장음표시 사용
321쪽
P Rimum alitem omnivm De codem determinandi re, quoties dicitur. Videbitur autem idem, et i juraliter sit si ere, tripliciter diuidi. Numero enim,aut specio, aut genere idem soli mus appcllare. Num o q'idcm, quor
numina plura,res autem una: ut indu mentum, Cr uestis.
Sprcie autem quae cum ibit pilara indisterentia unt fecundum 'cclam ut homo homini riuus,equo nam huiusmodis ccic dictuitur Odom,quaecunque sub eadcin specie sunt. Similiter autem er gen re eadem, quaecunque sub eo munere sunt ut equus homini. Vi bitur aurem ab eo mfonte aqvs , quae ea in dicitur habere aliquam diserentium praeter dictos modos. Nonnincn, sedcx huiusmodi in eod in ordinetur iis qste secundum unum s crim qπ quo modo disti fuit: omnia enim talia cognata, ex amissisi inuicem uiditur essertim omnis aqua omni aquae e d inlecie dicitur, eo qVod habeat quandam similit id Ἀλdb eodem autem fonte aqua qVae eadem Acitur,nullo aliodam i, quam eo quod uehementior sit similitudo: quare non si uramus id ab ijs quae secandum unam strei
quoquo modo dicuntur. Naxime autem indabitanter quod unum est numero, idem ab omnibuε uidetur dici. S
let autem ex hoc a gnari multipliciter: promisine aset ,CI primὁ,qVando nomine, uri termino idem vigila tura fuerit: ut uestis indum nis, cx animal gres bile bia pes,homini. Seclindum aurem,q ando proprio ut dis plinae susceptibilis, bonani: π quod natura furfurejertur.
igni.Tortiton uoro,quando ab accidente ut sedens,uelm sicum Socrati: omnia enim haec linum numero uolunt significare. QDod autem uerum sit quod nunc dictum estim transbu tibus nuncupationes maxime quis discute
322쪽
transbummus, quando forte is non intelligit cui praeceptu scimus,lanquam ab accidore ipso magis intelligente: O iubemus se nitan, uel distucinaem vocare ad nos, munifi-- quod ut Gndon opitiantes, er fecundum nomen, πρc dum acci iis significare.Ergo id ,quemadmodι dictum est,triplicitor Laidatur.
Omnem disputationem dialeelicam esse
ex termino, pro Prio gener aut accladete: θc tibi illa reperiantur. C A P. V II. Vonium autem ex prius dictis sunt orationes per haec, Cr ad haec una quidem fido est per inductionem. Si enim quis confideret unamquamspropositi ziam,Cr problematu, apparebit axi a termino, aut a pro pris,aut a genere litis accurate ficta. Alia autem fides
per hilogi nium: nec be est enim omne qVod de aliquo
praedicatur,aut couxer m de re praedicari, aut non σβconuersim praedicarur,terminus erit, vel proprium. Nam
sisignificat quid o: Ube,s terminus si autem non signis
cet,proprium: hoc enim erat proprium, quod conuer, praedicatur,non significans quid est esse. Si autem no comica sim praedicat ir de re,aut ex ijs quae in definitione με, tecti dies tur,est,aut non erct est ex iis, quae in definitione dicimigr, Scnus, aut disterentia erit, eo quod definitio ex genere,a Afrentque s se uero ex ijs non cst, quae in de
finitione dicuntur, palam est quoniam acci iis erit: numaceid iis dicebatur,quod nes terminus,ncsgenus, neque propria inest autem rei. Post haec aurem oportet deter minare genera praedicamentorum, in quibus sunt dictae quatuor di strentia sunt haec autem numero decem. Mid
est, asta, an si aliquid, cQv do, situm esse, Habe
323쪽
LIBER LIIabere,ficere, Pati semper enim Accidens, Creterininus proprium, er Definitio in uno praedicamentoru h r erit nam omnes ab his propositiones, aut quid est, aut quale est, i quantum, aut aliori aliquod praedic mentor signiscunt. Munidictum est autem ex eisdem,
quoniam quod Quid estsignificans, quandoque quidem sub iiUgnifica quandos Mitem quale, quandos lie rὸ aliquod Bora praedicameritor num quado posito homine dixerit quod positu est homin 4be, uel animus: Crquid est Arit, siviscat substititiam: quando colore albbo posito rixerit quod p tu est album esse, uel colorem. quid est dicit, O qualeῖgnificat.similiter autem erct c bissi magilitudine politi, dixerit quod positum est cubit tem esse magnitusnem, Cr quid est dicit, ex quom fgnificat. Similiter autem Cr in alijs. Vnt quodq; enim talium
fue idem de eodem dicatur, si te genus de hoc, quid est 1ignificat quando autem de alio, non quid est significat, sed
quantum,alit quale, aut aliquod aliorum praedicament τι . Quare , quibus sunt dilburitiones, er ex quibus, haec ex tam unt.Quomodo autem summus , er per qua copiosi erimus,post haec dicendum. De Propositione dialectica. CAP. V I.
