장음표시 사용
461쪽
.ss LIBER VII. Top Icinuione, interempta sit definitio: ad alia autem neque ea
quae ex terminis , neque alia contingit omnia argument ri. sola enim ea qu ad acciatns , communia sunt omnibM
praedictis: incle enim oportet unum quodque eorum quae dicta sunt : si autem non ut proprium inest genus, nondum intcremptum est genu3 :similiter autem er proprium non Mecssurium ut genus inesse, ne pue accidens in unus, aut propri- , Ad messe tantum: quare non posibile ex alijs ad alia argumentari, nisi in definitione solum: munistri igitur quoniam Dillauim omnium est, terminum interi-mcre , construere autem disti ili : nam er illa oportet omnia ratiocinatione colligere ,σ quod insent quae dicto
sunt , Cr quod genus quod assignatura est, q*tas propria definitio: Cr adhuc prierer haec quod indicat quid est esse
x x x vi oratio: er haec probe oportet hcisse. Aliorum autem proprium maxime huiusmodi. Nam interimere quidem Milius , eo quod ex pluribus plerunque sti construere autem simium , quoniam multa oportet alti utre, cra istuc quoniam seli inest, er quoniam conaersim praeci-
xxxvii catur da re. Facilinium autem omniam construcre a
ciuiis. Nam in alijs quidem non solum inisse,sed cr qu nium se inest ostendeὼum : in accitcnte uer. quoniam xxxv 111 inest duntaxat , uscit -ndere. Dc' uere autem dif-μilimum est acciris. Qitis quain muri 'im in eo data furit: non enim consigniscat in accidente quo modo inest. Quare in alijs quidem dupliciter interimere continis, uel ostendendo quod non inc' i et quod non ' inest: in a cidente uero non contingit interimere nisi ostendodo quὁd non inest. Loci per qsol copiosi erimus ad singula quaeque probicinaram argumentari refusticieter annumerati sunt.
462쪽
Octauo qui ultimus est, artes ipsae dissaeptantium tradun-
cur, uel interrogantium, uel re nitentium. Locos inii ni, teinet rogita, cum altero congrcaerc.locorum iniicinio philosoplii, duo reliqua dialectici. Propositioncs extra nectit xias, quatuor. Aut citam sunt inducti otiis gratia, ut uniuersale cone iurur: aut ad pompam sermonis, aut ad conclusionisi rebras, ad explicandum quod obscurum. Necessista non statim proponcnda, sed recedendum procul, nisi cum sunt manifestis sima. Inducenda ex particularibus uniuersalia, ex notis ignora. Latebis secundae ratiocinationis ope, dc si posterius conclusi nos interrogabis, & congcres: nec perpetuo, sed interpellatim rogabis, Atq; aliorsum tentis, quam quo sis crasurus, aut simia litudinibus ages. Ac tute tibi aliquid obiectabis. Nec magnificare uideberis, cui plurimum fidas. propono aliquid, ut exempli un: nec aurem quod obtinere uis, iud unde id aequatur: & si posterius interrogabis, quod obtinere uis prius. sed mutanda tamen ratio, si contumax homo sit, aut acer, cum quo disputas. dilatandus interdum sermo, & quae nihil ad rem iaciant inseseranda. Magruficam praestabit di urantis orationum, uel inductio, uel diuisib. perspicuam uero cxcmpla, & imagines. Ratiocinandum conau dialetacos, sed inducere uniuersata non lem-po liccti aliter obiici cndum, si unum proponas: aliter si duo. Ex impossibili non nugnopere argiunentandum. Cauenduin& illud, ne parum dialemcas propositiones Eseramus,nec id rogandum feeius. Tonenda prorius, quae dissicile oppugnetur, quae ficile detendantur. ut primaeut primis proxima ut quae umeaut ilicertae definitionis, aut impiopriae. R ci mdentis ossici riin, necubi labascat. Sed alia ratio, si congruat opinioni propositio: alia, si aluiormat: alia, si med uni teneat: alia, si simpliciter. alia si uel sibi, uel ei quem tuetur congruat. Videndum iblud, an ad rem faciat, quod quaeritur. si quid obicure quaer
