Polydori Virgilii Vrbinatis De rerum inuentoribus libri octo

101쪽

LIBER PRIMV1 santur ossibus, unde multis meatibus quasi cicutis imparibus Nox erumpit,concentumq; efficit. quam Iosephus hoc loco dicens , Diuersaq; faciens organa, videtur organum pro instrumeuto quocunque musico ponere. ILipsum sentit Augustinus, qui instrumenta musicorum cum

Baspectatim excellentiora etiam organa vocat. - a tornoIIri organi tam concinni non proditur , cum magna eius nominis iactura, sicut in extremo tertio libro dicetur . Sambucam item musicu instrumentum, alitore cis

mente, Troglodytae ooica, Ni Solino placet, populi i

Menerunt. Tubam aeneam,tesie Plinio,Pisaeus Tyrrhenus

reperit: quod Diodorus libro sexto , non Pseo tantum , sed Turrhenis omnibus tribuit, irascribens: Tyrrheni pedestri quoque exercitupraeualidi tubam primam adiuuenerunt, bello admodum utilem. Uyn eo tamen inficias, Diodorum in Plinissententim ire quandoquidem iure a Gucis dicitur visius Hector, quamvis asilo Achille in teremptus fuerit. Sentit idem Virgilius in octauo Aenei

dos, dicens: Tyrrhenusq; tubae mugire per qthera clangor. Veru cron super hoc Horatianum in poetica arte, - Post hos, insignis Homerus, Dircaeusq; mares animos in martia bella

Versibus exacuit.

tradit Dircsum poetam primum tubam comperisse, qu niam is , Ni Porpbrio dicit, primus tubs modulos dedit, hac de causa. Nam cum LactasMonij, aurore Iustino lib. 3. bellum aduersus Messeniosgererent,dmqt, extrahereus dubium Martis euentum, responsum acceperunt M .so line, si vellent visiore, Atheniensi duce Nierentur: a quiabus rogati Athenienses, contumelia causa ipsis Dircaeum quendam uastam, lasemici que exparte corporis de

102쪽

DE INVENT RERUMDrmem dederunt. siunt auxilio eius Lacedaemonii, qui bus ille cantum monstrauit tubaruU quarum inaudito te riti sono Messeni' fuga fecerui, adeptipse i victoriam Lacones. Sed in codicibus Iustini inuenio Druumper Ger i in antepenultima , ut in alterutris mendum sit. Quidam ctiam tubae autorem volunt Maletum, siue Maleum dictu . Verum quid mi ita ecum tuba inuentor fuerit Moses ille diuinus Hebreorum dux , dicente Iosepho in tertio antiquitatum: minuenit autem modum tui ex argento factae, quς est huiusnodi, longitudine'm babens pene cubi-ri: est autem angusta fistula calamo capacior , prsbens latitudinem que conueniat ori, ad susception spiritus, e acti co Duo vicina , qus Hebraica lingua vocatur Aposra. 'c ille. Sed haud scio unde deprimis tubae inuentori bus Mura dissensio interscriptores orta sit : nisi intestiga Mus alios aliud tubarum genus ,sunt enim plura genera,er alibi inuenisse. In Latium instrumenta musica, tene Dionysio Halic. Arcades primi omnium attulerunt, cum antea stulis pastoralibus tantum terentur. Placet ins per antiquis Uum tibiarum in praelise ponere. Thu diades itaque autor grauissimus, tradit Laced nonios mil. rum modulis in pretiis esse usos: etenim cuυ parate essent classes, ct instru' acies, coeptumq; iri in hostem, tibicianes inter xxercitum positi canere incoeptabant, non volu ptatis causassed ut equali modulatoq; sensim ingressu con Menientes , pugnam capesserem. Cuius rei Polybius libro quarto, O Fabius in primo, Gellius itidem in primo, Tlutarchus in vita Lycurgi meminit. Hunc morem,additis Umpanis, etiam nunc noster peditatus seruat. Alyattes quoq; Lydorura rex,autore Herodoto libro primo, in betata aduersiis Milesios, stulatores fidicines concinentes habuit :scuti memoriae proditum es, Cretenses proia ii μα, redi

