D. Antonii Gueuarae Commentaria in Habacuc. Ad illustrissimum dominum D. Gasparem Quirogam S.R.E. cardinalem, archiepiscopum Toletanum, summum de fidei catholicae negotijs cognitorem

101쪽

amplificat: neque Chaldaeos im in plares Palaestinet tractus dispersum,sed impetum & violentam inuasione significare manifestat. Unde Septuaginta seniores pro Dionismur, E quitabunt,interpre tati sunt. Vertut enim:Equitabui equites eius,& impetu venient de longinquo:&volabunt quasi aquila prompta ad comedendum. ς verba Theophylactus pa-

paraphrasticiss retulit in hunc modu. Et equites eius accingetur equitatu suo itineri, accelerabunt cuimpetu elonginquo,& volabut instar aquilae expetentis cibu.Quod vero dicitur, longe venient, plenum est emphasi procul enim disita a nobis,& cum quibus nulla comme cia , nulla sunt nobis vicinitas & conuersatio, nullaque interest linguarum

communitas,maioren plerunque terrorem incuti ut, vereq; dicitur vulgari prouerbio,Nubem est e procul, quae iuxta sit nebula. Longinquoru praeterea hostium inuasio, quibus nulla subest irarum atq; belli causa, Dei animaduersionem manifestiorem facit. De longe, autem dixit

102쪽

Dbus a puel Nab ducum,pro de Babylo- νή.39. y ne Vt Ezechias quoque apud Isaiam; Introiuit enim Isaias propheta ad Ezec Eia Regem,&dixit ei. Quid dixerunt viri lati S unde venerunt ad teZEt dixit Ezechias: De terr longinqua venerunt adme,de Babylone. Id ipsum minatur Deus'

Itr. 4. Ic. per Ieremiam, dicens: Ecce,auditum est 1n Ierii salem, custodes venire de terra lo-ginqua,&dare super ciuitates Iuda vo-ccm 1uam. Quasi custodes agrorum saeti sunt super eam in gyro: quia me ad iracundiam prouocauit,dicit Dominus. EhBr.s.is. in alio loco:Ecce,ego adducam supervo, gentemdς longi a quo domus Israel, ait Dominus: gentem robustam, gentia an--tiquam, gentem cuius ignorabis lingua,

nec intelliges quid loquat Porro Aquilae

comparatio,vtTheophylaciivtar verbis, robur iuxta ac ceteritatem ob oculos po, ni qubdit ex altioribus in ipsos deferentur Vt enim aquila intervolatilia for- , iis velox , praesertim cum famelica expetiuerit alimoniana,exque altioribus locis delata,cum impetu suo irruens inro

103쪽

lerabilis & Chaldaeorum equites, nedum potentes sunt robusti, sed veloces etiam propter pernicitatem equo rum, alacres&cupidi ad depopuladum, deuorandum & absumendum urbes, ex alto nimiruingruentes. Diuini Scriptores,ob vel ocitatem praecipue, Aquilae si-inilitudinem identidem usurpant. 'Ierethias enim sic inquit: Velociores aquilis sequi illius. Et rursus: Velociores fuerunt persecuto es nostri aquilis coeli. Iob quoque: Pertransierunt quasi naues poma portates: sicut aquila volans ad elia

Aquila quippe in volando. pernicissimi .

est impetus, ut etiam in prouerbiu abierit: Aquilam volare doces. Vnde perironiam Achaeus poeta hos versus Menc de 'mum usurpare solitum fuisse, retulit.

Capta est profecto celer ab imbecissibus,

Et aquila tempore in breuiatessu ime. Vulgatus interpres Latinus editionem Septuaginta seniorum imitatus, Aquilae comparationem ad impetum retulit in Deuteronomio: neque enim in Hebraeo habetur, Cum impetu,ubi legimus: Ad'. s. G ducet

104쪽

, ducet Dominus super te gentem de lon ginquo, & de extremis terrae finibus, in similitudine aquilae volatis cum impetu. Omnes ad praedam venient facies eorum ven

tusvreus.

