Ioannis d'Auezan ... Dissertatio de sponsalibus, et matrimoniis

41쪽

non argentum quaesiuit Abraham ι nonpossessiones, sed gratiam

bona indolis se cap. . Non tam pulchritudo mulieris, quam virtus eius, ct grauitas delectat virum. ut suavitatem quaerit coniura, non tam superiorem censi ambiat quam nece

rates non terreant maritaυs non monilibus ornatam fedmo-ribu quia, ut recte Ausonius, Saepe in coniugius noxia,si nimia est dos. Imb satius plerumque est uxorem sine dote ducere, Nam quae indotata eis, ea in potestate est viri, Dotata mactant se malo se damno viros. vi est apud Plautum in Aulularia. Et prudenter lege Voconia institutiones feminarum sunt coarctatae,i ratione Voconiana, id est ratione ducta ex ipsa lege Voconia, earumdem successiones ab intestato sunt angustissimis finibus conclusae, ne ditescerent, ac se proinde elatae aequarent viris, Minflatae nimia habentia, impotentis sexus fragilitate omnia suci eque haberent. Quyniam ver morum experimentum pendet maxime ex familiari, quotidiano simul viuendi sua consuetudine, receptum erat iure Iudaico, ut pactae promissaeque sponsis traderentur custodiendae, donec matrimonium contraheretur, quis scilicet intra has moras diligenter obseruata pudicitia,& saepius tentata, nunquam Victa aut rupta, fides sponsarum firmius ligaret, necteret fidem sponsorum, ut testatur D. Bernardus in laudibu Virginis Matris Mos Iudaeorum , inquit, erat, ut a die desponsationis suae, urique ad rempus nuptiarum, sponsis pons traderentur custodienda quatenus earum ipse eoibi pudicitiam seruareηt, quo si ipsi Meliores exserent. Quae omnia sunt summe notanda, quia

vulgb non occurrunt animaduersa. Di iligo by Ooste

42쪽

TRACTATUS SECUNDUS

DE NUPTIIS , SIVE MATRIMONIIS.

VpERIOR Tractatu hunc, qui est Ionge altioris disquisitionis, subtilioris indaginis, subnectere opem pretium visum est. Et, ne Committam, ut non bene prouisa, diligenter explorata principia ponantur, quod maxim cauendum docet Tullius, institui ante omnia stabilire primordia, Qquasi praecurrentia matrimoniorum iura,' rum vera disquisitio,& intelligentia praecipue pendet ex interpretatione verborum, quibus nuptiarum definitio concepta extat apud Modestinum in l. i. f. de ritu nuptiarum. Nuptiae, inquit, sunt coniunctio maris o feminae se consortium omnis Graeci diuini, humani iuris communicatio. quae verba sunt accurate .singillatim enucleanda plus e.

nim difficultatis habent in recessu, quam in fronte. VAM vrs nuptiarum, matrimoni vocabula inter dum promiscue usurpentur, ut in s. i. In si de patria L. st iis. r. mpore te. I. Io. Is 6y. . de ritu nuptiar. l. 31 sis mulier . -- r 'ra i inde donat inter vir o uxor. l. 3. Coae de nupt. Et ira in d 'g si mulier se l. I . . de condit , demonstrat o l. o. . de regul iur traditur nuptias , siue matrimonium fieri non concubitu, sed consensu,t affectione contrahentium; placet tamen sententia opinantium aliquid interesse inter nare duo, quod, recte obseruauit dominus Culacius in posterioribus notis ad d. g. I. ex M. P. O. es II o ex g. se adue sus. Uit de ut nempe t matrimonium sit nomen generis, quovi nuptiaevi matrimonium specialiter dictum contineantur, & consequenter ipsae nuptiae sine matrimonio esse

43쪽

non possint matrimonium ver sine nuptiis esse ponu, videlicet cum solo consensu contrahitur sine ulla solemnitate& pompa , vel alia quacumque nuptiarum celebritate, Lxr se M. Cod de ut quae nuptiarum festiuitas appellatur, I. 14 eod. tit. Quintil. Declamat. 3. Vis scire quidsint κώ- iiis aspice istam virginem, quam pater tradidit euntem die lebri comitantes palo. Quam differentiam indicasse vid tu Caius tit. 4. de matrimoniis, cum scripsit legitimas esse nuptias, si Romanus Romanam uxorem ducat, nuptiis interuenientibus, vel consensus haec enim est Cai mens, ut nuptias intelligat, quae solemni ritu celebrantur, puta illo, qui exprimitur L pen. g. . f. de donat inter vir se uxor. Consensum verb, cum nulla solemnia adhibentur , quod

proprie matrimonium dici videtur; nam matrimonium magis naturale nomen est, quod a matre trahi, quae sola natura est certa, innuitur cap. h. ex de conuers infidelium. euidenter ostendit Cornelius Fronto vetus Grammaticus.