103쪽

Iredi litos, praecisiente ac praemoderamiecithara gressus. autor Gestius. - Parthos consueuisse tympanorum fonitupugnam inire, testatur Plutarchus in Nita Crassi, ct Appianus Alexandrin. in libro patrabico . Reliqui fere omnes,νt bodiest tubis in proto Niebantur . Unde Virg. de Misceno tubicine inquit:

-Quo non praestantior alter Rere ciere uiros, Martemq; accendere cantu. De origine philosophiae, & de duobus eius principitc, 3: quis primus inuenerit ethlien,& dialecticen , ac dialogos introduxerit. C A P. X V I.

Hilosophiam,quam Cicero in victorum libris dium apientis vocat , ct in Tusculanis, Nirtutis ---- indagatricem atq; vitiorum expultricem, a tam buris ad Graecos fluxisse pleri; volunt: m apud Persas primu Magos eorum sapientes claruisse dicunt, apud Za- linios Asbrios, ausos: ud Indos, omnosophia

Das, quorufecte princeps,teste Hieronymo contra Ioviniam Buddas nuncupalatur,apud Britannos ct Celtas siue Callas, Druides: apud Phoenices Ochum rapud Thraces, Iambl Orpheum:apud Liscos, lanterquos o ras,aut ore Laertio,pro sapientibus habuerunt. . Inti'τero Rili filii Vulcanum fuisse dicunt, eumq; philosiophis operuis principia. Sed idem Laertius a Gucis philos phiam manasie a mat, quoniam apud eos Musium σtinum pri os fulse sapientes ferunt. Verum, teste Euse bio, primum philosophia, sicuti reliquae fere o nes Vcia plina, ab Hebros originem duxit. Ex quo philosopbos

crataim, qui Porphyrionis testimonio, amplius mille antiis post Mosen fuere,Eusebius in Ir. depraeparatione erapi, philosophia a Iudiis accepisse pleni e demonstrat, D a quando

104쪽

11 DE INVENT RERUM quando nec ipsius nomen philosopbiae apud res primum fuissed deinde: m Dibagoras omnium primus, Latitantis autore in tertio philosophiam, id est, amorem sapientiae, se philosiopbum, id est, amatorem sapientiae nominauit dicens solum Deum apientem esie: antea enim Ib-phia Voc est, sapientia dicta est, quae nunc philosubia vocatur: ct quι banc profitebantur, sophi, id est, sapientes

vocitati sunt. Philosophiae autem duo fuere principia: alterum . quod ab Anaxιmandro Ionicum est appellatum, eo quod Thales Milesius fuerit ex Ionia, is hic Anaximandrum instituit: alterum Nero ex Pythagora Italicum ea dictum, quoniam eius autor Pythagoras valde multum in Italia philosopbiae operam dedit. Eusebius in I o. de praeparatione euangel. tertium addit, id est, Cleaticum, cuius Xenophanes Colophonius autor dicitur . Diuidunt insuper philosopbiam , autore Cicerone de Oratore, in tres partes,in natura obscuritatem, in differendi subtilitatem , in vitam atque mores: ct primam ρ sicam,alteram di lecticam tertiam ethicam Graeci vocantit. Quam etiam dianisonem Plato, vi ait Eusebius,ab Hebraeissumpsit, sic

ii singula ipsius philosephia praecepta P scae proprium

de mundo, ct de his quae sunt in eo disserere , quam ex Ionia Athenas Archelaus primus importami Ethicae vero , de Nita moribu*; tractare, quam Socrates comperit. cero lιbro quinto Tusculanarum: Socrates autem pri mus pollo ophiam deuocauit d coelo,stin urbibus cocto- eauit, ct in domos etiam introduxit, ct coegit de vita moribus , rebusq; bonis malis quaerere. Dialectica autem ambarum partium assere rationes , qua a Zenone Eleate initium fumpsit. Quamuis secundum alios, in quinque partes diuidatur , in p sicam , metapoysicam, etbi- carit,matbematis , logicam. Verum nos iam fines no-

