Ioannis d'Auezan ... Dissertatio de sponsalibus, et matrimoniis

61쪽

uadfalso tutore auctore gessum esse dic. ML 3. g. minor.

ad Di Iut de adulter. Τ. Denique idipsum probatur,t. s. F. de condit. o demonstrat. Nam Vlpianus ibi existimat 'con sensum facere nuptias, si sponsa in domum sponsi deducta fuerit,i ita interpretanda videtur l. o.ss de reguLiur. quae sumpta est ex d. I. is etsi diuersa sit inscriptio probatur etiam auctoritate Diui Chrysostomi in Can rei quam 27. q. L. Nam sponsi olim saepe domi sponsas habebant , priuia quam aqua & igni acciperentur, d. L pen. g. virgini. Solemne fuit, morisque antiqui sponsam in domum viri deductam aqua aspergi, eamque ignem attingere, ut in rerum

omnium communionem cum Viro venire putaretur, auctore

Lactantio lib. 4. Plutarcho iν uaestioxibus Romanu se Seruio in . . neid. de quo ritu uxoris aqua designi accipiendae videndus omnino dominu Caiacius lib. ri obser. c. α Antonius Hotomannus inobseruatione erudita, quam scit Dereri ritu nuptiarum c. 8. Itaque ut significaretur communio rerum diuinarum 3 humanarum inter coniuges, adhibebatur aqua, ignis. Nam Dion fialicarnassus tib E. t statur ea olim in nuptiis mysteria intemenire solita auctore Romulo, ut coiretur sogietas in his rebus, quae maxime sunt hominibus necessariae. His consequens esse videtur solum consensum in nuptiis non sufficere, quandoquidem tum demum uxor ducta dicitur, cum in domum mariti ducta est, quasi in domicilium, larem matrimonij, d. L i. g. domum Is de liberis agno cenae ac proinde uxor ducta domicilium suum mutat,&sortitur domicilium, forum mariti, L pen. J. de iurisdiis se l. 6s . . de iudie hinc etiam

donatio tunc demum prohibetur inter coniuges, cum uxor ducta est, Loi. g. Amulier. . de donat inter vir se uxor.

hinc denique legatum mulieri relictum sinu erit, debetur statim atque ducta est in domum, etsi in cubiculum dia Eta non sit, quia scilicet deductio in domum nuptias facit,

non concubitus, d. L Is de condit se demons at opus igitur erat deductione nouae nupta in domum mariti, quasi in domicilium matrimoni,d L s. quae deductio fiebat Romae a pueris patrinis matrinis, telle Festo, unde, Dea domi-

62쪽

duca apud D. August. lib. 6 de Ciuitate Dei, cap. s. hu vembis. Cum ma se femina coniunguntur, adhibetur Deus iuga. riuus ess domum deducenda est, qua nubit, adhibetur Deus domidaeus ut in domo fit, Deus domitius: ut maneat cum iis 6, Delmantuana. Quando autem domum deducta erat, tunc dicebatur innuberes, auctore Noni , his verbis: Innabere dicitur nupta, viae in domum viri transit, nefas autem missae Olim uxores ducere priusquam coniuges sacris operati essent, docet Seruius ad haec verba 3 2E id coniugiusacra uenosis operata iuuentus.

At verius certiusque est nuptias solo consensu fieri, S ualere sine ulla deductione, si modo constet aliunde matrimonium contractum, quod consensu intelligitur, ut nominatim proditum est in . . pen in pris de donat inter viri uxor quod non parui refert scire propter eas donationes, Ut apparet ex E. I. pen. sed si non constet esse contractum, non intelligitur consensus nuptiarum tercessisse, nisi post ipsam deductionem in domum mariti, d. l. en. g. I. eoque modo distinguendum esse docet Glossa in d. g. I. ex.

