장음표시 사용
101쪽
Totum vero oppositorii locum videtur Aristoteles ita- probasie, di inter vitia disputationis collocasse: & ceridcontrarium tot modis peti docuit quinio capite Topica, quot inodis peteretur, quod esset in principio quasi cum opposita natura simul essent & aeque noti lustra ad alterius disputationε alterum peteretur: A tamen etsi ad accurate demonstiandum, opposita non valent,valent tamen ad refellendum: & ex alterius o positione, alterum attentius considerandunt: Nec fato tritum ac celebratum est illud axiomah secundo & qecimo septimo eapitibus tertii Rhetorici: Contraria iuxta se posita, maxime elucere.Nec tam 'pe t que lata propositus ab Aristotele locus hic esset, si inutilis ei, isus esset: nec semipae de axioma,onusium princiriciarum principium ab eo factum esset
Ex coparatis sunt etiam suae captiones. Quia quod, tirum bonum facere oportebat, id loquebatur Netulus: credidit Qujntius eum , qui orationem bonora imita . tetur, facta quoque imitaturiim:ait Cic. pro Quintio: alpha dixi Codre, penulatorum
Te . nuper aliqua cum iocarer In charta
sis ne bilem mouit hie tibi versus: Dicas licebit,set a me togatorum. Martialis lib., Paria videntur alpita penulatorum&beta togat fixum,quia sunt affines alphabeti literae: cdm illa tametinimum, hac secudum aut nihil significemus. Huc pe tinet error consecutionis ad eadem nominatim ab Ati .stotele propositus secundo capite secundi Topici: qui tametsi in Alatis & priuatibus accidit nunqua,s equet ter tamen accidit in aduersis: vr, Besa est animata: Ergo homo est animarus.
Nec Aristoteli veta fuerit illa Ciceianis disputatio in reuinta Oxsculana se fatentur satis magna
102쪽
vim esse in vitiis ad miseram vitam, nonne fatendum est,eandem xim in virtute esse ad beate vivendum i C traria enim cotrariorum sunt consequentia: imo ait Mristoteles, amica & consentanea contrariorum possunt esse consequentia: ut, Candor est colori Et nigror est colori Nec omnino sequitur, Candor est colori Ergo nigror non est color. Qui consecutionis error in contradicentibus mul- id nequentior est: Homo est animi. δErgo non homo esst non animal. Paria igitur videntur haec esse in contrariis & comtradicentibus : at non perpetuo: De quo elencho dic mus rursum in vitiis s1llogismorum, quia id argumenti & argumentationis commune vitium est.
Soluere rute,decem tibi me si larua cos , . Perdiderat quoniam Bucco ducenta tibi Ne noceant oro,mihi non mea crimina:tu qηi Bis centena potes perdere,perti decem: - Ait Martialis libro undecimo. Sic Cicero secundo ad Atticum: Hercule verum ut loquamur, subcontumeliose tractatur noster Publius: primum qui cimi in d xit fuerit , nunc ne in. x D
Virgilius quarto Georgico: - QMd me caelum thrar iubebis,3
En eriam hunc ipsum vitae mortalis honorem,
inem mihi vix pingum G pecudum cupiatis flere
ctas Lmo Caesaris quondam unginti quidem esse potetit.
103쪽
mma tentanti extudera te matre relinquo. Humanos honores non retineo, quomodo diuinos assequari ait Aristaeus ad matrem Cyrenem: At pli Iumque illud est maius,quod pro minore posuit. ELENCHVs SIMILIUM. Similitudinis fallaciam proposuit Aristoteles tertio,& quinto, & sexto, & septimo primi, & tertio secundi
Elenchi, nomine me e cιev μισυ iis, milis sorn ae: sed hanc similitudinem,ad dictionem , idetur retulisse: Secare est activum,ergo & valere: trunque enim simili forma dicitur. At ista smilitudo formae in rebus sicut in dictionibus, potest accidere:quod Aristoteles suis e emplis indicat decimo tertio capite primi Llenchi: δprqceptis, cu ipsemet docea omnes fallacias primo capite primi Llenchi,quadam similitudine fieri ELENCHvs CONIUGATORUM. Coniugata cretiosa sunt, sed sere aliqua generali
caussa, ut ambiguitatis:Ouidius secundo de Arte: urea nunc vere sunt secula lurimus auro
Venit honos: i sum concibatur amor.