PRimu igitur determinetur quid est Propo illa dies
Elica O quid Problema dialectim. Non enim omnem proposition , nec omne problema,Aulecticu ponendum: nullus enim riberet,qui mentem habeat quod nulli uidetur:
nu proponet quod omnibus est inanimum, uel plurimis: nam haec quidem non habent dubiritione: illa autem nemo pati Est aurem Propositio dialectica, interrogatio probabilis aut omnibus, aut plurimis, aut sapientibus: Cr his uel omnibus,uel plurimis,uel maxime Amiliaribus non inopina
324쪽
egnabilis. Potiet 'in aliquis quod uidetur apientibus: Ponet, hoensi id contrarium fit multorum opinionibus. Sunt auton est,concedet. propositiones dialecticae, ta ea quae probabilibus sunt β- milia, T contraria iis quae uictritur esse probabilia secun dum contradictionem protensa, ex qκaecunque opiniones sintsecundi artes inuenta s. Si eivm probabile est eui dem esse cotrariorum disciplinam, ex sensum eundem esse contrariorum probabile apparebit os linam numero grammaticem esse,er tibicinariam unam si a tem plures νῖnaticus,ta plures tibicitiarias: omnia minismilia ercognati haec uidentur esse.Si liter autem ex ea quae probabilibus uni comaria cundum estrassictionem protei se, probabilia uidentur:s enim probabile est quod oportet amicis benescere, .quod non oportet amicis madesse 'cere,probabiles est autem cotrarium quide quod oportet massicere amicis, fecundum contradictionem autem quod non oportet amicis malascere. Similiter autem πs oportet amicis ianc acere, inimicis non oportet rest a tem Cr hoc secundum cotradictionem contrarioram num contrarium est,quod oportet inimicis benescere. Similia ter autem er in alijs. Pro rabile autem ex in similitudine apparet,ctium contrari m de cotrario :us oportet una- oris bracscere, Cr inimicis oportet mule: apparebit contrarium hoc qVodest amicis beneficere,ei quod inimi- cis mula. Vtram autem secundum ueritatem se habeat, uel non ,se ijs quae de contrario dicentur, ostendetur. Pulamaretem, quoniam π quaecunq; opiniones fecundum artes
sunt diale licae propositioncs sunt. Ponet enim aliquis ea, quae vidctitur ijs, qui in eis probati sunt ut de his quidem quae in geomctris,ut geometer de illis autem qMe in med
325쪽
sitione dialectica. C A P. I X. PROblania autem dialassicum, estq)eculatio intendens uel adelestionem,ta feam: vel ad ueritate,πscientium, aut per se ut ut adminiculans ad Miquid aliud mlium equo aut neutro modo opinantur, aut contrarie plarique sapitatibus, aut apientes plerisque, aut utrisque ijdem ei dem. Quaedam enim problematum utile est sciremtum ad eligendum, uel fugiendum: ut utrum uoluptust eligenda, an non Quaedam autem ad clandum tan tum: ut utrum inundus aeternus', an nons Qvaedum uora ipsa per se quidem ad neutrum horum: amminiculans tia autem fiunt ad aliqua tactum. Pleraque enim ipsa quidem per se non uolumus cognostere, sed aliorum vasta, ut per illa aliud quippiam cognost M. Sunt autem Pro blemat er de quibus contrarii sunt hilon ini: dubitati' item enim habent utrum sie se habent, an non sic: eo quod de utri'; sunt rationes fu ibiles. Et de quibus rationcm non habemus, eisistit magna: difficile arbitrantes esse propter quid aflignare: ut utrum mundus sit aeternus, unnon nam huiusmodi q'aeret aliquis. Problemata ergo πpropositiones ut dictum eid determinati sint. Positio est opinio admirabilis alicuius uarium fecundum 'L
Hoe est no- losophiam: 8ut quod non est contradicere, quemadmotorum,& O- dum dixit Antinenci: τ qu)dommu movcntur, fecunqmesticom m-Ηeraclitum: aut quod unum est ens, qμem p iψρφῖ' - deligia dixit nam de quouis contraria opinioni bus prostrente, curam habere stultum est aut de quibus orationem habemus contrariam opinionibuε: ut quoniam non omne quod est,uelsidum est,uel aeternum, quema
326쪽
n 'factum, tira esse aeterm . Hoc enim οβ alicui non