I. 6 Coae de donat ante nut cum quaeritur Vtrum matrimonium contractum sit, ut deductione in domum viri opus non sit, si probetur consensum contrahentium interuenisse, sin autem non liqueat, tunc necessaria sit deductio, ut nuptiae cons stant, Qvxor fiat hocque sufflamine adhibito temperandum esse puto quod est in d. l. a. g. Amulier sae. I. Is qua tamen in re variauit praestantissimus Culacius: Nam in expositione l. 3o. T. de regul. r. scribit matrimonium non ante contractum dici posse , quam sponsa fuerit deducta in domum sponsi In Commentario vero tit desponsat Cod expressis verbis tradit matrimonium nudo consensu perfici, neque scripturae proprietatem dcsiderares, neque dotem, neque coitum , neque pompam , neque Xoris deductionem in domum viri, quae per consequentiam ma-tximoni propria, de reliqua, non principalia, quae rem, negotiumque conficiunt, appellat eadem fornaa, qua quaedam per consequentia emptionis propria vocat Iuriscon in I. 1 ff. de act empti quae dicuntur etiam caetera vetulitionis in

63쪽

.s duo. g. siquis iurauerit. . de iureiur in I maos. g. dem ratione. de rebus eorum qui sub tutela quae non sunt ex substantialibus contractus 1 emptio enim sine his potest consistere, sicut matrimonium sine instrumentis dotalibus, siue tabulis nuptialibus, vel sime solemnitate Sc pompa, vel alia quacumque nuptiarum celebritate l. 3. I. , 22. Cosside nupt quae nuptiarum restiuitas appellatur 4. 24 eod. tit. vel sine ritu aliquo puta illo, qui exprimitur in . L n. g. I. de donat inter vir es uxor Vt scilicet aqua de igni acciperetur Uxor, quae tamen videntur olim fuisse necessaria, sed Constitutionibus Principum tandem relaxat i suntque in hoc articulo, ut S in aliis plerisque, Ius Ciuile, Pontificium in unam consonantiam iuncta, ut de Iure Civili, Praetorio eleganter loquitur Iustinianus in .sed cum paulatim. Instit de testament ordinandis utroque siquidem iure ex solo, eoque soluto Si libero consensu S matrimonium S spes matrimonij consistunt, nec refert voce, fabella, an nutavel alio signo fuerit declaratus, ut fusius docuimus nupra in

Tractatu de sponsalibus. ne quid clamat furtim , unde furtiuae nuptiae . . T-οῦ Aod de repudiis contra decreta Patrum admittatur,

-δι dentineia te ante non intelligitur esse matrimonium , quam inuocatum

'u -- sit nomen Dei sacra benedictio secuta ' praemissa, ut v

Ioiamni ιIurica cant, bannorum praemonitio a ministro Ecclesiae δ plebem

oenico prascriptu certiorandam de futuro matrimonio, Can. I. o. q. . . Edeclandesina deson t ex quo modo ad la ibrio Ecclesiam adsensu, auctoritate sua matrimonium conciliare ait Tertuι-lianus in e lib. 1 ad xor quod etiam Constitutionibus

quibusdam Impp. Leonis cognomine Philosophi in Alexi, Comneni, qui post Iustinianum Romano praefuerunt imperio , cautum fuisse auctor est Constantinus armenopuIus Promptuaru Iuris Ciuitis lib. .rit . . in ne Sed se in Concilio Tridentino rit de reformat matrimonu praecipitur iis, qui iustas nuptias contrahere volunt, adhibere Curionem, siue Parochum, qui hisce verbis utatur mos in matrimo