Volabunt, inquit Propheta, non iter

facient, quos nullus in via host ium; retardabit timor: sed certi deuiei oria Mspolijs,non tam ad bellum,quam adprς- V dam procurret. Quocunq; peruenerint, vastabunt omnia,quaecunque habebunt obuia prosternent,diripient,&incedent: . non secus ac perniciosissimus Eurus,qui tautore columella utar, regiones illas sic infestat,ut nisi teguminibus vites opacentur,velut halitu flameo fructus urantur. In Hebraeo autem pro Ventus urens, habetur na 'R ,nomen venti Orientalis. Hoc Pharao Rex AEgypti percussas som- . i. 7. niauit spicas: nam ubi legimus in Genest, Q. Percussae uredine, Hebraica habent pro Vredine, m p . Eadem vox est paulo inferius in eodem capitulo pro, Vento urente. Hoc etiam Dominus cxiccauit

mare,

105쪽

mare,ut transitum praeberet Israelitis. At interpres ut sensum exprimat, uti periphrast consueuit, vimq; potius Zc effe

ctum,.quam Vocem transferens, pro no

mine ipso vertit Uentum urentem. Apud Ieremiam verb nomen ponitur appella' tiuum,ubi legimus: In tempore illo dicetur populo huic & Ierusalem, Ventus rens in vijs quae sunt in deserto viae filiae populi mei,non ad ventilandum, & ad purgandu:vbi Hebraeis est Cn. U-n ', 'οῦν Pa Tri 'anas, quae, Ut ego puto, Verbii ex verbo lic possent trasrerri: Ventus ures excelsoru in desertu veniet fili; Populi mei.Et est sensus:Ab excelsis mon . tibus Chald orti,ab Aquilone,sublimiore mudi parte ut dixit Pythagoras perflabit ventus co burens, res videlicet Chald orum exercitus,qui filiam populi mei, id est gentem Iudaeorum &Ierusalem,vastabit,& in desert um rediget.

Et congregabit quasiarena captiuitate. . O Vana facile ventus tenue arenam alio transfer,tam facile Chald oru exercitus populum copiosum Iud oru captu G Σ uum

106쪽

uum in Babylonem abducet. Hac enim similitudine usus videtur Isaias,clim ait: Fugiet procul, sc rapietur sicut puluis montium a facie venti. Aut est sensus: Etiam . si instar arenae sitis innumeri, obsistere nequaquam valebitis: sed innume ros arenae initar,asportabit in Babylon LNeque enim ad resistendum Chaldaeis vl la ducum aut militum vis,ulla murorum munitio sufficiet: proteret quippe Nabuchodonosor omnia:

i se de regibus triumphabit, styranni m

ciculi eius erunt: i se ver omnem munia tionem ridebis, s comportabit aggerem, , capiet eam.

PRO Triumphabit, in Hebraeo esto'Vir

verbum autem o R, illudere &irridere significat:quod in libris Regum vertit Vulgatus interpres, de Eliseo narrans in a. huc modu. Et illudebat ei, dicetes: Ascent . de calue, ascendecalve. Hinc est , quddeditio Chaldaica, S hanc sequuti Pagninus Valabius, illudet, atque Ridebit

107쪽

verterunt in hoc loco Est tergo sensus: Despiciet irridebit reges triumphan tium more, qui principes hostium ante

Currum oneratos colla catenis ducere sodebant.Imouerb, verbo Triumphare,pro exultare'ridere, usus est Cicero: Laeta

ris sinquit in Verrem) in omnisi gemitu,&triumphas Et CaesarCiceroni sic ser bit: Meum faehum pinbari abs te uium.

