장음표시 사용
41쪽
16 De jure Natur. OH Gent. in Gen.
se plene demonstrari, falsum est citra Revelationis adminiculum. In eadem est cum Pustendorfio sententia Barbeyracius; item Hei neccius ita disserens . Cumque
hoc jus complectatur leges per rectam rationem promulgatas , consequitur, ut jus nature derivandum non fit ex Sacris litteris . Verum hoc ius naturae non modo principia universalia commonstrant, sed multa etiam particularia . Ad haec autem necessarium est fidei lumen, ut depellantur os usae mentibus tenebrae, ct errores, quemad
Hinc arbitror merito irridendos a uetores illos , qui tantopere gloriantur, velle se jus naturae omnino Explicare citra lumen Revelationis. Esset enim conatus eorum prorsus inania, ac periculosus : ut qui oculorum infirmitatis conscius judicaxe de objectia vellet ex oculorum tantummodo teaimonio citra rationis adminiculum . Inutilis labor , di errori maxime obnoxius .
Plures ex Acatholicis hoc identidem repetunt; hoc se fecisse plenis buccis, ut vidimus, gloriantur,i l Buddeus in Institutionibus Theologiae Moralis parte secunda sic habet et Nee tamen ideo improbandum illorum influuium , qui seorsum juxta lumen rationis jurisprudentiam Diviam, naturalem tradunt , - enim disimcta sunt , irine euam distincti tra untur , nec inter se sunt confundem Ida . Diat etiam cognoscere quousque ratio Hi relicta Mel rogredi qucat , ut eo rectius , qua Revelationis vis D , A praestantia, inde intelligatur. In negotiis praeterea humanis sa-pe eum illis nobis res est , qui Revelationem non agnoscunt ,
quique proinde non aliam agendorum normam, quam rectam ramitonem admittunt. Denique per rationem , quoad humana prae
sertim negotia, multa specialius possunt investigari , ac determinari , cum generalia saltem Pt , quae hisce Revelatio tradit, ut reliqua, quibus idem evinci potest, taceam. Haec a
42쪽
Quamvis enim distincta sint rationis lumen, ac I men Fidei, nec idcirco confundenda; illud tamen ut pote infirmum ab hoc debet adiuvari , quare tradi non debet separatim. Deinde verum quidem est . aliquid esse , cognoscere quo rationis lumen , oripinis
labe debilitatum, & quibusdam quasi nebulis circumfusum, pertingat ; sed di huiusinodi cognitionem si ne fructu esse, & ad negotia periculatam , non minus est verum.
Quid autem facto opus sit , quando cum iis , qui
Revelationem non agnoscunt , sit agendum , dicam inferius . Nullo tamen pacto probandum est illorum institutum, qui solo freti rationis lumine naturali cum huiusmodi hominibus velint res agere , ct ad hone, sta eos pertrahere. Tandem quod Revelatio generalia ostendat, ratio quaedam specialiora, ex eo fit, ut lumen utrumque in consilium debeant advocari, nec tradi seorsiam. Rem hanc eggregie in veteribus Philosophis observat Lactantius Lib. s. de iustitia cap. 18. ubi videtur
Acatholicorum obiectiones diluere. Plato, inquit , O histoteles honesta quidem voluntate justitiam defendere eupierunt . essecissentque aliquid , si conatus eorum bonos , si ego que iriam , si virtutem ingenii Divinarum quoque rerum do-Hrina juvissent . Itaque opus illorum inane , atque inutile M. Sit ; nec cuiquam hominum persuadere potuerunt , ut eorum
prascripto viveret , quia fundamentum a Cato disciplina Ela non habuit. Nostrum opus certius sit, necesse est , quos Deus docuit . Ad Lactantii mentem scribebat Leibnitius , quantumvis Acatholicus, in Epistola ad Molanum ad. versus Puffendorfium. Digne de jure Thilosophanti non tantum humana tranquilitatis , sed etiam Divina amicitia ratio
habeatur , cujus possessio duraturam nobis felicitatem spondet. Non nobis tantum nati sumus , sed partem nostri sibi alii AE P. Const. Sur cichi O. M. THgi. C min-
43쪽
18 De jure Natur. ct Gent. in Gen.
vindicant, Deus totum . Et in Praefatione Codicis iuris Gentium et Recte a viris doctis, ait, inter desiderata rela, tum est jus Natura , se Gentium traditum secundum disciplinam Christianorum, id est ex Chisi documentis in repaboc est, qua sunt supra nos , sublimia , Divina sapientium .