nium coniungo in nomine Patras, o Fili', Spiritu sancti. Quo

64쪽

D MA RI MO'N I S. 49Qu genere valde cohibentur clandestina connubia De . bent igitur fieri denunciationes futuri matrimoni publice in Ecclesiis per preidyteros, c. o. qui matrim accusare possunt. c. vlt de clandes desonsat si vis de cornat.θirituali ex. plebem , inquam , a ministro Ecclesiae cuiusque Certiorari oportet de futuro matrimonio trinis denunciationibus siue edictis solemnibus, id est, publice propositis me quid fiat furtim S clam contra Concilium Lateranen se habitum sub Innocentio III quo id constitutum fuit, d. c. vir de cland δε- sonsat. ut cuilibet chia tradicendi Mobiiciendi cognationem, vel quam aliam causam legitimam, quae nuptias impediat, intra diem certum praestitutum a plebano, it copia S facultas, scilicet post illa edidi siue banna palam in Ecclesia populo exposita. Atque hunc morem plebis commonefa Ciendae a Curione, qui praeest Ecclesiae, de nuptiis inter aliquos contrahendis olim in quibusdam locis inualuisse docet Summus Pont in . . est de clandest. Hsonsat veluti in Ecclesia Gallicana, c. 27. ex de sonsul es matrim QEcclesia Papiens c. 8 de te bus in prima collaci es c. vis qui mairim accusare poss. in eadem colu ct qui mos deinde constitutione d. c. vlt de clandest des'onsat sitio decreto Synodi Lateranensis productus fuit in uniuersum orbem Christianum, ita ut nulli bi hodie nuptiae consistere possint, nisi hanna praemissa fuerint,i contracta pro furtivis, clandestinis habeantur, ac consequenter ipse iure nulla sint utpote factae contra verba S tenorem Concili Lateranensis, d. c. vlt de clandes desonsat & generaliter quod actum est Iege prohibente, nullum est C. de legibin.

IDεM quoque vitium incurrit matrimonium si praepro mρ' Vm n pere, nondumque aetate trani acta, quae legibus pia itituta eo tractum 'som-8 definita est, contrahatur l. 14. F. eoon at aetatis enim non to est in

Illam pro diuertitate sexus modb citeriorisac breuioris, o ea securumum

do longioris temporis incla leges concluserunt, quod cin zzzzzz pus aetatis discretionis appellat Celestinus III. Gregularib ex nimirum in femina duodecim, in . rare qua-

65쪽

TRACTATUS II.

tuordecim annorum exactorum , ita ut illa attigerit decimum tertium , hic decimum quintum, sicque interpretarinos oportet quod Iustinianus ait est de napi ost iustas nuptias inter se ciues Romanos contrahere, masculos quidem puberes, feminas autem viri potentes , Nou. Iustin. ios. Nov. Leonis 4. Neque enim iustae nuptiae esse possunt inter

impuberes , id est, minores I . aut 2. n. l. r. de donat. inter vir o uxor I ri qua falso latore. I. 68 de iure rit.

f. nisi pubertati proximi sint, c. s. o vis de defensat impuber ex Eandem aetatis differentiam seruari in testamentis faciendis docet t. s. . qui tectament fac psis cum hoc tamen discrimine, ut pubes intelligatur, qui attigit supremum

diem anni r . vel in ita ut annus nondum finitus pro completo habeatur, ae l. s. ubertati vero vicini dicuntur, femina quidem cum agit, vel expleuit annum undecimum, c. s. eod. tit. c. ri de Ponsal ex mas autem qui gerit annum decimum tertium , multis magis cum supersunt ad pubertatem sex menses tantum, ut l. 17. in pris. d. de excu st. Est praeterea alius casus, quo matrimonium contractum

inter impuberes habetur pro iusto, legitimo, videlicet, si, vi loquitur l. 3. Cod si minor maiorem se dixerit malitia suppleat aetatem, siue prudentia c. vlt de desponsat impuber ex vel pubertate anteuertente annos pubertatis, sexu timcommixtio ante annos pubertatis intercesserit, quia congressus nuptias corroborat, atque consummat, . . eod.

iit.

Iure igitur nuptiae consistere nequeunt inter eos, qui non excesserunt pubertatem, quae legitima aetas appellatur, ι 6. . . cio eod. tit se l. 2. Cod. si mater indemnitatem promisit iusta aetas in I. g. f. de condict. cau data. Unde fit ut si quis puellam nondum viri potentem dc immaturam in domum tuam deduxerit quasi uxorem, ante iustat legitima uxor non sit, quam apud virum expleuerit eam aetatem, I. a. f. de rim nupt. l. 33. g. si minor. . adle . Iul. de adulter. sc. EI ex de opon at se matrim nec interim videtur sponsa, quia sponsalia sola deductione in domum non inducuntur l. 3α . . si qui sponsam de donat inter vir es xor L