Quod idem exemplum Propertius habet libro tertio. Quale & in Ethicis illud , quarto capite secundi ad Nicomachum: Iusta ait, ergo iustus est: No sequitur ait Aristoteles,quin iusta res agi possit ab iniusto.
Elenchus omnium diuisonum communis, nomin tim quidem ab Aristotele,sed obscurὸ propositus quinto capite secundi Posteriorum, cum accidit, aliqvid ensentiae 3 et addere vel detrahere vel superare. In agitur in diis
104쪽
in diuisione vitiosum, si quid aut desit aut redundet.Pri- iris generis exemptu est quinto AEnidos, bi ludorum
geuera quatuor proponuntur,classis,cursus, sagittari6rum,pugilum:quintum autem postea,tametsi non pri, positum,describit r,certaminis equestris. Locus sic est: Prima cis Teucris ponam fertamitis visivi. Esque pedum cursu valet, iui , ribus audax: ut iaculi incedit mellasileuibusques tuis: Seu crudo Uitpugnam committere caesita. Cunta adfin merrtae ue expectatpraemiapalma rioresuete omnes, Trivre tempora ramis. Hie ludos tantum quatuor poeta proponit, praeter quos tamen quintu postea describit Atqui partitio haec, equites certatores decererit, qui sibi nullum certamen
hac partitione propositu putenti perindque peccat qui sic partitur, atque in diuidenda pecunia liquis pro partibus quinque,quatuor tatum proponeret: unam nerripe furari videretur. Secundi generis exemplum Cicero secundo de Finibus notauit in Epicuro : Quomod3 a tem philosophus loquiturὶ tria genera cupiditatum,naturales id necessarias naturales & non necessarias, nec naturales nec necessarias. Primum diuisit ineleganter Duo enim genera quae erant, fecit tria hoc est no diuidere sed frangere rem. Qui si diceret, cupiditatum duo esse genera. naturales & inanes: naturalium item qumque duo necessarias & non necessarias: conse res eNiet: vitiosum est enim in diuidendo, partem in genere numerate. Ad qua diuisionis notam pertinet illa Cicetonianae partition Is reprehensio, de qua Quintilianus quinto capite quarti libri In omni partitione, ait, est v-tique aliquid potentissimum: quod cum audiuit iudex. caetera tanquam superuacua grauari solet: Itaque non desuerunt qui Ciceronis illam pro Cluentio partitionε improbaret,qua se dicturum esse promisit, primum n .niinem maioribus criminibus , grauioribus testibus iniuriicium vocatum,quam Oppianicum: deinde pretiitqucia ab iis esse facta iudicibus, a quibus codemnatus sit: Postrema
105쪽
postremδ iudicium pecunia tentatum, nona Cluentio ted e5tra Cluetium: quia si probari posset,quod est ter itum,nil necesse fuerit dicere priora.
Atque generalia vitia distributionis, spetialia sint,& primet distributionis propria,cum ex toto ad partem, aut contra vitiose disputatur. Compositionis & diuisonis vitia proprie sunt, non quae nominat Aristoteles indictionis elenchis, tertio & quinto & sexto capitibus primi libit,& tertio secundi, sed quae ad rem pertinenti Compositio enim est fraus illa,quet dicitur in Interpretatione secundo capite secundi,compositorum complexio: Item in Elenchis quarto & quinto de sexto primi, quinto secundi, simpliciter vel non simplicite: ax
Socrates Hἱ bonus citharoedus Socrates ergo es bonus.
Immerus igitur est. QRod idem ruin negationer . . Equus non est homo: Equus stur non est. Diuersum est illud, sed generis tamen eiusdemi Socrates en non Italus: Ergo Socrates est Non sequitur, quia nomen infinitum de quolibet dicitur & ente & non ente:& singularis enuntiationis interrogationem verὸ negatam affirmatio infinita co sequitur, ut secudi de Interpretatione primo capite docet. Quod genus manifestiorem fraudem habet, P do contradictio includitur: Non ens en opinabile: rogo non ense a. Acran
106쪽
ANIMA D. LIB. XIX. Iosaliud in singulatibus exemplis omni genere meditati nis exercuisse. Atque hac differetia primo primi Posterioru soluitur ab Aristotele Menonis quaestio: Aut scis aut nescis, quod quaeris: si nescis, frustra quaeris: si nescis, inuentum tamen non agnosces. Scio inquit Arist teles,generaliter, at specialiter nescio: ide6que non frustra quetro,& adhibito studio, per nota generis, speciem inuctam agnoscam. Paralogismus igitur est, Scio generaliter, ergo specialiter etiam scio:quia generaliter sciri potest,quod specialiter ignoratur.Tatus igitur tamque insidiosus elenchus diligenter animaduertatur.