105쪽

: LIBER PRIMUS.Irros egres simus: non enim res definire , ct desingulis planum facere ,sed de earum iniijs tradiare, nonri tan- mmmodo Hi muneris e proinde ad in litutum opus redeamus. Dialogos, Nil apud Laertium discimus, Plato omnium primus introduXit, Nel potius m lxime omnium illustrauit: nam Aristoteles libro de poetis prima illud scribendi genus inuentum tradit ab Alexameno Schreo, I cIoue. Qui primi astrologiam adinvenerint alit quorundam 'deriuri cursus,& sDhqraetra, vcmorumq, rationem : atq; quot illi sint.. obseruationes syderum in 1iauigando. C A P. XVII. iErra potissimum e )derum temperatione δε u lius fert uberiores, ut nos in eo prouerbio dea monsi uimus, Annus trucilificat non tellus: hominumque natura, si Iuli, Firmici , ut ita dicam , somniis credimus, maxime oderibus subiecta eri rati enim, Luna, candidos, Satrermis nigros, Mars rubicundos gignit. Et hoc ab Aegyptus profectum dιxerim: nam Herodotus de hac religione ita scribit: Alia insuper sint ab Aeoptiuexcogitata, quis mensis diesue cuius deorumst, is quq quis die genitus, qualia sortietur, er quam mortem obiabit, ct qualis existet. Chaldaei vero , tente Diodoro libro

tertio , dicebant planetas plurimum conferre ad bona Neli mala consequenda. Vnde Hermione apud Ovidium ita conqueritur: . mea coelestes Iniuria fecit iniquos Quodq; mihi miserae sydus obeste querar Hinc igitur ab hominibus ex obseruatisne caeleni inven ta est astrologia, in qua coeli conuersio, ortus, obitus, motasq; Oierum, arte quadam c clusus est. Hanc AGI

106쪽

ptii , ut autor en Diodorus, a seprimum repertam a serunt , alii vero a Mercurio. Sed idem libro quintonum Solis filium ad eos astrologia notitiam traduxusso docet, id quod Clemens primum Chaldaeis, dein ipsis A Dptijs assignat. At Iosi bus in primo antiquitati pe spicue demonstrat, .mrasum primum Aegyptiis astrol

Iiam inuentam a suis maioribus, ut infra dicemus , tradi

disseaeum in Ae 3ptum ille aufugerat, ct ab his eam in Iesmulque Chaddaeis , qui huius quoque disciplina aut)res feruntur, ob iugem operam, quam obseruandis 13deribus impendebant, ad Graecos fluxis tradit, in primo contra Appionem dicens: sed eos etiam qui de coelestibus est diauinis primitus apud Graecos philosophati, id est, There dem Syrum, o Pythagoram , s maletem, omnes

concorditer confitentur Aeoptiorrem , er Chaldaeorum

fuisse discipulos. Ceterum Plinius libro septimo, Atiam. tem Liha filium aIlrologiam inuenisse dicit. Quapropter poetae tradiderunt hunc sustinere coelum humeris. Virgilius in siextor Vbi coeli ser Atlas

Axem humero torquet stellis ardentibus aptum . .

sed idem Plinius libro 6. Ioui Belo boc adscribit, dicens: Durat adhuc ibi Iouis Beli templum, inuentor hic fuit' deralis scientia. Et in s ib.aliter scribes: Usagens Phoenicum in gloria magna literarum inuetionis cyθderum. Alii volut Agf3rios reperisie: quibus tamen Seruiussuper sexta ecloga Bucolicorum ait, Prometheuma prius afrolagiam indicasse. Verumenimuero horum, quos prodidimus,

postea alios alibi huius rei autores fuisse ducimus, q&ando aprimordio statim orbis, liberi Setb, Adam primi bomianis fili, teste Iosepho autoresane grauissimo, in primo a nquitatum, disciplinam rerum caelestum primum inriensrunt ,