66쪽

D MA RI NON II 3. 33'. desp/Ual. s. Sicut quae desponsata est, cum septuennis non

esset, sponis legitima non censetur priusquam maior facta sit septem annis c. . s. se en ex de des o sat impuber. Nec refert qubd pater filia suae tamilias minori duodecim annis, quasi maiori fingens eam esse maiorem, auctor fuerit contrahendi matrimoni, cum sponso, qui ignorabat eam esse aetate minorem , nam hoc quoque casu constat ex Lir. . Mod albo tutore iustum matrimonium, iustam uxorem non esse , iustumve maritum , scilicet antequam inpotens esse coeperit, quamuis patri filiam minorem duodecim annis nuptum danti ideo sit ignoscendum, quia affectu propensore magis, quam dolo malo filiam ruam maturius in fami- Iiam sponsi perduxisse videtur, d. t. ir. Ex his plusquam manifestum est nubilam aetatem feminis duodecimum annum , viris decimumquartum asserete. Hanc rationem secuti sunt Romani Legistatores,ac eorum exemplo Summi Pontifices, qui qua aetate appetitus ille coniuncrtionis innasceretur, ab ea licitas fecerunt nuptias. Aelex Papia Popoea, quae cuique nubendi spatium praefiniebat,

neminem ante vigeumumquintum annum ad iustae uxoris amplexum inuitauit, nec minor aetas coelibum poenis illa lege tenebatur, ut refert author sistoria triparitiae lib. i. Haec aetas status appellatur, α - , I. 77. g. curatoris. . de DPana quia scilicet sit crestendi finis, quamobrem, per&cta. plena, integra aetas in thris nostris appellatur, inque pubertatis finis Philosophi vero, quibus curae fuit non tam ut soboles Noam ut firma de robusta soboles nasceretur, quae tuendae patriae adiumento esset, maiorem etiam aetatem statuerunt nuptiis Plato in unus suis hanc unam potat, ut mulier a decim ctauo anno ad vigesimum nuberet vir eo quinquennio , quod trigesimum annum proxime sequitur, uxorem duceret, ne matrimonium plusquam decem amismaneret vim enim generandi putauit illo decem annorum usu hebetari. Et in . . His reip. voluit, ut quadragesimo vitae anno mulieres, quanisi quinquageum viri finem sibi procreandi facerent senum enim natura, quae imbecilla est, imbecillos quoque parere let. De quo etiam

67쪽

ue L TRACTATUS II.

Boteles lib. . sua Politi. subtilius aliquanto disserit i hoc

enim spectandum esse ait, ut coniugum aetates gignendi facultate concurrant olim vir sexagenarius, mulier quinquagenaria nuptias contrahere Velabantur, Lpen. Cod de nupt.

quasi neque generare masculus post sexagesimum annum , neque femina gignere seleat post quinquagesimum, l. 2. Coae de legitim heredib. Vitian in syment reguiar tit. c. Las. g. pena de adoptionib. I. ar. . de act empti. Aristotetis lib. 7 de hsor animal. e. 6. Plinius lib. . naturalis hi e 14 sed id postea sustulit Iustin. d. I. n. quod etiam a te Claudium secisse resert Suetonius in Claudio c. 23. Nam ωpost ea tempora procreari liberos posse argumento est . I. 11. cuius rei exempla sim apud Plin. dicto loco, o Ari telem Lib. s. de hictoria animal. e. rq plerumque quidem siue plurimum post eam aetatem femin non gignit, potest tamen euenire, licet rarb, ut pariat d. I. ri aliud dicendum est de maribus, hi enim sexagenarij idonei censentur ad generandum ab Ari tela d. lib. f., conuenienter Senatusconsulto Claudiano probata fuit haec definitio aetatis in feminis, non utique in maribus, ut docuit dominus Cularius in notis ad Vlpian. d. tit. 6.C FV XV RAETER liberum, reciprocum utriusque partis con-NWH In sensum, aegitimam aetatem requiritur adhuc, ut iu-- θυμη . si ae nupti, sint parentum, quorum in potestate sunt con-