Definitio nominalis errores frequentes habet. hinc Ciceronis est reprehenso in accusatorem Balbi: In quo erat accusatoris interpretatio indigna responsione, qui
ira dicebat,comiter, esse communiter. quasi vero priscualiquod aut insolitum verbum i'terpretaretur. Comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur, qui errati comiter monstrant viam benigne,non grauate: communiter quidem certὸ non couenit. Notationes vitiosas in Grammaticis quam multas videmus 3 Varronem
deridet Quintilianus sexto capite primi libri: Cui non post Varronem sit venia inquit, qui agrum, quod in eo agatur aliquid:& graculos, quia gregatim volet,dictos Ciceroni persuadere voluitὶ cum alterv ὸ graeco sit manifestu duci, alterum ex vocibus auium 3 Et illud nimirum est, quod Galenus secundo de Placitis ait,
μαρος, impostor ac vanus testis, etymol
gia. Definitio rei falsa omnino interdum repreheditur. Cicero prima Philippica : Illud magis vereor, ne ignorans verum iter gloriae, gloriosum putes plus te unum posse, quam omnes:& metui a ciuibus,quam diligi malis:Qud si ita putas,totam ignoras viam gloriae. Charum esse ciuem, bene de Rep. mereri laudari, coli, dili-
gloriosum: metui vero & in odio esse, inuidiosum, detestabile
107쪽
detestabile, imbecillum, eaducum. Aristoteles hie duo
comani a vitia praecipua notauit, obscurum & sui ru cva ri: ad obscuritatem resert insolentiam orationis. homonymiam, metaphoram: Praeterea si non manifesta
sit e des nitione proposita, contraiij definitio: Rechὸ naciae constitutae definitiones , contrarias simul manifestant. ad in principiorum legibus ab Aristotele ru sum ponetur: Aut si constituta per se manifesta non sit, cuius sit definitio : sed quemagmodum veterum pici rum imagines, nisi quis inscripsisset, nesciretur quid esset earum unaquaeque. Sic propteς obscurita em reprς hensa esst initio dennitio illa,
Terrigenam,herin adam, domiportam, singuine cassam. Ad superuacuu reserutur sequetia: Summatim verδdicatur, omne superuacuu est, quod cum remoueris, reliquo tame definitu declaratur: superuacuum appellatur etiam hic, quod latios patet & vanum est: modiruatuor describuntur,si quo utatur, quod omnibus .int: aut si proprium quidem sit: eo autem ablato reliqua definitio propria sit, & declarax ςssentiam: ut si defini tur homo, Ens animal rationale. disciplinae capax: prumum latius patet & postremu vanum est: Tum si quod non omnibus inest: ut si definiatur homo, animal gra- dies, bipes,quadricubitum: postremum enim omnibus hominibus non conuenit, ideoque superuacuum: rusenim si saepius dixit idem. At pleonasmus hic antE iam dictus est, & omnis haec πωργία. in accurata definiti ne quidem reprehedenda: at in descriptione non item
E' testimoniis porse si multa snt mendacia, quam multiplices errores , si quotidiana periuri , quid or
tio longior exprimeda ellὶ Pro tanto aute vitio non tradenda praecepta, sed vota facienda sunt,ut homines p tias ratio*ς dc xeritate quam uthQrit te & testimonio
108쪽
ANIMA D. LIB. XIX. mindicandum moueantur . falsique testimonii caussae,3eri temmonij caussas oppositae videantur. Verum teqstimonium sapientia,probitate,beneuolentia testis pedipeditur, ut in Dialectica dictum est: falsum igituri rancia, improbitate,malevolentia perpendatur: quoniacapcionum omnium,secundum oppositum solutio erit. ut est tertio capite primi Elenchi.
