장음표시 사용
91쪽
proprietatibus scripserunt, id lupo prae
caeteris proprium ac peculiare esse aiunt, primo diluculo venatum egredi,nbctur nam fame dc inedia irritatum, velociore' atque ferociorem in prydim inuehi.Vhide quod Virgilius dixit: Lupum nocte super media venari: ultra mediam hoctem Circam matutina 'crepustula significata' non dubito. Verba porro Poetae subscri
- uti pleno supus insidiatus ous, Cum fremit ad caulas ventos ferri Mictimbres Noctesuper media, tuti ub matribusa iem madatu exercentulis impro tu ita Sauit in absentes ae lectastigat edendi ' Ex Augo rabies, casanguinis. rei Idipsum sed apertius cecinit Oppiatius clim dixit,ut paulo ante fetullinus.
Neque mihi crepuscuIuiri vesp.tinum sed dilueulum,matutinumque dόi h
92쪽
primam denique luce, quam Homerum μοvλv is νvκτη appellasse,notat AElianus: quod tunc cernens lupus venatum proficiscitur. Quanquam Theon, ideo lucis
Soli dicatus esset lupus,quia silvisus prς- acutu sicut longinqua prospectat Sol. At conuenit omnibus, Mupo vocabulu de duci:Avrar enim lupum significat. Conuenit etiam, priscos Griecorum primam lucem,quae praecedit Solis ortum λvκη. idest,a lupo,vocitasse:hodiel etiaLycophos dicitur,hoc est, lupi lux. Cum igitur lupo prae citeris proprium ac peculiare sit,pr cipue diluculo venari quid est, diuina Scriptura lupos,prae cςteris, vespertinos appellati: Scire igit oportet duplex esse luporugen alteru, quod vulgo
Lupus: alterum,quod Hygna vocatur. Illud quide sub aurora, hoc noctu rapinas exercet.Discriminis causam assignat Oppianus in libris de venatione sic scribcs: Noe duo Diua refer genera exitiose luporu, Serratis armataferentes dentibus ora: Nepe ovium ratores, careas sanan
93쪽
, uac autem catulis est implacabilishostis. Illis adigit nocturnasemessueterauarus, Candentes badospopulari more latronis: Hanc hebetes oculi cogunt errare per agrosi Persigras luasvmbrosano te i dies illi nox est, atra I tenebras
Consequitur passim, lucem pertas corus
Ergo,cum diuina scriptura lupos Usese appellat,non utique matutinos illos vulgare luporum genus, sed nocturnas hi nas intelligit: neque id porro absque epitasi & exaggeratione:siquide vespertinorum luporum nunquam inge ait mentionem,nisi cu'4'gens aliquod minatur malum, audinsignem aliquam feritatem inhumanitatem ostendit.
sane lupus quod dixit Aristoteles generosum, ferox, oc insidnosum animali ita tamen ut & canes iugiat, & homini parcat. Lupi enim illi homine potius petunt, idque etiam raro, qui inertes Munipetς sunt,quam quivenatores Hygna vero catulis implacabilis hostis , vomitus quoque humanos mentitur, ut canes alliciat,
94쪽
alliciat, falsisque singultibus sollicitatos
deuorat. Molitur homini etiam insidias, sequiturq; stabula pastoru, SI auditu assiduo adiscit vocam quod exprimere possit imitatione vocis humanae,ut in hominerti astu accitum nocte saeuiat adebiparnishqminum auida,vives sepulchra effodia quatq; cadauera. SicutAristoteles,
Plinius,Solin is, Elianus, caete Oique sere- , onines naturae historici tradiderunt.
Ηysnam porro Ar biae Vernaculam: facit Stagirita: is enim in libro de Admbrandis naturae auditionibus sic scribit. In ... Arabia hysnarum quoddam genus repem, . riri affirmant,q-d,cum beluam vel minem praeuiaerit, eos obmutescere fa- ὰ cit, ac sic in yestigio hqrere, ut corpor mouere nequeantiCaeterui cum haec se cerit , id hiqnaru genus flagrare videtur Hactenus Staῖmta.Sed &ipsum vocabulum .sebraruna j e quo Latinusinterpres reddidit, Moerimis, Arabiam re
gis, Mnincat.Nam ubi egimus apud
Isaiam:Onus in Arabia. Et apud Ieremia: , Dr.2I.ῖ - Cunius Regibus A abiae. Et apud Ezechielem:
95쪽
chielem:Arabia,&viuuersi principes Ce μαα7 aldanin his locis omnibus haec dictio ponia' 'tuopro Arabia Vnde Septuaginta intes pretes pro, lupis Arabiae Verterui. Ergo Deus immanilsimis hyς-nis equos & equites Chaldaeorum assimila qui eousq; veloces dc efferi sitit,ut etiaaspinu stuporem inijeiant, & vel umbra
pugn ces quosvis mutos attonitos reddant. Etenim , ne quid de hyςnarum feritate praetermittamus , libet referre quae de eis AElian' enarrat. Hrina,inquit Alianus,sic ut .Aristoteles tradit dextera in manu vim rapiendi habet &suo tactu' blosimmim c ciliandi, saepeq; n ne' i. ro in stabula ingressa, cum dor entem aliquem deprehenderit , es pedetenti ad illum progressa fuerit,soporiferam,ut
ita dicam, manum eius naribus admouetcicque eas opprimit,vthiesine sensu , esse videatur, ac tantum terrae suffodit; i quantum sit ad eum ipsum obruendii invsatis:guttur vero supinum dc nudum relinquit, in quod incumbens somno op- pressum inuocat, posteal in latibulum
96쪽
- - '. abstrahit iam cum lunae orbis plenus est, iretro posito lunς fulgore, suam canibus, umbram inqcit, quos statim mutos reddit & tanquam veneficio quodam eoru sensus perstringit, deinde &elingues abducit, & optatis fruitur Hucusque AElianus.Illud autem apud Habacuc , aptiore equi & hyςnς .comparationem reddit ,: quod hyqna, ut tradit Aristoteles, iuba, qua equus', est, sed seta duriore longioreque,& per totum dorsum porrecta.