Matrimonium, inquit, dictum eis a matris nomine ope atque omine Gellius lib. 18. e. 6. matrimonium dictum esse scribit amatris nomine non adepto iam,sed cumspe es omine mox adipiscendo Vnde ipsum quoque matrimonium dicitur. Et hoclensu in I. 33 Cod de nut in prin tit de patr. potes. Inis.& alibi saepe nuptiae, matrimonium pro eodem sumuntur.

Matrimonium litur proprie loquentibus est ipsa maris,

feminae coniunctio, quae non temere contrahitur ab hominibus, sed habita ratione pudoris, honestatis , I I4. g. r. Is de ritu nupri viri Thomas definit, relatio duorum ad unum maritalis coniunctio. Nuptiae vero sunt celebratio defcstiuitas matrimonij,, ita nuptias in conditionibus accipi Vultu. 24. Cod de ut Matrimoni enim olim fuisse so- Iemnia quaedam docet Iuriscon in . l. pen. f. I. a quibus Ac nuptiarum denominatio est deducta, Can nec istud. o. q. s. apud Varronem in stament se Isidorum lib. 9. ori num,

c. g. B. Ambros lib. I. de Abraham c. vlt in e unde compositus est d. Canon nec is d. Nuptiae dictae fuerunt a nubendo , quod pudoris gratia puellae se obnuberent, mita Rebecca iam desponsata designatum maritum aperto capi-

44쪽

DE A R IM O N II S. ste non putauit videndum, .simul ac conspexit suum Isaac, pallio caput obnubuit, Genes. c. q. Tertustianus de eLndis mirginibus tradit nouas nuptas capite velato domum viti dedue solitas, sumpto scilicet flammeo , quod erat velamen capitis flammei, rutili coloris, quo pudor nouae nuptae tegebatur , τι scribit Festus in verbo flammeum Plinius lib. 2I. c. 8. Lutei coloris video, honorem antiquissimum innuptialibus flammeis totum mulieribus concessam Ideo mulieres dum maritantur, velantur, Ut nouerint se semper maritis suis subditas esse, humiles Can. femina. o. q. viis autem solemnibus sublatis coeperunt Authores nostri matrimonium nuptias appellare,vi tandem sine ullo discrimine rinum pro alio usurparunt eodem significatu . CONNuvi VM quoque, Verborum proprietate seruata. c., . Ω quam Iuris conditores ubique , quantum fieri potuit , id*eonnubiu,

affectarunt, non significat nuptias, sed facultatem uxoris aer 'μφ

iure ducendae, auctore Ulpiano lib. Iulari regular tit. F. Vel . mare m.ὴ .. v vult Seruius tib i. . neid. ad haec verba connubio itin interquoi s musit.

gam subiti, propriumque gabo , ius legitimi matrimonij iquod ius, facultatem habent quidem ciues Romani cum ciuibus Romanis Cod Theod de nut gentil. at Cum Latinis , vel Peregrinis non habent, nisi fuerit concessum, edocet Ulpianus ae tit. 1. Atque in l. s. g. 2. ἡ . . de ritu nupt. 4. 1.Τ de concubinis accipitur connubium, facultas nempe, quam liberta habet alij, quam patrono nubendi. Peregrinis quibusdam communio Iuris Ciuilis aliquatenus permissa est, puta ius connubij, ius commercu, iusti standi, Ulp. d. iit. s. tit. 9. o 2o. Item etiam ius togae, quod non facit legitimum ciuem Romanum, sed velut ciuem, t. t. de iure fisci quae iura cum Latinis quibuscumque communicata sunt, qui quamquam ciues Romani non essent, peregrini tamen dici non poterant, Vip. dd. it. Est igitur connubium inter solos ciues Romanos, cum peregrina est simpliciter matrimonium, non connubium , ut docet fragmentum Papiniani a domino Culario adnotatum in poster. Notis ad principium tit de nup. Insi matrimonium