tur, postulandum audacter ut explanetur. u aequit cum, tum
eX commodo aut dandum, aut aistinguendum. Ac si quid ex concessis deducatur quod nolis, dicendum illud alio hi dictam
rem conoessule. si manifestum sit quod quaeritur, re ondeto, est
463쪽
est,non est. Aliter taenen panicillacibus, aliter uniue salibus oc currendum. Nunquam absurda positio tumia : Interpellanda conclusio, quod procedet, si illud iustuleris unde deauestum si interroganti obieceris,si ad laterroganda dixeris: si diem quod est nouissimum dicendo ex eris: nec aut ra modo, sed& filiauaec ex ucris modo, sed & ex falsis colligendum. Dies ctice potius agcndum, quia sitigatorie. nam & scrino increpatur, & disceptatur. Sermo igitur quinq; modis,ubi nihil coli is, tur,ubi nihil ad rem, ubi Dintra quippiam adiicitur, undc ruita aufertur ubi ex inopinabilibus aut minus credendis deducitur.In univcrsim cauenda ratiocinationiis uitia. principii contrari rimq; petitio. mcditandum saepe quid interroganti,quid respondonti prosit. opus tamen ingenio maximo, notanta rationes Varum maximo quaestionum: definitiones & plurima & n imae. & prima: tmcndae memoria, pernosci a illa mi Lm de quibus frequentius disputatur.Consuescendu,ut ex una ratione plures cssiciamus. Propositiones a ratiocinantibus accipiendae, potius ab inducentibus erimpla proponcndi obiiciendis capienda exercitatio cuni hominibus indoctis non magnopere disputanduin. habenda quas arma semper in promptu, aduersus problemata quaeliba rationum illarum, quae non ficile de improuiso excogitantur.
O s T haec aurem de ordine, er quonam pacto oportet interrogare , dicendum. Oportet autem primum quid , eum qui interrogare debet lacum inuenire, unde sit argumentandum fecundum autem interrogare, ordinare singula apud=inum: reliquum merri ertertium dicere iam eiacm ad altera. Quod autem inueniat' locum
464쪽
ΥΟΡ I cOR VΜ. 4ε lacum, liter phila Ophi, dulictioieon inde uerbita orditiare, Er interrogare, proprium diale--diactici: ad alterum enim omne quod tae est: philosophoum Ptem, er quarenti per seipsum, nihil curae est si uera quidesint,er nota per quae syllogismus, er non ponat ea qui re-
θοndet, eὸ quia propinqua sint illis quae sunt ex princiapio, Cypraeuideat quod subsecutum est : sed'rusper studiose aget, quonim maximae notae, er propinquae sunt di- ignitates, ex illis enim scientiscibilusini: loci igitur unde oporteat sumere, dicti sunt pris: de ordine autem, Cr in terrogatione dicendum, diuidendo propolitioncs quaecun que sumendae sunt ad necrgari: neccssariae autem dicuntur per quaeshao 'M'. α autem ad bd sumuntur, . . quatuor funt. Aut enim putia inductionis, ut detur uni- muersale: aut ad magnitudinem orationis, aut ad occuli ιionem conclusionis, aut ut dilucidior sit oratio: praeter bas rem nulla esst Gyumenda propositio, sed per his an re , er interrogare tentand . sunt autem quae ad occultationem, certaminis gratia ,sed quia omne quod bula'