' s .d ais tib LIὸnt iij. 19 quod est etiam de sponsalibus constitutum l. 7. g. i. v. M. F. de oponsal quod ita certum est moribus legibusque populi Romani, ut filiusfinuito patre ne compressam quidem Q se vitiatam puellam ducere possit S si eam duxerit, pro iniusta uxore habeatur, I. I. . unde vir se uxor. l. si uxor. . ad lex Iul. de adulter. Idque Terentius in Andria ita seribens significat: Adeo impotenti esse animo ut praeter ciuium orem atque legem, sui voluntatem patris, . Tamen hanc habere sudeat cum summo probro '

68쪽

DE MATRIMONIIS. 3 Quare si maptiae factae fuerint citra consensiim parentum, quorum in sacris positi sunt Contrahentes, nec Vir, nec Xor, nec nuptiae, nec matrimonium, nec do intellisitur ae qui ex eo coitu nascuntur, non sunt in patris potestate, sed tales sunt quantum ad patriam potestatem , quales spurij, . si aduerμου In si de nur. D. . de statu hominum quia, ut Vlpianus ait d. tit. s. hi tantum liberi potestati S imperio patentum subduntur, eisque heredes cfficiuntur, qui ex iusta coniunctione suscipiuntur Patris vero auctoritatem, in cuius potestate est, qui uxorem ducit, quaev nubit, .ciuilis, naturalis ratio suadet esse necessariam . in pri n. d. ID. de ut ubi naturalis rationis nomine significatur obseruantia, cultus, pietas, & honor, qui tantus est, ut filio semper honesta, sancta persona patris videri debeat, L 9. . de ob- .sequiu parentibus se patron/ praefandu L 2. . deius se iure. sed haec sola ratio non sussicit, alioquin sequeretur filium emancipatum sine consensu patris uxorem ducere non posse, quod tamen ei permitti innuit Vlpian. d. tit. s. prohata is V. de ritu ut est enim emancipatio actus solemnis, quo pater filium a familia sua separat, potestate

sua soluit, I 3 de emancip. liber. l. adoptatum ' de adoptionibus cod. D. Auruuin lib. I. conIra secundam Iutiani Responsionem: mancipatum hominem a Deo dicis, nec attendis hoc cum emancipato agi, ut in familia patris non sit Sequeretur etiam necessitatem imponi filio adhibendi consensum matris, cui non minus secundum naturam, quam patri betur pietas, reuerentia, I ID, de obseq. parent se patronis praestandis se La 6 de re iudic. . l. 6 . . de in ius vocando. HLi Ide iust o iure. l. . Cod depatr.potes. Conuenit autem inter omnes eius adsensum explorandum non esse, quia liberos in potestate non habet. g. feminis Inst. de adoptionibus Verum quidem est matrem non habere aequalem pol statem, negari tamen non potest quin habeat qualem qualem, I. 4. de curator furioso unde suos heredes feminas habere Paulus negat . . g. ad testamenta . . de bon possessio contra tabulaου. Cum ea igitur concurrere debet ratio ciuilis patriae potestatis , cuius praestantia de excellentia re-

69쪽

petenda est ex variis causis, effectibus,, dotibus, quibus Iurisconsultorum posteriorum Romanorum solertia donata est, non ex immani illa potestate vita necisque, quam ex Regia dederat,i primi iuris conditores, qui patri permis runt liberos vendere, occidere, I M.f. de librris ρο ρο- sum siue iuste, siue iniuste, ut auctor est Dion fiaticurn. lib. h. antiquitatum. Et hoc sensu accipiendum puto quod est . ius autem distit depare. or. Ideo vero ratione patriae potestatis exigendus est patris consensus, quoniam huius vinculi sanctitate aded apud ciues Romanos iungitur patrifam. filiustam. I. 87. I de ad uir hered. vi Iure Civili pater ω filiustam unius persona vice fungantur, I vit Cod in impuber Mahis substitur. vox patris tanquam fili sit propter unionem personarum, quam inducit ius patriae potestatis, g quod quis vers. ei vero Instit de inarii. stulat. Potestas patris unius personae, uniusve hominis intellectum constituit in parre Iliosam ita tamen ut in ramilia semper superemineat maiestas patris, dominatus,ac potCntatus. Ratio ob inducendae 8c instituendae patriae potestatis elici potest ex elegantissimis Senecae verbis lib. i. de benes. c. II.