PHILOs O pHIAE PRO-fesset,Animaduersionum Aristotelicarum tiber vicesimus m a uia ia
D H v c inuentionis elenchos exposuimus, sequuntur elechi dispositio nis:ac primum enuntiationis ad c ius partes pertinet elenchi singui rim argumentorum. ex iis enim concitur enuntiatio. Cum vero falsa e nuntiatio pro vera probatur hic et enus appellatur nono & duodecimo capite Pqsteri um, norantia secudum negationem, ic simplex Sc expppositis: Secundum negationem vero dicitur,quia ne-Duone refellenda sit:Neque hic dicendum, concedo.
109쪽
vi in veris: neque distinguo, ut in ambiguis: neque non intelligo, ut in obscuris: neque nil ad rem,ut in superuascuis: sed nego dicedum:Simplex autem dicitur, quia est simplicis sententiae: Simplicis igitur sententiae si lex est deceptio. Ergo primus hic est ignorantiae, pravique iudicii locus: nec enim argumenta per se veram sente-tiam faciunt aut salsam, sed enuntiatio, suae ex his esDcitur. Et ex oppositis eadem ratione falsitatis dicituri quia si talis enuntiatio non sit, non ea probanda est,sed oppositum. Ergo xt in primo verae dispositionis iudicio cognouimus bonam magnamque humani iudicii pa tem contineri, sic cogit 'mus ex hoc primo captiosae dispositionis errore summam per se ignorantiam creari, Atque hic si immu Sophisticae fine falsum constitui, etaque omnes de inuentionis & dispositionis elenchos r serri: Et hic nimirum in primam scientiae notam vi ἰ-νῶe, offenditur, ut meritd prima ac simplex ignora tia nominetur: magnaque nobis consideratio adhibemda sit, ne ab ea fallamur & decipiamur.
rnuntiationis vera elenchus est no solum elim saltiso assensus adiungitur,sed cum affirmatio pro negati ne,aut generale pro speciali, aut non coniunctum pro coniuncto, aut non oppostum pro opposito, contraue sumitur. Ex affirmationis & negationis elencho irrepsit in scholas error ille,quod modificata enuntiatio ex selo modo negetur: At ia nec verum est, nec Aristoteli
probatum: nec enim attributi totius est oppositio, sed partis,id est finiti nominis & infiniti
Hominem currere est continms: Hominem currere' non conti M.
Quod mutato moduenere recipiatur facilius:xt. Omns homo est leo contingenter,ut ita d cam: siquis homo es leo non contingenter. Vtraque
110쪽
Vtraque pars est falsa, nec ideo est contradictio:hed Aristoteles toto Interpretationis libro usquam ait ne gationem modificati pronuntiati, e solo modo, non Everbo etiam pendete. Hic igitur & consimilis elenchus euitandus est.
generatu O specialis. Communis propositio generaliter aut specialites intelligitur, licet signum generalis aut specialis tutet . lectus nullum ponatur. Omnes omnium artium regu lae generaliter intelliguntur, quanuis generalis signi ficationis nota in his nulla sit. Dialectica,est virtus be pe disserendi:de omni Dialectica intelligitur, non de Platonis aut Aristotelis Dialectica. Quando autem comune nomen specialiter accipiendum sit, usus loque di,& synecdoche tropus Rhetoricus docebit, cum genus nempe pro specie sumetur: Quod fere fit cum de singulari aliquo facta metio est: Sine dubio perdidimus hominem, magnificEoue vicimus: Generali nomine Cicero Catilinam signincauit:attamen quia comune nomen nec generali, nec speciali nota addita, possit in te dum ab alio generaliter, ab alio specialiter accipi: De hoc genere enuntiationis Aristoteles saepe monuit, Scappellauit infinitum: de quo praecipit vicesimo octauo capite primi Postenotu: Innnito agitur posito incertum est, an sit uniuςrsalis proposito : definito autem manifestum : velut αδιορι ει ρ μωνυμια quaedana sit. Ergo cauendum erit,ne haec αλορπta decipiat.
xlenchus in enutiatione copulata vix acciait,ad cuius veritatem,partium veritas susscitiat in disiuncta & c
nexa nequaqua sufficitiideoque perridiculum est illudii in scho.