a Miti a. deducitur,sic enim triumphum appellant Graeci. Dicitur: autem κοτου revi: ,id est,ab acci nest,maledicere: in bEllicis nanquetrium, phis' multis anapaestis cotiviciantes uti consueuerunt. Recte igitur vulgatus interpres Triumphabit dixit, pro illudet Mirridebit regum consilia, potentiam , bellicos apparatus: eost dicterijs ec scomatibus insectabitur. Uranm porro nomen in hoc loco, sicut olim quoque apud veteres, in bona paristem accipitur , pro Domino, Rege, seu Monarcha, qur plenam habeat in subditos potestate. Hos ab initio, Trogo teste, . I G s ad hu-

108쪽

ia huiusmodi fastigium maiesta tis, non vis', non ambitio popularis prouehebat: sed speistata inter bonos moderatio, qui etiam Tyranni ob fortitudino vocabant .Hucque, a sententia, respexit Vulgatus interpres, cum Septuaginta senioribus consentiens,Tyranni,id est,potemtis,inu principes, transtulit procum pilarunque soleat pro dictione haci Trincipes interpretari. Vt inPsalmis:Astiterunt reges terrae,& Principes conuelis xunt id unum: ubi Septuaginta verterutrκρυν, pro mu vat in hoc loco reddiderunt ruri rei. Q iu autem Tyranni recens nometi sit,extra controueisiam es

neque enim Ilomerus,neque Hesiodus, neque aliusveter uim quisquam,Tyranni vocabulum inscriptis suis usurpant. Ho merus immanissimum omnium Echeia

tum, Regem Vocat, non tyrannu. υς metis

: Sero igitur hoc no men ad Graecos Uanslatum fuit, circa tepora Archilbchi,ut autor est rappias Sophisti. Caeterv hoc familiare fuit post Bbmerum octis reges omnes, qui ante

109쪽

excidiu Troiς floruerui,Tyrannos appellare. bd autem Sophoclis tragidia Tyrannus inscribitur,non desunt qui initio non inscriptu fuisse Tyrannu,& temporis quo edita Fabula illa fuit,lc reru ipsarum ratione moti,existiment. Porro Tyrannum a Tyrrhenis dictum Volui, quos latrocinijs infames fuisse costat.Alij a Tyxo ciuitate. Etymologiam verb omi

κατα- ux αυ- , id est , cogens

populu, S moleste vexans,dolos ;Itrues subditis. Aristoteles in Cumqoru republi

nestius enim hoc meliorisque ominis vocabulum fuisse. Sed da ranni nomino satis sir, ad pr6postum reuertamur. Illudes Nabuchodonosor Reges, inquit Dominus apud Habacuc , & fortissimi quique principes risur illi erunt atque Iudibrio , dumi omnino viribus impa res frustra resistere conabuntur.Nam etiasi ad munitissimas confugiant urbes, θρμper omne munitione ridebit s comportabit aggeros capiet eam. Haec Theophylactiis

110쪽

sic exponit: Quanuis ciuitates munitae fuerint, propugnacula quς non facile capi, eXpugnarique possint: hqc tamen obtinebit,ludens magis quam serio ages.

Nam aggere tantlim voca quem Contra

moenia exciteti quod ad opus ne bellicosis quidem viris eget,sed enim armigeris S pro mercede operam suam alijs seruilem elocare consuetis.Sic iam TyrumBabylonius ille cepit. Theophylactus, huc-nsque. Sed beatus Hieronymus ad . Tum refert. Veniet,inquit, Tyru,& iacto in mari aggere, peninsulam faciet de in sula:&introitum inter fluctus maris inurbem terra praebebit. Haec ille. Verunta- .men has omnes .minas populo Iudaeoru

intentari,facile declarat Moyses in Seu . teronomio sic scribens: Adducet Dominus super te gentem de longinquo,&de extremis terrae finibus, in similitudinem

aquilς volantis cum impetu:cuius lin- iguam intelligere non possis. Gente pro cacissimam,quae non deferat seni,neomiisereatur paruuli, dcdeuoret sopctum iumentorum tuorum; ac fruges terrς tuae: ι donec