Vadam, arriquit, priuilem parentibus data sunt Parentam conditionemIacrauimus, quia expediebar liberos tosti soricitandi ad laborem ran incertam adituri fortunam. In MerisioBndis nihil iudicio toggentium licet tota res votis. Itaquem aequiore animo adirent Heam: danda istis aliqui poteBas

fuit m fuimus iuuenturi quasi domesticos Mansrar-. esk II RAE, v rationem ciuilem potestatis patriae, quam nexu In viis, O, . diuino Copulatam esse ait I pen. Cod de adopi addendan um aisi sed est alia, quae tendet ex eadem, proprie pertinet ad filios,

α ,-α- - uas,n patri inuito suus heres Vastatur, qua ratione

est, existi, rem nepote V orem diacente Constat necessarium esse consensum se eas patris, nec aut lassicere, in cuius est potestate quamuis aliud

η nom. trahantur inter nepotem ex Qio,, neptem ex aloero filio, quia o filius non potest recusare amitatem eius mulieris, quae

illi etiam est cognata, fratris nempe filia, . 1 Τ eoae rit quod

70쪽

D E MA TRIMONIIS. Ilest latius explicandum. Quoniam igitur ius non patitur cuipiam inuito, aut isnoranti, ii sapiat, suum heredcm agnasci. sh proprie agnaicuntur, qui statim ut nati sunt, primum iocum occupant in familia Illi ver non agnascuntur, sed quasi agnascendo sui heredes parentibus sunt, qui priore subducto de potestate suo herede, succcdunt in proximum locum l. 18. g. . . de liber es posum. oportet nepoti sexorem ducenti non tantii auum, in cuius potestate est, consentire, sed etiam patrem, d. l. 6. f. I. se l. s. eoae tit in cuius potestate non est, nec esse potest quia qui est in potestate alterius, alium in sua potestate habere non potest, I. Is ad Ieg. Iul. de adulter Seneca pater in Declawat 3 7 potesquisque alium in manum suam recipere, qui ipse in alia manu es Ratio autem, propter quam in nuptiis nepotis non tantum aui, sed etiam patris, qui sui iuris, potestatis non est, consensus desideratur, haec est, quia quamuis hodie non sit in potestate patris , consequenter eius voluntas necessaria non videatur, i a st de ritu nut es inprin tit de nupti In- sit quia tamen fieri potest , ut recadat in eius potestatem aut scilicet persona de medio sit blata , quo casu suus heres futurus est, recte Iure Civilita nixum est tales nuptias iustasM legitimas non censeri, nisi patris quoque auctoritas interuenerit, vel si fiet e fuerint, ea non adhibita, liberos ex ea Coniunctione procreatos agnoscere cogi non posse, obstante praedicta regula iuris, quae dictat nemini multo suum heredem agnasci qua etiam ratione obtinuit auum non posse

adoptare nepotem quasi ex filio natum sine consensu fit j Lε ocio. . de adopi or . sedsi quis Instit. οὐ ut ne scilicet eum habeat quandoque suum atque hereden suum. quem ipse a se alienum esse cupiat. At grave nimis . ac durum , alicui inuit agnasci suum heredem M. f. se si quis. Quaesitum autem εc tractatum est, utriun sicut in nuptiis nepotis exigimus consensum patris , licet iri eius potestate non sit sic etiam cum est in matrii nonium collocanda neptis, necessarius sit patris adsensus L inu 1 Paulum in

a. l. 6. g. I. Ita nepotem a nepte in hoc alticulo segregasse,

ut in nuptiis quidem nepotis prater voluntatem, auctori-