107쪽

retu A

LIBER PRIMUS. 33runt, qui, Ni ne dilaberentur quae reperissent, neueam quam menirent ad cognitionem, deperirent, cum praedixisset Adam rerum omnium futurum interitum, duas columnas fecerunt, ex quibus Ma ex lateribus conritructa

erat, altera ex lapidibus, ut si lateritia ab imbribus de frueretur, lapidea permanens integram scripturam legetibus praeberet. His igitur in columnis ea quae ad observationeDderum pertinerent, inscripserunt. Proinde ab Hebros ad Aegyptios, Ur Chaldaeos , ct deinde ad reliquos astrologia maκase credere par est. At tale fuit astrologia artis initium . Defectus solis ct lunae primus Romani generis,leste Plin. libro siecundo Sulpicius Gailus, apudfracos Thales Milesius deprehendite lunae cursum, ut idem ait, Endymion . Sed defectum lunae Plutarchus A laxagoram primm monstrasse dicit in vita Niciae dicens: Primus aute qui lunaris luminis atque νmbra causam depre- .henderit, ac literis mandare ausus si, Anaxagoras fuit: etenim quod is olea ignotus esset,ex eo probat,quod cum Vicias male genis rebus siciliam deserere decreuisset, est noctu forte luna defecisseet, omnes milites propter rei ignorationem, quanquam paulo ante Anaxagoras clam rat, turbati, malum aliquod sibi portendi arbitrati sunt . Veneris oderis naturam 'thagoras Samius inue, ligauit: quod idem esse, quem Luciferum vocamus, qui ante matutinum tempus oritur, O vesperum, quia postsolis o .casum refulget, Tarmenides primus animaduertisse diciatu r. autor Laertius in nono. Sphaerae, teste Cicerone libro Tusculan. primo,Archimedes Dracusamus repertor fuit, quod Diogenes Mufeo adycribit: Plinius vero in v I I. naximandro,vel potius,ut est insecundo νolumine,ωρὰ VIII. Atlanti. Ventorum rasionem Aeolus reperispe fem

tur : quod ideo proditum esse duco, quia, autore Strabone

108쪽

1ι DE INVENT. RERUM.

lib. vi. ct Plinio in tertio, ex fumo insularum prope Siciliam, in quibus ipse Aeolus regnauit, incola quinam si

ruri essent νenti, triduo praedicebant, πnde etiam Aeolo Ῥentos parere existimatum cIR. , Ventos autem nonnullis placuit esse quatuor : ab oriente aequino Itali Solanum, a Meridie austrum , ab Occidente aequinoctiali Fasonium, a Septentrione Septentrionem, t νnaquaeq; coeli regio Juhaberet ventum: fuit enim totidem regiones, ortus, Occa sus, meridies, septentrio. Ortus occasus mobilia atque varia, meridies vero septentrisq; flatu perpetuo permanent. Sed qui diligentius rem hanc pertractarunt , tradiderunt ventos es e numero octo, reliquosque quatuor po siuerunt, Eurum, Africum, Chorum, siue Caurum,. ullo

nem: ct id in primis Andronixus Cyrrhestes . Is Athenis, teste Vitruvio,locauit turrim, ct in singulis lateribus imagines ipsorum ventorum exculptas, contra cuiusq; flatus, supraque metam mormoream posuit, ac in ea Trἰtonem areum dextera manu νirgam porrigentem, quem ita fabricatus est, πt ento circumcgeretur laretq; semper contra

Nenti fatum, πirga inse m ad eius menti imagine Nersa. Est itaq; Eurus ab oriente Θberno collocatus inter Sol num cor Austrum: inter Austrum ct Favonium, ab occIdente byberno, Africus : ini r Favonium o Septentri nem Chorus: inter Septentrionem ct Solanum, Aquilo, avehementi aquilae volatu, ditius , Graece Boreas Ῥocatur, απο του βοανέ qAod est clama re, quia sonoro flatu est. Igiatur orientales venti tres sunt, id est, ut ab hyberno orien rati incipiamus , EArus, Solanus, quem qMidam Vulturnununcupant, ct Aquilo: ac totidem occidentales, Africus, Falsonius, chorus. Atque ita Eurus stat aduersus Africu,