rideatur,uidebitur utique eo quod ration in habeat suasi bilem. Est igitur'Positio quidem problema, non autem omne problema positio, eo quod quaedam problematum
filia sunt,de quibus neutro modo opinamur. Quod aut
est oe positio problema man stum est: necesse est enimcx ijs quae dimsunt ut plures sapientibus circa possi
nem dubitare ut utroslibetsibimet, eo quod opinio quaedain admiranda positio est. Fene autem nunc omnia Di lectica probleman, positiones uocantu r. Disterat autem nihil quomodolibet adium: non enim nomen e gere u lentes divisimus sic ea, ed ut non lateant nos,cum quaedam eorum sunt differentiae. Non oportet autem omne probi mu, Me omnem postionem confiderare, sed quam dubit bit aliquis eorum,qui ratione egeri π non poena, uel et D. Nam qui dubitant utrum oporteat deos honorare, ea parentes diligere,an non poena indigent: qui uero utrumnis alba n non sensu. Neque uerὸ quorum propinqua est demonstratisines quorum ualde longe: nam illa quid non habent dubitationem: haec autem magis quam secundi facultatem exercitati m.
cae que disputationis. CA P. X.
DEterminatis autem his oportet dividere, quot Diusscticarum distulationum sunt species Est autem Itia ctio quidem haec illa aute Sγllogi mus. Ethllogismus qκ dem quid est, dictim est prius. lnductio uer) est asinguloribus ad uniuersalia accesse: ut β est gubernator erudi
327쪽
Instrumenta abundandi ad disserendum. Cap.8. huius libri.
LIBER I. Pausinus autem uulantior,9 ad contradicentes Ged rior. Ergo genera de quibus distulastiones, Cr ex quibus, quelmadmodum ante dictum est, determinari sitit.
De instrumentis, quibus syllogismos rum copiam nobis ad disserendum
suppeditamus. C A P. X I. INstrumenta autem per quae abundemus hilogictinis, uni qratuor.Vnum quidem,propositiones sumere. S cundum autem, quot liciter unumquodque Acitur, possedistinguere. Tertium,dimentias inuenire. Quartum autem similitudinis consideratio. eunt autem er modo quo dum etiam tria horu propositiones.se enim unumquodseorum propositionem Scere ut quod eligendum est hon
'um,uri delambile, uel utile: er quod disteriscnsus a di sciplina o quod amittendi eam, postile est rursum sum re,illum alit imposibile. Et quoniamsmiliter se habet salubre ad sanitatem habile ad bonam habiturin . Est autem prona propositio, abi' quae ni dupliciter di cuntur : secunda,a different f tertia uerb, a milibus. De sumptione propositionum.
ERgo propositiones quidem eligendum quotquot in
dis determinatum est ' in propositione: aut omnium opiniones proponcnti, aut plarium, aut sapientum, Cr h rum, uti omnium, uel plurimorum, uel notifimorum. Aut etiam contrarius apparentibus, e r quiccums opiniones cundum artem unt: at oportet proicia e controrias apparentibus probabilibus, secundum contradicti iam. quemadmodo rictum est prius. Vtile autem Cr fis
cere eas in cligendo non solion quae sunt probabiles , sed π si laseis ut quod contrariorum idem est sensus: nam
328쪽
er scientia contrariorum est eadem. Et quod videmus suscipientes uliquid, non emittentes: nam Cr in alijssilibus 1ic est,nam ex audimus suscipientes aliquid, non emittentes ex odicimus eodem modo: similiter autem eu in alijs. Amplim:Qubecunque in omnibus,vel plarimis uidentur, umendum ut principium, er apparentem positionem: nani ponunt qui non consticiunt,iu uilliquo non sic. Eligere a tem oportet π ex scriptis disceptationibus. Diriptiones autem acere in unoquos genere supponentes seorsum At de bono ut Se animesi, G de bono omni Jincipientem a quid est. Annotare at rem ex singulorum opiniones, ut quod Empedocles quatuor dixit elamenta corporum esse: ponet enim affluis quod ab aliqgo probato dictum est. Sunt aut ut figuraliter At complecti propositionum,