Postrem b nitereundum non est,Vese
bum Hebraicum Un, pro quo legimus Uelociores, proprie Acutiores significare: sicq*ς consta aer in alii' locis editio via
gata interpretata est Nam apud Ezechie se. 11., lem Vbi dicitur. Gladius exacutus est,&ν. s. 1. limatus. Et apud Isaiam:Posuit os meum quasi gladium acutum , utrobique habetur hoc verbum in Hebrgo. Potest autedc ad velocitatem, dc ad magnitudinem auiditatemque nocendi transferri: sicut gladius acutus velox in secando atque endo est,facileque graue vulnus Infli-υ si. 4. git. Vnde est illud in Psalmis: Sicut no-
97쪽
macula acuta fecisti dolum. illud quoque:Fiiij hominum dentes eorum arma& sagittet, & lingua eorum gladius acu tus.Est enim in Hebr rim, genere foeminino:quia gladius in Hebr o est generis foeminini.Sed de lupis hactenus dixisse, satis sit , iam vero ad ulteriora transe
Et diffundentur equites eius: equites nanque eius de longe venient, votitant quasiqui- . , lasestinans ad comedendum. . '
IN Hebrio pro undentur, habetur,
' 'o quod omnes deducunt a ve bo et id vero in Hebraica , maxime vero in Chaldaica lingua, Crescere , multiplicare & augere significat. Vnde Chal-dqus paraphrastes vertit: Equites eius multiplicabuntur, huic Valabius Sc Pagninus assentiunt. Hincque etiam Hebraicantes fere omnes , maximam his verbis equitum multitudinem significari decernunt,numerosasq; Chald Oxum turmas in Iudiorum perniciem esse ven-
98쪽
' turas. 3 in rern alij, verbum Dissundo tur satis exprimere putauerul,quasi nul-c luscos locus capere, nulla regio alere sufficiat: quapropter necessumsit, eos diffundi,ut praedas exerceant: quemadmodum aquilae spatia determinant, ut prae- ' dentur: qtioniam supra modum fameli
co C insati bili aviiij huic generi vha
regio satis non sit,utvel binos pullos educare queat.Verbum autemia's effundereii , trwstuliLILatinus interpres apiid δελ- i, miam. Quoniam effusi estixsieut vituli super herbam Et ubi legimus inNahum: Latitauit populus tuus in montibus:He-hrquegunt, Diffusus est rumq; lecti , . Mi suffragatur quod sequitur: Et non est qui congreget. Quod enim diffunditur,
etsi numero non augescit,at loco&spa- . tio quodammodo crescit ac maius fit Ve runt*men, ut ego conijcio, vulgatus ih-terpres in hoc loco, ma, deriuauit a ve
bqi τ' , quod proprieest Irruere,irru pq ,Πytari: denique inuadere , S ire ad expolianduin atque pri dandum. Hoc enina verbum habetur in Iudicum librin
99쪽
ubi legimus: Primo hiatie oriente Solis Ilia. irrue super ciuitatem. Et iii primo Regu: 7, In quem irruisti hodi 3 Et in eisde libro 30M capite, ubi dicituri Et ascendit Dahid&viri eius,&agebant praedas de Gessuri,Vei,cόncia Gessuri.Vtrunque enim si, .. gnificat praepositio D. pro quavertit De
Vulgatus interpres.Septuagintaverterut:.
runti, Cessureum. Notadum porro est,
vulgatiIm interpretem pro hoc ipso Verri hu Ca saepe transtulisse Diffundere, it
i imen ivt propriam significationem non. j deserat. sed irrumpere,ut diximus,&gras
sit,inuadere, ad prae in conu0lare ligniscet Etenim proruerbo 'u'nr,quod in libris Regum, ut notauimus, Vertit, Praedas agebant: in libris T ralipomeno 'transtulit, Diffusus est. Ait enim:At ille exercitus quem remiserat Amasias,ne se cum iret ad prςlium,diffusus est: in ciuitatibus Iuda, a Samaria usque Bethhoron, SC interfectis tribus millibus , diripuit praedam magnam.Nequevcrbsignificat, hac illac fuisse dispersos: verum nungin
100쪽
: in hancinunc in illam ciuitatem irrupi x. 7 r. 23. se. In eodem libro Paralipomenon, ubi di
citur: Philisthijm quoq; diffusi sunt per
urbes hampestres: in Hebraeo Septuaginta verterunt, in πο, id est,irruerunt. Quid plurar ipse se explicat Vulgatus interpres, quid*, per verbum Dis fundere significare voluerit,in rimo lis bro Paralipomenon apertissime manifestat, dum pro unico verbo Hebraico utrunque reddidit: Irruerunt Mdiffusi sunt. Ait nanque: Alia etiam vice Philisthii in irruerunt Zc diffusi sunt in valle. Ergo, mea sententia, Verborum vatis nostri hic est sensus: Chaldaei tan velocissimis ac ferocissitnis equis instructi , irruent in Iudaeos. Hoc ipsum significasse mox aperit, cum de more declarans sese, dc quae dixerat eXponens, subiungit: Equites nanque eius de longe venient , volabunt quasi aquila sectinans ad comedendum. His sane verbis omnibus Habacuc vim ac energiam Verbi, vis, eiusque pressiorem &inuolutiorem significationem explicatius declarat, Mampli