Itaque Revelationis lumen regulas iuris naturae , bonaeque moralitatis proponit, quas generis humani corrupti mores, ct Philosophorum Ethnicorum caecutientes animi nec satis agnoverunt, nec libenter amplexi sunt. Quapropter colligi debet, adiuvari ex Revelatione rationem ad jura sua dignoscenda . Revelationis enim Iumen omni ex parte Divinum , quod ad mores attinet, vitaeque rationem, nihil ostendit, quod simul suum non esse putet naturalis ratio , ubi inmtento studio animadvertit, ac mature considerat . Idcirco a nonnullis sapientibus viris dictum legimus , dogmata Evangelii, quoad mores, una cum Moralis Philosophiae , verae scilicet ac bonae , principiis esse veluti instaurationem moralium dogmatum , quae sunt in anima rationali a Deo impressa , ct inscripta huc iaptando illud Tertulliani epiphonema: O anima hominis ;quam es naturaliter Christiana. Reddit praeterea Fidei tu, imen faciliorem praeceptorum naturalium usum ex nota rva Praemiorum , poenarumque Propositione , atque ex igratuita Divinorum auxiliorum largitione. Habet au.
tem in se anima intimam ad servanda praesertim generalia quaedam praecepta obligationem sine Revelatione , ut habet Apostolus ad Rom. Gentes, qua legem c scriptam non babent, naturaliter ea, qua legis sum, faciunt: & dari ignorantiam circa prima moralitatis, &legis naturalis principia in mente integra probari non potest.
Quare Christiano Philosopho ita erit in iure naturali , rectaeque rationis principiis procedendum . Quae
44쪽
tumen naturale, seu recta ratio, citra quodlibet praeiudicium , sui iuris esse repraesentat , erunt mature cum iis, quae ex Fidei lumine accepimus, conferenda . Cumque sciamus , utrumque lumen veluti in idem tendere, seu obiectorum veritatem, honestatemque manifestare, prudenter inferimus , quae infallibili Revelationis testimonio comprobantur, vera esse; falsa vero,
si Fidei testimonio contraria sint . Neque vero id a firmo , assumendum Fidei dogma quasi principium , unde altera rejici, altera probari debeat opinio. Hoc enim esset non Philosephum agere , sed actum fidei exercere. Illud autem pronuntici, Fidei dogma esse illi debere instar doctissimi , solertissimique Monitoris ,
a quo certior fiat erroris admissi in casu aliquo peculiari , ut iterum, atque accuratriis ratiocinationem intasti tuat, donec lumine ipse naturali, ubi lapsus sit, invenire possit. Quemadmodum ire Analys fit, si forte,
errore , . vel in prima positione , vel in decursu operia admisib, deveniatur ad aequationem, vel impossibilem, vel certo falsam ; tota , ut notant Analytici, repeti Praxis, ac veluti resolvi debet, singuliquo animadvertendi numeri, eorumque signa , ut erroris. veluti primcipium detegatur . Hoc ubi aget in re morali , atques in iuris Naturae principiis , & ossiciis: morum. Philota sophus, modum aptissimum ., rationemque firmissimam sibi conciliabit ad suadendum Ethnicis quibuseumque., Revelationes praefracte negantibus , certissima morum dogmata.
45쪽
De iure Natur. O Gent. in Gen. CAPUT VII.
De recta addiscendi juris natura ratione.
I Ustos posuimus lumini naturali fines. Superest, ut
addiscendae huius facultatis rectus modus proponatur . Is profecto erit , si probatae Fidei consulantur a uctores. Sane vix animum possum continere , cum in Catholicorum manibus magno plausu exceptos versari conspicio tot Heterodoxorum libros, qui revera si e sint a Catholicorum aliquo conscripti vix oculos ad se eruditorum pertraherent. Confusia scribendi methodus , barbara latini sermonis constructio, exigua, eaque obsoleta bonae doctrinae copia, non est, cur tantos excitet graeculorum plaudentium rumores. Dicam plane quod sentio, di mecum una reputant, quicum
lue solida verae Sapientiae , omnisque scientiae jecerdiundamenta , & insipientium voces spernunt , unus est ijs auctoribus plerumque tantarum laudum titulus, diversa nimirum a nostra Religio : qui titulus causa esse deberet, ut istiusmodi libri a studiosorum praesertim manibus excuterentur . At dicet aliquis, liber de
iure naturae agit , non de Religione . Quid tum Crotius de iure Belli scripsit, di tamen Pustendorfius Lutheranus Religionis causa verebatur, ne apud suos Crotius legeretur . Sic in Epistola ad Lectorem in prima sui operis editione: Non exiguam , ait , nobilissimo operi ( Grotii labem a pergunt , queis passim a receptis Orthodoxa Ecclesiae sorthodoxam vocat Lutheranam Synagogam homo Lutheranus o sententiis diversus abit, per uehac etiam verὶ , atque utiliter dictis auctoritas de
46쪽
Reponet hic aliquis, errores in auctoribus Acatho- Iicis, vel nullos esse, vel cuique Catholicorum in oculos incurrere .