45쪽

iure gentium 1 non iure ciuili, nisi , ut iam ostensum est. eoncergum sit connubium Indulgebatur autem hoc beneficium vel lege, libera Republica, vel a Principe, populi potestate ad imperium unius reuoluta idque dupliciter, vel data ciuitate Romana , quam in consequentiam sequebatur connubium . nam Ciuibus Romanis inter se ius est coimubij, saluis scilicet lesibus, quae impar matrimonium vetant vel concedebatur sine ciuitate Latinis nempe, aut peregrinis, mi Vlpian scribit d. tit. s. o Boetius ad Topica Ciceronis in loco Transequentibus, idque aut populatim, id est, in populos, aut per ciuitates, vel oppida Vniuersis eius ciuitatis, aut oppidi municipibus vel viritim certo Latino, aut Peregrino, data ciuitate, vel sine ciuitate, connubio Quamuis au tem ciuibus Romanis competat ius connubij inter se, interdicitur tamen eis cum gentilibus, ac barbaris, id est, Romano imperio non subiectis, I. n. Coae Theod de nupt. gentilium. Ita, temporibus Iustiniani hominum liberorum dumtaxat connubium erat, qui essent sub ditione Romano rum , neque liber homo sub ditione Romanorum constitu tus barbaram, id est, eam quae non esset sub imperio Roma norum, ducere poterat Imb etiam aliquando inter Patres& plebem prohibita fuere coniugia, donec lata fuit a Caio Canuleio Tribunopleb rogatio de promiscuo Patrum cum plebe connubio, ut refert Liuius lib. . sic Athenienses non nisi inter se poterant iustas nuptias contrahere, Demost in orat contra Neaeram, nec Iudaei nisi inter sis inire connubia,

Exodi 34. Deuter. c. 7. poterant.

e .. -.ώ- is est etiam cum seruis connubium, aut matrimo ρα- - - sena 1 l nium, sed contubernium, . t . g. idem tamen . . de

mmconiunctim is ritu nuptiaram. l. 3. Cod de incest nup. I. 3. Cod ad I. Iul.

I M. 7 2 δε adulter Paul. lib. 1. sent rit. 9. Notum est illud Plautic arei non sum in Asinaria es uidita veruiles nuptia, erui uxorem ducere λη's η υ. 6 4-nine mi neu ue enim seruorum coniuges uxores Vocan-

de Di 3 Qeorum liberi non dicuntur iusti, sed naturales, I 8. Cod de suis se legitimis. Hoc seruando, ut ne Cogna.

46쪽

DE MAT R IM Ora I I S. Itionum, assinitatum sancta nomina nefariis commixtioni bus incestentur, tuus naturae pudor caste seruetur aeque in contubernio, ac in matrimonio, d. l. 4. quia ex iure natura descendit maris, seminae coniunctio, quod est matrimonium, . I. Inst. δε iure naturali cuius iuris serui incapaces non sunt. Est quoque Iure Civili illicitum coniugium inter seruumae feminam liberae conditionis, quod usque adeo verum est, ut si mulier libera seruili amore bacchata contubernio alicuius serui se subdiderit, deducatur in seruitutem, I vn Cod de S C. Claud. tost o l. 4. Co Theodosais C. Claad qua de re videndus omnino dominus Cula- eius lib. 2I obfer. c. s. Atque inter ingenuas dumtaxat,

pares conditione personas nuptias consistere posse probatur insuper Papae Leonis primi epist ad Rusticum Narbonensem in Respons ad inquisiit. q. lib. i. Nuptiarum, inquit federa inter ingenuos sunt legitima. sinter aequales Muta)prius hoc usum Domino constituente , quam initium Romani iuris exiiseret Iure Pontificio coniugium est receptum inter seruum c liberam mulierem, toto tit de coniugio seruor ex. Can. quis liber. Can. Ffemina. 29. . . atque ex Nou. 11. si sciente aut dissimulante domines, seruus, vel ancilla liberae personae matrimonio se coniunxerit, iustum est matrimonium, quasi contractum inter ingenuos, nam seruus

tacito iure ingenuus fit. Hocque iure si sciens homo liber ancillam, vel libera mulier seruum sibi copulauerit, valet matrimonium, nec ob disparem statum infirmatur, d. Can. si quasemina quod etiam confirmatum Constitutione Caroli Magni lib. s. Capitularium c. I 8. o lib. 6. c. 94. Quae olim

dicebantur contubernia, nunc vera sunt matrimonia c. I de coniugio seruor ex quamobrem Iexius Comnenus Uu. F.

iussit seruos , qui uxores ducerent, .sacras benedictiones participarent, iure fieri coniuges, licet nunquam ad libertatem peruenistant. Aliae igitur sunt leges Romanorum Impp. aliae Summorum Pontificum in contrahendis nuptiis Llorum legibus soli inter se ciues Romani iustas nuptias contrahunt, cum exteris desperegrinis ius connubij non est , ut estiam aperte demonstratum, de probatur insuper his Senecae