Cr problematum partes tres:nam aliae sunt morusci pro positiones,diae naturales,aliae rationales. Morales quidem huiusmodi,ut utrum oporteat parentibus mugis,an legibus obdre, si dilbentiant. Rationales uero, ut utrum controriorum eadem disciplina, an non. Naturales autem, ut utrum mundus Mi aeternus , nec ne. Similiter autem Crproblemata. At uero quales fini Angulae earum quae dictae sunt, definitione quidem non facile di ignare est de iras. ηὶ autem ea, quae per inductionem est, assuetudine
tentanium cognoscere linunquanque earum, secundum praedicta exempla consideranti. Ad philosophiam igitur, secundam ueritatem de his negotiandum: Dialectico autem modo, ad opinionem. Sumcndae autem quam maxime uniuersulas propositioncs omnes, er lina Acicnda misitae: ut qu)d oppo storum eadem disciplina: Dinde quod ad aliquid. Eodem modo er ipse rursum diuidendae,qu usque contingere potest diuiseo: ut qu)d boni, er mali: πs cru
329쪽
Ipsi autem quot liciter mutundum est, non solum quaecunque dicuntur fetandiam alium modum, sed Cr rationes eorum tentandum a lignare : ut non solium quod bonum alio quidem modo dicitur iustitia er fomtitudo, habile autem Cr sutabre: sed quod er illa quidem eo quod ipsa qualia quaedam fiunt naee autem eo quod e rectiva alicuius,cr non e) quod qualia quaedam uni :s- militer autem ex in alijs. Utrum autem 1 tiplicitor, aut uno modo specie dicitur,per haec considerandum. Primum quidem in contrario persticiendum, si multis liciter dicitur,fruemcie,siue nomine dissonet. Quaedam enim statimer nominibus alia sunt: ut acuto in uoce contrari est graue: in magnitudine autem obtusum: paret igitur quod contrarium acuto murtipliciter dicitars autem bo ac tum. Nam secundκm utrunque horum aliud erat comtrarium : non enim idem acutum erit obtuso, er gravi contrarium, utrique autem acutum contrarium. Rusesum vavi uoce quium contrarium acutum, mavitud ne autem leue quare multipliciter gratie dicitur, eo quod Cr contrarium. Similiter autem Cr pulchro, π quidem
quod in animali turpe: ei uero quod est in domo, perni- ciosum quare aequivocum palabrum. In quibusdam aut nominibus qui em nullo modo dissonat,sspecie autem in tristiti in eis stata differentia est:ut in claro, Cr obscuro, vox enim clara, erobscura dicitur. Similiter autem crcolor. Ergo nominibus quidem niseir dissonant ,sbcie au
tem mani isti incis stitim de cirentia est: non enim si
330쪽
militer σ color clarus dicitur ,er vox clara: tum3
stim autem id cit ex per sensum: nam eorum quae eadem sunt steae,idem scit u3:at clarum quod est in uoco, ex mcolore 'on eodem snsu iudicamusscd hoc quid in ui u b
sum in humoribus, ta in mumtudinibus: scd hoc quid nctu,illud autem gustu. Nam neque haec dissonant non Piubrus,neque in cipiis,mque in contrariis: obtusum enim est contrarium utrique. Amplius: Si huic quidem est almquid contrarium,illi autem sun citer nihiἰ: ut ei quae esta potu dele lationi,ca quae est asiti tristitia, contrarium ei autem quae ni ab eo quod est confiderare quod diam ter est colle incommen urabilis,nihil,quare multipliciter desectatio dicitur. Et ei quidem quae hi secundAm mentem amare,odire contrarium cst: ei autem quae est fecundum corporalem actum,nihil inanilistrum ergo quoniam umore aequivocum. Praeterea in medijs Si huic quidem est ut, quid medium,iai autem nihil. Aut se utrisque quidem est, non idem autem ut clari, Gobscuri in coloribius quid aliquid est medium, ustum in uoce autem nihil. Aut si fodite raucum , quemadmodum quidam cicunt raucam uocem,medium Ube: quare aequivocum clarum :finaliter erobscurum. Insupersi horum quid plura media liorum
Autem unum: ut in claro Cr obscuro. Num in coloribus plura media in uoce autem unum, raucum. Rursum in eo quod sescundum contradi onem opponitur confiderari
dura,si multipliciter dicitur. Nam si hoc tipliciter dicitur, ta qκod huic opponitur multipliciter dicetur. Vt non uidere multipliciter dicitur,unum quidem non habe reui um alterum autem non operari uisu. si autem hoc multipliciter dicitur inecessarium ζὶ er uidere multiplix ε