositione,punctim autem substantia posita: hoc autem ex a positione. Vna autem scientia est, quae est unius generis,qqaecunque exprimis componitur partes sunt aut pa sones horam,q- uniper ρ. Altera autem scientia sub altera, quarus cutis principia neque ex eisdem, neque ex steris sunt. Huius autem est gnt , cum in molὶ bilia ueniunt: oportet erum in eodem genere esse cum ijsq ae demonstrantur: signum autem est a b ius, clim demonstrabilia per ipsa in eodem genere sunt, Cr proxima. Plures autem demonstrationcs eius dom po 'ibile is esse, non solum ex eo in ordine accipiendi non contianquin medium ut eorum quae sunt A B, C Cr D CIE, sed er ex altero: ut fit A transmutari, in quo autemo moneri, sed laetaristin quo s, ta iterum E quiesce
277쪽
re recrunt igitur est Cro de v, cI A de D praeicuri Diniis enim mouetrer,s quod molietur tris mutatur it rum A de Ε, Cy E de v, uerium praedicari. omnis enim
αns qui cit, a qViefcctis transmutatur: quare per a tora media, Cy non exeod ordine stilogi mrus est: non flamen 6ξ n utrum de matro dici mediorum. Necesse est lenim idem c alicui straque in ly intendere aurem est per laetusfiguras, quot modis contingit eiusdem feri sta
Non es Scientiam sortuitorum, neque in sensium functione.
' sos a fortuna non cist scientia per Dinoi tum Aristoti Osirationem. Neque enim Mut necessarii , quesic t i in ivo' '' freqstenter quod est a fortuna, sed extra hocst: scd d physi Qx iubili fio alteriim horis. Omnis enim stilogi mu asit per necefarias, aut per eus quaesunt unquam striumlcra propositiones: erct quide propositioncs neces artabunt, Cr conclusio erit necessaria: β uero sintsicut 'equenter. conclusio huiu modi. Quare si id quod est a fortuna, tiri, est icut stequentcr,neque necessurim: neque utique erit ipsius demonstitatio. Neq; per hiis sscire: si enim est en siue talis huius,cr non huius alicuius: scd cntire hoc aliquid est ncccsc cr v bi, nunc.Vnivcrsale autem qχod est in omnibus,imposibile est ficiture: neque mini hoc esse quid est,nes nunc,neque ubi,ncque enim utique esset liniuersalae 'od enim semper ess, Cr ubique, uniuers' dici mus olye: quoniam igitur demonstrationes uni siles sunt,haec a tem non est sentire,mani'stum est, quod ii s
tire triangulum , quod duobus rectis haberet aequesciangulos
278쪽
p o s T E R I O R V M. ars gidos : quaereremus utique demonstration ,π non laut quidam fitentur , sciremiu. sentire enim necesse efffiigutiriter scientia autem est in cognoscendo uniuersale. Vnde Crs super lanam ess M, eruta renis obtest terran non utique sciremm causam defictim: fentiremus τὴpim quoi nam deficeret, sed non propter quid omnino:
non enim uniuersalis en M. Sed ex confiderare hoc mil-- toties accidere uniuersale uenantes, moniurationcm h
bomis: ex singularibws enim pluribus, uniuersale munis flume1ξ. Vniuersale autem honorabile, quoniam ostensica sum: quare de bula modi uniuersalis honorabilior est scii ibus er cognitione quoruncunque altera causa esὶ: sed de primis alia ratio est.Manifrstum igitur est quod impos sibilesis sentiendo scire aliud demo inrutorum: nili aliquis dicat sentire cientium habere per demonstratiomem. Sunt timen quaedam redum ad fen vi defcctim in propositis: quaedam enim si uideremus, non utiqNe quaeroremus. Sed non quam cientes in uidendo, sed tanquam habri ita uniuersale ex eo quod uidemus: ut si uiret forat Gideremus, ex limen pertransiens, inanimum utique erit
propter quid illuminat, propter id quod uideremus q iidem eo um in unoquoque intelligere autem sinita est, quoniam in omnibus sic eff. Non omnium syllogismorum casdem principia esse posse. C A P. XXV.