Respondeo , & plures in illis errores esse, & cuique Catholicorum observatu difficili mos , nisi forte agnoscant sacrarum facultatum praesidio, quo tandem colliment . Quotus autem quisque ex iis , qu, Acatholicorum versant libros , Sacrae Theologiae Divini que litteris operam navavit Enemplo sit, qui ancipiti plane consilio Puffendorfit opus de Iure Naturae , dc Gentium in Italicum iermonem versum repurgavit , auxit , illustravit , & Anno 1is p. edidit . . Hic sane,
Tomo t. lib. 3. cap. q. repurgare debuerat illam Pu fendorsit sententiam : Ignorantia juris naturalis neminem adulte aetatis excusat, cum videatur illi simili ma, quam Alexander VIII. inter damnatas retulit: Tameis detur ignorantia invincibilis juris natura, haec in flatu natura Iapsa operantem ex ipsa non excusat a peccato formali Rur tus. Tomi secundi Libri . . cap. a. Auctor Catholicus, qui illud opus Italice reddit, debuerat paulo cautius loqui circa obligationem ortam ex .iure iurando per meis tum injustum extorto. Divus Thomas Prosecto secunda secundae quaest. 8 i. Arti c. p. ad 3. ait: In juramento, quod quis coaetas facit , duplerum est obligatio : una quidem , qua obligatur homini , cui aliquid promittit: se talis obligatio tollitur per coactionem ; quia illa , qui vim intulit , hoc meretur, ut ei promissum non servetur et iactia autem est obligatio , qua quis Deo obligatur , uti impleat , quod per nomen ejus promist: h talis olligatio non touitur in foro conscientatis: quia magis debet damnum temporale sub linere, quam bis ramentum violare. Potest tamen repetere in judicio quod so mit. Et adeo fundatam in jure Naturae obligationem
istam putavit Angelicus Doctor , ut deinde subdiderit.
47쪽
at De jure Natur. , Gent. in Gen.
Romani Pontifices ab bujusmodi juramentis homines abso verunt, non qua st decernentes, hujusnodi meamenta non esse obligataria , sed quas obligationem ex justa causa relaxantes. Auctor vero Italus Pustendorfium corrigens hanc etiam admisit Pustendorfit sententiam: Non minus obligatus essu restituendum , qui vi coactus promisum fecit , cui juramentum accessit , quam s ab injurato id foret prosectum . Et hane praeterea : Momentanea solutione juramentum de- sungi posse, ut statim , vel per se , vel in sub tum vocato, Magistratu datum recuperare queat, est sane inanis religiosi-ni . cum perinde A non solvere , se solutum conssim re
At contrarium decernitur sure Canonico Capit. Si mero , ct Capit. merum de Iurejurando. Plura fortasse essent in eo libro adnotanda . Sed haec duo , quae se mihi eum legenti obtulerunt , satis probant , quam difficile sit sine Theologiae studio Haereticorum errores animadvertere, re emendare . Quod si vera nonnulla ab his auctoribus traduntur . ea a nostris a uctoribus ipsi acceperunt et quae de suo. addiderunt , falsa plexumque convincuntur.
48쪽
TUM NATURAE, TUM GENTIUM. DISQUISITIO HISTORICA.
Creatore, summoque Legislatore Deo ope mo Maximo prima est juris omnis, iuri dictionis, ac legum origo. Non enim est potestas, nisi a Deo, vel immediato , vel mediat, ; Qui . cum primus Adamo legem imposuerit, simul dedit eidem potestatem legislativam suis posteris communicandam. Inde Patriarchae omnes Legislatores fuerunt, inter quos Moyses praecipuus fuit: Inde potestas quoque ipso Naturae, Gentium iure in Monarchas, Reges , di Magistratus extensa , sine qua humana societas constare non posset. Cum vero Deus Adamum condidit, legem ei dedit naturalem ,
49쪽
r De Orig. jur. Pub. tum Nat. tum Genit.