47쪽

verbis lib. . de benefic. c. s. Promisi tibi liam in mare monium, postea peregrinus apparuiui non es mihi cum extemno connubium eadem res me defendit, auae vetat. Illorum ver sanctonibus omnes , qui consentire possunt , ius inter se connubi, habent, id est, facultatem iure ducendae uxoris, nullo discrimine habito gentis , nationis , Conditionis, dignitatis, quia nempe hi matrimonium ad ius gentium referunt, quo cum peregrinis recte contrahitur matrimonium, aut saltem ad ius diuinum, quo nulla admittitur in sacra

mentis per narum acceptio, Can. r. 29. q. 2. c. I. de coniugio seruoram x. hcc ergo iure, quo maxime matrimonia reguntur, neque cum seruis, neque cum alienigenis miscete coniugia prohibetur, dummodo non sint alieni a fide, Can. caue 28. a. I. I. 6 Coae de Iudaeis propter promiscuum usum& beneficium sacramenti, licet alioqui rectae, arctae nuptiae ingenuitatem dicantur requirere, ut in lib. 7. Capitular Caroli Magni, c. 8o tum quod omnium sit communis natura, l. 2. g. D. de accusat. Dic quoque potest fortasse non inconcinne Iure Canonico hoc colore interdictum fuisse matrimonium inter seruiles personas, ut seruos secum dum ius naturale acceperit, pro liberis scilicet hominibus, quales sunt omnes illo iure, non autem secundum ius gentium pro seruis, quia ita non potuisset consistere haec species coniunctionis, seruitus quippe fi dominatio ex iure gentium introducta est, s simitus. Ine de iure perseonarum. I. 64.1. de condies MLb., eo iure feruorum conditio eadem, quae Iure Ciuili I. c. . de his sui Gi vel alieni laris iant. At Iure Civili serui pro nullis ac fere pro mortuis habentur, LV . l. 2o9. . de regul iuris nec statum habent, nec genus, nec gentem I. I. . de probat nec matrem, aut patrem ciuilem, L I 2. g. pen. de accusat nec personam ciuilem, L 3. g. vlt. l. 4. F. de capite minut. Nov. Valentiniani de competitoribus. I. io. F. de vi. legata sed ex persona domini aestimantur, initio tit de stipulat seruor. Inst. sed aliud obtinet iure naturali, hoc enim iure,, personam, statum habere videntur, d. l. 31. Natura non nouit seruos, ius gentium, ius ciuile discernunt liberos a seriis LM AEde tu

48쪽

o iure. I. s. de tu hom L n. Cod Theod ad Sc clauae L o. . de liberali causa. I. i. C. Theodos. eo rit Seneca epist.

3 i. aid est eques Romanus, aut libertinus, aut seruus' nomina ex ambitione , aut ex iniuria nata. Non sunt igitur Pontifices sequuti strictam rationem, sed coniuncto utroque iure, naturaliac gentium, constituerunt matrimonium etiam inter seruiles personas contrahi posse, vel ut apertius loquar, non toto negotio inspecto secundum ius naturale, ex quo seruus liber est, sed assumpto iure gentium, ex quo est maris, seminae coniuncteto, quae matriinonium appellatur in tris tu de .ure naturali. Insi, habita ratione pudoris dehonestatis contrahitur l. I . . . . de rit is p

42. Atque hae duae posteriores coniunctionis species non cadunt in definitionem nuptiarum siue matrimonij, quamuis concubinatus olim fuerit licita coniunctio tot tit. . se Cod de concabinis neCnon Iure Pontificio , Can is qui Can. Christiano orian audite. 34 dist. Sed iuxta distinctionem, quae habetur in noua notatione ad d. Can audite. Hodie concubinatus omnino prohibitus Concit. Trident se . . . c. 8. Qiam etiam olim Nou. Leonu Philosophi si &. Aurelianus Imperator anteaci auctore Vopisco , consuetudines eiusmodicum ingenuis mulieribus habere vetuit, sed ex I. .st de concubinis etiam ingenua maxime obscuro loco nata in concubinatu esse potest. Olim iure populi Romani inter uxorem concubinam nihil intererat, nisi honoreac dignitate , .i6. g. I. V. de his quibxs Lindi . l. 49. g. parui. . de legat. 3. id est , uxorem S mulierem, quae uxoris loco sine nuptiis in domo erat, quae honesto nomine concubina appellabatur l. 44. de verbor signis. Concubina iustam uxorem imitatur .est species quaedam uxoris, iure legibus permissa, concubina nomen per leges assiimpsit, ae l. 3. de concubinis 5 distinguitur ab amica, cuius nomine signi-