109쪽

LIBER PRIMVS. 17uendo nominamus,quod genitalem habeat spiritu: a Giete eis Zephyrus vocatur, quasi, 'ερων , hoc en, vitam asserens : quemadmodum auster nebulosis pestifer, presertim Iomae, qui a Graecis Nytus dicitur, quibus νοτὶς humor es. Ter hunc modum Andronicus Cyrrhenes of ira dit, unde certi Nentorum latus θirarent,quem nunc ubiaque gentium seruant, positis injummitate locorum pinnis aeneis, per quas νentorum flatus indicentur. At quoniam mentus nihil aliud est nisi aeris finiis,'idem fluctus pro locorum natura alius alibi concitatur, idcirco factum est, xt incola in suis qui1q; regioniblis nomiκa aliquot ventis dederint,eosq; suos proprios habiterint, ut Scyron Athe niensium, ut Circius Varbonensis prouincιa, ut Iapix Apulia ventus est, ct alis aliarum regionum. Obseruationes autem 16derum in inauigando Phoenices adinvenisse , autor es Pliniustu v I i. naturalis historiae.

Qui primi geometriam, S arithmeticam inuenerint.

aestuo. Uq; ad autumnale aequinoctiu,νt Hero-- dotus lib. II. ct Diodorus tu primo testatur, immensa aquarum mole quotannis totam Aegyptu exundat: ex cuius incremento Aegypti, vim aut penuriam futura rum frugum praeuident. Aegyptus enim cli P ilus in XII. cubitos excrescit , famem sentit : in xii I. etiamnum esurit : x i. cubiti hilaritatem asserunt, xv. siccuritatem, xvi. delitias, quod iurium fertur esse incrementum: maximum avitem aetate Claudi, principis , fuit cubitorum aviii. ccnt minimum Tharsalico bello, veluti cadcm magni P bmpei, prodrgio quodam auersante: autores Pli-hi.:s libro v. cp Strabo xvi i. Cum huiusenodi itaque

110쪽

DE INVENT RERUM. si inundationes limites agrorum confunderent, menc minuendo, alias immutando, nonηumquam delendo, signa quaedam, quibus proprium abalieno discerneretur, it rum atque iterum metiri eam terram oportebat : propter quod Strabo xv ii. geograph. ct Herodotus II. aiunt, nonnusios prodidisse geometriam ab Aegyptiis primo in xen:am esse,quemadmod .m arithmeticam,id est,numeralem scientiam a Phoenicibus propter mercathras. Sed Io-s Dus utrunq; Hebraeis attribuere videtur, in primo antiquitatum sic scribens : Icti namq; cum essent religίosi, cuer eis pabula ad maius tempus existerent praeparata, tot annorum circulis rite Nivebant: deinde propter Nirtutes , quas iugiter perscrutabantur, id en, astrologiam Ogeo- netriam, Deus eis amplius vivendi spacium condonauit. Et deinde cum de Abraham montionem facit, subiscite Arithmeticam eis quoque coηtulit, O quae de astrologia sunt , ipse quoque contradidit. nam ante aduenita Abraham in Aegyptum, haec Aeopti' penitus ignorabant. Artem poyea, ut M. Tullius autores, Pytbagoras multum amplificasse dicitur. Geometria, teste eodem Cis rone de oratore, versatur in lineamentis, informis ,

in interuallis, in magnitudinibus: quae ita sub se continet geographiam,quaestum orbis pingit. in qua floruis Strabo tempore fiberi C

saris, ct Ptolemaeus, Traiani o Antonini Imperatorum principatu. pud nos Plinius absolutissime de hac re tractauit , ct Solianus in cotidianeis.