di est negotium ad alterum est, neccsse est milis uti. Necessarias igitur, per Post harii ims, non 'tim i H ip dinandum , sed abeundum ad suprema. Vt non postulet quis contrariorum eadem Asciplinum, si hoc uola rusumere, sed oppositorum: posito enim hoc, er quoniam contrariorum eadem disciplinabilo fimo colliget, eo quod ex oppositis , fiunt contraria. si uero illam non ponat . per indusionem, sumendum proponenti in particuluribus contrarij . Nam aut perhilogismum, aut ' indu- sorem necessariis fumendum, aut has quidem inductione las autem hilogi mo. Quaecunque atrum ualde ma- v inibita sunt, illas quoque oporret praeponere: nam imma-
465쪽
nfimus est semper in abscessu, et inductione quod secuturum est, et simu l ipsis nec urias propon e: et qui non potis illo modo, fumo e esse paratum : quae vcro adhu sumptae sunt, accipiendae quidem illarsim gratia. Vn quaeque aurem earum hoc modo utendum inducentem quidcm a singillaribus ad uniuersalia , et a nolis ad igno- ea: nota aurem magis quae fecundum fensum,uci simplicia vii ter, uel multipliciter, uel multitudini. Occultauit u ia, ratiocinative praecolligere oporici ea, per qμα isa
gismus eius quod ex principio 4ὶ debet fioi :er Lee ut plurimum. Erit autem Me , si quis non solum nec Firias. sed et earum quae ad illas sunt utilas aliquam hilogieta-
viii uerit. Amplius, conclusiones non dicere: sed postea r tiocinutione colligere, ubitisas. sic enim longi lime abscodet ab ea, quae ex principio, positione: ut crstater a tem dicendo se oportet eum interrogare F occ te imterrogat , ut interrogata omni oratione, ex eo Accnte conclusionem, quaeratur propter quid: id autem erit maxime per ante dictum modum: nam sola ultima diri conclusi ne, immanifestum quomodo accidit, eo quod nonpraevidit respondens, ex quibus acetis, non per membra digeriis
prioribus ollogismis: mirum autem per membra fg riatur hilogismus conclusone, cum non eius sumptioncs p tiantur ed cum insumuntur,a quibus hilogistinus'. IX Utili autem et non continua poctu lata sumere, x quia bus orni mi,sed uissim ad aliam et ad alium concla fi m. Nam ρο iis conuenientibus iuxtas inuicturu' x gis quod a eidit ex ipsis munifictum. Oportet autem et definitione fumere in quibus psibile est uers i . lam propositionem: non in ipsis,sed in coniugatis. Nam
decipiunt si a ratiocinatione pinos quata in coni
466쪽
tur autem , sed appetitM esse poenae propter apparentem parvipensiouem manimum autem quoniam De sumpto habebimus iniuersale quod praeelegimiu: at eis qui in ipsis proponunt. saepe accidit ut abnuat respondens, eo quod magis st habeat in ea re inflantia: ut quod non omnis qui lassitur appetit poenam, nam parentibus issimur quiadem, non autem poenam appetimus .Fortasse autem non
uera in Entia est: nam a quibusdam sufficiens poena est,
trimini solum, reficere poenitere: ueruntamen habet alia quid uerisimile , ut non uideatur irrationabiliter negare propositis: in irae autem definitione, non sit viliter Acilie, in Entiam inuenis e. Praetere proponere par est, non κrtit propier idip - ,sta alterius gratia eum qui proponit. Nam deuitant ea quae ad positionem fiunt utilis. Simpli- κ irriter autem dicendo, quam maxime sicere dubium: utrin od proponitur, an oppositim umere uult. Nam dubio existente quidnam ad positionem est utile, magis quod si, si uidetur pongnt. Amplius, per similitudinem interro- κ ii egare. Nam et uerisimile, Cr latet magis uniuersela: ut quod quemadmodum scientia er ignorantia contrari rum eadem ,sli et fersus contrariorum idem: aut e conue