49쪽

ficatur illa, quae pudicitiam substernit alteri, d. I. V. Est ex Nou. Iustin. 89. s. arsi quis se mis Cod communia de manumissionibus incliuidua vitae societas concubinatu continetur, estque magnus fauor ancillae domino loco concubinae habitae,& liberorum ex eo complexu natorum. Nuptias facit maritalis honoris affectio l. 31. g. simulieris de donat inter vir , uxor plenus honor, d. I. I6. g. r. J. de his qua ut indignis aufer quo solo secernitur concubina ab uxore, d. l. 49. g. parui honor est in ipsa appellatione, Nou. 74. Nor, materiam domina, nomina sunt dignitatis, concubina quasi nomen est voluptatis. Hactenus satis devariis modis, rationibus inducendae maris de feminae coniunctionis, sequitur ut reliqua verba supra scriptae definitionis

expendamus. δεν V V in OH tv Nerio est naturale nomen,& pertinet tam ad

2.. zzφοῦ homines, Quam ad bruta instinctus enim sobolis pro-eatur, , avi is γλ. creandae, alendae est , natura ipsa non minus brutis, quam psi r somno hominibus instus Matrimonium pertinet ad homines tan----- . et tum , Puia homines eam coniunctionem suscipiunt cum rariam rMurendum lionei fide, cum pudore, honestate, d. l. 14. g. de

et '' ritu eo voto, ut firmas stadius sit, ut indiuidua

atque perpetua l. r. . de iure don in tit de patripol. Inst. Est igitur iuris gentium, nam hoc iure modus ille additus est, quem si detrahas, remanet simplex ius naturale quo primi homines, nondum adulta ratione, utebantur: sed si addas nuptiarum solemnia iusta a Iure Civili inducta, connubium est. Et ita ius, quo in nuptiis utitur Romana ciuitas, comparatum esse apparet ex praeceptis naturalibus gentium a ciuilibus, vel, ut explicatius dicam , constare iure naturali, inspecta scilicet commixtione corporum gentium habita ratione verecundiae, pudoris. honestatis, Ciuili denique, quatenus ritus quidam S solemnitas adhibetur. Non morare diutius in excutiendis his verbis, conianctio maris feminae, quae initium dederunt definitioni nuptiarum siue matrimonis traditae a uodeuino in l. I. . deriti Et a Iustisiano in prin tit de parr. pol se a Summo

50쪽

D E MATRIM O UI Id.

Pont in c. H. de presumpi extra nisi animaduerterem non Conuenire inter Doctores de illorum vero sensu S intelia lectu. Quidam enim putant ea coangustanda esse ad animoriunconiunctionem, non etiam porrigenda ad corporum coitionem, quorum opinio niti videtur L 32. g. si mulier de donat inter viro se uxor. I. Is de condit ese demonstrat Lyr de donat. l. o. de regul iur. . Can cum initiatur Can contu se1.27. q. 2. c. I 4 23 6 2 S. ex deson l. o matrim. e. viri ex de Pansa duorum. Ex quibus omnibus locis inuicem collatis te comparatis consurgit haec iuris traditio certissima, matrimonium recte, secundum praecepta legum Romanarum, Canonicarum sanctionum contractum censeri, mo- db ex utraque parte consensus interuenerit, quamuis Congressiis virilis secutus non sit, quod de bellissime confirmari potest l. 6. cum l. eq. f. de ritu nut ubi matrimonium, virum,4 uxorem esse dicitur, licet puella, quae ducta est, deintegrata non fuerit a marito morte prieuento , aut alio tristiore casu contingente, remque summam agere impediente, quia, ut ait B. Semardussermone 66 super Cantica maritalis copula corporum non requirit integritatem, sed sexuum aptitudinem. Denique limius opinionis communiendae causa validissimum 6 aptissimum argumenium praebet pen. Cod de inces nupt quae nominatim ait reprobatum fuisse iudicium eorum, qui nolebant matrimoni substantiam ex selo consensit, affectione maritali pendere , sed raeterea exigebant concubitum. Vetus opinio AEgyptiorum, id est,

Iudaeorum erat, ut matrimonium non crederetur, nec nuptiae existimarentur contractae , nisi corporum commixtio inter cessisset , tunc enim re contraetas nuptias dicebant, quod merit,damnat aeno in . I. pen. Nam sicut separatio corporum diuortium non facit, sed animorum ita nec matrimonium coniunctio facit corporum, sed voluntatum, Can. maIrimonium a T. q. 2. Nou. Iustiniani 27 sq. 3o. f. de re gul iuris.

Alij, quorum sententia placet magis illa verba non desola animorum, sedi de corporum etiam coniunctione a