EAdem Mitem esse principia omnium hilogi moris impo 'ibile est: primum quidem logice hecubntibus: hi enim ueri sunt hilogismi, alij autem illi. Et si enim situ in ex fa*is hilogietare, tabemel hoc fit: ut si A dec uerum sit, mediam autem a , si sum: neque enim Ala s, ncque s in c: sed β harin media accipiatur m
279쪽
ars LIBER 1. positionum, Sisae erunt: ex eo quod omnis conclusio fur a ex fillis est,ucra autem ex ueris ultera autem sunt uera Cr
ni a. P a neque illa ex eisdem sunt: cst enim*sa ad inuicem,eπ controi π ii Vibilia stinita esse: ut iust
tiam esse iniustitium ut timorem audaciam, aut hominem equum, aut bouem,aut aequuleumatis er minus.Ex oppositu autem silc est, neque enim ueror- eadem principia omnium sunt altera enim nitatori genere principia fiunt, er neque conueniunt: xt unitates punctis non conueniunt: hae enim non habent positionem sta autem habent. Necesse autem cit aut in media coli re ut in ursum,aut Dodisum, diit hos interius habere, illos autem exterius term norum. Sed neque communium principiorum possent esse aliqua ex quibus omnia demonstrabuntur: aco autem communia, ut omne lirmare, aut negare: genera enim
eorum quae sunt, altera sunt, O asia quidem in quantit tibus, alia uer)in qualitatibus sunt solum, cum quibus d monstrantur per communia. Amplius, principia non multo minora sunt conclusonibus: principia enim propositiones sunt, propositiones autem assumpti termini, 'Assumpti tατ--πψ termini sunt. Adhuc conclusiones sunt in 'nitae, π termini autem Diti. Amplius, principia haec singulares. qAidem ex necesitate,illa contingentia. Sic igitur con id ratibus impossct est eadem principia esse, aut 'itarci infinitae sint conclusiones. Si uerb ister quodammodo dicat quis, qu)d haec quidem geometriae, illa uero numer ram,illa autem medicitiae quid utique erit aliud quod dicitur,ns quod sunt principia scientiarum illiuersa sed cu-d in dicere derisio cst, quoniam eadem cistim eadem erat: omnia nanquese funt eadem. At uerb neque quod est ex omnibus daemonstrare quodlibet, est quaerere omni i esse
280쪽
p o s T E R I O R V M. eadem principia: multum enim in sipicns est. Neque enim in mani estis doctrinis hoc fit, neque in re1olutione hoc es possibile: immediatae enim propositiones sunt principia:
altera autem conclusio sit accepta propositione immedi ci. Si autem dicat aliquis primas immcdiutas propositi nos ea in eoe principia: una in AnοDoque genere est. Si uero neque ex omnibus ut opus eji d Onctrari contingit quodlibet, nos sic ex altero tanquam erunt uniuscuiusqxesolantiae ultera: relinquitur qMod proxima sint principia omnium G ex his quidem haec, ex illis autem illa.Μanifestum autem Er hoc est,quoniam non contingit: morir tum est enim quod altera principia genere sunt disterentium genere. Principia enim daplicia sunt, Ex quibus, π Principia es circa quod. Ex quibus quidem,communia sunt quae autem sunt circa quod unt propria ut nurarem agnitudo. μR
Quod Scientia,ec Scibit ab Opis natione, oc sopinabili discre
Scibile autem, scientia diderunt ab Opinabili, er
inione: quoniam Scientia uniuersulis, erperne
cessaria est:necissarium autem non contingit aliter se hobere.Sunt autem qgaedam uera,quae contingit aliter se habere.Manifestum est igitur quod circa haec cientia no est, egent enim utis impos ibilia aliter se habere. At uero nos antellectus dico enim intellcctum principium csbe scientiae,ncs scientia in monstrabilis: haec autem est acceptio im- messatae propossitionis uerus enim est intellectus, s sciet tu,s opinio a quid per haec dicitur. Quare relinquitur Opinionem esse circa verim quidem,aut salsum cotingens axiem 6ὶ π aliter se habere. Hoc autem cst acceptio inm