so. postquam sin us idem contrariorum, et scientia: boediaeiud simile inductioni, nonumen idem: nam ille quidem a fingularibus uniuersale sumitur, in similibus autem non est quod sumitur umersale, sub quo onmia Amilia. ohortet autem et ipsum sibimet quandoque in- κrtit stativisere. Nam in sit lὸ μ habent restondentes ad
eos, qui uidentur iiisse argumentari. Vtile autem dice- κ vre quod con uetum, et quoi dicitur tale. Nam pigre puniti quod
467쪽
4M LIBER VIII. quod olitum est dimoture, ingratiam non habentes
aut me er quia utuntur Cr ipsi vilibus, raucritea dis X v I uere. Amplius, non fedule agere, Cr si omnino utile sit. Nam aduersus sedule agentes, magis renituntur. Et ut in simibtudine proponere, quod propter aliud aliquid proponitur, er non propter seipsum, utile poncnt magis. xv II Amplius, non id proponere quod oportet sumere: sed cui consequens, id est ex necessitate. Nam Cr magis concedunt, eo quod non furaliter ex hoc manifestum sit, quod consecuturum est, Cr sempis hoc ,sumptin est Cr illud. xviii Et id ultimo interrogare, tuqd maxime uult sumere. Nam maxime prima renuunt,eo quod plurimi interrogari tum primu interrogant,circa quae uel maxime student. Ad Ziκ quosdam autem prima quie utilia sunt proponoe. Nam protervi maxime prima admittunt,nisi omnino man st
yt quod ecuturi esl, in me autem proterviunt: similiter
autem Cr quicunque arbitrantur acuti esse in re, bondendo, ponentes enim prima,in fine recantant, tanquam nihil acciderit ex qs quae posita sunt: ponunt autem prompti consi κ κ habituim arbitrates nihil se esse passuros. A psius
prolongarrier interponere quae nihil unt qui ad oratione, quemadmodum neu gruphia utentes. Nam cum sint pli ra,immanipstu in quo fissum sit, quare Cr occulant quandoque interrogantes n asston' prvponcnus ea quae per se proposita non ponerentur: ad occultationem inur, dictas utendum. Pro Insitictione respondentiS....
loci alij. C A P. II. XXI A D ornatum uero, inductione, Cr conclusione eorum
quae linia fiunt. Inductio igitur quale quid est, mans'β- : diuidere autem huiu si, ut 'entiam scientia
468쪽
Υ o P I c o R V M. 46sese incliorem,aut eo quod exactior est, rat quὁd meliora: er qu)d scienti irin alia quidem fiunt cotemplativae, aliae
autem activae ae porro effectivae num unumquodque mlium coornat quidem orationem, ut non necessarium est, ut dicatur ad conclusionem Ad dilucidistem autem eram XX irpia, similitudines afferendum. Exempla autem accommodanser exquibresscimus qualia Homerire, non qualia Choerilvi sic enim clarius erit quod proponitur. Utedum X X III
autem in , Serendo, oilogi mo quidem ad dialecticos mugis, quam ad ii uilitudinem: inducisione uero contra, ad
multitudinem magis. Dictum est aute er de his Cr prius: Est autem in aliquibus quidem induceti posebile interr x x iii rgare uniuersale ii aliquibus vero non se, eo quod non positum sissimilitudinibus nomen, omnibus communesta quando oportet uniuersale sumere, sic in omnibus talibus esse dicunt.Id autem determinare difficilimum est, qualia sunt ea quae proferatur hiau mod e ' qualia non Cr propter hoc epenumero risi i in Astutitionibus alij quidem dicAesonilia esse,quae non unisimilia alij uero di bitantes quae fiunt similia, non essesimilia. Q re tentam iuim in omnibu3 talibus, imum nomina effingere: ut neq; restodenti liceat ditiuuare quod non fimiliteriquod infe t Micitur: nes interroganti calumniari, ut fimiliter dicto,eb quod plura eorum quae non similiter dicuntur, similiter uidentur dici. Quando autem inducenti in pluribus κ κ .