& positivam. Haec fuit lex vetans, ne comederet lignum tsitent, boni , se mali : Ul*m P N illa , unum cole bDeum et quod tibi non iis, alteri ne feceris; bu VI C, & aliae . Hinc lex dividitur in natura- vlem , & positivam . Naturalis definitur a D. Thoma a in quarto Sententiarum distinct. 3 . Artic. r. Conceptio . naturae indita ad operandum convcnienter . Lex positiva si ex eodem S. Doctore in prima secundae quaest. y I. ar- iticulo quarto : V ordini tio rationis ad commune bonum iab babente potestatem promulgata. Rursus dividitur in Divinam , & humanam . Divina est partim vetus , in i Testamento veteri, partim nova, in Testamento novo et a Deo tradita . Humana, hoc est ab hominibus con- lstituta , vel est communis Gentibus , ita ut officia :Gentium erga Gentes ex naturali ratione , Commu- :nique consensu ordinet ; vel est peculiaris alicui Rei- ipublicae , ct cum posita est a potestate politica , di- icitur civilis , cum ab Ecclesiastica , dicitur Cano- :Dica. sCoeperunt igitur ab exordio mundi , praeter legem inaturalem, esse leges positivae , ut ex Sacris Litteris Ilintelligimus . Cum autem leges positivae ordinentur ii ad legem naturalem, firmius observandam , di ad sin ticietatem hominum continendam , quaeri potest pri- rino: quaenam Politica vivendi forma viguerit ante Di- ,
In qua quaestione probabilius existimo, incolas mundi ante Diluvium, fere ad nostri temporis normam , pagos, Castella, Urbes habuisse, in quibus essent M narchiae, Aristocratiae, Democratiae, aliaeque regiminis formae non minus perfectae, quam praesentes. Nam de Urbe Henochia a Caino condita id certum est . Immo teste D. Ambrosio Lib. 1. de Cain , & Abel
cap. Io. Urbes condidit plures Cainus, multorumque Princeps
50쪽
ae Dominus plurimos annos impune vixit . Et aquae Diluvii, ut Philo testatur in vita Moysis, Civit tes cun Has in campestribus regionibus sitas inundarunt , atque sub verterunt; qua autem in editioribus locis habita Iunt, conti.
nuata imbres , nee interdiu , nec hiactu intermisi , funditus D uerunt. Accedit , & ratio . Nam incredibile est Antediluvianos omnes fuisse stupidos, bardos, incultos, harba eos; cum per novem Saecula Adam, & alii subinde Patriarchae , praeclari adeo praeceptores illis convixerint , ac terrae promovenda cultura haud dubio suaserit rerum divisionem ., quae facta fuerit Adami arbitrio, vel sorte, aut alio modo nobis incognito :hinc pagi , , Urbes ad propria tuenda , variaeque formae regiminis necessa iae . Nec illis defuit merca tura, sicut & nautica . Nam cum non omnis ferret omnia tellus , necesse erat , ex una vehi in aliam Tegionem, quae huic superflua , illi commoda, atque opportuna essent. Sed nec mechanicis artibus caruere, uti nec liberalibus disciplinis. Agricultura, & pactoritia ex eo colligitur, quod Cain dicatur agricola, Abel pastor ovium , di Iabel pater'eorum, qui ha-hitaverunt in tentoriis pastorinis . Perraria, de meia callifera significatur ex eo , quod Tubalcain dicat malleator , & faber in cuncta opera seris., & ferri et Nec Ars bellica, quam tanti faciunt mortales mis ri , & in se ipsos ingeniose crudeles , non defuisse putanda est in Gentibus illis in vitia prolapsis , praesertim vero inter Gigantes antediluvianos , quos potentes a Saeculo , & viros famosos appellat Moyses ,& S Augustin. Wientes bellum , applicans illis epithe- tum istud Prophetae Baruch . Musica colligitur ex eo, quod dicaetur, Jubal pater canentium Cithara,
Scientiam aliquam Theologicam fuisse illis tempo- A. P. Const. Sminichio. M. Thei. D ri.