non dederit uniuersede, tunc iustum est flagitare inst 1iam: non dicente autem ipso in deliquibuwsic, non iustum est stigii ire in aliquibus non sic. Oportet enim indiscen- rem prius sic ingratim llagitare. Ulagitandum autem κ κ vi instantias non in eo quod proponitur ferre,nisi unum tan sit huiusmodi : ut dualitas partium numerorum solus
469쪽
66 LiI B E R VIII. primus. Nam oportet creum cra instit in altero insti x x vir tiam sirre aut dicere quod hoc lani tale est. Ad eos autem qui instiuit uniuersul On in eodem autem iustistitiam serunt ed in aequivoco cui quod habeat aliquis non suum
colorem, uespectam, vel mam , habebit enim pictor non suum colorem,meocus pedem non suum diuidendo rex x v iii Merula talibus interrogandam est. dum latente aequiuo tione 3cne uiderentur in re propositioni. si autem non
in aequivocosed in eodem instas praepediat interrogatio nem, oportet austrentem id in quo in histia esst, propon re reliquum, iniuersale facisndo, donee fumat quod uisse a est. Vt in obliuione,Cr in oblitum esse: non enim cocedunt eum qui amissit disciplinam,oblitum esse o quod transeunte re, m sit qui in disciplinam,oblitus autem non est. dAeendum autem auferenti id in quo instantia est, reliq um: ut si permanonte re amisit disciplinam, iecirco oblitum
esse.sinaliter aut contra inflantes, quoniam mulari bono, maius oppon tur malum: proferunt enim quoniam sinitati minori bono quam bona habitudo, maius malum opponitur: nam aegritudinem inum esse malum mala habitudine auferendum igitur er in hoc in quo instantia estinum ablato, magis ponet: ut quoniam maiori bono in ius malim o ponitur, nisi conferat alterum ad ulterum:
quemadmodum bona ludo ad sanitatem. Non solunt υ autem eo instante hoc faciendum , sed π si sine instantia negasteo quod praeui ut aliquid talium. Num illiso eo, in qVo in tintia est, coli ciletur ponere,eo quod no pr. xx lx uia ut in reliqzo in asiquo non sic esse. Si autem non po-- nat, efflagitatus inflantiam, non ha, bit ignare. sunt
autem huiusmodi propositionum quae in aliquo rusae sunt, in aliquo aute uerrin his enim pars aufrre: reliquum
470쪽
Υ o P I c o R V M.' autem uerm Ginguere. Si autem in multis pro non- XX κti non ferat instantiam, postulandum es ponere. Nam dialcaica est propositio ad quam sic in pluribus se habentem,non est innuntia. Quando autem contingit i in Er X X x Isne impos bili: ex per i ossibile hilogietare, Gnot stranti quidem π non disserenti,nihil restri uessic ictillo modo ollogismo colligere: disserenti autem non est uten
dis per impo sibile hilogismo. nam ct fine imposibili qui
dem ollogi mo colinat,minime fet ut dubitent: at quan
do per imposibila ollogizant nisi ualde mansflumst si umesbe non imposibile dicunt esse quare non fit
interrogatussim quod uolunt. Oportet autem proponere XXX Ιἔqαecunque in pluribus quidem sic se habenti Instantia autem aut omnino non eli, aut non in superficie est consilicere: nam qui non pol unt conspicere in quibus non sic: linqram uerum quidem fit, Anunt. Non oportet κηποι aut conclusionem, interrogationem facere. Alioquin alitem, eo renuente non uidetur feri yllogismus: namta saepe cum non interrogat, sed ut equens inieri, negant: π hoc facientes non uidentur redargui ijs qui non conspiciunt quod accidit ex ijs qvie posit; sunt: quando tur non dicens quidem accidere, interrogabit , ille autem n gant, omnino non uidetur feri ollon'u . Non κ κ κ ii ii nidetur a tem omne uniuersale dialectica propositio esse: ut quid est homos aut quot modis dicitur bonums est enim dialectica propositio, ad quam est restondere, sic uel non: addictas autem non est, quare non furi dialecticae huiusmodi interrogationes, nisi ipse Merminans, uel diuidens dicat: ut putas ne bonum se uel non fediciturinam ad talia facilis rest ensio, uel di mando, uri negando. quapropter rentin sic proponere huiusm G ab di